CHƯƠNG 3:
LÝ THUYẾT VỀ THUẾ QUAN.
I. Giới thiệu về thuế quan:
1)Khái
1)
Khái niệm thuế quan (tariff) :
Thuế quan là loại thuế đánh lên hàng hoá
xuất khẩu hay nhập khẩu khi đi qua biên
giới thuế quan.
 Phân biệt:
● Thuế quan xuất khẩu
● Thuế quan nhập khẩu
 Thuế quan nhập khẩu sử dụng phổ biến.
 Thuế quan xuất khẩu ít sử dụng


2) Chức năng của thuế quan
● Bảo hộ sản xuất trong nước:
● Chức năng thu thuế:
● Điều tiết xuất khẩu:
● Điều tiết tiêu dùng:
● Điều tiết cán cân thanh toán:
● Phân biệt đối xử trong chính sách thương

mại:


3) Phân loại thuế quan
(Theo phương pháp tính thuế)
3 loại
loại:: Thuế quan tính theo giá trị

trị;; Thuế quan
tính theo số lượng và Thuế quan hỗn hợp
a) Thuế quan tính theo giá trị (Ad valorem
duty):
Là thuế quan được tính bằng tỷ lệ phần trăm
của giá trị hàng hoá
hoá..
dụ::
Ví dụ
Thuế nhập khẩu của xe hơi là 80%,
Xe hơi giá $20.000 - chịu thuế 16.000$.
Xe hơi giá $30.000 - chịu thuế 24.000$.


Chú ý:
● Giá trị tính thuế (Customs value):
 Giá hợp đồng ưu tiên trước nhất:
 Giá FOB hoặc Giá CI
CIF (Giá CFR)

Giá FOB (Free on Boad)
Giá CI
CIF: (Cost, Insurance, Freight)
Giá CFR: (Cost and Freight)
● Đặc điểm:
 Tương đối đơn giản, công bằng, thuận lợi
trong đàm phán cắt giảm thuế quan
 Có thể gian lận thương mại



b) Thuế quan tính theo số lượng
(Specific duty) – Thuế tuyệt đối
Là thuế tính bằng tiền đánh trên mỗi đơn vị
vật chất của hàng hoá xuất nhập khẩu,
không phụ thuộc vào giá trị hàng hoá.
Ví dụ:
Thuế đánh vào rượu: $5/chai.
điểm:
Đặc điểm:
Không công bằng
Thường áp dụng với các sản phẩm đồng
nhất:: nông sản, khoáng sản, kim loại…
nhất


c) Thuế quan hỗn hợp (Compound duty)
Là hình thức tính thuế kết hợp cả hai cách
tính thuế: theo giá trị và theo số lượng.
Ví dụ:
dụ:
Thuế quan nhập khẩu xe hơi là thuế quan hỗn
hợp, bao gồm:
●Thuế theo giá trị 20%
●Thuế theo số lượng $2.000 mỗi xe.
Xe nhập khẩu có giá $20.000;
Thuế nhập khẩu: $4.000 + $2.000 = $6.000
-Thuế quan hỗn hợp ít áp dụng. Áp dụng với
dạng sản phẩm nào?
-Thuế quan tính theo giá trị phổ biến nhất



II. Tác động của thuế quan nhập khẩu
● Khi quốc gia áp dụng thuế quan nhập khẩu:
 Giá trong nước sẽ tăng:
 Nhà sản xuất có lợi,
 Người tiêu dùng thiệt hại
 Nhà nước được lợi (thu ngân sách)
● Để đánh giá tác động tổng thể, cần xác
định lợi ích và tổn thất nêu trên:
 Người tiêu dùng: Thặng dư tiêu dùng
 Nhà sản xuất: Thặng dư sản xuất
 Ngân sách: Lượng thuế thu từ thuế quan


1) Thặng dư tiêu dùng
(Consumer Surplus - CS)
Khái niệm:
niệm:

“Thặng dư tiêu dùng biểu thị lợi ích của
người tiêu dùng trên thị trường,
là khoản chênh lệch giữa giá tối đa mà
người tiêu dùng sẵn sàng chi trả và giá mà
họ thực trả theo giá thị trường”.

CS = Pmax – Pmark
●Giá tối đa mà người tiêu dùng sẵn sàng chi

trả biểu thị bởi đường cầu



 Xác định:
định:

Thặng dư tiêu dùng là phần diện tích nằm
dưới đường cầu và trên giá thị trường.
 Ví dụ:
● Giá thị trường Po: CSo = ABC
● Giá thị trường P1: CS1 = AEF
● Giá tăng từ Po → P1: CS giảm là BCFE
● Giá giảm từ P1 → Po: CS tăng là BCFE


THẶNG DƯ TIÊU DÙNG
P

P1
Po
0

A

E

F
C

B

G


Q1

D
Qo

Q


2) Thặng dư sản xuất:
(Producer Surplus - PS)
Khái niệm:
niệm:

Thặng dư sản xuất biểu thị lợi ích của nhà
sản xuất trên thị trường,
là khoản chênh lệch giữa giá bán của nhà
sản xuất (giá thị trường) và giá tối thiểu mà
nhà sản xuất sẵn sàng bán.
●Giá tối thiểu mà nhà sản xuất sẵn sàng bán
biểu thị bằng đường cung (chi
(chi phí biên).
biên).

PS = Pmark - Pmin


Xác định:
● Thặng dư sản xuất là diện tích nằm dưới
giá thị trường và trên đường cung (đường

chi phí biên)
Ví dụ:
PSo
o = ABC
● Giá thị trường Po: PS
● Giá thị trường P1: PS1 = AEF
● Giá tăng từ Po → P1: PS tăng là BCFE
● Giá giảm từ P1 → Po: PS giảm là BCFE


THẶNG DƯ SẢN XUẤT
S

P
P1

E

Po
B

F

G

C

A
0


Qo

Q1

Q


3) Tác động của thuế quan nhập khẩu
(trường hợp quốc gia nhỏ)
● Quốc gia 1 nhỏ so với thế giới trên thị

trường sản phẩm X
● Cung nội địa sản phẩm X:
Sd = 20P – 20
● Cầu nội địa sản phẩm X:
Dd = – 20P + 140
● Giá thế giới sản phẩm X: Pw = $2


P
Tác động
tổng thể của thuế
quan
NK
b – tác
động
SX
Dd E Sd
Pcb=4
Pt=3


B

C

a
Pw=2

0

A

G

c

b
H

20

M

40

d

T=$1
F


N

60

80

100

Q


Khi không có thương mại:
●Cân bằng cung cầu nội địa (Sd = Dd)
●Giá cân bằng: Pcb = $4
●Lượng cân bằng: Qcb = 60

Khi tự do thương mại:
●Pw = $2 không thay đổi
●Giá trong nước bằng giá thế giới:

Pd = Pw = $2
●Đường thẳng P = 2 là đường cung nhập khẩu:
co giãn hoàn toàn
● Tiêu thụ: 100 (tại F)
● Sản xuất: 20 (tại H)
● Nhập khẩu: 80 (HF)


Khi áp dụng thuế quan nhập khẩu:
●áp dụng thuế quan NK: T = $1/1X (t=50%)

●Giá thế giới không thay đổi: Pw = $2
●Giá trong nước (khi có thuế NK): P’d = $3
●Đường cung nhập khẩu là đường P’d = 3
●Tiêu thụ: 80 (tại G)
●Sản xuất: 40 (tại C)
●Nhập khẩu: 40 (CG)


Tác động tổng thể của thuế quan NK:
NK:
●Người tiêu dùng thiệt hại (TDTD giảm):

ΔCS = – (a+b+c+d) = $90
●Nhà sản xuất được lợi (TDSX tăng):
ΔPS = + a = $30
●Ngân sách tăng: ΔRev = +c = $40
●Thay đổi lợi ích ròng của quốc gia 1:
ΔG = – (b+d) = $20
Quốc gia 1 chịu tổn thất ròng: (b+d)
 Quốc gia nhỏ áp dụng thuế quan nhập khẩu
luôn gánh chịu thiệt hại (tổn thất ròng)


Câu hỏi thảo luận:
luận:
Thuế quan ngăn cấm:
Khái niệm:
Là thuế quan làm cho nhập khẩu bằng 0
Giá trong nước, tiêu thụ của quốc gia 1 là
bao nhiêu nếu:

• Áp dụng thuế quan T = $1,5
• Áp dụng thuế quan T = $2
Kết luận ???
• Áp dụng thuế quan T = $2,2


Câu hỏi thảo luận:
luận:
nhất?
?
 Câu nói nào đúng nhất
Thuế quan nhập khẩu tương đương
đương::
a) Thuế tiêu thụ
b) Thuế tiêu thụ và trợ cấp cho sản xuất
c) Thuế tiêu thụ và thuế đối với nhà sản xuất
 Cung
Cung,, cầu nội địa là hàm tuyến tính
tính.. Để xác
định tổn thất ròng của quốc gia nhập khẩu
khi áp dụng thuế nhập khẩu thì cần tối thiểu
những thông tin gì
gì?
?


buộc):
☻Vấn đề tham khảo (không bắt buộc):
Phân tích ảnh hưởng của thuế quan nhập
khẩu (quốc gia nhỏ) từ góc độ thị trường

nhập khẩu: quốc gia nhập khẩu là người
mua, thế giới là người bán (với ví dụ đã cho):
Xem giáo trình ĐH Kinh tế - Luật


4) Tác động của thuế quan nhập khẩu
(trường hợp quốc gia lớn)
luận: ???? Có giải thích
☻Vấn đề thảo luận:
● Quốc gia lớn áp dụng thuế quan nhập khẩu
● Giá thế giới?
→ Quốc gia nhập khẩu ?
● Giá trong nước ?
→ Quốc gia nhập khẩu?
● Lợi ích tổng thể của QG NK?


Ví dụ thuế quan nhập khẩu (quốc gia lớn)

(Vấn đề tham khảo - không bắt buộc):
● Quốc gia 1 lớn so với thế giới trên thị trường
sản phẩm X:
Cung nội địa s/p X: Sd = 20P – 20
Cầu nội địa s/p X: Dd = – 20P + 140
● Cung nhập khẩu s/p X:
Sm = 100P – 120
● Khi tự do thương mại:
Xác định giá thế giới,
giới , giá trong nước,
nước, tiêu

thụ,, sản xuất,
thụ
xuất, nhập khẩu.
khẩu.


● Áp dụng thuế quan nhập khẩu T = $1,4/1X,

Xác định giá thế giới,
giới , giá trong nước,
nước, tiêu
thụ,, sản xuất,
thụ
xuất, nhập khẩu,
khẩu, thu ngân sách,
sách, tổn
thất ròng.
ròng.
 Minh họa đồ thị và rút ra kết luận khi Quốc
gia lớn áp dụng thuế quan nhập khẩu:
● Giá thế giới ?
● Giá trong nước ?
● Thay đổi lợi ích ròng: có lợi hay bị thiệt hại?
● Thuế quan tối ưu (phụ thuộc yếu tố nào?)


5) Các tác động khác của thuế quan
nhập khẩu: