BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ KINH DOANH HÀNỘI
KHOA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

***********************************

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Đề tài:

HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA VIỆC ÁP DỤNG THIẾT BỊ
CÔNG NGHỆ MỚI TRONG SẢN XUẤT XI MĂNG CỦA
CÔNG TY XÂY LẮP THƯƠNG MẠI I

Giáo viên hướng dẫn : PGS-TS PHẠM QUANG
HUẤN

Sinh viên thực hiện :
Lớp
Msv

:

TRẦN HẢI ANH
4A04

: 99D45

Chuyên ngành: Quản lý kinh doanh
Chuyên sâu

: Quản lý doanh nghiệp

Luận văn được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp
Trường Đại học Quản lý và kinh doanh Hà Nội ngày... tháng... năm 2003


LỜI MỞ ĐẦU
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ trên thế giới đang
diễn ra mạnh mẽ, những thành tựu to lớn của nó đã và đang đẩy
nhanh sự phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất, làm
chuyển biến mạnh mẽ cơ cấu kinh tế, làm thay đổi mọi mặt đời
sống kinh tế – xã hội của các nước trên thế giới. Công nghệ đã làm
tăng sức mạnh cơ bắp và tinh thần của con người. Thông qua sự
phát triển của nhiều nước cho thấy công nghệ là nhân tố quyết định
khả năng của một nước đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế –
xã hội với tốc độ cao và ổn định. Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng
của khoa học và công nghệ hiện đại, Đảng ta đã khẳng định từ nay
đến năm 2020 phấn đấu xây dựng nước ta cơ bản trở thành nước
công nghiệp, khoa học và công nghệ phải trở thành nền tảng và
động lực cho công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Theo hướng
này các doanh nghiệp Việt Nam phải coi đổi mới công nghệ là một
biện pháp chủ yếu hàng đầu để phát triển sản xuất, nâng cao hiệu
quả sản xuất – kinh doanh, dịch vụ, nâng cao sức cạnh tranh của
hàng hoá Việt Nam trên thị trường.
Qua hơn 15 năm đổi mới, các doanh nghiệp công nghiệp nói
chung đã có nhiều cố gắng đạt được những thành tựu quan trọng,
góp phần đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế –
xã hội. Tuy nhiên những kết quả này là còn thấp so với yêu cầu của
sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Đối với cơ khí nước ta,



việc sản xuất trong ngành bị hạn chế bởi máy móc cũ kĩ và hệ
thống sản xuất lỗi thời. Các cơ sở sản xuất có đặc điểm là thiết bị
và máy móc sản xuất cũ kỹ và hỗn tạp có nguồn gốc từ nhiều nước
khác nhau. Nguồn nhân lực thuộc bí quyết của ngành lại có giới
hạn. Hậu quả là tỉ lệ phế phẩm cao, năng lực cạnh tranh thấp không
đáp ứng được nhu cầu thị trường…
Điều này đặt ra vấn đề cấp bách cần giải quyết đối với các
nhà hoạch định chính sách cũng như các nhà quản lý doanh nghiệp
để đưa ngành cơ khí đi lên tương xứng với tầm quan trọng của nó,
cũng như việc đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước hiện tại và
tương lai và việc hướng tới xuất khẩu.
Vì vậy em đã chọn đề tài: “ Hiệu quả kinh tế của việc áp
dụng thiết bị công nghệ mới trong sản xuất xi măng của Công
ty Xây Lắp Thương Mại I” cho luận văn tốt nghiệp của mình.
Bài viết gồm 3 chương:
Chương I: lý luận chung về đổi mới công nghệ
Chương II:

Thực trạng thiết bị công nghệ trong Xí nghiệp

Xi măng Nội thương của Công ty xây lắp thươg mại I.
Chương III: Giải pháp đổi mới công nghệ máy nghiền xi
măng 9 tấn/h và hiệu quả kinh tế sau đổi mới.
Để hoàn thành bài viết này, em xin chân thành cảm ơn các
thầy cô khoa Quản lý doanh nghiệp của trường Đại học Quản lý
kinh doanh Hà Nội đặc biệt là PGS .TS Phạm quang Huấn đã tận
tình giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Do kiến thức hạn
chế, đây lại là bước đầu làm quen với hình thức nghiên cứu khoa



học nên không tránh khỏi những sai sót, kính mong được sự thông
cảm và giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo.

CHƯƠNG I :
LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ (ĐMCN)
VÀ HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ
I. NHẬN THỨC VỀ ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ
1. Công nghệ là gì ?
Thuật ngữ công nghệ gần đây được nhiều người của các lĩnh
vực, các ngành khác nhau nhắc tới. Trong khi bắt đầu công nghiệp
hoá, người ta dùng công nghệ (techologie) với nghĩa hẹp là các
phương pháp, giải pháp kỹ thuật, trong các dây chuyền sản xuất. Ở
Việt Nam cho đến nay, công nghệ thường được hiểu là quá trình
tiến hành công đoạn sản xuất, là thiết bị để thực hiện một công
nghệ ( do đó công nghệ thường là tính từ của một cụm thuật ngữ


như quy trình công nghệ, thiết bị công nghệ, dây chuyền công
nghệ. .. ). Cũng có quan niệm cho rằng “ công nghệ là kiến thức,
kết quả của khoa học ứng dụng nhằm biến đổi các nguồn lực thành
mục tiêu sinh lợi”.
Việc đưa ra một định nghĩa khái quát được bản chất của công
nghệ là việc làm cần thiết vì chúng ta không quản lý được nếu
không hiểu nó là cái gì.
Các tổ chức Quốc tế về khoa học – Công nghệ đã có nhiều cố
gắng trong việc đưa ra một định nghĩa công nghệ có thể dung hoà
các quan điểm, đồng thời tạo thuận lợi cho những phát triển và hoà
nhập các quốc gia, trong toàn khu vực và trên phạm vi toàn cầu .
Theo tổ chức phát triển công nghiệp liên hợp quốc (UNIDO) :
“công nghệ là việc áp dụng khoa học vào công nghiệp bằng cách

sử dụng các kết quả nghiên cứu và xử lý nó một cách có hệ thống
và có phương pháp” . Định nghĩa này đứng trên góc độ của một tổ
chức phát triển công nghiệp, nhấn mạnh tính khoa học là thuộc tính
của công nghệ và khía cạnh hiệu quả khi xem xét việc sử dụng
công nghệ cho một mục đích nào đó .
Theo uỷ ban kinh tế - xã hội Châu Á - Thái Bình Dương
(ESCAP): “ Công nghệ là hệ thống kiến thức về quy trình và kỹ
thuật dùng để biến đổi vật liệu và thông tin”. Sau đó ESCAP mở
rộng “Nó bao gồm tất cả các kỹ năng kiến thức, thiết bị và phương
pháp sử dụng trong sản xuất, chế tạo dịch vụ quản lý, thông tin”.
Định nghĩa này của ESCAP được coi là một bước ngoặt trong lịch
sử quan niệm về công nghệ. Định nghĩa không coi công nghệ phải


gắn chặt với quá trình sản xuất, chế tạo các sản phẩm cụ thể, mà
mở rộng khái niệm ra các lĩnh vực dịch vụ và quản lý. Những công
nghệ mới mẻ dần dần trở thành thông dụng: Công nghệ du lịch,
công nghệ ngân hàng, công nghệ đào tạo, công nghệ văn phòng
…
Chúng ta có thể hiểu khái quát “ Công nghệ là tập hợp các
công cụ, phương tiện dùng để biến đổi các nguồn lực sản xuất
thành sản phảm vì mục đích sinh lợi”. “Công cụ”, “phương tiện” ở
đây được hiểu theo nghĩa rộng. Nó không chỉ là những công cụ vật
chất của sản xuất mà còn là bất kỳ công cụ và bí quyết có liên quan
nào được dùng chế tạo và sử dụng công cụ vật chất…, đó để thể
hiện các hoạt động biến đổi. Hơn nữa khi nói về công nghệ nó còn
được hiểu đó là các kiến thức và kinh nghiệm về khoa học - kỹ
thuật, sản xuất, quản lý và thương mại .
Bất cứ một công nghệ dù đơn giản cũng phải có bốn thành
phần tác động qua lại lẫn nhau để tạo ra sự biến đổi mong muốn .

Các thành phần này được hàm chứa trong hai khía cạnh được gọi là
“ Phần mềm” và “Phần cứng” của công nghệ. Phần cứng là biểu
hiện của máy móc, trang bị, công cụ, nguyên vật liệu. Phần mềm là
vấn đề kỹ năng, thông tin, tổ chức, quản lý:
Một là, công nghệ hàm chứa trong vật thể bao gồm mọi
phương tiện vật chất như các dụng cụ, trang bị, máy móc, vật liệu
phương tiện vận chuyển, nhà máy… Trong công nghệ chế tạo, các
máy móc, thiết bị thường lập thành dây chuyền công nghệ. Phần
này thường được gọi phần vật tư kỹ thuật Technoware(T)


Hai là, công nghệ hàm chứa trong con người như kỹ năng,
kinh nghiệm, tính sáng tạo, sự khôn ngoan, gia truyền, khả năng
lãnh đạo, đạo đức kinh doanh, tính cần cù, trực cảm tài nghệ... phần
này được gọi là phần con người - Humanware (H) nó biểu thị năng
lực của con người trong sự vận hành và duy trì hoạt động của mọi
phương tiện biến đổi .
Ba là, công nghệ hàm chứa trong tài liệu như dữ liệu thiết kế,
khái niệm, phương pháp, kế hoạch, các định mức, chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật các hướng dẫn nghiệp vụ, bí quyết kỹ thuật. Phần này
được gọi là phần thông tin của công nghệ – Inforware (I), biểu thị
những vấn đề đã được tư liệu hoá, tồn trữ trong các tri thức đã
được tích luỹ để rút ngắn thời gian hoạt động của con người .
Bốn là, công nghệ hàm chứa trong các thể chế như thẩm
quyền, trách nhiệm, tác động qua lại, sự liên kết, phối hợp, điều
hành hoạt động, động cơ... Phần này được gọi là phần tổ chức công
nghệ – Orgaware (O) biểu thị mọi khung tổ chức để cho việc hoạch
định chiến lược kế hoạch, tổ chức động viên, thúc đẩy kiểm soát
các hoạt động...Với thành phần công nghệ được hiện thân trong thể
chế và khoa học quản lý trở thành nguồn lực.
2. Thực chất và các giai đoạn đổi mới công nghệ

a. Thực chất đổi mới công nghệ
Đổi mới công nghệ là chủ động thay thế một phần đáng kể
cốt lõi cơ bản, hay toàn bộ công nghệ đang sử dụng bằng một công
nghệ khác. Do công nghệ luôn biến đổi trong chu trình sống của nó


nên đổi mới công nghệ là nhu cầu tất yếu và phù hợp quy luật phát
triển .
Cơ sở đổi mới công nghệ là phải có phát minh sáng chế
( phát minh là cái gì đó mới được đưa ra và được khoa học công
nhận. Trong lĩnh vực công nghệ đa số phát minh là kết hợp cái
mới và các yếu tố đang tồn tại . Sáng chế là phát minh được áp
dụng lần đầu )
Khi nghiên cứu đổi mới công nghệ nhất thiết phải chú ý ba
khía cạnh có sự tham gia của xã hội :
- Nhu cầu của xã hội;
- Các nguồn lực của xã hội;
- Đặc thù tình cảm của xã hội.
Nếu thiếu một trong ba yếu tố đó thì đổi mới công nghệ
không có khả năng được áp dụng hay không có khả năng thành
công .
Đổi mới công nghệ trong công nghiệp nói chung được thể
hiện qua các kết quả:
- Chế tạo, sử dụng thiết bị mới, vật liệu mới, năng lượng
mới hoặc

cải tiến;

- Quá trình tiến bộ hơn;
- Nâng cao chất lượng sản phẩm .

Đổi mới công nghệ sẽ dẫn đến đổi mới sản phẩm. Đổi mới
sản phẩm đặt ra nhu cầu, nội dung, cách thức cho đổi mới công
nghệ.


Có nhiều hình thức đổi mới công nghệ: Nếu xét theo quan hệ
giữa đổi mới công nghệ và đổi mới các yếu tố đầu vào, sẽ có hai
hình thức đổi mới: Đổi mới đi thẳng tức là cả hai yếu tố lao động
(L) , máy móc thiết bị , vốn (V) cũng được tiết kiệm theo tỷ lệ như
nhau, đổi mới công nghệ đi xiên tức là với điều kiện giá không đổi,
tỷ lệ tối thiểu V/L tăng lên, lao động sẽ được tiết kiệm. Trong
trường hợp này, để tạo ra cùng một lượng đầu ra, chi phí lao động
sẽ ít hơn là chi phí thiết bị, vốn .
Xét một cách tổng quát, công nghệ được đổi mới nhờ các
nguồn sau:
- Sử dụng công nghệ truyền thống hiện có, cải tiến và hiện đại
hoá công nghệ này
- Tự nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ mới .
- Nhập công nghệ tiên tiến từ nước ngoài thông qua mua sắm
trang thiết bị và chuyển giao công nghệ .
Doanh nghiệp có thể áp dụng một hoặc cả hai hình thức
chuyển giao công nghệ là dọc hoặc ngang. Chuyển giao dọc là quá
trình chuyển giao diễn ra trình tự từ nghiên cứu cơ bản chuyển
sang nghiên cứu ứng dụng triển khai và công nghiệp hoá, đây là
hình thức chuyển giao cổ điển. Còn chuyển giao ngang là quá trình
chuyển giao một công nghệ đã được triển khai từ một nơi, môt khu
vực, một nghành, một quốc gia sang một nơi, một khu vực, một
quốc gia khác. Ngoài ra doanh nghiệp có thể phát triển công nghệ
bằng cách tận dụng các cơ hội khác thông qua kiểu truyền bá qua
các kênh gián tiếp theo kiểu không có tính chất pháp lý như những



cuộc tham quan, nghiên cứu khảo sát, hội thảo, hội nghị, sách báo
và các xuất bản phẩm, các cuộc triển lãm và hội chợ thương mại
hoặc các hoạt động tình báo .
Đối với các nước đang phát triển nói chung và nước ta nói
riêng, trong những năm trước mắt nhập công nghệ nước ngoài là
hướng chủ yếu. Đồng thời phải có chính sách khuyến khích mạnh
mẽ hơn nữa việc sáng tạo, tự nghiên cứu để sản sinh ra công nghệ.
Chuyển giao ở trong nước thì không những chỉ làm công nghệ phụ
thuộc vào nước ngoài mà còn không phát huy được lợi thế về lao
động của nước ta cũng như sẽ lãng phí năng lực hiện có của các
ngành. Kích thích nhập công nghệ và khuyến khích sáng tạo, sản
sinh công nghệ ở trong nước là hai mặt của một vấn đề thống nhất
chúng phải được kết hợp tối ưu.
b. Các giai đoạn đổi mới công nghệ
Đầu tư đổi mới công nghệ là một hình thức của đầu tư phát
triển nhằm hiện đại hoá dây chuyền công nghệ và trang thiết bị
cũng như trình độ nguồn nhân lực; tăng năng lực sản xuất kinh
doanh cũng như cạnh tranh thông qua cải tiến, đổi mới sản phẩm
hàng hoá, dịch vụ. Tuỳ theo trình độ phát triển của mỗi quốc gia
mỗi doanh nghiệp, đầu tư đổi mới công nghệ được thực hiện theo
từng phần hoặc kết hợp bảy giai đoạn :
Giai đoạn1: Nhập công nghệ để thoả mãn nhu cầu tối thiểu .
Giai đoạn 2: Tổ chức cơ sở hạ tầng kinh tế ở mức tối thiểu để
tiếp thu công nghệ nhập . Đôi khi bên cung cấp công nghệ giúp đỡ


xây dựng cơ sở hạ tầng ( giao thông, liên lạc , năng lượng ..) và sau
đó bên nhận công nghệ trả bù lại.

Giai đoạn 3: Tạo nguồn công nghệ từ nước ngoài trong dạng
nhập linh kiện, thiết bị, nhà máy và tiến hành lắp ráp trong nước.
Sản phảm tiêu thụ tại thị trường trong nước và có hướng tới thị
trường nước ngoài. Giai đoạn này tạo khả năng sử dụng lực lượng
lao động trong nước và phát triển đội ngũ doanh nghiệp .
Giai đoạn 4: Mua sáng chế ( Licence) về công nghệ của nước
ngoài nhưng chế tạo sản phẩm trong nước. Như vậy giai đoạn này
bắt đầu đóng góp vào công việc xây dựng năng lực công nghệ quốc
gia thông qua những dây chuyền sản xuất, chế tạo.
Giai đoạn 5: Sử dụng năng lực nghiên cứu khoa học và triển
khai công nghệ (R&D) ở trong nước nhằm tạo lập năng lực nội
sinh, thích nghi công nghệ nhập với hoàn cảnh địa phương. Ở đây
bắt đầu xuất hiện năng lực đổi mới công nghệ, đánh đấu sự quá độ
từ tình trạng bị động công nghệ sang chủ động công nghệ. Lúc này
đất nước bắt đầu bước vào con đường kiểm soát số phận công nghệ
của mình .
Giai đoạn 6: Sử dụng và phát triển mạnh mẽ khả năng R&D
của đất nước để đổi mới công nghệ, cung cấp sản phẩm cho thị
trường nội địa. Xây dựng tiềm lực xuất khẩu công nghệ, đảm bảo
nền độc lập công nghệ quốc gia. Chìa khoá thành công của Nhật
Bản trong phát triển công nghệ chính là sự làm chủ giai đoạn này
ở một số lĩnh vực quan trọng như ôtô, điện tử dân dụng ... đã dẫn
đến việc xuất khẩu nhiều công nghệ .
Giai đoạn 7: Phát triển mạnh mẽ năng lực đổi mới công
nghệ với nhịp độ liên tục xuất hiện sản phẩm mới. Cơ sở nghiên
cứu khoa học được hoàn thiện ở mức cao, có những nguồn lực lớn
lao tạo thuận lợi cho môi trường sáng tạo triển khai công nghệ.
Các nước đang phát triển thường đã trải qua 4 giai đoạn đầu
và làm chủ phần nào giai đoạn 5 thể hiện khả năng độc lập công
nghệ của quốc gia.Một công nghệ cũng chỉ phát triển trong một



giai đoạn nhất định theo chu kỳ : Xuất hiện - Tăng trưởng –
Trưởng thành - Bão hoà. Chu kỳ này gọi là “vòng đời công nghệ”.
Đầu tư đổi mới công nghệ cũng phải căn cứ vào “vòng đời” này
để quyết định thời điểm đầu tư thích hợp nhằm đảm bảo hiệu quả
của đồng vốn đầu tư.
II. VAI

TRÒ VÀ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐỔI MỚI

CÔNG NGHỆ
1. Vai trò đổi mới công nghệ .
Công nghệ là yếu tố cơ bản của sự phát triển .
- Tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới công nghệ là động
lực của phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành mới đại diện
cho tiến bộ khoa học - công nghệ. Dưới tác động của đổi mới công
nghệ cơ cấu ngành sẽ đa dạng, phong phú và phức tạp hơn: Các
ngành có hàm lượng khoa học - công nghệ cao sẽ phát triển nhanh
hơn so với ngành truyền thống hao tốn nhiều nguyên liệu, năng
lượng .
- Tiến bộ khoa học – công nghệ, đổi mới công nghệ cho phép
nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra nhiều sản phẩm mới, đa
dạng hoá sản phẩm, tăng sản lượng, tăng năng suất lao động, sử
dụng hợp lý, tiết kiệm nguyên liệu. Nhờ vậy sẽ tăng khả năng cạnh
tranh, mở rộng thị trường, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và nâng cao
hiệu quả sản xuất kinh doanh .
- Tiến bộ khoa học công nghệ, đổi mới công nghệ sẽ giải
quyết được các nhiệm vụ bảo vệ môi trường, cải thiện điều kiện
sống và làm việc, giảm lao động nặng nhọc, độc hại, biến đổi cơ



cấu lao động theo hướng: Nâng cao tỷ trọng lao động chất xám, lao
động có kỹ thuật, giảm lao động phổ thông, lao động đơn giản.
2. Nhân tố ảnh hưởng tới đổi mới công nghệ .
Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu một số lượng lớn các yếu tố
tác động đến quá trình truyền bá và thay thế . Các yếu tố đó có thể
chia làm hai nhóm .
Có những nhân tố sau đây ảnh hưởng tới đổi mới công nghệ :
a. Các yếu tố phía cầu .
- Các đặc điểm xã hội, tâm lý, nhu cầu, kinh tế địa phương của
người áp dụng công nghệ;
- Quy mô đầu tư cần thiết cho công nghệ;
- Mức lợi nhuận đầu tư vào công nghệ;
- Tính thích ứng của công nghệ được sáng chế với công nghệ
đang hiện hành;
- Ưu thế thấy rõ của công nghệ;
- Độ phức tạp và hiệu quả của sáng chế;
- Các đặc tính chất lượng của sáng chế;
- Tuổi thọ và tốc độ lỗi thời của công nghệ đang sử dụng;
- Tình trạng phát triển của toàn bộ nền kinh tế;
- Môi trường ra quyết định và các yếu tố tổ chức và chính trị có
liên quan
- Số lượng người đã áp dụng sáng chế và số lượng người chưa
áp dụng.


b. Các yếu tố sau đây từ phía cung (nguồn lực xã hội) ảnh
hưởng tới đổi mới công nghệ.
- Năng lực công nghệ cơ sở;

- Năng lực công nghệ ngành;
- Năng lực công nghệ quốc gia;
- Chiến lược và đường lối chính sách nhà nước .
3. Yêu cầu đối với đổi mới công nghệ.
- Sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội . Các nguồn lực
xã hội là vốn, lao động, tài nguyên(thiên nhiên & nhân tạo) không
phải là vô hạn. Sử dụng chúng có hiệu quả là việc làm cần thiết,
cấp bách đối với doanh nghiệp, quốc gia. Tuy nhiên điều này
không phải là tất cả mà phải gắn với hiệu quả về mặt xã hội như:
an toàn và bảo vệ môi trường, đóng góp vào kích thích phát triển
các ngành kinh tế. Vì vậy có nhiều chỉ tiêu đánh giá hiệu quả trong
việc sử dụng các nguồn lực này, đó cũng là những chỉ tiêu quan
trọng để nghiên cứu và ra quyết định chính sách đầu tư cũng như
đổi mới công nghệ .
- Tạo sự chuyển biến về chất , trong quá trình sản xuất , kinh
doanh.Về quá trình sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ cần đạt
yêu cầu: tăng cường cơ khí hoá, tự động hoá, tin học hoá một phần
hay toàn bộ quy trình sản xuất, từng bước sử dụng máy móc thay
thế con người ở những công việc nặng nhọc, nguy hiểm và theo
hướng giảm dần tỷ trọng lao động đơn giản, tăng tỷ trọng lao động
phức tạp, lao động mang yếu tố chất xám, cải tiến và tối ưu hoá hệ
thống tổ chức và công nghệ trong khu vực sản xuất, kinh doanh


cũng như trong quản lý… nhằm mục đích cuối cùng là nâng cao
năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm , hàng hoá dịch vụ .
Về sản phẩm đầu ra, đổi mới công nghệ phải cho kết quả
hàm lượng công nghệ trong giá trị gia tăng của sản phẩm ngày
càng chiếm tỷ trọng cao, thể hiện ở chỗ giá trị mới của sản phẩm
hàng hoá, dịch vụ sau đổi mới công nghệ sẽ làm cho hàm lượng

các yếu tố đầu vào truyền thống ( nhiên- nguyên vật liệu, lao
động ) giảm đi, hàm lượng công nghệ tăng lên . Đây là một yêu cầu
rất quan trọng nhằm mục tiêu tăng năng lực cạnh tranh cũng như
khẳng định sự tồn tại của doanh nghiệp.
Về cơ cấu sử dụng nguyên liệu, năng lượng truyền thống và
cái mới, đổi mới công nghệ phải nhằm tăng dần tỷ lệ sử dụng các
loại nguyên vật liệu mới. Nền sản xuất xã hội với các công nghệ
truyền thống đang dần phải thay đổi mục tiêu của mình do sự giới
hạn của nguồn tài nguyên (theo dự đoán năm 2040-2050 nguồn tài
nguyên dầu mỏ của thế giới sẽ cạn kiệt và chấm dứt nền văn minh
công nghiệp dựa trên dầu mỏ ) .Thực tế hiện nay cho thấy cuộc
cách mạng công nghiệp lần thứ ba đang định hình với những đặc
trưng mới về chất như : Có tính tự động cao, là sự kết hợp giữa
công nghệ điện tử, công nghệ tin học, công nghệ sinh học, công
nghệ vũ trụ và đáy đại dương cùng các công nghệ chế biến sâu
không có phế liệu , sử dụng nguyên vật liệu mới có khả năng tái
sinh, không gây ô nhiễm môi trường . Đầu tư đổi mới công nghệ là
nhằm các mục đích trên .


Về tính chất đổi mới sản phẩm đầu ra thì đổi mới công nghệ
phải nhằm mục tiêu làm cho danh mục, chủng loại mẫu mã, công
dụng và giá cả hàng hoá, dịch vụ được đổi mới hoặc đổi mới theo
hướng đa dạng hoá hơn, nhỏ gọn hơn, đa chức năng hơn, tiện lợi
hơn, tinh xảo hơn, tiết kiệm năng lượng và rẻ hơn, tiến tới tạo ra
nhiều sản phẩm và dịch vụ hoàn toàn mới .
- Đổi mới công nghệ phải gằn liền với chiến lược phát triển
kinh tế – xã hội của đất nước cũng như chiến lược phát triển của
doanh nghiệp. Chiến lược phát triển kinh tế và chiến lược đóng vai
trò quan trong trong định hướng phát triển công nghệ cũng như đầu

tư đổi mới công nghệ của doanh nghiệp nhằm một mặt có được
những ưu đãi và hỗ trợ nhất định ( về thông tin vốn ) của chính
phủ, mặt khác đảm bảo cho doanh nghiệp có được hướng đi đúng ,
tiết kiệm nguồn lực, tránh được những rủi ro không đáng có
- Đổi mới công nghệ phải nhằm mục tiêu từng bước bắt kịp
từng bước trình độ công nghệ so với các nước trong khu vực và thế
giới, tiến tới chủ động sáng tạo công nghệ theo mô hình nghiên cứu
triển khai (R&D)
- Đổi mới công nghệ phải gằn liền với phát triển kinh tế xã hội
một cách bền vững. Mục tiêu hết sức quan trọng của đổi mới công
nghệ; và thúc đẩy tốc độ tăng trưởng thường xuyên ở mức cao. Tuy
nhiên đạt được điều đó thôi chưa đủ, đổi mới công nghệ còn phải
nhằm giữ gìn và bảo vệ môi trường tự nhiên cũng như xã hội, nâng
cao trình độ trí tuệ của người lao động làm cho họ thích nghi và


làm chủ máy móc thiết bị công nghệ mới. đồng thời có khả năng
sáng tạo hơn trong hệ thống sản xuất kinh doanh.
III-PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SỬ DỤNG MÁY MÓC
THIẾT BỊ VÀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT- KINH DOANH
A.Tuỳ theo mức độ tham gia vào quá trình sản xuất,kinh
doanh ,số lượng máy móc thiết bị sản xuất của doanh nghiệp
được chia thành các loại sau:
+Máy móc thiết bị hiện có
+Máy móc thiết bị đã lắp
+Máy móc thiết bị làm việc thực tế
1.Phân tích tình hình sử dụng số liệu máy móc thiết bị sản
xuất của doanh nghiệp cần tính và phân tích các chỉ tiêu sau:
Hệ số lắp đặt thiết bị hiện có(H1) .
Số lượng thiết bị đã lắp đặt bình

=

H1

quân
Số lượng thiết bị hiện có bình
quân

-Hệ số này phản ánh trình độ kịp thời của việc lắp đặt số lượng
thiết bị hiện có và có thể huy động vào sản xuất, kinh doanh của
doanh nghiệp. Qua hệ số này cũng phát hiện một cách tương đối
số lượng thiết bị đã được đưa về doanh nghiệp nhưng chưa được
lắp đặt.
Hệ số sử dụng thiết bị đã lắp đặt vào sản xuất(Hsl)


Hsl

=

Số thiết bị làm việc thực tế bình
quân
Số thiết bị đã lắp đặt bình quân

- Hệ số này phản ánh mức độ huy động máy móc thiết bị đã lắp
đặt vào sản xuất,qua hệ số này cũng phát hiện một cách tương đối
số thiết bị dự trữ hoặc lắp đặt rồi nhưng chưa được sử dụng.
- Hệ số sử dụng máy móc thiết bị hiện có(Hs)
H
s


Số thiết bị làm việc thực tế bình
=

quân
Số thiết bị đã lắp đặt bình quân

- Hệ số này phản ánh một cách khái quát tình hình sử dụng số
lượng máy móc thiết bị hiện có của doanh nghiệp.
Mối quan hệ giữa ba chỉ tiêu trên biểu hiện bằng một
phương trình kinh tế:
Hs= H1 x Hsl
Phương trình kinh tế trên cho thấy: muốn nâng cao hệ số sử
dụng thiết bị hiện có, phải nâng cao hệ số lắp đặt thiết bị hiện có và
hệ số sử dụng thiết bị đã lắp đặt. Trên cơ sở đó , cần xác định rõ
nguyên nhân ảnh hưởng đến tình hình lắp đặt , mức độ huy động
máy móc thiết bị vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Qua
đó có thể kiến nghị những biện pháp khai thác mọi khả năng tiềm
tàng về năng lực sản xuất của máy móc thiết bị.

2.Phân tích tình hình sử dụng thời gian làm việc của máy móc
thiết bị


Hệ số sử dụng thời gian chế =

Thời gian làm việc thực tế của thiết

độ


bị
Thời gian làm việc theo chế độ của
thiết bị

Hệ số sử dụng thời gian làm việc
thực tế

Thời gian làm việc có ích của
=

thiết bị
Thời gian làm việc thực tế của

thiết bị
3.Tình hình sử dụng năng lực sản xuất của máy móc thiết bị
U

=

Q
Tm

Trong đó:
U :Mức năng suất thiết bị
Q :Khối lượng sản phẩm do thiết bị sản xuất ra
Tm :Thời gian máy hao phí để sản xuất ra khỏi khối
lượng sản phẩm Q
Chỉ tiêu sử dụng về số lượng, thời gian hoạt động sản xuất,
mức năng suất thiết bị, cần phân tích hệ số sử dụng đồng bộ các
yếu tố của máy móc thiết bị theo công thức:

Hệ số sử dụng

Hệ số sử

Hệ số sử dụng

tổng hợp máy

dụng năng

thời gian của

móc, thiết bị sản
xuất

=

suất thiết
bị

x

máy móc thiết
bị

Hệ số sử dụng
x

số lượng máy
móc thiết bị


4.Phân tích mối quan hệ giữa thiết bị sản xuất và tài sản cố định


Tỷ lệ cơ cấu thiết bị sản xuất trong tài sản cố định của doanh
nghiệp được tính bằng công thức:
Tỷ lệ thiết bị sản
xuất

Giá trị bình quân thiết bị sản xuất đang
=

sử dụng
Giá trị bình quân TSCĐ đang sử dụng

Mối quan hệ giữa tỷ lệ thiết bị sản xuất với tài sản cố định đang
dùng vào hoạt động sản xuất được mô tả bằng công thức:
Hiệu xuất sử

Hiệu xuất sử dụng
sản xuất tài sản cố
định

dụng

=

Tỷ lệ thiết bị
x


sản xuất trong
TSCĐ

thiết bị sản xuất
Hs = Htb x Dtb

5.Phân tích ảnh hưởng tình hình sử dụng máy móc thiết bị đến
kết quả sản xuất kinh doanh.
Khối lượng

Số

sản phẩm

máy

làm việc

đã lắp

bình quân

=

đặt

Trong 1

bình


ngày

quân

Độ

số máy

dài

làm việc
x

thực tế
của một
máy

x

bình
quân
của 1
ca

Hệ
số
x ca
má
y


x

Hệ số

Năng

sử

suất

dụng

bình

thiết

x

quân 1

bị đã

giờ

lắp

máy

B. phân tích giá thành sản phẩm, lợi nhuận và hiệu quả kinh
doanh



1.thời gian hoàn vốn đầu tư.
Thời gian hoàn vốn đầu tư là khoảng thời gian giar định mà
vốn đầu tư bỏ ra có thể thu hồi lại được nhờ lợi nhuận và khấu hao
cơ bản .
Thời gian hoàn vốn đầu
tư

Vốn đầu tư

=

Lợi nhuận thuần tuý hàng
năm + Khấu hao TSCĐ
hàng năm

2. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh tổng hợp .
Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận
Lợi nhuận = doanh thu – chi phí
Tỷ suất lợi nhuận có thể tính theo giá thành, vốn hoặc doanh thu .
Tỷ suất lợi nhuận trên giá

=

thành

Tỷ suất lợi nhuận trên
vốn


thu

Giá thành sản phẩm
Lợi nhuận

=

Tỷ suất lợi nhuận trên doanh

Lợi nhuận

Vốn kinh doanh

=

Lợi nhuận
Doanh thu bán
hàng

3.Tính giá thành


Đây là chỉ tiêu có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Gía thành biểu
hiện trực tiếp khả năng quản lý về nhân sự ,về chi phí ... từ đó dễ
dàng đánh gía hiệu quả SXKD
Có 2 loại giá thành :
Giá thành
sản xuất

Chi phí

=

Lương

nguyên vật

+

phải

liệu

=

+

lý phân

trả
Giá

Giá thành toàn bộ

Chi phí quản

thành

+

xưởng

Chi phí tiêu

+

thụ sản

sản xuất

+

phẩm

Khấu
hao
TSCĐ

Chi phí quản lý
Doanh nghiệp

Trong phân tích giá thành, chỉ tiêu đánh giá mức hạ giá thành
rất quan trọng:
Nó cho biết khả năng nâng cao hiệu quả SXKD của doanh
nghiệp.
+ Mức hạ giá thành tuyệt đối
Mức hạ giá
thành

=

Số lượng


Giá thành

Giá

sản phẩm

sản phẩm

thành sản

kỳ kế
hoạch

x

kỳ kế

-

hoạch

+Mức hạ gía thành tương đối
Tỷ lệ giá thành

=

Tổng mức hạ giá thành
Tổng giá thành sản
phẩm


phẩm kỳ
báo cáo


CHƯƠNG II:
THỰC TRẠNG THIẾT BỊ CÔNG NGHỆ TRONG XÍ
NGHIỆP XI MĂNG NỘI THƯƠNG CỦA CÔNG TY XÂY
LẮP THƯƠNG MẠI I.

I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
CÔNG TY XÂY LẮP THƯƠNG MẠI I
Căn cứ vào yêu cầu và nhiệm vụ, Bộ nội thương đã ra quyết
định số 217/QĐ- NT ngày 18\04\1969 về thành lập Công ty xây lắp
Nội thương I khu Nam sông Hồng gọi tắt là Công ty xây lắp Nội
thương I, trụ sở đóng tại Vĩnh Tuy – Hai Bà Trưng – Hà Nội.
Nhiệm vụ của Công ty lúc đó là tổ chức thi công xây lắp các công
trình xây dựng cơ bản của nghành Nội thương.
Để tồn tại và phát triển Công ty Xây lắp Thương mại I phải
luôn luôn thay đổi phương hướng hoạt động sản xuất kinh doanh
cũng như qui mô hoạt động của công ty để phù hợp với cơ chế và
nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Ra đời trong lúc cuộc kháng
chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc bước vào giai đoạn cực kỳ
ác liệt, Công ty Xây lắp Thương mại I đã góp phần nhỏ bé của
mình vào công cuộc kháng chiến anh hùng của dân tộc. Công ty đã
trực tiếp xây dựng các cửa hàng bách hoá, cửa hàng lương thực,
thực phẩm, các cụm kho chứa hàng Đồng mô - Lạng sơn trên tuyến
đường 17A Thái nguyên – Lạng sơn.



Qua bao nhiêu năm kể từ khi thành lập công ty đã phát triển
qua những giai đoạn sau:
1. Giai đoạn 1969- 1972.
Căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ. Bộ Nội Thương đã ra
quyết định số 217/QĐ-NT ngày 18/04/1969 thành lập Công ty Xây
lắp Nội Thương khu Nam Sông Hồng. Trụ sở đóng tại Vĩnh TuyHai Bà Trưng –Hà Nội. Nhiệm vụ của Công ty lúc đó là tổ chức thi
công xây lắp các công trình xây dựng cơ bản của nghành Nội
thương. Có thể nói các hoạt động của Công ty trong giai đoạn này
đã khẳng định được Công ty Xây lắp Nội Thương I là một đơn vị
xây lắp chủ lực của Bộ Nội Thương hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
cấp trên giao. Mặc dù chiến tranh phá hoại của Đế quốc Mỹ diễn ra
ác liệt, Công ty vẫn trụ vững trên địa bàn hoạt động của mình.
2. Giai đoạn 1973-1978.
Phát huy thành tích đã đạt được bước vào giai đoạn này
Công ty đã tham gia xây dựng nhiều công trình, tạo cơ sở vật chất
cho nghành Nội Thương nói riêng và Miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa
nói chung. Một điều đặc biệt cũng cần phải nói lên rằng công ty đã
được Bộ và Nhà nước tin cậy giao nhiệm vụ thực hiện nghĩa vụ
Quốc tế với nước bạn Lào anh em. Các công trình cụm Thương
Nghiệp Na Kay, Na Then- Sầm Nưa đã để lại kỷ niệm không thể
mờ phai trên đất nước Lào. Công ty đã không phụ lòng tin của Bộ
và Nhà nước bạn đã hoàn thành nhiệm vụ được giao, góp phần xây
dựng mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt - Lào anh
em.


3. Giai đoạn 1979-1981.
Nhiệm vụ của Công ty trong giai đoạn này tham gia xây
dựng nhiều kho tàng phục vụ cho nghành tại các tỉnh biên giới phía
Bắc như: Kho Muối và các kho dự trữ tại Nà phặc - Cao Bằng, nhà

máy bánh kẹo Hữu Nghị Hà Nội…
Công ty đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của cấp trên giao.
Cũng trong thời gian này công ty vinh dự được Bộ giao nhiệm vụ
thi công khu nhà ăn liên hoàn tại trường Nguyễn Aí Quốc, sửa
chữa và nâng cấp nhà sàn và nhà lưu niệm của Bác.
4. Giai đoạn 1982-1987.
Tiếp tục đà đi lên với “CHỮ TÍN” của mình trong giai đoạn
này công ty đã thi công được rất nhiều công trình như: trụ sở Tổng
Công đoàn lao động Việt Nam tại 65 Quán sứ, cụm kho của Tổng
công ty Bách hoá ở Giáp Bát… Đặc biệt trong năm 1987, mặc dù
tình hình biên giới phía Bắc vẫn còn nhiều căng thẳng. Song cán
bộ công nhân viên của công ty đã nhận nhiệm vụ thi công xây lắp
công trình cửa hàng Bách hoá Vị Xuyên- công trình là quà tặng của
Bộ Nội thương cho đồng bào dân tộc tỉnh Hà Tuyên.
5. Giai đoạn 1988-1993.
Đất nước ta bước vào thời kì chuyển đổi nền kinh tế bao
cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhiều doanh nghiệp đã không thích ứng kị thời nên đã gặp không ít
khó khăn, thậm chí còn bị phá sản, giải thể. Song Công ty Xây lắp
Thương Mại I đã sẵn có truyền thống trong lao động sản xuất, có
đội ngũ CBCNV năng động sáng tạo đã thích ứng kịp thời để tồn