lời mở đầu
Trong mỗi ngành, mỗi lĩnh vực đều cần có những chuẩn mực đạo đức riêng,
phù hợp với lĩnh vực hoạt động của mình. Nói đến đạo đức nghề nghiệp là nói đến
những vấn đề thuộc về bản chất đợc quy định bởi tính chất đặc thù của lĩnh vực hoạt
động mà ở đó mỗi cán bộ cần phải nắm bắt, tu dỡng để hoàn thiện mình sao cho
thực hiện một cách có hiệu quả nhất nhiệm vụ đợc giao. Đối với cán bộ công chức
làm việc trong các ngành và lĩnh vực đó, ngoài yêu cầu về trình độ, nghiệp vụ để
phục vụ công việc mình đang làm thì điều không thể thiếu đó là phẩm chất đạo đức.
Nếu cán bộ công chức có tài mà không có đức thì là ngời vô dụng, còn ngời có
đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. Lơi dạy của Bác có 1 ý nghĩa nhân
văn vô cùng to lớn và sâu sắc đối với tất cả mọi tầng lớp nhân dân trong cả n ớc chứ
không riêng gì đối với cán bộ công chức.
Trong hoạt động thi hành án dân sự, do tính đặc thù nghề nghiệp Chấp hành
viên là ngời thực hiện nhiệm vụ thi hành các bản án, quyết định của Toà án theo quy
định của pháp luật, góp phần vào việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, ảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nớc, tổ chức và của công dân. Để thực hiện đợc
yêu cầu trên, Chấp hành viên phải nắm vững các quy định của pháp luật, nắm vững
các văn bản thuộc các lĩnh vực khác có liên quan và chi phối dến hoạt động thi hành
án. Ngoài ra, Chấp hành viên còn phải có những phẩm chất đạo đức nhất định. Để
đề cao hơn nữa vai ttrò, phẩm chất đạo đức Chấp hành viên, khắc phcj sự xuống cấp
về đạo đức của một bộ hận Chấp hành viên, nâng cao ý thức tự giác rèn luyện bản
thân Chấp hành viên.
Cùng với các chuẩn mực đạo đức do Bộ trởng Bộ T pháp ban hành thì những
quy định về chuẩn mực đạo đức Chấp hành viên đợc cụ thể hoá trong Nghị định số
50/2005/NĐ-CP của Chính phủ sẽ phát huy vai trò to lớn trong việc xây dựng đội
ngũ Chấp hành viên trong sạch, vững mạnh, góp phần to lớn vào việc thực hiện
công bằng xã hội và tăng cờng pháp chế xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực thi hành án
dân sự.
Với đề tài Đạo đức nghề nghiệp Chấp hành viên - Những vấn đề lý luận và
thực tiễn, trong bài viết, tôi muốn đề cập đến các quy định của pháp luật về đạo
đức nghề nghiệp của Chấp hành viên và thực tiễn thực hiện các quy định trên.
Báo cáo gồm 3 phần:
1
Phần 1: Đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên - cơ sở lý luận và thực
tiễn.
Phần 2: Thực tiễn về đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên tại địa phơng
nơi tôi công tác và một số kiến nghị xây dựng, hoàn thiện những quy định về chuân
mực đạo đức nghề nghiệp Chấp hành viên trong thời đại ngày nay.
Phần 3: Phần kết luận
Với thời gian ngắn, điều kiện nghiên cứu hạn số, số liệu, tài liệu thống kê, tài
liệu tham khảo không kịp thời và đầy đủ nên bài viết không thể tránh khỏi những
hạn chế, thiết sót. Rất mong nhận đợc sự đóng góp ý kiến của Quý thầy cô và các
bạn động nghiệp để bản thân ngày càng hoàn thiện, giúp tôi có thêm nhiều kiến
thức thực tiễn để phục vụ công tác tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Học viện T pháp, các thầy cô Khoa đào tạo
Chấp hành viên, các thầy cô giáo bộ môn, cô giáo chủ nhiệm lớp C đã tận tình
truyền đạt kiến thức và tạo điều kiện về thời gian để tôi hoàn thành bài viết này.
Học viên
Nguyễn Đức Quang
Lớp C - Đào tạo nghiệp vụ Thi hành án khoá 7.1
2
phần thứ nhất
Đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên Lý luận và thực tiễn
1. Cơ sở lý luận:
Trong hoạt động thi hành án dân sự ở nớc ta, do đặc thù nghề nghiệp, Chấp
hành viên là ngời đợc giao trách nhiệm thi hành các bản án, quyết định của Toà án
theo quy định của pháp luật, góp phần vào việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa,
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nớc, tổ chức và công dân. Để thực hiện
tốt nhiệm vụ thì Chấp hành viên ngoài việc phải đáp ứng đợc những yêu cầu năng
lực về chuyên môn thì cần phải có những phẩm chất đạo đức nhất định.
Vì vậy, từ trớc đến nay, để đợc bổ nhiệm làm Chấp hành viên thì ngoài những
tiêu chuẩn chung của cán bộ công chức, ngời đợc bổ nhiệm làm Chấp hành viên
phải có tiêu chuẩn hàng đầu là ngời có đạo đức tốt. Việc đề cao vai trò chuẩn mực
đạo đức Chấp hành viên không phải vì nguyên nhân cơ bản là do đạo đức Chấp
hành viên hiện nay đang xuống cấp mà mục tiêu chính là để xây dựng hệ thống các
chuẩn mực về đạo đức có tính đặc trng của nghề nghiệp đối với Chấp hành viên
nhằm thờng xuyên nhắc nhở Chấp hành viên phải rèn luyện đạo đức.
Trong giai đoạn hiện nay, toàn Đảng, toàn dân đẩy mạnh công cuộc học tập
và làm theo tấm gơng đạo đức Hồ Chí Minh thì đòi hỏi yêu cầu đặt ra đối với độin
gũ cán bộ công chức nói chung và đội ngũ Chấp hành viên nói riêng phải có tiêu chí
nhất định về mặt đạo đức. Bởi lẽ, Chấp hành viên là ngời đợc Nhà nớc giao trách
nhiệm thi hành các bản án, quyết định dân sự, cũng chính từ đây mà phát sinh mối
quan hệ giữa Chấp hành viên và ngời đợc thi hành án, ngời phải thi hành án và
những ngời có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan mà họ chính là ngời dân, có nghĩa là từ
đây Chấp hành viên luôn luôn thực hiện việc tiếp dân và việc tiếp xúc, va chạm với
vật chất, tiền bạc và tài sản của nhân dân.
Điều 8 Hiến pháp 1992 đã quy định: cơ quan Nhà nớc, cán bộ viên chức Nhà
nớc phải tôn trọng nhân dân, tận tuỵ phục vụ nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân
dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của nhân dân, kiên quyết đấu tranh chống
mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền và tham nhũng.
Đối với cán bộ ngành T pháp, lời Bác dạy: phụng công, thủ pháp, chí công
vô t. Đây chính là những ý tởng về một xã hội tốt đẹp, một nền công lý dân chủ
tiến bộ, một nền t pháp của nhân dân. Là công bộc của nhân dân, ngời cán bộ T
pháp phải lấy công việc phụng sự nhân dân làm lẽ sống, làm mục tiêu phấn đấu.
3
Cán bộ T pháp phải đặt lợi ích của nhân dân, dân tộc lên trên hết, phải tuân thủ pháp
luật, giữ gìn và bảo vệ pháp luật, phải phụng công thủ pháp, chí công vô t (Th Bác
Hồ gửi Hội nghị T pháp toàn quốc 1948). Nghĩa là ngời cán bộ T pháp phải công
bằng, không đợc lẫn lộn giữa công và tội, nếu có công thì đợc thởng, có lỗi thì phải
phạt và không vì công mà quên lỗi, không vì lỗi mà quên công. Từ những vấn đề
nêu trên nhằm mục đích hạn chế những vi phạm mà Chấp hành viên rất có thể vi
phạm trong quá trình thực thi công vụ, giúp họ thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ thi
hành án sau đó mới đặt ra yêu cầu tiếp theo là hình thành những tiêu chí về mặt đạo
đức cần phải có đối với Chấp hành viên, vấn đề mà trớc đây cha có quy định cụ thể
nào, chỉ đề cập chung chung tại Nghị định số 30/1993/NĐ-CP là Chấp hành viên
phải có phẩm chất đạo đức tốt.
Lĩnh vực thi hành án là lĩnh vực nghề nghiệp có tính đặc thù, đòi hỏi các
công chức làm việc trong lĩnh vực này cần có những quy định riêng về đạo đức
nghề nghiệp để đảm bảo hoạt động đợc khách quan, vô t, bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp của các cơ quan, tổ chức và của công dân một cách khách quan, đúng
pháp luật và có hiệu quả. Quyết định số 51/2002/QĐ-BTP ngày 27/2/2002, Bộ T
pháp đã ban hành kèm theo chuẩn mực đạo đức Chấp hành viên cơ quan thi hành án
dân sự nhằm đề cao hơn nữa vai trò của phẩm chất đạo đức của ngời Chấp hành
viên, khắc phục sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận Chấp hành viên. Qua một
thời gian dài thực hiện các quy định về chuẩn mực đạo đức Chấp hành viên đã phát
huy vai trò và tác dụng to lớn trong việc nâng cao ý thức tự giác rèn luyện bản thân
của Chấp hành viên cũng đợc thể hiện rất cụ thể tại các Điều 12, 13, 14 Pháp lệnh
Thi hành án dân sự 2004 và Điều 18, 19 Nghị định 50/2005/NĐ-CP đã quy định cụ
thể thêm về quyền hạn và nghĩa vụ của Chấp hành viên, trong đó yêu cầu đầu tiên là
Chấp hành viên ngoài việc thực hiện nhiệm vụ của Chấp hành viên theo quy định tại
Điều 14 Pháp lệnh Thi hành án dân sự đợc quy định nh sau:
- Nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật
- Chịu trách nhiệm trớc pháp luật về viẹc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đợc
giao, chủ động, tích cực tổ chức thi hành án đúng nội dung bản án, quyết định của
Toà án và theo đúng trình tự thủ tục pháp luật quy định.
- Khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn mà gây thiệt hại thì cơ quan Thi hành án
dân sự nơi Chấp hành viên công tác phải có trách nhiệm bồi thờng, Chấp hành viên
đã gây thiệt hại nếu có lỗi thì tuỳ từng trờng hợp cụ thể có trách nhiệm bồi hoàn cho
cơ quan Thi hành án dân sự theo quy định của pháp luật.
4
- Chấp hành viên có nghĩa vụ từ chối thực hiện nhiệm vụ đợc giao khi có căn
cứ cho rằng đó là trái pháp luật. Nếu Thủ trởng cơ quan Thi hành án vẫn quyết định
thì Chấp hành viên phải chấp hành nhng Thủ trởng cơ quan Thi hành án phải chịu
trách nhiệm về quyết định của mình (Chấp hành viên phải báo cáo lên Thi hành án
cấp trên).
Nghị định số 50/2005/NĐ-CP cũng quy định cụ thể những việc Chấp hành
viên không đợc làm:
- Những việc mà pháp luật quy định cán bộ công chức không đợc làm
- T vấn cho ngời đợc thi hành án, ngời phải thi hành án hoặc những ngời khác
có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến quá trình thi hành án hoặc lợi dụng ảnh hởng của mình tác động đến ngời có trách nhiệm thi hành án
- Đem hồ sơ thi hành án hoặc tài liệu trong hồ sơ thi hành án ra khỏi cơ quan
nếu không vì nhiệm vụ đợc giao hoặc không đợc sự đồng ý của ngời có thẩm quyền.
- Sử dụng trái pháp tiền, tài sản, vật chứng có liên quan đến thi hành án.
- Thi hành những vụ việc có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ trực tiếp của
bản thân, gia đình mình và những ngời thân thích khác.
- Sử dụng thẻ Chấp hành viên, trang phục thi hành án, công cụ hỗ trợ trái quy
định của pháp luật.
- Sách nhiễu, gây phiền hà cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quá trình
thi hành án.
Bên cạnh yêu cầu xây dựng hệ thống các chuẩn mực về đạo đức có tính đặc
trng của nghề nghiệp đối với Chấp hành viên nhằm thờng xuyên nhắc nhở Chấp
hành viên phải rèn luyện đạo đức nhằm hạn chế những vi phạm, giúp mỗi Chấp
hành viên khi thi hành công vụ không những thực hiện tốt việc thi hành án teo đúng
pháp luật mà còn thể hiện đợc t cách đạo đức, thể hiện rõ bản lĩnh nghề nghiệp và
tuân thủ tuyệt đối pháp luật quy định những việc Chấp hành viên không đợc làm
cũng nh những yêu cầu tối thiểu trong giao tiếp, ứng xử khi tiếp xúc với nhân dân,
đơng sự đúng quy định.
2. Cơ sở thực tiễn về thực trạng đạo đức của Chấp hành viên ở nớc ta
Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới của đất nớc, hoạt động của
các cơ quan thi hành án dân sự đã có nhiều chuyển biến tích cực, chất lợng công
việc ngày càng đợc nâng cao (hàng năm các cơ quan thi hành án dân sự thi hành đ5
ợc hàng chục ngàn vụ việc cùng với số tài sản nhiều tỷ đồng và tài sản có giá trị
khác) góp phần quan trọng vào việc bảo vệ lợi ích hợp pháp của Nhà nớc, tổ chức và
của công dân. Song điều đáng buồn nhất đó là bên cạnh những Chấp hành viên yêu
ngành yêu nghề,hết lòng vì công việc thì cũng còn một số Chấp hành viên có biểu
hiện sa sút về phẩm chất đạo đức mà hàng năm các cơ quan chức năng và cơ quan
chủ quản phải xử lý bằng biện pháp hành chính, thậm chí phải truy cứu trách nhiệm
hình sự đối với họ. Qua thống kê tình hình cán bộ công chức các cơ quan thi hành
án dân sự vi phạm kỷ luật bị xử lý với nhiều lý do khác nhau theo quy định của
pháp luật nh sau:
- Năm 2000: có 64 ngời, trong đó buộc thôi việc 18 ngời, hình thức khác 46
ngời.
- Năm 2003: có 82 ngời, trong đó buộc thôi việc 13 ngời, hình thức khác 69
ngời.
- Năm 2004: có 27 ngời, trong đó buộc thôi việc 01 ngời, hình thức khác 26
ngời.
- Năm 2005: có 17 ngời, trong đó buộc thôi việc 03 ngời, hình thức khác 14
ngời.
- Năm 2006: có 30 ngời, trong đó buộc thôi việc 0 ngời, hình thức khác 30
ngời.
Qua số liệu thống kê, nhiều trờng hợp không phải do năng lực yếu kém dẫn
tới vi phạm pháp luật,, trong số đó có một số bộ phận bị sa ngã trớc sự cám dỗ của
đồng tiền hoặc do thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm đối với công việc, đối với nhân
dân.
Trong số các biểu hiện tiêu cực đó, phổ biến nhất là việc một bộ phận cán bộ,
Chấp hành viên có biểu hiện nhũng nhiễu, gây phiền hà cho đơng sự nh gợi ý xin
tiền bồi dỡng trong quá trình tổ chức thi hành án hoặc đề nghị chia phần trăm, bảo
kê trong việc thi hành án.
3. Những khó khăn, vớng mắc có ảnh hởng đến tâm lý và hành động của Chấp
hành viên
Thứ nhất: pháp luật về thi hành án cha đầy đủ, thiếu đồng bộ, nhiều quy định
còn cha thực tế vừa làm cho Chấp hành viên khó áp dụng trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ, vừa để đơng sự lẩn trốn việc thi hành án và dễ gây ra những vi phạm đối
với Chấp hành viên Mặt khác, pháp luật cũng cha có quy định phù hợp về cơ chế
6
phối hợp với các cơ quan hữu quan, tổ chức xã hội trong việc thi hành án nên phần
nào cũng ảnh hởng tới công việc thi hành án của Chấp hành viên.
Thứ hai: trình độ dân trí, việc hiểu biết pháp luật của nhân dân cha cao nên
Chấp hành viên khó có thể vận động, giáo dục, thuyết phục đơng sự tự nguyện thi
hành án. Cha kể nhiều trờng hợp đơng sự chống đối quyết liệt đối với ngời thi hành
công vụ, gây khó khăn cho hoạt động thi hành án cũng nh tâm lý e ngại của Chấp
hành viên.
Thứ ba: biên chế các cơ quan thi hành án dân sự mặc dù đã đợc bổ sung, nhng cha đáp ứng đợc yêu cầu của công việc đợc giao. Theo thống kê từ ngày
01/1/2005 đến ngày 30/9/2006, tổng số vụ việc thi hành là 602.059 việc ,tăng
40.879 việc so với năm 2005 trong khi cả nớc chỉ có gần 2.000 Chấp hành viên
trong tổng số 7.000 biên chế. Vì vậy, mỗi Chấp hành viên thờng xuyên phải đảm đơng một khối lợng công việc rất cao. Trong đó có 1 số địa phơng mặc dù đã đợc
phân bổ biên chế nhng vẫn không tuyển dụng đợc ngời (tập trung ở miền núi, vùng
sâu, vùng xa).
Thứ t: về chất lợng cán bộ, công chức các cơ quan thi hành án dân sự hiện
nay dù đã đáp ứng về chuyên môn nghiệp vụ (trên 90% có trình độ đại học), song
vẫn còn hạn chế và bất cập vì số có knh nghiệm thì không đợc đào tạo bài bản (nhất
là đào tạo nghề), ngợc lại số cán bộ trẻ tuy đợc đào tạo nghề nhng ít kinh nghiệm
thực tiễn. Trong khi đó, hoạt động thi hành án hết sức phức tạp, hệ thống pháp luật
còn nhiều bất cập (nhất là pháp luật thi hành án còn tản mạn, thiếu đồng bộ), cơ chế
quản lý thi hành án cha thống nhất
7
phần thứ hai
Thực tiễn về đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên tại địa ph ơng
một số kiến nghị xây dựng, hoàn thiện những quy định về chuân mực
đạo đức nghề nghiệp Chấp hành viên trong thời đại ngày nay.
1. Thực tiễn về đạo đức nghề nghiệp Chấp hành viên tại địa phơng
Về thực tế về đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên hiện nay nơi địa phơng tôi công tác, tôi xin đề cập ở một phạm vi hẹp, một phạm vi mà bản thân hấy
những việc làm, những hành vi của một số Chấp hành viên thực sự đã bị sa sút về
phẩm chất đạo đức, không chỉ có ở cơ quan nơi tôi công tác mà còn có ở các cơ
quan bạn.
Là một cán bộ giúp việc cho Chấp hành viên tại cơ quan, tôi đợc giao nhiệm
vụ thụ lý, tiếp nhận đơn th và công tác tiếp dân và đợc tham gia giải quyết trực tiếp
nhiều vụ việc nên ít nhiều cũng nắm bắt đợc tâm t, nguyện vọng, sự bất bình, nỗi
bức xúc của ngời dân mà cụ thể là ngời đợc thi hành án, ngời phải thi hành án và
những ngời có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Đối với các Chấp hành viên, đa số
các Chấp hành viên khi giải quyết thi hành án, mọi vấn đề xoay quanh vẫn là quy ra
tiền, thậm chí còn đặt vấn đề hởng phần trăm một cách thẳng thừng.
Đối với ngời đợc thi hành án, họ cần công việc của mình đợc giải quyết
nhanh và đợc thu hồi những tài sản, tiền của mình nên họ đành miễn cờng chấp
nhận.
Sau đây là một số vụ việc cụ thể:
Vụ thứ nhất:
Theo quyết định của bản án, ông Lơng Văn tuấn phải trả cho ông Chơng
Thành Đạt s tiền 50 triệu đồng. Sau khi ông Đạt có đơn yêu cầu thi hành án, cơ
quan thi hành án đã ban hành quyết định thi hành án và phân công Chấp hành viên
Đỗ Đình Ngự thi hành. Sau khi tiến hành các thủ tục cần thiết về ấn định thời gian
tự nguyện thi hành án, Chấp hành viên Ngự đã tiến hành xác minh tài sản của ông
Tuấn, xác minh thể hiện ông Tuấn có nhiều loại tài sản nh sau: nhà ở, ruộng cà phê,
máy cày, xe honda
Sau đó, Chấp hành viên Ngự đã gặp gỡ riêng với ông Đạt và yêu cầu ông Đạt
hãy chi tiền bồi dỡng là 10 triệu đồng trên tổng số tiền mà ông Đạt đợc nhận thì
Chấp hành viên Ngự sẽ sẽ thi hành nhanh và dứt điểm vụ việc; ông Đạt không đồng
ý vì ông cho rằng số tiền nh vậy là quá lớn và cam kết sau khi thi hành xong bồi d8
ỡng 5 triệu. Không hiểu sao Chấp hành viên Ngự lại không tổ chức thi hành dứt
điểm vụ việc mà lại tự định thời gian trả nợ và cho trả nợ dần đối với ông Tuấn nh
thành nhiều đợt với số tiền từng đợt không quá 10 triệu. Đến nay vụ việc vẫn cha đa
ra tiến hành dứt điểm.
Vụ việc thứ 2:
Việc Chấp hành viên (kiêm Thủ trởng cơ quan) đã lợi dụng chức vụ, quyền
hạn trong việc quản lý kho vật chứng đã sử dụng vật chứng làm tài sản riêng của
mình nh sau: Cơ quan cảnh sát điều tra chuyển cho Cơ quan thi hành án một điện
thoại Môtôrola V3i là tang vật trong một vụ án đánh bạc cùng một số tang vật khác,
Chấp hành viên (Thủ trởng Cơ quan ) đã yêu cầu cán bộ kho vật chứng chuyển tang
vật lên cho mình kiểm tra và quản lý. Vì mới đợc tuyển dụng vào Cơ quan, không
nắm rõ các quy định về việc quản lý, bảo quản và sử dụng vật chứng cũng nh có sự
cả nể nên cán bộ lu trữ đã chuyển chiếc điện thoại trên cho Chấp hành viên (Thủ trởng cơ quan). Chấp hành viên đã dùng chiếc điện thoại trên sử dụng cho mục đích
cá nhân một thời gian sau đó chuyển cho vợ sử dụng, vì sơ ý nên vợ Chấp hành viên
đã làm mất chiếc điện thoại trên , Chấp hành viên vẫn xem là việc bình thờng, cuối
năm Viện kiểm sát tiến hành kiểm sát việc theo dõi và tiếp nhận vật chứng, Chấp
hành viên đã dùng tiền của Cơ quan (kinh phó tự chủ chi thờng xuyên) mua lại
chiến điện thoại khác thế nào để Viện kiểm sát kiểm sát, sau khi kết thúc đợt kiểm
sát Chấp hành viên lại tiếp tục lấy chiếc điện thoại trên về cho vợ sử dụng sau đó ra
cửa hàng điện thoại mua một chiếc điện thoại đã hỏng về và chuyển xuống cho cán
bộ lu trữ.
Một số sai phạm khác nh việc Chấp hành viên (Thủ trởng cơ quan) khi tiến
hành xác minh điều kiện thi hành án khi đơng sự đang chấp hành hình phạt tù, và đơng sự có địa chỉ ở một nơi khác vào thăm anh tại địa phơng sau đó phạm tội trộm
cắp tài sản, Chấp hành viên đã gặp ngời thân (anh bà con xa) của đơng sự để thi
hành số tiền án phí và phạt + khoản bồi thờng trên (khoản bồi thờng cha có đơn yêu
cầu thi hành án)
Sau khi tiền án phí + phạt cùng với ẵ số tiền bồi thờng Chấp hành viên không
ghi biên lai và chiếm dụng số tiền trên và tiến hành đa vào diện hoãn cha có điều
kiện, đồng thời Chấp hành viên hớng dẫn ngời thân của đơng sự khi đơng sự ra tù
thì đừng về quê mà đi sinh sống ở nơi nào đó; Còn các khoản trên sẽ không bao giờ
bồi thờng thì Chấp hành viên (Thủ trởng cơ quan) sẽ trả đơn với lý do không xác
định đợc nơi c trú của đơng sự.
9
Ngoài ra, bản thân còn bất bình đối với hành vi của một số Chấp hành viên
nh: Khi chấp hành viên tiếp đơng sự, tiếp dân thì đập bàn, nói năng vô lễ, tác phong,
đi đứng, ăn mặt nhết nhác, không sử dụng trang phục đúng quy định
Một điều nhức nhối nhất hiện nay là Chấp hành viên thờng xuyên ăn nhậu
với đơng sự rất công khai, khi giải quyết việc thi hành án thì đặt thẳng vấn đề về
phần trăm mà họ lấy của đơng sự khi giải quyết xong vụ việc, không kể bên đợc thi
hành hay bên phải thi hành. Đây là môi trờng thực tế đã ăn sâu vào suy nghĩ của
môi trờng số Chấp hành viên không còn phân biệt đợc đâu là những việc nên làm và
không nên làm.
Một thực tế hiện nay, mà ai cũng nhìn thấy, bản thân Chấp hành viên là đợc
Nhà nớc giao có trách nhiệm tổ chức tha các bản án và chỉ có Chấp hành viên mới
đợc tổ chức thi hành nhng một thực tế đang diễn ra là mọi việc Chấp hành viên đều
giao hết việc cho chuyên viên làm, khi chuyên viên tham mu tìm các thủ tục tác
nghiệp thì Chấp hành viên không cần kiểm tra và bổ sung, sữa chữa và cứ việc kỳ,
khi xảy ra sai sót thì đổi lỗi cho mình bận nhiều việc không kiểm tra đợc, chuyên
viên cẩu thả và quy trách nhiệm cho chuyên viên. Thiết nghĩ hàng tháng Chấp hành
viên đợc hởng 30% phụ cấp lơng đó chính là tiền trách nhiệm mà Chấp hành viên đợc hởng tại sao khi anh nhận phụ cấp trách nhiệm anh không có suy nghĩ gì sao ?
đó là khoản tiền gì mà anh đợc nhạn, nhiều Chấp hành viên xem cán bộ giúp việc
nh ngời giúp việc ở nhà mình
2. Một số kiến nghị để xây dựng hoàn thiện pháp luật về chuẩn mực đạo đức
Chấp hành viên trong giai đoạn hiện nay:
Từ những thực tiễn có thật 100% nh trên, cũng nh qua chơng trình đào tạo
nghiệp vụ thi hành án, đợc các thầy cô truyền đạt kiến thức, tôi mạnh dạn đa ra một
số nguyên nhân và đề xuất giải pháp nh sau:
Giải pháp nh sau:
2.1. Về nguyên nhân:
Hệ thống pháp luật về thi hành án cha đầy đủ, thiếu đồng bộ, thậm chí còn
chồng chéo và một số quy định còn cha thực tế, tạo kẽ hở cho Chấp hành viên vi
phạm pháp luật.
Công tác thanh tra, kiểm tra của các Cơ quan thi hành án, Cơ quan kiểm sát
việc thi hành án theo pháp luật Cha đợc thờng xuyên, song một phần lớn là do
chính Chấp hành viên đó không đứng vững trớc sự cám dỗ của đồng tiền đến sa sút
về phẩm chất đạo đức mà nảy sinh tiêu cực, vi phạm pháp luật.
10
Chế độ chính sách còn nhiều bất cập, chế độ phụ cấp ngành, phụ cấp cho cán
bộ công chức làm trong các Cơ quan thi hành án cha đợc quan tâm đúng mức dẫn
đến một bộ phận cán bộ, Chấp hành viên cha thực sự yêu ngành, yêu nghề và chú
tâm vào công việc, dễ bị ra ngã trớc thời buổi kinh tế thị trờng và sự cám dỗ của
đồng tiền dẫn đến sa sút về phẩm chất, nảy sinh tiêu cực, và có thể bỏ việc nếu có
một điều kiện tốt hơn.
2.2. Một số kiến nghị xây dựng hoàn thiện quy định về chuyển mực chấp
hành viên đa Chấp hành viên trong CP cơ sở đào tạo và trong thực tiễn hiện nay.
Tất cả các vi phạm về đạo đức nghề nghiệp trên phần lớn là rơi vào các Chấp
hành viên, đợc bổ nhiệm theo cảm tính là chính, bởi lẽ nghiệp vụ họ không
chuyên sâu, họ cha đợc đào tạo qua lớp đào tạo nghiệp vụ thi hành án. Cho nên việc
đào tạo các lớp nghiệp vụ thi hành án (đào tạo nghề) là rất cần thiết và quan trọng.
Việc đào tạo phải có một thời gian nhất định và phải thật sự nghiêm túc, xiêng suốt
từ đầu đến cuối thì mới đủ thời gian giúp các cán bộ công chức phải tìm hiểu trớc
khi đợc tuyển chọn làm Chấp hành viên.
Thứ nhất: Đối với các Chấp hành viên đã đợc bổ nhiệm nhng cha đợc đào tạo
qua lớp nghiệp vụ (đào tạo nghề), Học viện T pháp nên xem xét đề nghị Bộ t pháp
có hớng tập trung để đào tạo lại số Chấp hành viên này (có chơng trình đào tạo phù
hợp) Một cách nghiêm túc, nếu chúng ta không đào tạo, không thay đổi đợc suy
nghĩ của họ thì chắc chắn những vi phạm trên họ sẽ đợc mãi mãi cho đến khi bị
phát giác và bị xử lý kỷ luật theo mức độ.
Thứ hai: Trong quá trình đào tạo cần có sự quản lý tốt lớp học tránh nh việc
học viên bỏ học nhiều, hoặc học đối phó, khi điểm danh thì chạy lên điểm danh.
Một số kiến nghị xây dựng hoàn thiện những quy định về chuẩn mực đạo đức
Chấp hành viên trong thời đại ngày nay.
Chấp hành viên là ngời làm công tác thực thi pháp luật, có nhiệm vụ tổ chức
thi hành các bản án, Quyết định của Toà án, đảm bảo tính thực thi của pháp luật,
tăng cờng pháp chế XHCN. Vì vậy, từ trớc tới nay để đợc bổ nhiệm làm Chấp hành
viên thì ngoài những tiêu chuẩn chung của công chức, ngời đợc bổ nhiệm làm Chấp
hành viên phải có tiêu chuẩn hàng đầu là phải có đạo đức. Vì vậy, việc đề cao vai
trò chuẩn mực đạo đức Chấp hành viên trong thời đại ngày nay là thật sự cần thiết,
mục tiêu chính mà chúng ta cần đề cao đó là để xây dựng hệ thống các chuẩn mực
đề đạo đức có tính đặc trng của nghề nghiệp đối với Chấp hành viên nhằm thờng
xuyên nhắc nhở Chấp hành viên phải rèn luyện đạo đức, nhằm hạn chế những vi
phạm vì vậy thông qua bài viết tôi mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị sau nhằm
11
xây dựng và hoàn thiện những quy định về chuẩn mục đạo đức của Chấp hành viên
nh sau:
Thứ nhất: Chúng ta cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về tha một
cách chặt chẽ tránh việc thiếu đồng bộ và thiếu chặt chẽ nh hiện nay tránh việc khi
tổ chức thi hành án, Chấp hành viên khó áp dụng khi thực hiện công tác vì vẫn còn
một số bất cập, cha xát với thực tế, mặt khác tạo điều kiện cho đơng sự dễ lẩn trốn
trong việc thi hành án.
Thứ hai: Sự phối hợp giữa các Cơ quan hữu quan, tổ chức xã hội trong việc
thi hành án còn thờ ơ, thiếu sự phối hợp mang tính đồng b dẫn đến các bản án tuy
có điều kiện nhng không đợc đa ra thi hành triệt để. Cần sớm có những quy định
phù hợp trong dự thảo luật thi hành án.
Thứ ba: Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật
của địa phơng, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa để nhân dân nắm đợc đờng lối
của chủ trơng của Đảng, pháp luật của Nhà nớc và tính nhân đạo của pháp luật nớc
ta cũng nh nhân dân nắm đợc các quy định của pháp luật về thi hành án, tạo điều
kiện đơng sự tự nguyện thi hành án tránh việc dân không nắm các quy định nên có
thái độ xem thờng pháp luật, không tự nguyện tha dẫn đến Chấp hành viên phải áp
dụng các biện pháp cỡng chế thi hành án gây lãng phí tiền bạc công sức của Nhà nớc gà gây mất tính ổn định chính trị trên địa bàn.
Muốn công tác thi hành án dân sự đạt kết quả tốt thì tất yếu phải có một đội
ngũ Cán bộ công chức thi hành án đủ về số lợng và có trình độ chuyên môn nghiệp
vụ cao, có phẩm chất đạo đức tốt trong đó đội ngũ Chấp hành viên giữ vai trò chỉ
đạo. Muốn vậy đội ngũ Chấp hành viên thi hành án phải đợc đào tạo cơ bản, có
chính quy và có trình độ học vấn cao, không chỉ nắm vững kiến thức pháp luật mà
còn nắm vững các kiến thức liên ngành khác. Vì vậy, có nên chăng trong chúng ta
thành lập các trờng đào tạo chính quy nh Kiểm sát thì có cao đẳng Kiểm sát, hoặc
có chuyên ngành cụ thể trong chơng trình đào tạo cử nhân luật tại các cơ sở đào tạo
Luật vì hiện nay tại các cơ sở luật không có đào tạo nghề.
Thứ t: Để nâng cao hơn nữa chất lợng, hiệu quả công tác thi hành án và trách
nhiệm hơn nữa của những ngời làm công tác đặc biệt là Chấp hành viên đó là việc
bổ nhiệm Chấp hành viên theo nhiệm kỳ (Quy đinh trong pháp lệnh thi hành án dân
sự năm 2004) thì có nên tổ chức thi tuyển chức danh hoặc sát hoạch chức danh tơng
ứng nhiệm kỳ của Chấp hành viên Nhằm giúp Chấp hành viên tự kiểm điểm, đánh
12
giá lại mình và không ngừng trau dồi, học tập nghiên cứu để hoàn thiện mình nhằm
đáp ứng yêu cầu mới trong tình hình hiện nay.
Thứ năm: Nhằm nâng cao hiệu quả, chất lợng công tác thi hành án trong thời
gian tới, Đảng và Nhà nớc ta cần có những chính sách đãi ngộ hợp lý đối với công
chức làm công tác tha. Từ đó mới thu hút đợc những ngời có tâm huyết, có đức, có
tài vào công tác tại các Cơ quan thi hành án và giúp các công chức làm công tác thi
hành án an tâm công việc tránh việc sa ngã trớc cám dỗ vật chất.
Thứ sáu: Cần đặt ra các yêu cầu hợp lý về Chế độ chính sách, tiền lơng, tiền
thởng phù hợp với Cán bộ công chức làm công tác trong lĩnh vực thi hành án. Tăng
cờng kiểm tra, thanh tra có cơ chế thanh tra, kiểm tra từ bên ngoài đối với hoạt động
của các chức danh T pháp. Muốn thực hiện việc đổi mới chế độ chính sách đối với
Cán b thi hành án có hiệu quả cần phải tổng kết nghiên cứu thực tiễn áp dụng các
chế độ chính sách đối với ngời làm công tác tha để phát triển những tồn tại và bất
cập để có những hoàn thiện phù hợp. Đồng thời nghiên cứu kinh nghiệm của nớc
ngoài liên quan đến chế độ lơng, phụ cấp và các khoản thu nhập khác của Cán bộ
làm công tác thi hành án.
Thứ bảy: Tiếp tục đổi mới nội dung, phơng thức đào tạo nguồn bổ nhiệm
Chấp hành viên theo hớn cập nhật mới về chính trị, pháp luật, kinh tế, xã hội, có kỹ
năng nghề nghiệp và kiến thức thực tiễn, có phẩm chất, đạo đức trong sạch, dũng
cảm đấu tranh về vì công lý, bảo vệ pháp chế XHCN. Có cơ chế thu hút tuyển chọn
những ngời có tâm huyết, đủ đức, đủ tài vào làm việc tại các Cơ quan thi hành án,
mở rộng nguồn để bổ nhiệm Chấp hành viên không chỉ là các Cán bộ, các Cơ quan
thi hành án mà còn có thể là luật gia, luật s
13
Phần kết luận
Qua chơng trình đào tạo nghiệp vụ Thi hành án về những quy định về chuẩn
mực đạo đức Chấp hành viên. Tôi tự đúc kết và tự nhìn nhận lại, bản thân tôi nhận
thấy Bộ t pháp, Cục thi hành án Nhà nớc, Chính phủ đã xây dựng nên một Trung
tâm đào tạo nghiệp vụ (đào tạo nghề) cho nhiều lĩnh vực trong ngành T pháp mà
trong đó có khoa đào tạo Chấp hành viên mà hôm nay chúng tôi đợc theo học, thật
là có ý nghĩa, ý nghĩa về mọi mặt, giúp cho chúng em nhìn nhận về tĩnh vực mình
đang làm một cách rõ ràng đúng đối tợng đào tạo và đào tạo một cách tổng thể, có
lôgic tạo chắc chắn qua chơng trình đào tạo và đợc sự phân tích, hớng dẫn và truyền
đạt kinh nghiệm của các Thầy cô chắc chắn sau khi kết thúc khoá học và trở về đơn
vị chúng em sẽ có cái nhìn tổng quan hơn và sẽ làm việc tốt hơn và biết đợc những
gì mình nên làm và không nên làm và là nền tảng để chúng em vận dụng vào thực
tiễn một cách có hiệu quả, khi thi hành đúng quy định của pháp luật, tránh những
việc làm cảm tính nh trớc đây.
Qua chơng trình đào tạo, chúng em thấy mình còn nhiều lỗ hổng, trong quá
trình nhận thức, và thấy đợc những bất cập của các quy định pháp luật hiện hành
cũng nh thấy đợc, học đợc các kinh nghiệm thực tiễn mà các Thầy cô đã truyền đạt
trong việc giải quyết công việc trong thực tiễn. Chúng em chắc chắn một điều rằng:
Đợc học sẽ tốt hơn, mặc dù học ít hay nhiều dứt khoát sẽ hơn ngời không đợc học.
Trong bài viết này của em chắc chắn là còn rất nhiều thiếu sót, không đợc
đầy đủ nh mong muốn, có thể do ý chí chủ quan và sự nhận thức còn nhiều hạn chế
và tiếp thu bài học cha đầy đủ, em rất mong nhận đợc sự chỉ bảo, góp ý, phê bình
của các Thầy cô để em ngày càng vững vàng về mặt đạo đức, và tích cực nghiên cứu
các quy định để ngày càng hoàn thiện mình, không những về mặt chuyên môn
nghiệp vụ mà còn về mặt đạo đức xứng đáng lời dạy của Bác Ngời có tài mà không
có đức thì ngời vô dụng, ngời có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó
14