Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh
MỤC LỤC

Lớp ĐHKHTVK1

1

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.
CSDL : Cơ sở dữ liệu
THPT : Trung học phổ thông
STK: Sách tham khảo
CSDL : Cơ sở dữ liệu

Lớp ĐHKHTVK1

2

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

LỜI NÓI ĐẦU
Tri thức luôn đồng hành với chúng ta trên mỗi bước đường thành công,
ở bất cứ nơi nào trên thế giới cũng như trong mọi thời đại. Kiến thức, thông
tin luôn được quan tâm rất nhiều. Ngày nay với sự bùng nổ của công nghệ
thông tin kéo theo sự phát triển của đất nước, bên cạnh đó không thể thiếu tri
thức. Thư viện đang trên đường phát triển theo hướng hiện đại. Dần trở
thành những thư viện số hóa, liên kết các thư viện hiện đại tạo thành chuỗi
thư viện nhằm đáp ứng nhu cầu của con người về chia sẽ và trao đổi thông tin
giữa các thư viện trên toàn cầu. Các thư viện đang áp dụng các mô hình đào
tạo cũng như quản lý thư viện tiên tiến, đổi mới các trang thiết bị truyền
thống sang hiện đại để ứng dụng trong công việc của ngành, đây chính là xu
hướng chung của các thư viện hiện nay. Thư viện THPT Hiệp Hòa không là
ngoại lệ.
Thư viện trường THPT Hiệp Hòa số 1 là nơi cung cấp thông tin, kiến
thức, tài liệu, đáp ứng yêu cầu cần thiết trong học tập và giảng dạy, nghiên
cứu của học sinh , giáo viên trong toàn trường.
Để đáp ứng nhu cầu học tập và tự đánh giá lại chính mình, được sự giới
thiệu của Khoa và sự chấp thuận của Thư viện Trường THPT Hiệp Hòa số 1,
em được về thực tập tại Thư viện THPT Hiệp Hòa số 1 từ ngày 11tháng 1 đến
ngày 19tháng 3 năm 2016.
Thực tập tốt nghiệp có một vị trí hết sức quan trọng trong chương trình
đào tạo. Đây là giai đoạn không thể thiếu trong quá trình thực tập nhằm gắn
liền nhà trường với xã hội, lý thuyết với thực tiễn giúp sinh vên cũng cố lại
những kiến thức đã học, biết vận dụng những kiến thức ấy vào thực tiển.
Đồng thời tạo điều kiện để sinh viên làm quen với những công việc thực tế,
tiếp thu những kinh nghiệm, giúp cho sinh viên càng thêm yêu ngành nghề
của mình hơn.
Bước vào môi trường mới với nhiều khó khăn vì còn bỡ ngỡ, chưa làm

Lớp ĐHKHTVK1

3

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

quen được với công việc cũng như giao tiếp với các cán bộ trong Thư viện.
Sau một thời gian, được sự giúp đỡ, quan tâm của quý thầy cô, các anh chị
trong Thư viện nên em đã ngày một tiến bộ và làm việc có hiệu quả hơn.
Ngoài phần lời nói đầu, kết luận, phụ lục bài báo cáo của em gồm 2
phần
PHẦN THỨ NHẤT
Khái quát về trường THPT Hiệp hòa số 1 và Thư viện THPT Hiệp Hòa số 1
PHẦN THỨ HAI
Hoạt động xử lý tài liệu và phục vụ bạ đọc tại thư viện
Bài Báo cáo là những kiến thức mà em thu được sau gần 2 tháng thực
tập tại Thư viện Trường. Trong quá trình thực tập và hoàn thành bài báo cáo,
mặc dù em đã cố gắng nhưng do thời gian và vốn kiến thức còn hạn chế nên
không thể tránh khỏi nhữnh thiếu sót. Mong nhận được sự góp ý chân thành
của quý thầy cô để bài báo cáo của em được hoàn chỉnh hơn. Em xin chân
thành cảm ơn.

Lớp ĐHKHTVK1

4


Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Lớp ĐHKHTVK1

Phạm Thị Bích Hạnh

5

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh
PHẦN THỨ NHẤT

GIỚI THIỆU TRƯỜNG THPT HIỆP HÒA SỐ 1 VÀ THƯ VIỆN
TRƯỜNG THPT HIỆP HÒA SỐ 1
I.

Khái quát về trường THPT Hiệp Hòa Số 1 và Thư viện trường
THPT Hiệp Hòa số 1
1. Lịch sử hình thành THPT Hiệp hòa số 1 và thư viện THPT
hiệp hòa số 1
Được thành lập từ ngày 10/11/1961 tại Khu 3, Thị trấn Thắng, huyện


Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang, từ đó tới nay sau 50 xây dựng và trưởng thành, trải
qua bao gian nan thử thách Trường THPT Hiệp Hòa số 1 đã vươn lên không
ngừng và ngày càng khẳng định vị trí của mình, nhiều năm liên tục đạt danh
hiệu tiên tiến xuất sắc, đã có nhiều năm đạt danh hiệu Lá cờ đầu của ngành
giáo dục tỉnh Bắc Giang, với những thành tích trong giáo dục và đào tạo
Trường THPT Hiệp Hòa số 1 đã được nhà nước trao tặng Huân chương Lao
động Hạng 3 năm 1985, hạng Nhì năm 1996, hạng Nhất năm 2001 và đặc
biệt, năm 2011 nhà trường đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân
chương Độc lập hạng Ba.
Gắn liền với chiều dài lịch sử của dân tộc, ra đời trong bối cảnh cuộc
kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhà trường đã có nhiều thầy giáo, cô giáo và
học sinh trực tiếp tham gia cầm súng bảo vệ tổ quốc, trong số đó có nhiều
người trở thành các anh hùng, liệt sỹ. Chặng đường xây dựng và trưởng
thành trong suốt 50 năm qua đã có nhiều thế hệ cán bộ quản lý, giáo viên,
nhân viên gắn bó với nhà trường, đặc biệt với trên 17.280 học sinh tốt nghiệp
ra trường, Trường THPT Hiệp Hòa số 1 đã luôn khẳng định được danh hiệu
của mình trên nhiều lĩnh vực. Bên cạnh đó, chất lượng giáo dục của nhà
trường đã được khẳng định cùng với quá trình phát triển của nhà trường, tỷ
lệ đỗ Đại học - Cao đẳng nhiều năm trở lại đây đạt trên 52%, bình quân các
năm tỷ lệ đạt từ 40 đến 45%. Đặc biệt từ mái trường THPT Hiệp Hòa số 1 đã
có nhiều học sinh thành đạt trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, văn hóa, kinh
Lớp ĐHKHTVK1

6

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp


Phạm Thị Bích Hạnh

tế, nhiều học sinh đã trở thành các nhà khoa học đầu ngành, cán bộ quản lý
cao cấp, các chủ doanh nghiệp và cán bộ lãnh đạo của Đảng và Nhà nước...
như học sinh Nguyễn Văn Vọng, Nguyễn Tùng Mậu, Triệu Thế, Phạm Cảnh
Dương, Nguyễn Thái Lai...
Trường THPT Hiệp Hòa hôm nay là một địa chỉ tin cậy của nhân Nơi
đây là chiếc nôi, chấp cánh cho ước mơ của bao nhiêu thế hệ học trò, 26 năm
qua với hàng ngàn học sinh tốt nghiệp ra trường, thi đỗ vào các trường Đại
học, Cao đẳng, tỏa đi muôn phương góp phần xây dựng quê hương đất nước.
địa bàn.
Trường THPT Hiệp Hòa số 1 hôm nay là một địa chỉ tin cậy của nhân
dân địa phương với trường lớp kỷ cương, thầy trò yêu thương, bạn bè thân ái.
Nơi đây là chiếc nôi, chấp cánh cho ước mơ của bao nhiêu thế hệ học trò, 26
năm qua với hàng ngàn học sinh tốt nghiệp ra trường, thi đỗ vào các trường
Đại học, Cao đẳng, tỏa đi muôn phương góp phần xây dựng quê hương đất
nước.
Thư viện trường THPT Hiệp Hòa số 1 phát triển song song với Trường
THPT Hiếp Hòa số 1, chưa có con dấu riêng, hoạt động theo sự chỉ đạo Trường
THPT Hiệp Hòa số 1Thư viện được đầu tư xây dựng và phát triển một cách tốt
nhất để phục vụ nhu cầu học tập và tăng cường sự hiểu biết của mọi con dân
trong địa bàn huyện.
2. Chức năng và nhiệm vụ của thư viện:
Giúp Hiệu Trưởng tổ chức xây dựng và quản lý vốn tư liệu văn học, giáo
trình,phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập nghiên cứu khoa học.
Cung cấp các loại hình tài liệu như giáo trình, sách báo, tạp chí, tài liệu,
khoa học giáo dục và các loại sách khác phục vụ cho công tác đào tạo.
Xây dựng và đưa vào khai thác cổng thông tin thư viện điện tử nhằm
hiện đại hóa và đa dạng hóa các hình thức đáp ứng nhu cầu thông tin tư liệu.
Phát triển các sản phẩm thông tin thư viện theo yêu cầu của độc giả

phục vụ cho nhu cầu nghiên cứu học tập và đưa ra ứng dụng thực tiễn, chủ
Lớp ĐHKHTVK1

7

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

động tư vấn, xây dựng và phát triển hỗ trợ độc giả.
Liên kết với các thư viện trong và ngoài nước để đẩy mạnhh quá trình
trao đổi tư liệu, kiến thức khoa học phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng
dạy và học tập của toàn trường
Thời gian phục vụ tại thư viện:
Từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần.
•

Sáng: 07g15 - 11g15

•

Chiều: 13g00 - 16g15
(Chiều thứ năm làm nghiệp vụ, không phục vụ bạn đọc)
3. Vốn tài liệu
Vốn tài liệu là nguồn thông tin chủ yếu để thỏa mãn nhu cầu học tập,
nghiên cứu và sản xuất.
Tính đến ngày 19/3/2012 vốn tài liệu của thư viện đạt được hơn

10.794 đầu sách (74.071 bản sách) và trên 100 tên báo - tạp chí.
4. Bạn đọc
Trong những năm gần đây, với quy mô đào tạo ngày càng mở rộng của
nhà trường đã làm cho số lượng học sinh đầu vào hàng năm tăng lên đáng kể,
số lượng giáo viên, cán bộ quản lý, nhân viên hành chính nghiệp vụ cũng tăng.
Tính đến ngày 19/03/2016 số lượng bạn đọc hiện đang sử dụng thư viện là:
9.164 bạn đọc
5. Cán bộ thư viện
Trong thư viện trường, đội ngũ cán bộ thư viện có 1 cán bộ thư viện
6. Cơ sở vật chất
Thư viện trường THPT Hiệp Hòa Số 1 được bố trí ngay trong trung
tâm khuôn viên trường. Thư viện trường THPT Hiệp Hòa số 1 được trang bị
khá đầy đủ các trang thiết bị tiện nghi, hiện đại. Phục vụ cho nhu cầu học tập,
làm việc, giải trí của bạn đọc.
Thư viện có phòng tin học với 10 máy tính được nối mạng. Phục vụ cho
nhu cầu tìm kiếm các thông tin dạng điện tử của bạn đọc, truy cập mạng
Lớp ĐHKHTVK1

8

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

thông tin Internet và hỗ trợ cho hệ thống tra cứu của thư viện điện tử . Số
lượt người truy cập bình quân/ ngày: 60 lượt/ ngày.
Thư viện có 1 phòng đọc

Với tổng số chỗ ngồi khoảng 30 chỗ.
Bình quân mỗi ngày có khoảng: 50-100 lượt/ ngày
7. Cơ cấu tổ chức của Thư viện
Thư viện THPT Hiệp Hòa số 1 là một thư viện trường học nên cơ cấu tổ
chức cũng không quá phức tạp như các thư viện lớn. Cán bộ thư viện được
công nhận là cán bộ thư viện trường giỏi. Có 1 cán bộ thư viện là giám đốc và
quản lý toàn bộ hệ thống của thư viện.
Trường THPT
HIỆP HÒA SỐ 1
Hiệu trưởng

Thư viện

Bộ phận
xử lý

Bộ phận kho sách

Bộ phận phục vụ

Hình 1. Sơ đồ tổ chức của thư viện
II.

Hoạt động phát triển vốn tài liệu tại thư viện
1. Cơ cấu vốn tài liệu
Vốn tài liệu của Thư viện THPT Hiệp Hòa số 1 còn hạn chế về số lượng,

nhưng khá phong phú và đa dạng về các lĩnh vực, tài liệu truyền thống vẫn
Lớp ĐHKHTVK1


9

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

giữ vai trò chủ đạo trong kho sách. Nguồn tin truyền thống thể hiện trên giấy
bao gồm tài liệu: Sách, Báo, Tạp chí, Từ điển
2. Sách
Từ khi mới thành lập cho đến nay ( tháng 3/2016) Thư Viện THPT
Hiệp Hòa số 1có tổng số sách trên 11.130 bản
Với tỷ lệ môn loại sách trong kho là:
+ Sách văn học: 45%
+ Sách giáo khoa: 10%
+ Sách giáo trình: 20%
+ Sách thiếu nhi: 15%
+ Sách KHKT va các loại sách khác: 15%
3. Báo, tạp chí
Hiện nay thư viện THPT Hiệp hòa số 1 có 18 loại báo, tạp chí bằng tiếng
Việt. Số lượng báo được bổ sung ít nhất là 1 tờ, nhiều nhất là 2 tờ cho 1 số.
Còn số lượng tạp chí được bổ sung ít nhất là 2 quyển.
Báo và tạp chí là những tài liệu cập nhật thông tin mới nhất ( mức độ
cập nhật thông tin hằng ngày, hàng tuần) phản ánh tất cả mọi mặt của đời
sống xã hội, văn hóa, chính trị, nghệ thuật, thể dục thể thao. Báo, tạp chí là
cầu nối của các mối quan hệ như: giữa người với người, con người với xã hội,
quá khứ hiện tại và tương lai.
4. Các loại hình tài liệu hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ.


Lớp ĐHKHTVK1

10

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

VD: Cẩm nang nghiệp vụ công tác Đảng
Tài liệu hướng dẫn công tác Thư Viện cơ sở
Từ điển thuật ngữ thông tin
Nghiệp vụ thư viện trường học
Nhìn chúng nguồn tài liệu ở Thư Viện trường THPT Hiệp hòa số 1còn
nhiều hạn chế cả về cơ vật chất và vốn tài liệu. vốn tài liệu thư viện có chủ yếu
là sách tiếng viết. Cùng với sự gia tăng và phát nhu cầu tin xã hội đang ngày
của các loại nguồn tin nên bổ sung sách nước ngoài là tiếng anh sách tiếng
anh có tại thư viện hiện nay chiếm có 3%( bao gồm cả từ điển và tạp chí nước
ngoài) còn lại là tài liêụ tiếng việt. Thư viện chưa phát triển lên thư viện điện
tử, do kinh phí hạn hẹp nên thư viện chưa triển khai được thư viện điện tử.

Biểu đồ thống kê tỷ lệ phần trăm Tài liệu theo ngôn ngữ
Nhìn vào biểu đồ ta nhận thất tỷ lệ sách ngoại văn chiếm tỷ lệ nhỏ. Điều
này cho thấy sự hạn chế về vốn ngoại ngữ của NDT tại đây và ngân sách bổ
sung tài liệu bằng tiếng nước ngoài vẫn còn hạn chế.
5. Công tác bổ sung tài liệu
Để công tác bổ sung tài liệu được tốt và thực sự phát huy hiệu quả,

hàng năm Thư viện phối hợp với Ban giám hiệu nhà trường lựa chọn những
tài liệu phù hợp với từng đối tượng bạn đọc được thư viện rất quan tâm, giúp
đỡ và chú ý, phần lớn bạn đọc đến thư viện là các em và học sinh và giáo viên
nên đối với các đối tượng bạn đọc nhở này thư viện đã bổ sung các loai sách
Lớp ĐHKHTVK1

11

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

phù hợp, chú trọng các loại sách về danh nhân đất nước, gương người tốt,
việc tốt, các loại truyện tranh, truyện dân gian, sách về những tấm gương
hiếu thảo, sách tham khảo kiến thức phổ thông để bổ trợ cho việc học tập
nghiên cứu… Nhờ thế mà các bậc phụ huynh yên tâm và khuyến khích con em
minh đến thư viện đọc sách báo, nhất là trong dịp hè các em đến thư viện khá
đông. Bình quân từ 60 – 70 lượt / ngày.
-

Mục đích:
+ Đảm bảo việc bổ sung tài liệu phù hợp với từng bạn đọc.
+ Quy định trách nhiệm của các cá nhân, tập thể trong việc lựa chọn tài
liệu cho Thư viện; quy định về ngân sách bổ sung tài liệu; và thống nhất các
quy trình, thủ tục trong việc lựa chọn tài liệu nhằm đảm bảo sự cân đối và
chính xác trong hoạt động bổ sung vốn tài liệu


-

Các loại hình tài liệu cần bổ sung và tỷ lệ giữa các loại hình
+ Nội dung và chủ đề của tài liệu cần bổ sung
+ Tài liệu phải phù hợp với lợi ích người dùng
+ Ngôn ngữ của tài liệu
+ Mức độ phổ biến của tài liệu
+ Năm xuất bản của tài liệu
+ Các tiêu chuẩn cho việc thanh lọc tài liệu
Công tác phục vụ tài liệu cho người đọc là một hoạt động của thư viện
nhằm thúc đẩy sự phát triển và thoả mãn nhu cầu hứng thú đọc tài liệu thông
qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức.
Đồng thời công tác phục vụ bạn đọc còn là thước đo hiệu quả luân chuyển tài
liệu và tác dụng của nó trong đời sống. Thông qua công tác này tài liệu quý
giá của thư viện mới được sử dụng có hiệu quả mà phát huy được tác dụng
trong mọi mặt của đất nước.
Trong những năm qua mặc dù công việc rất nhiều nhưng với lòng nhiệt
tình yêu nghề của cán bộ thư viện đã hết sức cố gắng hoạt động phục vụ bạn
đọc ngày một tốt hơn. Thư viện luôn xác định việc phục vụ bạn đọc là nhiệm
Lớp ĐHKHTVK1

12

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh


vụ trọng tâm là mục tiêu cuối cùng của công tác thư viện. Chính vì thế thư
viện thường xuyên chú trọng đến nắm bắt nhu cầu bạn đọc và không ngừng
cải tiến phương thức để phục vụ bạn đọc một cách nhanh nhất, đạt hiệu quả
cao.
Thư viện thường xuyên mở cửa phục vụ bạn đọc để tạo thói quen đọc
sách và uy tín thư viện, phục vụ bạn đọc một cách chu đáo với các dịch vụ như:
Bạn đọc có thể đọc tài liệu tại chỗ và mượn về nhà.
Hàng năm thư viện tổ chức cấp thẻ và đổi thẻ mới cho bạn đọc, thư viện
thực hiện đảm bảo đúng nguyên tắc ngành thư viện.
-

Vệ sinh giá sách và sách

-

Sắp xếp thường xuyên chấn chỉnh hệ thống phích, mục lục.

-

Sắp xếp lại giá sách.

-

Bình quân mỗi năm thư viện được cấp 200 - 400 thẻ bạn đọc, phục vụ được 3000 6000 lượt bạn đọc đến thư viện luân chuyển được 5.000 - 14.000 lượt sách báo.

-

Đối với sách người lớn mỗi lần mượn 2 đến 5 cuốn.

-


Với thời gian tối đa mượn là 10 ngày.
Bảng số liệu thống kê về số thẻ cấp, lượt bạn đọc, lượt tài liệu được luân
chuyển tại thư viện THPT Hiệp hòa số 1
Năm
Số thẻ cấp
2008
168
2009
234
2010
320
2011
390
2012
400
2013
300
2014
350
Tháng 3/2016
250

Lượt bạn đọc
1130
1400
2100
2450
550
685

1231
560

Số liệu thống kê số thẻ, lượt bạn đọc của từng năm
6. Các hoạt động tuyên truyền và giới thiệu sách của thư viện
Để phát huy tốt tác dụng của sách báo Thư viện luôn coi trọng và phát
Lớp ĐHKHTVK1

13

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

huy tốt công tác tuyên truyền giới thiệu sách, tổ chức các cuộc thi kể chuyện
sách thiếu nhi, thi đọc viết tìm hiểu qua sách báo, kể sách thiếu nhi tuyên
truyền giới thiệu sách từ cơ sở lên huyện và tham gia các cuộc thi ở Tỉnh, khu
vực đạt giải như:
Tăng cường giới thiệu sách, báo mới thường xuyên trên bản tin của Thư
viện, trưng bày sách, báo mới theo chủ đề các ngày lễ trọng đại, các sự kiện của
trường.
Ngoài ra thư viện còn kết hợp với các tổ chức đoàn TN, phòng giáo
dục đào tạo, các ban ngành trong trường để tuyên truyền giới thiệu với
chủ đề ca ngợi Đảng, tìm hiểu về Đảng CSVN, về Bác Hồ, về nước
CHXHCNVN, về giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975) về
quê hương đất nước đổi mới.


Lớp ĐHKHTVK1

14

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh
PHẦN THỨ HAI

HOẠT ĐỘNG XỬ LÝ TÀI LIỆU VÀ PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
TẠI THƯ VIỆN
I.

Quy trình tổ chức hoạt động xử lý tài liệu
1. Mô tả tài liệu
Các tài liệu của thư viện được mô tả theo tiêu chuẩn quốc tế ISBD nên

rất thuận tiện cho người dùng tin tìm đọc những tài liệu mà mình cần một
cách nhanh chóng, dễ dàng và chính xác nhất.
2. Phân loại tài liệu
Thư viện THPT hiện đang sử dụng bảng phân loại Thập phân Dewey
cho quá trình phân loại tài liệu để phù hợp với sự phát triển của hệ thống thư
viện trên thế giới và nhằm phục vụ bạn đọc một cách tốt nhất. Trong bảng
phân loại này thì tài liệu được phân thành 10 lớp chính, đó là:
000: Tin học, thông tin và tác phẩm tổng quát
100: Triết học và Tâm lý học
200: Tôn giáo

300: Khoa học xã hội
400: Ngôn ngữ
500: Khoa học
600: Công nghệ
700: Nghệ thuật và vui chơi giải trí
800: Văn học
900: Lịch sử và địa lý
Cách phân chia này giúp bạn đọc dễ dàng tra tìm những tài liệu phù
hợp với nhu cầu của mình một cách nhanh chóng nhất.
2.1. Định chủ đề tài liệu
Tuỳ vào nội dung của tài liệu, người cán bộ có thể định chủ đề bằng
cách dùng đề mục chủ đề đơn hoặc đề mục chủ đề phức.
+ ĐMCĐ đơn luôn chỉ có một thành phần là tên gọi của CĐ.
Lớp ĐHKHTVK1

15

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

ĐMCĐ đơn được sử dụng với những tài liệu có nội dung tổng hợp, bao
gồm nhiều khía cạnh nghiên cứu về một chủ đề hoặc tài liệu nghiên cứu khái
quát về một chủ đề và không có hình thức xuất bản đặc biệt.
ĐMCĐ phức thể hiện các khái niệm của chủ đề và có khả năng thể hiện
các phương diện nghiên cứu của chủ đề và hình thức của tài liệu, nên chúng
có thể phản ánh chính xác và chi tiết nội dung của tài liệu. ĐMCĐ phức được

cấu tạo bởi hai thành phần trở lên:
- Tên gọi của chủ đề (hay còn gọi là tiêu đề).
Trong các ĐMCĐ phức có thể sử dụng bốn loại phụ đề sau: Phụ đề nội
dung, phụ đề địa lý, phụ đề thời gian, phụ đề hình thức.
Cấu trúc của một ĐMCĐ phức nếu có đủ cả bốn loại phụ đề sẽ được
trình bày theo sơ đồ sau:
TÊN CỦA CHỦ ĐỀ PHỤ ĐỀ NỘI DUNG PHỤ ĐỀ ĐỊA LÝ

2.2.

PHỤ ĐỀ THỜI GIANPHỤ ĐỀ HÌNH THỨC

Định từ khóa tài liệu

Định từ khóa là quá trình xử lý nội dung tài liệu sử dụng các từ khoá và
từ chuẩn để mô tả nội dung, đối tượng, phương diện nghiên cứu cũng như
hình thức của tài liệu. Quy trình định từ khóa gồm 3 bước: Phân tích nội dung
tài liệu; lựa chọn khái niệm đặc trưng cho nội dung; mô tả các khái niệm bằng
những từ khoá.
2.3.

Phân tích nội dung tài liệu

Mục đích của việc phân tích nội dung tài liệu là xác định rõ được đối
tượng nghiên cứu, tính chất, đặc điểm các phương diện nghiên cứu của đối
tượng như: nội dung, thời gian, địa điểm… Để nắm được những đặc trưng của
tài liệu người cán bộ xử lý phải tìm hiểu được những nét cơ bản như: Tài liệu
nói về những vấn đề gì? Tài liệu được nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề gì?
Lớp ĐHKHTVK1


16

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

Thời gian tài liệu được nói đến là khi nào? Địa điểm ở đâu? Và tài liệu thuộc
dạng nào?
Xác định khái niệm đặc trưng cho nội dung tài liệu
Sau bước đầu tiên ta phải xây dựng được một tổ hợp các khái niệm đặc
trưng cho tài liệu. Các khái niệm này có thể phân ra thành hai nhóm:
Đối tượng nghiên cứu của tài liệu.
Đối tượng là những khái niệm chỉ tên gọi của các ngành, lĩnh vực
chuyên môn, sự vật, hiện tượng, địa danh, phương pháp, quy trình, tên
người.
+ Một tài liệu có thể có một hoặc nhiều đối tượng nghiên cứu.
+ Một số tài liệu có đồng thời từ hai đối tượng nghiên cứu độc lập trở
lên.
+ Một số tài liệu các đối tượng nghiên cứu lại được đề cập trong mối
quan hệ với nhau.
Phương diện nghiên cứu của đối tượng.
Là những khía cạnh nghiên cứu, giới hạn phạm vi nghiên cứu của đối
tượng. Một tài liệu có thể có nhiều khía cạnh nghiên cứu như: khía cạnh về nội
dung, địa điểm, thời gian liên quan đến vấn đề được đề cập trong nội dung và
hình thức của tài liệu.
Mô tả khái niệm đặc trưng bằng ngôn ngữ từ khoá.
Khi mô tả tài liệu bằng ngôn ngữ từ khoá, người cán bộ xử lý cần có sự

cân nhắc để lựa chọn được những thuật ngữ thích hợp. Từ khoá cần phải đảm
bảo hai yêu cầu đó là yêu cầu về mặt nội dung và hình thức.
2.4.

Tóm tắt nội dung tài liệu

Tóm tắt là một bản tin ngắn gọn, đầy đủ nội dung của tài liệu, phương
pháp tiếp cận, kết quả nghiên cứu và kết luận cơ bản mà tài liệu bao hàm và
phạm vi sử dụng của tài liệu đó.
Mục đích: Giúp người dùng tin xác định có cần lựa chọn tài liệu này hay
không? Trong trường hợp nhất định thì những kết luận cụ thể được phản ánh
Lớp ĐHKHTVK1

17

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

trong bản tóm tắt có thể giúp người dùng tin sử dụng luôn các kết luận đó,
nghĩa là giúp người dùng tin tiết kiệm thời gian đọc tài liệu.
2.5. Tổ chức bộ máy tra cứu
Hiện nay tại Thư viện chỉ có bộ máy tra cứu truyền thống .Đây là loại mục
lục mà trong đó các phiếu mô tả được sắp xếp theo vần chữ cái A, B,C…và được
phản ánh ở 2 chức năng chính đó là chức năng thông tin và tìm tin .
Hệ thống phiếu gốm có:
-


Phiếu tiêu đề .

-

Phiếu tiêu đề mô tả chính.

-

Phiếu mô tả bổ sung .
Công tác xử lý nghiệp vụ của Thư viện THPT Hiệp hòa được tiến hành
như sau:

-

Công tác phân loại
+ Đóng dấu
+ Phân loại
+ Vào sổ đăng ký đặc biệt
+ Dán nhãn, dán gáy sách

-

Mục lục phân loại
Thư viện đã tổ chức mục lục phân loại về: nội dung, hình thức . Mục lục
phân loại là mục lục thư viện mà trong đó có cả phiếu mô tả thư mục về tài
liệu được sản xuất theo các ngành tri thức các bộ phận khoa học.
3. Người dùng tin
3.1. Đối tượng người dùng tin
Thư viện THPT Hiệp Hòa số 1 là thư viện trường học- đối tượng phục

vụ của thư viện khá phong phú đa dạng phục vụ học sinh, giáo viên và cán bộ
trong trường- Cán bộ hưu trí
Hiện nay dựa vào nhu cầu tin của độc giả mà Thư viện chia người dùng
tin của thư viện thành 4 nhóm:
3.1.1.Nhóm người làm công tác quản lý
Lớp ĐHKHTVK1

18

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

NDT là các nhà quản lý của trường THPT Hiệp Hòa số 1bao gồm: cán bộ
lãnh đạo, quản lý, chuyên viên các phòng ban trong trường. Nhóm này chiếm
tỷ lệ không nhiều, chủ yếu họ tham gia vào các hoạt động quản lý, lãnh đạo và
tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Nhu cầu của họ quan tâm tập trung
chủ yếu các văn kiện, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, thông tin
mang tính sâu rộng nhằm hỗ trợ ra quyết định.
3.1.2. Nhóm người làm công tác giảng dạy
Những nhóm người này thường trực tiếp tham gia giảng dạy tại các
trường phổ thông, tiểu học trong huyện. Nên họ thường quan tâm đến các tài
liệu về chuyên ngành, chuyên môn, phương pháp nâng cao trong giảng dạy.
Đặc biệt là những thông tin mới, tài liệu mới mang tính khoa học và giáo dục.
3.1.3.Nhóm người là thanh thiếu niên học sinh
Đây là nhóm người được nhiều nhất hiện nay tại Thư việnTHPT. Đó là
các em đang theo học tại trường THPT. Nhóm bạn đọc này đến sử dụng trực

tiếp tại thư viện thường là để mở rộng kiến thức đã học. Phục vụ đối tượng
bạn đọc này sẽ giúp hình thành ở các em thói quen đọc sách, tự học, những
phẩm chất rất cần cho phát triển tương lai của họ. Tài liệu thông tin cho đối
tượng này là những kiến thức cơ bản, thông thường, các tác phẩm văn học,
truyện thiếu nhi…phù hợp với từng lứa tuổi, bậc học của các em.
4. Đặc điểm của người dùng tin
-

Người dùng tin có trình độ chưa cao, còn hạn chế

-

Phần lớn người dùng tin thường quan tâm đến lĩnh vực văn học các giáo
trình phục vụ cho nghiên cứu học tập

-

Các em học sinh quan tâm đến sách tham khảo, đến sách nâng cao, truyện đọc
giải trí.
Do thời gian, công việc nên họ thường mượn về nhà tranh thủ đọc
những lúc rảnh rỗi
5. Các sản phẩm và dịch vụ thông tin
Sản phẩm thông tin thư viện là kết quả của quá trình xử lý thông tin do
Lớp ĐHKHTVK1

19

Khoa VHTT&XH



Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

1 cá nhân, tập thể nào đó thực hiện nhằm thoả mãn nhu cầu người dùng tin.
Dịch vụ thông tin thư viện bao gồm những hoạt động nhằm thoả mãn
nhu cầu thông tin và trao đổi thông tin của người sử dụng, các cơ quan thông
tin - thư viện nói chung.
Hiện nay sự nghiệp CNH - HĐH ở nước ta đã và đang đặt chúng ta
trước 1 vấn đề quan trọng cần phải giao lưu hội nhập trên mọi lĩnh vực, kinh
tế, văn hoá, xã hội để tiếp thu những thành tựu khoa học công nghệ mới. Do
đó nó đã tác động mạnh mẽ đến xã hội, tạo ra cơ hội cùng những thách thức
cho ngành thư viện.
Thư viện mặc dù vẫn chưa được trang bị máy tính nhưng cán bộ thư
viện đã hết sức cố gắng và phát huy các dịch vụ sản phẩm thông tin truyền
thông phù hợp cho người đọc thoả mãn nhu cầu bạn đọc.
Các sản phẩm và dịch vụ thông tin hiện có:
Hệ thống mục lục:
Là tập hợp các đơn vị phiếu mục lục được sắp xếp theo 1 trình tự nhất
định phản ánh nguồn tin của 1 nhóm cơ quan thông tin - thư viện: Mục lục
chữ cái; mục lục phân loại, mục lục công vụ.
- Thư mục:
Là sản phẩm thông tin - thư viện mà phần chính là tập hợp các biểu ghi
thư mục được sắp xếp theo trật tự nhất định phản ánh các tài liệu có chung 1
số dấu hiệu về nội dung và hình thức.
Các loại thư mục:
-

Thư mục thông báo sách mới


-

Thư mục chuyên đề
+ Hiện trạng dịch vụ thông tin:
+ Dịch vụ cung cấp tài liệu: Đây là hình thức phục vụ chủ yếu của Thư
viện chiếm gần 72% so với các hình thức dịch vụ khác như:
- Cung cấp thông tin chọn lọc
- Triển lãm, trưng bày sách
Lớp ĐHKHTVK1

20

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

- Tuyên truyền giới thiệu sách
+ Đọc tài liệu tại chỗ: Hoạt động của công tác phục vụ bạn đọc nhằm
mục đích thoả mãn tối đa nhu cầu của bạn đọc công tác phục vụ bạn đọc là
khâu công tác cuối cùng trong chu trình đường đi của tài liệu trong thư viện.
Đây là hình thức cung cấp tài liệu mà bạn đọc được phép đọc tài liệu tại thư
viện.
+ Dịch vụ mượn về nhà:
Dịch vụ này tạo điều kiện cho bạn đọc đáp ứng được nhu cầu nảy sinh
nhu cầu mới.
+ Dịch vụ cung cấp bản sao tài liệu gốc:
Đây là dịch vụ mà hầu hết các thư viện đều áp dụng vì nó không mới lạ

đối với bất kỳ 1 thư viện nào. Dịch vụ này cho phép bạn đọc sao chép bất kỳ
tài liệu nào mà mình cần.
5.1. Kế hoạch phát triển:
Trước hiện trạng của sản phẩm và dịch vụ của thư viện, thư viện cần
phải có những giải pháp để khắc phục nhược điểm và phát triển những ưu
điểm của sản phẩm và dịch vụ thông tin hiện có của thư viện mình.
Sau đây là một kế hoạch phát triển sản phẩm và dịch vụ thông tin của
thư viện THPT Hiệp hòa số 1 cụ thể như sau:
- Duy trì và nâng cấp các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện:
+ Việc duy trì và nâng cấp các sản phẩm dịch vụ thông tin thư viện
truyền thống nhằm nâng cao chất lượng, hoàn thiện các sản phẩm thông tin
qua quá trình xử lý thông tin.
- Đa dạng hoá sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện
- Mở rộng đối tượng xử lý thông tin
- Xử lý sâu vào nội dung thông tin
- Đa dạng hoá các hình thức của sản phẩm nhằm đa dạng hoá hình
thức cung cấp sản phẩm thích ứng với thói quen tập quán sử dụng và khai
thác thông tin của người dùng tin.
Lớp ĐHKHTVK1

21

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

- Tăng cường vốn tài liệu: Đảm bảo cơ cấu vốn tài liệu hợp lý.

Để tăng cường vốn tài liệu phù hợp với yêu cầu của người dùng thì yếu
tố đầu tiên và quyết định đó là phải có kinh phí.
- Đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong công việc tăng cường vốn tài liệu
thư viện, xây dựng dự án kêu gọi của nhân dân về kinh tế, tài liệu sách báo.
Kêu gọi sự đầu tư về trang thiết bị hiện đại như máy tính, mở rộng diện
tích để thư viện hoạt động tốt hơn, từ đó sẽ kết nối và trao đổi thông tin, xây
dựng cơ sở dữ liệu.
- Bổ sung trang thiết bị cho Thư viện như: giá sách, tủ sách, để báo
- Xin thêm biên chế cán bộ thư viện.
- Liên kết phối kết hợp chia sẻ nguồn lực với các cơ quan thông tin khác,
phối hợp bổ sung tài liệu giữa các cơ quan thông tin - thư viện trong và ngoài
tỉnh.
Thường xuyên thực hiện việc luân chuyển đến các thư viện xã, thị trấn
trong huyện.
Bên cạnh việc củng cố, tăng cường vốn tài liệu có giá trị sử dụng cao thì
việc thanh lý, những tài liệu không phù hợp với nhu cầu bạn đọc cũng là một
vấn đề cần thiết.
- Đảm bảo cơ cấu tài liệu hợp lý
- Cân đối tài liệu, tư liệu bổ sung giữa các đề tài
- Đánh giá hiệu quả chất lượng phục vụ người dùng tin.
6. Công tác phục vụ bạn đọc
Thư viện có 01 phòng đọc với khoảng 20 chỗ ngồi phục vụ cán bộ, công
nhân viên chức, học sinh tới nghiên cứu, học tập
Học sinh là đối tượng thường xuyên của thư viện, vào thư viện chủ yếu
để tự học, đọc sách, truyện.
Thư viện cũng đã có thư mục thông báo sách mới. Với thư mục thông
báo sách mới này bạn đọc có thể dễ dàng cập nhật được những tài liệu mới
nhất của thư viện một cách nhanh nhất, phục vụ cho việc học tập và nghiên
Lớp ĐHKHTVK1


22

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

cứu của mình.
Đặc biệt hơn thư viện còn có 10 máy tính kết nối mạng phục vụ tra cứu
thông tin sâu và rộng rãi hơn cho bạn đọc.
Thư viện đã thực hiện chính sách đa dạng hóa hình thức phục vụ bạn
đọc: Đọc tại chỗ, mượn về nhà, mượn tập thể theo yêu cầu….phục vụ tận tình,
nhanh chóng và có hiệu quả thỏa mãn yêu cầu bạn đọc. Đây là điều kiện thuận
lợi cho Thư viện phổ biến các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện đến với
bạn đọc
Thư viện là nơi tìm kiếm thông tin phục vụ việc học tập, nghiên cứu và
giải trí không thể thiếu của mọi người, nhất là học sinh. Vì vậy mà số lượng
bạn đọc của thư viện trường không ngừng tăng nhanh qua từng năm.
Hằng ngày trung bình có khoảng 30- 50 lượt bạn đọc vào Thư viện mà
chủ yếu là học sinh – sinh viên. Số lượng bạn đọc đến Thư viện giao động theo
từng thời kỳ nghĩa là vào các mùa thi, thi học kỳ, thi hết môn…thì số lượng
độc giả sẽ đến Thư viện nhiều hơn so với ngày bình thường
Hàng năm thư viện lại tổ chức thống kê số lượt bạn đọc đến thư viện
đọc và mượn tài liệu. Đây là công việc thường xuyên phải thực hiện vì có
thống kê thì thư viện mới có thể biết được chính sách số bạn đọc của thư viện
để từ đó có thể điều chỉnh về vốn tài liệu, cán bộ thư viện… để thư viện ngày
một phát triển và trở thành điểm đến thường xuyên của bạn đọc.
Thời gian phục vụ bạn đọc

Do tính chất của thư viện là một thư viện trường học nên lãnh đạo cùng
toàn thể cán bộ trong thư viện đã đưa ra thời gian phục vụ phù hợp với bạn
đọc. Thư viện đã thực hiện phục vụ cả giờ hành chính và theo ca.
Thời gian mở cửa của Thư viện:
- Phục vụ theo giờ hành chính
Mùa hè: Sáng : Từ 7h30 – 11h30; Chiều : Từ 13h00 – 17h
Mùa đông : Sáng : Từ 8h00 – 12h; Chiều : Từ 13h00 – 17h
7. Các sản phẩm và dịch vụ thông tin
Lớp ĐHKHTVK1

23

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

7.1. Sản phẩm và dịch vụ thông tin hiện có
Sản phẩm thông tin ở Thư viện đã xây dựng được hệ thống mục lục chữ
cái, mục lục chủ đề..
Thư viện đã có dịch vụ cung cấp tài liệu đọc tại chỗ.
Một số dịch vụ thông tin thư viện khác như:
- Triển lãm trưng bày sách;
- Giới thiệu sách thông qua các buổi nói chuyện chuyên đề, giới thiệu
sách mới.
Sản phẩm và dịch vụ thông tin Thư viện đóng vai trò quan trọng – là
nhân tố quyết định trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của cơ quan Thông tin
Thư viện. Các sản phẩm và dịch vụ Thông tin Thư viện được phát triển nhằm

mục đích tổ chức và sử dụng một cách thích hợp nguồn lực thông tin để kích
thích đổi mới, góp phần thúc đẩy nhanh việc phát triển kinh tế xã hội.
7.2. Kế hoạch phát triển
Sản phẩm và dịch vụ Thông tin – Thư viện là xu hướng tăng có tính lâu
bền đối với các cơ quan Thông tin và Thư viện nhằm đáp ứng tốt nhu cầu
thông tin của người dùng tin, đa dạng hóa các sản phẩm và dịch vụ thông tin.
Chính vì vậy kế hoạch phát triển cơ quan thông tin thư viện cần phải:
-

Xây dựng và nâng cấp các sản phẩm và dịch vụ Thông tin Thư viện truyền
thông nhằm nâng cao chất lượng và hoàn thiện các sản phẩm thông tin qua
quá trình xử lý thông tin.

-

Xây dựng thư mục giới thiệu sách, giáo trình và một số mục thông báo khác.

-

Tăng cường vốn tài liệu, đảm bảo cơ cấu vốn tài liệu hợp lý.

-

Phát triển các dịch vụ cung cấp thông tin trực tuyến: Xây dựng hệ thống
thông tin bằng máy tính, tìm tin qua mạng.

-

Bổ sung thêm trang thiết bị hiện đại mua thêm máy tính, lựa chọn phần mềm
quản lý thích hợp hơn để tạo ra các sản phẩm thông tin có chất lượng cao để

đáp ứng yêu cầu của bạn đọc ngày càng tốt hơn.

-

Nâng cao trình độ chuyên môn của các cán bộ thư viện: như đào tạo tin học,
Lớp ĐHKHTVK1

24

Khoa VHTT&XH


Báo cáo thực tập tốt Nghiệp

Phạm Thị Bích Hạnh

tiếng Anh và chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ Thư viện
-

Thư viện cần có sự hợp tác hơn nữa với các tập đoàn, tổ chức thông tin lớn
trên thế giới và khu vực. Những điều này sẽ giúp Thư viện có khả năng tiếp
cận được các nguồn thông tin đa dạng, phong phú.
II.

QUÁ TRÌNH THỰC TẬP TẠI CƠ QUAN
Sau hơn hai tháng thực tập ngành nghề ( từ 11/01/2016 đến

ngày 19/03/2016) ) tại Trường THPT Hiệp Hòa số 1. Được sự chỉ dạy, giúp
đỡ của các cán bộ thư viện, em đã hoàn thành tốt đợt thực tập và được thực
hành rất nhiều công tác nghiệp vụ như:

- Vào sổ đăng ký cá biệt phiếu mô tả;
- Phân loại tài liệu;
- Dán nhãn;
- Sắp xếp lại kho;
- Phục vụ bạn đọc;
- Bảo quản vốn tài liệu;
Ngoài ra chúng em còn tham gia vào một số công việc khác tại thư viện
như: vệ sinh kho sách, vệ sinh phòng đọc, vệ sinh phòng máy tính, tham gia
văn nghệ do trường tổ chức
1.Đóng dấu
Kiểm tra tài liệu, dọc những tờ bị dính vào nhau.
Đóng dấu lên trang tên sách và trang 17.
Đối với tài liệu 17 trang (không có trang 17) thì đóng dấu lên trang tên
sách và trang trước của trang cuối cùng.
Đối với tài liệu có hình ảnh, bản đồ...thì cũng đóng dấu tương tự nhưng
nên tránh đóng dấu lên hình ảnh làm mất thẩm mỹ.
2.Vào sổ đăng ký cá biệt
Sổ đăng ký cá biệt là số thứ tự của từng quyển sách được xếp trên giá
Số thứ tự được đánh giá từ 01 cho đến hết và lần lượt lần sau đăng ký
lại kế tiếp số cuối của lần trước trên giá cũng như trong sổ đăng ký cá biệt.
Lớp ĐHKHTVK1

25

Khoa VHTT&XH