TRIfONG DI HOC TRA VINH
1CHOA Y — DOC

TAI LIEU ON THI TUYEN SINH
MON GIAI PHAU - SINH

GV bien sogn: Doan Dwang Chi Thie:n

Tra Vinh, 2016
Urn hanh nOi


KHOA Y - DINC
BO MON GIAI PHAU

TiNH TRANG PHE DUYET TAI LIEU
Giai pat — Sinh VT
Ten tai
Ngay hoan chinh: 28/01/2016
Tac gia Nen soan: Bs. Doan among Chi Thin
Don vi cong tac: Khoa Y — Duct, BO mon Giai pi&
Tra Vinh, ngay 28 thang 01 nam 2016
Tac gia
& ghi lz9 ten)

PRii,ch 7-

goa,74

PHE DUYET CUA BO MON
D6ng 5/ sir ching tai lieu On thi tuyen sinh mon: Giai phAu — Sinh VT do

GV. Doan Dircmg Chi Thin Nen soan d On thi tuyen sinh nganh : Dieu dung,
xet nghiem y h9c, rang ham mat, y da khoa, y t cong cOng (lien thong tir trun
cdp len cao ding \TA trung cdp len dai h9c)
Tra Vinh, nga 4 than
nam 2016
TRIJ'ÔGBI ON

PHE DUYET CtIA ICHOA
Tra Vinh, ngay 1.K thcing
STRIMING ICHOA

A

nam 2016

r-h;e,24"
Tai lieu on thi tuyen sinh mon: Giai ph au.7 Sinh lj

A

P Ert


MIJC LUC
Ni dung

Trang

CHU'ONG 1: GIAI PHAU HE XVONG
CHVONG 2: Gal PHAU Ht CO

CHICON G 3: GIAI PHAU Ht TIM MACH
CHVON G 4: GIAI PHAU Ht HO HAP
CHVONG 5: GIAI PHAU HE TIEU HOA
CHVONG 6: GIAI PHAU HE TIET NItU
CHIYONG 7: GIAI PHAU H SINH DIJC
CHU'ONG 8: GIAI PHAU lit THAN KINH
CHVONG 9: GIAI PHAU CAC GIAC QUAN
CHVONG 10: SINH LI"( MAU
CHVONG 11: SINH LI"( TUAN HOAN
CHVONG 12:SINHLYHOHkP
CHU'ONG 13: SINH LY HE TIEU HOA
CHU'ON G 14: SINH 1STH TIET NItU
CHVONG 15: SINH 1ST SINH SAN
CHVONG 16: SINH LI"( Ht THAN KINH
CHU'ONG 17: SINH LI"( Ht NO! TIET

.1
17
39
56
65
81
86
93
111
118
128
140
149
159

164
176
191

TAI LIEU THAM KHAO

200


CHIYONG 1
GIAI PHAU HE XVONG
1‘11,1C TIEU
1.Trinh bay clwac nhiing kiln thac chung nhdt ve he xwang: sw phan chia, clac diem cdu
tao caa ni logi xwang, str hinh thanh va phcit trien caa cac xtrang.
2.Mei tá dtrac nhang dc diem hinh the chinh caa cac xtrang: cac melt khop, ark ch a
barn cita ca, cac mac be mat.
3.Goi clang dtrac ten cita cac chi tilt chinh tren cac phwang tin thwc hanh giai phial
xtrang.
1. D#i arang
Xozmg la nhang ca quan dugc cu tao cha y6u bang m6 xuang, m6t loai mo lien
k& ran. BO xuang.dam nhiem cac chirc nang: nang di" ca the, bao ve va lam ch6 dira cho
cac ca quan, va v'an dOng (ding h ca - khap); b0 xuang ming la nth san sinh cac te' bao
mau va la kho du trill chit khoang va chit beo.
1.1. Hinh th'j ngodi
Dtra vao hinh the' ngoai va cAu tao c6 the' chia xuang thanh cac loai nhu xtrang dai
(long bone),:xwang ngan (short bone), =mg det (flat bone), xtrang khong du (irregular
bone), xtrang có hoc khi (pneumatized bone) va xwang yang (sesamoid bone). Cac loai
xuang v6i nhang hinh the' khac nhau k teen thich fing v6i cac chirc nang rieng bit, vi
du nhu xuang dai cO kha nang van d6ng vai d6ng tac rOng rai, xuang det thien v chirc
nang bao ve v.v... Cac xuang dai c6 m6t than xuang va hai du xuang, vo xuang chua

truing thanh, than va m61 du xuang dai dugc ngan each nhau bang mOt sun du xuang.
1.2. Cau tgo
1.2.1. Cdu tgo chung caa cric logi xtrang
BAt kS, m6t xuang nao cfmg dugc cAu tao bang cac phAn sau day, ke' tir ngoai vao
trong: mang ngoai xuang, mo xucmg dc, mo xucmg x6p va 6 tuSi.. M6 xuang thu6c loai
m6 lien k6t, bao g6m cac te' bao bi vay quanh bai chAt can ban ran dc. ChAt can ban dm
xuang bao g6m 25% milk, 25% sgi protein va 50% mu6i khoang. Cac loai t bao cUa
mo xuang la tao cat bao, hug/ cot bao va te bao xuang.
Mang ngoai xtrang (periosteum) la mOt mang mo lien k& dai giau mach mau boc
quanh b'e mat xuang (trir nai cO sun khOp). Mang nay g6m hai l6p: lop ngoai la m6 sgi,
lop trong chira cac te' bao sinh xucmg (osteogenic cells). Mang ngoai xucmg giüp xucmg
ph& trien v chieu rOsng. No cling -co tac dixng bao ye ya nuoi chrOng xtrong, gitlp lien
xucmg gay va .1a nth barn cho cac day chang va gan. Siin khOp la mOt lOp sun trong bao
phil mat khop c4a cac xuang. N6 lam giam ma. sat va lam giam sir Va cham tai nhcmg
khop hoat dich.
Xwang dac (compact bone) la thanh phAn dong vai tre chinh trong chirc nang bao
ve, nang cleY va khang lai luc nen op cüa trong luc hay sir van d6ng. M6 xucmg dac dugc
t6 chirc thanh nhang don vi dugc ggi la cac h thang Havers. Me)ill th6ng Havers bao
Tai lieu on thi tuye'n sinh mon:Giai pheiu — Sinh lj

1


gm mOt dng Havers 6 trung tam chira cac mach mau, mach bach huyet va than kinh.
Bao quanh ang nay la cac lá xtrang d6ng tam. Gifra cac la xucmg la nhang khoang nho
(g9i la cac ho) chira the te bao xuang va dich ngoai bao. :Ong Havers va cac 116 dugc n6i
lien bang nhang kenh nho ggi la the tiu quan xtrang. Vang nam Oita the he th6ng
Havers chira cac lá xuang ice. Cac la xucmg bao quanh xuang a ngay dtrai mang xtrcmg
la cac• la chu vi ngoai.
)(Jiang xdp (spongy bone) do nhieu be xuang bat cheo nhau chang chit tao nen

m6t mang 1u6i vay quanh cac khoang nho, tong nhtr bgt bin. Khoang nam gifta cac be
xucmg chira tuf, do (red bone marrow), nth san xuat cac t bao mau. Mi be „dm xuang
x6p cling dugc cu tao bang cac la xtrang, cac 116 chira the th bao xtrang va cac lieu quan
nhung khong c6 cac h th6ng Havers thge
O tuf) (medullary cavity) la khoang rang ben trong than xuang dai chira tuj) yang
(yellow bone marrow). Thanh tuY dugc lot bang nai cdt mac (endosteum). Tug' yang
chira nhieu t bao ma.
1.2.2. Dc diem c du tgo rieng cia mdi logi xtrang
Xucmg dai. O than xtrang (diaphysis), lap xuang ac day 6 gift va m6ng clan ye
phia hai dau; lap xuang x6p thi ngtrgc lai. & hai dau xtrang (epiphysis), lap xu(Yg dc
chi cOn la mOt 16p mong, ben trong la kh6i xucmg x6p chira tug' do.
Xuang ngan Co cu tao gi6ng nhu dau xtrang dai. Xuang det gm hai ban xtrang
dc kep & gala la m6t lap xuang x6p.
1.3. Ctic mitch mdu caa xwo'ng
Xucmg dugc cap mau t6t nha hai loai dOng mach: cac d6ng mach nuoi xtrang va
cac d6ng mach mang xucmg.
Vai mOt xtrang dai, cac 'Ong mach nuoi xtrang thuemg gm mOt d6ng mach Ian
chay ehech qua xucmg dc qua mOt nuoi xurmg (nutrient foramen) 6 gan gitra than
xucmg den tuy xtumg va mOt s6 dOng mach nh6 di vao dau xuang. Trong tug' xuang
dOng mach Ian chia thanh cac nhanh gan va xa chay dgc theo chieu dai cüa tug' va phan
chia thanh cac nhanh nha dan di vao mo wiz:mg dm than xuang, cac d6ng mach cOn lai
nuoi duang cho mo xucmg va tuY d6 cUa dau xtrcmg.
Cac clang mach mang xtrang cap mau cho mang ngodi xtrang Ott. cac mat khap);
mOt sd nhanh mach rat nho chui qua mang ngoai xuang tai phan ngoai xuang dc va n6i
Wei) vai cac nhanh cUa d6ng mach nuoi xucmg tft phia tug' di ra.
1.4. Sr hinh thank va phát triin can xtrang
Xuang dugc hinh thanh trong thai ki phoi thai (vao cu6i thang thir nhat ciXa
phoi) va tip Atc phat trien cho tai tu6i tnrang thanh. Co hai giai doan hinh thanh xtrang:
d giai doan thir nhat,
i mo lien ket long leo eita phoi (thuOc trung mo, ma trung mo

bat nguon tir trung bi) bin thanh th-J dc dux% clang mOt mang dai xuang dugc hinh
thanh tren mang dai nay.
Giai doan thir hai din ra khi cac th bao dm the dc (mang dai) bin thanh xtrang,
theo hai each:

a

2

Teri lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phau — Sinh


MOt so it xuvng (gm cac xuang vOm SQ, xtrcmg ham dual va xuang don) dirge
hinh thanh bang each chuyen tn,rc tip mang thanh xtiong. Vi dii, yam SQ cüa phoi tnrac
hai thang chi la mOt mang; tir thOng tha hai ten mang nay xuAt hien nhang diem cOt hod
lan rOng &An ra tap nen nhang xuang det cUa yam SQ. Qua trinh bin mang thanh xucmg
dugc goi là mang cat hoa va xuang dugc hinh thanh theo each nay la xuang mang.
Cac xtrang con lgi (chi6m.hAu het cdc xuang) dugc hinh thanh tir sin. Truac het
the dac trung ma too ra ma hinh xuang bang still du thang thir hai). Tài cu6i thang
thir hai, khi svn phat trien, nO bi mach mOu xam ln. Cdc t bao do mach mdu mang tai
phd hUy sim va ch6 sip bi pha hAy dugc thay the' bang ma xuong. Qua trinh nay dugc
g9i la sun c& hoa va xucmg dugc hinh thanh theo each nay dugc g9i là xtrong syn. Vai
xuang dai, thuang thi m6 hinh siin bi mach xam ldn a trung tam (img voi gala than
xuong). Cdc tao c6t bao do mach mdu mang tai tao ra xuang bang each: te bao tao
xuang tit ra chit cOt giao; chat nay ngAm mad calci bin thanh xuang; diem tao xuang
ban &Au nay là trung tam cot hoa nguyen phat (primary ossification centre). Khi trung
tam cOt hoa nay phat trien rOng ra tai duai mang ngoai xuang, xucmg dugc fief, ttic dugc
sinh ra bâi mang ngodi xucmg. Sir to ra v &rang kinh cüa xuang sip la do mang ngoai
xuang xay dap them cdc lá xtrang ding tam ice tier, nhau (ve ccv ban gi6ng xuang mang).
Val xtrcmg stm ngan va nho (xuang c6 tay, c6 chan), sim dugc thay the dAn chi bang mOt .

trung tam c6t hoa nguyen phat. Xucmg cOt sOng \fa xuang dai dm chi dugc hinh thanh tir
nhieu trung tam c6t hoO gm: trung tam cot hod nguyen phat (chinh) tao ra than xucmg
va cac trung tam c& hoa thi' phat (secondary ossification centre) hay cac trung tam cat
ho(1 clau xwang tao ra cac dAu (epiphyses) hay mom xuang. Cdc trung tam c6t hod dAu
xucmg phAn lan xuAt hien sau khi sinh. Trong qua trinh phat trien, cac trung tam c6t hod
Mu xuang ngan each vai trung tam c6t hod chinh bang mOt tAm sun clau xwang
(epiphysial cartilage). Sin nay giup xuang Oat trien v chieu dai. TAm siin Mu xtrang
tang sinh ve phia than xucmg va phAn tang sinh nay dugc chuyen thanh xuong. Khi tOc
dO c6t hod still lan hcm tOc dO tang sinh siin thi stm dAn dugc thay the het bang xucmg và
xuang ngimg tang tnrang v chieu dai.
Sir tang truang cUa xtrcmg mang ve ca ban la bang mOt qua trinh b6i dap them
xtrang teen be mat va cdc b xtrang. Vi dii nhu sr dOng dAn cUa cdc thOp (\rang nam gala
cdc b và g6c xucmg vom s9): xuang tin dAn vao mang thop bang each b6i dap them
xucmg vao cac b xuang; d6ng then, mang xuang b6i dap them xuang len be mat xuang.
Thgc ra qud trinh c6t hod bao gm hai c6ng viec din ra dong thai: qua trinh kien
thiet nha the tao cOt bao va qua trinh phd hug/ nha cac hug/ cOt bac). Sir phd hug/ xuang
giup too nen cdc h6c tug/ a xtrcmg x6p, 6 tug/ a xuang dai va cdc ong Haver caa mO
xuong.
1.5. SI) luTing va phan chia
206 xuang cüa bO xuang nguai dugc sap xep thanh phan: 80 mil:mg eUa bO xuang
trvc va 126 xuang cUa b'9 xuang treo. BO xtrang tryc (axial skeleton) gm 22 xuang SQ, 1
'an:mg mong, 6 xuang nhO cüa tai va 51 xuang than (g6m 26 xuang ct song, 24 xucmg
Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phou — Sinh l3

3


suan va 1 xtrong irc). Bó xtrang treo hay xtrang chi (appendicular skeleton) g6m 64
xtrcmg chi tren va 62 xtrcmg chi clued.
2. Xuang so (bones of cranium)

Xucmg SQ la mOt kh6i gam 22 xuang nam 6 du tren cüa cOt sting.
Phan chia. SQ do hai nhom xuong hop thanh: cdc xuang hOp SQ va cac xtrong mat.
Hp SQ la hOp xucmg bao v cho nao do tam xucmg tao nen: hai xtrang dinh, mOt xtrang
tran, mOt xtrang chdm, mOt xuarzg &dm, mOt xtrang sang và hai xtrang thai during. Cac
xtrang mat tao nen khung xuong dm mat, Om muai ba xuang dinh thanh mOt kh6i va
dinh vai hOp SQ, va mOt xuang lien ket vai kh6i xucmg SQ bang khOp hoat dich. Muai
b6n xuong mat la: hai xtrang le, hai xtrang xoan mW dithi, hai xtrang miii, hai xtrang ham
tren , hai xtrang khdu cai, hai xurmg go ma, mOt xtrang ham cltrai va mOt xtrang la mia.
Nhang dac diem chung. Ngoai vi'ec tao nen hOp SQ, cdc xtrong SQ ding tao nen mOt
s6 khoang nho khdc, bao g6m 6 mrii va cdc hac mat ma ra phia truck. MOt s6 xuang SQ
chimg dugc goi la nhling
chira nhfing khoang dugc lot bang niem mac va th6ng vai
xoang canh miii. Trong xmmg thai throng di nhang khoang nh6 chira cdc cau tile lien
quan tai thinh gidc va thang bang.
Trong cdc xucmg Sc), chi co xtrang ham duai là cO the chuyen dOng &roc, cac
xtrang c6n lai dinh chat ved nhau thanh mOt kh6i bang cdc dung khop bat dOng
nao nam ten va mOt yam bao quanh va day tren nao. Cdc
Hp SQ co mOt nn
xuong cña yam SQ duac tao nen tir hai ban xtrong dac (ban ngoai va ban trong) ngan
each nhau bang mOt lap xucmg x6p goi la 151 xap. Mat trong hp SQ dinh vai mang nao
cimg, mat ngoai tao nen ch"6" barn cho cdc cci dau mat. Ngoai viec tao nen khung xuong
dm mat, cac xuong mat con bao v cho duang vao cüa the he ho hap va tieu hod. Ca
kh6i xuong Sc) bao ve va nang dt cho cdc gide quan chuyen bit v thin, nem, ngiri, nghe
va thang bangXtrang tran (frontal bone). Xizang tan g6m hai phan chinh: mOt phan tao
nen trdn (phan fru& cila hOp Sc)) la trai tran, mOt phan nam ngang tao nen tan 6 mat vã
hau ht phan tnracc dm nn SQ (hOp SQ tnr6c). O mat ngoai, hai phan cua xucmg trdn gap
nhau tai bo• tren a mat. Ngay tren bo. nay, ben trong trai tran cO hai xoang tran. Cac
xtrang dinh (parietal bone). Hai xucmg dinh tao nen phan lan cüa cdc mat ben va dinh SQ.
Ching tip khop vai nhau tai &Tang khOp doe, vai xucmg tan tai duong kh6p vanh, ved
xuang cham tai duang khop lambda va vai cac xucmg thai dung tai cdc throng khOp

trai. Mat trong cüa 'cm:mg dinh lOm va co nhang ranh d cac mach mdu di qua. Cac
xuang thai &rang (temporal bone). 1\ni xuong thai dung to nen mOt mat duai-ben cña
hp Sc va mOt phan dm nn SQ. NO tip khOp voi cdc xucmg dinh, cham, buam va g6 ma.
bang cdc khop bat d6ng. Xucmg thai dung do ba phan tao nen: phan dá, phan trai va
phan nh'i.
Phan del c6 hinh thap tam gidc nam ngang qua nn SQ, glib xucmg buom va xuong
cham. Phan nay chira tai giira va tai trong, va nhting 6ng cho dOng mach canh trong va
thin kinh mat di qua. a ng clOng mach canh co mOt 16 ngobi ma ra a mat dtrai phan dá va
mOt 16 trong ma ra a dinh phan dd. Mom nhon tir mat duai phan da nho xu6ng clued la

a

4

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phau — Sinh lj


mom tram. Nan phan dá huang ra ngoai va ra sau. Mom lot ten nn phan cid, 6 ngay sau
18 tai ngoai, duvc goi la m6m cam. Trong m6m chum c6 nhiau xoang nho. O gith mom
tram va mom chi:1m c6 16 tram-chicm, nth ra khoi s9 cUa than kinh mat. Tren mat sau
phan dá c6 l va ong tai trong, nai cac than kinh s9 VII va VIII di qua. B6 sau phan cid
cang vui wow chAm gith han nen a tinh mach canh, nai di qua dm filth mach canh
trong.
Phdn trai la manh xtrcmg mong hinh quat. Phan duai cUa trai thai duang tach ra
mom go ma chay ra tnrac tip khOp vai m6m thai ducmg cUa xucmg g6 ma; m6m cUa hai
xuang ding nhau tax) nen cung gO ma. HO lOm nam & mat sau-duai mom g6 ma la ho'
ham du& va ch8 16i tr6n 6 tnrac 116 nay la cic kh6p. H6 va cü tip khap vai chom xtrang
ham duth tao nen khOp thai dung-ham dtrai.
Phdn nhr la manh xucmg mong vay quanh va ong tai ngoai.
Xmang chdm (occipital bone). Xuang cham tao nen phan sau cUa vOm va nan s9.

Xizang chAm gm ba phan vay quanh 18 lan xuong cham. Le low la nai hanh nao lien
tip vai tuY seing. Tnr6c l8 10n la phdn nen, hai ben la cac phiin ben va 6 sau la trai
chdm. Mat trail phan nn dc dirng va du0c g9i la cloc. Tren mi phAn ben c6 mOt /67 cdu
chdm tip khop vai mat tren cüa kh6i ben d6t dOi va mOt ang thdn kinh ha thiet, nai di
qua dm than kinh s9 XII. Mat sau trai chdm c6 u chdm ngoai 0 gifra va cac du6ng gay a
mi ben. Gitra mat truck (hay mat trong) trai &Am c6 chdm trong. G6 xtrcmg tir i nay
di tai 18 ch'Am la mao chdm trong, cOn hai ranh k tip nhau tir i chay sang hai ben la
ranh xoang ngang va rc7nh xoang sigma. Ranh xoang ngang ngan each hai 116a mat
trong trai cham: clai nc7o a tren va ho' tieu nc7o a duai.
Xicang bu6m (sphenoid / sphenoidal bone). Xuang buam nam 6 gicra nn s9 va
tip khOp vâi tat ca cac xuang khac cUa hp s9. Ngoai hp so, nO can gOp phan tao nen
tran 6 mai va cac thanh 6 mat. Cac phan cUa xucmg btram la than, canh nh6, canh lan va
cac mom chan Imam. Than nam gifra xuang Imam, tip giap vai xuang sang ey truck va
xuang cham a sau. Mat tren dm than xuang buOin cO ranh tru6c giao thoa va ho' tuyen
yen. M8i canh nho dinh vao phan tnrac than Imam bang hai r va ding than Warn giai
Ilan nen dng thi giác, nai di qua dm than kinh s9 II.. 6 phia sau, mi canh kin cling tir
mOt ben than buam chay sang ben, tao nen phan gitra cüa nan s9. Hai canh ding vai than
Imam giai hart nen khe d mat tren, nai di qua dm cac than kinh VI, III, IV va VI. Tren
earth 10n co a tran va 16 bdu clyc, Ian luat la nai di qua dm than kinh V2 va V3. Cac
mom chan btram tir than chay xu6ng cac thanh ben 6 mUi. Trong than xuang imam c6
cac xoang &thin thong vai 6
Xtrang sang (ethmoid/ethmoidal bone). Xtrcmg sang nam tren threw gitra, a phan
truac nn so. NO cOn gOp phan tao nen vach mUi, tan 6 mili, thanh ngoai 6 mUi va thanh
trong mat. Cac phan cita xucmg sang gam manh sang, math thang dirng va cac me dao
sang. Manh sang lap vao ch8 khuyet cUa phan 6 mat xtrang tan, ngan cach ho s9 truck
voi 6 mai; gift mat ten dm math sang nho len mOt mom hinh tam giac g9i la mao ga,
hai ben mao c6 cac le sang. Manh thang dthig chay vao vach mUi. M8i me ciao sang la
Tai lieu on thi tuyen sinh phou — Sinh l

5



m6t kh6i xuang x6p narn gifra 6 mat va müi. Kh6i nay chfra cac xoang sang thong voi 6
ma Hai math xtrang tir mat trong tn.& me dao sang nho vao 6 miii dugc goi la cac xoan
mW tr.'en va chi&
Xwang ham tren (maxilla). Hai xtrang ham tren (dã dinh
tao nen ham tren va
tip khop v6i tat ca cac xuang mat khac, trir xuang ham dui. N6 tao nen mOt phan dm •
san 6 mat, mOt phan cüa thanh ben va san miii, va hau ht khAu cai cimg. Xuang ham
ten g6m than va cac mom. Than ca cac mat huang ve 6 mat, 6 müi, h6- dui thai ducmg
(dugc goi ran hrgt la mat ô mat, mat mid va mat &ten thai &rang) va v'e phia tnrac (mat
trwac). Nhting chi tit quan trgng teen cac mat nay la: ranh &col d m'at a m4t 6 mat,
cite& a mat va khuyit mW i mat truac, ci ham mat duai thai dung, ranh le va
xoang ham tren i m'Ot miii. Than xucmg chira mOt xoang lan ma vao 6 müi, xoang ham
tren. Co b6n mOm tir than xuang nho ra: mom tran chay len tip khop vgi xuang tan;
mom go ma tip khop vai xucmg go ma; mom huyet rang la m6t cung mang cac huyet
rang cila cac rang ham tren; va mom khau cal tao nen 3/4 trtrac khau cai cimg. Xtrong
ham teen cimg canh lan xtrcmg btram giOi han nen khe mat dtrai.
Xwang ham du.61 (mandibula). Xuang ham duoi g6m mOt than va hai nganh ham.
. day 6 duai va phan huyet
Than xtrang ham &col cong hinh mOng ngra, g6m mOt ifen
rang a tren. Gitra mat truac nn ham dtrai loi ra a thanh Mi cam va m8i ben c6 mOt ló
cam. Phan huy't rang cong thanh cung huyet rang va mang cac 16 huy't chan rang ham
duai. M8i nganh ham du-61 lien tip vai than ham dtroi tai goc ham dulai. Tir day, nganh
ham chay len ten gan nhu vuong goc vai than ham. Du tren ciia nganh ham tach ra
thanh mom vet a truck va mom /di cu a sau; gliiia hai m6m nay la khuyit ham the&
M6m 16i cau c6 mOt chom tip khap v6i h6 ham &raj va cii khop ciia xtrang thai duang.
Tren mat trong ciia nganh ham c6 mOt 16 cho than kinh hu)* rang duai di vao xucmg
ham, a ham chrol. L8 nay la cii.a vao ciia ang ham dithi. Ming 16 &rye chin bang mOt
math xuang ggi la lwãi ham chroi.

Xwang mid (nasal bone). Cac xtrang miii gap nhau ten dui:mg gitra va tao nen mOt
phan ciia cu
Xurfng le (lacrimal bone). Hai xucmg lO la nhang xuang nh6 nam a sau va ngoai
cac xuang miii va tao nen mOt phan thanh trong mat. Xucmg lO ding vgi mom tran
xuang ham teen gigi han nen h6 l, nai ma titi l nam.
Xicang go ma (zygomatic bone). Xuang g6 ma lam cho g6 ma 16i len thanh g6 va
tao nen mOt phan ciia thanh ngoai va san 6 mit. No tip khap vai cac xtrung tan, ham
tren, buom va thai dung.
Xmang khau cal (palatine bone). Xuang nay g6m Math nam ngang và math thing
ding hop thanh hinh chir L. Math nam ngang cimg voi math nam ngang ciia xuang ben
d6i din tao thanh phan sau ciia khau cai cling. Math thing dimg nho len ten d'ez' tao nen
mOt phan ciia thanh ngoai 6 miii va mOt phan san 6 mat.
Xicang xoan mill du& (inferior nasal concha). M8i xuang nay la mOt xtrang mong
cuOn lai va nho vao 6 miii a dtrai xucmg xoan miii gifra.

a

6

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phju.— Sinh


Xuang la mia (vomer). Day la..mOt ,xucmg ming hinh tam giac W.° nen mOt phan
vach mill. N6 tip khop a duai vâi cac xuang cüa khau cai cirng tai &rang gifra va tren
vai manh thang dirng cüa xucmg sang va xuang buam.
Xizang ming (hyoid bone). Xuang nay khong thuOc xuang SQ nhung duqc m6 tã
cang xuang SQ cho tin. NO la mOt xucmg thi hinh mong ngga nam trong cac m6 m'ena
dm \rang ca, c ngay teen thanh quan va duai xuang ham duai. Xucmg mOng gm mOt
than nam ngang va hai sirng a m'6i ben: sung ion va sling nho.
3. Xtrang thin

Xuang dm than bao gm cc:it song va cac xuang noc.

3.1. CP sling (vertebral column)
COt sang la mOt eau triic vita mm deo vita yang chic. NO vita c6 th"8 van Ong
linh hoat vita bao boc va bao ve. dry song, nang da" cho du, va tao ch8 barn cho cac
xuang sithn, dai chau va cac co. lung. COt sang tao nen khoang 2/5 chie‘u cao ca the' va
do 26 xuang tao n8n, bao gm xuang ding, xuang cirt \fa 24 dat sang raj. Cac dat sang
red Om 7 dat s6ng ca, 12 dat sang floc va 5 dat sang that lung. Xuang ciing do 5 dat
sang ding dinh lin nhau ma thanh; xucmg cvt thuang do 4 dat sang cvt dinh lai. COt
sang san c6 hai duang cong li ra sau ngay tit lüc sinh ra va kh6ng mAt di: cong nguc va
cong cimg. Khi tre lon len va c6 th'e dirng thang, cOt s6ng xuat hi8n th8m hai &rang cong
mai (dwang cong tide That): cong cd va cong that lung (au 18i ra truac).

3.1.1. Cac phan cita mOt dot song dien hinh
M8i clot sang (vertebra) Om CO than cidt sang va cung (rat sang vay quanh 18 dat
sang.

Than clot sang (vertebral body) c6 hinh
det, mat tren va mat duai la cac mat
gian cl'Ot sang tip khOp Arai dat sang ke' can qua dia gian dat sang.
Cung dOt sOng
- (vertebral arch) a phia sau than dat sang, cang vai than dat sang
gioi han nen 18 slat sing. Cung gm manh cung clot sang (lamina of vertebral arch) rOng
va dct, nam a sau; cac cung Cung dot sang (pedicle of vertebral arch) a tnrac manh,
dinh vai than; va cac m6m tir cung MQC ra. Cac•ba teen va duai ctia cung du lOm va
duqc g9i la cac khuyb sang ( tren va dual). Khuy& s6ng duai cüa d6t s6ng tren ding
khuy& sang ten cüa dat sang duai lin k giai Ilan nen l gian clot sang (intervertebral
foramen), nai ma cac day than kinh sang va cac mach mau di qua. Cung dat sang tach ra
cac mom;
Mdt mom gai (spinous process) tit Oita mat sau cüa math cung dot song chay ra

sau va xuang duài, sa thay chtqc a duai da lung;
Hai mom ngang (transverse process) tir ch8 nai gift cuang va math chay ngang ra
hai ben; va 4 mom khop, Om 2 mom khop tren va 2 mom khop dwai (superior .and
inferior articular process) mang the mat khOp, cling tach ra tir khoang ch8nOi giita cu6ng
va manh; khi cac dat sang tip khop vai nhau thi 2 mom khop duai cira dat sang tren
tip khOp vai 2 mom khop ten cUa dat sang duai.

Teti lieu On thi tuyen sinh phau — Sinh lj

7


Ló clat song (vertebral foramen) nam gicra than dat sang va cung dat sang. Khi cac
dat sang ch6ng len nhau tao thanh cOt sang thi cac 18 nay hap thanh ang sang (vertebral
canal) chira tug/ sang.

3.1.2. Dc dkm hinh th'J rieng ciia ciat sang O tirng dogn
-Cac clat sang ca (cervical vertebrae)
Cac dat sang ca c6 chung dc dim la: mom ngang dinh vao than va cung
cung dat sang bang 2 14, gith Ilan nen ló ngang (foramen tranversarium), nai c6 cac
mach dat sang di qua. MOt sa dat sang ca lai CO them cac dc dim rieng.
Dat ca / hay ciat dai (atlas) khong c6 than ma cO cung truck, cung sau va hai
khai ben. 1\48i khai ben c6 meit khop tren tip khop 16i cu xuong chdm va mat khop
diroi tip khOp vai dat ca II.
Dat cd // hay dot true (axis) c6 mOt mom tir mat ten dm than nho len ,g9i la
ding clat tryc (dens of axis). Rang c6 mOt dinh va hai mat khop: inJt khap tilt& tip
khop vi cung tnrac &at dOi, meit khop sau tip klieg) vai day chang ngang.
Dat ca V// hay dat /ai (vertebra prominens) c6 mom gai dai nhat trong s cac
mom gai dat sang ca.
- Cac dat sang nguc (thoracic vertebrae)

Dc dim cüa cac dat semg nguc la chimg c6 horn swan ngang ten mom ngang
d tip khop vai cil man va cac h5m swan tren va dwái tren than dat ti'ep khOp vâi
chOm warn.
- Cac dat sang that king (lumbar vertebrae)
Dac dim ghlp phan bit cac dat sang that lung la chimg khong c6 l ngang
nlya dat sang ca va khong c6 cac h'Om suan ten mom ngang va than nhu dat song
nggc.
- Xuang ding (sacrum)
Xuang cang la mOt khai cüa nam dat sang ding dinh vOi nhau. NO c6 hinh
tam giac, gm mOt n'en, hai phan ben, mOt mat lung va mOt dinh.
Nn xucmg ding huang len ten, tip khop vai dat sang that lung V tai khop
that lung-cimg. Ba truac cüa nn nho ra a gala thanh 1.4 nho, mi ben dm nn c6 mOt
canh va mOt mom kh6p tren.
Mgi phjn ben xucmg cung CO mOt mat loa tai tip kherp vai xtrong chau, mOt
cung va mOt mat chau hong Inr6mg ra truck. Teen mat chau h8ng lOrn \TA có bn
clu-o'ng ngang danh du nhang nai dinh nhau gifia cac than xucrng cung; du ngoai cüa
mi duang ngang c6 mOt i gian clat sang thong vai mOt lg cling trithc.
Melt hrng l'oi, huang ra sau, c6 cac mao cling va ban lg cling sau. Cac mao
ding la ket qua dm si dinh lai vOi nhau cüa cac mom gai, m6m khOp va mom ngang
cüa cac dat sang ding. Phan duai cila mat sau ca hai sirng cling nam a hai ben lg
cling, lo nay la du duai cUa Ong
' cling.
Dinh xuzing cling huang xuang duai, khop voi xuang cut.

a

8

Tai lieu on thi no/en sinh mon:Giai phau — Sinh lj



- Xircmg cut (coccyx) do 4 - 6 dOtsOng cut dinh lin nhau tao nen..
3.2. Ceic 'arcing ngtfc.(thoracic skeleton) va ljng nglyc (thoracic cage)
Cac xucmg nguc bao gom xucmg
cac xtrang su6n va cac dot sOng nguc.
Chung tip khop vai nhau tao nen lang nglec. Cac xucmg lOng nguc gied han nen
khoang ngvc (thoracic cavity). Khoang nguc c6 2 18: l ngyv tren th6ng vai nn cO,
dugc gi6i han b6i mat tnrac dOt sOng nguc I, xuang str6n I va khuy6t finh mach canh
dm can xtrang irc; ngyv &col duvc gi6i han bai than dOt sOng nguc XII, xircmg
sum XII, cung sithn va goc &col icc. 12 xuang siren 6 m8i ben giai han nen 11
khoang gian swo.n. Ranh a gifta c6t song nguc va xuang su6n a mtii ben g9i la ranh
phi.
3.2.1. Xwang irc (sternum)
Xuang irc la xuang dct, nam a gab thanh tnrac lOng nguc va OM 3 phAn tinh
tr tren xuOng la: can itc, than icy va mom müi ki'Am
ac). Gifra can ire va than ac
la goc irc. Can irc c6 khuyet tinh mach canh 6 b6 tren va khuy'jt don a m8i ben tip
khOp vai du ac cda xtrang dOn. Mi b6 ben dm can va than c6 7 khuyb swan tip
khop v6i sun dm 7 xtrang su6n Veil ding.

a
a

Tai lieu on thi tuydn sinh mon:Giai phau.-7 Sinh lj

9


3.2.2. Xwang swan (ribs)
Co 12 del xucmg sun, trong dO cac doi I - VII tip khop vai xuang irc bang

met sun suon rieng nen dugc g9i la cac xwang swan that, cac doi VIII - XII kh6ng c6
sun suem rieng d tip khop vai xuang ire hoac khong tip khop (nhu cac del XI XII) nen dugc goi la cac xwang swan gia, rieng cac xuang wan XI - XII cOn dugc ggi
la cac xwcmg swan cut.
Ve hinh the', m6i xuang stroll la met xuang dai, cong va det ca met chom, met
co . va met than. Chom swan nam a du sau cüa xuang won va ca mat khop chom
swan de' tip khop vai than d6t s6ng nggc, ca swan la chti that lai giita chom va than.
Than swan (let va cong, c6 hai mat va hai be; mat ngoai cong 16i, mat trong cong l'Om;
tren mat trong va d9c theo
duai ca rdnh swan d mach - thin kinh gian suen di
qua. DAu sau cüa than c6 cz swan, dAu tnrac lien tip voi &Au ngoai dm sun tucmg
Ung. Teen CU suim c6 mat khOp cz swan tip khop vai mem ngang det seng nguc.

a

4. Cie xtrcrng chi teen (bones of upper limb)
1\48i chi tren c6 32 xucmg: 1 xucmg vai, 1 xuang don, 1 xuang canh tay, 2
z tay (xuang quay va xucmg tru) va 27 xucmg ban tay (gm 8 xuang coA tay,
xtrong cang
5 nrcmg d6t ban tay va 14 xuang d6t ng6n tay). Trong cac xuang ke' ten, xuang don
va xuang vai tao nen dai chi tren (shoulder girdle) hay dai nguc (pectoral girdle) gan
cac xuang cila chi tren vai be xuang true, cac xtumg con lai tao nen phan tu do cia
chi tren (free part of upper limb).
4.1. Xwang vai (scapula)
Xizang vai la met xuang det, hinh tam gide nam a phAn tren cUa thanh nguc sau.
N6 ca hai mat, ba ba va ba gee.
Hai mat la mat trworc va mat sau. Mat sau c6 met ger xucmg ggi la gai vai tir
trong chay ch6ch len teen va ra ngoai r6i tan cung bang met mOm rOng, det ggi la mom
cling vai. Gai vai chia mat sau thanh hai h6: ha tr'en gai va ha dwai gai. Mat trwac lOm
sau va dugc ggi la ha dwai vai.
Ba be la ha trong, ba ngoai va

tren a be( tren c6 khuyit vai va a ngoai
khuyat vai la mom qua. Bet trong cach cet sang khoang 5 cm. Ba goc la goc tren, g6c
dwai va goc ngoai, a goc ngobi c6 chao. ô nay la mat tip khop vâi chom xuang
canh tay.
4.2. Xtrang den (clavicle)
Xuong don la xuang dai, cong hinh chit s nam a phAn truac-tren cUa nguc, tren
xuong Aran thir nhat. Xizang don cong 16i ra tnrac a nira trong, cong l'Om ra tnrac
nira ngoai. NO c6 met than va hai dAu.
Du trong xucmg dOn c6 mat khap vai xuang irc tao nen khOp irc-dOn. Than
xwang don c6 ranh ca dwai don a mat clued. Du ngoai c6 mat khop tip khap voi
10

Teti lieu on thi tuyen sinh mon:Giai ph au — Sinh


mom cang xucrng vai, tao nen khop cang vai-don. Xtrang den la xtrong duy nhAt nei
chi ten vai b'e xtrang trix. Dai nguc khong flap khop v6i cOt seng ma dugc gift tai
chi')bâi cac co.
4.3. Xtrang canh tay (humerus)
Xtrang canh tay la )(yang dai va 16n nhat chi teen c6 than nam gab hai du.
Ddu tren c6 chom xuang canh tay hinh 1/3 kh6i cu htrang len ten va vao
trong. Dung vin quanh chom dugc g9i la ca giáiphau. 0 lian k vai ce giai phau CO
hai cü xuang nho len: cz be ó tnr6c va ci low ô ben ngoai. Hai al ngan each nhau
bang ranh gian ci. Du tren thu hcp dAn va lien tip vai than xtrcmg tai ca phd-u thuat.
Than xtrang gAn c6 hinh rang trn tam giac nen CO ba mat va ba ba: cac mat
trtroc-trong, trtroc-ngoai va sau, cac ber trong, ngoai va tru.6c. O khoang gifra mat
tnrac-ngoai CO li cti delta.
Ddu &col do
cdu xtrang canh tay va cac mem ten lai eau tao nen: mom tren
cu trong va mom tren li cdu ngoai. Li cu xuang canh tay la ten goi chung cüa

hai mat khop: chom nho xuang canh tay O ngoai flap khOp vâi xtrung quay, rong roc
xuang canh tay a trong tip khap vai xtrozmg trv.
4.4. Xwang quay vit xwang try
Day la hai xtrung eUa cang tay, du la xuang dai co mOt than nam gala hai du.
Khi ban tay a tu the' giai phau, chung nam song song vai nhau va xuang quay nam
ngoai xuang tilt. Hai xuang nay tip khop v6i xucmg canh tay tai khop khuSTu, vOi cac
xtrang ce tay tai khap c6 tay va vai nhau tai cac khop quay trv gAn va xa.
4.4.1 Xtrang quay (radius)
. ,E•du tren xuang quay nho hon dAu &TIM va dugc goi la chom xuang quay, ch6m
bao gam mOt vanh khop a xung quanh tip khop vai khuyat quay xuang trn va mOt
horn khop a mat tren tip khop vai chom con xuang canh tay. Chem n6i vai than qua
mOt c6 that hp.
Than xuang gAn CO hinh lang tilt tam giac nen c6 ba mat la mat trtroc, meit sau
la bet &troy, be" sau va ber gian cat. 6 phia tnr6c-trong gee n6i
. va mat ngoai, ba
gitra ce va than co m'Ot 1,1 lai g9i la lai cti quay.
Du (Arai la met khei to dqt ca hai mat khop: mat khop ca tay huang xueng
dtrai tier, khop vai cac )(yang c6 tay hang tren; va khuyit try huang vao trong tip
khap vai vanh khop cüa chom 'arcing trv. Mom xuang na'm a noi thap nhat dm mat
ngoai (sa thy dugc dtrai da) la mom tram quay.
4.4.2. Xtrcmg try (ulna)
Ddu tren c6 mom khuj)u va mom vet vay quanh khuyit rong roc., Khuyat reng
rang roc xuang canh tay cOn m6m khuSTu va m6m vct lap vao cac he
r9c khop
Tai lieu on thi tuy;en sinh mon:Giai phou —Sinh

11


ding ten a dAu duai xucmg canh tay khi cang tay gap va dui. Tren mat ngoai mom

vet c6 khuyit quay tip khop vâi vanh kh6p cua chom.xucmg quay.
Than xuong gAn có hinh lang tnj tam giac voi ba mat (mat truac, mOt sau va
mt trong) va ba bo. (bee trtrac, ber sau va ber gian cat).
Du dwai tron va nho, dugc goi la chom xicang try. Chom bao gm mOt vanh
khop tier, khop vOi khuyet tru cüa xuang quay va mOt morn chay xu6ng c6 ten la mom

tram trz:i.
4.5. Ciie Jarang caa ban tay (bones of hand)
4.5.1. Cie xtrowg c tay (carpal bones)
Cac xuang c6 tay la mOt kh6i gm tam xuang ngan xep thanh hai hang. Hang
tren CO ben xuang, ketir ngoai vao trong, la: xtrang thulen, xwang nguyet, xtrung thap
va xtrang clau hang dtrai ding CO bon xuang, ke tit ngoai vao la: xmong thang, xwang
the, xuang ca va xmang wk. Mat tren cüa ba xuong ben ngoai cita hang tren tip
khop vci xuang quay (xuang du nam truck xuang thap), mat clued cüa chfing tiep
khOp vâi mat ten cUa cac xuang hang du6i. Mat duai cüa cac xuang hang duai ti6p
khOp vOi cac xuang d6t ban tay. Mat tnrac khei xuong c6 tay hop nen mOt ranh lOm
g9i la riinh ca tay, ham gan gap bac cu qua hai be. ranh va bin ranh thanh ang ca

tay.
4.5.2. Ole xtrang dat ban tay (metacarpals)
CO nam xucmg det ban tay, ducre danh s6 theo thir t-kr tir ngoai vao trong la cac
xuang ban tay I, II, III, IV va V. MCii xuong nay la mOt xuang dai c6 than va hai du.
Du teen (dAu gAn) la nen co cac mat khOp de tip khop vi xuang c6 tay hang duoi,
tao nen the khOp c6 tay-d6t ban tay, va voi cac xuang d6t ban ke can du duai (dAu
to nen cac
xa) la chom hinh ban cu tip khop vai d6t gAn cüa ngOn tay tucmg
khop d6t ban tay-d6t ngOn tay.
4.5.3. Ole xtrang ngon tay hay dat ngon tay (phalanges)
M6i ngOn tay có ba d6t la sdat gan (proximal phalanx), dat gitia (middle
phalanx) va dat xa (distal phalanx), rieng ngon cái kh6ng CO d6t gifra. Nhu vAy c6 tat

Ca 14 xuang d6t ngOn tay 0 mtii ban tay. M6i xuong d6t ngon tay du c6: than dat,nn
dat du gA.n va chom dat a du xa. Xucmg d6t gala m6i ngon tay khOp vol xuemg
d6t gan tai kh6p gian d6t ngOn gAn, volt xuang d6t xa tai khop gian d6t ng6n xa.
5. Cac xtrang dm chi dirifri (bones of lower limb)
M6i chi &PM CO 31 xuang bao g6m: 1 xuang chAu, 1 xuang dui, 1 xuang bath
che 1 xuang chay, 1 xuang mac, 7 xuang c6 chan, 5 xuang d6t ban chan va 14 xuang
d6t ngOn chan. Xuang chau 0 hai ben cang vai xuang ding tao nen dai chi duai (hay
dai chau - pelvic girdle), cac xuang cOn 14i thkoc phan tv do dux chi du& (free part of
12

Tai lieu on thi tuyen sinh mei n:Giai phju — Sinh lj


lower limb). Dai chau lien ket cac 'along thu6c phan
' tv do chi clued vai c6t song va la
cong cu cheng cra c6t s6ng. Khoang do dai chau tap nen la chau hong, mOt cu trirc c6
vai tr6 nang der cac tang chau hong.
5.1. Xtrang chtju va cheiu hang
5.1.1. Xtrang chau (hip/coxal bone)
Mi xucmg chau cfra tre mth sinh bao g6m ba xucmg ngan each nhau bang sun;
do la xuang canh chau ô phia tren, xtrang mu ó phia truck-dtrai, va xtrang ngai a phai
sau-duai. Ve sau, sun dtrac c6t hoa va ba xucmg dinh laivth nhau a quanh 6 c6i.
Nhang cu true chung do ca ba phan xuang chau hoc hai trong s6 ba phan tao nen la:
(1) 6 cai la m6t hOm khOp sau a mat ngoai xuang chau, tip khap voi chom xtrcmg düi
tao nen khOp hong; (2) l bit nam gifra xucmg mu a trong va xuang ng6i i ngoai;
(3) nhanh ngai-mu do nganh xuang ng6i va nganh duai xtrang mu h9p nen; va (4)
khuyit ngai lan la khuyet xuang nam giaa gai ng6i va xuang earth chau.
Xwang canh chdu (ilium) la 'along lan that.
tren xtrang canh chau day len
thanh mdo chau. Cac dau tnrac va sau cüa mao chau duvc g9i lan lugt la gai chau

tru&-tren va gai chau sau-tren. B tnrac xuang canh chau CO gai chau trithc- &col
nam ngay duai gai chau trtrac-tren, ba sau có gai chau sau-dwol nam duai gai chau
sau-tren. Mat trong xtrang canh chau c6 M chdu a tren va cluy3'ng cung a duoi, a sau
h6 chau va duang cung la li cti chdu va mat ba tai, nai tier) khop vai xuang ding.
Mat ngoai dugc g9i la mat Wong, nai CO cac duang gO cho cac co. mong barn.,
Xtrang ngai (ischium) g6m than xuang
an ng6i tren va nganh xucmg ng6i 0 clued.
Dau trong nganh xtrang ng6i lien tip vai nganh dtrai xuang mu, dau‘ngoai lien tip
\bad than va phinh to thanh cit ngoi. BO sau than xtrang ng6i CO gai ngoi va duOi gai
nay la khuyet ngoi be.
Xwang mu (pubis) g6m c6 m6t nganh tren, mOt nganh dwoi va m6t than 0 phia
trong, gitta hai nganh.
5.1.2. Chu hong (pelvis)
Chu h6ng (pelvis) duvc tap bai sr tip khop gift hai xuang chau vOi xtrang
cang va xtrang cut. Khoang do cac 'arcing chau h6ng giai. Iran nen la khoang chau
hong (pelvic cavity).
Chu hong dtrac eo chau tren (pelvic inlet) chia thanh chau hong lan (greater
pelvis) a teen va chau hong be (lesser pelvis) 6. clued.
Eo chau tren nam tren mOt mat phang chech xuong duOi vã ra tnrac. m6i nira
cUa eo . chau tren di tir i nho xuang ding tai ba tren khop mu va do cac duang ga teen
xuang ding va xuang chau tao nen. O nit, cac kich thuoc cüa eo chau ten la m6t
trong nhfing yeti t6 quyet dinh sr 19t cña dau thai nhi trong lüc de. Co ba kich thuac:
clu-erng kinh tru-ác - sau duvc do tir giaa i nho xucmg ding tai gala be. teen khop mu;
clu.o.ng kinh ngang la khoang each t6i da gifra hai diem tucmg try a hai ben eo tren; va
Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai philu — Sinh l

13


duerng kinh cheo duge do tir liii chau mu tai kh6p ciing-chau.

Chau hong low nam tren eo chau tren va la mOt phan dm 6 bvng
Chau hong be dugc gi6i han b6i xtrang ding va xuang cvt a sau, xuang ngt)i
va phan clued 'cuing canh chau 6 hai ben, va xuang mu a tru6c. N6 thong a ten voi
khoang bi,ing qua eo chau tren, thong ra ngoai qua eo duai (pelvic oulet). Chau hong
be c6 thanh xucmg vay kin xung quanh. NO &roc day 6 duai bang cac mo mm va
chira Ong the tang chau hong. Cac throng kinh cüa khoang chau hong be duvc do
mire gifra khoang nay, bao gm cac duong kinh ngang, the° va tnr6c sau.
Eo duai CO hinh tram ma hai canh trtrOc la hai nganh ngOi-mu gap nhau tai gOc
duai mu, hai canh sau la cac day chang cung-ca vai xuang cvt a gift. Nhu vay, nira
sau cüa eo &red kh6ng phai la du6ng vin ding vi cac day chang cO the gian dugc va
wing cvt clang c6 the dich chuyen. Eo duai ding a') ba &rang kinh ngang, cite() va
tnr6c-sau.
chau hong nam va chau hong nil. Chau hong the hien dc
Sw khac nhau
diem giai tinh r8 ret: chau h8ng nli rOng va ngan, cac du6ng kinh eo chau tren
nam. Cung mu va DSc duai mu dm nit rOng han nam. khoang each gian gai ngOi cüa
nix cling fOng ham. Trong khi dO xuang chau hong cüa nam day hcm va cac m6m hay
g6 'along ding re; net han.
5.2. Xming diii (femur/thigh bone)
La 'arcing to, dai va khoe nhat trong co. the, 'along düi c6 mOt than nam giira
hai du.
• trong ra ngoai, clau tren c6 chom xuang diii, cd xuang diii, mju chuyen lân
va mciu chuyen nho. Chom tip khop vai 6 cloi xuang chau tao nen khop hong.
• Than xtrang nhan va g'an tan nhung a phia sau c6 mOt dual-1g go ghe goi la
&tong rap.
D u du& to, tie') khap vai xtrang chay bang frii cau trong va ldi cu ngoai.
Hai lOi cu n6i vai nhau a truoc bang mat banh che va dugc ngan each nhau
phia sau bang Mgian lai cau.
5.3. Xtron beinh che (patella)
Xuang banh che la mOt xtrcmg nho hinh tam giac nam trong gan ca tir dau. NO

ca mOt nn hu6ng len ten, mOt dinh huOng xuOng cluOi va hai mat: mat khop va mat
tru.6c. Mat khap huang ra sau tip khap vai mat bath che cüa xtrang
5.4. Xtrang chay (tibia)
Xucmg chay la xuang lan han, nam 6. trong va la xuang chit" tong luc trong
hai xtrang cang chan. NO tip khop a dAu teen v6i xtrang dUi va xuang mac, a d'au
dual vai xuang mac va xuang sen.
Dau tren la mOt khOi xtrang to do Mi cau trong va li cau ngoai tao nen. Mat
14

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phe'm — Sinh


teen cüa m8i 16i cau l'Om thanh mjt khop tren tip khap vai mOt 16i cu xuong
Tren mat sau-duai li eau ngoai Co mJt khop mac tier, khop vai ch6m xuang mac.
Than xwang gan c6 hinh lang till tam gide vai ba mat (mat trong, mOt ngoai va
mat sau) va ba b6(b& trtrac, bà trong va ber gian cat). Than xuong co li ci chay nam
tnrac, duai va gifra hai 16i cu. Phan teen dm mat sau than c6 mOt duOng gi chay
chech xu6ng duai va vao trong - clwang ca dep.
Delu &col nho hcm dau tren, cO mjt khop dwell huang xu6ng duoi tip khop voi
xucmg sen, va khuyil mac huang ra ngoai tip khop vai du duai xuang mac. DAu
duai keo dai xu6ng thanh mOt mOm 6 mat trong xucmg sen, tao nen mat ca trong.
5.5. Xtrang mac (fibula)
Xuang mac la mOt xuong dai, manh khanh, 6 ngoai xuong chay. Ddu tren
phinh to g9i la chom mac, ch6m c6 mJt khop tip khop vai xtrang chay. Than xwang
n6i vai chom mac qua mOt ca va cling co cac mat va cac b6 gn gi6ng nhu xucmg
chay. Du &raj hinh tam gide duac g9i la mat ca ngoii i. Mat trong cüa mat ca ngodi
ti6p khOp vai xucmg sen.
5.6. Ccic xwo'ng cii a ban chan (bones of foot)
Cac xuang dm ban chan gm 7 xuang c6 chan, 5 xucmg d6t ban chan va 14
xuang dot ngon chan.

5.6.1. Cac xtrang cd chan (tarsal bones)
Bay xucmg c6 chan xep thanh hai hang: hang sau CO xtrang sen va xtrcmg got;
hang truac c6 xwang thui4n, xtrang hOp va ba xwang chem.
Xwang sen (talus) c6 hinh con sen vai ba phan k tir tnrac ra sau: chom sen, ca
sen va than sen. NO nam duoi xuang chay, tren xuang got va gala cac mat cá trong va
ngoai. Xuang sen tiep giap vOi nhieu xucmg khac nen c6 nhi'eu mat khOp: mat truac
chom sen c6 mJt khop thuy'en tip khop vai xuang thuyen; cac mat tren va ben dm
than sen c6 rong roc sen tip khap vai mat khap du6i cüa xucmg chay va cac mat ca;
mat duai co cac mOt khop got &Irk grim va sau tier, khop v6i xucmg gOt.
Xwang got (calcaneus) la xuong co chan 16n nhat; nO nam duai xucmg sen va
sau xuang hop. Xuang gm sau mat. Mat tren gm phan sau ti; do va phan truac cO
cac mat khap sen trtroc, giira va sau tip khop vai xuang sen. Mat khOp sen gift nam
tren mOt mom co ten la mom d5 xtrang sen. Giira cac mat khop sen cüa xuang got va
cac mat khop g6t cüa xuang sen du CO cac ranh ngan each: ranh a xucmg sen la reinh
sen, ranh a xuang got la rc7nh got. Cac fanh a hai xucmg hop nen xoang co chan. Mitt
duoi cO y got a sau va ci got a truot; igt got do cac mom trong va ngoai (tip dat) tao
nen. Mitt ngoai cO rong rpc mac a truac va ranh gan ca mac dai a sau. Mat trong lOm
sau thanh ranh gan,ca gcip ngon cai dai.
Xwang thuyen (navicular) tip khOp v6i chOm sen a phia sau, vai ba xuang
chem a phia truac va v6i xuang hp a phia ngoai; mat trong cüa no co li ci xwang
Tai lieu on thi tuyjn sinh mon:Giai ph eiu — Sinh lj

15


thuyen.
Cac xtrang chem trong, giira va ngoai (medial cuneiform, intermediate
cuneiform and lateral cuneiform) nam ten mOt hang ngang a truac xuang thuyLl va
sau cac 'along dOt ban I, II, va III.
Xurmg h6p (cuboid) hinh khOi vuong nam gifra xuang got va cac xuang dOt

ban chan IV va V.
5.6.2. Cac xtrang dot ban va clat ng6n chan •
Cac xtrang dat ban chan (metatarsals) Om nam xuong dugc danh sO tir I - V,
tir trong ra ngoai. Chung thuOc loai xuang dai, mi xucmg c6 than nam gifra nn va
chom (dAu xa). Nn c6 cac mat khop tip Ishop vai xuang cO chan va vài xucrng dOt
ban chan ben canh. Ch6m lOi, tip khop vai nn xuang dOt ngOn chan gan.
Cac xtrang dOt ngon chiln (phalanges) c6 sO lugng, hinh th6 va each g9i ten
gi6ng nhu xuang dOt ngon tay.

16

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phju — Sinh


CHO:AG 2
GIAI PHAU HE CO
MIX TIEU
1. MO ta clwac a mirc sa hew cac logi sal ca va cac logi mo ca.
2. Trinh bay &lac cáu trtic ctia ca barn xwang, ccic kieu sap xe'p sai ca va
cac vai tro ceia ca trong thuc hien mOt clOng tac nao do.
3. MO la dwac cac nhom ca chinh & du, cO, than va ccic chi: each barn, su
sap x'p, (Ring tac va than kinh chi phoi cua moi nhom.
4. Gpi citing &ray ten clia cac ca tren phtrang tin thuc hanh giai phati he ca.
1. Dai arcrng
ca dugc trinh bay 6 chuong nay la N th6ng cüa cac Ca \TA nhOm co xuang
gay nen nhang cir dOng a cac khop. Trong h nay, m8i co xucmg la m6t ca quan do
mo co xucmg va mo lien ket to nen.
1.1. Doi cuymg v'd mo co
Co the ta cO ba loai ma co khac nhau ve mo hoc, vi tri va sly chi phoi than
kinh: co xuang, co tran va co. tim.

1.1.1. MO ca xtrang: Loai co nay c6n dugc goi la ca vOn vi, khi nhin duai
kinh hien vi, te bao co (sgi co) ca nhang dai sang va ti xen ke (van). M6 co xuang
chU yeu la van clOng theo j main, tirc la truc tip dap img vai sir kiem soat cira
mu6n. 'Tau het co xtrung cling van d6ng khong theo main a chirng muc riao dO.
Vi du, ta thuang khong biet ve cir &Ong co gian cila co hoanh, v tinh tang co
thuang xuyen cüa cac co gift tu the, hoc ye cac phan )(a dui.
1.1.2. MO ca tran: M6 co tran cO mat a thanh cüa cac eau tire ding nhu cac
mach mau, duang dan khi va hu het cac CO quan trong bung. NO cling barn vao
cac nang long a da. Duai kinh hien vi, te bao co trcm Co hinh thoi vai duy that mOt
nhan a tning tam va khong c6 van ngang. Co trcm do than kinh t%r chil chi 'ph&
nen kh8ng dap irng van dOng theo mu6n.
1.13. MO ca tim: Sgi CO tim cling c6 van ngang nhu sgi co xucmg nhung cac sçii
c6 nhanh n6i vai nhau lam Cho CO tim tra thanh m6t phien CO chir khong phai mOt tap
hop dm cac sgi CO rieng re. Loai co. nay ding do thin kinh tir chir chi ph6i va con co,
kha nang tu co bOp khi khong CO xung d6ng tir than kinh trung uong di tai.

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai ph au — Sinh

17


1.2.. Cac lo9i cc xtrang va ctich g9i ten ca
Cdc ca xucmg dugc chia thanh nhieu loai
vao hinh dng, s6 du nguyen
s6 lAing co, each sap xep bO sgi co va chirc nang.
*Cdc loai theo hinh clang va cach sap xep be) sai: ca hinh thoi, co. (let, co
thing, ci tam gidc, cci vuong, co. long vU (don, kep va da long vii), co yang.
* Cdc loai theo sa dau nguyen ity.: ca nhi dau, co tam dau, co fir dau.
* Cdc loai theo s bung ca: ca hai
*Cdc loai theo chic nang: co khep, co clang, co xoay, co. gap, co rutii, Co

sip, co ngira, co d6i chieu, co. that, co gian.
M'Osi co cv the dugc g9i ten Oa vao each phan loai nOi teen ket hgp vai cdc
dc diem ve vi tri, kich thuoc va huang sgi co.

1.3. Cu taw cfia ca xtrang
Mi co co phan bung ca (belly) nam gicra cdc dau ham (attachment) bang
gan. Phan bling cci do cac sgi ccr va thanh phan m6 lien kat tao nen. Cdc sgi co xep
thanh timg ho sgi co. Nhieu 1)45 sgi cci hcrp thanh m6t co. Cdc sgi co, cac 1)6 sgi co va
toan b6 co du dugc các mang mo lien ket vay quanh: mang vay quanh mi sgi cci
la mang ru)i ca, mang vay quanh mi bó sgi co la mang chu ca va mang vay quanh
toan b6 co la mang ngoai ca. Cdc mang mo lien ket cüa byng Co kdo dai v cdc dau
ccr va lien tip vai cac gan. Gan hoan toan do m6 lien ket tao nen. NO la phan
khong co rut dugc ma chi truyen luc co dm bvng co tai xucrng hoc cdc au true
khdc. Nhimg gan r6ng va det dugc g9i la can.
Lap mo lien ket nam gifra co va da dugc chia thanh hai phan: phan dc nam
sau. sat mang ngoai co la mac hoc ca hay mac sau, phan long leo (chira me() a ngay
duai da g9i la tam dtrai da hay mac nong. Nhang che mac ngan each nhom co nay
vai nhom co kia dugc g9i la vach gian ca.
.CO m6t sa au trac tao thuan lgi cho sir di chuyen cüa cdc gan ca. DO la cac
bao xa cita gan, cc ham gem (retinacula), cdc tzi hogt dich (synovial bursa) va cdc
bao hogt dich (synovial sheath).

1.4. Clic dciu barn can co
Hau het cdc co di qua it nhat m6t khap va thuang barn vao cdc xuong tham
gia tip khap tai khap dO. Khi m6t co co, no keo m6t trong cac xucmg tiep khop
phia xuong kia. Hai xucmg tip khop thuang khong dich chuyen ngang nhau khi
co co. Mt xuang thuang van a vi tri ban dau hay dich chuyen it, hoac vi no dugc
cdc co khdc c6 dinh bang each keo ve twang ngugc lai, hoc do vi tri va CU trfic
dm n6 lam no khong dich chuyen dugc. Nhu vay, cdc dau barn ciia co dugc phan
bit thanh dau ca dinh (fixed end) va dau di Ong (mobile end). Dau ca dinh

18

Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai ph& — Sinh 1)5


thuang dugc pi la nguyen iy, du di dOng la barn tan. a cac chi, du c6 dinh (hay
nguyen ay) thuang là du On dm co.
1.5. Ceic kali sap xip bó sØ ca
Cac sgi co barn xuang dugc sap xep trong co thdnh cac b6. Cac soi cci trong
miSi 136 thi nam song song nhau, nhung sir sap xep cüa cac b6 so vai cac gan c6 the
thuOc mOt trong nam kieu dc trung: song song, hinh thoi, yang, tarn giac, hoac
long vii. O co song song, cac 136 sgi chay song song vai true doc cUa co va tan cling
tai cac du gan (let. Co hinh thoi c6 cac 136 chay gan song song voi truc doc dm co;
bi,ing co thuon nh6 dan ve phia cac dau gan. Cac 136 dm ca yang sap xep thanh cac
yang tam d6ng tam tao nen mOt co that vay quanh mOt 18 ndo do. O ca tam giac,
cac b6 co nam tren mOt \Tung rOng hi tu v mOt gan trung tarn. Cac co long vii co
1)6 sgi co ngan 116u so vai t6ng chieu dai co; gan co trai ra tren hau nhu toan bit)
chieu ddi co.. O ca long WI dun, cac 1)6 sap xep chi O. mOt ben gan. Co. long vii kep,
cac b6 nam a cã hai ben gan. Ca da long vii do nhieu ca long vii kep gp lai.
Kieu sap xdp b6 sgi cci anh huang tai luc co va tam van dOng dm co. Khi mOt
co co, no nga'n lai va chi c6 chieu ddi bang khoang 70% chieu ddi lac nghi CUa na.
Nhu vay, cac sgi cci trong mOt cci cang ddi thi tam van dOng ma n6 tao ra cang lan.
Trai lai, sirc co clia mOt ca phi thuOc vdo ding s6 sgi ca ma no chira, vi mOt sgi
ngan c6 the co manh nhu m0t sgi ddi. Vi mOt co. cho truck ndo do co the chira hoac
mOt s6 lugng nho sgi dai hoac mOt se; lugng lan sgi ngan, cach sap xep 1)6 sgi cci the
hien sir bU trir gilta luc co \id tam van dOng. Cac co long vU c6 mOt s6 lugng lan b6
sgi Ice() len cac gan cUa chling, dem lai cho Chung luc co lan han nhung mOt tam
van dOng nho hon. Cac cci song song, trai lai, CO tucmg di it b6 soi chay dc theo
chieu dal co.; nhu vay, chfing 06 mOt tam van dOng lan horn nhung hrc co yeti hon.
1.6. Sif phai h9p Oita ceic va nhom

MOt dOng tac bdt kS, nao dO cling Id ket qua dm sir hoat dOng ph6i hop dm
nhieu ca. Hau het cac cci x-u.cmg dugc xep thanh nhang cap d6i khang nhau: cac ca
gAp-cac co. ru8i, cac ca giang-cac co. khep.v.v. Trong cac cap doi khang,
tn0t co., dugc goi ld ca chit van (prime mover/agonist), co gay nen dr dOng mong
mu6n trong khi ca kia, ca clai khang (antagonist), gian ra va tuan theo nhang tac
dOng clia co cha van. Vi du a cif dung gAp cang tay tai khOp khuSiu, cci nhi dau là
ca chii van, ca tam au ld ca d6i khang. Co chii van và ca &Si khang thuang nam
hai phia d6i ngugc nhau cUa mOt xuang hoac khOp. Co chi' van va cci déñ khang
hoan di vai trO vai nhau. Trong cir dOng ruôi cang tay, ca tam du ld cci chi' van,
ca nhi dau la cci di khang.

a

a

Mt sa co., g9i la ca ca clinh (fixators), co dog thai vai co chi' van gia yang
nguyen uSi dm cci chit van, giUp cho co. chi' van hog &ling c6 hi'eu qua. Vi du, cac
Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai ph — Sinh l

19


co. di tir than tOi dai vai c6 tac dung co dinh dai vai NIA cho phep ca den ta gay ra
dr Ong cüa canh tay ten khop vai.
khop tnrac khi vuert
Co nhieu tnreng hgp ca chil van di ngang qua mOt
qua mOt khOp ma tai do d6ng tac chinh cua n6 din ra. De ngan can nhimg cr
dOng kh6ng mong mu& a mOt khop trung gian, mgt s Ca pi la ca hiep clang
(synergists) se co va c'a dinh kh6p trung gian do. Vi di, cac ca gap va rui c tay co
de ca dinh khap ca tay, N/A dieu nay cho phep the ca gap NIA rui ngOn tay float

Ong c6 hieu qua.
TuS, thuOc vao &ling tac can hoan thanh, nhieu co. CO the &rig vai trO nhu
mOt ca chili van, mgt co. di khang, mgt ca c6 dinh hoc mOt ca hip d'ong.
1.7. Sr cung cap tam kinh cho co'
Nhanh than kinh di toi mOt ca la than kinh hiSn help g6m cã sgi van dOng
(khoang 60%), sgi cam gide (khoang 40%) va mOt s6 sgi giao cam.
Mi sgi van dgng xuat phat tir mOt neuron van Ong c6 than nam a nao hoac
tuSi s6ng \TA tan cimg bang each chia ra nhieu nhanh di tai mOt nhom sgi ca. M8i
nhanh tiep xüc vai m6t sgi ca tai khop than kinh-ca. Tai day cac nhanh tan cang
sgi tryc phinh to ra thanh bong tan citng synap.
Cac sgi cam giac xuat phat tr the dau tan cimg cam giac nam trong ca hoac
gan, dugc ggi ten fan lugt IA thoi cci ho4c thoi gran. Nhang : au tan cang nay dugc
kich thich b6i sirc cang trong co. sinh ra trong lite co ca chil dOng hoac gian ca thy
dOng. Chirc nang cira the sgi cam gide la van chuyen tai N than kinh trung uang
thong tin ve dO cang ca. Thong tin nay (long vai tre thiet y'eu cho viec duy tri truang
lyc CO NIA tu the ca the va cho viec thyc hien cac dgng tac phi hgp theo mu6n.
Cac sgi giao cam phan phi vao CO tran cüa thanh the mach mau nuoi ca.
Mt naron van dgng \fa tat cã cac sgi co. ma n6 chi phoi hgp nen mOt clan vi
van clOng.
Trong lac nghi, co. van a tang thai co ban phan va trang thai nay ggi la
trwang lc cci. Vi cac sgi ca khong bao gi6 6 tang thai trung gian giira co va gian,
throng lc ca c6 dugc la nh6 trong ca lam luon c6 mgt it soi ca co hoan toan, sO
dOng cOn lai gian hoan toan. De tranh mai ca, cac nhom don vi van dOng (cac
nh6m sqi ca) khac nhau luan phien nhau 6 vao tang thai hoat &ling tai cac thai
gian khac nhau. Trucmg lrc ca dtrac duy trl nh6 cung phan xg hai noron. T6n
thuang mOt hoac câ hai naron nay clan tai mat truang lyc ca va ca se bi nheo.
Khi co Ca, s6 cac don vi van dOng di vao trang thai hot Ong ngdy cang tang
dong th6i mire hog dOng cüa cac don vi van dgng cüa cac ca doi khang giam di.
Khi can co ca ti da, tAt cã cac don vi van dOng cüa mgt ca dugc dua vao trang thai
20


Teti lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phau — Sinh


hog deng.
2. Cac co. ciia du (muscles of head)
Cac cci eila du bao gm cac ca mat, cac ca nhai, cac cc' ngoai nhan cau, cac
cc' tie:u cat tai, cac ccr hthi, cac ca cia khau cal mm va eo h9ng. Chuang nay chi
trinh bay cac ca mat va cac ca nhai.
2.1. Cdc cc miit (facial muscles)
Cac ca mat dem lai cho loai nguai kha nang bieu hien nhieu loai cam Vic
khac nhau tren net mat. Cac ca nay nam glib cac lop dm mac nong. Chung
thuang c6 m:ot ("au barn vao mgc hoc cac xwang cja s9, mOt clau bean vao
da. Do cach barn nhix vay nen khi co cac ca mat lam dich chuyen da chit' khong
phai met khOp nhu the ca khac.
, Trong

s6 the ca m4t, co nhang ca bao quanh cac l8 vao cüa cac h6c tu nhien
tha din nhu mat, miii va mieng. Cac ca nay cO chirc nang nlux cac ca that va cac
ca gian. Vi du, co. Ong mat lam nham mat.
Ve chi ph6i thin kinh, tAt ca cac ca mat do thin kith mat van ging.
Theo djnh khu va chirc Wing, cac ca mat dirge xep thanh 5 nh6m.
NhOm Ca teen SQ. Phin chinh ciia cac ca teen SQ la ca cham-tran
(occipitofrontalis). Ca nay có hai bung chim va tran nam tren cac xuang ding ten
va dugc n6i vai nhau bai can tren SQ.
NhOm ca quanh tai gm ca tai tren (auricularis superior), ca tai trwac
(auricularis anterior) \fa ca tai sau (auricularis posterior).
NhOm ca quanh 6 mat va ml bao gm ca wing mat (orbicularis oculi), cci
cau may (corrugator supercilii) va ca hg may (depressor supercilii).
Nhom ca miii bao gm ca cao (procerus), ca mui (nasalis) va ca hg vetch midi

(depressor septi nasi).
NhOm ca quanh mieng CO s6 lugng nhieu nhit, bao gm ca vong mieng
(orbicularis oris), co. 'king moi tren (levator labii superioris), ca nang moi tren
canh mid (levator labii superioris alaeque nasi), ca go ma l&n (zygomaticus
major), ca go ma nho (zygomaticus minor), ca cui (risorius), ca Wang gob mieng
(levator anguli oris), ca hg moi duai (depressor labii inferions), co. ha goc mieng
(depressor anguli oris), co. thai ken (buccinator) va co. cam (mentalis), r m'o'i ben
mat, phin lan cac ca ciia thorn ca quanh mieng tap trung lai va dan Arai nhau tai
met diem a ngang ben ngoai goc mieng to nen met tri xa-ca chac dc goi la
modiolus. Tri nay ging nhu true dm met bath xe ma cac ca tai barn chung la
nan hoa.

7 — Sinh lj
Tai lieu on thi tuyen sinh mon:Giai phdu

21


2.2. Ctic co nhai (masticatory muscles)
Cac ca thai la nhang ca van &Ong xuang ham ,duai tai khOp thai duang-ham
duoi. Nh6m nay c6 bein ca la ca
ca thai dtrang va hai ca chan buam ngoai va
trong. Ca b6n ca du do than kinh ham duoi van dOng.
Ca cn (masseter) gm phAn nong va phAn sau tir cung go ma chay
xu6ng tài g6c va nganh xucmg ham duth. DOng tac: keo xuang ham dual len tren;
rieng phAn sau keo xuang ham duai ra sau.
Ca thai &tang (temporalis) di tir h6 thai duang teci mom vct va bey
trtro.c cüa nganh xuang ham clued. DOng tac: nang xu.cmg ham dueri ca khi ca co;
rieng cac soi sou co keo xuang ham ra sau sau khi ham dtrai dugc keo ra truac.
Ca chan Imam ngoai (lateral pterygoid) di tir xuang buarn (du

teen barn vao canh lan, dAu duoi barn vao mat ngoai math ngoai m6m chan buo.m)
tOi cô 16i cAu xuang ham duai va dTa khap thai duang-ham dual DOng tac: keo
m6m 16i cAu va dia khop xucmg ham duai ra tnro.c, nhi do xucrng ham duOi dugc
keo ra truck va ha thAp trong khi do ch6m cüa no xoay tren dia khOp. Kt qua la
rni8ng duvc ha ra.
Ca chan buarn trong (medial pterygoid) (H.4.7) di tir mat trong cüa manh
ngoai m6m chan Warn va cU xuang ham tren tai gOc xuang ham &raj. DOng tac
dua xuang ham duai ra truck khi ding co v6i ca chan buam
nang xucmg ham
ngoai. Khi cac ca Chan buom O mOt ben co, xuang ham duai ding ben xoay ra truck
va sang phia d6i din quanh trnc thing dimg la chom xuang ham &red ben di
3. Cac co ca' a cO (muscles of neck)
Tir nong vao sau, cac co. nam trong vung c6 tnroc-ben dugc chia thanh ba
nhom: cac ca Wong a hai ben ca gam C' irc-clon-chion va ca barn da ca ;
cac ca tren mong va cac C' duai mong niim a vimg co trithc;
cac ca truac va cac ca ben cOt sang.
Cac ca vimg c6 sau dugc mo tá cimg cac ca lung; trong khi dO, cac ca duai
chAm ding dugc xem nhu mOt trong cac nhOm ca cOa c6.
3.1. Cric nong yang cdI ben
Co. barn da ea (platysma) (H.4.5a) la mOt phi& co. rOng. Tir mac phir phan
teen cila ccx ngrc lan va ccx den ta, cac soi ccx chay len trong mo dueri da cOa mat
ben dm c6 toi tan phAn duth mat. Ca barn da c6 do thAn kith mat van &Ong
Ca irc-cidn-chiim (sternocleidomastoid) (H4.5a) tir can ire va 1/3 trong
xuang dOn chay chiech len qua mat ben dm c6 r6i barn vao m6m chilm xucmg thai
duang va nira ngoai &rang gay tr8n. NO la mOt m6c b mat rO net, nhAt la khi co
Co. Irc-don-chiim do thAn kith phn chi phi. Hai ca ding co lam gap don cOt
song CO va rutii dAu; mOt ccx co lam nghieng du v cang ben va xoay mat v'e phia
22

Tai lieu on thi tuyen sinh


philu — Sinh lf)