Câu hỏi: Phân biệt cán bộ, công chức và viên chức? Những khó khăn trong việc
thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi của công chức ở Việt Nam hiện nay? Đâu là nguyên
nhân và đề xuất giải pháp.
Bài làm:
Ở nước ta ngày nay, các thuật ngữ “cán bộ”, “công chức”, “viên chức” là những từ
rất quen thuộc mà mọi người đều biết. Tuy nhiên có nhiều người cho rằng cán bộ với
công chức là như nhau, hoặc công chức với viên chức là một đều làm việc cho các cơ
quan nhà nước, không có sự khác nhau nào. Đó là do nước ta có một thời kỳ không tồn
tại khái niệm “công chức” mà thay vào đó là khái niệm cán bộ, công nhân viên chức nhà
nước nói chung, không phân biệt công chức và viên chức. Cho nên sự phân biệt không
rạch ròi đó ảnh hưởng tới ngày nay. Tuy nhiên ai là cán bộ, ai là công chức, ai là viên
chức đã qui định rất rõ ràng, cụ thể trong Luật cán bộ, công chức năm 2008 và Luật viên
chức năm 2010.

Đầu tiên chúng ta phân biệt giữa cán bộ và công chức theo Luật cán bộ,
công chức.
Về điểm chung: Cán bộ, công chức phải là công dân Việt Nam, trong biên
chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước; giữ một công việc thường xuyên; làm
việc trong công sở, được phân định theo cấp hành chính.
Về điểm riêng: Theo điều 4 Luật cán bộ, công chức qui định: Công chức là
công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh
trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội
ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân
mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong
cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan
chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập
của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội (gọi chung là
đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước;
đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập
thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định
của pháp luật. Ngoài ra còn có công chức cấp xã. Đó là những người được tuyển

dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã,
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Cũng theo điều 4 Luật cán bộ, công chức qui định: Cán bộ là công dân Việt
Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ
quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở trung ương, ở
tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành


phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà
nước. Ngoài ra, phạm vi cán bộ còn bao gồm những người được bầu cử giữ chức vụ theo
nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư
Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị – xã hội. Đây là nhóm cán bộ xã, phường, thị
trấn (gọi chung là cấp xã)

Như vậy, điểm khác nhau cơ bản giữa cán bộ và công chức là: nếu công
chức là nhóm người được tuyển dụng, bổ nhiệm thì cán bộ là nhóm người được
bầu và làm việc theo nhiệm kỳ.
Tiếp theo ta phân biệt giữa cán bộ và viên chức:
Khái niệm công chức đã được nêu rõ tại phần trên theo điều 4 của Luật cán bộ,
công chức.
Theo điều 2 Luật viên chức 2010 qui định: “ Viên chức là công dân Việt Nam

được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo
chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công
lập theo quy định của pháp luật”. Đặc điểm việc làm của viên chức là không mang
tính quyền lực công mà chủ yếu mang tính chuyên môn, nghề nghiệp.
Như vậy điểm giống nhau cơ bản giữa công chức và viên chức đều phải là
công dân Việt Nam. Còn điểm khác nhau riêng biệt là: Công chức là những người
được tuyển dụng, bổ nhiệm làm việc trong các đơn vị công lập (cơ quan nhà nước,
tổ chức chính trị- xã hội), hưởng lương từ ngân sách nhà nước, hoạt động mang

tính quyền lực công, làm nhiệm vụ quản lý. Còn viên chức: là những người được
tuyển dụng theo hợp đồng, làm việc trong các đơn vị sự nghiệp và các tổ chức xã
hội, hưởng lương một phần từ ngân sách nhà nước, một phần từ nguồn thu sự
nghiệp của đơn vị, hoạt động chủ yếu là thực hiện chức năng xã hội, trực tiếp thực
hiện chuyên môn, nghiệp vụ, không mang tính quyền lực công.
Luật cán bộ, công chức năm 2008 là một bước tiến lớn trong công tác cải
cách quản lý hành chính nhà nước, bởi luật phân định rõ quyền hạn và nghĩa vụ
của công chức những gì cán bộ, công chức được làm, không được làm. Luật dành
riêng chương II để qui định nghĩa vụ và quyền của cán bộ, công chức. Cụ thể nghĩa
vụ của công chức qui định tại điều 8, điều 9 và điều 10, quyền của cán bộ, công
chức được qui định tại điều 11, điều 12, điều 13 và điều 14.
Phần lớn cán bộ, công chức đều thực hiện tốt nghĩa vụ của mình theo luật
cán bộ công chức và được hưởng đầy đủ những quyền lợi theo qui định. Tuy nhiên
thực tế vẫn còn một số khó khăn cho cán bộ, công chức trong khi thực hiện nghĩa
vụ và quyền lợi của mình.
Một số khó khăn trong việc thực hiện nghĩa vụ của cán bộ, công chức:


- Về công tác bố trí cán bộ, công chức vẫn còn tình trạng không đúng ngành
nghề, không đúng chuyên môn nghiệp vụ gây ảnh hưởng tới hiệu quả làm việc. Ví
dụ một người học ngành chăn nuôi mà bố trí phụ trách lĩnh vực trồng trọt rõ ràng
là không phù hợp.
- Ở một số nơi cơ sở hạ tầng còn hạn chế, trang thiết bị còn thiếu. Ví dụ
công sở Tân Phú Đông hiện tại một số cơ quan vẫn ở trong khu nhà tiền chế, điều
kiện làm việc rất khó khăn. Hoặc một số nơi trang bị máy vi tính còn thiếu 2 hoặc
3 công chức 1 máy gây khó khăn trong việc thực thi công vụ.
- Một số cán bộ, công chức chưa được tạo điều kiện học tập lý luận chính trị,
chuyên môn nghiệp vụ kịp thời từ đó không cập nhật được thông tin trong sự
nghiệp đổi mới gây khó khăn trong việc thực thi công vụ của mình.
- Ở một số đơn vị trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số cán bộ, công

chức còn yếu dẫn đến tình trạng người có trình độ chuyên môn giỏi phải kiêm
thêm việc gây ảnh hưởng tới thực thi công vụ.
- Việc bố trí phân công công tác đối với từng cán bộ, công chức chưa cụ thể,
chưa rõ ràng cho nên khi có sai sót xảy ra thì không ai nhận, đùn đẩy trách nhiệm
cho nhau.
- Một số chủ trương, chính sách không sát dân nên khi đưa vào thực tiễn thì
lại không thực hiện được. Ví dụ như chủ trương phạt hành chính khi không đội mũ
bảo hiểm đúng chuẩn, hoặc thu phí những người có xe gắn máy…
- Hệ thống pháp luật của ta còn nhiều qui định chồng chéo, các bộ ngành
không phối hợp tốt, không hỗ trợ nhau trong thực thi công vụ dẫn đến nhiều hệ lụy
ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Ví dụ như vấn đề thực phẩm bẩn do
khâu kiểm tra, phối hợp không tốt giữa 3 bộ: Bộ Y Tế, Bộ Công Thương và Bộ NN
& PTNTgây hậu quả nghiêm trọng trực tiếp ảnh hưởng đến người dân, nhưng trách
nhiệm thì đùn đẩy nhau…
-Trong công tác đánh giá cán bộ, các chế độ khen thưởng đôi lúc chưa đúng
đối tượng, chưa tạo được động lực để cán bộ, công chức phấn đấu.
Những khó khăn trong việc thực hiện quyền lợi của cán bộ, công chức:
- Cán bộ, công chức có quyền được đề bạc để thăng tiến, tuy nhiên một số
nơi vẫn thực hiện chưa tốt. Người được đề bạc để thăng tiến có khi nhờ vào mối
quan hệ quen biết hoặc nhờ vào việc chạy chỗ, chạy chức, chạy quyền… còn người
thực sự có tài, có đức do không được lòng mà không được đề bạc.
- Các chế độ tiền lương, phụ cấp còn thấp chưa tương xứng với công việc.
Không đáp ứng đủ nhu cầu trong cuộc sống cho nên một số cán bộ, công chức phải
làm ngoài gây ảnh hưởng tới công việc. Bên cạnh đó do chưa có chế độ đãi ngộ


tương xứng nên tình trạng người giỏi, người tài không mặn mà với nhà nước mà
làm cho doanh nghiệp hoặc làm ở nước ngoài.
- Chế độ đào tạo, bồi dưỡng, học tập các lớp cao hơn chưa được công bằng.
Không cử đi đào tạo đúng người, đúng việc. Ví dụ cử cán bộ sắp về hưu học sổ xổ

ở Canada….
Nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi của cán bộ,
công chức:
- Do nước ta mới chuyển đổi cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa nên nền kinh tế còn đang khó khăn dẫn đến vấn đề tiền lương, các chế độ đãi ngộ
chưa tương xứng.
-Do một bộ phận cán bộ, công chức chưa ý thức đầy đủ trách nhiệm, ngại đổi mới
nên thực hiện thói quen với nền hành chính cũ mà không đổi mới theo nền hành chính
phục vụ.
- Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức trong từng cơ quan đơn vị chưa đồng đều;
việc bố trí phân công công tác đối với từng cán bộ, công chức chưa cụ thể, chưa rõ ràng.
- Các cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát việc
thực thi nhiệm vụ của cán bộ, công chức để kịp thời chấn chỉnh, có cơ sở đánh giá chất
lượng thực hiện nhiệm vụ.
- Tinh thần tự phê bình và phê bình của cán bộ, công chức chưa cao, vẫn còn tư
tưởng “dĩ hòa vi quý”, nể nang trong công tác đánh giá, sợ đụng chạm.
- Người tự đánh giá không trung thực, thiếu nghiêm túc trong tự nhận xét đánh
giá, thường xuyên có tâm lý không thừa nhận bản thân yếu kém, chưa hoàn thành nhiệm
vụ. Người đứng đầu cơ quan chưa thực hiện đầy đủ thầm quyền, trách nhiệm trong công
tác đánh giá hàng năm.
Để khắc phục tình trạng đó, ta cần thực hiện một số giải pháp:
1.Thống nhất nhận thức về tính cấp thiết của việc nâng cao trách nhiệm công vụ
của đội ngũ cán bộ, công chức. Phải xác định rõ vấn đề cốt lõi của cải cách hành chính là
nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức.
2.Tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý cán bộ, công chức theo hướng quy định rõ
nhiệm vụ, thẩm quyền của từng vị trí việc làm và chức danh cán bộ, công chức.
Cụ thể là cần:
- Tiếp tục hoàn thiện việc phân định cán bộ, công chức, từ đó xây dựng cơ chế phân
cấp quản lý phù hợp với từng loại đối tượng. Sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy định
về nghĩa vụ và quyền của cán bộ, công chức theo các loại hình cơ quan: lập pháp, hành

pháp, tư pháp; theo các cấp hành chính: trung ương, địa phương, cơ sở; theo các vị trí
công chức: lãnh đạo, quản lý; tham mưu; thừa hành...


- Hoàn thiện các quy định hướng dẫn về tiêu chuẩn và phương pháp xác định vị trí
việc làm phù hợp với từng loại hình cơ quan, đơn vị; phân công, phân cấp rõ ràng, hợp lý
thẩm quyền phê duyệt danh mục vị trí việc làm.
- Xây dựng, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về chức danh, tiêu chuẩn
công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý và các ngạch công chức.
- Sửa đổi Quy chế đánh giá cán bộ, công chức theo hướng gắn với kết quả, hiệu
quả công việc và đề cao trách nhiệm người đứng đầu; thực hiện nguyên tắc cấp trên đánh
giá cấp dưới, phù hợp với đặc điểm, tính chất hoạt động của mỗi loại đối tượng.
- Xây dựng quy chế, tổ chức theo dõi kiểm tra giám sát thường xuyên việc thực
hiện nhiệm vụ của từng cán bộ, công chức.
- Hoàn thiện các quy định pháp luật về khen thưởng và có chế độ tiền thưởng đối
với cán bộ, công chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đồng thời có chế tài xử lý nghiêm
đối với công chức thiếu trách nhiệm và vi phạm pháp luật.
3. Đổi mới phương thức làm việc của các cơ quan nhà nước và công tác quản lý
cán bộ, công chức
Cần đổi mới phương thức làm việc của các cơ quan nhà nước theo hướng từng cơ
quan, đơn vị được giao nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng và người đứng đầu phải chịu trách nhiệm
quản lý, điều hành đội ngũ cán bộ, công chức thuộc quyền thực thi nhiệm vụ. Đến lượt
mỗi cán bộ, công chức được phân công nhiệm vụ cụ thể và chịu trách nhiệm bằng chữ ký
của mình, hạn chế tình trạng công chức thực thi chí có nhiệm vụ nghiên cứu, chuẩn bị tài
liệu, soạn thảo văn bản hoặc tham mưu giúp việc cho lãnh đạo trưởng, phó phòng, vụ
trưởng, phó vụ trưởng, giám đốc, phó giám đốc chung chung như hiện nay.
Trên cơ sở xác định vị trí việc làm, các cơ quan, tổ chức, đơn vị phải phân công cụ
thể rõ ràng, lượng hóa công việc càng rõ để làm cơ sở đánh giá, phân loại.
4) Tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính gắn với nâng cao đạo đức công vụ,
đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức

Cần xác định rõ giá trị cốt lõi của nền công vụ và quy định rõ nghĩa vụ, trách
nhiệm, quyền lợi của người công chức; những trường hợp cần tự nguyện, chủ động xin từ
chức; Hoàn thiện quy định của pháp luật về mối quan hệ giữa các cơ quan Nhà nước;
thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong các hoạt động quản lý
kinh tế - xã hội … ; Đổi mới và tăng cường công tác giáo dục đạo đức công vụ, đạo đức
nghề nghiệp nhằm hình thành các chuẩn mực đạo đức công vụ của người cán bộ, công
chức.


5) Tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước và
trách nhiệm giải trình của cán bộ, công chức; hoàn thiện cơ chế giám sát của người dân,
tổ chức đối với hoạt động của cán bộ, công chức.
6) Cải cách hệ thống chính sách tiền lương, tiền thưởng và đãi ngộ vật chất, tinh thần đối với
đội ngũ cán bộ, công chức