Lý do chọn đề tài
Việt Nam là một đất nước có đường biên giới dài, khoảng 4550km giáp với
Trung Quốc, Lào và Campuchia. Với vị trí đặc biệt như vậy, Việt Nam có nhiều
thuận lợi trong việc mở rộng buôn bán với nhiều nước trên thế giới. Việc mở rộng
quan hệ ra bên ngoài đã giúp nước ta đạt được nhiều hiệu quả kinh tế nhờ việc tăng
quy mô đồng thời đa dạng hóa các loại sản phẩm. Những thành tựu trên là không
thể phủ nhận nhưng việc phát triển ngoại thương cũng dẫn đến sự ra đời và gia tăng
của hoạt động buôn lậu và đặc biệt là buôn lậu ma túy. Thực trạng nóng bỏng của
hoạt động buôn lậu ma túy vẫn tiếp tục từng ngày từng giờ luôn là một điều nhức
nhối đối với các nhà quản lý. Đứng trước thực trạng này, tôi xin đưa ra đề tài “Hải
quan với công tác phòng chống buôn lậu ma túy trong giai đoạn hiện nay của Việt
Nam” nhằm tìm ra những hướng đi đúng đắn góp phần cải thiện tình hình trên
thông qua việc tìm hiểu thực trạng buôn lậu ma túy trên cả nước.
1. Mục đích, mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài “Hải quan với công tác phòng chống buôn lậu ma túy
trong giai đoạn hiện nay của Việt Nam” với mục tiêu:
- Làm rõ những cơ sở lý luận về hoạt động phòng chống buôn lậu ma túy.
- Nghiên cứu thực tiễn hoạt động phòng chống buôn lậu ma túy ở nước ta
hiện nay để ruýt ra một số bài học kinh nghiệm có ý nghĩa thực tiễn với nước ta
hiện nay.
- Làm rõ chủ trương, chính sách của Nhà nước và biện pháp của ngành Hải
quan về phòng chống buôn lậu ma túy. Từ đó phân tích tình hình phòng chống
buôn lậu ma túy ở nước ta trong thời gian qua và đưa ra những đề xuất về giải pháp
giải quyết tình trạng này.
2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: vấn đề buôn lậu ma túy trong bối cảnh nền kinh tế
thị trường; các hoạt động và giải pháp phòng, chống buôn lậu ma túy của Hải quan
Việt Nam
- Phạm vi nghiên cứu: Tư liệu từ Tổng cục Hải quan và một số tỉnh thành
trên cả nước từ năm 2006 đến nay.
1

3. Nội dung của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm của các nước trên thế giới về hoạt
động phòng chống buôn lậu ma túy
Chương 2: Thực trạng hoạt động của ngành hải quan trong công tác phòng,
chống buôn lậu ma túy
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phòng chống buôn lậu ma
túy

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC
TRÊN THẾ GIỚI VỀ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BUÔN LẬU
MA TÚY

2


1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BUÔN LẬU
MA TÚY
1.1.1 Khái niệm buôn lậu ma túy và các hình thức buôn lậu ma túy
1.1.1.1 Khái niệm buôn lậu và buôn lậu ma túy
Thuật ngữ buôn lậu được sử dụng với những ý nghĩa khác nhau, theo Từ điển
tiếng Việt, cụm từ “buôn lậu” có nghĩa là “buôn bán những hàng cấm hoặc trốn
thuế”. Đây là một khái niệm kế thừa những hiểu biết xưa nay về cụm từ này và khá
phù hợp với quan niệm phổ thông hiện nay.
Từ năm 1985 Bộ luật Hình sự của nước CHXHCN Việt Nam ra đời đã chính
thức ghi nhận tội danh buôn lậu, đến Bộ luật hình sự bổ sửa đổi, bổ sung năm 2009,
căn cứ vào điều 153 có thể rút ra khái niệm buôn lậu: “Buôn lậu là hành vi buôn

bán trái phép qua biên giới hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đã
quý hoặc vật phẩm thuộc di tích lịch sử văn hóa”. Như vậy, tội danh buôn lậu đã
được xác định với 4 yếu tố cấu thành tội phạm và những dấu hiệu pháp lý đặc trưng
nên đã có tác dụng hướng dẫn nhận thức cũng như chỉ đạo thực thi pháp luật.
Từ trên ta có thể rút ra “buôn lậu ma túy” là hành vi lén lút đưa ma túy qua
biến giới, trốn tránh hoặc chống lại sự kiểm tra, kiểm soát của Hải quan bằng cách
không đi qua cửa khẩu, hoặc tuy có đi qua cửa khẩu nhưng dùng thủ đoạn bí mật
bất hợp pháp như trà trộn ma túy trong các hàng hóa khác có làm thủ tục, cấu tạo
chỗ bí mật để giấu ma túy…để che dấu ma túy, trốn tránh, chống lại sự kiểm tra
của Hải quan, nhằm đạt được mục đích cuối cùng là thu được lợi nhuận thặng dư
siêu ngạch.
1.1.1.2 Các hình thực buôn lậu ma túy
Nếu phân loại theo các thủ đoạn buôn lậu ma túy, ta có thể phân làm 2 loại:

3


- Buôn lậu ma túy có qua cửa khẩu (giấu hàng hoặc giả mạo chứng từ, khai
báo sai lệch hàng hóa hoặc cất giữ hàng hóa tinh vi…), xuất hiện ở tất cả các tuyến
đường (đường hàng không, bưu điện, đường biển, đường bộ qua biên giới).
- Buôn lậu ma túy trốn tránh sự kiểm soát của hải quan (lén lút mang hàng
qua khu vực cánh gà biên giới), chủ yếu xuất hiện ở tuyến đường bộ và xâm nhập
qua đường biển.
1.1.2 Nguyên nhân xuất hiện buôn lậu ma túy
Trước tình hình buôn lậu ma túy ngày càng gia tăng. Nhà nước ta đã tập
trung đầu tư cả sức người và sức của để ngăn cản tình trạng này, tuy nhiên tình
hình chuyển biến khá chậm với các biện pháp ngày càng tinh vi ranh mãnh vì
những nguyên nhân chính sau:
1.1.2.1 Nguyên nhân khách quan
- Lợi nhuận do buôn lậu ma túy ngày càng cao là nguyên nhân, động lực thúc

đẩy sự gia tăng của tình trạng buôn lậu ma túy.
- Địa lý vùng biên phức tạp với các loại địa hình đa dạng như đồi núi, thung
lung hay đầm lầy, gây cản trở quá trình thực hiện nhiệm vụ của các bộ Hải quan.
- Số người nghiện ma túy ở nước ta còn nhiều, tỷ lệ tái nghiện cao, tạo ra nhu
cầu ma túy lớn đã kích thích gia tăng tình trạng buôn lậu ma túy.
1.1.2.3 Nguyên nhân chủ quan
- Công tác tuyên truyền giáo dục tác hại của ma túy còn hạn chế nên ý thức
pháp luật của nhân dân còn yếu.
- Công tác xây dựng pháp luật thời gian qua vẫn bộ lộ nhiều hạn chế chậm
được khắc phục. Pháp luật về quản lý kinh tế chưa được hoàn thiện, thiếu đồng bộ
và còn nhiều sơ hở. Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, chính sách xuất nhập khẩu và
thuế xuất nhập khẩu đã nhiều lần được sửa đổi bổ sung xong còn nhiều điểm chưa
hợp lý, chưa được thông suốt trong các ngành, các cấp đã tạo kẽ hở cho bọn gian
thương lợi dụng.
1.1.3 Ảnh hưởng tiêu cực của hoạt động buôn lậu ma túy tới tình hình
kinh tế, xã hội của đất nước
4


* Tăng nhanh chóng số lượng tội phạm
Một trong những lý do cơ bản của hiện tượng buôn lậu ma túy là ma túy bị
cấm buôn bán, tang trữ tên lãnh thổ Việt Nam. Theo Bộ luật hình sự Việt Nam sửa
đổi bổ sung năm 2009, tội phạm buôn lậu ma túy có thể bị phạt tù từ ba năm đến
chung thân. Tuy đã được quy định khá rõ ràng trong Luật pháp và Hiến pháp, do
lợi nhuận cao thu được từ buôn lậu ma túy, một số người dân vẫn liều lĩnh kiếm
tiền theo con đường này, khiến con số tội phạm ma túy trên cả nước tăng nhanh và
khó kiểm soát.
*Thiệt hại về kinh tế
Do ma túy là mặt hàng bị cấm buôn bán, sau khi đến tai người nghiện ma
túy, giá ma túy tăng lên hàng chục lần,khiến người nghiện và gia đình họ chịu tổn

thất nặng nề về kinh tế.
Buôn lậu ma túy sẽ khiến số lượng người nghiện tăng, đồng thời gây khó
khăn trong công tác cai nghiện về cả quy mô và chi phí.
*Tác hại đối với xã hội
Với số lượng người tái nghiện gia tăng, xã hội tất yếu sẽ phải gánh chịu hàng
loạt vấn đề phức tạp khác như: mất trật tự an ninh xã hội, tội phạm gia tăng, các tệ
nạn xã hội khác trở nên nghiêm trọng hơn. Với người nghiện ma túy, để thỏa mãn
khi lên cơn, họ không từ một hành vi nào để kiếm tiền như: trộm cắp, móc túi, giật
đồ và thậm chí là giết người. Do tác hại ảo giác của một số loại ma túy, người
nghiện có thể có hành vi hung hãn, quậy phá gây mất trật tự an ninh xã hội.
1.2 TÌNH HÌNH CHUNG TRÊN TOÀN THẾ GIỚI TRONG CÔNG
TÁC PHÒNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY
Vì hoạt động Hải quan trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh và
quá cảnh có liên quan trực tiếp đến sự điều chỉnh của nhiều ngành luật khác nhau,
nên nhìn chung luật Hải quan các nước được xây dựng thành Bộ luật to lớn, có
nhiều nội dung mang tính liên ngành, bao gồm các quy định của các Bộ luật như:
Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật hành chính; Luật Hình sự; Luật Hàng
hải; Luật Tố tụng hình sự. Nhằm mục đích phòng, chống buôn lậu ma túy thật chủ
động và hiệu quả, pháp luật của nhiều nước có những quy định cụ thể, chặt chẽ,
nghiêm khắc với hành vi buôn lậu ma túy; Đồng thời giao cho cơ quan Hải quan
5


nhiều quyền hạn phù hợp với chức năng của mình để kiểm tra, kiểm soát, điều tra
và xử lý các hoạt động buôn lậu ma túy.
Tại Brusels (Bỉ) vào năm 2008, nhóm tài trợ Dublin (gồm các nước
Australia, Canada, Nhật Bản, Mỹ và một số nước Châu Âu) đã tổ chức hội nghị
toàn cầu với mong muốn tìm ra những giải pháp hiệu quả nhằm chấm dứt nạn buôn
bán ma tuý.
Tại hội nghị lần này, Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) đã tham dự với tư

cách là tổ chức liên chính phủ điều phối hoạt động quản lý hải quan quốc tế. Các
đại biểu tham gia hội nghị đã được giới thiệu báo cáo của WCO về hoạt động trấn
áp ma tuý của cộng đồng Hải quan trong năm những năm gần đây.
Các thành viên của nhóm Dublin đã có nhiều nỗ lực trong điều tra và phá
vỡ các đường dây buôn lậu. Trong đó, các cơ quan Hải quan đã sử dụng hiệu quả
phương pháp quản lý rủi ro, chuyển từ kiểm tra toàn bộ hàng hoá xuất khẩu, nhập
khẩu (với tỷ lệ 100%) sang kiểm tra trọng điểm theo mục tiêu được xác định. Sự
tuân thủ của các doanh nghiệp chính là tiêu chí cực kỳ quan trọng của quá trình
này. Các thành viên đã công nhận Công ước Kyoto sửa đổi hiện đã có hiệu lực là
một nền tảng pháp lý hữu hiệu cho việc quản lý biên giới và tạo thuận lợi cho
thương mại. Trong thời gian qua, nhiều công cụ đã được các thành viên tham khảo
và sử dụng như mạng thông tin tình báo chống buôn lậu của WCO (CEN), hệ thống
các Văn phòng liên lạc tình báo khu vực của WCO cũng như những thoả thuận hợp
tác song phương giữa các nước dựa trên Công ước Johannesburg. Các đại biểu
cũng được giới thiệu những thủ đoạn mới của bọn buôn lậu. Hình thức phổ biến
hiện nay là sử dụng đường hàng không để vận chuyển ma tuý. Cụ thể, đối tượng
vận chuyển thường nuốt ma tuý trong bụng. Dù nguy hiểm nhưng vẫ có thể che mắt
cơ quan Hải quan và chức năng tại sân bay. Một thủ đoạn khác liên quan đến vận
chuyển hàng hoá đường biển. Buôn buôn lậu cũng thườg giấu ma tuý dưới đáy vỏ
tàu. Hiện tượng này phổ biến tại khu vực biển Caribe (Trung Mỹ).
Nhóm các nhà tài trợ Dublin khẳng định sẽ hỗ trợ tài chính và vật chất cho
các tổ chức quốc tế như Interpol, WCO… trong tổ chức trấn áp buôn lậu ma tuý
thông qua tăng cường năng lực cho thành viên của các tổ chức này. Hiện nay, đã có
một dự án chia sẻ thông tin về các hoạt động buôn lậu ma tuý giữa các tổ chức
nhưu WCO, Interpol, UNODC (tổ chức chống ma tuý của Liên hợp quốc). Châu
Âu cũng đã thành lập Trung tâm giám sát ma tuý và chống nghiện ma tuý

6



(EMCDDA) để thực thi nhiệm vụ này và điều phối các nỗ lực chung của các thành
viên EU.
Cũng tại hội nghị này, các đại biểu nhất trí khuyến nghị các chính phủ trên
thế giới tăng cường nền tảng pháp lý cho việc điều tra, xử lý các hoạt động buôn
lậu, trong đó có buôn lậu ma tuý, thuốc lá.
Kết quả đạt được từ các nỗ lực chống buôn lậu ma tuý cũng rất khả quan.
Trong năm 2011, trên toàn Thế giới đã có tổng số 47.000 vụ bắt giữ ma túy được
ghi nhận với tổng trọng lượng ma túy lên đến 1.795 tấn, trong đó có 73 tấn cocain,
1.614 tấn cần sa và 89 tấn thuốc phiện. So sánh về tỷ lệ bắt giữ của năm 2010, kết
quả bắt giữ ma túy của năm 2011 cao hơn rất nhiều cả về số lượng và số vụ phát
hiện. Hiện nay, tuyến đường huyết mạch được dùng để vận chuyển ma tuý có tên
gọi “con đường tơ lụa Balkan” đã được cơ quan Hải quan các nước Trung Á tăng
cường kiểm soát với sự hỗ trợ tối đa của các nước láng giềng. Tuy nhiên, cũng có
những điểm mới cần được cộng đồng quốc tế quan tâm. Một số nước đang nổi lên
như là những điểm nóng mới về ma tuý như Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran.
Số lượng các vụ vận chuyển heroin từ Ấn Độ tăng gấp đôi trong năm 2011.
Trong khi đó, các tuyến đường như Bắc Balkan, Nam Balkan cũng ghi nhận mức
tăng khoảng 10% các vụ vận chuyển ma tuý. Canada và Nga đã xuất hiện trong bản
đồ các tổ chức buôn lậu sử dụng trong đường dây vận chuyển ma tuý. Nam Mỹ
hiện vẫn là nguồn cung cấp cocain chủ yếu (cụ thể là từ Colombia). Cần sa vẫn là
sản phẩm chính của Tây Á (Pakistan) và vẫn được ưa chuộng tại Tây Âu. Đáng lưu
ý, chất lượng của ma tuý cũng tăng lên với sự ra đời của nhiều loại ma tuý tổng
hợp. Chất ma tuý tổng hợp Amphetamine, Ecstasy (MDMA) đang dần trở thành
một sản phẩm được ưu thích tại Trung đông, Đông Âu, Tây Âu.

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÀNH HẢI QUAN
TRONG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY

7



2.1 CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC VÀ CÁC BIỆN
PHÁP CỦA NGÀNH HẢI QUAN TRONG CÔNG TÁC PHÒNG,
CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY
2.1.1 Chủ trương, chính sách của Nhà nước
Đấu tranh phòng chống buôn lậu ma túy luôn là nhiệm vụ quan trọng hàng
đầu mà Đảng và Nhà nước đã giao cho ngành Hải quan. Nhà nước luôn theo dõi sát
sau và cso những chỉ đạo sáng suốt và hỗ trợ cả về nhân lực và kinh tế, hỗ trợ
ngành Hải quan trong công tác đấu tranh phòng chống ma túy trong phạm vi cả
nước
2.2.2 Hệ thống văn bản pháp quy hiện hành liên quan đến phòng, chống
buôn lậu ma túy
Chống buôn lậu ma túy luôn là mối quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới
nói chung và Việt Nam rói riêng. Tệ nạn buôn lậu ma túy ở nước ta trong thời gian
gần đây có nhiều diễn biến phức tạp và đang là một trong những trở ngại lớn tới
công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy,Nhà nước ta hết sức coi
trọng lĩnh vực đấu tranh phòng chống tệ nạn buôn lấu ma túy bằng cách đưa ra
nhiều chủ trương, chính sách đề phòng ngửa, ngăn chặn tệ nạn này.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác phòng chống buôn lậu ma
túy, thể hiện:
•

Luật Hải quan 2011

•
Chỉ thị 3890-TC/TCT ngày 03/11/1997 của Bộ Tài chính về thực hiện
đãu tranh chống buôn lậu trong tình hình mới
•
Chỉ thị 853/TTg ngày 10/11/1997 về công tác đấu tranh chống buôn

lậu trong tình hình mới
•
Chỉ thị 17/CT – TW ngày 20/11/1992 của Bộ chính trị về việc tiếp tục
ngăn chặn và bài trừ tệ nạn tham nhũng, buôn lậu.
•
Chỉ thị 06/2008/CT-UBND ngày 10/12/2008 ủa UBND Tỉnh Thái
Bình về một số biện pháp cấp bách chống buôn lậu, kinh doanh hàng cấm, hàng giả
và gian lận thương mại.

8


•
Thông tư liên tịch 30/2007/TTLT/BTC-BLĐTBXH ban hành
05/04/2007, có hiệu lực 24/05/2007 Hướng dẫn thực hiện chế độ, chính sách đối
với cơ sở bí mật của lực lượng Hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu, vận
chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới.
•
Quyết định 72/2006/QĐ-BTC ban hành 13/12/2006, có hiệu lực
09/01/2007 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục
Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan.
•
Luật phòng, chống ma tuý số 23/2000/QH10 và Luật sửa đổi bổ sung
về phòng, chống ma túy ma tuý năm 2008 số 16/2008/QH12
•
Công văn số 83/ĐTCBL-P5 ngày 03/03/2010 gửi Cục Hải quan Tp.
Hà Nội, Đà Nẵng, Tp. HCM v/v kiểm tra, bảo dưỡng máy soi phát hiện ma
túy.Công văn số 1179/TCHQ-ĐT ngày 04/03/2010 gửi Cục Hải quan các tỉnh,
thành phố v/v cung cấp thông tin về hành khách xuát nhập cảnh.
•

Công văn số 93/ĐTCBL-P5 ngày 05/03/2010 gửi Cục Hải quan các
tỉnh, thành phố v/v cảnh báo thủ đoạn cất giấu ma túy và tiền chất.
•
Công văn số 182/ĐTCBL-P2 ngày 12/04/2010 v/v tăng cường kiểm
soát hoạt động vận chuyển ma túy biên giới Việt – Trung.
•
Công văn số 1966/TCHQ-ĐT ngày 16/04/2010 v/v chỉ đạo kiểm soát
CBL xăng dầu qua biên giới.
•
Công văn số 216/ĐTCBL-P2 ngày 29/04/2010 v/v cảnh báo về hoạt
động vận chuyển ma túy từ Việt Nam sang Đài Loan.
Mục đích của các văn bản trên là nhẳm chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan bảo
vệ pháp luật trên toàn quốc thấy rõ tính chất và yêu cầu cấp bách của cuộc đấu
tranh chống buôn lậu ma túy.

2.2 KHÁI QUÁT TÌNH TRẠNG BUÔN LẬU MA TÚY TRONG THỜI
KỲ MỞ CỬA NỀN KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG
2.2.1 Tình hình chung

9


Từ năm 2006 đến nay, kinh tế Việt Nam phát triển khá ổn định. Đảng và Nhà
nước phối hợp cùng nhân dân ứng phó có kết quả những diễn biến phức tạp của
kinh tế thế giới và trong nước; cơ bản giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tốc
độ tăng trưởng ở mức độ khá, các ngành đều có bước phát triển, quy mô nền kinh
tế tăng lên. Đời sống nhân dân được cải thiên, tình hình chính trị - xã hội ổn định,
quốc phòng anh ninh được đầu tư đúng mức khiến vị thế của nước ta được tăng
cao; công tác; khối đại đoàn kết tiếp tục được tăng cương. Từ năm 2006, thực hiện

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hải quan, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu sửa đổi bổ sung,... và đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa
hải quan, diện mạo và tầm vóc của Ngành đã có những thay đổi cơ bản, phương
pháp quản lý hải quan dựa trên nền tảng của việc áp dụng kỹ thuật quản lý rủi ro đã
có những thành công, rút ngắn thời gian thông quan, tạo thuận lợi thương mại trong
khi vẫn đảm nhiệm vụ kiểm soát tốt. Quá trình hội nhập, thực hiện các cam kết
quốc tế và yêu cầu trong tình hình mới cũng đòi hỏi đầu tư nhiều hơn cho nhiệm vụ
phòng, chống ma tuý, hay các lĩnh vực mới như thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí
tuệ, chống khủng bố, rửa tiền,... Tuy nhiên, bênh cạnh những thành tự đã đạt được
cũng nảy sinh không ít những vấn đề tiêu cực, trong đó có vấn đề buôn lậu ma túy.
Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều Chỉ thị, Nghị quyết và chủ trương, biệc pháp
nhằm tăng cường cuộc đấu tranh nhưng kết quả đạt được vẫn còn ở mức hạng chế.
Tình hình buôn lậu ma túy ngày càng có chiều hướng gia tăng với những thủ đoạn
tinh vi, phức tạp. Phương thức, thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại thay đổi
theo hướng lợi dụng những bất cập trong quy trình thủ tục hải quan mới, lợi dụng
sự thay đổi chính sách mặt hàng, chính sách ưu đãi đầu tư, ưu đãi tại các khu kinh
tế cửa khẩu,...
Tình hình hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền
chất qua biên giới từ năm 2006 đến nay diễn biến rất phức tạp, đặc biệt là trên
tuyến biên giới Việt – Lào. Mặc dù đây được coi là mặt hàng nhạy cảm, đặc biệt
nguy hại đối với xã hội, nhưng lại nhỏ gọn, dễ cất giấu trong quá trình vận chuyển,
khả năng sinh lời lớn nên các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép loại hàng
này ngày một nhiều và thường rất manh động. Phương thức và tuyến vận chuyển đa
dạng, luôn thay đổi với những thủ đoạn rất tinh vi, nhiều đối tượng tham gia, hình
thành đường dây. Các đối tượng thường cất giấu ma túy vào người, hành lý tư
trang, đi luồn rừng, qua các lối mòn biên giới. Khi bị các lực lượng chức năng phát
hiện, bọn chúng thường tẩu tán tang vật, dùng vũ khí chống đối người thi hành
công vụ.

10



Ma túy vận chuyển trái phép vào Việt Nam chủ yếu qua tuyến biên giới
đường bộ, một phần được tiêu thụ trong nước, phần còn lại tiếp tục trung chuyển
qua nước thứ ba để tiêu thụ gồm có các loại ma túy tổng hợp, thuốc gây nghiện như
bột Ketamin, Diazcpam (dạng viên nén và ống nước), heroin... Các địa bàn, tuyến
trọng điểm là Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Sơn La, Điện Biên, Thanh Hoá,
Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Tây Ninh, Long An, An Giang, Kiên
Giang, TP Hồ Chí Minh,...
Nhóm đối tượng có nguy cơ cao gồm các đối tượng người Lào, người Việt
Nam mang quốc tịch nước ngoài, người nước ngoài có tiền án, tiền sự thường
xuyên qua lại biên giới, người nghiện ma tuý, một số người dân tộc thiểu số khu
vực biên giới. Bên cạnh đó, cần chú ý đến cá nhân nhập tân dược qua đường bưu
điện, hành khách xuất nhập cảnh nhiều lần, mục đích không rõ ràng trên các tuyến
bay trọng điểm, thuyền viên, các đối tượng nằm trong danh sách do cơ quan Công
an cung cấp…
2.2.2 Thực trang buôn lậu ma túy ở Việt Nam trong thời gian qua
Trong cơ chế kinh tế mở, hoạt động giao thương, tham quan, du lịch giữa
nước ta với các nước khác thông qua các cửa khẩu biên giới phát triển, cùng với
những hoạt động kinh tế - xã hội, hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các
chất ma túy và tiền chất ma túy qua biên giới cũng ngày càng diễn biến phức tạp.
Căn cứ thực tế kết quả phát hiện, bắt giữ những vụ buôn bán, vận chuyển trái phép
các chất ma túy trên toàn lãnh thổ, có thể rút ra các địa bàn cửa khẩu trọng điểm về
buôn bán, vận chuyển trái phép ma túy như sau:

Cục Hải quan
STT tỉnh, thành
phố

Cửa khẩu trọng

điểm

11

Loại ma túy và xu hướng vận
chuyển


1

Hà Nội

- SBQT Nội Bài
- Bưu điện quốc tế

2

Hồ Chí Minh

- SBQT Tân Sơn
Nhất
- Bưu điện quốc tế
- Hệ thống các
cảng quốc tế

Đà Nẵng
3

- SBQT Đà Nẵng
- Cảng Tiên Sa


Hêroin, ma tuý tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần từ các
nước trong khu vực hoặc các nước
Tây Âu, Bắc Mỹ xâm nhập và quá
cảnh đi nước thứ 3 qua tuyến đường
không.
Hêroin, các loại ma túy tổng hợp, tân
dược gây nghiện và hướng thần từ
các nước trong khu vực Đông Nam Á
hoặc các nước Tây Âu, Bắc Mỹ xâm
nhập và quá cảnh đi nước thứ 3 qua
các tuyến đường biển, đường không.
Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu qua
tuyến đường không.
Heroin và các loại ma túy khác xuất
lậu đi các nước.

4

Quảng Ninh

Móng Cái,

Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Trung Quốc về Việt Nam.

Hoành Mô và


5

Điện Biên

Bắc Phong Sinh.

Hêroin, cần sa xuất lậu qua tuyến
biên giới đường bộ, đường biển.

Tây Trang,

Thuốc phiện, hêroin, ma túy tổng hợp
nhập lậu qua tuyến đường bộ từ Lào
vào Việt Nam.

Chiềng Khương,
Loóng Sập.
6

Nghệ An

Nậm Cắn

Thuốc phiện, heroin, ma túy tổng hợp
tân dược gây nghiện và hướng thần
12


nhập lậu qua tuyến đường bộ từ Lào

vào Việt Nam.
7

Hà Tĩnh

Cầu Treo

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần từ Lào
nhập lậu qua tuyến đường bộ vào
Việt Nam.

8

Quảng Bình

Cha Lo,

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần từ Lào
nhập lậu qua tuyến đường bộ vào
Việt Nam.

Cà Roòng

9

Quảng Trị

Lao Bảo, Na Lay


Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần từ Lào
nhập khẩu qua tuyến đường bộ vào
Việt Nam.

10

Tây Ninh

Mộc Bài, Xa Mát

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện, hướng thần từ
Campuchia nhập lậu qua tuyến đường
bộ vào Việt Nam.

11

An Giang

Tịnh Biên,

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần từ
Campuchia nhập lậu qua tuyến đường
bộ, đường sông vào Việt Nam.

Vĩnh Xương,
Khánh Bình,

Vĩnh Hội Đông
12

Kiên Giang

Hà Tiên

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện hướng thần từ Campuchia
nhập lậu qua tuyến đường bộ, đường
biển vào Việt Nam.

13


13

Lạng Sơn

Hữu Nghị,
Tân Thanh,
Chi Ma, Cốc Nam

14

Lào Cai

Lào Cai,
Mường Khương


15

Hà Giang

Thanh Thủy,

Phó Bảng

Cao Bằng

Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu về
Việt Nam qua tuyến đường bộ.
Heroin xuất lậu sang Trung Quốc.
Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu về
Việt Nam qua tuyến đường bộ.
Heroin xuất lậu sang Trung Quốc.

Xín Mần,

16

Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Trung Quốc vào Việt Nam, Heroin
xuất lậu sang Trung Quốc qua tuyến
đường bộ.

Trà Lĩnh, Tà Lùng,

Pò Peo, Sóc Giang

Ma túy tổng hợp, tân dược gây
nghiện và hướng thần nhập lậu về
Việt Nam qua tuyến đường bộ.
Heroin xuất lậu sang Trung Quốc.

17

Thanh Hóa

Na Mèo

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Lào về Việt Nam qua tuyến đường
bộ.

18

Hải Phòng

Các Cảng biển
quốc tế Đoạn Xá,
Chùa Vẽ, Green
Port, Đình Vũ…

Heroin, ma túy tổng hợp, các sản
phẩm từ cây cần sa nhập, tạm nhập
vào Việt Nam tiêu thụ hoặc xuất đi

các nước.

14


19

Các cửa khẩu
trọng điểm
khác.

Bờ Y( Gia Lai)

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Lào, Campuchia về Việt Nam qua
tuyến đường bộ.

Bình Hiệp, Hưng
Điền, Mỹ Quý Tây
(Long An)

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Lào, Campuchia về Việt Nam qua
tuyến đường bộ.

Thường Phước,

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược

gây nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Campuchia về Việt Nam qua tuyến
đường bộ, đường sông.

Sở Thượng
(Đồng Tháp)
Khu vực Cảng
thuộc tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu

Heroin, ma túy tổng hợp, tiền chất
nhập lậu từ các nước về Việt Nam và
từ Việt Nam đi Nhật Bản, Úc, Đài
Loan, Trung Quốc.

Hoa Lư,

Heroin, ma túy tổng hợp, tân dược
gây nghiện và hướng thần nhập lậu từ
Campuchia về Việt Nam qua tuyến
đường bộ.

Hoàng Diệu
(Bình Phước)

Hoạt động buôn lậu ma túy trên các tuyến đường ở Việt Nam biến động tùy
thuộc vào mức độ kiểm tra và kiểm soát trên từng tuyến đường tại mỗi cửa khẩu.
Các con số thống kê có thể là rất xác thực, song cũng chỉ mang tính chất tương đối
bởi chúng ta chỉ nhìn nhận trên những con số thu được, còn phần không nắm bắt
được thì lại muôn hình vạn trạng. Hơn nữa, ngay bản thân các con số thu được
cũng đã qua một số quá trình xử lý và tiến hành các hoạt động điều chỉnh mà người

ta cho rằng phù hợp với thực tế hơn. Tính từ năm 2006 đến nay, số vụ buôn lậu ma
túy do cơ quan Hải quan bắt giữ và xử lý là khoảng trên 1000 vụ với số liệu cụ thể:

15


STT

Tên hàng hoá

Số lượng

Đơn vị tính

1

Chất gây nghiện

61.1

kg

2

Nhựa cần sa

8,844.4

kg


3

Nhựa thuốc phiện

4.81

kg

4

Lá, hoa cần sa

1.85

kg

5

Thuốc gây nghiện, hướng thần

136,281.0

viên

Nước ta có 24 tỉnh biên giới tiếp giáp với 3 nước: Trung Quốc, Lào và
Campuchia, trong đó các tỉnh biên giới phía Bắc và miền Trung là các tỉnh miền
núi. Đặc điểm chung của các tỉnh biên giới là ngoài cửa khẩu quốc tế còn có các
cửa khẩu quốc gia và các cửa khẩu địa phương. Đáng chú ý, dọc tuyến biên giới
còn có nhiều đường mòn, chợ biên giới do dân cư 2 nước thường qua lại thăm thân,
mua bán và trao đổi hàng hoá. Biên giới Tây – Nam tuy địa hình bằng phẳng nhưng

trải dài nên qua lại dễ dàng. Nhìn chung, địa hình biên giới đường bộ nước ta đa
dạng và phức tạp, đây chính là mảnh đất màu mỡ để gian thương lợi dụng trục lợi.
Đối tượng buôn lậu chủ yếu lợi dụng địa hình đường biên hiểm trở, các
đường mòn, lối mở, đường tắt hai bên cánh gà khu vực cửa khẩu để vận chuyển trái
phép ma túy. Vài năm trở lại đây, hệ thống đường giao thông vùng biên được trú
trọng đầu tư, thuận tiện hơn, nhu cầu thị trường trong nước tăng cao, nên quy mô
hoạt động buôn lậu tăng đáng kể. Tại các tuyến biên giới, các đối tượng buôn lậu
luôn cất giấu ma túy ở các vách ngăn, hầm hàng tự tạo trên các xe tải, xe khách, xe
container, rất khó phát hiện. Nếu không phải người trong nghề thì không thể phát
hiện và biết cách mở những hầm hàng kiểu này. Một trong những thủ đoạn được
các đối tượng buôn lậu cho là hiệu quả đó là bọn chúng sử dụng đội ngũ “chim lợn”
để theo dõi mọi hoạt động của lực lượng kiểm soát chống buôn lậu. Đầu nậu giao
khoán, gắn trách nhiệm của người vận chuyển với hàng hóa nên các đối tượng
manh động hơn, chúng sẵn sàng tấn công, chống trả quyết liệt khi bị lực lượng
16


chức năng phát hiện, bắt giữ hòng tẩu tán hàng hóa, giải vây cho đồng bọn. Do đó,
hiện tượng chống trả người thi hành công vụ xảy ra nghiêm trọng. Trong tháng 2
năm 2012, tại tỉnh Quảng Trị một đối tượng buôn lậu ma túy khi bị phát hiện đã rút
sung ra chống cự nhưng đã bị khống chế tạm thời. Lực Lực lượng thu giữ được 1
súng K59 với 4 viên đạn, trong đó 1 viên đã lên nòng; 1 súng côn quay tự chế và 5
viên đạn; 1 lựu đạn nhãn hiệu Trung Quốc; 2 túi nilon 5x9cm chứa ma túy; 154
viên nén màu trắng có hình vương miện; 4 gói nilon 12x19cm chứa ma túy;
144.104 USD, 516.130.000 đồng, 3 sổ ghi chép; 6 điện thoại di động với 10 thẻ sim
và một số đồ vật tài liệu khác có liên quan.
Trên tuyến biên giới Việt Nam – Lào, tình hình nổi lên là buôn thuốc phiện,
hêrôin từ Lào qua biên giới vào Việt Nam, nhập lậu thuốc lá ngoại chủ yếu diễn ra
ở cửa khẩu Lao Bảo (Quảng Trị) và khu vực Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh)
là điểm nóng về vận chuyển, buôn bán và tiêu thụ các loại ma tuý. Cục Hải quan ở

cả hai tỉnh đã chỉ đạo lực lượng phòng chống ma tuý thường xuyên bám sát địa
bàn, chủ động phối hợp với các lực lượng có liên quan, lập chuyên án hành động có
hiệu quả. Công tác nắm tình hình, thu thập thông tin, xây dựng cơ sở bí mật và lập
chuyên án có nhiều đổi mới, có chiều sâu. Từ 2007 – 2010, Hải quan Hà Tĩnh đã
phối hợp với các lực lượng chức năng, phát hiện và bắt giữ 42 chuyên án, vụ án có
hiệu quả, xoá bỏ được 10 tụ điểm, 19 đường dây buôn bán, sử dụng và vận chuyển
ma tuý qua biên giới, thu được trên 21,32 kg hêroin (trên 58 bánh), 71,76 kg cần sa,
11.801 viên thuốc tân dược Lexomil, 511 viên ma túy tổng hợp, 500,5275 gr ma
túy tổng hợp (dạng đá) và một số phương tiện bọn tội phạm sử dụng trong chuyên
án để chống trả lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy như: một số mìn tự
tạo, 1 lựu đạn, 2 khẩu súng quân dụng , 36 viên đạn, 06 xe ô tô, 03 xe máy, 03 dao
nhọn...
2.3 ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY
CỦA NGÀNH HẢI QUAN
2.3.1 Kết quả thực hiện phòng chống buôn lậu ma túy
Việt Nam nằm trong khu vực “Tam Giác Vàng”, có vị trí địa lý thuận lợi cho
tội phạm ma túy lợi dụng, đưa các chất sang nước thứ ba. Tình hình buôn bán vận
chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới vẫn diễn ra hết sức phức tạp. Nhiều
vụ bắt giữ được tang vật chủ yếu là: ma túy tổng hợp, thuốc gây nghiện như bột
Ketamin, Diazcpam (dạng viên nén và ống nước) nhất là Heroin, các loại ma túy
tổng hợp, trong đó xuất hiện các loại ma túy tổng hợp dạng mới. Phương thức và
17


tuyến vận chuyển đa dạng, luôn thay đổi với những thủ đoạn tinh vi, nhiều đối
tượng tham gia, hình thành đường dây. Các đối tượng thường cất giấu ma túy vào
người, hành lý tư trang, đi luồn rừng, qua các lối mòn biên giới hoặc lợi dụng loại
hình tạm nhập tái xuất để vận chuyển ma túy. Khi bị các lực lượng chức năng phát
hiện, bọn chúng thường tẩu tán tang vật, dùng vũ khí chống đối người thi hành
công vụ.

Là thành viên của WCO, trong cơ chế hoạt động do Văn phòng RILO A/P
điều phối, hàng năm Hải quan Việt Nam (Cục Điều tra CBL) đã tăng cường các
hoạt động trao đổi thông tin với các đầu mối quốc gia của các Cơ quan Hải quan
thành viên. Thông qua Văn phòng liên lạc, Cảnh sát Úc thông báo bắt được một số
đối tượng Việt kiều vận chuyển ma túy là cocain từ Việt Nam đi Úc. Đồng thời
cũng xuất hiện đường dây vận chuyển ma túy từ vùng Trăng lưỡi liềm vàng về Việt
Nam qua tuyến hàng không, Đối tượng chủ yếu là người gốc Phi thuê người Việt
vận chuyển ma túy về Việt Nam để chúng tổ chức trung chuyển sang nước thứ 3
(Trung Quốc, Úc).
Tiếp tục duy trì và làm tốt nhiệm vụ thành viên của Văn phòng tình báo Hải
quan khu vực Châu Á - Thái Bình dương (RILO), Hải quan Việt Nam đã triển khai
tham gia vào chương trình phối hợp chung cụ thể là chương trình Iceberg được
khởi động từ tháng 04/2011 với mục đích kiểm soát các hoạt động vận chuyển chất
Ketamine trong khu vực, trong đó có 09 thành viên tham gia trao đổi thông tin qua
công cụ CENConm. Trong giai đoạn triển khai, đã bắt giữ 05 vụ việc với tổng số
336 kg.
Từ năm 2005 - 2011, theo số liệu thống kê sơ bộ lực lượng hải quan đã chủ
động đấu tranh, phối hợp hiệu quả với các lực lượng phòng chống ma tuý của Công
an, Biên phòng phát hiện, bắt giữ tổng số 1,324 vụ, thu giữ tang vật gồm:
187,046.99 gram heroin; 15,078.40 gram thuốc phiện; 51,643 viên ma túy tổng
hợp; 193,145.00 viên thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần; 93.85kg chất gây
nghiện; trên 8,905.40 kg nhựa cần sa; 4,81 kg nhựa thuốc phiện và 1,85 kg lá, hoa
cần sa, thuốc tân dược 952,029.00 hộp, viên.
Trong những năm qua, Tổng cục Hải quan thường xuyên chỉ đạo các đơn vị
trực thuộc triển khai thực hiện Kế hoạch tổng thể phòng, chống ma tuý giai đoạn
2006 – 2010 và Chương trình mục tiêu Quốc gia phòng, chống ma tuý đến năm
2010 của Thủ tướng Chính phủ; Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ
Chính trị về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng chống và kiểm soát ma
tuý trong tình hình mới; Quyết định số 187/2005/QĐ-TTg ngày 17/5/2005 về phê
duyệt “Đề án tổng thể kiểm soát ma tuý qua biên giới đến năm 2010”; Quyết định

số 330/QĐ-TTg ngày 17/02/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề
án "Tăng cường năng lực phòng, chống ma tuý của ngành Hải quan".

18


Hàng năm, các Cục Hải quan tỉnh, thành phố chủ động xây dựng các kế
hoạch phòng, chống ma tuý; hưởng ứng và phát động các đợt cao điểm phòng,
chống ma tuý. Tổ chức triển khai các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp với các lực
lượng chức năng đóng trên địa bàn như Công an, Bộ đội Biên phòng,... lực lượng
chức năng nước láng giềng, các cặp cửa khẩu để trao đổi thông tin, tổ chức tuần tra
kiểm soát, phát hiện, bắt giữ buôn bán, vận chuyển trái phép ma tuý.
Tổ chức lực lượng chuyên trách phòng, chống ma tuý ngành Hải quan từng
bước được kiện toàn theo Quyết định số 16/2007/QĐ-BTC ngày 20/3/2007 của Bộ
Tài chính và Quyết định số 602, 603/2007/QĐ-TCHQ ngày 30/3/2007 của Tổng
cục Hải quan. Tại cơ quan Tổng cục Hải quan thành lập 03 đơn vị: Phòng Kiểm
soát ma túy, Đội Kiểm soát chống buôn lậu ma túy và Trung tâm huấn luyện chó
nghiệp vụ thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu. Thành lập 12 Đội Kiểm soát phòng,
chống ma tuý trực thuộc Cục Hải quan Tp. Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Đà
Nẵng, tỉnh Quảng Ninh, Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Tây
Ninh, An Giang và Kiên Giang. Thành lập 22 Tổ Kiểm soát ma tuý tại các Chi cục
Hải quan cửa khẩu trọng điểm như Sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, cửa
khẩu quốc tế Móng Cái, Tây Trang, Nậm Cắn,... Hiện đang xúc tiến xây dựng
Trung tâm huấn luyện chó nghiệp vụ khu vực phía Bắc tại Bắc Ninh và khu vực
phía Nam tại Tp. Hồ Chí Minh.
Tính đến tháng 12/2010 toàn ngành có 301 cán bộ, công chức và nhân viên
hợp đồng (trong đó có 123 Huấn luyện viên chó nghiệp vụ) chuyên trách làm công
tác kiểm soát ma tuý; Có 76 chó nghiệp vụ bố trí tại 17 Chi cục Hải quan cửa khẩu;
Trang bị 31 máy soi X-quang kiểm tra hàng hóa, hành lý tại các cửa khẩu đường
bộ, sân bay quốc tế, cảng biển quốc tế; 04 máy soi X-quang kiểm tra cơ thể người

trang bị cho Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn
Nhất, 01 máy soi container; Trang bị 22 xe ôtô có gắn các dụng cụ kiểm tra phát
hiện ma túy; 16 xe ô tô chuyên dụng chở chó nghiệp vụ. Trang bị vũ khí, công cụ
hỗ trợ và các trang bị khác như súng quân dụng, súng bắn đạn cay, đạn cao su, áo
chống đạn, mũ chống va đập, va ly thử nhanh phát hiện ma tuý cho các đơn vị cơ
sở.
Từ năm 2006 - 2010, các đơn vị trong toàn Ngành đã chủ động đấu tranh,
phối hợp hiệu quả với các lực lượng phòng chống ma tuý của Công an, Biên phòng
phát hiện, bắt giữ tổng số 362 vụ, thu giữ tang vật gồm: 110.456,09 gram heroin,
10.175,7 gram thuốc phiện, 16.826 viên ma túy tổng hợp, 136.281 viên thuốc gây
nghiện, thuốc hướng thần, 61,1kg chất gây nghiện, trên 8.8 tấn nhựa cần sa, 4,8 kg
nhựa thuốc phiện và 1,85 kg lá, hoa cần sa
19


2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân trong công tác phòng chống buôn
lậu ma túy của Hải quan Việt Nam
- Pháp luật về phòng, chống ma tuý chưa đồng bộ, đầy đủ, quyền hạn của lực
lượng hải quan còn hạn chế so với lực lượng Công an và Quân đội, vì vậy không
đảm bảo cho lực lượng Hải quan chủ động đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy
như các lực lượng khác.
- Hiệu quả công tác phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ tội phạm ma
túy chưa cao. Kết quả công tác điều tra, thu thập thông tin nghiệp vụ về hoạt động
của tội phạm ma túy qua địa bàn hoạt động hải quan còn hạn chế. Số vụ bắt giữ tội
phạm ma tuý thông qua thực hiện quy trình thủ tục hải quan, tại địa bàn hoạt động
hải quan chiếm tỷ lệ nhỏ so với tổng số vụ việc.
- Công tác đấu tranh phòng, chống và kiểm soát ma tuý qua biên giới là
nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp. Lực lượng làm công tác kiểm soát ma tuý đa số
mới được thành lập, thiếu biên chế, trong khi địa bàn quản lý rộng, phức tạp và đa
dạng.

- Tại một số địa phương, cán bộ công chức được biên chế về đơn vị phòng,
chống ma tuý chưa thực sự nhiệt tình với công tác, còn có tư tưởng chờ đợi để luân
chuyển công tác khác. Còn có đơn vị luân chuyển cán bộ công chức không đủ năng
lực, không phù hợp về làm công tác kiểm soát ma tuý.
- Một số cán bộ lãnh đạo còn tồn tại tư tưởng chủ quan cho rằng tại địa bàn
đơn vị mình quản lý không có tội phạm ma túy hoạt động hoặc không cần thiết phải
thành lập đơn vị chuyên trách và bố trí lực lượng. Chưa chủ động trong xây dựng
và triển khai thực hiện phương án, kế hoạch kiểm soát ma túy sát hợp với thực tế ở
địa phương, đơn vị công tác và triển khai nghiêm túc công tác kiểm soát ma túy
trong phạm vi phụ trách.
- Công tác sử dụng chó nghiệp vụ phát hiện ma tuý chưa đáp ứng được yêu
cầu nhiệm vụ.

CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG PHÒNG
CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY

20


3.1 DỰ BÁO TÌNH HÌNH BUÔN LẬU MA TÚY TRONG THỜI GIAN
TỚI
Trước yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, trong những năm gần đây, khoa học
dự báo ngày càng đóng vai trò quan trọng. Khoa học dự báo không những chỉ ra
những vấn đề cần giải quyết trong thực tế mà còn giúp cho ta chủ động vạch ra kế
hoạch việc cần làm trong những năm tiếp theo một cách khoa học.
Dự báo tình hình buôn lậu ma túy phải dựa trên cơ sở khoa học, căn cứ vào
các dữ liệu và phương thức riêng chứ không thể theo ý thức chủ quan. Dự báo
chính xác tình hình buôn lậu ma túy là một trong những cơ sở đảm bảo cho cuộc
đấu tranh chống buôn lậu ma túy đạt hiệu quả cao.

Tình hình Buôn lậu ma túy biến đổi tùy theo biến đổi của đời sống kinh tế xã hội, sự thay đổi về cơ cấu kinh tế, cơ cấu xã hội. Do vậy rất khó có thể dự báo
chính xác, đầy đủ vè tình hình buôn lậu ma túy.
Vì buôn lậu ma túy có ảnh hưởng to lớn đến cả đời sống kinh tế, văn hóa,
chính trị, xã hội, Đẩng và Nhà nước ta ngày càng chú trọng hơn đến công tác phòng
chống buôn lậu ma túy thông qua việc đưa ra những thông tư, chỉ thị và có sự trợ
giúp khi cần thiết. Tuy nhiên, cùng thuận lợi đó, tình hình kinh tế - xã hội của nước
ta trong những năm tới sẽ còn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình
buôn lậu ma túy.
Thực hiện chính sách mở của, đa phương hóa, đa dạng hóa với tinh thần Việt
Nam muốn là bạn của tất các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình,
độc lập và phát triển “ Nhà nước ta tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế với nhiều nước
trên thế giới và trong khu vực. Số lượng các công ty nước ngoài vào nước ta làm
ăn, tham gia du lịch ngày càng nhiều và bên cạnh mặt tốt thì đó cũng là điều kiện
để buôn lậu ma túy qua biên giới gia tăng
GDP bình quân đầu người của nước ta còn thấp, tỉ lệ thất nghiệp là 2.27% và
con số này được dự báo sẽ tăng lên trong năm 2012. Đội ngũ những người thất
nghiệp có thể bị bọn gian thương lôi kéo vào việc buôn lậu ma túy. Tỉ lệ người
nghèo, hộ nghèo, xã nghèo còn cao. Sự phân hóa giàu nghèo tiếp tục diễn ra không
bình thường, một số người muốn làm giàu nhanh nên bất chấp pháp luật, làm giàu
bằng mọi giá.

21


Hệ thống pháp luật trong thời gian tới mặc dù có tiến bộ, nhưng chưa khắc
phục được những nhược điểm cơ bản là chưa toàn diện, chưa đồng bộ, thiếu thực
tiễn, tính khả thi và trình độ kĩ thuật lập pháp chưa cao. Tình trạng thiếu hệ thống
quy phạm pháp luật kinh tế đầy đủ cũng như việc tiếp tục tồn tại một số văn bản,
quy phạm pháp luật kinh tế từ thời cơ chế quản lý kinh tế tập trung, quan lêu, bao
cấp sẽ làm giảm hiệu lực quản lý của Nhà nước và làm phát sinh nhiều hiện tượng

tiêu cực trong đó có buôn lậu ma túy. Cùng với hệ thống pháp luật kinh tế chưa
hoàn chỉnh, những sơ hở, thiếu sót trong hoạt động quản lý kinh tế, những thói
quen tùy tiện trong quản lý của nền sản xuất nhỏ vẫn là cơ sở nuôi dưỡng tệ nạn
buôn lậu ma túy.
Khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển cung cấp cho lực lượng Hải quan
những giải pháp chống buôn lậu ma túy hữu hiệu. Nhưng đồng thời nó cũng bị lợi
dụng và sử dụng để phục vụ cho các hoạt động buôn lậu tinh vi và quy mô lớn.
Căn cứ vào thực tế của tình hình GLTM trong thời gian qua, diễn biến phức
tạp của tình hình kinh tế - xã hội cũng như ảnh hưởng của kinh tế khu vực, thế giới
đối với nước ta có thể dự đoán tình hình GLTM ở nước ta trong thời gian tới sẽ
diễn biến phức tạp, chưa đựng nhiều yếu tố bất định, khó lường. Tình trạng buôn
lậu ma túy sẽ có quy mô ngày càng lớn, tiếp tục gây ra những hậu quả xấu về
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và sẽ còn là thách thức lớn đối với sự phát triển
đất nước, là vật cản trên con đường đổi mới.

3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG PHÒNG
CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY
- Đẩy nhanh tiến độ các đề án về công tác thu thập xử lý thông tin, quản lý
rủi ro; xây dựng hệ thống thông tin về hành khách, phương tiện vận tải xuất nhập
cảnh; đề án nâng cấp hệ thống thông tin quản lý vi phạm hải quan, Triển khai mạnh
mẽ cho hải quan các cấp về nội dung 06 Thông tư liên tịch về trao đổi thông tin
NVHQ với các Bộ, Ngành liên quan; Quy chế trao đổi thông tin NVHQ giữa HQ
Việt Nam với HQ một số nước.
- Làm tốt công tác tham mưu, hướng dẫn nghiệp vụ KSHQ; ban hành văn
bản chỉ đạo, cảnh báo toàn ngành về các phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm;
tổ chức triển khai có hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ theo Quyết định số 65/QĐTTg ngày 19/4/2004 của Thủ tướng Chính phủ về Quy chế hoạt động của lực lượng

22



hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua
biên giới.
- Triển khai có hiệu quả công tác thực thi bảo về quyền sở hữu trí tuệ; phòng,
chống khủng bố, rửa tiền; tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống
ma tuý, các chất gây nghiện; theo dõi tiến độ phê duyệt Đề án tăng cường năng lực
phòng, chống ma tuý cho lực lượng Hải quan giai đoạn 2011- 2015 và tổ chức thực
hiện Đề án khi được Bộ Tài chính phê duyệt.
- Nâng cao năng lực của lực lượng chống buôn lậu ma túy. Phát triển cả về
số lượng và chất lượng của đội ngũ những người chống buôn lậu ma túy cùng với
việc tăng cường hiệu lực của hàng rào Hải quan. Thực hiện nâng cao trình độ
nghiệp vụ cho các cán bộ Hải quan và tăng cường sự lãnh đạo trực tiếp.
- Tăng cường hợp tác Hải quan căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của từng
ngành. Liên kết mật thiết, chặt chẽ với cơ quan Công an, lực lượng Hải quân, bộ
đội biên phòng cùng nhau đưa ra những biện pháp hữu hiện trong kiểm gia, giám
sát, bắt giữ và xử lý tội phạm buôn lậu ma túy.
- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục người dân về tác hại của ma túy và hoạt
động ma túy. Đồng thời tăng cường phổ biến pháp luật đến người dân để giảm tỷ lệ
tội phạm buôn lậu ma túy.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Luật Hải quan năm 2001 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hải

quan năm 2005.
2.
Luật phòng, chống ma tuý số 23/2000/QH10 và Luật sửa đổi bổ sung về
phòng, chống ma túy ma tuý năm 2008 số 16/2008/QH12
3.

Báo cáo Hải quan của WCO năm 2011
4.
Số liệu tổng hợp của Tổng cục Hải quan giai đoạn 2006-2012
5.
Một số luận văn thạc sỹ của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

23