PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
HUYỆN LÂM HÀ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐẶT VẤN ĐỀ VÀO BÀI GÂY HỨNG
THÚ HỌC TẬP MÔN VẬT LÝ 6

MÔN : VẬT LÝ

Họ và tên tác giả : Nguyễn Thị Ngọc Anh
Đơn vị : Trường THCS Lý Tự Trọng
Năm học : 2014-2015


Lâm Hà, tháng 10 năm 2013
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

SỬ DỤNG PHẦN MỀM POWERPOINT TRONG GIẢNG DẠY VẬT LÝ
ĐỂ GIỜ HỌC CĨ HIỆU QUẢ HƠN
(Đề nghị cơng nhận danh hiệu CSTĐ cơ sở)

1. HỌ VÀ TÊN: Nguyễn Thị Ngọc Anh
2. CHỨC VỤ : giáo viên
3. ĐƠN VỊ CÔNG TÁC: Trường THCS Lý Tự Trọng
4. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Như chúng ta đã biết bước sang thế kỷ XXI cùng với sự phát triển sâu rộng
của khoa học kỹ thuật và công nghệ. Trước bối cảnh thế giới đang tiến gần đến
một nền kinh tế trong phạm vi toàn cầu, sự phát triển bùng nổ của công nghệ

thông tin. Việt Nam cũng đang trên đà phát triển và xem giáo dục là công cụ
mạnh nhất để theo kịp các nước phát triển trên thế giới.
Trong những năm gần đây, nghị quyết của đại hội Đảng và nhiều văn kiện
khác của nhà nước, của Bộ Giáo Dục – Đào tạo đều nhấn mạnh việc đổi mới
phương pháp là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cấp học và bậc học ở
nước ta, nhằm đào tạo những con người tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo,


có năng lực giải quyết vấn đề, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Nghị quyết
hội nghị lần thứ 2 của BCH TW khoá VIII về những giải pháp chủ yếu trong
giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục – đào
tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học.
Từng bước áp dụng những phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại
vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của
học sinh, ...”
Năm học 2013 – 20014 là năm học thứ 12 thực hiện chủ trương của ngành
Giáo dục Đào tạo là: Phải thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy học “cũ –
thụ động” thầy đọc – trò chép” sang phương pháp giảng dạy tích cực – chủ
động sáng tạo theo hướng “Phát huy trí lực của học sinh, lấy học sinh làm trung
tâm”. Cũng như hết thẩy các thầy cơ giáo khác, chính bản thân tôi dạy Vật Lý
trường THCS Lý Tự Trọng cũng đã trăn trở, tìm tịi, từng bước thực hiện việc
đổi mới phương pháp giảng dạy theo yêu cầu ngành giáo dục đề ra bởi chúng ta
đều biết phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố cơ bản và quan
trọng nhằm truyền đạt kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả tốt nhất. Phương pháp
giảng dạy phù hợp, khoa học là con đường giúp học sinh tiếp thu kiến thức một
cách hiệu quả, phát huy trí lực của người học. Mỗi giáo viên phải tăng cường
đổi mới hoàn thiện và đây cũng chính là một trong những yếu tố, động lực
nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh hiện
nay.

Trước yêu cầu cấp bách đó, giáo viên bậc trung học cơ sở nói riêng và đội
ngũ nhà giáo nói chung, ln học hỏi tìm ra các biện pháp giảng dạy tốt nhất
giúp học sinh tham gia một cách tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh. Từ
đó học sinh thích được học các mơn nói chung cũng như bộ mơn Vật lý nói
riêng và ham muốn khám phá tri thức nhân loại.
Vậy để nâng cao chất lượng dạy và học thì cần phải kết hợp tối ưu các
phương pháp dạy học, phát huy hiệu quả của ứng dụng phần mềm powerpoint
vào giảng dạy vật lý nhằm mục đích giúp học sinh học tập và lĩnh hội kiến thức


một cách chủ động, sáng tạo. Chính vì lí do đó tơi mạnh dạn thực hiện giải pháp
hữu ích :”sử dụng phần mềm powerpoint trong giảng dạy vật lý để giờ học có
hiệu quả hơn “
5. NỘI DUNG GIẢI PHÁP HỮU ÍCH
5.1- Khó khăn, thuận lợi và sự cần thiết của giải pháp hữu ích:
5.1.1 Một số khó khăn khi thực hiện giải pháp: sử dụng phần mềm powerpoint trong
giảng dạy vật lý :

Qua nhiều năm giảng dạy theo nội dung chương trình và sách giáo khoa của
bộ mơn vật lý khi chưa ứng dụng phần mềm powerpoint trong dạy học tôi nhận
thấy rằng: Sự hứng thú học tập của HS trong quá trình học tập đạt kết quả chưa
cao, các em HS còn chưa phát huy tinh thần và thái độ khi học môn vật lý. Đặc
biệt là các TN thực hành của HS.
Một số GV vật lý hiện nay chưa có kinh nghiệm sử dụng phần mềm
powerpoint trong dạy học vật lý đặc biệt là cách truy cập vào mạng INTERNET
để lấy thông tin phục vụ cho việc dạy và học. Một số HS yếu kém ngày càng có
thái độ nhàm chán khi học mơn vật lý, đó là các thao tác, kĩ năng thực hành TN
khơng có và khơng hiểu bài ngay trong tiết học.
Ngồi ra cơ sở vật chất chưa được đầu tư: chỉ có một số trường mới có một
vài phịng trang bị màn chiếu, máy tính để giảng dạy.

5.1.2 Một số thuận lợi khi thực hiện giải pháp: sử dụng phần mềm powerpoint
trong giảng dạy vật lý :

Bộ môn vật lý là bộ môn thực hành do vậy có được làm thực hành các em
mới thích thú với bộ mơn,các em sẽ hăng say học tập được, tuy nhiên có những
thí nghiệm rất khó làm thực hành. Nếu giáo viên sử dụng phần mềm
powerpoint trình chiếu các thực hành đó thì học sinh sẽ dễ tưởng tượng hơn,
hiểu bài hơn và u thích mơn học hơn nữa.
Học sinh và giáo viên ngày nay được tiếp cận nhiều với internet do vậy việc
tiếp thu và soạn giáo án cũng như việc chuẩn bị bài sẽ tốt hơn.


Nhà trường rất quan tâm và chú trọng việc giảng dạy sử dụng phần mềm
powerpoint trong các tiết học, khuyến khích giáo viên sử dụng phần mềm này
trong giảng dạy.
5.1.3 Sự cần thiết của giải pháp:

Ngày nay, Việt Nam chúng ta trên con đường đổi mới nền cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa đất nước. Thực hiện mục tiêu “Nâng cao dân trí đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài. Muốn thực hiện được mục tiêu này thì đất nước phải
địi hỏi đơng đảo những người có trình độ văn hóa và trình độ tay nghề cao, đào
tạo những con người lao động có trí tuệ, năng động, sáng tạo, đáp ứng những
địi hỏi trong cơng cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời kỳ đổi mới. làm cho
nền giáo dục ở nhà trường được điều chỉnh một cách thích hợp, dẫn đến sự thay
đổi về nội dung và phương pháp dạy học.
Sự bùng nổ cơng nghệ thơng tin nói riêng và khoa học cơng nghệ nói chung
đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong đời sống xã
hội. Nếu muốn việc dạy học theo kịp cuộc sống, mỗi một giáo viên nhất thiết
phải cải cách phương pháp dạy học theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin
và các trang thiết bị dạy học hiện đại và phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, kĩ

năng thực hành, hứng thú học tập của học sinh để nâng cao chất lượng dạy và
học.
Trong những năm gần đây, với sự phát triển ngành công nghệ thông tin,
dạy học với sự trợ giúp của máy tính, dạy học đa phương tiện (Multimedia) ra
đời thì Máy vi tính sử dụng trong dạy học là công cụ hỗ trợ tích cực của q
trình dạy học.
Ứng dụng phần mềm powerpoint là một xu hướng hiện đại hóa q trình
dạy và học. Nhằm giúp HS tham gia học tập một cách chủ động, tích cực và
sáng tạo tăng cường tính trực quan, góp phần nâng cao chất lượng lĩnh hội và
nắm vững kiến thức, phát triển năng lực tư duy độc lập sáng tạo của HS với
cách “Suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn” để đạt kết
quả cao trong một tiết dạy.


Thơng qua phần mềm powerpoint GV có thể thực hiện các thí nghiệm (TN)
mơ phỏng, hình ảnh động, ảnh tĩnh, âm thanh… Như vậy HS bồi dưỡng và phát
triển được năng lực thực nghiệm, năng lực HS hoạt động tự lực, sáng tạo bộc lộ
được khả năng sở trường, sở thích về mơn vật lý. Nâng cao chất lượng học tập,
tăng cường hứng thú, gắn học với hành, lý luận với thực tiễn, kích thích tính
tích cực, tự lực trí thơng minh, tài sáng tạo tháo vát… của từng nhóm và cá
nhân HS. Đây cũng là biện pháp để phát hiện đúng những HS khá giỏi về bộ
môn vật lý.
Xuất phát từ những vấn đề thực tế trên thì việc vận dụng phương pháp dạy
học cùng với việc làm thí nghiệm, ứng dụng phần mềm powerpoint để truyền
thụ cho học sinh những kiến thức về các hiện tượng vật lý là rất quan trọng và
cần thiết.
5.2- Phạm vi áp dụng của đề tài:
Do điều kiện hạn hẹp về thời gian nghiên cứu, kinh nghiệm cịn ít ỏi từ q trình
cơng tác quản lý của bản thân vì thế trong khn khổ của đề tài tôi xin được phép giới
hạn trong phạm vi như sau : tập trung tìm hiểu một số ưu điểm nổi trội của sử


dụng phần mềm powerpoint đem lại hiệu quả cao trong giảng dạy vật lý ở
trường THCS. Cịn các đối tượng khác tơi chưa có điều kiện nghiên cứu.
5.3- Thời gian áp dụng:
Sử dụng phần mềm powerpoint trong giảng dạy vật lý có thể có kết quả ngay trong
một năm học hoặc có kết quả về lâu dài trong công tác quản lý. Tuy nhiên trong
khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm này áp dụng trong một năm học.
5.4- Giải pháp thực hiện:
5.4.1- Tính mới của đề tài:
Ứng dụng tốt phần mềm powerpoint trong giảng dạy vật lý giúp giáo viên có
thể hỗ trợ thiết kế và trình chiếu các đối tượng tĩnh trong dạy học vật lý:

Trong giảng dạy vật lý, nhiều thông tin về đối tượng nghiên cứu cần được trình
bày trước học sinh một cách chính xác, đầy đủ, nhanh chóng và đảm bảo tính
thẩm mỹ…Thơng thường giáo viên sẽ vẽ hình ảnh bằng tay hoặc bằng hình vẽ
dán lên bảng sẽ thiếu độ chính xác và thẩm mỹ nhưng nếu dùng phần mềm


powerpoint trình chiếu sẽ giúp học sinh khi được quan sát những hình ảnh rõ
ràng đơi khi cịn sống động hấp dẫn làm học sinh sẽ bị lôi cuốn vào bài học.
Hình ảnh minh họa : ta có thể chèn hình trình chiếu hình ảnh từ phổ của ống
dây dịng điện chạy qua trong bài từ phổ, đường sức từ ở vật lý 9.

Trong quá trình dạy học vật lý ở trường phổ thơng, đối với các hiện
tượng, q trình vật lý xảy ra nhanh, các thí nghiệm vật lý khó thực hiện, các
thí nghiệm nguy hiểm hoặc khơng thể đo, các điều kiện về cơ sở vật chất, ta cần
sử dụng các băng hình ghi các q trình, thí nghiệm vật lý để học sinh quan sát
kỹ và chính xác quá trình xảy ra.
Một số hiện tượng vật lý cần thu vào băng ghi hình như: chuyển động
Braonơ của các phấn hoa, q trình khuếch tán của hơi Brơm trong khơng khí ở

các nhiệt độ khác nhau trong vật lý 8.
Các hiện tượng vật lý gắn liền với thực tiễn, đời sống trong dạy học ở trường
phổ thơng, xóa bỏ ngăn cách giữa nhà trường và thực tiễn cuộc sống.
Thí dụ : khi nghiên cứu chuyển động ném xiên, ta có thể trình chiếu một
người đang ném bóng rổ, hay ném cịn.
Sử dụng Powerpoint hỗ trợ thiết kế (mơ phỏng) trình chiếu các đối tượng
động :
Trong vật lý, nhiều hiện tượng rất khó quan sát và khơng thể quan sát được
vì diễn biến của quá trình này xảy ra quá nhanh hoặc quá chậm như chuyển
động rơi, chuyển động nhiệt hỗn loạn của các phân tử cấu tạo nên chất khí, chất
lỏng,…


Để việc mơ phỏng các q trình vật lý, hiện tượng vật lý đạt hiệu quả cao :
Chúng ta cần xem mô phỏng cụ thể đối tượng nào ? Sử dụng Powerpoint để mô
phỏng, cuối cùng sử dụng phối hợp các chức năng của phần mềm Powerpoint.
Khi sử dụng phần mềm powerpoint có thể thiết kế và trình chiếu sự mô
phỏng các đại lượng vật lý và sự biến đổi của chúng trong các hiện tượng, quá
trình vật lý mà q trình giảng dạy thơng thường khơng thực hiện được:
Phải nói rằng khi dạy phần điện từ học lớp 9 nếu giáo viên dùng phần mềm
powerpoint trong các tiết dạy thì học sinh sẽ dễ hiểu, dễ nhớ, kết quả học tập
nâng cao đáng kể.Vì phần từ học rất trừu tượng học sinh khó hình dung ra hình
ảnh đường sức từ, từ phổ, sự biến thiên của đường sức từ,…khi được nhìn
những hình ảnh cụ thể học sinh tiếp thu nhanh hơn, sáng tạo hơn trong cách tiếp
cận với kiến thức.
Thí dụ dạy bài “hiện tượng cảm ứng điện từ ở lớp 9 THCS” chỉ tiến hành thí
nghiệm, học sinh gặp khó khăn từ việc quan sát đưa ra dự đốn ngun nhân
xuất hiện dịng điện cảm ứng vì hs không quan sát thấy sự biến đổi số đường
cảm ứng từ gửi qua ống ( khung) dây dẫn kín. Để hỗ trợ cho học sinh đưa ra dự
đoán đúng, giáo viên thường phải vẽ lên bảng rồi cho mơ hình đó chuyển động

tương đối với hình vẽ ống (khung) dây dẫn kín …có nghĩa là phải vẽ nhiều hình
ảnh tĩnh. Việc đó thì rất phức tạp nên cần xác định đối tượng mô phỏng “số
đường cảm ứng từ gửi qua ống dây dẫn khi thay đổi và khi đó trong ống dây
xuất hiện dịng điện cảm ứng”.
Ví dụ: khi nam châm tiến vào hay ra xa ống dây, số đường cảm ứng từ
xuyên qua lòng ống dây tăng hay giảm thì điện kế lệch khỏi vị trí số 0 về một
bên.
Khi nam châm dừng lại thì kim điện kế quay trở về số 0.
Ta có thể tải một videoclip trình chiếu, học sinh quan sát và dễ dàng nhận ra
số đường cảm ứng từ gửi qua ống dây dẫn khi thay đổi và khi đó trong ống dây
xuất hiện dịng điện cảm ứng


Sử dụng phần mềm Powerpiont hỗ trợ trong giai đoạn nêu vấn đề giúp bài
học lý thú, sống động và hấp dẫn hơn
Đặt vấn đề cho một bài học là vơ cùng quan trọng. Nó định hướng cho
HS về mặt nhận thức, về mặt tâm lí. Nó nhằm mục đích kích thích hứng thú của
học sinh vào bài giảng.
Ta có thể sử dụng phần mềm này trình chiếu các hiện tượng trong đời
sống hàng ngày có liên quan đến vật lí cần nghiên cứu. Có thể quay bằng
Videocamera và sau đó số hóa thành tệp Video clips.
Khi dạy bài áp suất của vật lí 8 : ta có thể trình chiếu đoạn phim : chiếc
máy kéo to chạy bình thường trên đất mềm; đoạn tiếp theo quay chiếc xe ôtô
nhẹ hơn nhiều đang bị lún bánh và sa lầy trên chính đoạn đường tương tự. Từ
đó GV dẫn dắt vào bài. Hình ảnh minh họa :


Nếu khơng sử dụng phần mềm thì việc diễn giải bằng lời chị đạt được
khoảng 60% nhưng nếu được quan sát cụ thể thì hiệu quả sẽ lên đến 70-80%.
Phần mềm Powerpoint hỗ trợ trong giai đoạn vận dụng kiến thức :

Ưu điểm của phần này : chúng ta có thể cho HS làm bài tập vận dụng mở rộng
thêm mà khơng cần photo ra giấy cho HS, nếu có hình ảnh để thuyết minh học
sinh dễ làm, dễ nhớ.
Trị chơi ô chữ thường được đưa ra sau mỗi bài hoặc mỗi chương ở sách
giáo khoa Vật lí THCS nhằm hệ thống kiến thức theo hình thức mới. Kỹ thuật
tạo và điều khiển sự hiển thị của các ô chữ này khơng khó lắm, giáo viên có thể
áp dụng hình thức này vào các tổ chức hoạt động dạy học khác.

Sử dụng powerpoint để thiết kế bài dạy có thể kết hợp trong các giai
đoạn nêu vấn đề, xây dựng kiến thức mới, và vận dụng kiến thức mới. Hoặc có
thể chủ yếu chỉ trong giai đoạn nêu vấn đề và xây dựng kiến thức mới. Quan
trọng người thiết kế phải luôn linh hoạt biết sử dụng và khai thác triệt để những
ứng dụng của powerpoint.
5.4.2- Khả năng áp dụng:
Có thể áp dụng phần mềm powerpoint trong giảng dạy vật lý 6 ,7,8,9.
Và cịn có thể áp dụng được ở trong các trường học THCS trong địa bàn huyện.
5.4.3 - Kết quả thực hiện :

Qua nghiên cứu tìm hiểu về phương tiện kỹ thuật và ứng dụng phần mềm
powerpoint vào dạy học. Tôi đã vận dụng được một số biện pháp trên vào quá


trình dạy học mơn vật lý, tơi thấy rằng nếu như trước đây bộ môn vật lý rất xa
vời và nhàm chán đối với HS, nhưng khi ứng dụng phầm mềm powerpoint
trong giảng dạy thì kết quả học tập của HS tiến bộ một cách rõ rệt. GV và HS
sử dụng được thành thạo máy vi tính đồng thời trao đổi thông tin với nhau qua
Internet.
Với các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm powerpoint
trong giảng dạy vật lý ở trường THCS Lý Tự Trọng nên trong những năm tôi đã
thu được kết quả :

- số học sinh đạt kết quả cao trong các kì thi học kì : 70% HS đạt kết quả từ
5.0 trở lên. 25% HS đạt học sinh giỏi.
- Năm học 2010-2011số học sinh giỏi bộ môn vật lý 9 mà tôi đã đạt được
như sau :
HSG cấp huyện môn vật lý 9: 4giải (trong đó 1 giải nhất, 1 giải nhì, 1
giải 3,1 giải khuyến khích).
HSG Cấp tỉnh mơn vật lý 9: 4 giải (trong đó 3 giải nhì, 1 giải ba).
6. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Qua phân tích đánh giá thực trạng sử dụng phần mềm powerpoint trong giảng
dạy vật lý, bản thân tôi rút ra những kinh nghiệm quý báu như sau:

- Để làm tốt vai trị của mình, giáo viên cần phải nỗ lực học tập, nâng cao năng
lực chuyên mơn, năng lực sử dụng máy vi tính.

- Khơng nên thay thế trình diễn thí nghiệm ảo thay thế thí nghiệm học sinh
phải tiến hành trên lớp để hình thành kiến thức. Vật lí học là bộ mơn khoa học
thực nghiệm, hình thành phương pháp thực nghiệm, rèn luyện những kỹ năng
thực hành cho học sinh là một trong những mục tiêu của mơn học.Chỉ khi nào
thí nghiệm đó q khó, khơng thể thực hiện được thì mới dùng đến sự hỗ trợ từ
phần mềm powerpoint.
. Với nhà trường :
- Cần quan tâm hơn đến việc trang bị máy vi tính và màn chiếu đầy đủ cho các lớp
học .


- Cần tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức sử dụng phần mềm powerpoint nhiều hơn
cho giáo viên.

.Với giáo viên:
- Tích cực trong việc học tập nâng cao kiến thức về tin học, về sử dụng phần mềm

powerpoint…
- Không nên quan niệm trong tiết dạy sử dụng giáo án điện tử là không cần sử

dụng bảng, phấn. Những phần trình chiếu chỉ là phương tiện hỗ trợ giáo viên
điều khiển tiến trình dạy học trên lớp có hiệu quả hơn, phần ghi bảng của thày
luôn giúp học sinh hệ thống được kiến thức bài giảng.
- Cần bố cục mỗi trang trình diễn hợp lý về cỡ chữ, màu chữ, màu nền. Thơng
thường với phịng học sáng thì nên dùng nền sáng và chữ màu tối.
- Không nên lạm dụng các hiệu ứng hiển thị, điều này gây mất tập trung của
học sinh vào nội dung bài giảng.
- Diễn giảng khơng nên nhanh q, khi đưa ra các tình huống trên máy chiếu
cần có đủ thời gian để học sinh suy nghĩ
7. KẾT LUẬN

Việc đổi mới phương pháp giảng dạy là vấn đề cấp bách góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục. Tuy nhiên cũng giống như các hoạt động khác trong nhà
trường nhân tố quyết định vẫn là đội ngũ giáo viên. Theo tơi người thầy phải có
nhận thức đúng, yêu nghề, chăm chỉ có sự chuẩn bị kĩ bài dạy và cần cân nhắc
đối với từng bài có nên sử dụng phần mềm powerpoint đối với bài dạy, khi đã
sử dụng thì sử dụng như thế nào để đem lại hiệu quả cao nhất. Người giáo viên
cần nhận thức sâu sắc hơn nữa về đổi mới phương pháp dạy học, học sinh học
tập tích cực. Bên cạnh đó người thầy phải ln tìm tịi, sáng tạo, học tập, lắng
nghe ý kiến góp ý của đồng nghiệp, rút ra kiến thức mang tính tinh chắc thực
tiễn và vận dụng phương pháp tốt nhất cho mỗi bài dạy.
Sau khi nghiên cứu việc sử dụng phần phần mềm powerpoint vào trong
trình chiếu để dạy vật lý tơi đã có cho mình những kinh nghiệm rất quý để
giảng dạy có hiệu quả cao hơn tôi luôn cẩn thận từ khâu chọn bài để thiết kế


cho phù hợp, khâu soạn bài cần chú ý những hình ảnh và nội dung tinh chắc,

chữ thì khơng q bay nhảy làm mất tập trung của HS, phần vận dụng không
thiết kế quá nhiều bài tập làm quá tải và nặng nề cho các em. Vật lý là một
môn học đầy thú vị và hấp dẫn nên tôi luôn khai thác phần mềm này vào trong
việc trình chiếu những ứng dụng trong thực tế làm HS có thêm hứng thú và u
thích đối với mơn học.
Trong các tiết dạy vật lý không phải bài nào cũng ứng dụng powerpoint
đều đem lại hiệu quả cao. Do vậy người GV cần xác định rõ mục tiêu sử dụng
phần mềm này đem lại hiệu quả gì? Học sinh có phát huy được tính tích cực
khơng? Sử dụng phần mềm để hỗ trợ người dạy và người học. Do đó GV cần
khai thác các khả năng hỗ trợ đó, phối hợp các phương tiện dạy học truyền
thống nhằm tổ chức hoạt động nhận thức của HS để đạt được mục đích của bài
học. Trong vật lý phương pháp thực nghiệm là vô cùng quan trọng, do vậy chỉ
khi nào thí nghiệm q khó, nguy hiểm cho HS hoặc mất rất nhiều thời gian mà
một tiết học khơng đáp ứng đủ thì ta sử dụng sự hỗ trợ của phấn mềm
powerpoint.
Sử dụng phần mềm powerpoint vào trong trình chiếu để dạy học mang lại
rất nhiều kết quả tuy nhiên nếu sử dụng chưa phù hợp với tiết dạy sẽ mang lại
nhiều hệ quả, học sinh không hiểu bài, chưa nắm được kiến thức. Do đó để ứng
dụng phần mềm này vào tiết dạy đạt hiệu quả cao đòi hỏi người giáo viên rất
nhiều yếu tố nên giải pháp hữu ích “sử dụng phần mềm powerpoint trong giảng
dạy vật lý để giờ học có hiệu quả hơn” chưa thể trình bày và nghiên cứu hết
được mọi khía cạnh. Mặc dù tơi đã có sự cố gắng nhưng khơng thể tránh được
những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý của q thầy cơ để giải pháp
này được hoàn thiện hơn, thiết thực hơn!

Ý kiến của lãnh đạo đơn vị
Lâm hà, ngày 1-10-2013
Người thực hiện



NGUYỄN THỊ NGỌC ANH

XÉT DUYỆT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN – GPHI

* Kết quả sơ duyệt của tổ tư vấn :
- Tổng điểm :……………..
- Kết quả : ………………..

Lâm Hà, ngày …..tháng……năm 2014
TRƯỞNG PHÒNG

Nguyễn Văn Sinh


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. PGS. TS Phạm Xuân Quế -sử dụng máy tính trong dạy học Vật Lý -NXB
Hà Nội 2004
2. A dam Khoo – tôi tài giỏi bạn cũng thế - NXB phụ nữ.
3. GS. Trần Bá Hồnh TS.Ngơ Quang Sơn Nguyễn Văn Đoàn - Áp dụng
dạy và học tích cực trong mơn vật lý - NXB Đại Học SP Hà Nội.
4. Các trang quét trên mạng như : bạch kim tư liệu giáo dục – bạch kim giáo
án điện tử…

MỤC LỤC

Mục lục.....................................................................................................Trang 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG ..............................................................................2
1. Lí do chọn đề tài........................................................................................2
2. Phạm vi nghiên cứu..................................................................................3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................3


4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................3
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU............................................................................4
1. Cơ sở lí luận...............................................................................................4
2. Thực trạng và phân tích thực trạng...........................................................5
3. Giải pháp....................................................................................................8
4. Kết quả nghiên cứu..................................................................................18
......................................................................................................................
KẾT LUẬN ......................................................................................................22
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................25
PHỤ LỤC..........................................................................................................26
1. Tóm tắt một số hoạt động dạy học với phần mềm powerpoint.................26
2. sừ dụng các phần mềm dạy học khác........................................................26
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU :
I. Lý do chọn đề tài:...............................................................................................4
II. Mục đích nghiên cứu :.......................................................................................5
III. Nhiệm vụ nghiên cứu :.....................................................................................7
III. Giới hạn đề tài :................................................................................................8
III. Phương pháp nghiên cứu :..............................................................................9

B. PHẦN NỘI DUNG:
I. Cơ sở lý luận của đề tài:....................................................................................7

II. Đặc điểm tình hình và một số thực trạng về sử dụng phần mềm powerpoint
.......................................................................................................................................5
1. Đặc điểm tình hình :............................................................................................5
2. Một số thực trạng về sử dụng phần mềm powerpoint :.....................................6


III. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm powerpointtrong
giảng dạy vật lý……………………………………………………………………29
1. sử dụng phần mềm powerpoint hỗ trợ thiết kế và trình chiếu các đối tượng
tĩnh trong dạy học vật lý...............................................................................................9


2. sử dụng phần mềm powerpoint hỗ trợ trình chiếu các đối tượng, q trình và
các thí nghiệm vật lý……………………………………………………………….10
3. sử dụng phần mềm powerpoint hỗ trợ thiết kế (mô phỏng) trình chiếu các đối
tượng động………………………………………………………………………….11

C. PHẦN KẾT LUẬN:.……………………………………………………….. . 18
I/Bài học kinh nghiệm :………………………………………………………18
II/ Đề xuất, kiến nghị:………………………………………………………...18
1. Với nhà trường:…………………………………………………………..19
2. Với giáo viên……………………………………………………………..19
TÀI LIỆU THAM KHẢO.


A. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Như chúng ta đã biết bước sang thế kỷ XXI cùng với sự phát triển sâu
rộng của khoa học kỹ thuật và công nghệ. Trước bối cảnh thế giới đang tiến gần
đến một nền kinh tế trong phạm vi toàn cầu, sự phát triển bùng nổ của công
nghệ thông tin. Việt Nam cũng đang trên đà phát triển và xem giáo dục là công
cụ mạnh nhất để theo kịp các nước phát triển trên thế giới.
Trong những năm gần đây, nghị quyết của đại hội Đảng và nhiều văn kiện
khác của nhà nước, của Bộ Giáo Dục – Đào tạo đều nhấn mạnh việc đổi mới
phương pháp là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cấp học và bậc học ở

nước ta, nhằm đào tạo những con người tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo,
có năng lực giải quyết vấn đề, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Nghị quyết
hội nghị lần thứ 2 của BCH TW khoá VIII về những giải pháp chủ yếu trong
giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục – đào
tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học.
Từng bước áp dụng những phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại
vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của
học sinh, ...”
Năm học 2013 – 20014 là năm học thứ 12 thực hiện chủ trương của ngành
Giáo dục Đào tạo là: Phải thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy học “cũ –
thụ động” thầy đọc – trò chép” sang phương pháp giảng dạy tích cực – chủ
động sáng tạo theo hướng “Phát huy trí lực của học sinh, lấy học sinh làm trung
tâm”. Cũng như hết thẩy các thầy cơ giáo khác, chính bản thân tơi dạy Vật Lý
trường THCS Lý Tự Trọng cũng đã trăn trở, tìm tịi, từng bước thực hiện việc
đổi mới phương pháp giảng dạy theo yêu cầu ngành giáo dục đề ra bởi chúng ta
đều biết phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố cơ bản và quan
trọng nhằm truyền đạt kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả tốt nhất. Phương pháp


giảng dạy phù hợp, khoa học là con đường giúp học sinh tiếp thu kiến thức một
cách hiệu quả, phát huy trí lực của người học. Mỗi giáo viên phải tăng cường
đổi mới hồn thiện và đây cũng chính là một trong những yếu tố, động lực
nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh hiện
nay.
Trước yêu cầu cấp bách đó, giáo viên bậc trung học cơ sở nói riêng và đội
ngũ nhà giáo nói chung, ln học hỏi tìm ra các biện pháp giảng dạy tốt nhất
giúp học sinh tham gia một cách tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh. Từ
đó học sinh thích được học các mơn nói chung cũng như bộ mơn Vật lý nói
riêng và ham muốn khám phá tri thức nhân loại.

Vậy để nâng cao chất lượng dạy và học thì cần phải kết hợp tối ưu các
phương pháp dạy học, phát huy hiệu quả của ứng dụng phần mềm powerpoint
vào giảng dạy vật lý nhằm mục đích giúp học sinh học tập và lĩnh hội kiến thức
một cách chủ động, sáng tạo. Chính vì lí do đó tơi mạnh dạn thực hiện giải pháp
hữu ích :”sử dụng phần mềm powerpoint trong giảng dạy vật lý để giờ học có
hiệu quả hơn “

II. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Vì thời gian và điều kiện rất hạn chế nên tôi chỉ tập trung tìm hiểu một số ưu
điểm nổi trội của sử dụng phần mềm powerpoint đem lại hiệu quả cao trong
giảng dạy vật lý ở trường THCS. Còn các đối tượng khác tơi chưa có điều kiện
nghiên cứu.

III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Tìm hiểu cơ sở lí luận và khoa học về việc sử dụng phần mềm powerpoint
trong dạy học.
- Nghiên cứu thực trạng sử dụng phần mềm powerpoint trong dạy học đối với
mơn vật lí ở trường THCS.
- Đưa ra một số cách thức sử dụng phần mềm powerpoint trong dạy học vật lí
cấp THCS.
- Rút ra các bài học kinh nghiệm.


IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thành công một tiết học ứng dụng công nghệ thông tin trên lớp tôi sử dụng
kết hợp nhiều phương pháp. Trong đó có các phương pháp chủ yếu sau:
- Đọc và nghiên cứu tài liệu.
- Trao đổi và học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.
- Dùng phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm dưới nhiều hình thức.

- Phối hợp nhiều phương pháp khác

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. C¬ së lý luËn
Ngày nay, Việt Nam chúng ta trên con đường đổi mới nền cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa đất nước. Thực hiện mục tiêu “Nâng cao dân trí đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài. Muốn thực hiện được mục tiêu này thì đất nước phải
địi hỏi đơng đảo những người có trình độ văn hóa và trình độ tay nghề cao, đào
tạo những con người lao động có trí tuệ, năng động, sáng tạo, đáp ứng những
địi hỏi trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời kỳ đổi mới. làm cho
nền giáo dục ở nhà trường được điều chỉnh một cách thích hợp, dẫn đến sự thay
đổi về nội dung và phương pháp dạy học.
Sự bùng nổ cơng nghệ thơng tin nói riêng và khoa học cơng nghệ nói chung
đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong đời sống xã
hội. Nếu muốn việc dạy học theo kịp cuộc sống, mỗi một giáo viên nhất thiết
phải cải cách phương pháp dạy học theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin
và các trang thiết bị dạy học hiện đại và phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, kĩ
năng thực hành, hứng thú học tập của học sinh để nâng cao chất lượng dạy và
học.
2. Cơ sở thực tiễn.


Trong những năm gần đây, với sự phát triển ngành công nghệ thông tin,
dạy học với sự trợ giúp của máy tính, dạy học đa phương tiện (Multimedia) ra
đời thì Máy vi tính sử dụng trong dạy học là cơng cụ hỗ trợ tích cực của q
trình dạy học.
Ứng dụng phần mềm powerpoint là một xu hướng hiện đại hóa quá trình
dạy và học. Nhằm giúp HS tham gia học tập một cách chủ động, tích cực và

sáng tạo tăng cường tính trực quan, góp phần nâng cao chất lượng lĩnh hội và
nắm vững kiến thức, phát triển năng lực tư duy độc lập sáng tạo của HS với
cách “Suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn” để đạt kết
quả cao trong một tiết dạy.
Thông qua phần mềm powerpoint GV có thể thực hiện các thí nghiệm (TN)
mơ phỏng, hình ảnh động, ảnh tĩnh, âm thanh… Như vậy HS bồi dưỡng và phát
triển được năng lực thực nghiệm, năng lực HS hoạt động tự lực, sáng tạo bộc lộ
được khả năng sở trường, sở thích về môn vật lý. Nâng cao chất lượng học tập,
tăng cường hứng thú, gắn học với hành, lý luận với thực tiễn, kích thích tính
tích cực, tự lực trí thơng minh, tài sáng tạo tháo vát… của từng nhóm và cá
nhân HS. Đây cũng là biện pháp để phát hiện đúng những HS khá giỏi về bộ
môn vật lý.
Xuất phát từ những vấn đề thực tế trên thì việc vận dụng phương pháp dạy
học cùng với việc làm thí nghiệm, ứng dụng phần mềm powerpoint để truyền
thụ cho học sinh những kiến thức về các hiện tượng vật lý là rất quan trọng và
cần thiết.

II. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ỨNG DỤNG PHẦN MỀM
POWERPOINT TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ Ở THCS HIỆN NAY :
1. Thực trạng và tình hình.
Qua nhiều năm giảng dạy theo nội dung chương trình và sách giáo khoa của
bộ môn vật lý khi chưa ứng dụng phần mềm powerpoint trong dạy học tôi nhận
thấy rằng: Sự hứng thú học tập của HS trong quá trình học tập đạt kết quả chưa
cao, các em HS còn chưa phát huy tinh thần và thái độ khi học môn vật lý. Đặc
biệt là các TN thực hành của HS.


Một số GV vật lý hiện nay chưa có kinh nghiệm sử dụng phần mềm
powerpoint trong dạy học vật lý đặc biệt là cách truy cập vào mạng INTERNET
để lấy thông tin phục vụ cho việc dạy và học. Một số HS yếu kém ngày càng có

thái độ nhàm chán khi học mơn vật lý, đó là các thao tác, kĩ năng thực hành TN
khơng có và khơng hiểu bài ngay trong tiết học.
Kết quả khảo sát 160 em học sinh ở các khối lớp năm học 2012 – 2013 về
mức độ hứng thú và kết quả học tập bộ môn vật lý khi chưa ứng dụng phần
mềm powerpoint trong dạy học vật lý với chất lượng như sau:
- Mức độ hứng thú.
Lớp
8C
8A
8D
8H

Tổng số HS
42
40
40
32

- Chất lượng học tập.
Lớp Tổng
Giỏi
số SL TL(%)
8C
42 18 43%
8A
40 10 25%
8D
40 16 40%
8H
32

0
0%

Thái Độ
Bình thường
12
20
14
14

Hứng thú
22
13
15
6
Khá
SL

TL(%)

17
14
14
2

40%
35%
35%
6%


TBình
SL

TL(%)

Khơng hứng thú
8
7
11
12

Yếu
SL

TL(%)

7
17%
0
0%
11 27.5% 5 12.5%
7 17.5% 3 7.5%
13 41% 17 53%

Kém
SL

TL(%)

0

0
0
0

0
0
0
0

2. Nguyên nhân dẫn đến kết quả học tập của HS khi học bộ môn vật lý.
* Đối với Học sinh.
Ngay từ đầu cấp THCS Học sinh đã tiếp cận một môn khoa học mà ở tiểu
học các em mới được học những kiến thức vật lý ở môn Tự nhiên và Xã hội
chưa có hứng thú học tập mơn vật lý. Bước đầu đã có một sự chuyển đổi về
phương pháp học tập. Chưa có kĩ năng thực hành, cách lắp ráp các dụng cụ thí
nghiệm TN mơn vật lý và kĩ năng quan sát, nghe, nhìn, khơng đúng, học không
đi đôi với hành. Cho nên các em chưa tiếp cận được phương pháp học, cách học
một cách tốt nhất. Qua tìm hiểu nguyên nhân thì thấy cái chính là do các em
chưa nắm chắc được kiến thức hoặc quên kiến thức một phần do giáo viên chưa
có phương pháp giảng dạy thích hợp.


* Đối với Giáo viên.
Giáo viên chưa có phương pháp giảng dạy thích hợp, chưa phân loại được
từng đối tượng HS trong lớp học. Nhiều khi do ngại tìm tịi, lắp ráp các dụng cụ
thí nghiệm, do thiếu dụng cụ thí nghiệm. Phần nữa là do phải đầu tư thời gian
để nghiên cứu bài và làm thí nghiệm cho nên thường giáo viên dạy chay bằng
cách mơ tả, thuyết trình thí nghiệm. Do đó việc học của học sinh cịn thiếu thực
hành mà đặc trưng của bộ môn Vật lý rất cần có thực tế, từ thực tế mới có thể
rút ra được những kết luận cơ bản. Có thực hành thì kiến thức mới khắc sâu, dễ

nhớ, nhớ lâu và nhất là tạo cho học sinh có lịng say mê, hứng thú học tập,
nghiên cứu.
Đồng thời hiện nay một số trường chưa có đủ phương tiện kĩ thuật dùng
trong dạy học cho nên GV chưa nắm vững công dụng, các tính năng hoạt động,
cách sử dụng và bảo vệ như: máy chiếu qua đầu, máy chiếu đa phương tiện.
Đặc biệt là kĩ năng soạn giáo án điện tử bằng phần mềm PowerPoint, Violet
và khai thác mạng thông tin trên Internet của giáo viên còn yếu.
Một số giáo viên còn nặng về “Phương pháp dạy học truyền thống” chưa
nhuần nhuyễn, thấm nhuần với “Phương pháp dạy học hiện đại”. Không trang
bị đầy đủ và đồng bộ phương tiện kĩ thuật và ứng dụng phần mềm powerpoint
trong dạy học cho HS và đồng thời chưa nghiên cứu kĩ bài dạy khi đến lớp.

III. GIẢI PHÁP
Ứng dụng phần mềm powerpoint là một xu hướng hiện đại hố q trình dạy
và học. Phần trình bày dưới đây đưa ra một số hình thức ứng dụng phần mềm
powerpoint để nâng cao hiệu quả giảng dạy bộ mơn Vật lí.
Sử dụng phần mềm powerpoint để trình chiếu trong dạy học giúp học sinh
rất thích thú, hình ảnh đẹp, sinh động, thí nghiệm khó có thể trình chiếu một
cách dễ dàng, những câu hỏi trắc nghiệm ôn tập cuối chương trình bày một
cách linh hoạt …. gây hứng thú học tập, u thích bộ mơn hơn.
Sau đây tôi xin chia sẻ một số kinh nghiệm cũng như được trao đổi với các
đồng nghiệp về biện pháp soạn giảng phần mềm Powerpoint để có hiệu quả :


1. Sử dụng Powerpoint hỗ trợ thiết kế về trình chiếu các đối tượng tĩnh
trong dạy học vật lý :
Trong giảng dạy vật lý, nhiều thông tin về đối tượng nghiên cứu cần
được trình bày trước học sinh một cách chính xác, đầy đủ, nhanh chóng và đảm
bảo tính thẩm mỹ,...
Ví dụ : như các tranh ảnh (về mẫu vật, mơ hình, thiết bị thí nghiệm…với hình

khơng gian, màu sắc thật,…) hình vẽ, sơ đồ kí hiệu, biểu đồ, bảng số liệu, đồ
thị….
Hình ảnh minh họa : ta có thể chèn hình trình chiếu hình ảnh từ phổ của ống
dây dòng điện chạy qua trong bài từ phổ, đường sức từ ở vật lý 9.

Học sinh khi được quan sát những hình ảnh rõ ràng đơi khi cịn sống
động hấp dẫn làm học sinh sẽ bị lôi cuốn vào bài học. Phần chèn hình ảnh này
ta sẽ thực hiện như sau : đầu tiên tải những hình ảnh cần chèn từ trên mạng
xuống sau đó vào insert vào picture (nếu là hình ảnh tĩnh). Nếu có kèm theo
âm thanh vào insert vào Hyperlink để tiến hành chèn siêu liên kết.
2. Sử dụng Powerpoint hỗ trợ trình chiếu các hiện tượng, q trình và các
thí nghiệm vật lý:
Trong q trình dạy học vật lý ở trường phổ thông, đối với các hiện tượng,
q trình vật lý xảy ra nhanh, các thí nghiệm vật lý khó thực hiện, các thí
nghiệm nguy hiểm hoặc không thể đo, các điều kiện về cơ sở vật chất, ta cần sử
dụng các băng hình ghi các q trình, thí nghiệm vật lý để học sinh quan sát kỹ
và chính xác q trình xảy ra.


Hình ảnh minh hoạ : trong vật lý 6: băng kép lúc đầu thẳng sau một thời
gian băng kép nóng lên bị cong, từ hình ảnh cụ thể này học sinh dễ dàng quan
sát và hiểu bài hơn.

Một số hiện tượng vật lý cần thu vào băng ghi hình như: chuyển động
Braonơ của các phấn hoa, quá trình khuếch tán của hơi Brơm trong khơng khí ở
các nhiệt độ khác nhau trong vật lý 8.
Các hiện tượng vật lý gắn liền với thực tiễn, đời sống trong dạy học ở trường
phổ thơng, xóa bỏ ngăn cách giữa nhà trường và thực tiễn cuộc sống.
Thí dụ : khi nghiên cứu chuyển động ném xiên, ta có thể trình chiếu một
người đang ném bóng rổ, hay ném cịn.

Hình ảnh minh họa cảnh ném cịn của dân tộc Thái

Khi trình chiếu các tệp movie, có thể sử dụng phần mềm như: windows
Media Player, Herosoft, VCD player,… với các chức năng làm dừng hình, xem
đi xem lại nhiều lần giúp học sinh quan sát cẩn thận, chính xác q trình vật lý
cần nghiên cứu.