BÀI:3


BÀI 3


ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN: Lãnh thổ – Vị trí địa lí
+ Nằm ở phía Đơng Châu Á.
+ Cả nước có 22 tỉnh, 5 khu tự
trị. 2 đặc khu kinh tế (Hồng
Kơng, Ma Cao)
+ Trung Quốc có đường biên
giới giap với 14 nước, 22.000
km).
+ Diện tích: 9.572.800 km2.


BÀI:3

MỤC TIÊU BÀI HỌC
2, Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Trung
Quốc từ giữa TK XIX đầu TK XX
3, Nắm được vài nét về vai trị của Tơn Trung Sơn.
Nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa cuộc Cách mạng
Tân Hợi năm 1911


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược

SGK


Trung Quốc bị các nước đế quốc xâu xé


Trung Quốc bị các nước đế quốc xâu xé


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Lập bảng các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân
dân Trung Quốc từ giữa TK XIX đầu TK XX ?


2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Nội dung
Thời gian
Lãnh đạo
Lực lượng
Hình thức
Mục tiêu
Kết quả

PT Thái bình Cuộc vận động PT Nghĩa Hịa
Thiên quốc

Duy Tân
đồn


2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Nội dung
Thời gian

PT Thái bình
Thiên quốc

Cuộc vận động
Duy Tân

PT Nghĩa Hịa
đồn

1851-1864

1898

Cuối TK XIX
đầu TK XX

Lãnh đạo

Hồng Tú Toàn Khang Hữu Vi và
Lương Khải Siêu


Lực lượng

Nơng dân

Quan lại, sĩ phu,
vua Quang Tự

Nơng dân

Hình thức

k/n vũ trang

Cải cách

k/n vũ trang

Mục tiêu

Chống thực
dân, pk

Chống đế quốc

Chống đế quốc


Từ Hi Thái Hậu

Vua Quang Tự


Vua Quang Tự 28 tuổi, đang có nhiệt tình và đầy tham vọng. Nhà vua
muốn dựa vào phái cải cách làm một cuộc duy tân để thay đổi xã hội
Trung Quốc, đồng thời thay đổi ln cả địa vị lệ thuộc của mình vào Từ
Hi thái hậu. Nhưng cuối cùng thất bại


Khang Hữu Vi
(1858 - 1927)

Khang Hữu Vi - học giả, chính khách có xu
hướng cải lương, người đề xướng phong trào
Duy Tân năm 1898 ở Trung Quốc.
Khang Hữu Vi xuất thân trong một gia đình
địa chủ quan liêu ở tỉnh Quảng Đông. Tuy
chịu sự giáo dục của Nho học, nhưng rất hâm
mộ những thành tựu của nền văn hóa, khoa
học, kỹ thuật và chế độ dân chủ tư sản
phương Tây. Ông cho rằng chỉ có cải cách đất
nước theo con đường TBCN với thể chế quân
chủ lập hiến như ở Anh thì mới cứu Trung
Quốc khỏi nguy cơ thuộc địa.


Năm 1888, ông lên Bắc Kinh dự thi và viết một
bức thư dâng lên Hoàng đế Quang Tự yêu cầu
cải cách, nhưng thư khơng đến được tay vua,
ơng cịn bị gạt ra khỏi danh sách trúng cử.
Năm 1895, ông lại lên Bắc Kinh dự thi lần thứ
hai. Lần này, ông đã vận động được 1300 cử

nhân cùng ông viết bức thư tuy cũng không
đến được tay vua, nhưng đã gây một tiếng
vang lớn trong giới trí thức và quan lại tiến bộ.
Ơng cịn thành lập tổ chức Cường học hội và
xuất bản báo chí để tuyên truyền cổ động cho
cải cách. Lần này ông đỗ tiến sĩ và được bổ
nhiệm làm quan trong triều, điều kiện thuận
lợi cho ông tiến hành cuộc vận động cải cách.


Năm 1898, sau nhiều lần bàn bạc với Khang Hữu
Vi, vua Quang Tự đã ban bố một loạt pháp lệnh cải
cách về các mặt kinh tế, chính trị, quân sự và văn
hóa - giáo dục (lịch sử gọi là biến pháp Mậu Tuất).
Những biện pháp cải cách trên có ý nghĩa tiến bộ
rất lớn nhằm chuyển biến Trung Quốc từ chế độ
phong kiến sang chế độ tư bản chủ nghĩa. Động
chạm tới quyền lợi của đa số quan lại phong kiến,
cho nên bọn họ đã tập hợp xung quanh Từ Hi thái
hậu, chống phá phong trào Duy Tân. Từ Hi thái
hậu đã tổ chức tiến hành chính biến, bắt giam vua
Quang Tự và truy nã phái Duy Tân. Khang Hữu Vi
trốn thoát và nhờ sứ quán Anh đưa ra nước ngoài.
Khang Hữu Vi tuy thất bại trong cuộc Duy Tân
năm 1898, nhưng vẫn không từ bỏ con đường cải
lương, vẫn chủ trương bảo tồn nên quân chủ và
phản đối chính thể cộng hòa khi cách mạng Tân
Hợi 1911 nổ ra.



Lương Khải Siêu
(1873 - 1929)

Lương Khải Siêu - học giả, nhà cải lương nổi
tiếng, người gắn bó với Khang Hữu Vi trong
phong trào Duy Tân ở Trung Quốc.
Lương Khải Siêu xuất thân trong một gia
đình địa chủ ở Quảng Đơng. Thời trẻ, ông
theo học Khang Hữu Vi và là người học trị
tâm đắc suốt đời cùng chung lí tưởng với
thầy dạy của mình. Năm 1895, sau khi đỗ cử
nhân, ơng lên Bắc Kinh dự thi và đã kí vào
đơn của Khang Hữu Vi đệ lên hoàng đế
Quang Tự yêu cầu cải cách. Trong phong
trào Duy Tân, ông là cánh tay đắc lực của
Khang Hữu Vi, vận động tuyên truyền tư
tưởng Duy Tân. Sau cuộc cải cách Duy Tân
của vua Quang Tự thất bại (1898), ông trốn
sang Nhật Bản.


Lương Khải Siêu
(1873 - 1929)

Năm 1902, ông trở về nước, sáng lập tờ Tân
dân tùng báo tiếp tục cổ động tư tưởng cải
cách. Tờ báo này đối lập với tờ Dân báo của
Tôn Trung Sơn tuyên truyền tư tưởng cách
mạng. Sau khi nhà Thanh sụp đổ, ơng tham
gia chính phủ quân phiệt Bắc Kinh với tư cách

là đại diện cho Đảng Tiến bộ do ông thành lập
năm 1913. Vào cuối đời, ông dạy học ở trường
Đại học Thanh Hoa Bắc Kinh.
Lương Khải Siêu cịn là một học giả un bác.
Ơng viết nhiều tác phẩm về chính trị, kinh tế,
triết học, ngơn ngữ, lịch sử và văn hóa nghệ
thuật. Đặc biệt ông là người tích cực vận động
dùng văn bạch thoại dễ hiểu, đơn giản trong
văn thơ thay thế văn chương khó hiểu, rườm
rà cổ xưa.


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
3, Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911)
a, Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội
Trình8/1905,
bày vài Tơn
nét vềTrung
Tơn Trung
Sơnhợp
và tổgiai
chức
+ Tháng
Sơn tập
cấp tư
Đồng Minh

? lập Đồng minh hội- chính
sản Trung
QuốcHội
thành

Đảng của giai cấp tư sản Trung Quốc.
+ Tham gia: trí thức tư sản, tiểu tư sản, địa chủ,
một số ít đại biểu công nông


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
3, Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911)
a, Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội

+ Cuơng lĩnh chính trị: theo chủ nghĩa Tam Dân
của Tôn Trung Sơn (dân tộc độc lập, dân quyền
tự do và dân sinh hạnh phúc)


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
3, Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911)
a, Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội


+ Mục đích của Hội là: “Đánh đổ Mãn Thanh,
khôi phục Trung Hoa, thành lập dân quốc”


Tôn Trung Sơn (1866-1925)


Tôn Trung Sơn - nhà cách mạng dân chủ Trung
Quốc, người lãnh đạo cuộc cách mạng Tân Hợi
1911 lật đổ triều đại phong kiến Mãn Thanh và
thiết lập nước Trung Hoa dân quốc.
Tôn Trung Sơn tên là Tôn Văn, tự là Tơn Dật
Tiên, sinh trưởng trong một gia đình nơng dân
khá giả ở tỉnh Quảng Đông. Thời niên thiếu, ông
sang Hônôlulu (quần đảo Haoai) ở với người
Anh buôn bán kinh doanh, ở bên đó ơng theo
học các trường tiểu học và trung học của người
Âu Châu. Năm 1883, Tôn Trung Sơn trở về
nước, theo học trường Đại học y khoa ở Hương
Cảng và trở thành bác sĩ. Trong hoàn cảnh đất
nước đang bị đế quốc xâu xé, ông thấy việc cứu
nguy cho toàn xã hội quan trọng hơn là trị bệnh
cho một vài người, nên ông bỏ nghề y tham gia
hoạt động chính trị.


Năm 1894, Tôn Trung Sơn sang Haoai, thành
lập Hưng Trung hội với tôn chỉ đánh đổ mãn
Thanh, khôi phục Trung Hoa. Năm 1905, Tôn

Trung Sơn hợp nhất Hưng Trung hội với một
số tổ chức cách mạng ở trong nước, lập thành
Trung Quốc Đồng minh hội do ông làm Tổng
lý. Trên tờ Dân báo, cơ quan ngôn luận của
Hội, ông đã công bố Chủ nghĩa tam dân (dân
tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh
phúc) do ông đề xướng. Từ 1905-1911, Trung
Quốc đồng minh hội tổ chức nhiều cuộc binh
biến ở các tỉnh miền Nam, nhưng không thành
công. Ngày 10-10-1911, Đồng minh hội vận
động được binh sĩ ở thành phố Vũ Xương (Hồ
Bắc) nổi dậy khởi nghĩa và giành được thắng
lợi (mở đầu cách mạng Tân Hợi).


Ngày 24/12/1911, Tôn Trung Sơn về nước, được
đại hội đại biểu các tỉnh họp đề cử làm Tổng
thống. Ngày 1/1/1912, Tôn Trung Sơn nhậm chức
tại Nam Kinh và tuyên bố thành lập nước Trung
Hoa dân quốc. Ông đã ban bố (Hiến pháp lâm
thời) để làm cơ sở cho việc xây dựng nước Trung
Hoa dân quốc. Ngày 13/2/1912, để lôi kéo bọn
quân phiệt Bắc Dương theo cách mạng, Tôn
Trung Sơn đã từ chức Tổng thống lâm thời để
cho Viên Thế Khải, một đại thần của triều đình
Mãn Thanh lên thay. Viên Thế Khải lên làm Tổng
thống chính thức nước Trung Hoa dân quốc, tuy
đã buộc vua Thanh là Phổ Nghi thoái vị, những
cũng có nhiều hành động phản bội lại phong trào
CM, tước bỏ dần những thành quả của cách

mạng Tân Hợi.


Tôn Trung Sơn tập hợp các lực lượng CM ở các
tỉnh phía Nam chống lại Viên, nhưng bị Viên đàn
áp nhanh chóng (lịch sử gọi Cuộc CM lần thứ hai).
Sau khi Viên Thế Khải chết (1916), các lực lượng
quân phiệt chia nhau thống trị các vùng ở Trung
Quốc gây hỗn chiến liên miên.CM tháng Mười
1917 ở Nga đã ảnh hưởng lên tới tư tưởng của Tơn
Trung Sơn. Ơng cải tổ Quốc dân đảng ( thành lập
8-1912 thay thế Đồng minh hội), hợp tác với Đảng
Cộng sản Trung Quốc và bổ sung chủ nghĩa tam
dân thêm ba nội dung mới: liên minh với Liên Xô,
liên minh với Đảng Cộng sản, dựa vào cơng nơng.
Tháng 3-1923, ơng đã thành lập chính phủ CM ở
Quảng Đông và xây dựng lực lượng vũ trang cách
mạng. Trong khi phong trào CM đang lên cao thì
Tơn Trung Sơn mắc bệnh, từ trần (12/3/1925). Cái
chết của ông là một tổn thất lớn cho phong trào
CM Trung Quốc lúc đó.


BÀI:3

1, Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ
giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
3, Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911)
a, Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội

b, Cách mạng Tân Hợi (1911)
- Nguyên nhân :
+ Nhân
dân
Trung
Quốc
với mạng
ĐQ và
phong
Trình
bày
nguyên
nhân><
Cách
Tân
Hợi kiến
năm9-5-1911,
1911
+ Ngày
nhà Thanh trao quyền kiểm soát

đường sắt cho đế quốc sự kiện này châm ngòi cho
Cách mạng bùng nổ