TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XII
TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN
TỈNH LAI CHÂU
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN
Lớp 10
(Đề này có 01trang, gồm 02câu)

Câu 1. (8,0 điểm)
Con người ta sớm muộn gì cũng nhận thấy rằng chính họ là người làm
vườn cho tâm hồn và đạo diễn cho cuộc đời họ. (Giêm A- len)
Anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
Câu 2. (12,0 điểm)
Nói về thơ, Nguyễn Đình Thi cho : “Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ
nhất của tâm hồn khi đụng chạm tới cuộc sống”.
Anh/ chị có suy nghĩ gì về ý kiến trên? Bằng những hiểu biết của mình về
bài thơ Thuật hoài (Phạm Ngũ Lão) và Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) hãy làm
sáng tỏ những suy nghĩ của mình.

.................HẾT.....................
Người ra đề: Phạm Thị Thanh Huyền
Điện thoại liên hệ: 0972675541


TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XII

MÔN: NGỮ VĂN

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN

Lớp 10

TỈNH LAI CHÂU

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI ĐỀ XUẤT
Câu
Câu 1

Nội dung
1) Yêu cầu về kỹ năng:

(8,0 đ)

Biết làm bài NLXH bàn về một vấn đề tư tưởng đạo lí: Lí lẽ rõ

Điểm

ràng, lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục, dẫn chứng hợp lí…
Không nên lí giải khô khan, nên viết tự nhiên, chân thực, sâu
sắc.
2) Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau nhưng
cần nêu được các ý sau:
a. Giải thích:
- “Chính họ là người làm vườn cho tâm hồn”: Cách diễn đạt
hình ảnh về khả năng tự giáo dục cũng là trách nhiệm của mỗi
cá nhân đối với quá trình hình thành, hoàn thiện nhân cách của
mình.
- “Chính họ…là đạo diễn cho cuộc đời họ”: Cách nói hàm súc,
chính xác về khả năng chỉ đạo, tổ chức cuộc đời mình của mỗi 1,0

cá nhân, cũng là trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cuộc
sống của bản thân trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
- “Con người ta sớm hay muộn gì cũng nhận thấy…”: Khẳng
định mỗi con người đều tiềm tàng khả năng tự nhận thức, tự
giáo dục bản thân. Nhưng ở mỗi người, năng lực ấy được bộc
lộ ở những thời điểm khác nhau của cuộc đời. Có người, ngay
từ khi còn trẻ đã có được nhận thức đúng về mình. Nhưng
cũng có không ít người phải trải qua chặng đường đời dài lâu
mới có được nhận thức như thế.


=> Mượn cách nói giàu hình ảnh, hàm súc mà chính xác, Giêm
Alen đã giúp con người nhận ra năng lực tự nhận thức của mình
và đặt ra cho mỗi người yêu cầu: không ai khác, mỗi cá nhân
phải có trách nhiệm với quá trình rèn luyện nhân cách, bồi
dưỡng tâm hồn, và đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng
tương lai cho mình.
b. Bình luận
- Cuộc đời, quá trình hình thành, hoàn thiện nhân cách của mỗi
người chịu tác động của nhiều yếu tố:
+Yếu tố khách quan (môi trường giáo dục gia đình, trong
nhà trường và ngoài xã hội, xu thế phát triển của thời đại,
những biến động lịch sử, chính trị…) đóng vai trò ảnh hưởng
chi phối .
+Yếu tố chủ quan (Vốn sống, hiểu biết, bản lĩnh khát vọng,
niềm đam mê, năng lực tự nhận thức, khả năng tự giáo dục…)
của mỗi cá nhân đóng vai trò quan trọng có tính quyết định.
- Để trở thành “người làm vườn” đích thực của tâm hồn mình,
là “đạo diễn” đích thực của cuộc đời mình, mỗi cá nhân phải
chủ động trang bị cho mình những hành trang cần thiết (xác

định nghiêm túc, đúng đắn mình muốn trở thành con người
như thế nào? Tự bồi dưỡng kiến thức, rèn luyện những phẩm
chất, tính cách phù hợp, nói cách khác: tự mài sắc trí tuệ và
luôn làm giàu tâm hồn).
- Con người khi trở thành “người làm vườn”đích thực của tâm
hồn mình, là “đạo diễn” đích thực của cuộc đời mình, cũng có
nghĩa là đã thực sự làm chủ được cuộc đời mình. Khi ấy, con
người không còn bị lệ thuộc vào sự “rủi may” của cái gọi là “số
phận” hay “định mệnh”.
- Phê phán những cá nhân sống không có trách nhiệm với bản
thân, không có ý thức rèn luyện nhân cách, bồi dưỡng tri thức

6,0


để vươn lên, tự làm chủ cuộc đời mình => Không có trách
nhiệm với gia đình, đất nước.
c. Bài học nhận thức và hành động
- Ý kiến có giá trị sâu sắc, đúng đắn về cách sống :
+ Cần nhận thức rõ làm chủ cuộc đời mình là một trong những
năng lực vô cùng quan trọng giúp con người, nhất là những
người trẻ tuổi hòa nhập và đứng vững để đi đến thành công, có 1,0
được hạnh phúc trong thời đại hội nhập toàn cầu hiện nay.
+ Từ đó xác định rõ mục đích sống, tự bồi dưỡng kiến thức, trau
dồi những phẩm chất tốt đẹp, ý thức được chính mình là người
quyết định số phận của bản thân để không ngừng nuôi dưỡng
khát vọng vươn lên trong cuộc sống. Có những hành động cụ
thể để khẳng định giá trị của bản thân bằng những đóng góp
tích cực cho xã hội.
Lưu ý: Thí sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau

nhưng phải nêu đủ các ý trên mới đạt điểm tối đa.
1) Yêu cầu về kỹ năng:
Câu 2

Học sinh biết cách làm bài nghị luận về một vấn đề văn

(12,0 đ) học. Luận điểm rõ ràng, lô gíc; lập luận sắc sảo, thuyết phục.
Văn giàu cảm xúc, hình ảnh; không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ,
chính tả....
2) Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày vấn đề theo những cách khác
nhau, song bài viết phải làm nổi bật được các nội dung chính
sau:


- Giải thích
+ Tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn:

2,0

những tình cảm, cảm xúc nảy nở tự nhiên trong tâm hồn người.
+ Câu nói của Nguyễn Đình Thi: Thơ là những tình cảm
tự nhiên nảy nở trong tâm hồn khi nhà thơ bắt gặp bức tranh
hiện thực đời sống
- Bàn luận
+ Ý kiến nói lên được đặc trưng cơ bản của thơ.
+ Thơ là sản phẩm có được từ tình cảm mãnh liệt trong
tâm hồn nhà thơ.
+ Nhưng những cảm xúc trong thơ dù mãnh liệt đến đầu
cũng phải có điểm tựa từ hiện thực cuộc sống. Nó là những tình

cảm, cảm xúc chân thành nhất cất lên từ một hoàn cảnh cụ thể

3,0

của đời sống mà nhà thơ là người nếm trải.
+ Vì vậy, thơ là tiếng nói tâm hồn nhà thơ nhưng vẫn là
hiện thực đời sống được phản ánh.
- Hai bài thơ Thuật hoài( Phạm Ngũ Lão) và Cảnh ngày hè

2,0

(Nguyễn Trãi)
+ Là những cảm xúc mãnh liệt của mỗi nhà thơ
* Thuật hoài là những day dứt, tự hào, khao khát, hổ thẹn
của Phạm Ngũ Lão.
* Cảnh ngày hè là tình yêu thiên nhiên, niềm vui và khát
vọng về cuộc sống yên bình, âm no cho nhân dân.
+ Đây là những cảm xúc, tình cảm chân thành này nở từ những
cảnh ngộ cụ thể của bản thân mỗi nhà thơ.
* Tình cảm của Phạm Ngũ Lão nảy sinh trong cuộc
kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên, khi nhà thơ
cùng quân dân nhà Trần chiến đấu với khí thế bừng bừng. Cuộc
chiến đã mấy năm mà chưa dành hẳn thắng lợi. Phạm Ngũ Lão
khao khát lập công, thấy hổ thẹn vì chưa giúp được nhà Trần

2,0


đánh đuổi quân xâm lược.
* Tình cảm của Nguyễn Trãi nảy sinh khi nhà thơ về Côn

Sơn sống gần gũi, chan hòa với thiên nhiên tạo vật. Tuy sống ẩn
dật nhưng tấm lòng Nguyễn Trãi vẫn hướng về dân, về
nước.Âm thanh tiếng ve chiều và tiếng lao xao chợ cá làm trào
dâng trong ông niềm vui, nỗi khát khao mong mỏi về cuộc sống
ấm no cho nhân dân.
+ Cái hay của những bài thơ này là những tình cảm ấy đều

1,0

mang tính thẩm mĩ và được chuyên chở trong một hình thức
nghệ thuật đặc sắc.
- Đánh giá:
+ Thơ là những tình cảm tự nhiên, nảy nở từ đời sống,
nhưng đó phải là những tình cảm mang tính thẩm mĩ và phải
được chuyên chở trong một hình thức nghệ thuật đặc sắc mới có
sức lay động cho thơ.
+ Đó là lời nhắc nhở quý giá cho những người muốn trở
thành thi sĩ, những người yêu thơ muốn thâm nhập thế giới vi
diệu, bí ẩn của thơ ca.
Lưu ý: Chỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt được cả yêu cầu về
kĩ năng và kiến thức.

……………………Hết…………………..

2,0