LAM KHÊ - KHÁNH MINH
(Sưu t ầm, tuyển chọn)

3

é

>

NGÔI TRƯỜNG NỔI TIÊNG
ĐẤT

NHÀ XUẤT BẢN THANH NIÊN


$


ỉăm ỷ ^Juonỷ
rvơi/ Ể ội/ ŨI/ ừ nẨ Ểoa
IH Ĩ/I/ d ỏ ũ s cểân t/k s V ỉề t
•

•

K .J^ h ăn g Long - Hà Nội là m ảnh đất thiêng, nơi
h ộ i tụ những tinh h oa của đất nước. Chiều dài 1.000 năm
lịch sử thẳm sâu đó cũng chính là quá trình hun đúc, kết
tinh, hình thành và nuôi dưỡng những giá trị văn hoá
tinh thần, vật chất h ết sức đ ặ c sá c của con người và

m iền đất Thăng Long - Hà Nội thân thương, được nhân
dân cả nước trân trọng và ngưỡng m ộ, được bạn b è quốc
t ế thừa nhận và tôn vinh. Có th ể tổng k ết những nét cơ
bản về lịch sử - vàn h óa Thăng Long - Hà Nội qua những
kh ía cạn h:
Lịch sử - văn h ó a í . 000 năm Thăng Long - Hà Nội
gắn liền với những biến c ố lớn lao, bi tráng và h ào hùng;
những sự kiện chính trị, kinh tế, văn h oá quan trọng
5


mang tầm vóc qu ốc gia, qu ốc tế; trở thành m ột phồn h ết
sức quan trọng của lịch sử dân tộc.
Lịch sử - văn h óa 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
cũng đã hun đúc nên những giá trị về trí tuệ, tính cách,
lố i sống, ứng xử, phong tục tập quán, trang phục... Các
t h ế h ệ đã đem đến những n ét đ ẹ p của địa phương mình,
chắt lọc, hun đúc lại, tạo nên c á i tinh h oa của chốn kinh
kỳ và cô đọng lại trong cụm từ “h à o hoa, thanh lịc h ”. Dó
là m ột giá trị biểu thị điển hình n hất về con người Hà
Nội. Thanh lịch, cao sang nhưng kh ôn g cao xa; gần gùi
m à khôn g tầm thường và có m ặt trong m ọi n ẻo của cuộc
sống người Hà Nội.
Lịch sử - văn h óa 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
đã m ang trong mình cả m ột k h o tàng di sản văn h óa vô
cùng phong phú và quỷ giá với n hiều truyền thuyết, thần
tích, thần thoại, ca dao, tục ngữ, c ổ tích, !ễ hội, tập tục,
trò chơi, trò diễn đi theo...
Lịch sử - văn h óa 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
cũng đã tạo nên những sản vật, những n ét văn h óa ẩm

thực h ết sức tinh t ế và đa dạng. Ảm thực Hà Nội vừa
mang trong mình n ét đ ặ c trứng chung của ẩm thực Việt
Nam nhưng lạ i có những điểm k h á c b iệt kh iến cho người
thưởng thức không k h ỏ i thán phụ c những m ón ngon cùa
Hà Nội và nâng những m ón ăn tưởng như thân thuộc ấy
thành nghệ thuật ẩm thực của vùng đất kinh kỳ Thõng
Long - Hà Nội. Người Kinh kỳ xưa đ ã b iết chắt lọ c những
m ón ngon, vật lạ bốn phương đ ể c h ế tạo ra những m ón
ngon của riêng Hà Nội. Đó chính là n ét tài hoa của người
Hà Nội, ch ỉ có sự tiếp thu và biến đ ổ i những đ ặ c sản địa
phương thành đ ặc sản kinh kỳ m ới đ á p ứng được nliu
cầu của người Hà Nội - những người vốn “sành ăn, sành
6


m ặc, sành c h ơ i”. Chẳng th ế m à nhiều đ ặ c sản của người
Hà N ội đã đi vào tục ngữ, ca d ao: “Cốm Vòng, g ạo tám
M ề Trì/Tương Bần, húng Láng, còn gì ngon hơn...”
Lịch sử - văn h ó a 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
qua từng giai đoạn p h át triển lịch sử, thời n ào cũng có
những nhân tài, dẫu h ọ được sinh ra, lớn lên trên chính
m ản h đất n ày h ay từ nơi k h á c đến lậ p thân, lậ p nghiệp
ở dây. Tên tuổi và sự n ghiệp của Lý Thái Tổ, Lý Thường
K iêt, Iran Thái Tong, Trân Nhân Tong, Trân Quoc Tuan,
L ê Lợi, Nguyễn Trãi, Quang Trung, Nguyễn Du, Hồ Xuân
liương, Chu Văn An, Bùi Dương Lịch, Phạm Quý Thích,
C ao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu... đã góp phần tạo nên
ngàn năm văn h iến Thăng Long - Hà Nội.
t y * A.


rp

Ä

rp 7

s • r j~ ì A

rp

Ầ

X ri

A

rp A

m

A

/^v

ỵ

rp

y


Lịch sử - vởn h ó a 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
dã ghi nhận sự h ộ i tụ k ế t tinh và tỏa sáng của c á c ngành
n g h ề thủ công truyền thống của cả nước. Trải qua ngàn
n àm giữ gìn, xây dựng và p h át triển với những làng
n ghề, p h ố nghề thủ công truyền thống, Thăng Long - Hà
N ội ngày càng th ể h iện m ột diện m ạo, tiềm năng phong
p h ú và đa dạng. Có được điều đó, p h ả i k ể đến công lao
to lớn của cá c nghệ nhân làng nghề n hiệt huyết và tài
h o a qua c á c thời kỳ lịch sử...
Lịch sử - văn h ó a 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
cùng đã đ ể lạ i những đ ặ c trứng về m ột đô thị có kiến
trúc tinh t ế của n hiều thời kỳ lịch sử với H oàng thành,
đình, đền, chùa, m iếu m ạo, nhà thờ, b ả o tàng, b iệt thự,
p h ố Cổ và cá c p h ố buôn bán sầm uất...
Lịch sử
cũng đã ghi
b a o gồm cả
đ â y Hà N ội

- văn h ó a 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
dấu những danh lam thắng cảnh n ổi tiếng
thiên tạo và nhân tạo. Trải ngàn năm, giờ
vẫn giữ được nhiều nhiều danh lam thắng
7


cản h đ ẹp , là nơi m à đến Hà N ội không th ể không đến
thăm như: Hồ Tây, Hồ Gươm, chùa Một Cột, Lăng Chủ
tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình, nhà sàn B ác
Hồ, Vởn Miếu - Quốc Tử Giám, đền Quán Thánh, đền

Ngọc Sơn, đ ền B ạch Mã, Tháp Rùa, Khu thành CỔ...
Thăng Long - Hà N ội, Thủ đ ô thiêng liêng của Nước
Cộng h ò a xã h ộ i chủ nghĩa Việt Nam, trái tim của cả
nước, đang trong quá trình hướng tới Đại lễ kỷ niệm
1.000 tuổi. Nhân dịp này, chúng tôi xin được trân trọng
giới thiệu cùng đ ộ c giả bộ sách về lịch sử, văn hóa. giáo
dục, kiến trúc, phon g tục, tập quán, địa danh... Thăng
Long - Hà Nội. Cuốn “N hững n gôi trường nổi tiếng đốt

Thăng Long - Hà N ộ i” này cũng nhằm giới thiệu với bạn
đ ọ c về những ngôi trường có truyền thống nằm trên đất
Thăng Long xưa và Hà N ội ngày nay.
Hy vọng, những cuốn sách n ày s ẽ giúp đ ộ c già n ói
chung và những ai muốn tìm h iểu về Thăng Long - Hà
N ội s ẽ tìm được những điều b ổ ích và thú vị. Chúng tôi
cũng m ong nhận được những ý k iến đóng g óp xây dựng
của quý vị và c á c bạn!
Trân trọng cảm ơn và giới thiệu cù n g độc giả!

Hà Nội, tháng 12/2009
Nhóm biên soạn

8


CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG




Trường Bưởi - Chu Văn An
Địa chỉ: SỐ 10 Thụy K huê, Tây Hồ.

Trên đất Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến
có một ngôi trường với bề dày truyền thông hào hùng,
đó là Trường Bưởi - Chu Văn An.
Ngày 9 tháng 12 năm 1908, Toàn quyền Đông
Dương Klobukowski ra quyết định thành lập Collège du
Protectorat (Trường thành chung bảo hộ - tương đương
trường cấp II hiện nay) trên cơ sở sáp nhập hai ưường
Thông ngôn ở Bờ sông và trường trung học Jules Ferry
Nam Định. Dân trí Hà Nội không "ưa" chữ "bảo hộ", nên
chỉ gọi nôm là trường Bưởi vì trường đóng ở địa điểm
Thụy Khuê - Bưởi - Hồ Tây. Muôn vào học ở trường, các
học sinh phải vượt qua kỳ thi tuyển căng thẳng nên hầu
hết đều học giỏi, học chăm và có chí tiến thủ để tiếp
thu tri thức như công cụ để chinh phục khoa học, để cứu
nước khỏi ách nô lệ. Lúc mới thành lập, trường chỉ dạy

11


bằng tiếng Pháp, tiếng Việt bị coi là ngôn ngữ yếu.
Nhưng các học sinh trường Bưởi luôn tìm đọc các tác
phẩm nổi tiếng của các tác giả Việt Nam cổ điển, bảo
vệ tiếng mẹ đẻ.
Nhiều học sinh trong khi học đã tham gia hoạt
động cách mạng, tiêu biểu là các chiến sĩ tiền bôi như
Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Phạm Văn Đồng, Nguyễn
Đức Cảnh, Lê Văn Lương... Những chiến sĩ cộng sản đó

đã góp phần tô thắm trang sử vinh quang của dân tộc.
Nhiều học sinh của trường Bưởi sau này đã trở
thành các trí thức uyên bác, nhà thơ, nhà văn, nhà văn
hoá nổi tiếng như Hoàng Xuân Hãn, Tạ Quang Bửu,
Nguy Như KonTum, Tôn Thất Tùng, Phan Anh, Từ Giấy,
Hoàng Ngọc Phách, Tú Mỡ, Nguyễn Công Hoan, Xuân
Diệu, Nguyễn Đình Thi, Nam Trân, Bàng Bá Lân, Đoàn
Phú Tứ, Huyền Kiêu, Nguyễn Khắc Viện, Việt Phương...
Đến năm 1945, một trang sử mới lại được mở ra,
trường được vinh dự mang tên danh nhân văn hoá CHU
VÃN AN. Nhiều thế hệ học sinh lớn lên trong bão táp
cách mạng, trong hai cuộc kháng chiến. Phải kể đến các
nhà thơ, nhà văn Lữ Huy Nguyên, Trần Nhật Lam, Vũ
Quần Phương, Bùi Bình Thi... Các nghệ sỹ Trung Kiên,
Trần Hiếu, Quí Dương, Đức Trung, Thanh Tú, Văn
Thành, Tô Lan Phương... Có nhiều học sinh đã trở thành
các nhà khoa học. Khó có thể kể hết vì danh sách rất
đông, họ lại hoạt động ở nhiều lĩnh vực. Chưa kể sô' cựu
học sinh đang giảng dạy, nghiên cứu ở nước ngoài.
Học sinh của trường như Giáo sư, Nhà giáo Nhân
dân Nguyễn Văn Chiển, cựu Viện phó Viện Khoa học
Việt Nam, giảng viên Nguyễn Xuân Thảo-Chủ nhiệm
khoa Đại học Kinh tế Quốc dân... hay các anh chị
12


iụrrrịịirM ù ỊỊtt:

Nguyễn Quan Sơn, Vũ Ngọc Tước, Nguyễn Phương
Liên, Nguyễn Thanh Sơn... tuy tuổi tác khác nhau

nhưng đều là tấm gương về tinh thần hiếu học, yêu
nước. Có nhiều anh chị đã ngã xuống khi đang cầm
súng bảo vệ Tổ quốc như liệt sĩ Nguyễn Phi Hùng,
Nguyễn Đình Phúc (hai phi công), Nguyễn Văn Chư
(học sinh miền Nam, tốt nghiệp PTTH ở Chu Văn An,
được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT), Ngô Tất
Thắng (học giỏi tình nguyện đi bộ đội, viết văn phóng
sự tiểu thuyết, ngã xuống khi chưa kịp nhìn tác phẩm
đầu tay của mình). Nghiêm Trần Thanh (học giỏi,
không đi nước ngoài, đi bộ đội, hy sinh ở Trường Sơn).
Các thầy giáo của Trường, dù dạy trước cách
13


Tượng đài “Vạn thế sư biểu - Chu Văn A n” tại Trường THPT Chu Văn An

mạng tháng Tám hay sau ngày giải phóng Thủ đô đều
là tấm gương về đạo làm người, làm thầy. Học sinh vẫn
truyền tụng cho nhau gương sáng đức độ, tài năng của
các thầy Nguyễn Lân, Dương Quảng Hàm, Trần Văn
Khang, Nguyễn Đình Phú, Mai Phương, Đoàn Nồng, Vũ
Quang Chuyên, Phan Vịnh, Bùi Quang Huy, Nguyền
Đình Phong, Đào Thiện Khải, Trần Thuý An, Đàm Gia
Cẩn, Nguyễn Tư, Việt Anh, Xuân Hùng, Trần Đồng
Minh, Trần Vy, Trần Ngọc Tuy, Vũ Bội Trâm, Nguyễn
Kim Hoãn, Nguyễn Đức Lưu, Hoàng Chiến... Đặc biệt
phải nêu tên và ghi công thầy giáo Nguyễn Doãn Hào
tình nguyện lên đường nhập ngũ, hy sinh khi mới 24
tuổi, lúc ấy đã là đảng viên.


14


Chính đội ngũ trùng điệp thầy cô và học sinh đã
tạo nên bộ mặt văn hoá của trường mang tên nhà SƯ
phạm CHU VÄN AN, góp vào nguồn lực quý báu - nguồn
lực con người Việt Nam với sức mạnh nội sinh đầy bản
lĩnh. Theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi tới
thăm trường, thầy và trò trường CHU VÄN AN đã đoàn
kết cùng thi đua dạy tốt, học tốt.
Khi trường 100 năm tuổi thì Thủ đô cũng sắp 1.000
tuổi. Vẻ đẹp truyền thông đang vẫy gọi các thế hệ tiến
bước vào khoa học với chất lượng cao cho hôm nay, cho
muôn đời sau, xứng đáng với truyền thông trường Bười Chu Văn An.
Trong dịp Kỷ niệm 96 năm thành lập, các thế hệ
thầy và trò Trường THPT Chu Văn An - Trường Bưởi đã
tổ chức đón nhận bằng của Bộ Văn hóa - Thông tin (nay
là Bộ VĂn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di
tích lịch sử - văn hóa quốc gia.

15


Trường Đông Kinh nghĩa thục
Đ ịa ch ỉ: SỐ 10, p h ố H à n g Đ ào x ư a

Đông Kinh nghĩa thục là trường tư thục do các
nhà nho yêu nước thành lập ở Hà Nội (3/1907), đồng
thời là tên gọi phong trào truyền bá tư tưởng yêu nước,
mở mang dân trí, phát triển dân sinh, làm cho dân

giàu nước mạnh để thực hiện mục đích giải phóng
dân tộc, giành độc lập tự do, dân chủ.
Tham gia phong ừ à o có các ông: Lương Văn Can,
Nguyễn Quyền, Đào Nguyên Phổ, Lê Đại, Nguyễn
Phan Lãng, Phan Đình Đối, Phạm Duy Tốn, Nguyễn
Bá Học, Trần Đình Đức, Võ Hoành... ngoài những
nhân vật nêu ừ ên , phong ừ à o Đông Kinh nghĩa thục
còn được nhiều học giả hưởng ứng bằng cách tham gia
giảng dạy, diễn thuyết hoặc gửi bài.
Trường Đông Kinh nghĩa thục bắt đầu hoạt
động từ tháng 3/1907, nhưng đến tháng 5 /1 9 0 7 mới
16


có giấy phép chính thức do ông Nguyễn Văn Vĩnh
đứng ra làm đơn xin mở trường. Ban đầu, trường chỉ
có 3 lớp học với khoảng 100 học trò, sau đó sô" lượng
học sinh tăng lên vài trăm người, trường phải mở 8
lớp mới. Do nhà s ố 10 không đủ chỗ, phải san bớt
sang bên nhà ông Lương Văn Can ở sô" 4 và thuê
th êm căn nhà bên dãy sô" lẻ gần ngõ Gia Ngư của
ông Công Sùng.
Chương trình giảng dạy của Đông Kinh Nghĩa
thục gồm các môn khoa học lịch sử, địa lí, toán học,
khoa học thường thức và thể dục. Nhà trường tự biên
soạn các cuốn sách như: Văn minh tân học sách,
Quôc dân độc bản, Luân lí giáo khoa thư... Các học
sinh của Đông Kinh nghĩa thục được miễn học phí,
được phát không dụng cụ học tập (giấy bút), đặc biệt,
những học ưò nghèo còn được ăn ở trong kí túc xá

nhà trường. Mô hình Đông Kinh nghĩa thục ở Hà Nội
đã lan ra cá c tỉnh thuộc đồng bằng Bắc Bộ và các
tỉnh m iền Trung.
Để ngăn chặn sức ảnh hưởng
Đông Kinh nghĩa thục, thực dân Pháp
cửa ữường sau 9 tháng hoạt động
11/1907) và bắt giam, đưa đi an trí
Iihững người nằm trong ban lãnh đạo

của phong trào
đã ra lệnh đóng
(từ 3/1907 đến
ngoài Côn Đảo
trường.

Trường Đông Kinh nghĩa thục có một vị trí đặc
biệt quan ừọng và có ảnh hưởng sâu rộng với tư cách
là một ngôi trường kiểu mới đầu th ế kỉ XX, là điểm
son sáng chói của nền giáo dục Việt Nam, hơn th ế
nữa là một cuộc vận động văn hoá - tư tưởng, chính
trị quan trọng trong công cuộc cách mạng giải phóng
17


dân tộc ta hồi đầu th ế kỉ.
Một h iện tượng vô cùng độc đáo trong đời sông
chính trị, văn hoá, giáo dục của nhân dân ta lúc này
là cùng trong một thời kì, dưới tác động của công cuộc
khai thác thuộc địa được thực dân Pháp đẩy mạnh từ
sau khi phong trào đấu tranh vũ trang dưới ngọn cờ

Cần Vương đã bị dập tắt ữong máu lửa và sắt thép đây là đợt khai thác thuộc địa lần thứ nhất - cơ câu
kinh t ế cũng như cơ cấu xã hội Việt Nam đã có những
biến chuyển tuy mới bắt đầu, nhưng vẫn tạo điều kiện
cho các ừ ào lưu tư tưởng mới - tư tưởng mới đây là tư
tưởng tư sản, từ bên ngoài tràn vào. Cũng do đặc điểm
xã hội Việt Nam lúc này phân hoá chưa thuần thục
nên đứng ra đảm nhận việc tiếp nhận trào lưu tư
tưởng mới lại là bộ phận sĩ phu yêu nước có xu hướng
tiến bộ đã nhận thức được sự phá sản thảm hại của
văn minh học thuật phong kiến Nho giáo nên hăng
hái đứng ra tiếp nhận văn minh học thuật mới (tư sản)
từ phương Tây sang qua hai con đường Trung Quốc và
Nhạt Bản.
Mục đích của các sĩ phu yêu nước tiến bộ lúc này
lè “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sin h ” tiến lên
ũân giàu, nước mạnh để đi tới tự cường, tự lập. Điều
đó giải thích sự xuất hiện gần như cùng thời từ trong
Nam ra ngoài B ắc một loạt các nghĩa thục, nơi sớm
nơi muộn, nơi nhiều, nơi ít nhưng hầu như nơi nào
cũng có, nơi ảnh hưởng rộng, nơi ảnh hưởng hẹp,
nhưng tất cả đều chung mục tiêu giáo dục truyền bá
tư tưởng mới, bồi dưỡng và đề cao tinh thần yêu nước,
gây một phong ư ào sâu rộng ứong nhân dân, nằm

18


chung trong xu thế cải cách văn hoá, đổi mới tư tưởng
thời đó. Tất nhiên, Hà Nội với truyền thống lâu dài
trong lịch sử, với tư cách thủ phủ liên bang Đông

Diíơng thời thuộc Pháp, đã có vị trí quan ữọng hàng
đầu trong phong trào, vì vậy ưường Đông Kinh nghĩa
thục với những hoạt động sôi nổi phong phú nhiều
mặt đã có vai ừò to lớn, ảnh hưởng sâu rộng, là đỉnh
cao của phong trào cả nước thời đó.
*
(Đông Kinh nghĩa thục là trường có m ô hình đ a
cấ p , đ a ngành).

19


Trường Trưng Vương
Địa chỉ: 206 H àng Bài

-

Hoàn Kiếm.

Trường Trung học cơ sở Trưng Vương, tiền thân là
trường nữ sinh Đồng Khánh. Thành lập năm 1917,
Trường là một trong các cơ sở giáo dục lâu đời nhât của
Hà Nội và Việt Nam.
Trường nữ sinh Đồng Khánh nằm bên cạnh Hồ
Gươm. Trước năm 1945, Trường là cơ sở đào tạo dành
riêng cho nữ giới. Từ sau năm 1945, Trường bắt đầu đào
tạo chung cho cả nam và nữ sinh, trường đổi tê n thành
trường Trưng Vương từ năm 1948.
Ngôi trường này có nhiều cựu học sinh rât nổi tiếng
như: Giáo SƯ Lê Thi, một trong hai thiếu nữ đượ

cờ ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại Quảng trường Ba Đình;
Hoàng Xuân Sính, Giáo SƯ Toán học, nữ tiến sĩ khoa học
ngành Toán đầu tiên của Việt Nam; Dương Tlhị Xuân
20


Quý, nhà văn, liệt sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam; Tôn
Thất Bách, Phó Giáo sư Y học, từng đảm nhiệm các
chức vụ Hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội, Giám đốc Bệnh
viện Việt - Đức; Phạm Gia Khiêm, Phó Thủ tướng kiêm
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Ngô Bảo Châu, Giáo SƯ trẻ nhất
Việt Nam; Hoàng Lê Minh, học sinh Việt Nam đầu tiên
đoạt Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế, Giám đốc
Sở Khoa học - Công nghệ thành phô" Hồ Chí Minh.
Trường Trưng Vương hiện có 100% giáo viên đạt
chuẩn và trên chuẩn.
Với bề dày thành tích hơn 90 năm: Trò học giỏi
và đạt nhiều đỉnh cao. Thầy dạy giỏi và say mê
nghiên cứu. Một tập thể sư phạm cộng đồng trách
nhiệm trong giáo dục toàn diện - Một đội ngũ lãnh
đạo năng động và sáng tạo. Những năm qua, Trường

21


Trưng Vương vẫn tiếp tục tỏa sáng trong ngành giáo
dục Thủ đô và toàn quốc:
Năm 1997, được Nhà nước tặng thưởng Huân
chương Lao Động hạng Nhất.
Năm 2001, được UBND Thành ph<3 tặng Lá cờ đầu

khôi các trường THCS.
Năm 2002, được Thủ tướng Chính phủ tặng cờ
“Đơn vị dẫn đầu thi đua” và được thưởng Huân chương
Độc lập.
Năm 2002: Nhân dịp kỉ niệm 85 năm thành lập,
nhà trường đã được Nhà nước trao tặng Huân chương
Độc lập hạng Ba. Trường THCS Trưng Vương cũng là
trường đầu tiên trong khôi các trường THCS có nhà giáo
nhân dân (NGND Vũ Hữu Bình —là tác giả và đồng tác
giả của hơn 100 cuốn sách tham khảo môn Toán).
Năm 2006, với những thành tích đặc biệt mà thầy
trò nhr trường đã đạt được, Trường THCS Trưng Vương
đã được phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động
trong thời kì đổi mới” tại Đại hội thi đua yêu nước của
thành phô" Hà Nội.
Năm 2007, nhân dịp kỉ niệm 90 năm thành lập
trường, trường THCS Trưng Vương lại một lần nữa vinh
dự được Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng
Nhì.
Đặc biệt, Trường Đồng Khánh - Trưng Vương đã 5
lần được chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm.

22


Trường Hà Nội - Amsterdam
Địa chỉ: Sô 1 phô Nam Cao, Giảng Võ, Ba Đình.

Trường chuyên Hà Nội - Amsterdam, hay còn được
gọi là Trường Ams là một trường trung học ở Hà Nội.

Khôi trung học cơ sở hoạt động như một trường bán
công. Khôi trung học phổ thông là một ữong hai trường
trung học phổ thông chuyên cấp thành phô" của Hà Nội
(trường còn lại là Trung học phổ thông Nguyễn Huệ
thuộc Hà Tây cũ). Trường đã được ghi nhận về những
thành thích học tập xuất sắc. Nhiều học sinh đã dành
được các giải thưởng trong nước và ngoài nước như
Olympic Toán quốc tế, Olympic Vật lý quốc tế, Olympic
Vật lý châu Á - Thái Bình Dương, Olympic Hóa học quốc
tế, Olympic Tin học quốc tế, Olympic Sinh học quốc tế.
Ngày 5/9/1985, trường PTTH Hà Nội - Amsterdam
bắt đầu năm học đầu tiên sau khi được nhân dân Thủ
đô Amsterdam, Hà Lan, đặc biệt là ngẩi Thị trưởng, tiến
sĩ I. Samkalden đóng góp xây dựng trường.
23


Vào những ngày ác liệt của năm 1972, khi máy bay
B52 Mỹ giội bom hòng huỷ diệt Hà Nội, nhân dân thủ
đô Amsterdam (Hà Lan) vô cùng lo lắng và mong muôn
thể hiện sự chia sẻ và tình cảm ủng hộ đối với nhân dân
Hà Nội. Ngài Thị trưởng, tiến sỹ I. Samkalden đã c:ó
sáng kiến vận động nhân dân Thủ đô Amsterdam quyên
góp, giúp đỡ Hà Nội xây dựng một trường cấp III to đẹp,
đàng hoàng, phục vụ sự nghiệp giáo dục sau ngày chiến
thắng. Kết quả của hành động nghĩa cử đó là sự ra đời
trường PTTH Hà Nội - Amsterdam. Ngày 5/9/1985,
trường PTTH Hà Nội - Amsterdam chính thức khai giảng
năm học đầu tiên. Kể từ đó trường PTTH Hà Nội Amsterdam trở thành cái nôi đào tạo đội ngũ học sinh
giỏi Thủ đô và nhân tài cho đất nước.

Năm học đầu tiên, học sinh của nhà trường bao
gồm các học sinh chuyên toán, chuyên lý, chuyên hoá,

24


chuyên văn từ các trường khác chuyển về. Buổi ban đầu
biết bao khó khăn, bỡ ngỡ nhưng với tinh thần ham học,
lại được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo có
nhiều kinh nghiệm, học sinh trường PTTH Hà Nội —
Amsterdam đã dành được những thành tích bất ngờ nhất
trong các kỳ thi Quốc gia và Quốc tế. Truyền thông nôi
tiếp truyền thông, thành tích nốì tiếp thành tích, sau 15
năm trường PTTH Hà Nội - Amsterdam đã trở thành
trường dẫn đầu thành phô" Hà Nội về thành tích đào tạo
bồi dưỡng học sinh giỏi của Thủ đô. Đội ngũ giáo viên
của nhà trường bao gồm nhiều giáo viên ưu tú, giáo viên
dạy giỏi, tâm huyết với nghề. Học sinh nhà trường đoạt
nhiều giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi, thi đỗ đại
học, được nhận học bổng... Cơ sở vật chất, thiết bị của
nhà trường ngày càng được hoàn thiện...
Với những thành tích đã đạt được, trường được
Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động
hạng Ba (năm 1995), Huân chương lao động hạng Hai
(năm 2000) và danh hiệu Anh hùng Lao động (năm 2000
theo quyết định sô" 394 KT/CTN ngày 5/9/2000 của Chủ
tịch nước).

25

Trường THPT Việt - Đức
Địa ch ỉ: S Ố 47, Lý T h ư ờ n g Kiệt, q u ậ n H oàn K iếm

lập
cấp
vừa
dục
cán

Nằm ở trung tâm của Thủ đô Hà Nội, được thành
vào ngày 3/3/1955 với cái tên "Trường phổ thông
2 - 3 Hà Nội " - lần đầu tiên ngay sau khi Thủ đô
giải phóng, một ngôi trường kiểu mới của nền giáo
Cách mạng phục vụ con em nhân dân lao động và
bộ cách mạng đã ra đời.

Hiệu trưởng đầu tiên của trường là thầy Phạm
Quang Hiểu, đội ngũ giáo viên là những nhà giáo yêu
nước từng tham gia kháng chiến và các thầy cô giáo trẻ
được đào tạo tại khu học xá Nam Ninh - Trung Quốc.
Thời gian đầu trường đã được Chính phủ và Nhân dân
CHDC Đức đỡ đầu. Phía bạn đã cung cấp nhiều trang
thiết bị dạy học và cử chuyên gia giáo dục sang giúp đỡ
trường. Việc dạy và học của trường trong giai đoạn này
thu được nhiều thành tự đáng khích lệ.
Theo xu thế phát triển chung của ngành giáo dục
Thủ đô trong giai đoạn 1960 - 1965, trường được đổi tên
26