F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Kinh t V Mô – Tóm t t ch

ng
Paul Krugman, 2006

Ch

ng 6

Kinh t v mô: b c tranh t ng quát
1. Kinh t v mô là môn h c v các hành vi c a t ng th n n kinh t - t ng s n l
giá chung, vi c làm, cán cân thanh toán, t ng tr ng kinh t v.v...

ng, m c

2.

n m khác nhau c b n gi a kinh t v mô và kinh t vi mô là: kinh t v mô chú

tr ng n nh h ng do s tích lu t ng h p c a các hành ng cá nhân có th d n n
các k t qu kinh t v mô không nh tr c nh th nào; kinh t v mô cho phép có ph m
vi can thi p r ng h n c a chính ph ; kinh t v mô nghiên c u s t ng tr ng dài h n; và
kinh t v mô s d ng các s li u t ng th c a n n kinh t , các i l ng này tóm t t s
li u gi a các th tr ng khác nhau nh th tr ng hàng hoá, d ch v , lao ng, và tài s n.
Kinh t v mô hi n i hình thành t nh ng n l c c g ng tìm hi u và gi i thích cu c
i Suy Thoái.

3.

t m i quan tâm chính c a kinh t v mô là chu k kinh t , bao g m s luân phiên
ng n h n gi a các th i k kinh t suy thoái - khi s vi c làm và t ng s n l ng t t gi m,
và th i k kinh t
r ng - khi s vi c làm và t ng s n l ng t ng lên. Kinh t v mô
hi n i phát tri n ng n ch n s xu t hi n c a các k
i suy thoái, là tình tr ng suy
p kinh t n ng n và kéo dài.
c l ng lao ng, bao g m hai l c l ng là c l ng
có vi c làm và l c l ng th t nghi p, không bao g m nh ng ng i lao ng chán n n,
là nh ng ng i tuy có kh n ng làm vi c nh ng không làm vi c và ã t b vi c tìm ki m
vi c làm. Th ng kê lao ng c ng không ch a d li u v khi m d ng lao ng, nh ng
lao ng có vi c làm nh ng ki m
c ít h n so v i m c l ra h có th ki m
c trong
th i k kinh t m r ng do công vi c l ng th p ho c làm vi c ít gi .
l th t nghi p
là n v o l ng khá t t v tình hình th tr ng lao ng, th ng t ng và gi m l p l i
theo th i gian. ng s n l ng là m c t ng s n l ng hàng hoá và d ch v cu i cùng
trong n n kinh t , di chuy n theo h ng ng c l i v i t l th t nghi p trong chu k kinh
.


4. Chính sách bình n là n l c c a chính ph
u hòa nh ng bi n ng c a chu k
kinh t , v i hai công c chính là: chính sách ti n t , nh m làm thay i l ng ti n trong
u thông ho c lãi su t, ho c c hai; và chính sách thu chi ngân sách, nh m làm thay
i thu ho c chi tiêu c a chính ph , ho c c hai.
5.

t v n chính khác c a môn kinh t v mô là s
ng tr ng dài h n tr ng k , hay
i n gi n ng tr ng dài h n, xu h ng t ng lên v lâu dài c a t ng s n l ng qua
nhi u th p k . S t ng tr ng b n v ng c a t ng s n l ng trên u ng i là nhân t
chính trong m t n n kinh t giúp phát tri n m c s ng c a n n kinh t ó theo th i gian.

6. Các nhà kinh t h c phân bi t gi a i l ng o l ng danh ngh a, là nh ng s o ch a
c u ch nh theo s thay i giá c , và i l ng o l ng th c, là nh ng s o
c
u ch nh theo s thay i giá c . Thay i c a ti n công th c là m t n v t t
o
ng s thay i s c mua c a ng i lao ng.
c giá chung là m c giá c a t t c các
hàng hoá và d ch v cu i cùng trong n n kinh t .
l l m phát, ph n tr m thay i
hàng n m c a m c giá chung, có giá tr d ng khi m c giá chung t ng ( m phát) và âm
Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 1

.d o


o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic


k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge


F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

khi m c giá chung gi m (gi m phát). Vì gi m phát và l m phát có th gây ra nhi u v n
, s bình n giá là c n thi t.
7.

n kinh t óng là m t n n kinh t không trao i hàng hoá, d ch v , ho c tài s n v i
nh ng n c khác; n kinh t m trao i hàng hoá, d ch v , và tài s n v i nh ng n c
khác. Vi t Nam ã và ang tr thành m t n n kinh t ngày càng m , và kinh t v mô
a n n kinh t m ngày càng tr nên quan tr ng. M t trong nh ng m i quan tâm chính
a kinh t v mô trong n n kinh t m là giá h i oái, giá tr c a m t ng ti n so v i
t ng ti n khác. T giá h i oái có th nh h ng n m c giá chung. T giá h i oái
ng có th nh h ng n t ng s n l ng thông qua tác ng lên cán cân th ng m i,
là chênh l ch gi a giá tr mua và bán v i n c ngoài. M t v n khác là dòng v n, dòng
chuy n d ch c a các tài s n tài chính gi a các qu c gia.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 2


.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C


lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge


F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 7

Tìm hi u kinh t v mô
1. Các nhà kinh t h c theo dõi s l u chuy n c a ng ti n gi a các khu v c thông qua các
tài kho n thu nh p và s n l ng qu c gia, hay i t t là tài kho n qu c gia. Thông
qua th tr ng các y u t s n xu t, các h gia ình h ng thu nh p t ti n l ng, lãi trái
phi u, l i nhu n do s h u phi u, và ti n cho thuê t. Thêm vào ó, h còn nh n
c chuy n giao c a chính ph . Thu nh p kh d ng, ng t ng thu nh p c a h gia
ình sau thu c ng thêm các kho n chuy n giao c a chính ph ,
c phân b cho vi c chi
tiêu c a ng i tiêu dùng (C) và ti t ki m t nhân. Thông qua các th tr ng tài chính,
ti t ki m t nhân và cho vay n c ngoài
c s d ng cho chi tiêu u t (I), vay m n
a chính ph , và vay m n n c ngoài. Chi phí mua hàng hoá và d ch v c a chính
ph (G)
c tr b ng thu và vay m n c a chính ph . Xu t kh u (X) t o nên m t

dòng ti n ch y vào t n c t các n c khác trên th gi i, nh ng nh p kh u (IM) l i
n n dòng ti n ch y t trong n c ra các n c khác trên th gi i. Các n c khác c ng
có th mua trái phi u và c phi u trên th tr ng tài chính Vi t Nam.
2.

ng s n l ng n i a, hay GDP, o l ng giá tr c a t t c hàng hoá và d ch v cu i
cùng n xu t ra trong n n kinh t , không bao g m giá tr c a hàng hoá và d ch v trung
gian. Ta có th tính GDP theo 3 cách: c ng t t c các giá tr gia t ng c a t t c các nhà
n xu t; c ng t t c các chi tiêu cho hàng hoá và d ch v cu i cùng s n xu t trong n c,
n n ph ng trình GDP = C + I + G + X – IM; ho c c ng t t c thu nh p mà các công
ty trong n c tr cho các y u t s n xu t. Ba ph ng pháp này t ng
ng v i nhau vì
trong n n kinh t t ng th , t ng thu nh p do các công ty trong n c tr cho các y u t s n
xu t ph i b ng v i t ng chi tiêu cho hàng hoá và d ch v cu i cùng s n xu t trong n c.
ng (X - IM), xu t kh u tr nh p kh u, th ng
c g i là xu t kh u ròng.

3. GDP th c là t ng giá tr c a hàng hoá và d ch v cu i cùng
c s n xu t, tính b ng
cách s d ng m c giá c a m t n m
c ch n làm n m g c (n m c b n hay c s ).
Ngo i tr n m g c, GDP th c không b ng v i GDP danh ngh a, là t ng s n l ng
c
tính d a trên giá hi n hành. Vi c phân tích t l t ng tr ng t ng s n l ng ph i s d ng
GDP th c vì làm nh v y s lo i b
c b t c s thay i nào c a giá tr c a t ng s n
ng mà ch do s bi n i giá gây ra. GDP th c trên u ng i, là m t n v o s n
ng bình quân c a m i ng i, nh ng b n thân nó không ph i là m t m c tiêu chính
sách thích h p.
4.


l th t nghi p là m t ch báo v tình tr ng th tr ng lao ng, nh ng ta không nên
xem nó nh m t n v o ph n tr m s n l ng ng i mu n làm vi c nh ng không th
ki m
c vi c làm. T l này có th báo cáo quá m c
th c t c a th t nghi p vì m i
ng i th ng có m t kho ng th i gian không có vi c khi tìm ki m vi c làm. Nó c ng có
th báo cáo d i m c th c t c a th t nghi p vì nó không bao g m nh ng ng i lao
ng chán n n.

5.

ng tr ng c a GDP th c và m c thay i t l th t nghi p có m t m i t ng quan t l
ngh ch r t rõ ràng: khi GDP th c t ng tr ng trên m c bình quân, t l th t nghi p gi m;
khi GDP th c t ng tr ng d i m c bình quân, t l th t nghi p t ng.

6.

o m c giá chung, các nhà kinh t tính chi phí mua m t “ hàng hóa.” Ch s giá
là t l gi a m c giá hi n t i c a r hàng hóa, chia cho m c giá c a r hàng hóa ó tính
theo giá c a n m g c, nhân v i 100.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 3

.d o

o


.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k


to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge


c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

7.

l l m phát là ph n tr m thay i h ng n m c a ch s giá, ch y u d a trên ch s
giá tiêu dùng, hay CPI, là ch s giá ph bi n nh t. M t ch s t ng t cho hàng hoá và
ch v mà các công ty mua là ch s giá s n xu t. Cu i cùng, nhà kinh t c ng s d ng
s gi m phát GDP; h s này o l ng m c giá b ng cách tính t s c a GDP danh
ngh a trên GDP th c nhân v i 100.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 4

.d o

o

.c

m


C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu


y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu

to
k
lic

Ch

ng tr

ng 8

ng kinh t dài h n

1. Các m c GDP th c trên u ng i khác nhau r t nhi u trên toàn th gi i: h n phân n a
dân s th gi i s ng trong nh ng t n c nghèo h n c n c M tính vào th i m n m
1900. Qua th k 20, GDP th c trên u ng i c a n c M ã t ng g n 600%.
2.

l t ng tr ng GDP th c trên u ng i các n c c ng r t khác nhau. C n c theo
Qui t c 70, tính s n m c n thi t GDP th c trên u ng i t ng g p ôi, ta l y 70
chia cho t l t ng tr ng h ng n m c a GDP th c trên u ng i.

3.

u t then ch t t ng tr ng dài h n là t ng ng su t lao ng, hay g i t t là n ng
su t, là s n l ng trên m t u ng i lao ng. S gia t ng n ng su t hình thành t s
gia t ng ngu n v n v t l c trên m t ng i lao ng và ngu n v n nhân l c trên m t
ng i lao ng c ng nh t các ti n b công ngh . Hàm t ng s n xu t cho ta bi t GDP
th c trên m t ng i lao ng ph thu c nh th nào vào ba y u t trên. N u nh ng y u t
khác không i, su t sinh l i c a ngu n v n v t l c s gi m d n: m i n v v n v t
c t ng thêm s d n n m c t ng n ng su t th p h n so v i m c t ng n ng su t c a n

v n v t l c tr c ó. Nói cách khác, t ng d n ngu n v n v t l c trên m i lao ng s
n n t l t ng tr ng n ng su t có giá tr d ng, nh ng t l t ng tr ng ó s nh
n.
ch toán t ng tr ng - tính toán v s óng góp c a m i y u t s n xu t cho s
ng tr ng kinh t c a m i t n c - cho th y gia t ng ng n ng su t các y u t s n
xu t (TFP), hay còn g i là t ng l ng s n ph m
c s n xu t t m t l ng y u t s n
xu t nh t nh, là y u t then ch t cho s t ng tr ng dài h n. T ng tr ng n ng su t
th ng
c xem là nh h ng c a ti n b công ngh . Ng c l i v i nh ng th i k tr c
ây, tài nguyên thiên nhiên ang càng ngày càng tr thành m t ngu n t ng tr ng n ng
su t kém quan tr ng h n trên nhi u nhi u qu c gia ngày nay.

4. Có m t s y u t nh h ng n s khác bi t v t l t ng tr ng gi a các n c. Nh ng
u t ó là chính sách c a chính ph và các th ch làm t ng ti t ki m và chi tiêu u t ,
u t n c ngoài,
s h t ng, nghiên c u và phát tri n, c ng nh thúc y s n
nh chính tr và b o v quy n s h u.
5. Trên th gi i có nhi u ví d v thành công và th t b i trong n l c t
c t ng tr ng
kinh t dài h n. Các n n kinh t ông Á ã làm r t nhi u u úng n và t
ct l
ng tr ng r t cao. châu M Latinh, n i ang thi u m t s
u ki n quan tr ng, t ng
tr ng nhìn chung khá th t v ng. châu Phi, GDP th c trên u ng i gi m sút trong
t vài th p niên, cho dù hi n c ng ã có m t vài d u hi u ti n b . T l t ng tr ng c a
nh ng n c ti n b v kinh t ang h i t , nh ng không ph i t l t ng tr ng c a t t c
các n c trên th gi i u h i t .
u này khi n cho các nhà kinh t tin r ng gi thi t
i t ch phù h p v i s li u khi nh ng y u t nh h ng n t ng tr ng nh giáo d c,

s h t ng, chính sách thu n l i,
c duy trì t ng t nh nhau gi a các t n c.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 5

.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w


w

w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!


PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

Ti t ki m, chi tiêu
1.

ng 9

u t , và h th ng tài chính

u t vào ngu n v n v t l c là c n thi t cho phát tri n kinh t dài h n. Vì th

n n
kinh t t ng tr ng, t n c c n m
ng cho các kho n ti t ki m tr thành chi tiêu
ut .

2. Theo ng nh t th c ti t ki m-chi tiêu u t , ti t ki m và chi tiêu u t luôn b ng
nhau trên bình di n t ng th n n kinh t . Chính ph c ng là m t ngu n ti t ki m khi cán
cân ngân sách a chính ph có giá tr d ng, còn g i là th ng d ngân sách; chính ph
là m t ngu n làm gi m ti t ki m khi cán cân ngân sách âm, còn g i là thâm h t ngân
sách. Trong m t n n kinh t óng, ti t ki m b ng v i ti t ki m qu c gia, b ng t ng c a
ti t ki m t nhân và cán cân ngân sách. Trong m t n n kinh t m , ti t ki m b ng v i ti t
ki m qu c gia c ng v i dòng v n vào c a ti t ki m n c ngoài. Khi ti t ki m ch y ra
c ngoài, ta có m t dòng v n ra, hay dòng v n vào có giá tr âm.
3. Th tr ng v n vay gi nh miêu t cách th c v n vay t nh ng ng i ti t ki m
c
phân b nh th nào cho nh ng ng i i vay, t c là nh ng ng i có các d án chi tiêu
u t . tr ng thái cân b ng, ch nh ng d án nào có su t sinh l i n h n ho c b ng lãi
su t cân b ng m i
c tài tr . T vi c th hi n l i ích t giao d ch gi a ng i cho vay
và ng i vay
c t i a hoá nh th nào, th tr ng v n vay cho ta bi t lý do khi n m t
th ng tài chính v n hành t t s d n n t ng tr ng kinh t dài h n t t h n. Th tr ng
n vay c ng cho ta th y vi c chính ph vay m n trang tr i thâm h t ngân sách có
th d n n chèn l n chi tiêu u t cá nhân,gi m t c
t ng tr ng kinh t , khi các u
ki n khác không i.
4. Các h gia ình u t ti n ti t ki m hi n th i hay a c i – c là ti t ki m tích lu c a
- b ng vi c mua tài s n. Tài s n có th d i d ng tài s n tài chính,
t t gi y
ch ng nh n quy n s h u c a ng i mua i v i thu nh p t ng lai t ng i bán hay có

th là m t tài s n v t ch t, m t s n quy n i v i m t i t ng h u hình cho phép ch
h u có quy n s d ng nh ý mu n. M t tài s n tài chính c ng là m t ngh a v nhìn t
góc
ng i bán. Có b n lo i tài s n tài chính: v n vay, trái phi u, c phi u và ti n g i
ngân hàng.
i lo i tài s n tài chính này ph c v m t m c ích khác nhau trong vi c
th c hi n ba nhi m v c b n c a h th ng tài chính: gi m chi phí giao d ch - chi phí
th c hi n m t doanh v ; làm gi m i ro tài chính – tình tr ng không ch c ch n v k t
qu trong t ng lai có liên quan n l i và l v m t tài chính; và cung c p tài s n thanh
kho n - nh ng tài s n có th
c chuy n i m t cách nhanh chóng thành ti n m t mà
không b m t nhi u giá tr (ng c l i v i tài s n không thanh kho n, không th nhanh
chóng chuy n thành ti n m t mà không m t nhi u giá tr ).
5.

c dù nhi u ng i vay nh và v a s d ng v n vay ngân hàng tài tr cho chi tiêu
u t , nh ng công ty l n h n th ng phát hành c phi u. Các ch s h u doanh nghi p
làm gi m r i ro c a h b ng cách bán c phi u. M c dù c phi u th ng em l i sinh l i
cao h n trái phi u, các nhà u t th ng mong mu n làm gi m r i ro c a h b ng vi c
a d ng hoá, t c là s h u nhi u tài s n mà su t sinh l i c a chúng d a trên nh ng s
ki n không liên quan hay c l p v i nhau. H u h t m i ng i u không a r i ro, xem
vi c thua l m t kho n ti n là vi c to tát khó ch p nh n, trong khi ó vi c thu
cm t
kho n ti n c ng b ng nh v y l i là m t l i ích ít áng k h n nhi u.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 6


.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C


lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge


F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

6. Các trung gian tài chính – nh ng t ch c nh qu h t ng, qu l ng h u, công ty
o hi m nhân th , và ngân hàng - là nh ng thành ph n ch y u c a h th ng tài chính.
Qu h t ng và qu l ng h u cho phép nhà u t nh a d ng hoá ho t ng u t ;
và các công ty b o hi m nhân th giúp làm gi m r i ro.
7. Ngân hàng cho phép các cá nhân gi nh ng kho n ti n g i thanh kho n mà sau ó
c
dùng tài tr cho nh ng kho n vay không thanh kho n. Ngân hàng có th th c hi n
c giao d ch không cân x ng v thanh kho n này vì th ng th ng ch có m t s ít
ng i g i mu n rút ti n g i ti t ki m c a h vào cùng m t th i m. Ngân hàng là nhân
then ch t cho s t ng tr ng kinh t dài h n.
8. Bi n ng th tr ng tài chính có th là nguyên nhân gây ra b t n kinh t v mô. Giá c
phi u, c ng nh nhu c u s h u các tài s n c nh tranh khác,
c xác nh b i cung và
u: khi lãi su t th tr ng t ng, giá c phi u th ng gi m và ng c l i. K v ng tác ng
n cung và c u c a c phi u: k v ng t t v t ng lai thúc y giá c phi u hi n t i cao
n và k v ng m m v t ng lai th p khi n giá hi n t i th p h n. M t quan m v
cách th c hình thành các k v ng là gi thi t th tr ng hi u qu ; gi thi t này cho r ng
giá c a các tài s n tài chính th hi n t t c các thông tin ph bi n s n có trong công

chúng. Gi thi t này c ng ng m cho r ng các bi n ng v n d không th d oán
c–
hay nói cách khác là các bi n ng tuân theo m t
c ng u nhiên.
9. Nhi u ng i tham gia th tr ng và các nhà kinh t tin r ng, d a trên nh ng b ng ch ng
xác th c, các th tr ng tài chính không có nh ng hành vi duy lý nh theo gi thi t th
tr ng hi u qu . Các b ng ch ng này bao g m s ki n là bi n ng giá c a c phi u
th ng quá l n nên không th ch b tác ng b i các y u t c b n mà thôi. Các nhà
ho ch nh chính sách gi nh r ng th tr ng không ph i lúc nào c ng có hành vi duy
lý, và h c ng không th thông minh h n th tr ng.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 7

.d o

o

.c

m

C

m

w


o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W

!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch


ng 10

ng cung và t ng c u
1.
2.

ng t ng cung trình bày m i quan h gi a m c giá chung và l
ng.

ng cung c a t ng s n

ng t ng cung ng n h n có d c h ng lên vì ti n l ng danh ngh a khó thay i
trong ng n h n: m c giá chung cao h n s d n n l i nhu n cao h n trên m t n v s n
ng, và t ng s n l ng s t ng lên trong ng n h n. Nh ng thay i v giá c a các lo i
hàng hoá, ti n l ng danh ngh a, và n ng su t d n n thay i l i nhu n c a nhà s n
xu t và làm d ch chuy n
ng t ng cung ng n h n.

3. Trong dài h n, t t c giá c , bao g m ti n l ng danh ngh a, u linh ho t và n n kinh t
n xu t t i m c n l ng ti m n ng. N u t ng s n l ng th c t v t quá s n l ng
ti m n ng, d n d n ti n l ng danh ngh a s t ng lên
áp ng tình tr ng t l th t
nghi p th p, và d n d n t ng s n l ng s gi m. N u s n l ng ti m n ng v t quá t ng
n l ng th c t , ti n l ng danh ngh a s d n d n gi m
áp ng tình tr ng t l th t
nghi p cao, và d n d n t ng s n l ng s t ng. Vì th
ng t ng cung dài h n là
ng th ng ng t i m s n l ng ti m n ng.
4.


ng t ng c u nêu lên m i quan h gi a m c giá chung và l ng c u c a t ng s n
ng. Nó là m t
ng h ng xu ng do hai lý do. Lý do th nh t là nh h ng c a s
thay i m c giá chung i v i c a c i - m c giá chung cao h n làm gi m s c mua c a
a c i h gia ình và làm gi m chi tiêu tiêu dùng. Lý do th hai là nh h ng c a thay
i m c giá chung i v i lãi su t - m c giá chung cao h n làm gi m s c mua c a
ng ti n n m gi trong tay các h gia ình và các công ty, d n n lãi su t t ng lên và
chi tiêu u t và chi tiêu tiêu dùng gi m xu ng.
ng t ng c u d ch chuy n do s thay
i c a k v ng, thay i c a c a c i mà không ph i do thay i m c giá chung, và thay
i c a tr l ng v n v t l c. Các nhà ho ch nh chính sách có th s d ng chính sách
thu chi ngân sách và chính sách ti n t
làm d ch chuy n
ng t ng c u.

5. M t thay i t
nh trong t ng chi tiêu d n n m t ph n ng dây chuy n, trong ó
ng thay i c a GDP th c b ng v i nhân (multiplier) nhân v i thay i ban u c a
ng chi tiêu. Giá tr c a s nhân, 1/(1-MPC), ph thu c vào xu h ng tiêu dùng biên
(MPC). MPC là m c t ng chi tiêu tiêu dùng khi thu nh p kh d ng t ng thêm m t USD.
MPC càng l n, s nhân càng l n và thay i c a GDP th c càng l n ng v i b t c thay
it
nh nào trong t ng chi tiêu. Xu h ng ti t ki m biên, MPS, b ng v i 1- MPC.
6. Trong mô hình AS-AD, giao
mc a
ng t ng cung ng n h n và
ng t ng c u là
m cân b ng kinh t v mô ng n h n. Nó xác nh
c giá chung cân b ng ng n
n và m c n l ng chung cân b ng ng n h n.

7. Các bi n ng kinh t x y ra là do s d ch chuy n c a
ng t ng cung ng n h n (m t cú
c cung) hay c a
ng t ng c u (m t cú s c c u). Cú s c cung khi n cho m c giá
chung và t ng s n l ng d ch chuy n theo chi u h ng ng c nhau khi n n kinh t di
chuy n d c theo
ng t ng c u. M t tình tr ng c bi t khó ch u phát sinh g i là m
phát ình tr - m phát t ng và t ng s n l ng gi m - gây ra b i cú s c cung tiêu c c.
Cú s c c u khi n cho m c giá chung và t ng s n l ng d ch chuy n theo cùng m t
ng khi n n kinh t di chuy n d c theo
ng t ng cung ng n h n.
Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 8

.d o

o

.c

m

C

m

w


o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W

!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

8. Cú s c c u ch có nh h ng ng n h n lên t ng s n l ng vì n n kinh t s
u ch nh

trong dài h n. Trong m t
cách suy thoái, ti n l ng danh ngh a gi m cu i cùng s
khi n cho n n kinh t di chuy n v tr ng thái cân b ng kinh t v mô dài h n,
ó
ng s n l ng b ng v i s n l ng ti m n ng. Trong m t
cách l m phát, cu i cùng
ti n l ng danh ngh a s t ng làm n n kinh t di chuy n v tr ng thái cân b ng kinh t v
mô dài h n.
9. Chi phí cao - o b ng tình tr ng th t nghi p - c a h cách suy thoái và nh ng h l y b t
i trong t ng lai c a h cách l m phát khi n nhi u nhà kinh t r t tích c c ng h các
chính sách bình n: s d ng chính sách thu chi ngân sách ho c chính sách ti n t
xoa
u các cú s c c u. Chính sách thu chi ngân sách nh h ng tr c ti p n t ng c u thông
qua chi tiêu chính ph và gián ti p thông qua nh ng thay i c a thu khoá ho c chuy n
giao c a chính ph mà tác ng n chi tiêu tiêu dùng. Chính sách ti n t nh h ng gián
ti p lên t ng c u thông qua nh ng thay i lãi su t làm nh h ng n ng i tiêu dùng và
chi tiêu u t . Tuy nhiên, nh ng chính sách này có th có nh c m, vì có th làm góp
ph n t ng thâm h t ngân sách dài h n và chèn l n u t t nhân, d n n t ng tr ng dài
n th p h n.
ng th i, nh ng d oán sai sót có th làm t ng b t n kinh t .
10. Nh ng cú s c cung tiêu c c d n n m t tình th ti n thoái l ng nan v chính sách:
chính sách ch ng l i tình tr ng gi m s n l ng thông qua gia t ng t ng c u s d n n
m phát cao h n; nh ng m t chính sách ch ng l i l m phát b ng cách h th p t ng c u s
làm s n l ng càng thêm sa sút.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 9


.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C


lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge


F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 11

Thu nh p và chi tiêu
1. Hàm tiêu dùng bi u th cách th c xác nh chi tiêu tiêu dùng c a m t h gia ình theo thu
nh p kh d ng hi n t i c a h . Hàm t ng tiêu dùng bi u th m i quan h cho c n n kinh
. Theo gi thi t vòng i, các h gia ình c g ng u hoà hay dàn tr i vi c chi tiêu
ng u trong su t cu c i h . K t qu là, hàm t ng tiêu dùng d ch chuy n
áp ng
tr c nh ng thay i trong thu nh p kh d ng d ki n trong t ng lai và s thay i c a
ng c a c i.
2. Chi tiêu u t theo k ho ch ph thu c ngh ch bi n v i lãi su t và n ng su t s n xu t
hi n t i; chi tiêu u t theo k ho ch ph thu c ng bi n v i k v ng v GDP th c
trong t ng lai. Nguyên lý gia t c phát bi u r ng chi tiêu u t b nh h ng nhi u b i
l t ng tr ng k v ng c a GDP th c.
3. Công ty gi hàng t n kho h có th tho mãn nhu c u ng i tiêu dùng m t cách
nhanh chóng.

u t hàng t n kho có giá tr d ng khi công ty b sung hàng t n kho,
có giá tr âm khi công ty gi m hàng t n kho. Tuy nhiên, thông th ng s thay i hàng
n kho không ph i là m t quy t nh có ch ý mà là h qu c a nh ng sai s khi d báo
doanh s bán, vì th d n n u t hàng t n kho ngoài k ho ch, có th có giá tr
âm ho c d ng. Chi tiêu u t th c t là t ng c a chi tiêu u t theo k ho ch và u
hàng t n kho ngoài k ho ch.
4.

tr ng thái cân b ng thu nh p - chi tiêu, trong m t mô hình n gi n không có chính
ph và không có ngo i th ng, ng chi tiêu theo k ho ch là t ng c a chi tiêu tiêu dùng
và chi tiêu u t theo k ho ch, và c ng b ng v i GDP th c.
m GDP cân b ng thu
nh p - chi tiêu, hay Y*, u t hàng t n kho ngoài k ho ch b ng không. Khi t ng chi
tiêu theo k ho ch l n h n Y*, u t hàng t n kho ngoài k ho ch có giá tr âm; hàng t n
kho gi m b t ng và công ty gia t ng s n xu t. Khi t ng chi tiêu theo k ho ch nh h n
Y*, u t hàng t n kho ngoài k ho ch có giá tr d ng, hàng t n kho t ng b t ng và
công ty gi m s n xu t. Giao
m Keynes th hi n cách th c n n kinh t t
u ch nh
t tr ng thái cân b ng thu nh p - chi tiêu thông qua u ch nh hàng t n kho.

5. Sau khi có s thay i t
nh c a t ng chi tiêu theo k ho ch, quá trình u ch nh hàng
n kho làm d ch chuy n n n kinh t
n tr ng thái cân b ng thu nh p - chi tiêu m i. S
thay i c a GDP cân b ng thu nh p - chi tiêu do s thay i t
nh c a chi tiêu s b ng
i s nhân nhân cho AE ho ch. Vì th , kho ng cách d ch chuy n c a
ng AD t i m t
c giá chung b t k x y ra do s thay i t

nh c a chi tiêu u t hay chi tiêu tiêu
dùng s b ng v i s nhân nhân cho thay i t
nh c a chi tiêu.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 10

.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w


w

w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!


PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 12

Chính sách thu chi ngân sách
1. Chính ph óng m t vai trò to l n trong n n kinh t , thu nh n m t ph n l n GDP thông
qua thu và chi tiêu nhi u vào vi c mua hàng hoá và d ch v , c ng nh th c hi n các
kho n chuy n giao, ph n l n là d i hình th c o hi m xã h i. Chính sách thu chi ngân
sách là vi c s d ng thu , chuy n giao c a chính ph hay mua s m hàng hoá d ch v c a

chính ph
d ch chuy n
ng t ng c u. Nh ng nhi u nhà kinh t c nh giác r ng m t
chính sách thu chi ngân sách quá n ng ng trong th c t có th khi n cho n n kinh t
kém n nh do
tr th i gian gi a vi c ho ch nh và th c hi n chính sách.
2. Vi c mua s m hàng hoá và d ch v c a chính ph nh h ng tr c ti p lên t ng c u, trong
khi thay i thu và chuy n giao c a chính ph nh h ng gián ti p lên t ng c u thông
qua làm thay i thu nh p kh d ng c a h gia ình. Chính sách ngân sách m r ng
làm d ch chuy n
ng t ng c u sang bên ph i, trong khi chính sách ngân sách thu h p
làm d ch chuy n
ng t ng c u sang bên trái.
3. Chính sách thu chi ngân sách có nh h ng theo c p s nhân lên n n kinh t . Chính sách
ngân sách m r ng d n n s gia t ng GPD th c l n h n so v i m c t ng ban u c a
ng chi tiêu do chính sách gây ra. Ng c l i, chính sách ngân sách thu h p khi n cho
GDP th c gi m nhi u h n so v i m c gi m ban u c a t ng chi tiêu do chính sách gây
ra. Kho ng cách d ch chuy n c a
ng t ng c u ph thu c vào lo i chính sách thu chi
ngân sách. S nhân c a thay i tiêu dùng c a chính ph , 1/ (1- MPC), l n h n s nhân
a thay i thu khoá hay chuy n giao c a chính ph , MPC/ (1- MPC), vì m t ph n c a
thay i thu hay chuy n giao
c h p thu b ng ti t ki m trong t chi tiêu u tiên.
Vì th , s thay i tiêu dùng c a chính ph có nh h ng i v i n n kinh t m nh h n
so v i s thay i thu hay chuy n giao c a chính ph v i cùng giá tr .
4. Các qui nh giám sát thu khoá và chuy n giao c a chính ph có tác d ng nh các y u
bình n t
ng, làm gi m giá tr s nhân và t
ng làm gi m
l n các bi n ng

a chu k kinh t . Ng c l i, chính sách thu chi ngân sách ch
ng phát sinh t các
hành ng có ch
nh c a các nhà ho ch nh chính sách, ch không ph i t chu k kinh
.
5. M t vài bi n ng trong cán cân ngân sách là do nh h ng c a chu k kinh t .
phân
bi t gi a nh h ng c a chu k kinh t và nh h ng c a các chính sách ngân sách ch
ng, chính ph các n c th ng dùng bi n pháp c tính cán cân ngân sách
u
ch nh theo chu k , m t giá tr
c l ng cán cân ngân sách gi s n n kinh t ang
c s n l ng ti m n ng.
6. Vi c h ch toán ngân sách c a chính ph M
c th c hi n d a trên c s
m tài
chính. Thâm h t ngân sách dai d ng có nh ng h l y dài h n vì thâm h t d n n
công ng lên.
u này có th tr thành m t v n n n vì hai lý do. N công có th chèn
n chi tiêu u t , làm gi m t ng tr ng kinh t dài h n. Và trong nh ng tr ng h p c c
oan, n quá nhi u có th d n n vi c chính ph v n , d n n r i lo n kinh t và tài
chính.
7. M t n v o l ng s lành m nh v ngân sách
c s d ng r ng rãi là l n -GDP.
Con s này có th n nh ho c gi m ngay c khi thâm h t ngân sách ang m c v a
ph i n u GDP t ng theo th i gian. Tuy nhiên, m t t l n -GDP n nh có th gây ra
Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 11


.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C


lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c



F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

t n t ng sai l m là t t c m i th
u r t t t, vì chính ph các n c ngày nay th ng
có
ng m n. N ng m n l n nh t c a chính ph M hình thành t b o hi m xã h i,
ch m sóc y t và tr giúp y t ; chi phí c a nh ng d ch v công này ngày càng t ng do dân
già i và chi phí y t t ng.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 12

.d o

o

.c


m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to


bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k


N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 13

Ti n t , ngân hàng và h th ng d tr liên bang
1. Ti n là b t c d ng tài s n nào có th
c s d ng d dàng mua bán hàng hoá và d ch
. Ti n trong l u thông và ti n g i thanh toán u
c xem là m t ph n c a cung
ti n. Ti n có ba vai trò: ti n là ph ng ti n trao i s d ng trong các giao d ch, ti n
là ph ng ti n t gi giá tr , u gi
c s c mua theo th i gian, và ti n là n v
ch toán qua ó ng i ta bi u th và niêm y t giá c .
2. Theo th i gian, ti n hàng hoá, bao g m nh ng hàng hoá mà ngoài vi c óng vai trò là
ti n, còn có giá tr th c, nh
ng xu b ng vàng và b c, ã
c thay th b i ti n
c
tr b ng hàng hoá, ví d nh ti n gi y
c h tr b ng vàng. Ngày nay ng ôla
ch thu n túy là m t lo i ti n pháp nh, nó ch có giá tr vì
c pháp lu t quy nh.
3. N c M có nhi u nh ngh a v cung ti n. M1 là ng ti n theo ý ngh a h p nh t, ch

bao g m ti n trong l u thông, séc du l ch, và ti n g i ngân hàng có th thanh toán b ng
séc. Cung ti n M2 và M3 bao g m nhi u tài s n h n,
c g i là các tài s n g n gi ng
ti n, ch y u là các d ng khác c a ti n g i ngân hàng, có th d dàng chuy n thành ti n
i thanh toán.
4. Ngân hàng cho phép ng i g i có th rút ti n c a h , nh ng ph n l n s ti n g i ngân
hàng
c em cho vay.
áp ng nhu c u ti n m t, ngân hàng duy trì m t kho n
tr ngân hàng, bao g m ti n m t gi trong các két b c c a ngân hàng và ti n g i t i C c
Tr Liên Bang.
l d tr là t l c a d tr ngân hàng trên ti n g i ngân hàng.
5. Trong quá kh , ngân hàng ôi khi r i vào tình tr ng ng i g i
xô i rút ti n, áng
chú ý nh t là vào u nh ng n m 1930.
tránh m i nguy hi m này, ng i g i hi n nay
c b o v b i o hi m ti n g i, ch ngân hàng ph i tuân theo các qui nh v v n,
nh m gi m ng c th c hiên quá nhi u các kho n cho vay quá r i ro b ng ti n g i c a
khách hàng, ngoài ra ngân hàng ph i tho mãn các yêu c u d tr .
6. Khi ti n
c kí g i vào ngân hàng, nó b t u m t quá trình t ng lên theo c p s nhân,
trong ó ngân hàng cho vay kho n
tr d , nh ó cung ti n
c t ng lên - ó là cách
ngân hàng t o ra ti n. N u t ng cung ti n ch bao g m ti n g i thanh toán, cung ti n s
ng v i giá tr d tr chia cho t l d tr . Trong th c t , ph n l n s ti n là bao g m
ti n trong l u thông, và nhân ti n t là t l c a cung ti n trên c s ti n.
7. C s ti n
c qu n lý b i C c D Tr Liên Bang (Fed); Fed là ngân hàng trung ng
a n c M . H th ng d tr liên bang k t h p m t s

c m c a m t v n phòng
chính ph v i m t vài c m c a m t t ch c t nhân. Fed n nh các yêu c u d tr .
áp ng nh ng yêu c u này, các ngân hàng vay và cho vay d tr trên th tr ng v n
liên bang theo lãi su t v n liên bang. Các ngân hàng c ng vay t Fed v i lãi su t chi t
kh u.
8. Nghi p v th tr ng m c a Fed là công c chính c a chính sách ti n t : Fed có th
ng ho c gi m c s ti n thông qua mua trái phi u kho b c M t các ngân hàng ho c
bán trái phi u này cho các ngân hàng.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 13

.d o

o

.c

m

C

m

w

o


.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W
!


PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 14


Chính sách ti n t
1.

ng c u ti n hình thành t s ánh i gi a chi phí c h i c a vi c gi ti n và tính
thanh kho n mà ti n em l i. Chi phí c h i c a vi c gi ti n ph thu c vào lãi su t ng n
n, ch không ph i lãi su t dài h n.

2. N u nh ng y u t khác không i, l ng c u ti n danh ngh a t l v i m c giá chung. Vì
th , c u ti n c ng có th
c bi u di n b ng
ng c u ti n th c. S thay i c a t ng
chi tiêu th c, công ngh và th ch làm d ch chuy n
ng c u ti n danh ngh a và
ng
u ti n th c. Theo ph ng trình nh l ng ti n t , l ng c u ti n th c l v i ng
chi tiêu th c, trong ó, h ng s t l b ng m t trên c
l u thông c a ti n.
3. Mô hình s thích thanh kho n c a lãi su t phát bi u r ng lãi su t
c xác nh trên th
tr ng ti n t b ng
ng c u ti n và
ng cung ti n. c D Tr Liên Bang (FED) có
th thay i lãi su t trong ng n h n b ng cách d ch chuy n
ng cung ti n. Trong th c
, FED s d ng nghi p v th tr ng m
t
c lãi su t v n liên bang m c tiêu,
mà các lo i lãi su t khác th ng
c d a vào ó xác nh.
4. Chính sách ti n t m r ng, gi m lãi su t và làm t ng t ng c u thông qua t ng cung ti n,

c s d ng khép l i h cách suy thoái. Chính sách ti n t thu h p, t ng lãi su t và
gi m t ng c u b ng cách gi m cung ti n,
c s d ng khép l i h cách l m phát.
5. Gi ng nh chính sách thu chi ngân sách, chính sách ti n t c ng có hi u ng s nhân, vì
nh ng thay i c a lãi su t d n n thay i c a chi tiêu tiêu dùng và ti t ki m c ng nh
chi tiêu u t . Trong ng n h n, s thay i c a lãi su t cân b ng
c xác nh trên th
tr ng ti n t s d n n thay i GDP th c và ti t ki m thông qua hi u ng s nhân.
Thay i ti t ki m làm d ch chuy n cung v n vay trên th tr ng v n vay cho n khi t
c tr ng thái cân b ng ng v i lãi su t cân b ng m i.
6. Trong dài h n, thay i cung ti n nh h ng n m c giá chung nh ng không nh h ng
n GDP th c hay lãi su t. Trên th c t , ây g i là s trung tính c a ti n: s thay i
cung ti n không có nh h ng th c lên n n kinh t trong dài h n. Vì th chính sách ti n t
không có hi u l c trong dài h n.
7. Trong dài h n, lãi su t cân b ng s làm cân b ng gi a cung v n vay và c u v n vay hình
thành t i m c s n l ng ti m n ng trên th tr ng v n vay.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 14

.d o

o

.c

m


C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu


y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu

to
k
lic

Ch

Th tr

ng lao

ng 15

ng, th t nghi p và l m phát

1. Trong n n kinh t luôn có m t s l ng ng i th t nghi p: do ng i lao ng ph i tìm
ki m vi c làm cho nên d n n th t nghi p do kén ch n hay c xát (ch chuy n
ngh ). ng th i c ng có th t nghi p do c c u, là h qu c a nh ng y u t nh
ti n l ng t i thi u, công oàn, ti n l ng hi u qu , và các tác d ng ph c a các
chính sách chính ph
2. Th t nghi p do c c u và do kén ch n t o thành l th t nghi p t nhiên. l này
có th thay i theo th i gian. T i m t th i m nh t nh, t l th t nghi p th c t
dao ng xung quanh t l th t nghi p t nhiên do chu kì kinh t thay i. Th t
nghi p theo chu kì có liên quan t i
cách s n l ng: khi h cách s n l ng có giá
tr d ng, t l th t nghi p theo chu kì có giá tr âm; khi h cách s n l ng có giá tr
âm, t l th t nghi p theo chu kì có giá tr d ng. Tuy nhiên, theo nh lu t Okun,
dao ng c a t l th t nghi p theo chu kì nh h n dao ng c a h cách s n l ng.
3. Không gi ng nh nh ng th tr ng khác, th tr ng lao ng không nhanh chóng d ch
chuy n v tr ng thái cân b ng.
u này có l ph n nào th hi n s ng nh n c a m t

ph n ng i lao ng và nhà tuy n d ng v tình tr ng c a th tr ng. Ti n l ng
ng nh c xem ra c ng óng m t vai trò quan tr ng, làm ch m i quá trình u
ch nh ti n l ng ngay c khi không có s ng nh n. Giá c (bao g m ti n l ng)
ng ch m u ch nh trong vài tr ng h p, ph n nào th hi n chi phí th c n a
tình tr ng giá c thay i.
4.

ng cong Phillip ng n h n th hi n m i quan h ngh ch bi n gi a t l th t nghi p
và t l l m phát.
ng cong Phillip ng n h n có liên quan n
ng t ng cung
ng n h n, nh ng không hoàn toàn gi ng
ng t ng cung ng n h n. Ngày nay, các
nhà kinh t h c v mô tin r ng
ng cong Phillip ng n h n d ch chuy n theo s thay
i c a l l m phát kì v ng. Vì kì v ng thay i theo s tr i nghi m th c t , cho
nên nh ng n l c duy trì t l th t nghi p th p lâu dài ch ng nh ng d n n l m
phát cao mà còn t ng t c l m phát. T l th t nghi p không t ng t c l m phát, (g i
t là NAIRU) là t l th t nghi p khi l m phát n nh. T l này b ng v i t l th t
nghi p t nhiên.
ng cong Phillip dài h n th ng ng vì không có s ánh i
gi a t l th t nghi p và t l l m phát trong dài h n.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 15

.d o


o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic


k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge


c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 16

m phát, gi m phát và gi m l m phát
1. Khi phân tích tình tr ng l m phát cao, các nhà kinh t s d ng mô hình c
nv
c giá chung, mô hình này phát bi u r ng thay i cung ti n d n n thay i m c
giá chung theo t l ngay c trong ng n h n.
2. Chính ph th nh tho ng in ti n tài tr thâm h t ngân sách. Khi chính ph làm nh
y, h áp t m t kho n thu l m phát lên nh ng ng i gi ti n; thu l m phát này
ng v i t l l m phát nhân cho cung ti n. Giá tr th c c a ngu n l c b chính ph
thu tóm
c th hi n qua thu l m phát th c, b ng t l l m phát nhân cho cung ti n
th c.
tránh óng thu l m phát, ng i dân gi m s ti n th c h n m gi , và bu c
chính ph t ng l m phát gi nguyên giá tr thu l m phát th c. Trong m t vài
tr ng h p, u này d n n m t cái vòng l n qu n c a cung ti n th c thu h p và t
l m phát t ng, d n n siêu l m phát và kh ng ho ng ngân sách.
3.


l lãi su t th c b ng v i lãi su t danh ngh a tr t l l m phát. T l l m phát kì
ng
c dùng tính toán lãi su t cho vay danh ngh a. L m phát cao h n kì v ng
có l i cho ng i vay và gây thi t h i cho ng i cho vay; l m phát th p h n kì v ng
có l i cho ng i cho vay và gây thi t h i cho ng i vay. Theo hi u ng Fisher,
m phát kì v ng làm t ng lãi su t danh ngh a theo t l 1-1, vì th , lãi su t th c kì
ng s gi nguyên không i.

4. L m phát gây ra chi phí mòn gi y, là chi phí i l i khi ng i dân c g ng tránh gi
ti n; chi phí th c n, là chi phí thay i giá c ; và chi phí n v h ch toán, là
chi phí phát sinh vì ti n không còn là n v o l ng áng tin c y n a. M c dù có
nh ng l p lu n ng h t l l m phát âm hay gi m phát (deflation), trên th c t các
nhà ho ch nh chính sách th ng nh m m c tiêu n nh giá c - t l l m phát th p
nh ng v n có giá tr d ng.
5. Nh ng t n c không c n in ti n bù p thâm h t ngân sách v n có th b chao
o trong l m phát v a ph i, do ch ngh a c h i trong ho t ng chính tr hay do
nh ng t duy o t ng. Khi u này x y ra, vi c a l m phát tr l i nh c có th
khó kh n vì gi m l m phát (disinflation) có th r t t n kém, òi h i m t s hi sinh
n c a t ng s n l ng và áp t m c th t nghi p cao. Tuy nhiên, các nhà ho ch nh
chính sách Hoa K và các n c giàu khác s n sàng tr giá gi m tình tr ng l m
phát cao nh ng n m 1970.
6. T l l m phát âm gây ra m t vài v n khó kh n. Nó có th d n t i gi m phát n ,
trong ó s gia t ng gánh n ng th c c a n hi n hành s làm t ng tình tr ng sa sút
a n n kinh t .
ng th i, lãi su t có th t ng lên vì không th b
y xu ng d i
gi i h n không trong m t n n kinh t ang có t l l m phát âm. Khi u này x y ra,
n kinh t sa vào m t y thanh kho n, khi n cho chính sách ti n t tr nên không
có hi u l c. N i lo s v b y thanh kho n là lí do chính khi n các nhà ho ch nh

chính sách thiên v n nh giá c h n, t c là duy trì t l l m phát th p nh ng v n có
giá tr d ng.
Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 16

.d o

o

.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w


w

w

C

lic

k

to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD


c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y
bu
to
k
lic

Ch

ng 19

Kinh t v mô c a n n kinh t m
1. Các tài kho n cán cân thanh toán c a m t t n c tóm t t các giao d ch c a t
c ó v i th gi i. Cán cân thanh toán trên tài kho n vãng lai bao g m cán cân
thanh toán hàng hoá và d ch v cùng v i cán cân thu nh p y u t s n xu t và
chuy n nh ng. Cán cân th ng m i hàng hoá là m t c u ph n th ng
c xem
xét trong cán cân thanh toán hàng hoá và d ch v . Cán cân thanh toán trên tài

kho n tài chính o l ng các dòng v n. Theo nh ngh a, cán cân thanh toán trên tài
kho n vãng lai c ng v i cán cân thanh toán trên tài kho n tài chính ph i b ng không.
2. Các dòng v n l u thông do có s chênh l ch lãi su t và các su t sinh l i khác gi a các
c; ta có th dùng phiên b n m r ng thêm nhi u n c c a mô hình v n vay
phân tích các dòng v n m t cách h u ích; mô hình này trình bày cách th c m t t
c có lãi su t th p khi không có các dòng v n s g i ti n sang m t t n c khác
có lãi su t cao khi không có các dòng v n. Các y u t c b n xác nh các dòng v n
là s chênh l ch qu c t v ti t ki m và các c h i chi tiêu u t .
3. Ti n t
c trao i trên th tr ng ngo i h i; m c giá trao i ti n
c g i là
giá h i oái. Khi m t ng ti n t ng giá tr so v i m t ng ti n khác, ta nói ng
ti n ó lên giá; khi m t ng ti n gi m giá tr so v i m t ng ti n khác, ta nói ng
ti n ó
t giá. giá h i oái cân b ng làm cân b ng l ng cung ti n và l ng c u
ti n trên th tr ng ngo i h i.
4.

u ch nh s chênh l ch gi a các n c v t l l m phát, các nhà kinh t h c s
ng giá h i oái th c, nhân t giá h i oái gi a ng ti n hai n c v i t s giá
a hai n c. M t khái ni m có liên quan là ngang b ng s c mua, là t giá h i oái
mà làm cho chi phí c a m t r hàng hoá và d ch v b ng nhau trong c hai n c.

5. Các n c có các ch t giá h i oái khác nhau, là nh ng qui t c qu n lí chính sách
ngo i h i. Các c ch ch y u bao g m: giá h i oái c
nh, là khi chính ph ch
ng duy trì t giá h i oái m t m c m c tiêu c nh, và giá h i oái th n i, là
khi t giá h i oái
c t do dao ng. Các qu c gia có th c
nh t giá h i oái

ng cách can thi p vào th tr ng ngo i h i; làm
c u này, h ph i có
tr ngo i h i,
c s d ng mua n i t d th a trên th tr ng. Ngoài ra, h c ng
có th s d ng các bi n pháp ki m soát ngo i h i. Cu i cùng, h có th thay i
chính sách qu c gia, c bi t là chính sách ti n t , d ch chuy n
ng cung và c u
trên th tr ng ngo i h i.
6. Chính sách t giá h i oái t o nên m t tình th ti n thoái l ng nan: có nh ng l i ích
kinh t khi n nh
c t giá h i oái, nh ng các chính sách
c s d ng c
nh t giá h i oái ph i t n kém chi phí. Mu n can thi p vào th tr ng ngo i h i thì
ph i có d tr l n, và n u can thi p ki m soát ngo i h i quá sâu có th làm bi n d ng
các ng c khuy n khích. N u chính sách ti n t
c s d ng giúp c nh t giá
i oái, thì không th s d ng cho chính sách n i a
c n a.
Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 17

.d o

o

.c

m


C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k

to

bu


y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c


F -X C h a n ge

F -X C h a n ge

c u -tr a c k

N
y

bu
to
k
lic

7. T giá h i oái c
nh không ph i lúc nào c ng là m t cam k t v nh vi n: nh ng n c
có t giá h i oái c
nh th nh tho ng ph i phá giá và
u ch nh giá. Ngoài vi c
giúp lo i b th ng d n i t trên th tr ng ngo i h i, vi c phá giá giúp t ng t ng c u.
ng t , vi c u ch nh giá làm gi m thi u h t n i t và gi m t ng c u.
8. V i t giá h i oái th n i, chính sách ti n t m r ng có tác d ng m t ph n thông qua
giá h i oái: c t gi m lãi su t trong n c d n n m t giá n i t , thông qua ó làm
ng xu t kh u và làm gi m nh p kh u, làm t ng t ng c u. Chính sách ti n t thu h p
có tác d ng ng c l i.
9. S ki n nh p kh u c a m t t n c là xu t kh u c a m t t n c khác t o nên s
liên h gi a chu kì kinh t t i các n c khác nhau. Tuy nhiên, t giá h i oái th n i
có th làm gi m
m nh c a m i liên h ó.

Kinh t V mô
Paul Krugman, 2006

Page 18

.d o

o


.c

m

C

m

w

o

.d o

w

w

w

w

w

C

lic

k


to

bu

y

N

O
W
!

PD

O
W
!

PD

c u -tr a c k

.c