TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP

KHOA TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

BÀI BÁO CÁO
MÔN MÔI TRƯỜNG VÀ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Chủ đề: EL NINO – HIỆN TƯỢNG THỜI TIẾT ĐÁNG

ĐƯỢC QUAN TÂM

Đồng Tháp, 11/2015


Nhóm thực hiện: Nhóm 5

1. Hồ Thị Tuyết Liễu
2. Nguyễn Thị Thùy Trang
3. Đỗ Thị Trúc Ly
4. Nguyễn Thị Thúy An
5. Nguyễn Hoàng Phi
6. Nguyễn Chí Khoa
NỘI DUNG
I.

Mở đầu

II.

Nội dung
1. Khái niệm

2. Nguyên nhân gây ra hiện tượng El Nino
3. Những ảnh hưởng của hiện tượng El Nino
3.1.

Thay đổi khí hậu và thời tiết

3.2.

Ảnh hưởng đến toàn thế giới

3.3.

Ảnh hưởng ở Việt Nam

4. Dự đoán chu kỳ và sự trở lại của El Nino
5. Một vài biện pháp dự báo và ngăn chặn El Nino
III.

Kết luận

IV.

Tài liệu tham khảo


I.

Mở đầu:
Biến đổi khí hậu mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu và nước biển dâng là một


trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21. Sự nóng lên toàn cầu
gây ra những thay đổi thời tiết bất thường. Một trong số đó phải kể đến là hiện tượng El
Nino sự nóng lên toàn cầu mà đang được thế giới quan tâm và lo ngại. Vậy El Nino là gì?
Và những ảnh hưởng của El Nino đến khí hậu toàn cầu cũng như ảnh hưởng đến các mặt
khác như thế nào?
II.

Nội dung:
1. Khái niệm:
-

El Nino (trong tiếng Tây Ban Nha) có nghĩa là “đứa bé trai” và ở đây có

nghĩa là “đứa con của Chúa” là hiện tượng nóng lên bất thường của nhiệt độ mặt nước
biển Thái Bình Dương làm thay đổi hoàn lưu khí quyển.

Hình 1: Khu vực màu đỏ thể hiện nhiệt độ mặt biển nóng hơn bình thường.

-

Trong ngành khoa học đại dương, từ El Nino ban đầu được dùng để chỉ một

dòng nước biển ấm chảy về phía Nam dọc theo bờ biển của Ecuador và Peru vào mỗi
mùa đông.
2. Nguyên nhân gây ra hiện tượng El Nino:
-

Hiện tượng El Nino bắt nguồn từ sự thay đổi nhiệt độ nước biển ở Nam

Thái Bình Dương dọc theo đường xích đạo từ Indonesia đến Peru (Nam Mỹ).

-

Hiện tượng El Nino xảy ra khi vùng nước biển nóng ấm di chuyển xa khỏi

Indonesia về phía Đông đến giữa Nam Thái Bình Dương và gần bờ biển Nam Mỹ.


-

Nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng El Nino là do sự thay đổi hướng

-

Ngoài ra hiện tượng núi lửa cũng gây ra hiện tượng El Nino. Núi lửa phun

gió.
trào sẽ thổi một lớp bụi mỏng lên tầng bình lưu chúng sẽ lơ lửng ở đấy, che bớt ánh nắng
Mặt trời, khiến cho nhiệt độ Trái đất giảm xuống. Tuy vậy, khu vực Thái Bình Dương lại
ấm lên do dòng nước ấm từ các nơi đổ về. Sự biến đổi về nhiệt độ nói trên đủ để gây nên
một đợt El Nino. El Nino thường kéo dài suốt 3 năm liền sau khi núi lửa phun trào dữ dội.
Bên cạnh đó con người cũng làm cho khí hậu toàn cầu ấm lên gây nên hiện

-

tượng El Nino. Chúng ta đốt cháy nhiên liệu khoáng và thải ra khí nhà kính.
3. Những ảnh hưởng của hiện tượng El Nino
3.1.
-

Thay đổi khí hậu và thời tiết


Thời tiết khi không có hiện tượng El Nino:
+ Khi không có hiện tượng El Nino, nước biển ấm áp nhất của vùng nhiệt đới

nằm ở phía Tây Thái Bình Dương (gần Indonesia) với nhiệt độ hơn 10oC, cao hơn nước
biển ở phía Đông thuộc bờ biển Peru và Ecuador. Áp suất không khí phía trên mặt biển
tại đó thấp. Không khí ẩm xuất hiện tại vùng này, gây ra mây và mưa lớn có tính đặc thù
của vùng Đông Nam Á, New Guinea và Bắc Australia.
+ Ở Đông Thái Bình Dương, nước biển lạnh và áp suất không khí cao, tạo nên
điều kiện khô cằn dọc theo bờ biển Nam Mỹ. Gió trong vùng nhiệt đới thổi từ vùng có áp
suất không khí cao đến vùng áp thấp.
+ Bởi vậy ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương, thông thường gió mậu dịch thổi
từ Đông sang Tây. Cũng chính gió này thổi nước biển ấm áp trên bề mặt từ Đông sang
Tây. Ở phía Đông, nước biển lạnh ở chỗ sâu hơn nổi lên bề mặt để thay thế cho vùng
nước biển bị mất đi. Nước biển lạnh này giàu khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác
có thể nuôi sống các vi sinh vật trôi giạt ở gần hoặc trên bề mặt. Các sinh vật này là
nguồn sống của một số lượng lớn cá đại dương. Kết quả là vùng biển của Ecuador và
Peru là một trong những vùng đánh bắt cá lớn nhất của thế giới. Ở phía Tây, dòng nước
biển ấm làm nóng lớp không khí bên trên nó. Lớp không khí được làm nóng này loãng


hơn khối không khí mát hơn bao quanh nó. Do vậy không khí nóng bốc lên trên, gây ra
mây, dẫn đến mưa cho vùng Tây Thái Bình Dương.

Hình 2: Khi chưa xuất hiện hiện tượng El Nino

-

Thời tiết khi xuất hiện hiện tượng El Nino
+ Thay đổi về khí hậu bởi sự xuất hiện của El Nino khi nhiệt độ bề mặt của


nước biển ở phía Đông Nam vùng nhiệt đới Thái Bình Dương cao bất thường. Trong suốt
thời kỳ El Nino, áp suất khí quyển cao hơn mức bình thường ở phía Tây và thấp hơn mức
bình thường ở phía Đông.
+ Gió từ Đông sang Tây thổi khắp vùng nhiệt đới Thái Bình Dương bị suy yếu
hoặc đảo chiều. Sự suy yếu không đáng kể của gió là do sự thay đổi vừa phải trong nhiệt
độ bề mặt nước biển, sự thay đổi về gió và gia tăng áp lực không khí. Trong trường hợp
này, nước biển của Ecuador và Peru ấm lên bất thường. Dòng nước biển lạnh giàu chất
dinh dưỡng không xuất hiện tại bề mặt ở đó nữa và mật độ cá giảm xuống đột ngột. Dòng
nước biển ấm của vùng Tây Thái Bình Dương chảy ngược về hướng Đông và nhiệt độ bề
mặt nước biển gia tăng đáng kể ở bờ biển phía Tây của Nam Mỹ.
+ Cũng trong suốt thời kỳ El Nino, mây và mưa lớn xuất hiện hầu hết ở các
vùng biển ấm hơn ở Đông Thái Bình Dương. Vì vậy, bờ biển Nam Mỹ trở nên ẩm ướt
hơn bình thường. Đến phía Tây, có sự tương phản rõ rệt, thời tiết ở Indonesia và các quốc
gia khác ở Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam) khô hạn khác thường. Điều này mang
đến mưa lớn ở Nam Mỹ và gây ra hạn hán ở Đông Nam Á, Ấn Độ và phía Nam châu Phi.
Đồng thời, nó cũng có thể mang đến thời tiết bất thường cho nhiều vùng đất của Mỹ.


Hình 3: Khi xuất hiện hiện tượng El Nino

3.2.

Ảnh hưởng đến thế giới
- Khi El Nino xuất hiện, kéo theo sự biến đổi khác thường của nhiệt độ và

lượng mưa của nhiều vùng. El Nino hạn chế sự phát triển trong các cơn bão nhiệt đới ở
Đại Tây Dương nhưng lại làm tăng số cơn bão ở vùng phía Đông và trung tâm Thái Bình
Dương. Mưa xảy ra nhiều hơn gâu ra lũ lụt ở Nam Thái Bình Dương và Nam Mỹ nhưng
lại gây hạn hán cho khu vực Đông Nam Á,Đông Bắc Mỹ,Inđônêsia.

- Trong hai năm 1997 – 1998, El Nino đã gây những thiệt hại nặng nề nhất từ
trước đến nay trên khắp thế giới, làm thiệt mạng 24.000 người, ảnh hưởng đến đời sống
của 110 triệu người khác và gây tổn thất đến 34 tỉ USD.
- Năm 1997 những trận cháy rừng lớn và liên tục làm nghẹt khói và ô nhiễm
không khí không những ở các thành phố Inđônêsia mà ở các quốc gia lân cận nữa. Toàn
vùng Inđônêsia bị thiệt hại ước tính 96 tỷ USD.
- El Nino ảnh hưởng trực tiếp đến nông nghiệp đối với các nước xung quanh
khu vực Thái Bình Dương. Nạn đói do hạn hán cũng đe dọa hàng triệu người dân ở Phi
Châu và Nam Mỹ.Năm nay Liên Hiệp Quốc đã báo động 700.000 người có thể bị đói ở
các nước Trung Mỹ. Ở Nam Phi mùa màng đang bị đe dọa vì hạn hán.
- Năm 1998, những trận bão tuyết đã làm tê liệt miền Đông Bắc Mỹ. Và
miền Nam California đã bị ngập lụt vì quá nhiều mưa. Trong lúc đó, các trận lụt lớn nhất
từ trước tới nay đã xảy ra tại Đông Phi Châu, Ecuador và Peru. Ở Peru lượng sản xuất cá
biển đã bị giảm 50% vì dòng nước ấm El Nino.


- Sóng thần xuất hiện do hậu quả của El Nino còn phân hủy các vùng tảo
biển,làm mất các loài nhuyễn thể ở các vùng biển Êcuađo và Chilê.
3.3.

Ảnh hưởng của El Nino ở Việt Nam
- Theo thống kê, khoảng 40% số năm El Nino có số lượng bão, áp thấp nhiệt

đới trên Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam ít hơn trung bình nhiều năm, 55%
ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm và chỉ có 5% số năm cao hơn trung bình nhiều năm.
- Trong thời kỳ ảnh hưởng của El Nino, nước ta đều thiếu hụt lượng mưa so
với trung bình nhiều năm từ 25% đến 50%, đặc biệt là khu vực Trung Bộ.
- Trên Biển Đông năm 1997 bão tập trung trong vòng 4 tháng (từ đầu tháng 8
đến đầu tháng 11) bắt đầu muộn hơn khoảng tháng 10 và kết thúc muộn hơn khoảng 1
tháng so với trung bình nhiều năm. Cả mùa có 5 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (ít hơn

trung bình nhiều năm 4 cơn) trong đó 3 cơn bão đổ bộ vào đất liền, bằng một nửa số cơn
bão và áp thấp nhiệt đới trung bình hàng năm ảnh hưởng đến nước ta, cụ thể 3 cơn bão là:
+ Bão số 2 (Zita - 9715) đổ bộ vào Quảng Ninh- Hải Phòng sáng ngày 23/8.
+ Bão số 4 (FriT2-9721) đổ bộ vào Quảng Nam- Đà Nẵng ngày 25/9.
+ Bão số 5 (Linda- 9726) đổ bộ vào khu vực Bạc Liêu – Cà Mau ngày 2/11.
- Trong những năm El Nino, dòng chảy năm ở các sông thuộc Trung Bộ và
Tây Nguyên nhỏ hơn trung bình nhiều năm từ 10% trở lên, những năm El Nino mạnh có
thể hụt tới 50% - 60%. Lượng dòng chảy tháng nhỏ nhất ở hầu hết các trạm đều nhỏ hơn
trị số trung bình nhiều năm và đạt khoảng 80% - 90%.
- Dòng chảy mùa lũ trong những năm El Nino thường nhỏ hơn trung bình
nhiều năm và thường đạt 65% - 95% dòng chảy năm. Trong những năm El Nino, ít có
khả năng xuất hiện đỉnh lũ lớn trên sông Cửu Long.
- Nhìn chung 15-16 đợt El Nino đã xuất hiện trong hơn nửa thế kỷ qua trước
hết làm nền nhiệt độ ở hầu hết các khu vực trong cả nước đều tăng hơn so với bình
thường, các kỷ lục cao của nhiệt độ ở hầu hết các khu vực của nước ta thường gắn với
hiện tượng EL Nino. Nơi chịu tác động nhiều nhất là Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ.
Nơi ảnh hưởng ít nhất là vùng Tây Bắc. El Nino làm giảm lượng mưa ở hầu hết các khu


vực, nhất là khu vực Trung Bộ bao gồm cả Tây Nguyên và làm tăng lượng mưa ở một vài
nơi.
3.4.

Lợi ích của El Nino
Không phải lúc nào El Nino cũng gây họa cho con người.
- Cách đây hơn 5000 năm, khi mà hiện tượng này mới được ngư dân Peru

phát hiện thì El Nino đồng nghĩa với "tin mừng". Vì nước biển lúc ấy tăng lên đủ ấm
để vi sinh vật phát triển. Chúng là thức ăn cho cá biển. Nhờ thế nền đánh bắt cá của các
nước ven biển Nam Mỹ phát triển mạnh. Nếu năm nào mà hiện tượng El Nino không làm

cho nhiệt độ nước biển tăng lên quá cao thì năm đó sẽ có mùa cá bội thu.
- El Nino còn làm cho một số hoang mạc khô cằn nhất thế giới như
Antacama (Nam Mỹ) có những cơn mưa giúp cho thực vật tại nơi đây phát triển đáng
kinh ngạc. Tiêu biểu là vào năm 2015, hoa đã nở rộ khắp hoang mạc Antacama.
4. Dự đoán chu kỳ và sự trở lại của hiện tượng El Nino
4.1.

Chu kỳ của hiện tượng El Nino
- El Nino thường diễn ra không đều đặn, nhưng nằm trong một chu kỳ từ 2-7

năm, có khi trên 10 năm. Mỗi đợt El Nino có cường độ và biên độ thời gian khác nhau.


4.2. Sự trở lại của El Nino
- Nước Biển phía Đông Thái Bình Dương đang nóng lên – theo những nhà
khoa học, đang hình thành một đợt El Nino mạnh thậm chí ngang tầm với cường độ kỷ
lục đã ghi nhận được hồi năm 1997, một sự tàn phá mang tầm toàn cầu từ lũ bùn ở
California cho đến thiêu cháy ở Australia.
- Theo dự báo mới nhất bởi Trung tâm dự báo khí hậu NOAA (National
Oceanic and Atmospheric Administration – Hoa Kỳ) thì năm nay El Nino là đáng lo ngại
và đang mạnh dần lên.
- Theo NOAA có đến hơn 90% cơ hội là El Nino sẽ tiếp tục xuyên qua mùa
đông của Bắc Bán cầu trong năm 2015-2016 và khoảng 85% cơ hội nó sẽ kéo dài cho đến
đầu mùa xuân 2016.
- Theo NOAA, mô hình khí hậu dự đoán rằng hiện tượng này sẽ tăng mạnh
trong mùa thu, đạt đỉnh điểm trong mùa đông với nhiệt độ cao nhất tại khu vực biển gần
Peru và Trung Mỹ trên 1,5°C so với bình thường.
- Trong nửa đầu năm 2015, nhiệt độ nước bề mặt là 0,85°C, vượt trên mức
trung bình của thế kỷ XX, đánh bại kỷ lục trước đó thiết lập trong năm 2010 là 0,09°C.
- Khi so sánh các dữ liệu mới thu thập được về El Nino 2015 với El Nino

1997 - 1998 (một trong 3 đợt hoành hành hiếm hoi gần đây nhất khiến nhiệt độ nước Thái
Bình Dương tăng kỷ lục 3,5 độ C, ngoài giai đoạn 1982-1983 và 1972-1973), các nhà
nghiên cứu đã phát hiện sự giống nhau đến kinh ngạc giữa chúng.


Hình 4: Biểu đồ đánh giá cường độ El Nino (Nguồn: NOAA)

Hình 5: Sự giống nhau của hiện tượng El Nino 2015 và năm 1997 (Nguồn: NOAA)

5. Một vài biện pháp dự báo và khắc phục hiện tượng El Nino
5.1.

Biện pháp khắc phục


- Khai thác các tiềm năng văn minh nhân loại để dự báo thời điểm chính xác
xuất hiện dự báo đường đi và sức công phá.
- Không làm các công việc tiếp tay cho El Nino như phá rừng, thải khí
cacbonic vào không khí, vì El Nino càng mạnh mẽ hơn nếu đất thiếu cây xanh hay để xảy
ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính.
- Chuẩn bị những điều kiện tối thiểu để sống chung với El Nino, như xây nhà
phao tránh lũ (đối với vùng lũ lụt) hay dự trữ nước (đối với vùng khô hạn)…
- Một số biện pháp phòng, chống hạn, xâm nhập mặn; chủ động tích trữ nước
ở các hồ chứa thuỷ lợi, thủy điện nhằm phục vụ cho sản xuất, nhất là cho sinh hoạt trong
thời gian tới.
- Điều chỉnh cơ cấu sản xuất, mùa vụ ở một số vùng nhằm thích ứng với ảnh
hưởng của El Nino. Xây dựng và hoàn thiện các phương án theo dõi, cảnh báo, dự báo
tác động của El Nino.
- Biện pháp tối ưu nhất là phải chọn cách sống chung với thiên tai do El Nino
gây ra.

Khả năng dự đoán sự xuất hiện hiện tượng El Nino

5.2.

- Chim biển có khả năng dự đoán hiện tượng El Nino.
- Tiến sĩ Carol Devney đã tìm ra tính quy luật được lặp lại trong một thời
gian nhất định. Trong thời gian 10 tháng, trước khi có hiện tượng El Nino, số lượng các
cặp chim giảm đi rõ rệt
+ Trong 10 tháng trước khi xảy ra hiện tượng El Nino sẽ có một số thay đổi
trong đại dương. Trước hết, độ sâu của nhiệt động tăng lên một cách rõ rệt hơn, với nhiệt
độ của nước là 20oC.
+ Theo tiến sĩ Devney, sự giảm độ sâu nhiệt động dẫn đến giảm chất diệp lục,
điều đó có nghĩa là các độc tố thực vật bị chết dần. Sau đó là giảm số lượng phù du, tảo
và cuối cùng là giảm số lượng cá.
+ Trước khi đến thời kỳ sinh nở của chim, số lượng cá làm mồi cho chim giảm
sút. Trong điều kiện như vậy, các loài chim không cặp thành đôi mà chỉ chú trọng đi tìm
kiếm thức ăn.


+ Việc dùng máy theo dõi số lượng, đời sống của chim giúp chúng ta có thể
dự đoán trước hiện tượng El Nino.
III.

Kết luận:
El Nino là hiện tượng thời tiết cực đoan có ảnh hưởng lớn đến toàn thế giới. El

Nino xuất hiện làm thay đổi và gây ra những hậu quả nghiêm trọng. El Nino là một trong
những hậu quả của hiện tượng nóng lên toàn cầu. Sự xuất hiện El Nino làm băng ở một
số khi vực tan, gây khô hạn dẫn đến tình trạng khan hiếm nước ngọt, gây lũ lụt ở một số
nơi trên thế giới.

El Nino là hiện tượng tự nhiên không có cách ngăn chặn hoàn toàn mà chỉ có
thể đưa ra những dự báo hoặc những biện pháp làm giảm thiệt hại.
IV.

Tài liệu tham khảo

[1]. Nguyễn Trọng Hiệu, 2013. Hiệu ứng của ENSO với hạn hán ở Việt Nam. Hội thảo
khoa học Quốc gia về Khí tượng Thủy văn, Môi trường và Biến đổi khí hậu lần thứ XVI.
- Cổng thông tin điện tử Đồng Tháp, Thanh Tuyền, 2015. Phòng, chống tác hại do ảnh
hưởng của hiện tượng El Nino.
(Link: />tintucsukien/sitavanhoaxahoi/20151031+phong+tac+hai+el+nino )
- />-

/>
nino.aspx
-

/>
sau-mua-thu/