Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

I. PHẦN MỞ ĐẦU

I.1. Lý do chọn đề tài.
Trong cuộc sống sinh hoạt đời thường của chúng ta từ thời xa xưa đến thời
đại ngày nay âm nhạc được xem là một món ăn tinh thần không thể thiếu trong
mỗi người chúng ta. Vậy âm nhạc là gì?
Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh để diễn đạt những tư
tưởng tình cảm của con người, nó xuất hiện từ rất lâu đời và găn bó mật thiết với
con người cho đến hết cuộc đời, âm nhạc bao gồm cả âm thanh của giọng hát và
âm thanh của các loại nhạc cụ ( Organ, ghita, sáo,…)
Âm nhạc có sức hấp dẫn, có tính truyền cảm trực tiếp và ảnh hưởng đến
đời sống của con người bởi nó xem như là một phương tiện để làm cho đời sống
tinh thần con người có được những khoái cảm thẩm mỹ. Từ đó, âm nhạc cũng
góp phần quan trọng vào việc phát triển, kích thích trí não của con ngưới và
không chỉ riêng vậy chúng ta còn thấy cái khả năng truyền bá, cổ vũ động viên
hết sức mạnh mẽ và vô cùng rộng lớn. Trong thời chiến âm nhạc được cho là vũ
khí cho sức mạnh tinh thần của toàn quân và toàn dân ta. Những năm mới đây bộ
môn âm nhạc đã được đưa vào trường học phổ thông và nó được xem là môn
năng khiếu nhưng nó cũng có tầm quan trọng việc giáo dục quan điểm, tư tưởng,
tình cảm của các em học sinh. Với học sinh, âm nhạc như dòng sữa mẹ nuôi
dưỡng tinh thần, như nhịp cầu nối tầm thức với mọi bài học về cuộc sống. Đặc
biệt âm nhạc ở trường THCS còn thể hiện rõ mối quan hệ với các môn học khác,
học tốt âm nhạc và thông qua âm nhạc giúp học sinh tiếp cận và tiếp nhận các bài
học như các bộ môn: GDCD, Mỹ thuật, Văn học, Sử,…dễ dàng hơn, sâu sắc hơn.
Môn âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ
giáo dục đạo đức, thầm mĩ nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh và
cũng là cơ sở hình thành nhân cách con người mới.

Môn học âm nhạc trong trường THCS chia làm 3 phân môn: Học hát,
Nhạc lí - Tập đọc nhạc, Âm nhạc thường thức. Học âm nhạc giúp học sinh thấy
thoải mái, như được thư giản vì thế âm nhạc giúp các em học sinh có thể quên đi
những mệt nhọc, căng thẳng trong học tập. Nhưng qua nhiều năm giảng dạy môn
học này tại trường vùng khó như trường PTDTBT THCS Tô Hiệu nơi tôi đang
trực tiếp giảng dạy, các em một trăm phần trăm là con em dân tộc thiểu số cộng
với sự bất đồng ngôn ngữ và việc tiếp thu bài học ở các em chậm nữa nên tôi
-1-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

thấy đa số học sinh lớp 6 là các em mới chuyển từ cấp I lên cấp II nên các em gặp
rất nhiều khó khăn đặc biệt với 3 phân môn trên.
Vì sao học sinh lớp 6 gặp nhiều khó khăn, không tích cực trong giờ học
môn âm nhạc 6? Cần phải làm gì để nâng cao chất lượng dạy và học đối với môn
âm nhạc 6? Đó là vấn đề tôi trăn trở nhất khi giảng dạy tại trường vùng sâu, vùng
xa nói chung và trường tôi đang giảng day nói riêng, nên tôi quyết định viết sáng
kiến kinh nghiệm với đề tài “ Một số giải pháp dạy học âm nhạc 6 ở trường
vùng khó”.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
- Nhằm giúp học sinh yêu thích đối với 3 phân môn: Học hát, Nhạc lí tập đọc nhạc, Âm nhạc thường thức được thể hiện trong sách giáo khoa (SGK).
Từ đó các em thích thú hơn trong học tập, tìm tòi kiến thức cho việc dạy và học 3
phân môn trên để tiết học âm nhạc trở nên sinh động và lôi cuốn hơn.
- Giúp học sinh hát đúng chính cao độ, giai điệu của bài hát và bước đầu
tập luyện một số kỹ năng đọc tập đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác
giả có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam.
I. 3. Đối tượng nghiên cứu.

Do điều kiện và thời gian nên trong sang kiến này chỉ gói gọn ở đối tượng
học sinh khối 6 năm học 2014 – 2015, 2015 – 2016.
I. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
Trong sáng kiến này tôi chỉ đề cập đến nội dung và phương pháp dạy 3
phân môn: Học hát, Nhạc lí và tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức ở trong chương
trình Âm nhạc THCS lớp 6 và phạm nghiên cứu của sáng kiến chỉ gói gọn ở đối
tượng học sinh khối 6 năm học 2014 – 2015, 2015 – 2016.
4. Mục đích của đề tài:
I. 5. Phương pháp nghiên cứu.
Qua quá trình học tập, nghiên cứu, cộng với thực tiễn trong quá trình công
tác. Các phương pháp giúp cho tôi tập trung vào nghiên cứu chính đó là tạo khả
năng phát triển tai nghe và cảm nhân âm nhạc tốt nhất.
-2-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

II. PHẦN NỘI DUNG

II.1. Cơ sở lý luận
Căn cứ vào nội chương trình sách giáo khoa âm nhạc 6 gồm có 3 phân môn:
Học hát, Nhạc lí - tập đọc nhạc, Âm nhạc thường thức vì đây là một lượng
kiến thức rộng và phong phú, không chỉ việc học hát, đọc tập đọc nhạc mà còn
có phân môn gắn liền với lịch sử của đất nước ta, với nền văn hóa bản sắc dân
tộc. Là một nhà giáo và là giáo viên trực tiếp giảng dạy bản thân tôi nhận thấy
cần phải tìm tòi, nghiên cứu kỹ cơ sở lý luận và đặc biệt là phải nắm vững các
kiến thức về bộ môn và phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với đặc thù của
trường ở vùng khó tất cả nhằm đưa chất lượng bộ môn đạt được hiệu quả cao

nhất. Bởi như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trò rất to lớn, âm nhạc đem đến
cho con người những khoái cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể
thiếu trong cuộc sống của con người. Âm nhạc ở trường phổ thông nói chung và
khối 6 trường PTDT BT THCS Tô Hiệu nói riêng mặc dù chưa đủ điều kiện để
đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà
chủ yếu là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật âm
nhạc, hình thành ở học simh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành
mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm nhanh nhẹn
hoạt bát và sống vui tươi. Đây là một môn học còn rất mới mẻ không giống
những môn học khác, môn học mang tính nghệ thuật và xuất phát từ cơ sở của
bộ môn âm nhạc thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú cao, đòi hỏi
người học phải phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo trong học tập. Có như
vậy các em mới có điều kiện khắc phục khó khăn tiếp nhận kiến thức của môn
học này.
II.2. Thực trạng: Thuận lợi – khó khăn.
a. Thuận lợi – khó khăn về phía nhà trường.
-3-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

* Thuận lợi.
- Được nhà và Ban giám hiệu quan tâm thường xuyên nên trong nhà trường có
phòng bộ môn âm nhạc riêng tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy và học.
- Mặc dù trường đóng trên địa bàn thuộc vùng sâu, vùng xa và vùng khó khăn
nhất của huyện nhưng nhà trường cũng có nối mạng internet để quan tâm, chăm
lo cho việc tìm kiếm thông tin nhằm đáp nhu cầu phục vụ dạy và học được thuận
lợi và đạt hiệu quả.

- Giáo viên giảng dạy nắm vững kiến thức chuyên môn và đồng thời giáo viên
luôn không ngừng nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi đồng nghiệp cũng như luôn tìm
những phương pháp mới để vận dụng một cách có hiệu quả trong quá trình giảng
dạy.
* Khó khăn.
- Nhà trường mới được thành lập năm năm, cơ sở vật chất còn thiếu như
Tranh ảnh, tư liệu liên quan đến môn âm nhạc, đàn Organ chưa có nên việc phục
vụ cho việc dạy và học âm nhạc của nhà trường gặp nhiều khó khăn, tiết học
thiếu sinh động và chưa tạo được sự thu hút của học sinh trong tiết học.
- Các loại sách đọc và tài liệu tham khảo rất ít nên gặp khó khăn trong việc
phục vụ cho việc dạy và học.
a. Thuận lợi – khó khăn về phía học sinh.
* Thuận lợi.
- Hầu hết các em rất yêu thích môn học âm nhạc. Nhất là phân môn học hát.
* Khó khăn.
Đa số các em là con em người dân tộc thiểu số từ Bắc vào sinh sống lập
nghiệp, điều kiện gia đình khó khăn. Các em học sinh ít được các bậc phụ huynh
quan tâm đến việc học tập của các em ở các bộ môn và bộ môn âm nhạc cũng
không ngoại lệ, việc hiểu biết về âm nhạc đang còn rất hạn chế và các em lên học
cấp 2 thì các em mới bắt đầu tiếp xúc nhiều với âm nhạc nên việc dạy và học gặp
không ít khó khăn. Đa phần các coi môn âm nhạc là môn học phụ và thời gian
dành cho môn học này quá ít ( 1 tiết/ tuần).
b. Thành công – hạn chế.
-4-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê


* Thành công.
Trong nhiều năm giảng dạy và được nhà trường phân công đúng chuyên môn
và trang bị như máy chiếu, catset,… những yếu tố đấy đã giúp học sinh thêm
hứng thú hơn trong học tập từ đó cũng đã góp phần thêm thành công trong tiết
giảng dạy âm nhạc.
* Hạn chế.
Đây là một môn học đòi hỏi người tham gia phải có năng khiếu từ việc đọc
nhạc, hát và kể cả tai nghe tất cả đều phải chuẩn, phát âm phải chính xác nhưng ở
trường tôi thì lại ngược lại đây chính là những hạn chế lớn nhất. Bởi các em đa số
là con em dân tộc thiểu số nên việc nghe nhìn, phát âm chưa chuẩn.
c. Mặt mạnh - mặt yếu.
* Mặt mạnh.
- Bản thân được đào tạo và giảng dạy đúng chuyên môn âm nhạc THCS.
- Được nhà trường thường xuyên quan tâm giúp đỡ để tôi luôn hoàn thành
nhiệm vụ mà nhà trường giao phó, được các em và các bậc phụ huynh tin yêu.
* Mặt yếu.
- Các trang thiết bị như Organ , máy nghe,.. còn thiếu nên việc phục vụ cho
giảnh dạy chưa được đảm bảo và học sinh chưa thực quan tâm đến môn học
này và còn xem bộ môn âm nhạc là môn học phụ nên dẫn ảnh hưởng đến chất
lượng dạy và học.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động,…
* Các nguyên nhân: Âm nhạc đã được đưa vào trường học vào những năm
gần đây và đây là một bộ môn mới, đòi hỏi người tham gia học phải có năng
khiếu và kinh nghiệm này được viết bằng sự hiểu biết của bản thân, trải qua kinh
nghiệm giảng dạy thực tế tại trường thấy được việc học môn nhạc của các em học
sinh lớp 6 gặp nhiều khó khăn chính vì thế tôi áp dụng kinh nghiệm này ứng
dụng cho việc học môn âm nhạc lớp 6 ở trường PTDTBT THCS Tô Hiệu nhằm
giúp các em học tập tốt hơn.
* Các yếu tác động: Các em mới chuyển cấp từ cấp 1 lên cấp 2 nên các em
cần phải thích nghi với môi trường giáo dục hoàn toàn mới, một phần cũng do vì

-5-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

lứa tuổi này ở các em đang dần và dễ bị thay đổi về mặt tâm sinh lí chính vì điều
đó tôi nghiên cứu riêng về khối 6 nhằm giúp học sinh thấy tự tin và yêu thích và
hứng thú với môn học âm nhạc hơn.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
- Trong bất cứ một tiết dạy học nào, đầu tiên khi giáo viên bước vào lớp thì
phải tạo ra sự gần gủi vui vẻ thân mật đối với học sinh nhằm tạo không khí vui vẻ
chung của cả lớp học.
Ngay từ đầu phần mở đầu của bài học giáo viên có thể những dùng hình ảnh
minh họa nội dung của bài học để gây sự tò mò, chú ý cho học sinh nhận biết để
giới thiệu vào bài học.
Trong giờ dạy và học của thầy và trò người giáo viên luôn khuyến khích
những khả năng nghe, nhận xét, đánh giá của học sinh và khi được tham gia như
vậy thì học sinh mới không bị thụ động trong học tập.
Trong học tập, học sinh được sẽ được nghe bài hát do giáo viên hát, nghe đài
catset, nghe giai điệu từ đàn organ…rồi các em có thể đưa ra những cảm nhận
của mình đồng thời tạo thành thói quen và khuyên khích các em mạnh dạn phát
biểu của mình về môn học. Giáo viên cần tạo mọi điều kiện cho học sinh tự nhận
xét, tự đánh giá, tự cảm nhận để từ đó tạo ra một hướng học tập tích cực.
Ví dụ: Sau khi nghe học sinh nghe hát mẫu và đọc lời ca của bài hát “ Tiếng
chuông và ngọn cờ”, giáo viên đặt câu hỏi: Em hãy nêu cảm nhận của mình về
bài hát Tiếng chuông và ngọn cờ?. Học sinh trả lời câu hỏi dựa vào phần giới
thiệu trong sách giáo khoa và qua phần gợi ý của giáo viên.
Giáo viên là người trực tiếp hướng dẫn học sinh thực hiện bài hát. Trong quá

trình trình bày bài hát hay bài tập đọc nhạc thì giáo viên hướng dẫn học sinh biết
kết hợp với các động tác phụ họa như đánh nhịp hoặc gõ theo theo phách để giúp
cho các em tự nhiên khi hát. Khi học giáo viên đưa ra yêu cầu học sinh tự chọn
nhóm 3 đến 5 học sinh và biểu diễn bài hát có động tác phụ họa. Giáo viên không
nên áp đặt các em vào từng nhóm, để các em tự chọn như vậy sẽ làm học sinh
thấy phấn khởi, vui thích hơn khi được làm việc trong nhóm phù hợp về sở thích,
âm vực, chất giọng tương đương nhau để trình bày bài hát.
Học sinh chọn cách trình bày bài: Các em có thể trình như sử dụng các cách
hát như lĩnh xướng, hòa giọng, đối đáp...làm thế nào để phù hợp với nội dung
-6-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

cũng như cấu trúc của bài hát. Như vậy hình thức trình bày bài hát của mỗi nhóm
sẽ rất đa dạng, phong phú, giàu tính sáng tạo.
Trong dạy học phương tiện dạy học như đàn Organ giáo viên phải biết sử
dụng và nó được xem là một yếu tố gây xúc cảm cho học sinh và tạo không khí
lớp học sổi nổi, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập cho các em. Kinh nghiệm đã
xác nhận sẽ bám sát kiến thức trong sách giáo khoa, nếu giáo viên thoát ly sách
giáo khoa thì sẽ làm cho học sinh khó nắm những kiến thức mặc dù bài giảng có
hấp dẫn sinh động đến mấy cũng không mang lại hiệu quả sư phạm. Vì vậy phải
biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa phải mở rộng kiến thức. Bởi vậy, đòi hỏi
giáo viên dạy môn âm nhạc phải biết sử dụng nhạc cụ để giúp cho tiết học trở nên
hấp dẫn, hiệu quả bài dạy cao hơn.
Môn học âm nhạc chủ yếu thực hành nhiều nên giáo viên phải thường xuyên
củng cố và phát triển hứng thú cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà
phải luyện xuyên suốt đến kết thúc giờ học. Việc làm đó không hề dễ dàng và

đơn giản đối với mỗi giáo viên chưa kể trong lớp có học sinh cá biệt, lười biếng
không chú ý vào bài giảng. Vì vậy yêu cầu giáo viên phải có sự mới mẻ, đổi mới
trong từng tiết dạy để tạo được sự thu hút, chú ý của tất cả các em vào bài giảng.
II. 3 Giải pháp, biện pháp:
a.Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: Nhằm đưa ra phương pháp dạy âm nhạc
lớp 6 ở trường vùng khó có hiệu quả và chất lượng học tập được tốt hơn, đồng
thời học sinh hát đúng chính cao độ, giai điệu của bài hát và bước đầu tập luyện
một số kỹ năng đọc tập đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả có
nhiều đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam qua các tiết học trên lớp.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp: Môn học âm nhạc
là một môn học đòi hỏi ở người học phải có năng khiếu về bộ môn học này và
đối tượng học sinh không phải ai cũng có năng khiếu như nhau nên các em gặp
không ít khó khăn khi mới làm quen tiếp xúc với môn học âm nhạc. Vậy nội
dung và cách thức thực hiện giải pháp và biện pháp đó như sau.
b.1 Đối với việc dạy bài hát:
Là một giáo viên dạy Âm nhạc, tôi rất chú trọng trong việc sử dụng đồ
dùng như nhạc cụ, tranh ảnh hỗ trợ dạy học nhằm tăng hiệu quả của tiết dạy. Do
vậy việc sử dụng nhạc cụ để đệm hát cho học sinh trong giờ học hát là rất cần
thiết. Với phương pháp này giáo viên có thể chủ động hơn trong tiết dạy, tiết học
-7-


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

sẽ diễn ra một cách nhẹ nhàng, học sinh sẽ cảm thấy hứng thú và tập trung vào
nội dung của bài học.
Trước khi vào tiết học giáo viên phải chuẩn bị kỹ về phần giới thiệu bài
trước khi đến lớp và phải nắm được những nội dung chính của bài như: Xác định

được nội dung bài dạy, nắm được ý nghĩa và tính chất giáo dục trong nội dung
bài dạy. Một tiết dạy như vậy cần có tranh ảnh tác giả hoặc tranh ảnh có nội dung
phù hợp với nội dung bài hát để học sinh quan sát và liên tưởng, gây được tính tò
mò của học sinh.
Trong phần dạy hát này để giáo viên muôn thực hiện tốt yêu cầu giáo viên
âm nhạc bắt buộc phải có khả năng nghe và hát chuẩn xác về giai điệu, cao độ,
trường độ và tiết tấu của bài cụ thể các bước như sau:
- Hát mẫu:
Giáo viên hát mẫu cho học sinh sinh là rất quan trọng vì khi giáo viên hát
mẫu là lúc các em cảm nhận được đầy đủ về giai điệu, cao độ, trường độ và sắc
thái của bài hát một cách chính xác nhất.
Trước khi tập hát thì giáo viên cho học sinh đọc lời ca, chia đoạn, chia câu
rồi dạy hát từng câu. Trong quá trình dạy hát từng câu phải theo lối móc xích,
giáo viên dùng đàn đàn giai điệu câu hát đó hai đến ba lần để học sinh xác định
được độ cao và trường độ của câu hát sau đó mới bắt nhịp. Giáo viên lưu ý, phát
hiện sửa sai cho học sinh ngay, khen và biểu dương những em hát đúng, động
viên và nhẹ nhàng uốn nắn những em thực hiện chưa chính xác.
Tổ chức cho học sinh hát theo các hình thức gõ đệm, hát đối đáp từng câu
theo tổ nhóm.
Khuyên khích những em có khả năng hát tốt trình bày lại bài hát cho cả lớp
nghe nhằm động viên tinh thần chủ động và tự tin đứng trước các bạn trong lớp.
Tổ chức hát thi giữa các tổ thi đua hát với nhau để tạo không khí sôi nổi
của lớp học. Sau khi tập hát xong, giáo viên tổ chức các hoạt động kết hợp để
thay đổi không khí học tập của học sinh như vừa hát vừa kết hợp với đánh nhịp,
gõ đệm với nhạc cụ.
b.2 Đối với phương pháp dạy nhạc lý:

-8-



Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

Qua nhiều năm giảng dạy môn âm nhạc ở trường vùng khó tôi thấy phân
môn này đa số học sinh ít hứng thú trong giờ học, nên giáo viên luôn tránh tiết
học nặng nề về lý thuyết.
Trong thực dạy học cho thấy có nhiều học sinh mới vào lớp 6 không thuộc
các tên nốt nhạc trên khuông. Để giúp học sinh thuộc tên nốt nhạc, giáo viên có
thể áp dụng một số biện pháp sau qua phần dạy phân môn nhạc lý như sau:
- Đầu tiên học sinh cần phải nắm về khuông nhạc.

* Khuông nhạc có 5 dòng kẻ song song và cách đều nhau, tạo ra 4 khe. Ngoài
những dòng, khe chính còn có những dòng, khe phụ dưới và những dòng, khe
phụ trên.
- Sử dụng trò chơi “Khuông nhạc bàn tay” để ghi nhớ tên nốt nhạc.
- Giáo viên thường xuyên cho học sinh tập nói tên nốt nhạc hoặc cho các em
tập chép nhạc.
- Treo bài Tập đọc nhạc trong lớp để học sinh luôn luôn được tiếp xúc với
bản nhạc, nốt nhạc và nó được thể hiện trên khuông như sau:

- Giúp học sinh cảm thấy việc ghi nhớ tên nốt nhạc là đơn giản và dễ dàng.
Đầu tiên viết nốt nhạc trên khuông và ở dưới là ghi tên nốt đó bằng chữ.
- Giáo viên sử dụng bản nhạc không ghi tên nốt để kiểm tra Tập đọc nhạc,
đó là thách thức để học sinh phải cố gắng thuộc tên nốt. Bởi khi các em đã
quen và thuộc tên các nốt nhạc trên khuông thì sẽ giúp học sinh học tốt Tập
đọc nhạc.
b.3 Phương pháp dạy tập đọc nhạc ( TĐN):
-9-



Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

Tập đọc nhạc là một phân môn giúp học sinh phát triển khả năng nghe và
còn cung cấp cho các em một số kiên thức về âm nhạc thông qua phân môn Tập
đọc nhạc. Dạy Tập đọc nhạc sẽ rất vất vả nếu không có sự trợ giúp của đan organ
hay piano. Đầu tiên giáo viên hướng dẫn học sinh luyện cao độ với tất cả tên nốt
có trong bài Tập đọc nhạc theo thứ tự từ thấp lên cao rồi ngược lại. Nâng cao
hơn, giáo viên chỉ nốt nào học sinh đọc nốt đó học sinh đọc cao đọc nốt đó. Sau
đó giáo viên hướng dẫn tập từng câu của bài Tập đọc nhạc.
Giáo viên đàn giai điệu bài TĐN sắp đọc cho học sinh nghe từ 2-3 lần. Phân
chia bài TĐN thành những câu nhạc hoặc những tiết nhạc nhỏ và đàn giai điệu từ
3-4 lần. Sau đó cho học sinh đọc theo đàn và ghép lại từng câu theo lối móc xích
cho đến khi hết bài.
- Sau khi học sinh đoc đúng giai điệu cả bài, tổ chức cho học sinh đọc nhạc
kết hợp với đánh nhịp và ghép lời ca có trong bài để hát.
- Tổ chức cho học sinh đọc nhạc thi với nhau giữa các tổ, nhóm hoặc cá
nhân. Từ đó giáo viên nhận xét và giúp học sinh sửa chữa những chỗ chưa thể
hiện được (nếu có ).
Nếu không sử dụng đàn, giáo viên sẽ phải dùng giọng hát của mình để
xướng âm còn tay chỉ theo nốt cho học sinh đọc. Như vậy học sinh sẽ bị áp đặt và
tiếp thu bài một cách thụ động vì nếu giáo viên đọc cao độ sai thì các em cũng
đọc sai bởi các em đọc bắt chước theo giáo viên.
Tốt nhất sau khi luyện cao độ và tiết tấu, hướng dẫn học sinh đọc Tập đọc
nhạc là lúc đàn phím giúp ích cho giáo viên và học sinh một cách đắc lực. Với
cách làm như vậy, giáo viên không phải đọc mẫu nữa mà tự học sinh lắng nghe
âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em cảm nhận được và thấy thích thú
hơn. Từ đó khuyên khích các em có năng khiếu được phát triển khả năng của bản

thân.
b.4 Phương pháp dạy âm nhạc thường thức (ÂNTT ):
Giáo viên cần chuẩn bị trước ở nhà về tranh ảnh, vật dụng minh hoạ, đàn,
một số bài hát nổi tiếng của các nhạc sĩ có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc Việt
Nam hiên đại, hoặc các tác phẩm âm nhạc lớn của các danh nhân âm nhạc thế
giới...Tìm đọc các loại sách nói về lich sử âm nhạc Việt Nam và của thế giới để
làm tư liệu phục vụ cho việc giảng dạy phân môn.
Khi dạy giới thiệu về nhạc sĩ, giáo viên cần cho học sinh nghe các bài hát
tiêu biểu hoặc gợi ý cho học sinh trả lời các câu hỏi có liên quan đến nội dung bài
học để tìm hiểu và biết thêm về tiểu sử cũng như thân thế sự nghiệp của các nhạc
sĩ.
Khi dạy về giới thiệu các nhạc cụ Phương Tây và nhạc cụ của dân tộc Việt
Nam. Về ngoại hình của các loại nhạc cụ, tốt nhất là làm sao để học sinh thấy
được nhạc cụ thật và tìm hiểu tính năng của nó. Nếu không có nhạc cụ thật thì
- 10 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

cần có tranh ảnh phóng to và giáo viên mô phỏng âm sắc và tính năng của các
nhạc cụ đó trên đàn phím điện tử để học sinh hiểu biết sâu hơn.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
Với thời gian giảng dạy của mình tại trường ở vùng sâu, các em học sinh
chủ yếu là con em đồng bào dân tộc thiếu số tôi thấy các em gặp rất nhiều khó
khăn trong học tập môn âm nhạc. Bởi khả năng nghe và hát, đọc của các em,
trong phát âm chưa tròn chữ và các em mới chuyển cấp học đa số học sinh không
thuộc tên nốt nhạc trên khuông. Đó là việc mà bản thân gặp khó khăn nhất trong
dạy môn âm nhạc cũng như trở ngại thực hiện các giải pháp, biện pháp. Bản than

luôn sưu tầm các tranh ảnh có nội dung phù hợp với bài dạy để minh họa, có hình
thức lồng ghép giáo dục đạo đức thông qua nội dung bài dạy và học.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
- Đầu tiên người giáo viên phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ bước
chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật đối với học sinh, việc
kiểm tra miệng, đánh giá, nhận xét công bằng….đều là những yếu tố góp phần
tạo nên không khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới.
- Phải biết gây hứng thú học tập cho học sinh ngay từ lúc bắt đầu với phần
giới thiệu đề mục mới tạo sự chú ý, lôi cuốn và hấp dẫn đối với học sinh
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết gần gũi với học sinh và
biết phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú
học tập cho các em bởi đặc trưng của môn âm nhạc là thực hành. Thực hành là
sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học bộ môn. Thông qua phần học lý
thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành và luyện tập.
e. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu.
* Ứng dụng:
Tiết: 6

Dạy thực nghiệm môn âm nhạc khối 6
Bài: Ôn tập bài hát: Vui bước trên đường xa.
Nhạc lý: Nhịp và phách – Nhịp 2/4.
Tập đọc nhạc: TĐN số 2.

I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức:

- 11 -



Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

- Giúp học sinh hát thuộc và biết thể hiện sắc thái tình cảm, đúng giai điệu, lời
bài hát “Vui bước trên đường xa”.
- Giúp các em hiểu thế nào là nhịp, phách trong âm nhạc.
- Hướng dẫn HS làm quen với nhịp 2/4.
2. Kỹ năng:
- Cũng cố kỹ năng khởi động giọng.
- Có kỹ năng phân tích các từ khó, biết sử dụng các ký hiệu âm nhạc.
- Biết chia câu chia đoạn và nhận biết giai điệu bài TĐN số 2.
3. Thái độ:
- Giáo dục các em có lòng yêu âm nhạc, yêu quê hương đất nước.
II/ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Giáo án, sgk âm nhạc 6
- Nắm nội dung kiến thức bài học.
- Bảng phụ bài TĐN số 2
- Chuẩn bị nội dung bài học, các câu hỏi, dự kiến cách tổ chức.
2. Học sinh:
- SGK, vở ghi.
III/ Thiết bị, đồ dùng dạy học:
- Băng mẫu bài hát “ Vui bước trên đường xa”
- Đàn Organ – Máy casset.
IV/ Phương pháp dạy học:
- Phương pháp Vấn đáp, phương pháp trực quan.
- Phương pháp tích hợp, phương pháp hoạt động nhóm, phương pháp luyện tập.
V/ Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức:kiểm tra sỉ số.

2. Kiểm tra bài cũ: Lồng vào bài mới
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
*/ Hoạt động 1: ÔN BÀI HÁT
1/ Ôn tập bài hát:
- GV: Cho HS nghe bài hát một lần.
Vui bước trên đường xa
- GV: Hướng dẫn luyện thanh
- Đàn giai điệu cho HS hát và vận động
theo nhạc bài hát.
- GV sửa sai nếu có.
- 12 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

- Cho HS hát và vận động bài hát theo
nhóm, cá nhân.
- GV: Nhận xét đánh giá.
*/ Hoạt động 2: NHẠC LÍ
2/ Nhạc lí:
2.1. Nhịp và phách:
a. Nhịp.
- Là những phần nhỏ có giá trị thời
gian đều nhau được lặp đi lặp lại đều
đặn trong một bản nhạc, bài hát. Giữa
- GV: Nhịp là gì?

các nhịp có một vạch đứng để phân
Thế nào là vạch nhịp ?
cách gọi là vạch nhịp.
- HS: Trả lời
- Hướng dẫn sơ đồ mối quan hệ giữa các
hình nốt.
b. Phách:
- Mỗi nhịp lại chia thành những phần
nhỏ hơn đều nhau về thời gian gọi là
phách.
- GV: Phách là gì ?
VD: SGK
2. 2. nhịp 2/4:
a. Số chỉ nhịp: Là hai chữ số đặt ở đầu
Căn cứ số chỉ nhịp, nhịp hai bốn, nêu
bản nhạc để chỉ loại nhịp, số phách
định nghĩa nhịp 2/4?
trong nhịp và độ dài của phách.
- Treo bảng chép ví dụ nhịp 2/4

- HS:Trả lời
b. Nhịp 2/4: Gồm 2 phách, mỗi phách
- Hướng dẫn cách ghi số chỉ nhịp, cách bằng một nốt đen, phách thứ nhất là
xác định số phách, giá trị phách.
phách mạnh, phách thứ hai là phách
nhẹ.
3/ Tập đọc nhạc: TĐN SỐ 2
*/ Hoạt động 3: TẬP ĐỌC NHẠC
Mùa xuân trong
GV treo bảng phụ bài TĐN cho HS quan rừng

sát.
- Đàn giai điệu cho HS nghe 1-2 lần.
- 13 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

- Hướng dẫn xác định cao độ, trường độ
trong bài chú ý dấu lặng.

*Nhận xét.
GV: Trong bài có những cao độ, trường
độ nào?
- HS: Trả lời
*Chia câu.
- Cao độ: Gồm các nốt:
GV: Bài TĐN có thể chia làm mấy câu.
Đô – Rê – Mi – Son – La - Đô
- HS: Trả lời- 4 câu
- Trường độ: Gồm các móc đơn, nốt
- GV: Hướng dẫn hs đọc gam C- Dur
- Đàn và hướng dẫn HS đọc nốt theo chỉ đen, nốt trắng.
đạo của HS.
- GV đàn từng câu và bắt nhịp cho hs đọc
- Bài chia làm 4 câu.
nhạc.
- Đàn nhiều lần hướng dẫn kĩ.
- Tập theo lối móc xích cho đến khi hết

hướng dẫn hs nối các câu lại.
- Hướng dẫn đọc và nghỉ phách dấu lặng.
- Hướng dẫn đọc cà gõ phách hoàn thiện.
- GV gọi từng tổ, cá nhân đọc nhạc.
4. Củng cố:
- Cho HS đọc lại bài TĐN kết hợp gõ nhịp.
- GV củng cố từng phần.
- Trình bày bài tập đọc nhạc theo đơn vị tổ, lấy tinh thần xung phong một số em.
5. Dặn dò:
- Học bài và làm bài tập trong cuốn bài tập.
- Chép bài TĐN số 3 vào vở tập chép nhạc.
- Chuẩn bị bài tiết sau.
- 14 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

Môn học âm nhạc ở trường THCS mỗi tuần chỉ có một tiết, thật ít ỏi nhưng
các em được làm quen với: Học hát, TĐN, Nhạc lí, Âm nhạc thường thức là
một tác động lớn vào thế giới tinh thần của các em. Với những phương pháp dạy
trên, trong những năm qua đối với việc học âm nhạc ở trường vùng khó, tôi thấy
kết quả chất lượng được nâng lên rõ rệt, các em đã biết trình bày hoàn chỉnh một
bài hát (hát kết hợp vận động gõ đệm, đánh nhịp, biểu diễn) biết cảm nhận về nội
dung bài hát. Bởi được hướng dẫn tận tình gợi mở và gần gũi luyện tập của giáo
viên, kết hợp giữa nhạc cụ, bảng phụ, đài, băng nhạc và làm mẫu chính xác của
giáo viên đã động viên cổ vũ các em kịp thời bằng những điểm đạt. Nhắc nhở các
em sau khi học bài mới thì các em phải có sự ôn luyện ở nhà để ghi nhớ và khắc
sâu kiến thức, do đó trong giờ học rất sôi nổi và thoải mái, các em thi đua nhau

trả lời câu hỏi của giáo viên đưa ra, tự giác xung phong lên trình bày bài trước
lớp, đem lại cho các em lòng tự tin, sự hứng thú say mê trong học tập, tình cảm
Thầy - trò luôn gần gũi gắn bó. Việc học tốt trong giờ học chính khoá đã giúp học
sinh hoạt động tốt trong các hoạt động ngoại khoá.
* Kết quả thu được qua khảo nghiệm:
Với sự áp dụng các biện pháp nói trên, trong những năm qua tôi được phân
công giảng dạy bộ môn âm nhạc lớp 6. Tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất hứng
thú học tập, các lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao.
100% học sinh đạt điểm Đạt, trong đó có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về
bộ môn.
Là một giáo viên trẻ, tôi luôn cố gắng tìm tòi và nâng cao các phương pháp
dạy – học nhằm đem lại hiệu quả cao hơn trong công tác dạy học bộ môn âm
nhạc của mình. Sau khi áp dụng các biện pháp trên. Bản thân tôi thấy các tiết học
của mình hiệu quả hơn: học sinh tỏ ra rất thích học rất say mê môn học này.
Không khí diễn ra sôi nổi, thoải mái kích thích được lòng say mê âm nhạc của
học sinh. Học sinh tiếp thu một cách dễ dàng chủ động.
Kết quả nhận xét – đánh giá học sinh học năm học 2014 – 2015
100% các em khối 6 nắm được và thuộc tên nốt trên khuông. Cuối năm
học sinh đạt 100% điểm Đạt.

III. PHẦN KẾT LUẬN.
III.1 Kết luận:
- 15 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

- Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp

nói trên, bản thân tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học
sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ động
sáng tạo của học sinh.
Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ môn, có phương pháp dạy học linh
hoạt sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân môn theo hướng
tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh
động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện
dạy học như một yếu tố gây xúc cảm
Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học,
tạo cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ môn đó là học vui - vui
học, tránh gò ép đối với học sinh.
Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp trong trường bằng hình thức tổ
chức hội thi văn nghệ ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả đòi hỏi mỗi giáo viên phải
không ngừng nâng cao kiến thức, tạo cho mình một trình độ chuyên môn vững
vàng, thường xuyên học hỏi rút kinh nghiệm ở các đồng nghiệp.
II.2 Kiến nghị, đề xuất.
a. Kiến nghị.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về “Một số giải pháp dạy học âm
nhạc 6 ở vùng khó” của những năm học trước, Năm nay tôi mạnh dạn đưa ra để
các đồng nghiệp tham khảo, những phương pháp cơ bản về cách dạy và học âm
nhạc. Các em hứng thú học âm nhạc hơn, thực hành tự tin hơn và có tiến bộ rõ
rệt. Tôi rất mong được sự góp ý trao đổi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp
cũng như của những người yêu thích môn âm nhạc, để tìm ra được những phương
pháp tối ưu nhất nhằm giúp học tốt hơn môn âm nhạc và có hứng thú và ham mê
học âm nhạc, từ đó giáo dục óc thẩm mĩ cho các em, giúp các em hiểu được cái
hay, cái đẹp trong cuộc sống.

b. Đề xuất.
Để thực hiện đào tạo các em học sinh trở thành những người phát triển toàn
diện về: Đức - Trí - Thể - Mĩ… ngoài việc người thầy phải có năng lực thực sự ra thì
việc khách quan, ngoại cảnh, khuôn viên, môi trường là những điều tác động lớn
đến các em.
- 16 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

Do đó để tạo điều kiện cho việc dạy - học của thầy trò thuận lợi, bản thân
tôi là người đứng lớp dạy bộ môn âm nhạc cần kiến nghị một số vấn đề sau:
* Về phía nhà trường:
- Thường xuyên quan tâm, giúp đỡ giáo viên và học sinh.
- Trang bị, bổ sung thêm một số trang thiết bị và tài liệu tham khảo để
phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn.
* Về phía Phòng GD&ĐT
- Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên có đầy đủ sách tham khảo, các
trang thiết bị phục vụ cho bộ môn.
- Tổ chức nhiều đợt tập huấn, chuyên đề về bộ môn để GV âm nhạc có
điều kiện giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy.

M’đrăk, ngày 16 tháng 10 năm 2015
Người viết

Y Brúi Niê

- 17 -



Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1- Sách giáo khoa, sách giáo viên âm nhạc 6 – NXB GIÁO DỤC,
2- Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc – Bộ giáo dục,
3- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc trường THCS NXB GIÁO DỤC.

- 18 -


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

MỤC LỤC
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1- Bối cảnh của đề tài
2- Lí do chọn đề tài
3- phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu đề tài
4- Mục đích của đề tài
PHẦN II: NỘI DUNG
1- Cơ sở lí luận của đề tài
2- Thực trạng của vấn đề lựa chọn nghiên cứu
3- Những biện pháp – giải pháp đã thực hiện …
4- Hiệu quả của Sáng kiến kinh nghiệm

PHẦN III: KẾT LUẬN
1- Những bài học kinh nghiệm
2- Kết quả nghiên cứu
3- Kiến nghị - đề xuất
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO

- 19 -

Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang
Trang


Sáng kiến âm nhạc 6

Gv: Y Brúi Niê

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN M’ĐRĂK

TRƯỜNG PTDT BT THCS TÔ HIỆU

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: “Một số giải pháp dạy học môn Âm nhạc 6 ở vùng khó”

NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN: Y BRÚI NIÊ
DẠY MÔN:
ÂM NHẠC
ĐƠN VỊ: PTDTBT THCS TÔ HIỆU

Năm học: 2015 – 2016

- 20 -