Tạp chí Đại học Công nghiệp
NÂNG CAO HIỆU QUẢ MARKETING TRÊN BLOG VÀ MẠNG XÃ HỘI
TẠI VIỆT NAM
Phạm Xuân Thu*, Trần Hải Bằng*
TÓM TẮT
Theo Tổng cục Thống kê, tổng số người sử dụng Internet tại VN tính đến cuối tháng 11-2010 là
27,3 triệu người, chiếm khoảng 31,7% dân số Việt Nam, cao hơn mức trung bình của thế giới là
26,6%. Trong đó, theo ước tính từ Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện ở Việt Nam có khoảng hơn 3
triệu blog, khoảng 16 triệu tài khoản truy cập các mạng xã hội và số lượng này không ngừng tăng
lên. Và có thể thấy rằng con số này không chỉ dừng lại ở đó. Blog và mạng xã hội (Social Networks)
đã trở thành những kênh trao đổi thông tin quan trọng trong đời sống của rất nhiều người Việt
Nam và cộng đồng này lớn đến mức có thể coi đó là một thị trường đầy tiềm năng.
IMPROVE THE EFFICIENCY OF MARKETING ON BLOG
AND SOCIAL NETWORKS IN VIETNAM
SUMMARY
According to General Statistics office, the total number of Internet users in Vietnam to end 112010 is 27,3 million, accounting for 31,7% of Vietnam's population, higher than the world average
is 26,6%. In particular, according to estimates from the Ministry of Information and
Communications, Vietnam has over 3 million blogs, about 16 million account to access social
networks and this number keeps growing. And can see that this number does not stop there. Blog
and social networks has become an important communication channel in the lives of so many
people in Vietnam and this community so great that it can be considered as a potential market.
1. Đặc điểm của blog và mạng xã hội tại
Việt Nam
Theo tổng hợp từ các nghiên cứu về Internet
nói chung (tạp chí ADMA - Asia Digital
Marketing Association, nghiên cứu của Cimigo
Netcitizens và các nghiên cứu khác), blog và
mạng xã hội (MXH) tại Việt Nam có một số đặc
trưng chính:
- Khoảng hơn 16 triệu người dùng Việt Nam
sử dụng các dịch vụ MXH.
- Cộng đồng blogger có hơn 3 triệu thành
viên.
- Mức độ sử dụng Internet tại tăng trưởng ở
mức trung bình 30% một năm.
*
- Khoảng 90% người sử dụng Internet đang
sống tập trung ở các thành phố lớn như thành
phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ,
Nha Trang, Hải Phòng… Miền Bắc (Hà Nội và
Hải Phòng), Blog và MXH đang phổ biến hơn
các khu vực khác. Người sử dụng Internet ở Hà
Nội, 40% viết blog và đăng tin trên diễn đàn gấp
đôi so với người sử dụng Internet ở Tp.HCM.
- Đa phần người sử dụng blog và MXH tại
Việt Nam đều thuộc thế hệ trẻ. Độ tuổi dưới 25
thường viếng thăm diễn đàn blog và MXH với
tỷ lệ sử dụng là 50%, và đây cũng là nhóm tuổi
thường đăng bài trên diễn đàn và viết blog gấp
khoảng 3 lần so với những người sử dụng có độ
tuổi 25-65.
Th.S, GV Trường Cao đẳng Kinh tế Đối ngoại
27
Nâng cao hiệu quả marketing trên blog và mạng xã hội tại Việt Nam
- Nữ giới thường xem và viết blog nhiều
hơn, trong khi xem và đăng bài trên các diễn
đàn lại phổ biến hơn đối với nam giới. Riêng
MXH hầu như không có sự khác biệt rõ ràng
nào về tỷ lệ giới tính sử dụng.
- Mức độ sử dụng blog và các trang MXH
có sự thay đổi về tỷ lệ qua các năm qua, trong
đó tỷ lệ sử dụng blog có sụt giảm, trong khi
người dùng MXH tăng.
Hình 1.1: Mức độ sử dụng blog và MXH tại Hà Nội và Tp.HCM (năm 2010)
- Tần suất sử dụng blog và MXH: qua
thống kê của Cimigo NetCitizens vào năm 2010
cho thấy phần đông người sử dụng Việt Nam
vào đề xem các diễn đàn, xem blog, xem các
trang MXH hơn là viết và đăng đàn.
Hình 1.2: Mức độ sử dụng blog và MXH tại Việt Nam năm 2010
- Một trong những đặc điểm quan trọng khác khi phân tích về một thói quen tiêu biểu của người
dùng blog và MXH ở Việt Nam, đó là tính “cộng đồng” và “chung thủy” rất cao.
- Trong số các các trang MXH, 67% số người sử dụng MXH ở Việt Nam là thành viên của
Facebook, tăng mạnh so với năm 2009 chỉ có khoảng 47%. MXH Zing Me đã tăng gấp 3 lần trong
vòng một năm và leo lên đứng thứ 2, chiếm gần 20% số lượng người sử dụng MXH. Yahoo 360
Plus đứng ở vị trí số 3, thu hút được khoảng 12% người sử dụng MXH, giảm khoảng 1% so với
năm 2009.
28
Tạp chí Đại học Công nghiệp
Hình 1.3: Tỷ lệ người sử dụng trên các trang MXH năm 2009 - 2010
2. Hiện trạng trong hoạt động marketing
trên blog và MXH tại Việt Nam
Điều này phụ thuộc vào nhận thức chung của
người tiêu dùng về Internet.
Hai cộng đồng blog và MXH tạo ra một thị
trường lớn cho các hoạt động marketing và phát
triển kinh doanh tại Việt Nam. Với phương thức
marketing trên blog và MXH, các doanh nghiệp
trong nước đang tỏ ra yếu thế hơn.
a) Về nhận thức đối với Internet: đa số
người đều cho thấy tầm quan trọng của Internet
trong việc trao đổi và tìm kiếm thông tin, trong
đó mức độ quan tâm cao nhất là giao lưu kết
bạn và chia sẻ thông tin. Internet cũng đóng vai
trò quan trọng giúp lựa chọn và mua các sản
phẩm. Ba phần tư số người sử dụng Internet có
thể tìm hiểu về các nhãn hiệu và sản phẩm mới
trên mạng, và khoảng một nửa nghĩ rằng họ có
một sự lựa chọn rất rộng rãi khi mua các sản
phẩm trực tuyến.
2.1. Nhận thức chung của người tiêu dùng
về Internet tại Việt Nam
Mặc dù mức độ sử dụng các trang web mua
hàng tuyến đã tăng trưởng mạnh trong vài năm
trở lại đây nhưng rất ít trang web thành công.
Hình 2.1: Nhận thức về thu thập thông tin
b) Về niềm tin với Internet: Có nhiều ý kiến
trái ngược về niềm tin của người dân Việt Nam
đối với những thông tin tìm thấy trên mạng
Internet. Khoảng 40% nghĩ rằng thông tin trên
Internet là đáng tin cậy nói chung, nhưng 20%
không đồng ý với điều này. Ở các đô thị lớn ở
Việt Nam (chủ yếu là thành phố Hồ Chí Minh),
mọi người có một chút hoài nghi về thông tin
trên mạng Internet. Tuy nhiên sự tin tưởng của
họ vào thanh toán trực tuyến vẫn thấp khi rất ít
người cho rằng việc mua sắm trức tuyến là an
toàn.
29
Nâng cao hiệu quả marketing trên blog và mạng xã hội tại Việt Nam
Hình 2.2: Nhận thức về niềm tin đối với Internet
So với các phương tiện truyền thông khác
như tivi và báo chí, thông tin trên Internet được
xem là ít tin cậy hơn. Mọi người sẽ tin thông tin
trên tivi và báo chí hơn. Nhìn chung, tivi được
xem là nguồn tin đáng tin cậy nhất.
Hình 2.3: Mức độ tin cậy đối với các phương tiện thông tin
c) Về niềm tin đối với các quảng cáo: Cảm
giác của người sử dụng Internet đối với quảng
cáo trực tuyến rất khác nhau. Khoảng một nửa
số người sử dụng Internet có thái độ thờ ơ đối
với quảng cáo trực tuyến, phớt lờ hoặc không để
ý đến chúng. 35% đôi khi có nhấp chuột vào
những quảng cáo gây chú ý đến họ. Những
người sử dụng Internet trẻ tuổi có thái độ tích
cực hơn đối với quảng cáo trực tuyến cũng
thường có xu hướng nhấp chuột vào những
quảng cáo mà họ cảm thấy thích.
Hình 2.4: Thái độ đối với các quảng cáo trực tuyến
30
Tạp chí Đại học Công nghiệp
2.2 Hiện trạng hoạt động marketing trên
blog và MXH tại Việt Nam
Theo nghiên cứu mà Cimigo thực hiện với
khoảng gần 3 000 người ở TPHCM, Hà Nội, Đà
Nẵng, Cần Thơ, Nha Trang và Hải Phòng, cho
thấy mua sắm trực tuyến tăng trưởng 12% trong
giai đoạn từ năm 2007 đến năm 2010 ở TPHCM
và Hà Nội. Ngân hàng trực tuyến đang dần trở
nên phổ biến với mức tăng trưởng từ 7% đến
11% ở Hà Nội và TPHCM trong vòng ba năm
gần đây. Mua sắm trực tuyến được sử dụng
thường xuyên hơn ở phía Bắc (Hà Nội và Hải
Phòng) và chủ yếu phổ biến với nhóm tuổi 1535. Lượng người sử dụng Internet để mua sắm
trực tuyến và sử dụng ngân hàng trực tuyến
cũng tăng theo thành phần kinh tế.
Cũng theo khảo sát này cho thấy quảng cáo
trực tuyến chỉ mới chiếm 2% trong tổng số chi
phí dành cho quảng cáo tại Việt Nam. Tỷ lệ này
còn quá thấp nếu so với 15% tại khu vực Bắc
Mỹ, 14% tại Tây Âu, 17% tại Trung Quốc và
20% tại Hàn Quốc.
Dựa trên những số liệu tự công bố của
VnExpress, Yahoo, Zing, Dân Trí và những ước
tính cá nhân, doanh thu của ngành quảng cáo
trực tuyến năm 2010 vào khoảng gần 300 tỷ
đồng, chiếm tỷ lệ 2%-3% trên tổng doanh thu
của ngành quảng cáo. Con số này còn khá
khiêm tốn so với các quốc gia như Mỹ, Anh,
Nhật, Úc hay các nước phát triển khác. Tuy
nhiên, nếu so với các quốc gia trong khu vực
như Malaysia, Thái Lan, Indonesia hay
Philippines, đây là tỉ lệ tương đối đồng đều.
Với tốc độ tăng trưởng cao của MXH hiện
nay ở Việt Nam khi "dân số" các mạng lớn như
Facebook, Zing Me, My Space, Tamtay... liên
tục tăng trưởng, các phương án quảng cáo trên
các MXH này chắc chắn sẽ góp phần tăng trưởng
đáng kể mảng quảng cáo trực tuyến, cùng với đó
là các dịch vụ gia tăng đi kèm cũng tạo nên
nguồn doanh thu hấp dẫn: Game, Music, Video...
Dự đoán của ADMA cho biết, doanh thu từ các
dịch vụ và quảng cáo trực tuyến sẽ đạt khoảng 75
triệu vào năm 2014, chiếm 9% tổng chi phí
marketing, quảng cáo, dịch vụ mạng.
a) Về quảng cáo trên blog và MXH
Theo thống kê tại Mỹ cho thấy, trong khi
CTR (CTR – click through rate: tỷ lệ giữa số
người truy cập website và số lượt click vào
quảng cáo) trung bình của web truyền thống là
dưới 1%, blog lại đạt tỷ lệ hơn hẳn là 5%.
Hiện chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ
truy cập các trang quảng cáo trên các blog và
MXH tại Việt Nam, tuy nhiên với tốc độ tăng
trưởng cao cộng với thời gian dành cho Blog và
MXH ở Việt Nam tăng nhanh chóng (Riêng
Zing Me đạt trên 1 000 triệu phút/năm) cho thấy
triển vọng to lớn của các hoạt động marketing
trên blog và MXH.
Hiện nay, marketing qua blog đã và đang
thu hút nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam
tham gia như: Nokia, Vinamilk, Trung Nguyên
hay Công ty Sách Nhã Nam… Các doanh
nghiệp này thường thuê blog của cá nhân khác
và quảng cáo blog của doanh nghiệp lên đó. Ví
dụ, Công ty Vinamilk hiện đang được quảng bá
trên trang blog Yume. Các địa chỉ
và
có hàng chục
công ty Việt Nam đặt blog quảng cáo, giới thiệu
cho doanh nghiệp. Công ty sách Nhã Nam lại
đặt link blog trên trang wordpress.com, tại địa
chỉ . Kết quả
một cuộc khảo sát nhỏ được tiến hành tại Việt
Nam gần đây cho thấy, 89% doanh nghiệp được
hỏi cho biết, họ đã và đang có kế hoạch xây
dựng quảng cáo cho công ty trên blog.
Đối với hoạt động marketing trên MXH, từ
kết quả nghiên cứu trên vừa được công bố tại
hội thảo về MXH cho các giám đốc marketing
do Trung tâm Pháp - Việt Đào tạo về Quản lý
(CFVG) tổ chức tại Hà Nội vào ngày 10/6/2011
cho thấy chỉ có 0,4% doanh nghiệp Việt Nam sử
dụng Facebook chỉ tương khoảng 2.000 doanh
nghiệp. 0,07% doanh nghiệp dùng Youtube và
31
Nâng cao hiệu quả marketing trên blog và mạng xã hội tại Việt Nam
khoảng 0,2% còn lại cho các MXH khác. Nếu
tính tổng % sử dụng các MXH bao gồm cả diễn
đàn, Blog thì con số doanh nghiệp ứng dụng
kênh truyền thông này mới chỉ khoảng 1%, tức
chỉ có 5 000 doanh nghiệp. Trong khi đó, xu
hướng sử dụng các trang MXH vào công việc
bán hàng ở nước ngoài lại rất được coi trọng và
và đã được triển khai từ lâu. Tại hội thảo này,
Phó giáo sư trường IAE Paris Marc Divine đã
dẫn ra kết quả một cuộc khảo sát do ông thực
hiện đối với 200 công ty quốc tế, tương đương
với 54% trong số các công ty quốc tế như IBM,
L'Oreal, Unilever về sử dụng MXH trong hoạt
động tiếp thị. Trong đó trang MXH được sử
dụng nhiều nhất là LinkedIn. Vị trí thứ hai là
Facebook, đứng thứ ba là trang Viadeo, rồi đến
Youtube, Twitter và đứng thứ sáu là
Dailymotion.
người dùng Internet, các nhà quảng cáo tại Việt
Nam mới chi 10 000 đồng mỗi năm, trong khi
con số này tại Trung Quốc cao gấp 15 lần. Chi
phí quảng cáo trên blog rẻ hơn nhiều lần so với
chi phí quảng cáo trên truyền hình, báo in…
trong khi đó mức độ phát tán thông tin của nó
lớn hơn nhiều.
Về hiệu quả của việc marketing, nghiên cứu
cũng chỉ ra những điễn hình như quảng cáo của
Vinamilk trên Youtube thu hút tới 10 triệu lượt
người xem, chiến dịch Pond trắng hồng của mỹ
phẩm Pond cũng thu hút gần 500 000 người xem
trên Zing.Me trong vài tuần làm tiếp thị lan truyền.
Đại diện Công ty Trung Nguyên cũng cho
biết, song song với hình thức quảng cáo trên báo
chí, truyền hình, mới đây, Trung Nguyên cũng
đã sử dụng MXH Facebook để quảng cáo cho
sản phẩm cà phê Passiona với chi phí từ 300 –
400 USD/tháng.
b) Về đầu tư và hiệu quả đầu tư marketing
trên blog và MXH
Còn quảng cáo trên kênh forum (diễn đàn)
của các trang blog hay MXH, ưu điểm là có thể
thu thập được nhiều luồng ý kiến khác nhau để
hoàn thiện sản phẩm, nhưng rất khó kiểm soát
luồng thông tin từ các thành viên, đôi khi lại là
những ý kiến không khách quan, mang chủ đích
xấu gây bất lợi cho sản phẩm quảng cáo. Với
các doanh nghiệp Việt Nam tự đầu tư trang blog
quảng cáo thì thường đuối dần về sau khi các
thông tin không được cập nhật, các bài viết quá
cũ, không phản hồi thông tin hoặc không có
thành viên chủ đạo tham gia. Blog doanh nghiệp
nhanh chóng bị lãng quên giống như tình trạng
website (hoặc cổng thông tin điện tử) của nhiều
doanh nghiệp lập ra để… “chết” vì không có
thông tin.
Nhận xét chung cho hoạt động marketing
trực tuyến qua khảo sát của Công ty Nhất Duy,
chuyên xây dựng thương hiệu trực tuyến, cho
thấy, có đến 82% website doanh nghiệp Việt
Nam không được cập nhật thông tin thường
xuyên, 73% doanh nghiệp chưa đầu tư đúng
mức vào xây dựng và phát triển thương hiệu
trực tuyến, 85% doanh nghiệp chưa có bộ phận
marketing trực tuyến chuyên nghiệp. Khá nhiều
ý kiến của những người làm tiếp thị cho rằng, ở
Việt Nam tiếp thị, quảng cáo trực tuyến chỉ là
hình thức bổ trợ (compliment) cho tiếp thị,
quảng cáo truyền thống.
Quảng cáo trực tuyến hiện tại vẫn chiếm
một phần rất nhỏ trong tổng đầu tư quảng cáo,
và con số này thấp hơn so với các nước cùng
khu vực Đông Nam Á. Để tiếp cận với một
32
Tuy nhiên, khi đánh giá về hiệu quả đầu tư
marketing trên blog và MXH, nhiều công ty tại
Việt Nam hiện nay vẫn còn e ngại vì khó đo
lường. Nhiều doanh nghiệp, mặc dù nhu cầu
quảng cáo, tiếp thị rất lớn nhưng họ vẫn còn
hoài nghi về việc sử dụng kênh thông tin này để
tiếp cận các đối tượng khách hàng. Thông
thường, các doanh nghiệp đánh giá hiệu quả
bằng số người truy cập nhưng hình thức này
cũng không chính xác vì thực tế, có những công
ty quảng cáo “thuê người” ngồi truy cập.
Một thống kê nhỏ nhưng cũng cho thấy phần
nào hiệu quả của hoạt động marketing trên blog
và MXH ở Việt Nam khi các doanh nghiệp quan
Tạp chí Đại học Công nghiệp
tâm đầu tư: theo số liệu mà tác giả Đỗ Thị Hoa
– chuyên viên nghiên cứu marketing trực tuyến
- đưa ra, 34% bài đăng quan điểm về sản
phẩm/dịch vụ trên blog; 36% có cảm tình hơn
với những công ty có có blog và 32% tin vào
quan điểm của các blogger về sản phẩm/dịch vụ.
c) Những trở ngại cho hoạt động marketing
trên blog và MXH ở Việt Nam
Một số trở ngại khiến cho hoạt động
marketing trên blog và MXH chưa thật sự thu
hút sự quan tâm và đầu tư của các doanh nghiệp
Việt Nam:
- Khả năng đo lường và đánh giá hiệu quả
quảng cáo trên blog và MXH. Các thống kê để
đo lường hiệu quả cũng mới chỉ dừng lại ở chỉ
số truy cập…
tuyến của Việt Nam, vì vậy còn có một khoảng
cách rất xa so với thế giới khi mà nguồn thu
chính của hình thức này ở các quốc gia phát
triển chủ yếu từ các dịch vụ tìm kiếm mang lại.
- Nhiều doanh nghiệp khi quảng cáo trên blog
và MXH khác với thực tế dẫn đến khách hàng
không có niềm tin về các quảng cáo trên mạng.
- Các doanh nghiệp lập blog nhưng không
cập nhật thông tin thường xuyên hoặc không trả
lời phản hồi của bạn đọc, khiến tính tương tác
của kênh giao tiếp này mất tác dụng.
- Một điểm cần lưu nữa là khi có quá nhiều
ý kiến nhận xét và đánh giá về sản phẩm hoặc
dịch vụ mang tính không tích cực sẽ có tác dụng
ngược, khách hàng xa rời công ty vì những đánh
giá này.
- Các doanh nghiệp và nhà cung cấp quảng
cáo trên blog và MXH chưa thực sự biết được
có bao nhiêu người tiếp cận được các mẫu
quảng cáo của họ và đối tượng quan tâm đến
mẫu quảng cáo của họ.
3. Giải pháp nâng cao hiệu quả marketing
trên blog và MXH tại Việt Nam
- Các doanh nghiệp và nhà cung cấp quảng
cáo trên blog và MXH thiếu thông tin về thị
trường, chưa có hiểu biết sâu sắc về thói quen,
sở thích, lối sống, tâm lý của những người sử
dụng nằm trong nhóm khách hàng mục tiêu,
chưa biết đâu là những trang blog và MXH
quảng cáo phù hợp, hiệu quả nhất.
a) Sự phát triển blog sẽ chậm lại: Số lượng
người viết blog sẽ ngày càng thu hẹp lại. Blog
sẽ còn giữ lại hai đối tượng chính là những
người viết blog chuyên biệt và người viết là
người giữ vai trò làm kênh giao tiếp của các
công ty.
- Hầu hết các blog và một số MXH trong
nước có các phương thức truyền tải hiện còn lạc
hậu, tính tuyên truyền chưa cao để các doanh
nghiệp sẵn sàng đưa quảng cáo trên vào chiến
lược tiếp thị, mặc dù kênh truyền thông mới
được xem là có ưu điểm vượt trội. Các hình
thức quảng cáo chủ yếu trên các blog và MXH ở
Việt Nam chủ yếu bằng các banner, logo, popup (màn hình riêng).
- Nhiều công nghệ quảng cáo có hiệu quả
chưa được phổ biến như điều tra trực tuyến, các
tập tin âm thanh, hình ảnh truyền phát, quảng
cáo bằng các nội dung đa phương tiện, lồng
ghép nội dung. Những dịch vụ quảng cáo trực
3.1. Xu hướng trong các năm tới
Dự đoán xu thế trong vài năm tới sẽ là:
b) Mạng xã hội: Sẽ tiếp tục phát triển với
tốc độ cao nhưng sẽ có sự sắp xếp lại “trật tự”.
Tại Việt Nam, vị trí của Facebook khó bị đánh
bại dù việc truy cập gặp nhiều khó khăn, Zing
Me sẽ tiếp tục phát triển nhưng do khả năng về
tài chính và công nghệ vẫn giúp Facebook tiếp
tục dẫn đầu. Dự báo truyền thông MXH (Social
Media) sẽ có bức phá tại Việt Nam.
c) Xu hướng di động: Số lượng điện thoại di
động duyệt trình smart-phone ở Việt Nam tăng
trưởng đến gần 150% so với năm trước. Hiện
iPhone chiếm khoảng 30% thị trường
smartphone ở Việt Nam. Các hãng điện thoại
khác cũng tăng tốc như Nokia, Samsung, Sony
Ericsson, HTC… Ngoài ra, phải kể tới xu hướng
33
Nâng cao hiệu quả marketing trên blog và mạng xã hội tại Việt Nam
của các dòng iPad đang nổi đình đám ở Việt
Nam trong thời gian qua, thúc đẩy các dòng
máy tính bảng của các hãng khác cùng tham gia.
doanh nghiệp Việt Nam được hỏi cho biết, họ
đã và đang có kế hoạch xây dựng quảng cáo cho
công ty trên blog và MXH.
d)Thương mại điện tử: Sự tham gia tích cực
của các ngân hàng cho việc thanh toán bằng thẻ
ATM và các hình thức trả tiền qua thẻ điện tử
đang những bước đột phá sẽ thúc đẩy thương
mại điện tử phát triển và đây cũng là động lực
cho các loại hình marketing trực tuyến phát
triển. Paypal, SBI VeriTrans, ngoài ra còn có
các cổng payment gateway trong nước cũng
đang được tập trung phát triển như OnePay,
FiboPay, onGate…
- Chất lượng kết nối Internet tại Việt Nam
tăng cao;
đ) Công cụ tìm kiếm: 82% người dùng vẫn
tiếp tục sử dụng công cụ SE (Search Engines)
để tìm kiếm thông tin, như vậy các giải pháp về
SEO (Search Engine Optimization) và SEM
(Search Engine Marketing) vẫn rất cần thiết cho
cho hoạt động marketing trực tuyến, đặc biệt
cho web, blog và MXH. Một trong những xu
hướng cần tập trung là real time. Google,
Facebook, và nhiều dịch vụ khác cũng đã bắt
đầu đi vào hướng này.
Việc xác định rõ chiến lược và các bước tiến
hành là điều kiền cần thiết nhất để các hoạt động
marketing trên blog và MXH có hiệu quả. Một số
biện pháp cần thiết để nâng cao hiểu quả marketing
trên blog và MXH được đề xuất như sau.
3.2. Điều kiện thúc đẩy marketing trên blog
và MXH
Ngoài những yếu tố đã được phân tích bên
trên, việc các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có
khuynh hướng tập trung vào marketing trên blog
và MXH nhiều hơn trong thời gian tới là do các
điều kiện sau đây:
- Khuynh hướng người tiêu dùng ngày càng
tin tưởng hơn đối với các sản phẩm/dịch vụ nhờ
trao đổi thông tin qua các blog và MXH.
- Khó khăn của nền kinh tế khiến cho các
doanh nghiệp cắt giảm ngân sách marketing.
Những marketers bắt buộc phải tối ưu hóa số
tiền mà mình có. Đối với các doanh nghiệp nhỏ
không có nhiều lựa chọn. Từ đó dẫn đến việc
giảm chi phí cho marketing truyền thống và
chuyển sang chi nhiều hơn cho online marketing
và rẻ nhất là thông qua blog và MXH. Kết quả
một cuộc khảo sát nhỏ gần đây cho thấy, 89%
34
- Giao dịch qua thẻ điện tử bắt đầu phát triển
thúc đẩy thương mại điện tử;
- Các quy chế về truyền thông và MXH sẽ
được chú trọng hơn (đã có các bước đi nhằm
xây dựng Social Media Guidelines).
3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả
marketing
a) Thứ nhất: Tìm hiểu rõ về đối tượng doanh
nghiệp phục vụ
Đây là bước mà nhiều doanh nghiệp Việt
Nam không tìm hiểu nên khi triển khai
marketing trên blog và MXH thường không hiệu
quả. Chỉ khi xác định rõ về đối tượng mà sản
phẩm/dịch vụ nhắm tới, cùng với nó là tính cách
cũng như thị hiếu, sở thích của từng thị trường,
doanh nghiệp mới có chiến lược marketing phù
hợp.
b) Thứ hai: Xác định mục tiêu rõ chiến lược
marketing
Xác định mục tiêu mà doanh nghiệp mong
muốn là gì trong hoạt động marketing trên blog
và MXH:
- Tăng mạnh sự nhận biết thương hiệu cho
công ty.
- Tìm kiếm thị trường mới hay tìm kiếm các
kênh bán hàng mới.
- Đưa thông tin sản phẩm của bạn đến mọi
người.
Tạp chí Đại học Công nghiệp
- Khảo sát thị trường hay đón nhận của
người dùng đối với sản phẩm mới ra nào đó của
công ty.
- Hay để giải quyết một đồn đại nào đó về
thương hiệu, sản phẩm của bạn…
c) Thứ ba: Lựa chọn đúng cộng đồng mạng
để thực hiện marketing
- Đối với Blog: Lựa chọn trên sự phân chia
theo ba loại chính:
+ Blog thông tin: theo dõi các sự kiện diễn
ra mới nhất về một chủ đề đặc biệt;
+Blog người viết: là nơi người viết tập trung
vào những nội dung ưa thích và giới thiệu
những gì mình có;
+ Blog chủ đề: là nơi tạo ra những cuộc
tranh luận giữa những người viết blog và cộng
đồng những người đọc nó.
- Đối với MXH: Hình thành theo cộng đồng
và trong mỗi một MXH có thể có nhiều cộng
đồng mạng khác nhau nhưng mục tiêu chính của
doanh nghiệp là lựa chọn các mạng mang tính
kết nối cao. Tùy vào sản phẩm/dịch vụ mà
doanh nghiệp nhắm tới, có thể lựa chọn:
+ Đối tượng là dân văn phòng: MXH tập
trung nhiều người trong số họ sẽ là Facebook,
Henantrua, Noi.vn, Tamtay.vn, LinkedIn…,
+ Đối tượng sinh viên, học sinh: MXH mang
tính chất trẻ hơn như Zing Me, Yume, Go.vn,
Cyworld, Truongxua, I-pro.vn… là phù hợp.
Một điều cần lưu ý đối với quảng cáo trực
tuyến nói chung và quảng cáo trên Blog và
MXH nói riêng là mức độ nhấn mạnh trên
internet rất cao. Do vậy, các nhà quảng cáo nên
lựa chọn những “điểm bắt đầu” để quảng bá
thương hiệu nhằm đảm bảo tính hiệu quả cao.
Kết quả nghiên cứu của TNS cho thấy những
điểm bắt đầu phổ biến hiện tại của người sử
dụng Internet tại Việt Nam: tin tức, tìm kiếm,
email, tán gẫu, blog, bình luận trên MXH...
d) Thư tư: Xây dựng chu trình chu cho
marketing trên blog và MXH
Chiến lược marketing trên blog và MXH cần
thực hiện theo một chu trình chu được giới thiệu
như sau:
- Đối với blog: Xác định đặc tính sản phẩm
→ Xác định mục tiêu → Xác định cộng đồng và
thị trường → Thiết kế, xây dựng blog → Lựa
chọn các hình thức chia sẻ: Video, phim, nhạc,
học thuật, tin tức, tin nhắn nhanh → Xây dựng
diễn đàn → Truyền thông điệp → Đánh dấu
trang → Hỏi, phúc đáp, phản hồi→ Đánh giá
hiệu quả.
- Đối với MXH: Xác định đặc tính sản phẩm
→ Xác định mục tiêu → Xác định cộng đồng và
thị trường → Lựa chọn MXH tham gia → Lựa
chọn công cụ truyền thông → Xây dựng diễn
đàn → Truyền thông điệp → Dẫn dắt, tạo tương
tác, duy trì với cộng đồng → Đánh giá hiệu quả
→ Nâng cấp chiến lược.
đ) Thứ năm: Lên kế hoạch thực hiện
Chuẩn bị lực lượng
Doanh nghiệp cần phải có lực lượng phù
hợp với chiến lược marketing trực tuyến của
mình. Trên cơ sở mục tiêu và đối tượng cộng
đồng lựa chọn, các marketers cần phải có kiến
thức về mạng và các kiến thức về xã hội tại các
công đồng mà doanh nghiệp lựa chọn nhằm thu
hút sự quan tâm của mọi người.
Lên kế hoạch thực hiện chiến dịch
- Đối với blog:
+ Tạo ấn tượng riêng cho blog: thông qua
thiết kế và nội dung chuyển tải nhằm bước đầu
tạo ấn tượng thân thiện đối với khách hàng
thông qua nội dung trao đổi. Đặt tên và tựa cho
blog cũng như các bài viết có khả năng thu hút
mạnh người dùng khác là một lợi thế cho blog.
+ Thu hút và duy trì những người có tầm ảnh
hưởng trên blog: đây là yếu tố cực kỳ quan trọng
đối với sự thành công của một blog. Tùy theo
35
Nâng cao hiệu quả marketing trên blog và mạng xã hội tại Việt Nam
quy mô, đặc tính sản phẩm, thông điệp mà có thể
chọn nhiều dạng blogger khác nhau, có thể là
những người nổi tiếng trong một lĩnh vực hoặc
có thể là ca sĩ, diễn viên, nghệ sĩ... Mức độ ảnh
hưởng của những người nổi tiếng hay blogger là
rất quan trọng trong cộng đồng mạng thông qua
các nội dung hay thông tin của các bài viết nhằm
tạo ra một số lượng người tham gia.
+ Truyền đạt các thông điệp của sản phẩm
và doanh nghiệp: Thông qua sự cuốn hút của
blog, blogger mới giới truyền tải được các thông
điệp của sản phẩm hay của doanh nghiệp một
cách nhẹ nhàng, tự nhiên, không tạo cảm giác là
blog chỉ mang tính quảng cáo sản phẩm. Từ các
bài viết và các bài phân tích sẽ giúp cộng đồng
tiếp cận và đánh giá tốt hơn về sản phẩm và các
thông điệp mà doanh nghiệp muốn gửi gắm.
Đây chính là thể hiện nghệ thuật của blogger
trong marketing.
+ Dẫn dắt chủ đề và kiểm soát chất lượng
của các bài viết: thường các bài viết ban đầu thu
hút được nhiều người nhưng sau đó không có
người dẫn dắt hoặc nội dung sa vào các tranh
luận không cần thiết, mất dần sự kiểm soát, dẫn
đến sự thất bại với các mục tiêu ban đầu. Hãy
truyền thông điệp mà doanh nghiệp mong muốn
vào các blogger, và blogger thể hiện vai trò dẫn
dắt nội dung cũng như kiểm soát chất lượng các
bài viết qua các thông tin phúc đáp mà doanh
nghiệp có sẽ làm khách hàng tin tưởng và trung
thành hơn.
+ Thu nhận và đánh giá phản hồi: Sự phúc
đáp và phản hồi nhanh về các thông tin của
doanh nghiệp thông qua các hình thức chat, bình
luận, đánh giá sẽ giúp khách hàng cảm thấy
được tôn trọng và dành nhiều thiện cảm hơn cho
sản phẩm và doanh nghiệp.
+ Duy trì mối quan hệ với blogger khác:
Một số blogger khác đã có những trải nghiệm về
sản phẩm của doanh nghiệp sẽ sẵn sàng chia sẻ
với những người dùng khác, do đó, cần phải có
những hoạt động nhằm tạo được những mối
quan hệ tốt đẹp với những blogger này, vì chính
36
họ sẽ là những người quảng bá truyền cho
doanh nghiệp một cách hiệu quả nhất.
- Đối với MXH:
+ Lựa chọn MXH phù hợp: với thông điệp
cần truyền tải trên sản phẩm hoặc về doanh
nghiệp. Mục tiêu chính là thu hút được số lượng
đông đảo đối tượng có cùng sự quan tâm đến
sản phẩm của doanh nghiệp theo cách thức lựa
chọn cộng đồng mạng.
+ Lựa chọn công cụ truyền thông phù hợp:
Banner, Display Ads, Video, Flash, Giới thiệu
sản phẩm/công ty, chat, bàn luận về sản phẩm…
Mỗi công cụ có một tác dụng thu hút khác nhau
và chi phí cũng khác nhau.
+ Viết và đăng tải nội dung: Đây là công
việc quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải dành
nhiều công sức cho bài viết. Nội dung phải ngắn
gọn, thu hút, đi vào trọng tâm những gì mà cộng
đồng đang quan tâm.
+ Tương tác với người dùng đúng lúc, trung
thực: Thường xuyên tương tác với người tiêu
dùng và có khả năng hướng dẫn để truyền đạt
những thông tin chính xác và trung thực đến
người tiêu dùng. Vì sức lan tỏa và khả năng
tương tác của cộng đồng mạng rất lớn nên sự
thiếu trung thực và ít phản hồi sẽ gây hại vô
cùng to lớn cho uy tín doanh nghiệp.
+ Đưa ra những nhận định đánh giá phản hồi
có giá trị: Cũng giống như blog, những bài viết
phân tích và đánh giá của các marketer trên
MXH phải là những bài viết có giá trị, mang lại
lợi ích cho người tiêu dùng và có khả năng định
hướng và dẫn dắt cộng đồng trên cơ sở những
thông điệp nhất quán từ doanh nghiệp.
+ Duy trì các mối quan hệ với những người
sử dụng: Tạo mối quan hệ thiện cảm với những
người dùng hay những người nổi tiếng có những
bài viết phân tích và nhận định về sản phẩm và
doanh nghiệp để có những thông tin phản hồi tốt
nhất cho doanh nghiệp và cho khách hàng.
Tạp chí Đại học Công nghiệp
+ Bước tiếp theo là xây dựng chiến lượng
marketing 4P trên MXH: Sau khi sản phẩm
doanh nghiệp đã tạo được niềm tin với khách
hàng trên cộng đồng mạng, bước tiếp theo là
thực hiện chiến lược marketing 4P trên cơ sở kết
nối người tiêu dùng với doanh nghiệp thông qua
các hoạt động online và offline.
- Giải pháp chung cho việc thực hiện chiến
dịch marketing
+ Khai thác tốt kho ứng dụng sẵn: Khai thác
các ứng dụng có trong các trang blog và các
MXH: rất nhiều công cụ có sẵn cần được nhà
quản lý trang blog và MXH khai thác phục vụ
cho hoạt động marketing như công cụ
NetworkedBlogs, ShopBuddy…
+ Tối ưu hóa hiệu quả bằng công cụ tìm
kiếm: Sử dụng các công cụ tìm kiếm như Title Tiêu đề trang: khai báo thẻ Page Title của
website trong từng webpage, Description - Thẻ
mô tả: tóm tắt nội dung của website, Từ khóa:
Sử dụng thẻ meta keyword để thông báo các từ
khóa chính của website tối các công cụ tìm
kiếm, URL: Xây dựng một URL tĩnh - hay URL
thân thiện với người dùng và máy tìm kiếm,
Chọn lựa từ khóa: qua công cụ SEO, SEM…
+ Tạo liên kết với các blog và MXH khác:
qua các công cụ Backlink: trao đổi link, xây
dựng liên kết tới các website khác, Submit
Website vào danh bạ web: danh bạ website nổi
tiếng và cần thiết nhất là của Google, Yahoo.
Hiện nay Google đã không còn đánh giá cao
việc khai báo vào các danh bạ web do càng về
sau chất lượng các danh bạ web càng giảm, một
số danh bạ web bắt người đăng ký phải trả tiền.
+ Tham gia vào bình luận và phản hồi trên
các blog và MXH khác: đây làm nhiệm vụ hàng
ngày mà các marketer phải thực hiện nhằm cung
cấp những thông tin và thông điệp chính xác
đến khách hàng, ngoài ra công việc cũng nhằm
thu hút các khách hàng khác từ các blog và
MXH tham gia vào trang mạng của doanh
nghiệp.
+ Đánh giá hiệu quả: Thông qua các công cụ
thống kê, mức độ phản hồi, doanh số bán và các
khảo sát khách hàng để làm cơ sở cho việc đánh
giá sự thành công của các hoạt động marketing
trên blog và MXH.
4. KẾT LUẬN
Marketing trực tuyến và marketing trên blog
và MXH nói chung là một trong những phương
thức marketing mà các doanh nghiệp Việt Nam
phải hướng đến trong thời gian tới vì những ưu
điểm rõ rệt thông qua sức lan tỏa, khả năng tiếp
cận nhanh chóng, giá rẻ và đặc biệt là thị trường
rộng lớn của các cộng đồng này. Việc đảm bảo
hiệu quả cho hoạt động marketing cần là ưu tiên
hàng đầu trong chiến lược marketing trên blog và
MXH của doanh nghiệp, có như vậy các doanh
nghiệp Việt Nam mới có thể cạnh tranh và vươn
tới những thị trường thế giới trong thời đại mà
Internet là “một phần tất yếu của cuộc sống”.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
Các số liệu thống kê từ Tổng cục thống kê;
Trang web />Trang web: />Trang web: />Báo cáo về Internet Việt Nam của Cimigo Netcitizens năm 2010
Các dữ liệu từ thống kê của Pingdom:
Báo cáo của AMDA (Digital Marketing Year Book 2010)
Báo cáo nghiên cứu khoa học tại Trường Cao đẳng Kinh tế Đối ngoại: Ứng dụng Blog và MXH nâng
cao hiệu quả Marketing – Tác giả: Nguyễn Thị Quang Huyền, Hướng dẫn: Phạm Xuân Thu – Năm
2011
37