MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ
XÂY DỰNG TRƯỜNG HỌC XANH – SẠCH – ĐẸP



I/ ĐẶT VẤN ĐỀ :
Trường học nhất là trường tiểu học là nơi thực hiện chức năng giáo dục toàn
diện cho học sinh về đức, trí, thể, mỹ, lao. Đào tạo một con người toàn diện cho
xã hội, cho đất nước là một trong trọng trách của nhà trường, của thầy cô giáo và
nền tảng là bậc tiểu học .
Ngày nay, với tiến độ phát triển của xã hội , nhà trường phải nâng cao chất
lượng giáo dục ở các mặt : văn hóa , đạo đức , năng lực tự phục vụ , tham gia
chăm sóc sức khoẻ cộng đồng .... Ngoài ra , theo xu thế chung các trường học dần
dần phải nâng mức chất lượng tối thiểu và phấn đấu đạt chuẩn quốc gia . Trong
các tiêu chí cần phấn đấu thì trường học xanh – sạch – đẹp là một yếu tố không
thể xem nhẹ . Nhưng làm thế nào để đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường học xanh
– sạch – đẹp đúng nghóa của nó trong khi đó còn quá nhiều yếu tố phụ thuộc khác
như : tình trạng ô nhiễm môi trường ; tình hình thời tiết , điều kiện thổ nhưỡng ;
quỹ đất công hạn hẹp ; kinh phí đầu tư quá cao ; kỹ thuật chuyên môn không có
và quan trọng nhất là ý thức của con ngươiø. Xuất phát từ tình hình trên việc xây
dựng trường xanh – sạch – đẹp là vấn đề nóng bỏng hiện nay , đang được nhiều
Cán bộ quản lý quan tâm, nhất là Cán bộ quản lý ngành Giáo dục Đào tạo .
Quả thật là phải bắt đầu từ sự nhận thức, phải khới xướng bằng lòng say mê
bằng tình yêu với trường lớp, học sinh, với thiên nhiên , cây cỏ thì mới có thể
thành công . Sự thành công còn kéo theo sự phát triển trong các lónh vực khác
nhau : nâng cao trình độ hiểu biết về khoa học kỹ thuật, về đặc
tính một số loài cây trồng , rèn luyện kỹ năng trong khâu tuyên truyền vận động
xã hội hóa giáo dục, người Cán bộ quản lý luôn có tầm nhìn xa hơn , rộng hơn .
Một trường học đạt chuẩn về xanh – sạch – đẹp sẽ là một môi trường giáo dục rất
tốt , một trực quan đầy sinh động trước mắt học sinh, thể hiện một phong cách làm
việc của đội ngũ sư phạm ở trường đó . Trên thực tế , tôi đã thực hiện công trình

này ở trường Tiểu học Đ Núi Sam thuộc khóm Vónh Xuyên, phường Núi Sam và
Trường Tiểu học Lê Văn Tám thuộc Khóm Vónh Chánh, phường Châu Phú A ;
SKKN Xanh – sạch – đẹp /HLOAN Trang 1
kết quả cả hai nơi đều cho thấy sự thành công.
Trong tương lai chúng tôi sẽ phấn đấu để đạt đến đỉnh cao của yếu tố thành
công tại trường Tiểu học Lê Văn Tám bằng những biện pháp và cách thức đã từng
thực hiện nhưng với sự vận dụng khoa học hơn, sáng tạo hơn. Một yếu tố không
thể thiếu trong quá trình thực hiện đó chính là phải có một sự đồng tình , thống
nhất quan điểm trong Hội đồng nhà trường , các tổ chức giáo dục ngoài nhà
trường , sự tự giác của học sinh ; đồng thời đó là sự kết hợp đồng bộ các biện pháp
thực hiện .
II. NỘI DUNG, BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT :
1. Quá trình phát triển kinh nghiệm :
a. Vài nét khái quát tình hình thực tế của hai đơn vò trường :
- Đều là những trường tiểu học hạng ba, quản lý vấn đề gao dục của một
khóm, tuy đòa bàn không rộng lớn nhưng gặp rất nhiều khó khăn :
+ Cả hai trường đều toạ lạc ở một vùng nông thôn nghèo khó , thiếu thốn về
phương tiện thông tin hiện đại ; đòa thế không thuận lợi và chung quanh toàn là
đồng ruộng , kênh mương .
+ Dân cư tương đối đông đúc nhưng cuộc sống không ổn đònh, số đông họ
không có ruộng đất nên chỉ làm thuê, đai vác mướn kiếm sống cho qua ngày, hoặc
rày đây mai đó, trôi nổi đến tận những khu công nghiệp xa xôi, họ không quan
tâm đến việc học và cũng không muốn học .
+ Chất lượng công trình trường học thấp , cơ sở hạ tầng chưa đủ đáp ứng
nhu cầu giảng dạy ( Đ Núi Sam ), cơ sở vật chất còn thiếu thốn nhiều .
+ Là những trường học được thiết kế theo mô hình vùng ngập lũ : Sàn bê
tông cao khoảng 4 mét, khuôn viên trường nằm ở vùng trũng thấp hơn nhiều so
với mặt lộ, mặt sân sử dụng đất múc sâu phần sau trường đổ lên nên bò phèn
nặng, trong đất lẫn lộn nhiều cát, đá nên cây trồng rất khó sống , nếu sống được
thì phát triển rất chậm .

- Hiện trạng ban đầu chỉ trồng được vài chục cây bạch đàn xung quanh
trường để lấy bóng mát , trong sân chỉ có vài cây phượng vó và một số cây bạch
đàn , cây kiểng thì không có chỉ có cỏ dại mọc nhiều .
Tháng 09/2003 , tôi được điều động về tiếp nhận trường Tiểu học Đ Núi
lớp và đây là một đòa bàn không dễ dàng gì khi làm công tác xã hội hóa giáo dục,
rồi phong trào xanh hóa trường học được phát động rộng rãi trong ngành, các chỉ
tiêu xây dựng trường xanh – sạch – đẹp làm tôi luôn trăn trở . Làm thế nào để
xanh hóa trường học một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất ?
Điệp khúc này lặp lại với tôi lần thứ hai khi cuối thăng 08/2006, tôi được
luân chuyển về làm Hiệu trưởng tại trường Tiểu học Lê Văn Tám theo chu kỳ
luân chuyển cán bộ quản lý. Tiếp nhận cơ sở trong nỗi luyến lưu trường cũ, xa lạ
với môi trường mới và nhất là một khung cảnh hoang sơ, đồng không mông quạnh
SKKN Xanh – sạch – đẹp /HLOAN Trang 2
khiến cho tôi cảm thấy mình hụt hẫng quá, nơi đây không có gì để thu hút tôi cả.
Tôi liên tưởng đến thời điểm tháng 09/2003, chợt nghó : Sao mà giống nhau quá !
Khác chăng là nơi này rộng lớn hơn gấp mấy lần, cơ sở vật chất có phần đồ sộ
hơn một chút. Vậy thì biết bao giờ mới có được một khuôn viên sư phạm đẹp mắt
và liệu sức mình có thực hiện được điều đó chăng?
Và trên thực tế, tôi tốn rất nhiều thời gian, công sức ở hai trường này trong
việc xây dựng môi trường xanh – sạch – đẹp. Kết quả năm 2004 trường Tiểu học
Đ Núi Sam đã được công nhận là trường xanh - sạch – đẹp, còn Trường Tiểu học
Lê Văn Tám thì đã thay đổi bộ mặt với rất nhiều cây xanh và hoa kiểng, đã đạt
những tiêu chí của trường học xanh – sạh – đẹp, một trường học văn hoá và là
một đơn vò trường Tiên tiến xuất sắc năm học 2006 – 2007.
b. Các biện pháp và quá trình thực hiện :
* Trường Tiểu học Đ Núi Sam :
Do nguồn kinh phí quá hạn hẹp nên chỉ có thể tiến hành lần lượt và tận
dụng những gì sẵn có , làm bất cứ việc gì nếu thấy có thể .
- Trước tiên , tôi phát động phong trào thi đua trang trí lớp học (đầu tháng
10/2003 ) với các tiêu chuẩn như : bàn giáo viên, trên tường phải trang trí cây

xanh ; lớp học không có mạng nhện , không vẽ bậy trên tường ; trực sân không có
rác , nhà vệ sinh sạch sẽ ; đồng thời thực hiện nếp bỏ rác đúng nơi qui đònh .
Đối với hình thức này , trường hỗ trợ chậu để bàn , chậu treo tường còn cây
cảnh tự giáo viên sưu tầm ; giáo viên chủ nhiệm và học sinh phải tự chăm sóc ,
bảo quản cây , tự kiểm tra . Về phía nhà trường , phân công trực tiếp đ/c Tổng phụ
trách Đội chòu trách nhiệm kiểm tra các lớp , nhắc nhở học sinh và các giáo viên
chủ nhiệm , sinh hoạt nội dung này hàng tuần dưới sân cờ , có tuyên dương phê
bình hẳn hoi ; đ/c Bảo vệ thực hiện tốt khâu quản lí nhà vệ sinh , xử lí rác . Các
thành viên trong Ban Hoạt động Ngoài giờ lên lớp kết hợp kiểm tra , hỗ trợ kòp
thời .
- Song song đó , trường tiến hành trồng một số cây kiểng . Bồn cờ đã có sẵn
hoa Quỳnh anh nhưng trồng đại trà không đẹp mắt , trường cho nhổ để di dời
một vài loại cây kiểng dễ trồng , dễ chăm sóc lại thích hợp cho việc cắt tỉa ( mai
chuỗi vàng , cẩm tú ) . Nhờ chăm sóc kỹ lại gặp mùa mưa nên số cây này rất tốt ,
cắt tỉa thường xuyên nên dần dần đã đẹp mắt .
Tiếp theo chúng tôi gặp phải một khó khăn khác , lượng nước mưa tràn từ
lộ xuống tạo thành dòng chảy gây xói mòn trên sân ( do trường không có hệ thống
thoát nước nội bộ ) . Tình trạng này buộc chúng tôi phải sử dụng biện pháp tình
thế để khắc phục : trồng cỏ giữ đất , phủ hoa mười giờ trên mặt sân để tạo thảm
cây xanh .
Với cách này , chúng tôi đã không thành công như mong muốn : cỏ khó
sống , nếu sống thì mọc tràn lan , hoa mười giờ thì không thể phủ thành thảm được
vì học sinh giẫm đạp ; mặt sân loang lỗ cát và cây cỏ . Sạt lở vẫn tiếp tục .
SKKN Xanh – sạch – đẹp /HLOAN Trang 3
Như vậy là , trong suốt cả năm học 2003 – 2004 chúng tôi không đạt được
các tiêu chuẩn của trường xanh – sạch – đẹp mặc dù sân trường đã khá khang
trang , có màu sắc hoa kiểng , cây xanh , bóng mát , ghế đá ....Không thối chí, nản
lòng, tôi thận trọng kiểm điểm lại quá trình đã qua để tìm ra những sai sót :
- Thứ nhất, không có kế hoạch cụ thể khi bắt tay vào xây dựng trường xanh
sạch đẹp, không vẽ sơ đồ quy hoạch trồng cây.

- Thứ hai, khi trồng cây lại trồng hoàn toàn theo cảm tính, thích thì cứ trồng
mà không tìm hiểu đặc tính của các giống cây cho nên dẫn đến việc trồng cây
chòu hạn cùng với với cây chuộng nước, cây thích bóng râm trồng ở chỗ nắng, cây
cần ánh nắng lại trồng trong bóng râm,…
- Thứ ba, chưa có sự cộng tác chặt chẽ giữa người trồng cây và người chăm
sóc cây, nói chung chưa có sự thống nhất quan điểm trong Hội đồng nhà trường.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để đẩy nhanh tiến độ xanh hóa nhà trường ,
mục tiêu trong năm học 2004 – 2005 phải được công nhận là đạt chuẩn xanh –
sạch – đẹp .
Phải làm gì trong thời gian ngắn ngủi như thế ?
Trước tiên là phải tập trung khắc phục những sai sót đã nhận ra. Thế là phải
làm lại tất cả :
- Tôi lập kế hoạch cụ thể, rõ ràng ; vẽ sơ đồ quy hoạch , xem lại các ảnh
chụp để tìm ra chỗ không đẹp mắt .
- Trồng lại cây kiểng theo sơ đồ , trồng theo khu vực , chú ý hơn về mặt
thẫm mỹ ( phối màu , xây các ô để trồng , cắt tỉa ) , quan tâm đến các giống cây
dễ trồng , ít tốn kém , đẹp mà có thể nhân giống được .
- Sinh hoạt trong Hội đồng nhà trường những dự tính, phương hướng, lắng
nghe ý kiến của mọi người, sau đó phân công , giao việc cụ thể cho từng thành
viên.
Mùa hè năm 2004 ( tháng 08/2004 ) , chúng tôi bắt tay vào xới tung lớp đất
mặt lên cho tơi xốp , sau đó trộn phân chuồng kết hợp các loại phân dành cho hoa
kiểng để trồng cây .
Tháng 9 đến tháng 10 / 2004 : Phát động phong trào xanh hóa nhà trường
trong học sinh , mỗi lớp tự trang trí chậu kiểng để bàn , cây xanh trong phòng
học , phòng làm việc .
Phân chia khu vực cụ thể trong sân trường để từng lớp chăm sóc .
Thực hiện theo 8 tiêu chuẩn để chấm điểm trường xanh – sạch – đẹp , dựa
vào đó mà bổ sung cho hoàn chỉnh .
Thường xuyên và thực hiện tốt việc chỉnh trang trường lớp theo chỉ thò

19/2004 của UBND Tỉnh .
Kiểm tra chặt chẽ nếp bỏ rác đúng nơi qui đònh , việc trực nhật , chăm sóc
cây và sinh hoạt chủ điểm .
SKKN Xanh – sạch – đẹp /HLOAN Trang 4
Phân công rất cụ thể , rõ ràng và có những qui đònh chặt chẽ :
+ Mỗi lớp phụ trách chăm sóc một khu vực và phải thông báo kòp thời khi
cây bệnh , chết và bổ sung ; không được để cỏ mọc tràn lan ở những khu vực
không dành cho cỏ .
+ Tưới nước đều đặn mỗi ngày 2 lượt , cắt tỉa lá cành để tạo hình tạo
khung , mỗi tháng xòt dưỡng 02 lần và phun thuốc kòp thời khi bò sâu bệnh ( Bảo
vệ ) .
+ Nhân giống các loại cây cần nhân rộng diện tích trồng để giảm chi phí
và để kòp thời lắp những chỗ trống khi cây bò bệnh ( Chi đoàn + Bảo vệ ) .
Ngoài ra , chúng tôi còn đẩy mạnh khâu tuyên truyền trong học sinh về ý
thức tự giác giữ sạch trường lớp , chăm sóc hoa kiểng ; vận động trong PHHS
nguồn cây xanh , phân bón , hỗ trợ kinh phí , giúp đỡ trong khâu cung cấp giống ,
kỹ thuật chuyên môn , cách phòng trò bệnh cho cây ; sử dụng nguồn phân hữu cơ ủ
lại từ tro khi xử lí rác , với một vài giống cây mua và vận động được ban đầu đã
nâng số lượng giống trên 20 loại , cây trồng được sắp xếp theo hệ thống , trồng
thành khoảnh , phối màu hợp lí ; hệ thống băng ghế đá được hỗ trợ trải đều khắp
sân ( dưới các cây bóng to ) . Điều quan trọng là đã hình thành được trong học
sinh ý thức và thói quen làm đẹp cho sân trường , lớp học .
Giữa năm học 2004 - 2005 trường Tiểu học Đ Núi Sam đã được công nhận đạt
chuẩn xanh – sạch – đẹp . Như vậy là chúng tôi đã đạt được mục tiêu này trong
thời gian khá ngắn .
* Trường Tiểu học Lê Văn Tám :
Nơi đây tôi phải vất vả hơn nhiều lắm vì mọi người còn quá mới mẻ với
nhau, chưa thật sự tin tưởng nhau, tư tưởng chưa thống nhất ; nhân viên Bảo vệ thì
sức yếu lại không thích hoạt động chăm sóc hoa kiểng ; sân trường thì quá rộng,
đất đai cằn cỏi, kinh phí đơn vò không cho phép,… Thật là nan giải !

Cũng bắt đầu với những giải pháp tương tự như đã từng thực hiện ở đơn vò
cũ:
- Bước 1 : Lập kế hoạch thực hiện trường xanh sạch đẹp.
- Bước 2 : Thực hiện công tác phối hợp :
Cùng với đồng chí Trưởng ban Đại diện Cha mẹ học sinh và một số cán bộ
cốt cán của trường thảo luận một số cách thức tiến hành từ khâu tham mưu, vẽ sơ
đồ quy hoạch, lên kinh phí, vận động nguồn kinh phí,…
- Bước 3 : Thực hiện công tác tham mưu.
Ngay từ ngày khai giảng năm học, tôi đã đề cập vấn đề này trực tiếp với
đồng chí Bí thư Đảng uỷ trong phiên tọa đàm, được sự nhất trí cao của đồng chí và
đông đảo phụ huynh học sinh cũng như đại diện Phòng Giáo dục.
-Bước 4 : Tổ chức thực hiện.
+ Tôi tiến hành mời đơn vò chuyên môn ( Ban Công trình Công cộng thò xã
Châu Đốc ) đến khảo sát, vẽ sơ đồ quy hoạch trồng cây, lên dự trù kinh phí.

SKKN Xanh – sạch – đẹp /HLOAN Trang 5