ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TRẦN BÍCH LAN (CHEN BILAN)

KHẢO SÁT DỊCH THUẬT TRUNG - VIỆT
(TRÊN CÁC BẢN DỊCH VĂN BẢN THƯƠNG MẠI TRUNG – VIỆT)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TRẦN BÍCH LAN (CHEN BILAN)

KHẢO SÁT DỊCH THUẬT TRUNG - VIỆT
(TRÊN CÁC BẢN DỊCH VĂN BẢN THƯƠNG MẠI TRUNG – VIỆT)

Chuyên ngành:
Mã số :

Việt ngữ học
62. 22. 01. 20

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:


1.PGS. TS. NGUYỄN HỒNG CỔN

2.TS. NGUYỄN THỊ TÂN

Chủ tịch HĐ chấm LATS cấp ĐHQG

GS. TS. Đinh Văn Đức

T/M Tập thể hướng dẫn

PGS. TS. Nguyễn Hồng Cổn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những kết quả trình bày trong luận án là kết quả nghiên cứu
của bản thân, dƣới sự hƣớng dẫn của giáo sƣ hƣớng dẫn, không sao chép từ bất kì
công trình nào có trƣớc của ngƣời khác. Những quan điểm trích dẫn đều chú dẫn rõ
ràng.

Hà Nội, Ngày 22 tháng 02 năm 2016
Tác giả luận án

TRẦN BÍCH LAN (CHEN BILAN)


LỜI CẢM ƠN
Trƣớc hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Khoa Ngôn ngữ học, Trƣờng Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội vì đã cho tôi cơ hội học
tập nghiên cứu trong suốt những năm qua.
Lời cảm ơn chân thành nhất xin đƣợc gửi tới PGS TS. Nguyễn Hồng Cổn và
TS. Nguyễn Thị Tân – thầy cô đã hết lòng tận tình giúp đỡ tôi. Trong suốt thời gian
qua, những lời khuyên bảo và góp ý chân thành của thầy cô, sự nghiêm túc của thầy

cô trong khoa học, sự tận tâm của thầy cô đối với công việc, sự chân tình của thầy
cô trong cuộc sống vẫn đã và đang là nguồn động lực quý giá giúp tôi vƣợt qua
đƣợc mọi khó khăn, kiên định trong hƣớng nghiên cứu và đạt đƣợc kết quả nhƣ
ngày hôm nay.
Xin cảm ơn cơ quan chủ quản: Trƣờng Đại học Quảng Tây, Trung Quốc vì
sự giúp đỡ vô giá về thời gian, vật chất và tinh thần trong suốt thời gian tôi thực
hiện luận án.
Cuối cùng, lời cảm ơn sâu sắc nhất từ đáy lòng xin đƣợc gửi tới tất cả những
ngƣời tôi thƣơng yêu nhất: bà nội và cha mẹ – những ngƣời đã có công sinh thành
và nuôi dƣỡng tôi, chồng và con trai, anh chị ruột thịt – những ngƣời luôn dành cho
tôi niềm yêu thƣơng, tin tƣởng vô hạn và đã phải hy sinh vì tôi nhiều nhất, chia sẻ
cùng tôi tất cả mọi thăng trầm trong thời gian qua.

Hà Nội, ngày 22 tháng 02 năm 2016
TRẦN BÍCH LAN
(CHEN BILAN)


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................... 4
DANH MỤC HÌNH VẼ ....................................................................................................... 5
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN.................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ........ Error! Bookmark not defined.
1.1.1.Tình hình nghiên cứu dịch văn bản thƣơng mại tại Trung Quốc .........Error!
Bookmark not defined.
1.1.2.Tình hình nghiên cứu dịch văn bản thƣơng mại tại Việt Nam ............Error!
Bookmark not defined.
1.1.3.Nhận xét chung về tình hình nghiên cứu .... Error! Bookmark not defined.
1.2. CƠ SỞ LÍ THUYẾT CỦA LUẬN ÁN .................... Error! Bookmark not defined.

1.2.1.Văn bản và văn bản thƣơng mại ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1.1. Khái niệm văn bản và đặc điểm của văn bản . Error! Bookmark not
defined.
1.2.1.2. Khái niệm văn bản thƣơng mại ....... Error! Bookmark not defined.
1.2.1.3.Đặc điểm văn bản thƣơng mại ......... Error! Bookmark not defined.
1.2.1.4.Các loại văn bản thƣơng mại ........... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Dịch thuật và nghiên cứu dịch thuật .......... Error! Bookmark not defined.
1.2.2.1. Bản chất của dịch thuật ................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2.2. Lí luận dịch thuật của Nghiêm Phục .............. Error! Bookmark not
defined.
1.2.2.3.Các khuynh hƣớng trong nghiên cứu dịch thuật ... Error! Bookmark
not defined.
1.2.2.4.Cách tiếp cận dịch thuật ................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Vấn đề tƣơng đƣơng dịch thuật ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3.1. Khái niệm tƣơng đƣơng dịch thuật . Error! Bookmark not defined.
1.2.3.2. Các kiểu tƣơng đƣơng dịch thuật .... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Lí thuyết dịch văn bản ............................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4.1. Đặc điểm dịch thuật VBTM Trung – Việt ..... Error! Bookmark not
defined.
1.2.4.2. Đơn vị khảo sát dịch VBTM Trung – Việt .... Error! Bookmark not
defined.
1.2.5. Các phƣơng pháp/thủ pháp dịch văn bản ... Error! Bookmark not defined.
1.2.5.1. Khái niệm phƣơng pháp và thủ pháp dịch thuật .. Error! Bookmark
not defined.
1.2.5.2. Các thủ pháp dịch VBTM Trung – Việt ........ Error! Bookmark not
defined.
1.3. TIỂU KẾT ................................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 2.KHẢO SÁT DỊCH TỪ NGỮ TRONG VĂN BẢN THƯƠNG MẠI
TRUNG – VIỆT ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1



2.1. DỊCH CÁC THUẬT NGỮ ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Thuật ngữ ................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Nguyên tắc dịch thuật ngữ ......................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.1. Nguyên tắc trung thành ................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.2. Nguyên tắc chính xác ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.3. Nguyên tắc thống nhất .................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.4. Nguyên tắc ngắn gọn ...................... Error! Bookmark not defined.
2.2. DỊCH CÁC TỪ NGỮ LỊCH SỰ .............................. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Từ ngữ xƣng hô ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Dịch từ ngữ xƣng hô .................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2.1. Dịch theo ngữ cảnh ......................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2.2. Dịch tƣơng đƣơng văn hóa ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.2.3. Một số từ ngữ xƣng hô cần lƣu ý .... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Từ ngữ xã giao ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Dịch từ ngữ xã giao.................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4.1. Dịch tƣơng đƣơng chức năng.......... Error! Bookmark not defined.
2.2.4.2. Dịch tƣơng đƣơng văn hóa ............. Error! Bookmark not defined.
2.3. DỊCH CÁC CỤM TỪ CỐ ĐỊNH............................. Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Cụm từ cố định .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Dịch cụm từ cố định................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2.1. Trực dịch ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2.2. Dịch nghĩa ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.4. TIỂU KẾT ................................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 3.KHẢO SÁT DỊCH PHÁT NGÔN TRONG VĂN BẢN THƯƠNG MẠI
TRUNG – VIỆT ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. DỊCH PHÁT NGÔN CẦU KHIẾN ......................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Phát ngôn cầu khiến ................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Dịch phát ngôn cầu khiến .......................... Error! Bookmark not defined.

3.2. DỊCH PHÁT NGÔN HỎI ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Phát ngôn hỏi ............................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Dịch phát ngôn hỏi ..................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. DỊCH PHÁT NGÔN THÔNG BÁO ....................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Phát ngôn thông báo .................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Dịch phát ngôn thông báo .......................... Error! Bookmark not defined.
3.4. DỊCH PHÁT NGÔN CAM KẾT ............................. Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Phát ngôn cam kết ...................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Dịch phát ngôn cam kết ............................. Error! Bookmark not defined.
3.4.2.1. Đảm bảo .......................................... Error! Bookmark not defined.
3. 4.2.2. Hứa hẹn .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.5. DỊCH PHÁT NGÔN BIỂU CẢM ........................... Error! Bookmark not defined.
3.5.1. Phát ngôn biểu cảm .................................... Error! Bookmark not defined.
3.5.2. Dịch phát ngôn biểu cảm ........................... Error! Bookmark not defined.
2


3.5.2.1. Xin lỗi ............................................. Error! Bookmark not defined.
3.5.2.2. Hối tiếc ............................................ Error! Bookmark not defined.
3.6. TIỂU KẾT ................................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 4.KHẢO SÁT LỖI THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH KHẮC PHỤC LỖI
TRONG VIỆC DỊCH VĂN BẢN THƯƠNG MẠI TRUNG – VIỆT .... Error! Bookmark
not defined.
4.1. NHỮNG LỖI SAI TRONG BẢN DỊCH ................. Error! Bookmark not defined.
4.1.1. Lỗi sai về từ ngữ ........................................ Error! Bookmark not defined.
4.1.1.1. Dùng sai từ ngữ xƣng hô ................ Error! Bookmark not defined.
4.1.1.2. Dùng sai từ Hán Việt ...................... Error! Bookmark not defined.
4.1.1.3. Dùng sai thuật ngữ chuyên ngành ... Error! Bookmark not defined.
4.1.2. Lỗi sai về ngữ pháp .................................... Error! Bookmark not defined.
4.1.3. Lỗi sai về cách biểu đạt.............................. Error! Bookmark not defined.

4.2. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN LỖI SAI TRONG DỊCH THUẬT Error! Bookmark
not defined.
4.2.1. Không nắm đƣợc chức năng và mục đích của văn bản .. Error! Bookmark
not defined.
4.2.2. Do ảnh hƣởng của ngôn ngữ mẹ đẻ (tiếng Trung) .... Error! Bookmark not
defined.
4.2.3. Thiếu kiến thức về sự khác biệt giữa hai nền văn hóa Trung Việt .....Error!
Bookmark not defined.
4.2.4. Thiếu tinh thần trách nhiệm ....................... Error! Bookmark not defined.
4.3. BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC LỖI SAI TRONG DỊCH THUẬT ....Error! Bookmark
not defined.
4.3.1. Trang bị kiến thức về lí luận và phƣơng pháp dịch thuật Error! Bookmark
not defined.
4.3.2. Hiểu rõ chức năng và mục đích của văn bản cần dịch .... Error! Bookmark
not defined.
4.3.3. Thông thạo ngữ nguồn và ngữ đích ........... Error! Bookmark not defined.
4.3.4. Am hiểu hai nền văn hóa Trung Việt ......... Error! Bookmark not defined.
4.3.5. Nâng cao tinh thần trách nhiệm trong quá trình dịch thuật ................Error!
Bookmark not defined.
4.4.TIỂU KẾT ................................................................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ............................................................................. Error! Bookmark not defined.

PHỤ LỤC

3


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Quan hệ giữa đặc trƣng chức năng của văn bản và sách lƣợc dịchError! Bookmark n

Bảng 2.1. Yếu tố tiếng Anh trong văn bản Trung – ViệtError! Bookmark not defined.
Bảng 2.2. Bảng đại từ xƣng hô tiếng Trung và tiếng ViệtError! Bookmark not defined.
Bảng 2.3. Từ ngữ xƣng hô ngôi thứ nhất ...................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4. Từ ngữ xƣng hô ngôi thứ hai ........................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.5. Từ ngữ xƣng hô ngôi thứ ba ......................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.6. Từ ngữ chỉ sự mong muốn ............................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.7. Từ ngữ kết thúc bức thƣ ............................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Những từ bày tỏ lòng cảm ơn ....................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 4.1. Dịch sai từ chuyên ngành in ấn, bao bì (tƣ liệu thực tế)Error! Bookmark not defined
Bảng 4.2. Dịch sai từ chuyên ngành ô tô (tƣ liệu thực tế)Error! Bookmark not defined.
Bảng 4.3. Một số từ viết tắt trong tiếng Trung ............. Error! Bookmark not defined.

4


DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1. Mô hình chữ V dịch thuật của Newmark .. Error! Bookmark not defined.
Hình 1.2. Mô hình phƣơng pháp dịch thuật của Nguyễn Hồng Cổn ................ Error!
Bookmark not defined.

5


MỞ ĐẦU

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngày nay, khi các hoạt động hợp tác về kinh tế, khoa học kĩ thuật và văn hoá
giữa Việt Nam và Trung Quốc ngày càng phát triển mạnh mẽ, thì các hoạt động liên

quan đến ngôn ngữ Trung – Việt dƣới nhiều hình thức cũng tăng lên không ngừng,
đặc biệt là hoạt động dịch thuật.
Hiện nay, hoạt động giao lƣu sôi nổi giữa hai nƣớc đòi hỏi phải dịch nhiều loại
văn bản song ngữ, cho nên hoạt động dịch thuật Trung – Việt ngày càng đa dạng về
nội dung lẫn thể loại văn bản. Dịch phẩm không chỉ là những tác phẩm văn học, thơ
ca nhƣ trƣớc đây mà còn có cả các thể loại văn bản ứng dụng nhƣ chuyên luận kinh
tế, pháp luật, du lịch, phóng sự, đặc biệt là các văn bản thƣơng mại nhƣ thƣ tín giao
dịch thƣơng mại, bản hƣớng dẫn sử dụng, quảng cáo sản phẩm, hợp đồng mua bán
và văn bản bình luận về kinh tế. Do hoạt động giao lƣu kinh tế giữa hai nƣớc không
ngừng gia tăng, dịch văn bản thƣơng mại song ngữ ngày càng trở nên quan trọng.
Một bản dịch thƣơng mại chính xác, đầy đủ và có tính thẩm mỹ sẽ để lại ấn tƣợng
sâu sắc cho đối tác và thúc đẩy hai bên đi đến mục đích giao tiếp thành công. Hoạt
động dịch các văn bản thƣơng mại Trung – Việt (đƣợc gọi tắt là VBTM Trung –
Việt) đã góp phần làm cho quan hệ thƣơng mại giữa hai nƣớc không ngừng phát
triển, tạo ra nhiều triển vọng để giao lƣu hợp tác không chỉ trong lĩnh vực Kinh tế,
thƣơng mại mà cả ở lĩnh vực văn hoá, xã hội. Vì vậy, nghiên cứu dịch thuật VBTM
Trung – Việt, đang trở thành một đề tài thời sự trong nghiên cứu dịch thuật nói
chung và dịch thuật Trung – Việt nói riêng.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Cùng với sự phát triển trong quan hệ kinh tế giữa hai nƣớc Trung Việt, văn bản
thƣơng mại đóng một vai trò quan trọng và việc dịch VBTM Trung – Việt cũng nên

6


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Hồ Thị Trinh Anh (2009), “Bƣớc đầu tìm hiểu tính tƣơng đƣơng ở cấp độ từ
vựng trong việc dịch các văn kiện chính trị từ Trung sang Việt (trên cứ liệu văn
kiện đại hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc lần thứ XVI và XVII)”, Kỷ yếu hội thảo

quốc tế, Nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ văn hóa Việt Nam – Trung Quốc ở
Đông Á và Đông Nam Á, tr. 125-133.
2. Đỗ Hữu Châu (2003), Cơ sở ngữ dụng học (tập 1), Nxb Đại học Sƣ phạm, Hà
Nội.
3. Nguyễn Hồng Cổn (2001), “Về vấn đề tƣơng đƣơng trong dịch thuật”, Tạp chí
Ngôn ngữ (8), tr. 50-55.
4. Nguyễn Hồng Cổn (2004), Một số vấn đề ngôn ngữ và văn hóa trong dịch thuật,
Đề tài nghiên cứu cấp Đại học Quốc Gia Hà Nội (mã số: CB-01-19).
5. Nguyễn Hồng Cổn (2004), “Cơ sở ngôn ngữ học của nghiên cứu dịch thuật và bộ
môn dịch thuật học”, Tạp chí Ngôn ngữ (11), tr .10-17.
6. Nguyễn Hồng Cổn (2006), “Lƣợc sử về dịch thuật”, Tạp chí Ngôn ngữ (8), tr.
22-23 và (11), tr. 33-44.
7. Nguyễn Hồng Cổn (2006), “Các phƣơng pháp và thủ pháp dịch thuật (Trên cứ
liệu dịch thuật Anh – Viêt)”, Những vấn đề Ngôn ngữ học, Nxb Đại học Quốc gia
Hà Nội, Hà Nội, tr. 21-50.
8. Tô Cẩm Duy (2008), 225 Mẫu thư tín bằng tiếng Hoa dùng trong thương mại và
sinh hoạt đời thường, Nxb Văn hóa Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh.
9. Nguyễn Trọng Đàn (2004), Hợp đồng thương mại quốc tế, Nxb Thống kê, Hà
Nội.
10. Hữu Đạt (2000), Phong cách học và các phong cách chức năng tiếng Việt, Nxb
Văn hóa Thông tin, Hà Nội.

7


11. Đinh Văn Đức (2010), Ngữ pháp tiếng Việt – từ loại, Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội.
12. Đinh Văn Đức (2010), Các bài giảng về Từ pháp học tiếng Việt: Từ loại từ bình
diện Chức năng, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
13. Nguyễn Thiện Giáp (chủ biên) (2005), Lược sử Việt ngữ học, Nxb Giáo dục, Hà

Nội.
14. Nguyễn Thiện Giáp (2009), Các phương pháp nghiên cứu ngôn ngữ, Nxb Giáo
dục, Hà Nội.
15. Trƣơng Văn Giới, Giáp Văn Cƣờng, Phạm Thanh Hằng (2006), Thư tín thương
mại Hoa – Việt, Nxb Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh.
16. Trƣơng Văn Giới, Lê Khắc Kiều Lục (biên dịch) (2007), Giáo trình đàm thoại
thương mại Hoa Việt, Nxb Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh.
17. Cao Xuân Hạo (2004), Tiếng Việt: Sơ thảo ngữ pháp chức năng, quyển 1, Nxb
Giáo dục, Hà Nội.
18. Nguyễn Văn Hiệp (2008), Cơ sở ngữ nghĩa phân tích cú pháp, Nxb Giáo dục,
Hà Nội.
19. Nguyễn Văn Hiệp (2009), Cú pháp tiếng Việt, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

20. Lê Đình Khẩn (2002), Từ vựng gốc Hán trong tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, Đà
Nẵng.
21. Lê Đình Khẩn (2007), Phiên dịch Việt – Hán, Hán – Việt, Nxb Đại học Quốc
gia TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh.
22. Đinh Trọng Lạc (1996), Phong cách học tiếng Việt, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
23. Trần Bích Lan (2010), “Giới thiệu lí thuyết dịch thuật chức năng của Nord”,
Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống (3), tr. 16-18, 37 và (4), tr. 17-21.
24. Trần Bích Lan (2011), “Khảo sát văn bản thƣ tín yêu cầu bồi thƣờng thƣơng
mại từ bình diện chức năng liên nhân (trên tƣ liệu văn bản đối dịch Trung –
Việt)”, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế Đào tạo và nghiên cứu ngôn ngữ học ở Việt

8


Nam: những vấn đề lí luận và thực tiễn, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội,
tr. 954-964.
25. Trần Thị Thanh Liêm (2008), Rèn luyện kỹ năng dịch thuật Việt Hoa/Hoa Việt,

Nxb Văn hóa – Thông tin, Hà Nội.
26. Trần Thị Thanh Liêm (2011), “Dịch thơ ca từ tiếng Hán ra tiếng Việt và dịch
thơ ca từ tiếng Việt ra tiếng Hán”, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế Đào tạo và nghiên
cứu ngôn ngữ học ở Việt Nam: những vấn đề lí luận và thực tiễn, Hà Nội, tr.
122- 132.
27. Gia Linh (biên soạn) (2007), Thư tín thương mại Hoa – Việt, Nxb Hà Nội, Hà
Nội.
28. Nguyễn Ngọc Long (2009), Đặc điểm đối dịch tiếng Hán và tiếng Việt hiện đại,
Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học, Trƣờng Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn –
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
29. Nguyễn Anh Quế, Hà Thị Quế Hƣơng (2000), Tiếng Việt trong giao dịch
thương mại, Nxb Văn hóa thông tin Hà Nội, Hà Nội.
30. Hà Văn Riễn (2001), Ngôn ngữ học và dịch thuật thương mại, Luận án tiến sĩ
ngôn ngữ học, Trƣờng Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc
gia Hà Nội, Hà Nội.
31. Lý Toàn Thắng (2004), Lý thuyết trật tự từ trong cú pháp, Nxb Đại học Quốc
gia Hà nội, Hà Nội.
32. Hồ Canh Thân (2007), Soạn thảo và dịch hợp đồng thương mại Quốc tế, Nxb
Tổng hợp TP HCM.
33. Trần Ngọc Thêm (1999), Hệ thống liên kết văn bản tiếng Việt, Nxb Giáo Dục,
Hà Nội.
34. Lê Quang Thiêm (2004), Nghiên cứu đối chiếu các ngôn ngữ, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

9


35. Nguyễn Xuân Thơm (2011), Các yếu tố ngôn ngữ trong đàm phán thương mại
quốc tế (Anh – Việt đối chiếu), Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học, Trƣờng Đại học
Khoa học xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

36. Lê Hùng Tiến (2008), “Lý thuyết và thực tiễn dịch thuật Anh – Việt: Một số
vấn đề về lý luận và phƣơng pháp cơ bản”, Thông tin Khoa học (4), Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, tr. 11-76.
37. Hoàng Văn Vân (2005), Nghiên cứu dịch thuật, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.

Tiếng Anh
38. Austin, J. L. (1962), How to Do Things with Words, Clarendon Press, Oxford.
39. Baker, M. (1992), In Other Words: A Coursebook on Translation, Foreign
Language Teaching & Research Press, Beijing.
40. Bassnett, S. (1980), Translation Studies, Nethuem,London and New York.
41. Bassnett, S. & A. Lefevere (1998), Constructing Cultures: Essays on Literary
Translation, Multilingual Matters Ltd., Clevedon & Philadelphia.
42. Beaugrande, R. De. (1978), Factors in a Theory of Poetic Translating
(Approaches to Translation Study), Van Gorcum, Assen.
43. Beaugrande, R. & W. Dressler (1981), Introduction to Text Linguistics,
Longman, London and New York.
44. Catford, J. C. (1965), A Linguistic Theory of Translation, Oxford University
Press, Landon.
45. Halliday, M. A. K & R. Hason, (1976), Cohesion in English, Longman, London
and New York.
46. Halliday, M. A. K & R. Hason, (1989), Language, Context and Text: Aspect of
Language in a Social – Semeotic Perspective, Oxford University Press, Oxford.
47. Hatim, B. & I. Mason (1990), Discourse and the Translator, Longmon,
London.

10


48. Hatim, B. & I. Mason (1997), Translator as Communicator, Routledge,
London.

49. Holmes, J. (1988), “The Name and Nature of Translation Studies”, In J. Holmes
(ed.) Translated: Papers on Literary Translation and Translation Studies,
Rodopi, Amsterdam, pp. 67-80.
50. House, J. (1997), Translation Quality Assessment: A Model Revised, Gunter
Narr, Tubingen.
51. Jakobson, R. (1959), “On Linguistic Aspects of Translation”, Translation
Studies Reader, L. Venuti (ed.), Routledge, London and New York, 1998, pp.
113-118.
52. Joos, M. (1961), The Five Clocks, Harcourt, Brace & World, New York.
53. Larson, M. A. (1984), Meaning-based Translation: A Guide to Cross-language
equivalence, University Press Of American Inc., New York.
54. Lefevere, Adré (1992), Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary
Fame, Routledge, London and New York.
55. Mundy, J. (2001), Introducing Translation Studies: Theories and Application.
Routledge, London and New York.
56. Newmark, P. (1981), Approaches to Translation, Pergamon Press Ltd., Oxford.
57. Newmark, P. (1988), A Textbook of Translation, Prentice Hall, London.
58. Newmark, P. (1991), About Translation, Multilingual Matters, Clevedon.
59. Nida, E. A. (1964), Towards Science of Translation, E. J. Brill, Leidon.
60. Nida, E. A. & C. R. Taber (1969), The Theory and Practice of Translation, E. J.
Brill, Leidon.
61. Nida, E. A. (1993), Language, Culture and Translating, Shanghai Foreign
Language Education Press, Shanghai.
62. Nida, E. A. (2001), Language and Culture, Contexts in Translation, Shanghai
Foreing Language Education Press, Shanghai.

11


63. Nord, C. (1991), Text Analysis in Translation: Theory, Methodology and

Didactic Application of a Model for Translation-Oriented Text Analysis,
Rodopi, Amsterdam.
64. Nord, C. (1997a), “A Functional Typology of Translations”, In Anna, T. (ed.)
Scope and Skopo in Translation, Bergamins, Amsterdam and Philadephia, pp.
33-42.
65. Nord, C. (1997b), Translating as a Pursposeful Acitivity: Functionlist
Approaches Explained, St. Jerome Publishing, Manchester.
66. Reiss, K. (1989), Text Types, Translation Types and Translation Assessment
(Translated by A. Chesterman) in Chesterman A. ed. Reading in Translation
Theory, Oy Finn. Lectura Ab., Finland, pp. 105-115.
67. Reiss, K. (2000), Translation Criticism: The Potentials and Limiations:
Categories and Criteria for Translation Quality Assessment (translated by:
Erroll F. Rhodes), St. Jerome Publishing, Manchester.
68. Searle, J. R. (1969), Speech Act: An Essay in the Philosophy of Language,
Cambridge University Press, Cambridge.
69. Searle, J. R. (1976), “A Classification of Illocutionary Acts”. Language in
Society (5), pp. 1-23.
70. Snell-Hornby, M. (1988), Translation Studies: An Integrated Approach, John
Benjamins Publishing Co., Amsterdam.
71. Toury, G. (1995), Descriptive Translation Studies And Beyond. John Benjamins,
Amsterdam and Philadelphia.
72. Venuti, L. (1995), Translator’s Invisibility: A History of Translation, Shanghai
Foreign Languages and Eduction Press, Shanghai.
73. Venuti, L. (1998), The Scandals of Translation towards an Ethics of Differences,
Routledge, Landon and New York.
74. Wilss, W. (1982), The Science of Translation: Problems and Methods, Narr,
Tubingen.
12



75. Wilss, W. (1996), Knowledge and Skills in Translator Behavior, John
Benjamins Publishing Co., Amsterdam.

Tiếng Trung
76. 巴尔胡达罗夫 (蔡毅, 虞杰, 段京华译) (1985)，语言与翻译，中国对外翻译
出版社公司，北京.
77. 白靖宇（2010），文化与翻译，中国社会科学出版社，北京.
78. 鲍文（2012），商务英汉汉英翻译深论，国防工业出版社，北京.
79. 陈碧兰（2010），“汉越商贸信函的语言特征和翻译策略”，翻译语言文

化，广西教育出版社，南宁，255-260 页.
80. 陈碧兰，隆佳丽 (2013)，“论汉、越社交称谓语异同及交际策略”，东南

亚纵横 (11)，56-61 页.
81. 陈碧兰，詹臻 (2014)，“汉语三字格惯用语的语言特征及越译方法”，翻

译理论与实践，黑龙江人民出版社，哈尔滨，163-170 页.
82. 陈福康 (1992)，中国翻译理论史稿，上海外语教育出版社，上海.
83. 陈仕彬 (2004)，金融翻译技法，中国对外翻译出版公司，北京.
84. 陈氏娥 (2009)，汉越词对汉译越的影响，广西民族大学硕士论文.
85. 褚东伟 (2002)，商业翻译导论，湖北教育出版社，武汉.
86. 范文明（2013），“莫言作品在越南的翻译与研究”，山西大学学报 (1) ，
78-81 页.
87. 范宏贵，刘志强 (2008)，越南语言文化探索，民族出版社，北京.

13


88. 方梦之 (2003)，“我国的应用翻译：定位于学术研究”，中国翻译 (3) ，
47-49 页.

89. 何氏锦燕 (2013)，《红楼梦》在越南的流传、翻译与研究，云南大学硕士论文.
90. 胡壮麟，朱永生，张德禄 等 (2005)，系统功能语言学概论，北京大学出版
社，北京.
91. 胡氏贞英 (2011)，汉语非文学文本越译研究——以汉语时政文本越译为例，
华中师范大学，博士学位论文.
92. 黄赟林 (2011)，商务往来写译模板，重庆大学出版社，重庆.
93. 贾文波 (2004)，应用翻译功能论，中国对外翻译出版公司，北京.
94. 李娜 (2012)，实用英汉商务翻译教程，清华大学出版社/北京交通大学出版
社，北京.
95. 李太生 (2008)，“浅谈‘把’字句与‘被’字句的汉越互译技巧”，南宁

职业技术学院学报 (4)，84-87 页.
96. 李太生 (2010) ，“论商贸越汉翻译的标准与策略”，南宁职业技术学院学

报 (2)，45-48 页.
97. 李亚舒 (1990) ，“越南喃字及其翻译问题”，东南亚纵横 (2)，56-60 页.
98. 刘宓庆 (1998)，文体与翻译，中国对外翻译出版公司,北京.
99. 梁远，温日豪 (2007)，实用汉越互译技巧，民族出版社，北京.
100. 彭萍 (2004)，“商务文本翻译尺度的探讨”，上海科技翻译（1），20-23 页.
101. 彭卓吾 (2000)，翻译学，北京图书馆出版社,北京.

14


102. 祁广谋 (主编) (2005)，越汉-汉越经贸词典，北京师范大学音像出版社，
北京.
103. 祁广谋 (2011)，越南语文化语言学，世界图书出版公司，广州.
104. 沈苏儒 (1998)，论信达雅：严复翻译理论研究,商务印书馆，北京.
105. 孙晓冬 (2012)，
“浅谈汉越语经济领域翻译过程”，科技视界 (2)，130-131

页.
106. 苏海霞 译 Alan Bond (2010)，英文商务信函模板通，机械工业出版社，北
京.
107. 谭载喜 (1991)，西方翻译简史，商务印书馆，北京.
108. 谭载喜 (1999)，新编奈达论翻译，商务印书馆，北京.
109. 王凤璋 (2008)，汉语“把”字句的汉越对应及翻译的问题，广西师范大
学硕士论文.
110. 王佐良 (1989)，翻译：思考与试笔，外语教学与研究出版社，北京.
111. 韦登秀 (2006)，“中外名词术语的汉越翻译”，东南亚纵横 (4)，55-58
页.
112. 文军，穆雷 (2009)，中国翻译理论著作概要 1902-2007，北京航空航天大
学出版社,北京.
113. 吴妙玲 (2008)，越语人名与汉语人名的对比与翻译问题，广西师范大学
硕士论文.
114. 许建忠 (2002)，工商企业翻译实务，中国对外翻译出版公司，北京.
115. 杨棣华 (主编) (2009)，广西口译实务（第二版），广西教育出版社，南宁.

15


116. 张长明，仲伟合 (2005)，“论功能翻译理论在法律翻译中的适用性”，

语言与翻译 (3)，46- 48 页.
117. 张沉香 (2008)，功能目的论与应用翻译研究，湖南师范大学出版社，长
沙.
118. 张美芳 (2006)，翻译研究的功能途径，外语教育出版社，上海.
119. 赵玉兰 (2002)，越汉翻译教程，北京大学出版社，北京.
120. 郑元会 (2009)，翻译中人际意义的跨文化建构，中国社会科学出版社，
北京.
121. 周红幸 (2011)，越南学生汉越状语翻译偏误分析，华中师范大学硕士论

文.
122.
123. />124. />
16