LỜI NGỎ
Kính thưa: - Hội đồng Khoa học Trường THCS Tân Duyệt.
- Hội đồng Khoa học Phòng Giáo dục huyện Đầm Dơi.

Nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục hướng nghiệp, phát huy những tiềm
năng của ngành nghề vốn có. Nghề nghiệp là điều kiện cần thiết để con người ổn
định cuộc sống trong tương lai và tạo được cho bản thân một vị thế trong xã hội
góp phần vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Do đó để nâng cao được chất lượng, hiệu quả của việc giảng dạy hướng
nghiệp ở khối lớp 9 THCS, người giáo viên phụ trách môn hướng nghiệp cần
phải suy nghĩ, tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để phát huy trong học sinh
một vốn nhận thức đúng đắn việc chọn nghề và tham gia vào nghề nghiệp là
điều cần thiết quan trọng nhất.
Nhận biết sâu sắc tầm quan trọng đó, là một giáo viên phụ trách môn
hướng nghiệp ở trường, tôi xin trình bày sáng kiến của mình qua một năm cải
tiến phương pháp giảng dạy: SOẠN GIẢNG VÀ TỔ CHỨC MỘT CHỦ ĐỀ
GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP LỚP 9 NHƯ THẾ NÀO CHO CÓ HIỆU
QUẢ?
Gần hai năm phụ trách môn này, với kinh nghiệm chưa nhiều, không sao
tránh khỏi những sai sót trong quá trình giảng dạy. Rất mong Hội đồng Khoa
học các cấp và tập thể xây dựng, đóng góp chân thành để làm tiền đề cho công
tác giảng dạy hiện tại và mai sau.
Xin chân thành ca
I- ĐẶT VẤN ĐỀ:
Năm học lớp 9 là năm học đầu tiên giáo viên và học sinh cấp THCS làm
quen với hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Khác với việc cung cấp các tri thức
khoa học cơ bản như một số môn học khác trong chương trình.
SKKN
Trang 1

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


Giáo dục hướng nghiệp có yêu cầu chung: chỉ là giúp học sinh thấy được
việc chọn nghề là hệ trọng, phải lí giải được sự lựa chọn nghề của bản thân. Mặc
khác thông qua hướng nghiệp, dần dần hình thành ở học sinh ý thức tôn trọng
lao động và người lao động. Từ đó chuẩn bị cho các em bước đầu hình thành
tâm lí sẵn sàng đi vào nghề nghiệp tương lai.
Qua một năm thực hiện 9 chủ đề với 36 tiết hướng nghiệp trong chương
trình lớp 9, tôi nhận thấy giáo viên và học sinh còn gặp phải một số vướng mắc
như sau:
- Về phía học sinh:
Đây là môn học tương đối mới, tài liệu tham khảo hoàn toàn không có,
nên học sinh khó có thể tự học ở nhà như các môn học khác; Ở các vùng nông
thôn, tuy có nhiều làng nghề truyền thống, nhưng lại thiếu các khu công nghiệp,
nhà máy, nên việc tham quan học tập phục vụ cho các tiết học có liên quan gặp
rất nhiều khó khăn.
- Về phía giáo viên:
Giáo viên phụ trách thường là kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản về
kĩ năng, phương pháp lên lớp; Công tác soạn giảng còn lúng túng, bỡ ngỡ vì
thiếu tài liệu tham khảo, mẫu giáo án định hướng hoàn toàn chưa có.
- Về phía nhà trường:
Nhiều trường chưa có phòng chức năng, tổ chuyên môn giáo dục hướng
nghiệp, việc chỉ đạo rút kinh nghiệm sau các tiết dạy; Vấn đề đổi mới phương
pháp dạy học còn lúng túng, hiệu quả chưa cao.

- Về diễn đàn trao đổi:
Qua theo dõi trên các tờ báo, tạp chí của ngành trong thời gian vừa qua,
tôi nhận thấy rằng rất hiếm có những bài viết trao đổi về môn giáo dục hướng
nghiệp của các giáo viên trực tiếp tham gia giảng dạy mà chỉ có bài viết của các
nhà nghiên cứu, của các nhà soạn sách mang tính lí luận cao.
SKKN
Trang 2

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


Xuất phát từ thực trạng trên, qua gần hai năm thực hiện 9 chủ đề hướng
nghiệp ở lớp 9, giáo viên chúng tôi cũng rút ra được khá nhiều kinh nghiệm
trong công tác soạn giảng, trong việc tổ chức các chủ đề cụ thể đã được áp dụng
và thực tiễn đạt hiệu quả thiết thực nhất.

II- BIỆN PHÁP – NHỮNG KINH NGHIỆM.
Để củng cố tri thức, ý thức tôn trọng lao động và người lao động cũng
như hình thành ý tưởng tốt đẹp của học sinh trong việc chọn nghề để sẵn sàng đi
vào tương lai nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới trong giai đoạn hiện nay,
người giáo viên giảng dạy hướng nghiệp cần vận dụng các biện pháp sau đây:
* Một là: Tổ chức khai thác các hoạt động của chủ đề đạt hiệu quả tốt
nhất. Tìm tòi những tư liệu có liên quan đến hoạt động của chủ đề để minh hoạ
tạo cho học sinh hào hứng, phấn khởi khi tiếp cận với hoạt động này.

Mục đích của hoạt động hướng nghiệp là tạo điều kiện để học sinh biết
được, thấy được sự đa dạng phong phú nghề nghiệp trong xã hội. Từ đó học sinh
hình thành ý thức xác định chọn nghề đúng đắn và phù hợp với bản thân để mọi
học sinh có một vị thế trong xã hội nhằm ổn định cuộc sống góp phần vào sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đạt hiệu quả cao.
* Hai là: Tổ chức cho học sinh tham quan các ở các làng quê truyền
thống hoặc ở một số nơi nhà máy, xí nghiệp nhằm giúp các em trao đổi tìm hiểu
sâu về các ngành nghề. Qua đó các em am hiểu thêm về nghĩa vụ lao động của
mỗi công dân đối với đật nước.
Mục đích của tổ chức hoạt động tham quan này sẽ giúp học sinh hiểu rõ
được vai trò trách nhiệm của mỗi con người khi tham gia vào nghề nghiệp. Đó
là điều kiện ổn định cuộc sống của bản thân, góp phần xây dựng đất nước ngày
càng phát triển.
* Ba là: Cần phải thiết kế một bài giảng tổ chức một chủ đề phù hợp với
các đối tượng học sinh trên lớp. Thể hiện rõ từng hoạt động trong bài soạn thật
SKKN
Trang 3

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


cụ thể, tạo một không khí thoải mái, phấn khởi cho học sinh khi học môn hướng
nghiệp.
Sau đây tôi xin giới thiệu cách thiết kế một bài giảng về tổ chức một hoạt

động ở một chủ đề hướng nghiệp 9. Mong các đồng nghiệp góp ý, xây dựng để
giáo án được hoàn chỉnh hơn.
Chủ đề I: Ý NGHĨA, TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC CHỌN
NGHỀ CÓ CƠ SỞ KHOA HỌC.
I - MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp học sinh:
- Biết được ý nghĩa, tầm quan trọng trong việc lựa chọn nghề có cơ sở
khoa học.
- Nêu được dự định ban đầu về chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS.
- Bước đầu có ý thức chọn nghề có cơ sở khoa học.
II - CÔNG VIỆC CHUẨN BỊ:
1- Giáo viên:
- Đọc trước một số tài liệu hướng nghiệp phục vụ chủ đề 1.
- Giúp bạn chọn nghề, nhiều tác giả, Nhà Xuấn bản Thanh niên 2004
trang 24, 25.
- Công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông, Phạm Tấc Dong
(chủ biên), tài liệu Bộ Giáo dục – Đào tạo Hà Nội 1987.
2- Học sinh:
- Chuẩn bị một số bài hát, bài thơ, mẫu chuyện ca ngợi lao động ở một số
nghề hoặc ca ngợi những người có thành tích cao trong lao động nghề nghiệp
(đọc trước truyện ngắn Lặng lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long – Ngữ văn 9, tập
1).
- Chuẩn bị thi tìm hiểu nghề trong giờ giáo dục hướng nghiệp.
SKKN
Trang 4

–

HÖÔÙNG


NGHIEÄP

9


III - PHƯƠNG PHÁP.
Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận câu hỏi, tổ chức trò chơi và ghi
nhớ những điều cần thiết.
IV - NỘI DUNG CHỦ ĐỀ:
1- Tìm hiểu ba nguyên tắc chọn nghề.
2- Tìm hiểu ý nghĩa của việc chọn nghề có cơ sở khoa học.
3- Tổ chức trò chơi.
V - TỔ CHỨC CHỦ ĐỀ:
Hoạt động giáo viên

Hoạt động học

Nội dung cần đạt

sinh
HĐ1: Tìm hiểu ba nguyên tắc

1- Những nguyên tắc

chọn nghề:

chọn nghề:

- GV đưa câu hỏi thảo luận:


- HS thảo luận.

a- Không chọn nghề mà

Khi chọn nghề, chúng ta cần - HS trả lời.
tuân thủ các nguyên tắc chọn
- HS lắng nghe.
nghề nào?

bản thân không yêu thích.

- Giáo viên bổ sung khái quát.

kiện thực hiện.

b- Không chọn nghề mà
bản thân không đủ điều

c- Không chọn những
nghề nằm ngoài kế hoạch
phát triển kinh tế – xã hội
- GV cho HS đọc đoạn 4 ba câu
hỏi đặt ra khi chọn nghề.

- 1 HS đọc (trang
7), cả lớp lắng

của

địa


phương,

đất

nước.

nghe.

- GV hướng dẫn HS thảo luận.

- HS thảo luận và

Câu hỏi: Trong chọn nghề, có trả lời.
cần bổ sung câu hỏi nào khác
- HS chú ý lắng
không?
SKKN
Trang 5

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


- GV khái quát lại.


nghe.

* Ba câu hỏi đó mang nội

- GV yêu cầu HS nhận xét về - HS phân tích dung ba nguyên tắc chọn
nhân vật anh thanh niên làm nhận xét về nhân nghề. Khi chọn nghề mỗi
nghề khí tượng trong tác phẩm vật.

người không được vi

“Lặng lẽ Sapa” ở ba nguyên tắc

phạm ba nguyên tắc đó.

chọn nghề?

- HS lắng nghe.

- GV khái quát:
Anh thanh niên thực hiện tốt ba
nguyên tắc chọn nghề, đó là anh
có tình yêu nghề nghiệp, anh đủ
trình độ, sức khoẻ, điều kiện
hoàn thành công việc và nghề
này cũng rất cần thiết cho tổ
quốc trong kháng chiến chống - HS tìm ví dụ.
Mĩ.

-


HS

khác

bổ

- GV yêu cầu HS tìm thêm các sung.
ví dụ để chứng minh rằng
không được vi phạm ba nguyên - HS tìm thêm ví
tắc chọn nghề.
dụ khác.
- GV đưa ví dụ về một số người
ban đầu chưa có hứng thú nghề
nghiệp hay kết quả chưa cao,

* Có khi thực hiện ba

nhưng giác ngộ được tầm quan

nguyên tắc chọn nghề

trọng của nghề nghiệp và có sự

nhưng sự nỗ lực cố gắng

cố gắng, nên đã đạt được kết

vẫn có thể đem lại thành


quả khá tốt trong công việc.

công.

- GV khái quát thêm.
* GV cho HS chép vào vở đoạn
SKKN
Trang 6

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


ghi nhớ.
Trong khi còn học ở trường THCS, mỗi HS phải chuẩn bị cho mình sự sẵn
sàng về tâm lí đi vào lao động nghề nghiệp, thể hiện rõ các mặt sau:
1- Tìm hiểu về một số nghề mà mình yêu thích, nắm chắc những yêu cầu của
nghề đặt ra trước người lao động.
2- Học thật tốt các môn học có liên quan đến việc học nghề với thái độ vui vẻ,
thoải mái, thích thú.
3- Rèn luyện một số kĩ năng, kĩ sảo lao động mà nghề đó yêu cầu, một số phẩm
chất nhân cách mà người lao động trong nghề phải có.
4- Tìm hiểu nhu cầu nhân lực của nghề và điều kiện theo học trường đào tạo
nghề đó.


Hoạt động giáo

Hoạt động học

viên

sinh

Nội dung cần đạt

HĐ 2: Tìm hiểu ý

2- Ý nghĩa của việc chọn nghề.

nghĩa

a- Ý nghĩa kinh tế:

của

việc

chọn nghề có cơ sở

Chọn nghề, có nghề vừa đưa lại thu

khoa học.
- GV nêu khái quát

nhập cho bản thân, gia đình, vừa góp


- HS lắng nghe

phần vào sự phát triển kinh tế – xã

4 ý nghĩa của việc

hội của đất nước.

chọn nghề.

b- Ý nghĩa xã hội.

+ Ý nghĩa kinh tế.

- Có việc làm, nghề nghiệp ổn định

+ Ý nghĩa xã hội.

để cống hiến cho xã hội là yêu cầu

+ Ý nghĩa giáo dục.

bức thiết của xã hội đặt ra trước

+ Ý nghĩa chính trị.

thanh niên.

- GV yêu cầu mỗi - Mỗi tổ cử một - Chọn nghề phù hợp, hay tìm kiếm

người bóc thăm.
những nghề đang cần sẽ góp phần
SKKN
Trang 7

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


tổ cử người bóc HS các tổ thảo làm giảm sức ép xã hội về việc làm,
thăm nội dung thảo luận nội dung vừa cải thiện đời sống.
luận từng ý nghĩa.

bóc thăm được.

c- Ý nghĩa giáo dục.

- HS trình bày các - Có nghề ổn định qua lao động nghề
- GV yêu cầu các tổ nội dung 1, 2, 3, 4. nghiệp, nhân cách con người sẽ từng
trình bày nội dung HS khác bổ sung bước hoàn thiện và phát triển.
thảo luận.

nhận xét.

- Con người không ngừng học tập và

trưởng thành trong công việc.

- HS lắng nghe ghi d- Ý nghĩa chính trị.
nhớ.
- GV nhận xét đánh
- Chuẩn bị nguồn nhân lực chất
giá trả lời của từng

lượng cao cho CNH - HĐH đất nước

tổ. GV xếp loại.

là một nhiệm vụ chính trị của ngành

- GV nhấn mạnh

giáo dục.

nội dung cơ bản,

- Nếu HS hiểu rõ của việc chọn nghề

cần thiết.

có cơ sở khoa học, tạo điều kiện
phân luồng HS sau khi tốt nghiệp
THCS.
* Nhằm mục tiêu CNH – HĐH đất
nước, làm cho đất nước ngày càng
phát triển.


Hoạt động giáo viên

Hoạt động học sinh

Nội dung cần
đạt

HĐ 3: Tổ chức trò chơi.

- HS chia thành hai 3- Tổ chức trò

- GV yêu cầu HS chia lớp thành hai đội.
đội.

+ Đội 1: tổ 1 + tổ 2.

SKKN
Trang 8

chơi.

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9



- GV đưa yêu cầu trò chơi.

+ Đội 1: tổ 3 + tổ 4.

Câu hỏi:
1- Mỗi đội hãy tìm ba bài hát, ba bài - Các đội tìm và cử đại
thơ, ba câu chuyện nói về sự nhiệt diện lên trả lời.
tình lao động, xây dựng đất nước
của những người trong các nghề
khác nhau?

- Các đội cử người lên

2- Hãy trình bày mỗi đội một bài hát dư thi.
và đọc một bài thơ có nội dung theo
- Đội thắng cuộc cử

yêu cầu như trên?

- GV nhận xét, công bố kết quả, xếp người lên nhận phần
loại và trao phần thưởng cho đội thưởng.
thắng cuộc.
VI - ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ CHỦ ĐỀ.
GV cho HS viết thu hoạch (cả lớp viết ra giấy).
- Em có nhận thức những điều gì qua buổi giáo dục hướng nghiệp này?
- Hãy nêu ý kiến của mình?
+ Em yêu thích nghề gì?
+ Những nghề nào phù hợp với khả năng của em?
+ Hiện nay ở quê hương em, nghề nào đang cần nhân lực?

III- KẾT QUẢ THỰC TIỄN.
Vận dụng những biện pháp nêu trên trong thời gian gần một năm qua.
Đồng thời so sánh với năm học trước, việc thực hiện soạn giảng về hoạt động
giáo dục hướng nghiệp ở khối lớp 9 đạt được những kết quả cụ thể sau:
- Tỉ lệ HS tham gia học hướng nghiệp đạt 100%. Trong đó chất lượng tiếp
thu bài, am hiểu bài đạt khá cao (từ 90% trở lên).
SKKN
Trang 9

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9


- So với năm học trước thì năm học này sau khi học xong chương trình
hướng nghiệp, các em đã chuẩn bị tư thế sẵn sàng lao vào nghề nghiệp một cách
triệt để. Cụ thể như qua buổi khảo sát tư vấn nghề thì các em đã đăng kí tham
gia vào học các trường đạt trừ 95% trở lên. Đây cũng chính là nguyện vọng của
HS muốn có được một nghề nghiệp ổn định nhằm góp phần xây dựng đất nước
ngày càng giàu mạnh.
IV- KIẾN NGHỊ.
Để việc soạn giảng môn hướng nghiệp đạt kết quả tốt hơn trong thời gian
tới ở khối lớp 9 THCS, tôi xin kiến nghị:
1- Ngành giáo dục cần quan tâm đầu tư tài liệu phục vụ cho môn hướng
nghiệp.
2- Tổ chức mở những chuyên đề về việc xây dựng soạn giảng môn hướng

nghiệp để những giáo viên giảng dạy hướng nghiệp có điều kiện học hỏi rút kinh
nghiệm lẫn nhau nhằm nâng cao được phương thức hướng nghề nghiệp cho HS
đạt hiệu quả tốt nhất.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tân duyệt, ngày 16 tháng 5 năm 2007
Người viết sáng kiến

Hoàng Đình Quế

SKKN
Trang 10

–

HÖÔÙNG

NGHIEÄP

9