Khoảng 6 triệu năm trước: Xuất hiện loài vượn cổ
Khoảng 4 triệu năm trước: Vượn cổ chuyển biến thành Người tối cổ
4 vạn năm trước: Người tinh khôn xuất hiện
5500 năm trước Dân Tây Á và Ai Cập đã sử dụng đồng, thoạt tiên là đồng đỏ.
- Khoảng 3200 – 3000 TCN: Thời kỳ Tảo vương quốc ở Ai Cập
–Khoảng 3000 – 2200 TCN: Thời kỳ Cổ vương quốc ở Ai Cập.
–2132-2024 TCN: Triều đại Ur đưa vùng Sumer phát triển đến tột đỉnh.
4700 năm trước: Bắt đầu nền văn minh Crete – Mycene (Hy Lạp)
Khoảng 2200 – 1570 TCN: Thời kỳ Trung vương quốc ở Ai Cập.
–1900-1600 TCN: Triều đại Babylon thứ I.
Khoảng thế kỉ XVI - khoảng năm 1066 TCN: Nhà Thương ở Trung Quốc
1570 – khoảng 1100 TCN: Thời kỳ Tân vương quốc ở Ai Cập.
Giữa thiên niên kỉ II đến giữa thiên niên kỉ I TCN: Thời kì Veda trong lịch sử Ấn Độ.
Khoảng 3000 năm trước: Dân Tây Á và Nam châu Âu là những người đầu tiên biết sử dụng đồ sắt.
Thế kỉ XI TCN – IX TCN: Thời đại Homer trong lịch sử Hi Lạp
Khoảng năm 1066 – 771 TCN: Triều Tây Chu ở Trung Quốc.
Khoảng 1100 – 31 TCN: Thời kì Hậu Vương quốc ở Ai Cập
770 – 221 TCN: Nhà Đông Chu ở Trung Quốc
Thế kỷ VIII – IV TCN: Thời kỳ thành bang trong lịch sử Hy Lạp
Giữa thế kỷ VI TCN: Nhà nước La Mã ra đời, thiết lập chế độ cộng hòa.
621TCN: Luật Dracon
604 TCN: Nebuchadnezzar lên làm vua vương quốc Tân Babylon.
594 TCN: Cải cách của Solon
508 TCN: Cải cách của Cleisthenes
- Khoảng 500 TCN: Nền văn minh của người Maya
492-448 TCN: Chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư
Thế kỉ III TCN: Hình thành đế quốc Roma
321 – 187 TCN: Vương triều Mauyra ở Ấn Độ
221-207 TCN: Bắt đầu triều đại Tần ở Trung Quốc.
214 TCN: Trung Quốc bắt đầu xây dựng Vạn lý trường thành để ngăn chặn người Hung Nô
218-201 TCN Chiến tranh Punic lần thứ hai.

207 TCN Trận Metaurus.
206 TCN: Bắt đầu triều đại Tây Hán (Tiền Hán hay Sơ Hán) ở Trung Quốc.
184 TCN: Triều Maurya kết thúc.
73 TCN: Khởi nghĩa Xpactacut
60 TCN: Chế độ tam hùng lần thứ nhất
58-51 TCN Caesar chinh phục người Gaul
47-30 TCN Thời kỳ trị vì của Nữ hoàng Cleopatra VII ở Ai Cập.
70-19 TCN: Aeneid, Virgil
43 TCN : Chế độ tam hùng lần thứ hai
27 TCN -14: Thời kỳ trị vì của Octavian với tư cách là Hoàng đế La Mã.
8 Vương Mãng cướp ngôi nhà Tây Hán, tự mình ra làm vua, đặt tên triều đại mới là Tân (8-24).
9-24: Triều Tân ở Trung Quốc
23 Người Hung Nô cướp phá Trung Quốc và đốt cháy Trường An
25-220 Phong trào chiến tranh nông dân Xích mi – Lục lâm và sự thành lập triều Đông Hán
29 Chúa Jesus chịu khổ hình trên thánh giá theo lệnh Quan tổng trấn La Mã vùng Judea là Pontius Pilate.
34 Năm sinh của nhà thơ La Mã Persius. Ông mất năm 62 khi 61 tuổi.
43 La Mã chinh phục nước Anh
1


98-117 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế La Mã Trajan (53-117)
105: Phát minh ra giấy của Sái Luân (thời Đông Hán – Trung Quốc)
113-117 Hoàng đế Trajan mở rộng Đế quốc La Mã
117-138 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế La Mã Hadrian (75-138).
161-180 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế La Mã Marcus Aurelius (121-180).
187 Bệnh dịch hạch ở La Mã
193-211 Thời kỳ trị vì của Hoàng đế La Mã Septimius Severus
203 Cung khải hoàn Septimius Severus được xây dựng tại Forum Roma
220-280: Thời kỳ Tam Quốc: Ngụy, Thục, Ngô ở Trung Quốc
231 Hoàng đế La Mã tiến hành chiến dịch chống vua Ba Tư

264 Vua Thục Hán Hậu Chúa đầu hàng tướng Tư Mã Viêm nhà Ngụy. Chấm dứt nước Thục Hán thời Tam
Quốc
265-316 Triều Tây Tấn ở Trung Quốc
270-275 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế La Mã Aurelian (212-275).
317-420 Triều Đông Tấn ở Trung Quốc
380 Cơ đốc giáo trở thành quốc giáo của đế quốc Lanh Mã
395: Đế chế La Mã bị chia làm hai
402-417 Giáo hoàng Saint Innocent I công nhận toàn quyền của Giáo hoàng với giáo giới.
420-589 Kết thúc triều đại Đông Tấn, bắt đầu thời kỳ Nam-Bắc triều ở Trung Quốc
440-461 Chế độ của Giáo hoàng Saint Leo I (390-461).
466-484 Giai đoạn trị vì của Euric – vua người Visigoth
476: Đế quốc Tây La Mã sụp đổ
479 Thành lập triều Tề ở Trung Quốc
481-511 Giai đoạn trị vì của Clovis I (466-511), vua của người Frank
488 Theodoric I (Theodoric Đại đế) (454-526), vua của người Ostrogoth, xâm chiếm Italia.
518-527 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Justin I của Đế quốc Byzantine (450-527).
527-565 Thời kỳ trị vì của Hoàng đế Justinian (483-565) của Đế quốc Byzantine.
531-579 Giai đoạn trị vì của Chosroes I của Đế quốc Ba Tư.
557 Triều Trần ở Trung Quốc thành lập
565-578 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Justin II của Byzantine
570 Mohammed, nhà tiên tri của đạo Islam, sinh tại Mecca
581-618 Triều Tùy ở Trung Quốc
Đầu những năm 600: Có thể nghề in được phát minh ở Trung Quốc đầu thời kỳ này
606-647 Giai đoạn trị vì của Harsha (590-647) ở Bắc Ấn Độ.
613-629 Giai đoạn trị vì của Clotaire II (584-629) vua của Triều đại Merovingian.
618 Nhà Đường ở Trung Quốc thành lập
15-7-622: Ngày Hegira - ngày mở đầu của kỷ nguyên Hồi Giáo.
622 Pepin vùng Landen và Arnulf được bổ nhiệm cai trị vùng Áo.
668-685 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Constantine IV của Byzantine (648-685).
668-918: Vương quốc Shilla ở Triều Tiên

685-695 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Justinian II của Byzantine (669-711).
690-705 Võ Tắc Thiên xưng làm hoàng đế, đổi quốc hiệu thành Chu.
705-711 Giai đoạn trị vì thứ hai của Hoàng đế Justinian II của Byzantine (669-711).
714-741 Giai đoạn trị vì của Charles Martel (689-741) ở châu Âu
717-741 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Leo III của Byzantine (680-741).
755-763: Vụ loạn An Sử ở Trung Quốc thời nhà Đường
741-775 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Constantine V của Byzantine (719-775)
751-768 Giai đoạn trị vì của Pepin Short (714-768), ông vua đầu tiên của gia tộc Carolingian của người Frank.
756 Giáo hoàng được trao các lãnh thổ mà người Frank giành được từ tay người Lombard.
2


768-814 Giai đoạn trị vì của Charlemagne ở vương quốc Frank
786: Harun al-Rashid thống nhất đế quốc Hồi giáo
780-797 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Constantine VI của Byzantine (771-797).
797-802 Giai đoạn trị vì của Irene, Nữ hoàng đầu tiên của Đế quốc Byzantine.
802: Bắt đầu triều đại Angkor (802 – 1432) ở Campuchia
803 Tranh chấp giữa hoàng đế phương Tây Charlemagne với các hoàng đế Byzantium
813-820 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Leo V của Byzantine
814-840 Giai đoạn trị vì của Hoàng đế Louis Sùng đạo (778-840)
841 Lý Viêm lên ngôi hoàng đế ở Trung Quốc
8-843 Hiệp định Verdun.
843-877 Thời kỳ trị vì của Charles Hói ở triều đại Carolingian.
860 Thái tử Lý Thôi kế vị Tuyên Thông lên ngôi hoàng đế đến 874 (14 năm), lấy hiệu là Ý Tông.
861 Mohammed al-Muntasir lên làm thủ lĩnh Hồi giáo thứ 11 của triều đại Abbassid, trị vì đến năm 862.
868: Kinh Kim Cương - cuốn sách in cổ nhất ra đời ở Trung Quốc.
875-884 Khởi nghĩa nông dân Hoàng Sào ở Trung Quốc
871-899 Giai đoạn trị vì của Alfred Đại đế vùng Wessex (849-899)
886-912 Giai đoạn trị vì của của Leo VI (866-912), Hoàng đế của Byzantine
888-898 Giai đoạn trị vì của vua Eudes ở Pháp

892 Thủ lĩnh Hồi giáo của triều đại Abbassid chuyển kinh đô từ Samarra về cố đô Baghdad.
905 Sanche I Garcia lên làm vua xứ Navarre
907 Thời kỳ Ngũ đại thập quốc ở Trung Quốc bắt đầu.
907 Parantaka I lập ra triều đại mới Tchola tại miền Nam Ấn Độ, tồn tại đến 947 (40 năm)
916-937 Nhà Liêu ở Trung Quốc.
919-936 Giai đoạn trị vì của Henry I (876-936)
936-973 Giai đoạn trị vì của vua Otto I (Đại đế) (912-973) của Đức
951 Bắt đầu thời đại Hậu Chu, kéo dài đến năm 960 (9 năm). Đây là triều đại cuối cùng của thời Ngũ Đại ở
miền Bắc Trung Quốc.
960: Bắt đầu triều Bắc Tống ở Trung Quốc.
965 : Năm sinh của nhà bác học người Arap Alhazen (965 – 1039)
980-1015 Giai đoạn trị vì của Vladimir ở Nga
988 Vladimir, đại vương công nước Nga thần phục Đế quốc La Mã
Vladimir, đại vương công nước Nga, chịu làm lễ rửa tội và thần phục Đế quốc La Mã Byzantium. Ông trị vì từ
980 đến 1015.
998 Thủ lĩnh Hồi giáo Mohammed Al-Mansur chiếm thành Santiago de Compostela và tàn phá thành này.
- Alfonso VII lên làm vua xứ Castilla và xứ Leon.
- Triều Bắc Tống diệt vong. Triều Nam Tống bắt đầu ở Trung Quốc.
- 27-9: Roger II được phong làm vua xứ Sicilia (Italia)
- Giới quý tộc nước Liêu lập ra Trung Á đế quốc Hán hóa Kara Khiết Đan, tồn tại đến năm 1218.
- Roger II, lên làm vua xứ Sicilia (Italia)
- Ngày 14-21130: Gregorio Papareschi, người Roma, kế vị Honorius II lên làm giáo hoàng
- Anaclet II, Pietro Pierleoni, lên làm giáo hoàng trái luật đến 1138 (8 năm).
- Ra đời cuốn sách giáo khoa kĩ thuật đầu tiên của châu Âu
1131
- Foulques V xứ Anjou lên làm vua xứ Jerusalem
1134
- Albert Gấu lên làm bá tước xứ Brandeburg
1135
- Stephen de Blois lên làm vua nước Anh

1137
3


- 8-1137: Louis VII Trẻ Tuổi lên làm vua Pháp
- Công chúa xứ Aragon Petronilla, 2 tuổi, lấy Raymond Bérenger IV, bá tước xứ Barcelona.
1139
- 25-7-1139: Alfonso I Henriquez lên làm vua Bồ Đào Nha
1140
- Geza II lên làm vua ở Hungari
- Năm sinh của Myoan Eisai
1143.
- Vương quốc Bồ Đào Nha thành lập.
1144
- Một nạn đói khủng khiếp xảy ra, kéo dài đến 1146, đặc biệt là ở Garmania nó kéo dài đến 1151.
1145.
- Eugène III, Bernardo Paganelli, lên làm giáo hoàng
1146
- Bắt đầu cuộc viễn chinh chữ thập lần thứ hai.
1147
- Đại vương công nước Nga Iuri Dologruki lập ra thành Moskva.
1150
Eric IX lên làm vua Thụy Điển và Đan Mạch
- Dharanindravarman II lên làm vua ở Campuchia
- Vua Pháp Louis VII bỏ vợ là Aliénor.
- Frederick I Barbarossa được bầu làm hoàng đế Đức
1153.
- Nhà Kim dời đô từ Hội Ninh về Yên Kinh (tên cũ của thành phố Bắc Kinh).
1154
- Henri Plantagenet được phong làm vua nước Anh

- Valdemar I Đại Đế lên làm vua Đan Mạch
1155
- Giáo hoàng Adrien IV làm lễ tấn phong cho Henri II, vua Anh, làm vua của cả xứ Ireland.
- Kilidj-Arslan II, kế vị Mulud lên làm vua xứ Konya (Thổ Nhĩ Kỳ) của triều đại Seldjukid đến 1192 (37 năm).
1157
- Andrei Bogliubski lên làm đại vương công nước Nga
1158.
- Afonso VIII Cao Thượng lên làm vua xứ Castilla
1159
- 7-9: Alexander III lên làm giáo hoàng
1160.
- Trường ca Nibelungen
1161.
- Stephen III lên làm vua ở Hungari
- Chanrles VII lên làm vua Thụy Điển
1162
- Frederick I Barbarossa ra lệnh tàn phá thành Milano
1163
- Đế quốc Almohade
- Bắt đầu xây dựng Nhà thờ Đức Bà ở Paris.
1165
- Charlemagne ở vương quốc Frank được phong thánh.
1167
4


- Năm sinh của Thành Cát Tư Hãn
- Vua Henri II thành lập trường đại học Oxford.
1168
- Triều đại Fatinid ở Ai Cập, trị vì từ 969, bắt đầu suy vong.

- 25-12-1170: Diễn ra “ vụ ám sát trong nhà thờ”
- Thành lập thành Copenhagen của Đan Mạch
1171
- Hiệp sĩ Hồi giáo Saladin
- Thành lập “nhà băng” tại Venezia
1172
- Lalibela lên làm vua triều đại Zague ở Êtiôpia đến 1212 (40 năm). Ông trị vì tại Aksum.
1173
- Bela III lên làm vua ở Hungari
1174
- Xây dựng gác chuông nhà thờ tại thành Pisa mà về sau trở thành “tháp nghiêng” nổi tiếng.
- Phiên bản chính của tác phẩm Tiểu thuyết Renart được sáng tác
1176
- Vsevolod lên ngôi làm đại vương công nước Nga
- Trận Legnano (Lombardia)
- Trận Myriokephalon (Phrygia)
1179
- Hội nghi Giám mục toàn thế giới lần thứ XI
1180
- Sverre lên làm vua ở Na Uy
- Philippe II lên làm vua ở Pháp
- Cối xay gió được sử dụng rộng rộng rãi ở châu Âu
1181.
- Jayavarman VII lên làm vua ở Capuchia
1182
- Canute VI lên làm vua ở Đan Mạch
1183
- Andronic I Comnenus lên làm hoàng đế của đế quốc Byzantium
- Hoàn thành đợt một việc xây dựng Nhà thờ Đức Bà ở Paris
1185

- Sanche I lên làm vua ở Bồ Đào Nha
- Isaac II Thiên Thần lên làm hoàng đế ở đế quốc Byzantium
- Philippe Auguste cho tiến hành lát đá đường lần đầu tiên tại Paris.
1186
- Bungari đã giành được độc lập khỏi ách cai trị của đế quốc Byzantium
1187
- Vua Hồi giáo Ai Cập Saladin đánh chiếm thành Jerusalem
1189
- Richanrd Sư Tử Tâm lên làm vua Anh
- Cuộc thập tự chinh lần thứ ba
1190
- Tháng 6: Henri VI, lên làm vua đế quốc Thánh
1192
- Henri Dandolo, 82 tuổi, lên làm thống lĩnh cộng hòa Venezia cho đến 1205.
- Guy de Lusignan lên làm vua sảo Síp
5


- Minamoto no Yoritomo chiến thắng dòng họ Taira ở Nhật Bản
1194
- Leopold VI de Babenberg lên làm quốc công xứ Áo
- Sanche VII lên làm vua xứ Navarre (Tây Ban Nha) cho đến 1234.
1196
- Petro II lên làm vua xứ Aragon
1197
- Bắt đầu thời kỳ hỗn loạn ở đế quốc Thánh
- Ivan II Asen lên làm sa hoàng ở Bungari
1198
- Philippe de Suabe được bầu làm hoàng đế của đế quốc Thánh
- Loterio di Segui được bầu làm giáo hoàng, xưng hiệu Innocent III

- Thành lập dòng tôn giáo - quân sự của các hiệp sĩ Teuton
1199
- John Thiếu Đất lên làm vua xứ Anh
- Ala al-Din Mohammed lên làm vua ở Ba Tư
- Tướng quân nhiếp chính Yoritomo (Nhật Bản) chết
- Inti Youpanquy lập ra đế quốc Inca thứ V
- Người châu Âu học cách làm máy đẳng cao
- Thành lập Tòa án Dị giáo
1200
Trường Đại học Paris chính thức được thành lập.
1201
- 9-10 : Robert de Sorbon (nhà thần học theo thuyết Tomas) ra đời
1202
- Valdemar II Chiến Thắng lên làm vua Đan Mạch
- Cuộc thập tự chinh lần thứ tư
1203
- Quân thập tự đánh chiếm và cướp phá thành Constantinople
- Xây dựng khu “tu viện kỳ quan” trên đảo Mont-Michel
1204
- 12-4 : Quân thập tự chiếm thành Constantionple
- Pháp xâm lược xứ Normandie
1205
- Andre II lên làm vua ở Hungari
- Tập đầu tiên của tiểu thuyết Renar
1206
Đế quốc Mông Cổ ra đời
- Delhi trở thành kinh đô củ vương quốc Hồi giáo
1208
- Cuộc Thập tự chinh Albigensian
1209

- Otton IV de Brunswich được tấn phong hoàng đế tại Roma
- Thành lập trường Đại học ở Anh
1210
- Chiếc cày có bánh xe được phổ biến ở châu Âu
1211
- Các vị vua kế tiếp nhau ở Bồ Đào Nha bị rút phép thông công do xung đột với nhà thờ Roma
1212
6


- Frederick II de Hohenstaufen lên làm hoàng đế ở đế quốc Thánh
- Cuộc Thập tự chinh của trẻ em
1213
- Jacques I lên làm vua xứ Aragon
1214
- 27-7 : Chiến thắng Bouvines
- Năm sinh của Roger Bacon
1215
- Liên minh các nam tước và giới tăng lữ vương quốc Anh chống lại John Thiếu Đất
- Thành Cát Tư Hãn chinh phục Trung Á
- Trong khoảng thời gian này, Đại học Salamanca ở Tây Ban Nha được thành lập.
1216
- Henri III lên làm vua nước Anh
- Honorius III lên làm giáo hoàng
- Haakon IV lên làm vua
- Ferdinand III Thần Thánh lên làm vua xứ Castilla và xứ Leon
- Cuộc thập tự chinh lần thứ năm
1218.
- Ivan III Asen lên làm sa hoàng ở Bungari
1219

- Kay Kobad I lên làm quốc vương xứ Konya của triều đại Seldjukid
1220
- Bắt đầu thời suy vong của vương quốc Khmer.
- Thành lập vương quốc Xiêm của người Thái
- Quân Mông Cổ bắt đầu tiến hành công cuộc chinh phục thế giới
1221.
- Mông Cổ tấn công từ Đông sang Tây
- Thánh Dominique mất
1222
Jean II Ducks Vatatzen lên làm hoàng đế của Đế quốc Hy Lạp tại Tiểu Á đến 1254 (32 năm).
1223
- Louis VIII lên làm vua Pháp
1224
- Quân Nga bị hoàng đế Nguyên Mông Thành Cát Tư Hãn đánh bại tại trận Kalka.
- Thành Montpellier trở thành một trung tâm nghiên cứu pháp lý và Y học.
1226
- Louis IX lên làm vua Pháp
- Thánh François d’Assise mất
1227.
- Đế quốc của Thành Cát Tư Hãn được phân chia cho ba người con
- Ugolino di Sengni lên làm giáo hoàng
1228.
- Cuộc thập tự chinh lần thư sáu
1229
- Hội nghị giám mục ở Toulouse (Pháp)
1230
- Thành lập Đế quốc Hồi giáo Mali
1231
- Mông Cổ xâm lăng Cao Ly (Korea).
7



1233
- Giáo hoàng Gregory IX ban lệnh điều tra dị giáo Albigensia.
1234
- Thibaud I, 33 tuổi, lên làm vua xứ Navarre đến 8-7-1253 (19 năm).
- Chấm dứt triều đại nhà Kim ở Trung Quốc
1235.
- Bela IV, 29 tuổi, con trai kế vị của Andre II, lên làm vua đến 1270 (35 năm).
- Vua Sundjata Keita đánh thắng và giết chết và xứ Sossos Sumanguru Kante.
1236
- Nước Tunisia tuyên bố độc lập
- Batu Khan được giao chỉ huy một đạo quân kỵ binh để chinh phục nước Nga.
1238
- Xuất hiện máy nghiền giấy đầu tiên.
1240
Quân Mông Cổ đánh chiếm châu Âu
1241
- Ibn al-Mamar lên làm vua xứ Granada (Tây Ban Nha)
- Triều Tiên ký kết hòa ước với Mông Cổ.
- Thành lập Liên minh Phường hội Hanse
- Celestin IV lên làm giáo hoàng.
- Quân Mông Cổ tiếp tục đánh chiếm châu Âu
1242
- Batu (Bạt Đô) lập ra vương quốc của Bộ Tộc Vàng trên vùng hạ lưu sông Volga
1243
- Trận Kosidagh
- Sinibaldo Fieschi kế vị Celestin lên làm giáo hoàng
1244
- Vua Louis IX quyết định tiến hành cuộc thập tự chinh lần thứ bảy

- Jerusalem rơi vào tay lính đánh thuê Thổ Nhĩ Kỳ
1245
- Hội nghị giám mục toàn thế giới lần thứ XIII
- Hoàn thành toàn bộ khu Nhà thờ Đức Bà ở Paris.
1246
- Henri Raspe được bầu làm vua Germania
1248
- Alfonso III lên làm vua Tây Ban Nha đến 1279 (31 năm).
- Thành lập vương quốc Tlemcen
- Cuộc thập tự chinh lần thứ bảy
1249
- Mohammed al-Mustansir lên làm thủ lĩnh Hồi giáo
1250
- Konrad IV lên trị vì đế quốc Thánh
- Malik al-Muazzam Turanchah ông vua Hồi giáo cuối cùng của triều đại Ayyubid bị ám sát
- Phát minh ra axit sufuric và axit nitric.
- Ra đời nghề mài kính mắt
1252.
- Alfonso X Thông Thái lên làm vua xứ Castilla và xứ Leon (Tây Ban Nha)
- Aleksandr Iaroslavich Nevski lên làm đại vương công nước Nga
- Việc đúc tiền vàng được tái sử dụng ở thành Florence
8


1253
- Ottokar II Premysl lên làm vua xứ Bohemia
- Robert de Sorbon thành lập trường đại học mà sau này được gọi là Đại học Sorbonne.
1254
- Cuộc “chiến tranh của các nam tước”
- Thời kỳ yếu kém của đế quốc Thánh

1258
- Quân Mông Cổ làm chủ Iraq và Ba Tư.
- Quân Mông Cổ chinh phục Triều Tiên
- Quân Mông Cổ thiêu cháy một trường đại học ở Baghdad
1259
- Vua Anh trả lại cho Pháp các miền đất phong cũ của dòng họ Plantagennet.
1260
- Baybar lên làm vua Hồi giáo của triều đại Mameluk Bahrit
- Quân Mông Cổ bị quân Mameluk đánh bại tại Syria và phải lui về Ba Tư.
- Trong khoảng thời gian này, Italia bắt đầu sử dụng số 0 và các chữ số Arap.
1261
- Bắt đầu cuộc “chiến tranh của các nam tước”
- michael VIII Palaeologus người Hy Lạp tái chinh phục thành Constantionple
1262
- Người Cơ Đốc giáo chiếm Cadix.
1265
- Tầng lớp thị dân Anh đấu tranh chống lại nhà vua
- Charles I d’Anjou, 39 tuổi, lên làm vua xứ Napoli và xứ Sicilia đến 1285 (19 năm).
- Năm sinh của nhà thơ Ý Alighieri Dante (1265-1231)
1266
- Vua Louis IX ra lệnh đúc đồng tiền vàng
1270
- Cuộc thập tự chinh lần thứ tám
- Sách về quy chế của các phường hội
1271
- Marco Polo, 17 tuổi, bắt đầu đi du hành sang châu Á, kéo dài đến 1295 (24 năm).
- Nhà Nguyên ở Trung Quốc thành lập
1272
- 16-11: Edward I lên làm vua nước Anh
- Ladislas IV, 10 tuổi, lên làm vua Hungari cho đến 10-7-1290 (18 năm).

1273
- 1-10 : Rodolph I de Habsburg được bầu làm hoàng đế của đế quốc Thánh
1274
- Mông Cổ xâm lược Nhật Bản lần thứ nhất
1275
- Magnus I Ladislas lên làm vua ở Thụy Điển
- Rama Kamheng lên làm vua của người Thái
- Jean de Meung hoàn thành tác phẩm Tiều thuyết hoa hồng
- Xuất bản cuốn sách Chirurgica (Phẫu thuật học)
1276
- Pedro III Đại Đế, 37 tuổi, con trai của Ottokar II, lên làm vua xứ Aragon đến 10-11-1285
1279
- Denis lên làm vua Bồ Đào Nha
9


- Người Mông Cổ chinh phục Trung Quốc
1280
- Kính đeo mắt bắt đầu được sử dụng. Đến năm 1286 người ta bắt đầu sản xuất kính lão.
1281
- Quân Nguyên Mông xâm lược Nhật Bản lần thứ hai
1282
- “Đại Hiến chương Đan Mạch”
- Andronic II Paleologue lên làm hoàng đế ở đế quốc Byzantium
1283
- Người Đức chinh phục nước Phổ của người Slav.
- Thành lập vương quốc Pegan của người Môn ở miền Hạ Myanmar.
1284
- Sanche IV Dũng Cảm lên làm vua xứ Castilla và xứ Leon
- Đúc đồng tiền duca vàng đầu tiên

- Sự kiện làm chủ đề cho vở kịch của Dante
1258
- Philippe IV le Bel lên làm vua Pháp
- Hai nước Champa (Chiêm Thành) và Campuchia công nhận quyền bá chủ của Mông Cổ.
1287
- Thành Pagan (Myanmar) bị quân Mông Cổ chiếm đoạt.
1290
- Andre III lên làm vua ở Hungari
- Bắt đầu triều đại Khalji của người Afganistan tại Ấn Độ, kéo dài đến 1320.
1291.
- Jacques II Chính Trực lên làm vua xứ Aragon (Tây Ban Nha)
- 1-8: Liên minh vĩnh viễn
- Đổ vỡ thành quả của các cuộc thập tự chinh
- Vua Denis I thành lập tại Coimbra trường đại học đầu tiên của Bồ Đào Nha.
1292
- Adolph Nassau lên làm hoàng đế ở đế quốc Thánh
- Vương quốc Xiêm của người Thái bành trướng đến tận Viên Chăn (Lào).
- Chữ Thái xuất hiện trên một tấm bia ký tại Sukhothai.
1293.
- Vương quốc Srivijaya đẩy lùi được cuộc xâm lược của quân Mông Cổ và đóng đô ở Majaoahit, trung tâm
Java, tồn tại đến 1447.
1294
- Nhà khoa học Anh Roger Bacon mất tại Paris
- Benedetto Caetani lên làm giáo hoàng
1295.
- Ferdinand IV lên làm vua xứ Castilla (Tây Ban Nha)
- Đạo Hồi trở thành quốc giáo của Ba Tư
1299
- Hình thành Đế quốc Ottoman
- Haakon V Magnusson lên làm vua Na Uy

1300
- Toàn bộ khu vực Scanđinavia bị German hóa
- Các vị hoàng đế Inca huyền thoại lần lượt kế tiếp nhau trị vì tại Pêru
- Nhà máy thủy tinh tinh khiết không màu được xây dựng ở Murano
- Marco Polo viết cuốn sách Những kỳ quan thế giới
10


1301
- Vào đầu thế kỷ XIV, khung dêt cửi đã được hoàn thiện ở Flandre, ở Anh và ở Bắc Italia.
1302
11-7 : Trận Golden Spurs
1303
- Xung đột quyết liệt giữa vua Pháp Philippe IV le Bel và giáo hoàng Boniface VIII
- Công quốc Moskva phát triển mạnh
1304.
- 20-7 : Fancesco Petrarca (1304-1374) ra đời
1305.
- Chiếc địa bàn hoàn chỉnh đầu tiên của châu Âu đã được chế tạo tại miền Nam Italia
- Clément V, người Pháp, lên làm giáo hoàng đến 1314 (9 năm).
1306
- Robert I Bruce lên làm vua xứ Scotland
- Nước Pháp trục xuất hàng loạt người Do Thái và tịch thu tài sản của họ.
1307
- Edward II lên làm vua Anh
- Vua Pháp Philippe le Bel ra lệnh bắt giam tất cả các tu sĩ dòng Đền của Pháp
- Lập toà Tổng giám mục tại Bắc Kinh
1308
- Bắt đầu thời kỳ thịnh vượng của Maroc
- Danh họa Vương Mông

1309
- Robert II lên làm vua vương quốc Napoli (Italia)
1311
- Jean I de Luxemburg lên làm vua xứ Bohemia
1312
- Sắc lệnh bãi bỏ dòng tu Đền ở Pháp
1313
- Alfonso XI Yêu Công Lý lên làm vua xứ Castilla và xứ Leon
- Năm sinh nhà văn Ý Boccaccio (1313-1375)
1314
- Louis X lên làm vua Pháp
- Giáo hoàng Clément V chết
- 24-6: Trận Bannockburn
1315
- Nạn đói ở châu Âu
1316
- 20-10: Philippe V lên làm vua Pháp
1317
- Xuất hiện chiếc địa bàn mặt kính xách tay đầu tiên.
1319
- Vua Thụy Điển Magnus VII Ericksson lên làm vua Na Uy
- Daigo II (hay Go-Daigo) lên làm hoàng đế Nhật Bản đến năm 1338 (19 năm).
1320
- 20-1: Ladislas I lên làm vua Ba Lan
- Triều đại Khalji của người Afganistan tại Delhi sụp đổ
1321
- Dante hoàn thành tác phẩm Thần khúc
11



1322
- Charles IV lên làm vua Pháp
1325
- Alfonso IV lên làm vua Bồ Đào Nha
- Người Aztec xây kinh đô Tenochtitlan
1326.
- Orkhan lên làm vua thứ hai của Đế quốc Ottoman
1327
- Edward III lên làm vua nước Anh
- Alfonso IV Nhu Nhược lên làm vua xứ Aragon
1328
- Andronic III Palaeologus lên làm hoàng đế của đế quốc Byzantium
- Ivan I Danilovich Kalita làm đại vương công nước Nga
- Philippe de Valois làm vua nước Pháp
1329
- Vương quốc Navarre giành được độc lập
1330
- Vương công Basarab I lập ra công quốc Valachie
- Trận Kustendil
1331
- Stephan IX Uros IV Duchan lên làm vua Serbia
- Nội chiến ở Nhật Bản
1333.
- Casimir III Đại Đế lên làm vua Ba Lan
- Cầu gỗ có mái che được xây dựng tại Lucerne (Thụy Sĩ).
1334
- Jacques Fournier lên làm giáo hoàng
- Lắp đặt chiếc đồng hồ công cộng đầu tiên trên Tháp Đồng Hồ tại Paris.
1336.
- Pedro IV Trịnh Trọng lên làm vua xứ Aragon (Tây Ban Nha)

- 8-4 : Timur Lang ra đời
1337.
- Bắt đầu cuộc Chiến tranh Trăm Năm giữa Anh và Pháp:
- Năm mất của họa sĩ người Italia Giotto di Bondone
- Quốc vương Mali tiến hành công cuộc tìm ra bờ đại dương
1338.
- Thời đại Yoshino ở Nhật Bản
1339.
- Jacob Van Artevelde chuẩn bị tạo dựng nước Bỉ tương lai
1340.
- Waldemar IV lên làm vua Đan Mạch
1342.
- Louis I Đại Đế, 16 tuổi lên làm vua ở Hungari
1343.
- Vương quốc Napoli
- Hòa ước Kalisch
1346.
- Trận Crécy (thuộc Pháp)
1347
12


- Dịch hạch đen hoành hành khắp châu Âu
1348.
- Vua Edward III lập ra “cấp tước Nịt Tất rất cao quý”
- Thành lập trường Đại học Praha
1349.
- Charles II Xấu Tính lên làm vua Navarre
1350.
- 22-8 : Jean II lên làm vua Pháp

- Pedro I Tàn Bạo lên làm vua hai xứ Castilla và Leon
- Ramadhibhadi lên làm vua ở Thái Lan
- Đỉnh cao của vương quốc Majapahit
1351
- Cấp tước Ngôi sao cho hiệp sĩ Pháp
1353
- Thành lập vương quốc Lan Xang ở Lào
1356
- Hiến chương “Bước khởi đầu vui vẻ”.
- “Sắc lệnh vàng”
- Xây dựng nhà thờ Hồi giáo Sultan Hasan tại Cairo
1357
- Pedro I Yêu Công Lý lên làm vua Bồ Đào Nha
1358
- Cuộc khởi nghĩa nông dân Jacquerie ở Pháp
1359
- Murad I (hay Murat I) lên làm sultan của đế quốc Ottoman
1360
- Hiệp ước Brétigny giữa Pháp và Anh
1361
- Một bệnh dich hạch lớn xảy ra tại Pháp, kéo dài cho đến năm 1368.
1362
- Dimitri IV Ivanovich Donskoi lên làm đại vương công công quốc Moskva
1363
- Đại vương công Moskva Dmitri Ivanovich Donskoi cho xây dựng thành Kremli đợt đầu tiên
1364
- Charles V (Thông Thái) lên làm vua Pháp
1365
- Đế quốc Mông Cổ bắt đầu suy vong
1367

- Ferdinand I lên làm vua Bồ Đào Nha
1368
- Bắt đầu triều đại nhà Minh ở Trung Quốc
1369
- Henri II Huy Hoàng lên làm vua hai xứ Castilla và Leon
1370
- Thắng lợi của liên minh phường hội Hanse của người Teuton
1371
- Robert II lên làm vua Anh
1375
- Olaf II lên làm vua Đan Mạch
13


1377
- Richard II lên làm vua Anh
- Guillaume de Machaut (1300-1377), nhà thơ và là nhà soạn nhạc Pháp, qua đời
- Nhà kiến trúc và điêu khắc Filippo Brunelleschi ra đời tại Florence (mất 15-4-1446, 69 tuổi).
1378
- Tình trạng ly giáo lớn ở châu Âu:
1379
- Juan lên làm vua hai xứ Castilla và Leon
1380
- Khởi nghĩa nông dân Wat Tyler
- Bắt đầu triều đại của Charles VI (1380-1422) ở Pháp
- Quân Mông Cổ bị đánh bị đánh bại bên bờ sông Đông
- Thánh Catherine de Sienne qua đời
1381
- Timur Lang đánh chiếm Iraq, Ba Tư và Armênia.
1382

- Kinh Thánh được dịch ra Tiếng Anh
1383
- Quân Ottoman chiếm thành Thessaloniki (nay thuộc Hy Lạp).
1384
- Cái chết của Louis Đại Đế
1385
- John I lên làm vua Bồ Đào Nha
- Nước Đức bắt đầu thành lập một loạt trường đại học
1386
- Ladislas Jagellon làm vua Ba Lan
- Trận Sempach
- Ba Lan và Litva ký kết liên minh thống nhất thành một quốc gia.
1387
- Thái Hậu Margaret lên làm nữ hoàng của hai nước Đan Mạch và Na Uy
- Charles III Cao Thượng lên làm vua xứ Navarre
- Nữ hoàng Marie của Hungari trao quyền lực hoàng gia cho chồng mình là Sigismond de Luxemburg
- Nữ hoàng Đan Mạch và Na Uy Margaret de Waldemr tuyên bố là nữ hoàng của cả Thụy Điển
1389
- Áo công nhận nền độc lập của Hợp bang Thụy Sĩ
- Vasili I lên làm đại vương công công quốc Moskva
- Bayazid I (Bajazet) lên làm sultan thứ 4 của Đế quốc Ottoman
- Trận Kosovo
1390
- Heri III lên làm vua hai xứ Castilla và Leon
- Robert III Stuart lên làm vua Scotland
- Sự phát triển kĩ thuật ở châu Âu
1391
- Manuel II Palaeologus lên làm hoàng đế của đế quốc Byzantium
- Năm sinh của Ge Dun Grrup Pa (Tây Tạng)
1392.

- Yi Songgye lên làm vua Triều Tiên
1394
- Henri - nhà hàng hải Bồ Đào Nha ra đời
14


1395
- Martin I Già Cả lên làm vua xứ Aragon
- Thành lập vương quốc Bornu
- Năm sinh (?) của nhà bác học Gutenberg
1396
- 28-9 : Trận Nicopolis
1397
- 20-7 : Liên minh Kalmar
- Nhà danh Paolo Uccello ra đời
1398
- 17-12: Timur Lang đánh thắng vua Hồi giáo của Ấn Độ tại trận Panipat
1399.
- Henri IV lên làm vua nước Anh
1400
- Đạo Khổng trở thành quốc giáo của triều đại nhà Minh
- Đạo Hồi được du nhập vào Indonesia
- Nhà thơ Anh Geoffrey Chaucer mất tại Luân Đôn
1401
- Bắt đầu giai đoạn Phục Hưng ở châu Âu
1402
- Timur Lang tấn công Đế quốc Ottoman
- Bắt đầu xây dựng nhà thờ lớn ở Sevilla, trên nền của nhà thờ Hồi giáo cũ.
1403
- Chu Lệ lên làm hoàng đế

1405.
- Timur Lang mất
- Chah Rokh lên làm vua Ba Tư
1406.
- Juan II lên làm vua hai xứ Casstilla và Leon
- James I Stuart lên làm vua Scotland
1407.
- Bộ sách Yongle Da Dian
1409.
- Hội đồng Pisa
1410
- Trận Grunwald (hay Tannenberg)
1411.
- Sigismond de Luxemburg được bầu làm hoàng đế của đế quốc Thánh
- Xứ Gudjeat tuyên bố độc lập
- Bài văn đả kích De ecclesia (Về giới tăng lữ)
- Tranh hình thánh Chúa Ba Ngôi
1413
- Heri V lên làm vua nước Anh
- Mahomet I Người Khôi Phục lên làm sultan ở đế quốc Ottoman
1414
- Triều đại Sayyiad ở Ấn Độ
- Hội nghị giáo mục ở Konstanza (Đức)
1415
- Trận Azincourt (trong khuôn khổ của cuộc chiến tranh trăm năm)
15


- Jan Hus bị thiêu sống
- Thành lập trường hàng hải, thiên văn và địa lý của Bồ Đào Nha

1416
- Alfonso V lên làm vua hai xứ Aragon và Cataluna
- Bồ Đào Nha bắt đầu thám hiểm châu Phi bằng đường biển
1417
- Martin V lên làm giáo hoàng
1419
- Cuộc nội chiến của những người ủng hộ Jan Hus
1420
- Hiệp ước Troyes
1421
- Murad II lên làm sultan của đế quốc Ottoman
1422
- Henri VI lên làm vua nước Anh
- Hoàng đế Ottoman Murad II (1421-1451) lần đầu tiên vây thành Constantinople.
1425
- Jean III Palaeologus lên làm hoàng đế của Đế quốc Byzantium
- Vasili II lên làm đại vương công nước Nga
1426.
- Itzcoal lên làm vua của người Aztec
1429
- Nữ thủ lĩnh quân đội Jeanne d’Are giải phóng thành Orléans khỏi sự vây hãm của quân Anh
1430
- Người Thái tấn công Vương quốc Khmer và chiếm Angkor
- Xuất hiện tàu Caravela
1431
- Xuất bản sách De Voluptate (Về sự khoái lạc)
- Năm sinh (?) của nhà thơ Pháp Francois Villon
1432.
- Trưng bày tranh Con chiên thần bí
1434.

- Ladislas III lên làm vua Ba Lan
- Zara Yaqob lên làm vua Etiopia
1435.
- Cosimo de’Medici trở thành nhân vật đứng đầu của thành quốc cộng hòa Florence
- Ashikaga Yoshimasa lên làm tướng quân nhiếp chính thứ 8 của dòng họ Ashikaga ở Nhật Bản
1436
- Năm sinh của nhà thiên văn học và toán học người Đức Regis Montanus
- Hoàn thành công trình vòm mái nhà thờ Santa Maria del Foire
1437
- Phát minh ra kĩ thuật chữ in rời
1438
- Albert II de Habsburg lên làm hoàng đế của đế quốc Thánh
- Pachcuti Yupanquy lên làm hoàng đế Inca
- Bệnh dịch hạch lại xuất hiện tại Paris và ở một phần nước Pháp.
- “Chuẩn ước Bourges”
1440
- Frederik III (Friedrich), quốc công nước Áo, được bầu làm hoàng đế Áo
16


- Moctezuma (hay Montezuma) I kế vị Itzcoal lên làm hoàng đế Aztec
1442
- Vua xứ Aragon là Alfonso V được phong là vua xứ Sicilia
- Xuất hiện hiện tượng buôn bán người da đen
1444
- Scanderbeg lên làm vương công nước Anbani
- Trận Varna
1445
- Vua Charles VII tổ chức ra đại hội các lính hầu cận, đây là mầm mống đầu tiên của quân đội chính quy.
- Năm sinh (?) của nhà danh họa người Đức Grunewald (mất khoảng 1530).

- Năm sinh của nhà danh họa người Italia Sandro Botticelli
Năm 1445, danh họa Italia Sandro Botticelli ra đời tại Florence. Ông là một trong những nhà danh họa nổi tiếng
của Italia thời Phục Hưng. Ông mất năm 1510.
1446
- Jean Hunyadi làm nhiếp chính vương trong thời vị thành niên của Ladislas (Hungari)
- Vua Charles VII tái chiếm xứ Normandie và tiến vào thành Rouen ngày 10-12.
- Người Bồ Đào Nha tìm ra cửa sông Sênêgal và chiếm vùng mũi đất Cap Vert của châu Phi.
- Triều Tiên chính thức thông qua bảng chữ cái hangul.
- Xây dựng trường Đại học Hoàng gia Cambridge, kéo dài đến 1515: kiệt tác kiến trúc gothic thẳng đứng.
1447
- Casimir IV Jagello lên làm vua Ba Lan
- Olugh Beg lên làm vua Ba Tư
- Tommaso Parentucelli lên làm giáo hoàng
1448
- Christian I lên làm vua Đan Mạch
- Cnutsson lên làm vua Thụy Điển
1450
- Trận Formigny
- Vua Charles VII trao cho thành Lyon độc quyền buôn bán tơ lụa.
- Arnoul Greban sáng tác vở kịch thơ Sự bí ẩn thực sự của đam mê
1451
- Mahomet II lên làm sultan đế quốc Ottoman
1452.
- Vẽ tranh bích họa Truyền thuyết cây thánh giá
- Năm sinh của Leonardo da Vinci (1452 – 1519)
1453
- Kết thúc Đế quốc Byzantium (La Mã phương Đông):
- Kết thúc cuộc Chiến tranh Trăm năm
- Súng thần công bắn đạn sắt được sử dụng
- Nhiều nhà bác học Hy Lạp di tản sang Italia

- Thành lập Đại học Istanbul.
1454
- Henri IV lên làm vua hai xứ Castilla và Leon
- Ba Lan phát động cuộc Chiến tranh Mười Ba Năm chống Đức
1455
- Cuộc Chiến tranh giữa hai Bông Hồng
- Alonso Borgia lên làm giáo hoàng
1456.
- Gutenberg bắt đầu in Kinh thánh tại thành Mainz.
17


1457
- Stephan IV Đại Đế lên làm vua công quốc Moldova
1458
- Mathias I Corvin được bầu làm vua ở Hungari
- Georges de Podiebrad lên làm vua ở Bohemia
- Juan II lên làm vua hai xứ Aragon và Cataluna
- 19-8 : Enes Silvio Piccolomini lên làm giáo hoàng
1459
- Giáo hoàng Pius II ký sắc lệnh thành lập Đại học Bâle tại thành Bâle.
1461.
- Louis XI lên làm vua Pháp
- Người Arap bị đuổi khỏi Gibraltar, là lãnh thổ mà họ đã chiếm giữ từ năm 711.
1462
- Thành lập pháp viện tối cao thành Bordeaux
- Ivan III lên làm đại vương công của công quốc Moskva và của toàn cõi nước Nga
1463
- Marsile Ficin dịch tác phẩm của Platon
1464

- Piero Barbo lên làm giáo hoàng
1465
- Hoàng tử Ivan lên làm vương công Montenegro
- Chế tạo được thủy tinh trắng
1466.
- Hiệp định Hòa bình Thorn
- Lắp đặt những chiếc máy dệt lụa đầu tiên ở Lyon.
- Nhà triết học người Hà Lan Erasmus ra đời
1468
- Husein Baikara lên làm vua Ba Tư
- 30-11 : nhà quân sự người Italia Andrea Doria ra đời
1469
- Lorenzo (Laurent) de’ Medici cai quản thành quốc Florence
- Công chúa xứ Castilla kết hôn với quốc vương tương lai của xứ Aragon
- Nghề in được đưa vào dạy tại trường Sorbonne ở Paris, theo sự gợi ý của hiệu trưởng Guillaume Fichet.
- 3-5 : Niccolo Machiavelli ra đời tại Florence
1470.
- Bắt đầu giai đoạn suy thoái của thành quốc Venezie
1471
- Lãnh địa công tước Ferrare
- Sự cực thịnh của đế chế Inca
- 9-8 : Francesco Della Rovere người Italia, lên làm giáo hoàng
- Thành lập xưởng in đầu tiên ở Luân Đôn.
- Người Tây Ban Nha phát hiện ra Bờ Biển Vàng
1472
- Tupac Yupanqui lên làm hoàng đế Inca thứ 10
- Năm sinh của nhà triết học Vương Thủ Nhân đời Minh
- Xưởng in được xây dựng tại Lyon
1473
Ngày 19-2: nhà thiên văn học Nikolai Kopernik ra đời

1475
18


- Giáo hoàng Sixtus IV mở cửa thư viện Vatican cho toàn thể dân chúng vào đọc.
- Năm sinh của Michelangelo Buonarroti (1475 – 1564)
1476
- Quân hợp bang Thụy Sĩ đánh bại Charles Liều Lĩnh tại Grandson ngày 2-3 và tại Morat ngày 22-6.
1478
- Ivan III sát nhập lãnh thổ Đại Novgorod vào Đại công quốc Moskva
- Nhà triết học Thomas More ra đời tại Luân Đôn
1479
- Ferdinand được phong vua xứ Aragon của Tây Ban Nha và xứ Sicilia của Italia
- Bắt đầu thời kì suy tàn của vương quốc Venezia
- Thành lập Tòa án Dị giáo Tây Ban Nha
1480
- Nước Nga được giải phóng khỏi quân Mông Cổ
- Chiếc xa có cánh dùng để kéo sợi được sử dụng phổ biến.
- Công diễn lần đầu tiên tại Paris vở Kịch vui về bác Pathelin
1481
- John Hans lên làm vua của hai xứ Đan Mạch và Na Uy
- Bayazid II lên làm sultan Đế quốc Ottoman
1483
- Edward V lên làm vua Anh
- Richard III lên làm vua nước Anh
- Charles VIII lên làm vua Pháp
- Năm sinh của Raphaello Sanzio (1483 – 1520)
- 10-11 : Nhà cải cách tôn giáo Martin Luther ra đời
1484
- Quốc hội thành Tours

- Vương quốc Hồi giáo của triều đại Bahmanid bắt đầu bị chia nhỏ thành 5 tiểu vương quốc
- Jean-Baptiste Cibo lên làm giáo hoàng
1485
- Henri Tudor lên làm vua nước Anh
- Sau cộng hòa Novgorod, công quốc Tver được sat nhập hẳn vào nước Nga.
- “Cuộc chiến điên rồ” (1485-1488)
- Chấm dứt cuộc Chiến tranh giữa Hai Bông Hồng
- Sự phát triển của các xưởng in ở châu Âu
- Bắt đầu xây dựng khách sạn tư nhân Cluny ở Paris.
1486
- Tầng lớp thị dân ở Bruges bắt giữ hoàng đế tương lai Maximilian (Đức)
- Man Singh lên làm vương công xứ Gwalior (Ấn Độ)
8-1486: Chuyến thám hiểm của B. Dias (1450 – 1500) người Bồ Đào Nha
1487
- Danh họa người Ý Venezin Vecelio Tiziano ra đời
1489
- Anh đúc đồng tiền sovereign vàng
1491
- Năm sinh của Ignace de Loyola, người sáng lập ra giáo phái Dòng Tên.
1492
- Sắc lệnh bài trừ người Do Thái ở Tây Ban Nha
- Christophe Colomb phát hiện ra châu Mỹ
- 11-8 : Rodrigo de Borja lên làm giáo hoàng
19


- Martin Behaim (1459-1507) xây dựng mô hình địa cầu đầu tiên
1493
- Hiệp ước Senlis
- Hiệp ước Barcelona

- Sarakole Mohammed Ture lên làm vua đế quốc Songhai
- Alde Manuce lập ra một xưởng in ở thành Venezia.
- Christophe Colomb thám hiểm châu Mỹ lần thứ hai
1494
- Piero II de’ Medici bị đuổi khỏi thành Florence
- Vua Pháp Charles VIII xâm chiếm Italia
- Luật Poynings
- Năm sinh của nhà văn Pháp Francois Rabelais (1494 – 1553)
7-6-1494: Hiệp ước Tordesillas
1495
- Manuel I lên làm vua Bồ Đào Nha
1497
- Tháng 7: Bắt đầu cuộc thám hiểm của Vasco da Gama
- Đồng peso của Tây Ban Nha được lưu hành.
- Vua Bồ Đào Nha Manuel I ra lệnh trục xuất người Do Thái
1498
- Kết thúc triều đại của dòng họ Valois trực hệ ở Pháp
- Tháng 8 : Vua Pháp Louis XII đánh chiếm thành quốc Milano và thành quốc Genova (Italia).
- 30-5 : Chuyến thám hiểm thứ 3 của Christophe Colomb
1499
- Tiếp tục khám phá châu Mĩ
1500
- Nhà hàng hải Bồ Đào Nha Pedro Alvares Cabral đi Ấn Độ theo hướng Tây
1501
- Aleksandr I Jagellon lên làm vua Ba Lan
- Louis XII và Ferdinand II xứ Aragon chia nhau vương quốc Napoli.
- Ngày 24-9 nhà bác học người Italia Jerome Cardano ra đời
1502
- Montezuma II lên làm hoàng đế Aztec
- Ngày 1-1 : Gonsalo Coelho phát hiện ra vịnh Guanabara

- Ngày 9-5: Christophe Colomb sang châu Mỹ lần thứ tư.
1503
- Ngày 31-10: Giuliano Della Rovere lên làm giáo hoàng
1505
- Sigismond I Jagellon lên làm vua Ba Lan
- Vasili III lên làm đại vương công nước Nga
- Francisco de Almeida được bổ nhiệm là phó vương đầu tiên của Bồ Đào Nha tại khu vực Đông Ấn
1506.
- Xứ Navarre bị sát nhập vào vương quốc Castilla
- Bắt đầu xây dựng nhà thờ lớn San Pietro ở Vatican
1507
- Đặt tên cho châu Mỹ ngày nay là America
1508
- Lebna Denget lên làm vua Etiopia
- 10-12-1508: Thành lập liên minh Cambrai
20


1509
- Henri VIII lên làm vua nước Anh
- Krishna Deva Raya lên làm vua vương quốc Vijaynagar
- Afonso de Albuquerque được cử làm phó vương của Bồ Đào Nha tại Đông Ấn
- Thành lập Liên minh Thần thánh để chống lại Venezia
- Peter Henlein phát minh ra đồng hồ quả quýt, được gọi là “quả trứng Nuremberg”.
- Năm sinh của Jean Calvin (1509 – 1564)
1510
- Bartolomeo de Las Casas được bổ nhiệm làm linh mục ở Cuba
1511
- Bồ Đào Nha chinh phục bán đảo Malacca
1512

- Giovanni de’ Medici lên nắm quyền cai trị thành Florence
- Thành Goa (Ấn Độ) trở thành kinh đô các thuộc địa Bồ Đào Nha ở Tây Nam Á
- 25-4 Selim Đệ Nhất lên làm sultan ở đế quốc Ottoman
- Chiến thắng Ravenna của Pháp
1513
- Christian II lên làm vua hai nước Đan Mạch và Na Uy
- James V lên làm vua Scotland
9-9-1513: Trận Flodden
- 6-6 : Quân Thụy Sĩ đánh bại quân Pháp của tại Novare (Italia)
- 9-3 : Giovanni de’ Medici lên làm giáo hoàng
- 13-9 : Phát hiện ra Thái Bình Dương
1514
- Diego Velasquez bình định Cuba, đây là cuộc chinh phục Châu Mỹ đầu tiên của người Tây Ban Nha.
1515.
- Tháng 1 : Triều đại của François Đệ Nhất (1515-1547)
- Thành lập vương quốc Barbaria
- Tháng 9 : Trận Marignan
1516
- 14-5 : Charles lên làm vua Tây Ban Nha
- Xuất bản sách Xứ không tưởng
- Hoàn thành bức tượng Moise
1517
- Ai Cập trở thành một tỉnh của Đế quốc Ottoman
31-10-1517: Bắt đầu cuộc cải cách tôn giáo của Martin Luther ở Đức
1519
- 28-6 : Charles được bầu làm hoàng đế Đế quốc Thánh
- Bắt đầu cuộc hành trình vòng quanh thế giới bằng đường biển của Ferdinand Magellan
1520.
- Soliman I lên làm sultan Thổ Nghĩ Kỳ
- Triều đại Majahapit ở Indonesia sụp đổ

1521
- John III Sùng Đạo lên làm vua Bồ Đào Nha
- Chiến tranh Pháp - Đế quốc Thánh lần thứ nhất
1522
- Adrian Floriszoon lên làm giáo hoàng
1523
- Frederik I lên làm vua Đan Mạch và Na Uy
21


- Thụy Điển đánh đuổi được người Đan Mạch
- 18-11: Giulio de’ Medici lên làm giáo hoàng
1524
- Cuộc chiến tranh nông dân
- Ngày 11-9 : nhà văn Pierre de Ronsanrd (Pháp) ra đời
1524
1525
- Huayna Capac, vị đại hoàng đế Inca cuối cùng chết tại Quito
24-2-1525: Trận Pavia (Bắc Italia)
- Phát minh ra dây cót đồng hồ thay thế cho quả nặng làm chạy kim đồng hồ.
1526
- Ngày 29-8: Trận Mohacs :
- Ferdinand d’ Autriche được bầu làm vua xứ Bohemia
- Hiệp ước Madrid
- Liên minh Cognac
1527.
6-5-1527: Cuộc cướp phá thành Roma:
1528
- Năm sinh của nhà danh họa Veronese.
1529

- Ngày 6-5 : Hiệp ước Zaragoza
- Hiệp ước hòa bình của các quý bà
- Tháng 8 : Thổ Nhĩ Kỳ bao vây thành Viên.
-- Xuất hiện tên gọi đạo Tin Lành
1530
- Thiết lập nền chuyên chế của Alexander de’ Medici ở Italia
- Homayoun lên làm hoàng đế triều đại Mogol
- Thành lập “Trường Cao đẳng Ba Thứ tiếng” ở Pháp
1531
- 27-2 : Thành lập Liên minh Schmalkalden
- Cuộc cải cách tôn giáo ở Thụy Sĩ
1532
- 15-11 : Quân đội Tây Ban Nha tiến quân vào Casamarca, thủ phủ của hoàng đế Inca cuối cùng.
1533
- Tháng 12 : Ivan IV lên ngôi làm đại vương công công quốc Moskva
- Xét xử các tín đồ Tân giáo ở Pháp
1534.
- Christian III được bầu làm vua hai nước Đan Mạch và Na Uy
- Sự ra đời của Giáo hội Anh
- Ngày 13-10 : Alexander Farnese lên làm giáo hoàng
1535
- Tân Tây Ban Nha
1536
- Chiến tranh Pháp- Đế quốc Thánh lần 3
- Nhà danh họa Michelangelo bắt đầu vẽ tranh trang hoàng cho nhà thờ Sixtine.
1537
- Cosimo I de’Medici lên làm công tước thành quốc Florence
- Sắc lệnh Sublinis Deus
- Sáng lập tôn giáo Dòng Tên
22



1539
- Chỉ dụ tại Villers- Cotterets:
1540
- Vua Pháp François Đệ Nhất ra chỉ dụ thông báo việc truy bức có hệ thống các tín đồ đạo Tin Lành.
- Francisco de Orellans thám hiểm sông Amazon
1541
- Vua Anh Heri VIII tự xưng là vua nước Ireland.
- Quân Ottoman chiếm thành Buda (nay là Budapest) cùng toàn bộ miền Trung Hungari
- Thành lập nền cộng hòa Cơ đốc giáo ở Bennève
- Năm sinh của nhà danh họa Tây Ban Nha Domenikos Theotokopoulos
1542.
- Chiến tranh Pháp-Đế quốc Thánh lần 4:
- Ireland trở thành vương quốc.
1543
- Giáo hoàng Paul III cải cách tòa án Dị giáo của Vatican
- Nikolai Kopernic qua đời
- In sách Về cấu trúc của cơ thể người.
1544
Vua Pháp François I giải phóng nông nô trên lãnh địa của hoàng gia.
- Hiệp ước Crépy
1545
- Hội nghị giám mục ở Trente:
- Michelangelo chỉ đạo việc xây dựng nhà thờ lớn San Pietro (Saint-Pierre) ở Roma.
1546
- 28-1 : nhà thiên văn học của Đan Mạch là Tycho Brahe ra đời
1547
- Ngày 28-1 : Edward VI lên làm vua Anh
- Ivan IV trở thành sa hoàng đầu tiên của nước Nga

- Henri II lên làm vua Pháp
- Trận Muhlberg
- Ambroise Paré cải thiện phương pháp điều trị các vết thương do súng đạn gây nên.
10-1547: Nhà văn Miguel de Cervantes (1547 – 1616) ra đời.
1548
- Sigismond II Auguste Jagellon lên làm vua ở Ba Lan
- Pêru trở thành phó vương quốc của Tây Ban Nha
- Chiến tranh Anh- Pháp nổ ra, kéo dài đến năm 1550.
- Năm sinh của nhà triết học duy vật người Ý Giordano Bruno
1550
- Thánh François Xavier (1506-1552 tiến hành truyền bá kinh Phúc âm cho Nhật Bản
- Xuất hiện những chiếc lò cao đầu tiên. Nước Pháp lúc bấy giờ mới có ba xưởng đúc súng.
1551
- Xuất bản sách Lịch sử động vật
1552
- Nga chinh phục Mông Cổ
- Quân Pháp chiếm đóng ba thành Metz, Toul và Verdun
1553
- Mary Todor lên làm nữ hoàng Anh
1554
- Tác phẩm Cuộc phiêu lưu của Lazarille
23


1555
- Anh truy bức tín đồ đạo Tin Lành
- Hòa ước Augsburg:
- Ngày 23-5: Gian Petro Carafa lên làm giáo hoàng
- Thành lập Công ty Moskva
1556

- Akbar lên làm hoàng đế triều đại Moghol
- Philippe II lên làm vua Tây Ban Nha
1557
- Sebastian I lên làm vua Bồ Đào Nha
- Trung Quốc nhượng hải cảng Macao cho Bồ Đào Nha
- Nhà nước Tây Ban Nha phá sản
1558
- Bắt đầu triều đại của Elizabeth Đệ Nhất ở Anh
1559
- Fredeirik II lên làm vua hai nước Đan Mạch và Na Uy
- François II (1559-1560) lên làm vua Pháp
3-4-1559: Hòa ước Cateau – Cambrésis
- Giáo lý Calvin trở thành quốc giáo của Đức
- Ngày 28-12 : Gian Angelo de’ Medici lên làm giáo hoàng
1560
- 5-12 : Charles IX lên làm vua Pháp
- Eric XIV Vasa lên làm vua Thụy Điển
- Jean Nicot (1530-1600) đưa thuốc lá vào Pháp
- Giáo hội Calvin thành lập ở Ireland
1561
- Vùng Livonie trở thành vùng đất của Ba Lan
- Madrid trở thành kinh đô của Tây Ban Nha
- 22-1 : Francis Bacon ra đời
1562
- Cuộc tàn sát ở thành Wassy
- Các tu sĩ Dòng Tên lập ra Trường dòng Clermont tại thành Paris.
- Các giáo đồ phái Calvin kêu gọi nữ hoàng Elizabeth cứu giúp các tín đồ đạo Tin Lành đang bị bao vây tại
thành Rouen của Pháp.
1563
- Cuộc chiến tranh vùng Baltic

1564
- Maximilian II lên làm hoàng đế đế quốc Thánh
- Nước Áo được chia cho ba người con thừa kế của Ferdinand I
- Sa hoàng Ivan IV tiến hành khủng bố tầng lớp quý tộc Nga
- Giáo hoàng Pius IV phê chuẩn các sắc lệnh của hội nghị giám mục Trente và lập ra một giáo hoàng hồng y
giáo chủ để giải thích các sắc lệnh này.
- 18-2 : Ngày sinh của Galilée
- Năm sinh của William Shakespeare
1565
- Trận Talikotu
- Xây dựng pháo đài khổng lồ tại thành Agra
- Tây Ban Nha xâm chiếm quần đảo Philippin.
- Nhà họa sĩ người Flandre Pieter Breughel Cha 1530-1569) vẽ bộ tranh Bốn mùa.
24


- Xây dựng Sở Giao dịch đầu tiên tại Luân Đôn
1566
- Cách mạng Hà Lan
- 7-1 : Antonio Ghislieri lên làm giáo hoàng
1567
- 15-6 : James VI lên là vua Anh
- Cuộc chiến tranh tôn giáo lần 2
1568
- Jan III Vasa lên làm vua Thụy Điển
- Cuộc chiến tranh 80 năm
- Cuộc chiến tranh tôn giáo lần thứ 3
- Thành lập Sở giao dịch khu Xity (Luân Đôn)
1569.
- Xuất bản tấm bản đồ mặt phẳng đầu tiên

1570
- Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đảo Síp, là lãnh thổ thuộc quyền sở hữu của thành quốc Venezia từ 1489.
- Hòa ước Saint-Germain
1571
- 7-10 : Trận Lépante
- Quân Tartar thiêu hủy thành Moskva.
- 27-12 : Nhà thiên văn học Johannes Kepler ra đời
- Lắp đặt đồng hồ thiên văn tại nhà thờ lớn ở thành Strasbourg.
1572.
- Triều đại Jagellon ở Ban Lan kết thúc
- Bắt đầu cuộc cạnh tranh trên biển giữa Anh và Tây Ban Nha
- Ngày 13-5: Buoncompagni lên làm giáo hoàng
- 24-8 : Cuộc tàn sát Đêm Thánh Bartholomeo
- Cuộc chiến tranh tôn giáo lần thứ 4
1573
- Guillaume I d’Orange lên làm thống đốc các tỉnh thuộc lãnh thổ Hà Lan ngày nay
- Hoàng đế Oda Nobunaga bãi bỏ chế độ tướng quân nhiếp chính của dòng họ Ashikaga.
1574
- Francesco de’ Medici lên làm quốc công miền Toscano
- Henri III lên làm vua Pháp
- Murad III lên làm sultan
1575
- Stephan Batory lên làm vua ở Ba Lan
- Cuộc chiến tranh tôn giáo lần thứ 5
- Lập dòng tu Oratoire
1576
- Rodolph II de Habsburg lên làm hoàng đế
- 17 tỉnh Hà Lan thành lập một liên minh và trục xuất người Tây Ban Nha.
- Liên minh giáo phái Calvin
1577

- Cuộc chiến tranh tôn giáo lần thứ 6
- Ngày 13-12 : nhà hàng hải người Anh Francis Drake thực chuyến đi vòng quanh thế giới lần thứ hai nhân
danh nữ hoàng Anh Elizabeth.
1578
- Trận Alcazar Quivir (Trận đánh của Ba Ông Vua)
25