BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

KHÁI NIỆM
1

Bệnh truyền nhiễm quá cấp tính chung cho
nhiều loài động vật và người, gây nhiễm trùng
huyết, chết đột ngột, xác chết có máu màu đen
chảy ra từ các lỗ tự nhiên, máu ít đông không có
sự cứng đơ của tử thi

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

LỊCH SỬ BỆNH
2

Bệnh có ở khắp nơi trên thế giới
- Ở Việt Nam, bệnh lưu hành ở các tỉnh vùng

núi phía Bắc
- Năm 1999, bệnh còn ở Hà Giang, Cao
Bằng, Lai Châu
- 2001 ở Cao Bằng, Lai Châu
- 2002 ở Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai
- 2003 Ở Cao Bằng, Bắc Cạn
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
3

Do vi khuẩn Bacillus anthracis
- Trực khuẩn, 2 đầu vuông
- Bắt màu G+, kích thước 3-5 x 1 –
1,2
- Vi khuẩn hiếu khí hay yếm khí tùy
nghi, không di động, có giáp mô, có
nha bào
- Nhiệt độ nuôi cấy thích hợp nhất
là 37oC, pH thích hợp nhất 7 – 7,4


Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
4

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
5

Giáp mô: được hình thành trong cơ thể động vật bệnh; bản chất là
polypeptide
Nha bào: Là hình thức chống đỡ và bảo tồn của vi khuẩn, được hình
thành trong 5 điều kiện:
- Có đầy đủ oxy tự do
- Có nhiệt độ thích hợp 12 – 42,5 C
- Có ẩm độ nhất định
- Thiếu chất dinh dưỡng

- Môi trường trung tính hay kiềm
Bào tử hình bầu dục, óng ánh, kẹp vào giữa thân trực trùng nhưng
không làm phồng lên hay biến hình

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


Vi khuẩn Bacillus anthracis
6

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
7

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010



BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
8

Nuôi cấy
- Chủng vi khuẩn có độc lực nuôi cấy trên môi
trường thạch có huyết thanh cho khuẩn lạc dạng S hay M
- Nếu nuôi cấy trên môi trường thường khuẩn lạc
dạng R
- Khuẩn lạc dạng R dẹp, xám, không làm dung
huyết, đường kính 5mm sau khi nuôi cấy 48 giờ. Rìa
khuẩn lạc dợn sóng giống đám rối của tóc xoăn

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX


CĂN BỆNH
9

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
10

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
11

Sức đề kháng
- Vi khuẩn có sức đề kháng không cao
- Bào tử có sức đề kháng rất mạnh
- Sức nóng ẩm 100oC chịu đựng được 30 phút
- Hấp khô 120 – 140oC tồn tại được 3 giờ

- Ánh sáng mặt trời và sự sấy khô không làm ảnh hưởng
đến nha bào
- Trong da và lông khô sống được 18 – 32 năm
- Bảo tồn rất lâu dưới đất sâu thiếu không khí và ánh sáng
đến 60 năm
- Trong nước sống được 17 tháng, trong phân 15 tháng
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
12

Sức đề kháng
Hóa chất
- Formol là chất sát trùng tốt nhất
- Dung dịch formol 1% giết vi khuẩn trong 5 phút, nha bào
trong 2 giờ
- Dung dịch 2-5 % giết nha bào trong 1h, dung dịch
10-20% giết trong 10phút
- Dung dịch phenol 5% giết trong 2 ngày
Độc tố
Tiết ngoại độc tố mạnh (Exotoxin) gồm có 3 thành phần

- Yếu tố gây phù (Edema Factor – EF)
- Kháng nguyên bảo vệ (Protective Antigen – PA)
- Yếu tố gây chết (Lethal Factor – LF)
Người ta đã thu được độc tố cả invivo lẫn invitro

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

CĂN BỆNH
13

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX


TRUYỀN NHIỄM HỌC
14

Động vật cảm thụ
- Trong điều kiện tự nhiên, hầu hết tất cả động
vật có vú (kể cả người) đều mắc bệnh
- Chim có sức đề kháng với bệnh mạnh hơn
- Loài ăn cỏ cảm thụ với bệnh mạnh nhất
- Người và ngựa có tính mẫn cảm trung bình
- Loài ăn thịt tương đối đề kháng với bệnh

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
15

Chất chứa căn bệnh
Động vật
- Máu và tất cả các tổ chức đều có vi khuẩn
- Lách, thận có chứa nhiều nhất sữa, tủy xương cũng có vi khuẩn
Người

- Vi khuẩn có trong mụn loét ác tính, trong chất keo nhày, thủy
thũng, trong các hạch xung quanh mụn
Đường xâm nhập
Động vật
- Qua tiêu hóa là chủ yếu
Người
- Tiếp xúc với động vật bệnh và sản phẩm của động vật bệnh
- Hô hấp: do hít phải bào tử từ len, lông của động vật bệnh
- Tiêu hóa: do ăn thịt động vật bệnh
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
16

Cách lây lan
- Động vật bệnh hình thành bào tử làm ô nhiễm môi
trường (đất, cỏ, nước,…) làm lây lan bệnh

- Động vật ăn thịt thối, chim cũng làm lây lan bệnh

- Bột xương, bột máu để bổ sung thức ăn cũng làm

bệnh đi xa

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
17

ĐỘNG VẬT BỆNH
TRÂU
BÒ
DÊ
CỪU

TỬ THI, CHẤT TIẾT
CHẤT THẢI

ĐỘNG VẬT CẢM THỤ
TRÂU
BÒ
DÊ
CỪU


TIẾP XÚC
HÔ HẤP

Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

TIÊU HÓA

TIÊU HÓA

NGƯỜI

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
18

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010



BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
19

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRUYỀN NHIỄM HỌC
20

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN


BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRIỆU CHỨNG
21

ĐỘNG VẬT
- Thời gian nung bệnh từ 3-7 ngày
- Tỷ lệ chết có thể lên đến 90%
Gồm 4 thể:
(1) Quá cấp tính hay thể ngập máu
(2) Thể cấp tính
(3) Thể mãn tính
(4) Thể ngoại hay bệnh than có ung

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRIỆU CHỨNG
22


Thể ngập máu
-Tiến trình của bệnh 1-2 giờ thường thấy trên trâu, bò,
dê, cừu
-Bệnh xảy ra bất thình lình với nhiễm trùng huyết và biểu
hiện những dấu hiệu ngập máu não như sốt, run cơ, khó
thở, sung huyết ở niêm mạc, trụy tim mạch, co giật rồi
chết.
- Sau khi chết, các chất tiết nhuộm máu từ lỗ mũi, miệng,
hậu môn và âm đạo thì được thấy thường xuyên
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRIỆU CHỨNG
23

Thể cấp tính
- Tiến trình của bệnh khỏang 48 giờ
- Bệnh thường thấy trên trâu, bò, cừu và ngựa
- Sốt, ngừng nhai lại
- Lúc đầu bị kích thích, sau đó trở nên suy yếu với thở khó,
nhanh, sâu

- Di chuyển rời rạc, co giật
- Tiêu chảy hay lỵ
- Bò cái xảy thai, bò sữa giảm sữa động ngột, sữa nhuộm
máu hoặc màu vàng sẫm
- Các chất tiết vấy máu chảy ra từ lỗ tự nhiên
- Phù ở cổ, ức, sườn và các phần khác của cơ thể
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


BỆNH NHIỆT THÁN

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG

__ANTHRAX

TRIỆU CHỨNG
24

Thể mãn tính
- Thường xảy ra trên các loài ít cảm thụ như heo
- Triệu chứng chính là phù đầu, cổ, lưỡi và mặt nên khó
nuốt và khó thở
Chất tiết vấy máu, nổi bọt chảy ra từ miệng
Thể ngoại (bệnh than có ung)
- Trâu, bò sưng ở ngoài da, chỗ sưng trước hết ở hông
phải hay hông trái, sau đó sưng to, lan rộng xuống bụng
- Chỗ sưng đau, nóng, mềm. Sờ vào thấy bùng nhùng, ấn
ngón tay không giữ vết, không có tiếng kêu lạo xạo, chích ra

không có nước.
- Nếu không can thiệp kịp thời sẽ chết
Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010


HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
25

Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM

19 March 2010