Trường Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
Viện Đào Tạo Sau Đại Học
Bộ Môn: QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG

Chủ đề thuyết trình:

THÂU TÓM, SÁP NHẬP (M&A) NGÂN HÀNG VIỆT NAM

Thành viên nhóm 1:
1. Lê Thanh Tuấn
2. Nguyễn Thị Thơm
3. Bùi Vũ Nhật Huyên
4. Đinh Thị Hồng Thanh
5. Nguyễn Thanh Giàu


NỘI

I. TỔNG QUAN LÝ THUYẾT THÂU TÓM VÀ SÁP NHẬP (M&A) NGÂN
HÀNG

DUN
G

II. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG VIỆT NAM

III. GIẢI PHÁP HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG VIỆT NAM


I. TỔNG QUAN LÝ THUYẾT

1.1 Khái niệm

1.2 Phân loại

1.3 Mục đích sáp nhập, thâu tóm


1.1. Khái niệm

Sáp nhập và thâu tóm là nghĩa của cụm từ thông dụng Merger and Acquisition (M&A).
Đây là hoạt động giành quyền kiểm soát một doanh nghiệp, một bộ phận doanh
nghiệp thông qua việc sở hữu một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp.


•

Mua lại doanh nghiệp là việc một doanh nghiệp mua toàn bộ hoặc một phần tài sản của doanh nghiệp khác đủ để kiểm sóat,
chi phối toàn bộ hoặc một ngành nghề của doanh nghiệp bị mua lại (Khoản 3, điều 17 Luật Cạnh Tranh 2004)

•

Hai hoặc một số công ty (sau đây gọi là công ty bị hợp nhất) có thể hợp nhất thành một công ty mới (sau đây gọi là công ty
hợp nhất), đồng thời chấm dứt tồn tại của các công ty bị hợp nhất (Khoản 1 – Điều 194 Luật Doanh Nghiệp 2014).

•

Một hoặc một số công ty (sau đây gọi là công ty bị sáp nhập) có thể sáp nhập vào một công ty khác (sau đây gọi là công ty
nhận sáp nhập) bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty nhận sáp nhập, đồng thời

Mua lại DN


Hợp nhất
DN

Sáp nhập
DN

1.Khái niệm

chấm dứt sự tồn tại của công ty bị sáp nhập (Khoản 1 – Điều 195 Luật Doanh nghiệp 2014).


1.2. Phân loại

Theo mức độ liên kết

Theo phạm vi lãnh thổ

•
•
•

M&A theo chiều dọc
M&A theo chiều ngang
M&A tổ hợp

•

M&A trong nước


•

M&A xuyên biên giới

•

Sáp nhập mua

•

Sáp nhập hợp nhất

•

M&A đồng thuận

•

M&A không đồng thuận

Theo cơ cấu tài chính

Theo phương thức ra quyết định
quản lý


1.3 Mục đích của sáp nhập, thâu tóm

Cải thiện tình hình tài chính:


Củng cố vị thế thị trường:

-

-

Cải thiện tình hình tài chính
Tăng thêm vốn sử dụng
Nâng cao khả năng tiếp cận vốn
Tăng cường tính minh bạch

Tăng thị phần
Tăng khách hàng
Tận dụng quan hệ khách hàng
Tận dụng khả năng bán chéo dịch vụ
Tận dụng kiến thức sản phẩm để tạo ra cơ hội kinh doanh mới
Nâng cao năng lực cạnh tranh

Giảm thiểu chi phí ngắn hạn:

Tận dụng quy mô dài hạn:

-

-

Giảm thiểu chi phí trùng lắp trong mạng lưới
phân phối

-


Tiết kiệm trong chi phí hoạt động
Tiết kiệm trong chi phí hành chính và quản lý

Tối ưu hóa kết quả đầu tư công nghệ
Tận dụng kinh nghiệm thành công của các bên
Giảm thiểu chi phí chung cho từng đơn vị sản phẩm
Giảm chi phí khi mua số lượng lớn


II. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG M&A NH VN
2.1. Thời kỳ sơ khai
NH sáp nhập

NH bị sáp nhập

Thời gian

NH TMCP Phương Nam

NH TMCP Đồng Tháp

1997

NH TMCP Phương Nam

NH TMCP Đại Nam

1999


NH TMCP Phương Nam

NH TMCP Châu Phú

2001

NH TMCP Phương Nam

Quỹ TDND Định Công Thanh Trì

2000

NH TMCP Sài Gòn thương tín

NH TMCP Thạnh Thắng, Cần Thơ

2003

NH TMCP Đà Nẵng

Cty Tài chính Sài Gòn SFC Thành lập NHTM CP Việt Á

2003

NH TMCP Nhà Hà Nội

NH TMCP Quảng Ninh

2003


NH TMCP Kỹ Thương

NH TMCP Nông thôn Hải Phòng

2003

NH TMCP Đông Á

NH TMCP Tứ Giác Long Xuyên

2001

NH TMCP Phương Đông

NH TMCP Nông thôn Tây Đô

2003

NH TMCP Phương Nam

NH TMCP Nông thôn Cái sắn

2003

NH TMCP Quốc tế

NH TMCP Mekong

2001


NH Đầu tư và Phát triển

NH TMCP Nam Đô

2003

NH TMCP Đông Á

NH TMCP Nông thôn Tân Hiệp

2003


2.2. Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây

SCB - Tín Nghĩa - Đệ Nhất - 09/2011
Nguyên nhân dẫn đến sáp nhập
(1) Chủ yếu do 3 NHTMCP trên sử dụng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn (chủ yếu vào lĩnh vực
bất động sản). Các khoản nợ quá hạn của NH tăng và ở mức cao. Huy động đến hạn không chi trả được cũng
tăng cao, tạo áp lực thanh khoản lớn.
(2) Áp lực từ Nghị định 141/2006/NĐ-CP ngày 26/01/2011 về việc bắt buộc các NH thương mại tăng vốn
điều lệ từ mức 1.000 tỷ đồng đến năm 2008 và nâng lên 3.000 tỷ đồng đến năm 2011.

=> Hội đồng quản trị của ba NH đã tự nguyện sáp nhập với nhau thành một NH.


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây

- Tín
Nghĩa -- Đệ
- 09/2011
SCBSCB
- Tín
Nghĩa
ĐệNhất
Nhất
- 09/2011

Kết quả sau khi sáp nhập


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
SCB - Tín Nghĩa - Đệ Nhất - 09/2011
Kết quả sau khi sáp nhập


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
HabuBank - SHB- 04/2012
Nguyên nhân dẫn đến sáp nhập

(1)

Trước thời điểm sáp nhập, nợ xấu của Habubank tăng cao. Bên cạnh đó, chi phí hoạt động của HBB tăng mạnh.
Nguyên nhân lỗ thứ ba là do trích lập dự phòng.

(2)

Trong khi đó, năm 2011, nợ xấu của SHB cũng có sự gia tăng khá mạnh. Tổng các khoản nợ có vấn đề chiếm tỷ trọng

5,98% tổng dư nợ.

(⇒)Ngày 07/03/2012, SHB và Habubank đã tiến hành ký biên bản ghi nhớ số 01/2012 ngày 8/3/2012 HBB - SHB
thống nhất việc sẽ sáp nhập theo thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của Thống đốc NH Nhà nước.

(⇒)Chiều ngày 28/04/2012, các cổ đông Habubank đã đưa ra quyết định tán thành phương án sáp nhập vào SHB
với tỉ lệ đồng ý trên 85% chính thức chấm dứt sự tồn tại của thương hiệu Habubank trên thị trường.


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
HabuBank - SHB- 04/2012
Kết quả sau khi sáp nhập
SHB đã trở thành 1 trong 10 ngân hàng TMCP lớn nhất Việt Nam
về quy mô và thị phần.


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
HabuBank - SHB- 04/2012


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
BIDV – MHB (05/2015)

Sau khi MHB sáp nhập vào BIDV đã nâng tổng tài sản lên trên 700.000 tỷ đồng, vốn điều lệ cũng tăng lên trên
34.000 tỷ đồng, mạng lưới kênh phân phối mở rộng lên gần 1.000 điểm trên cả nước, với tổng số lao động là
gần 24.000 cán bộ, nhân viên.


2.2 Các thương vụ M&A NH nổi bật gần đây
SACOMBANK – SOUTHERN BANK (10/2015)


Sau khi sáp nhập Sacombank thuộc Top 5 NH lớn nhất Việt Nam với tổng tài sản đạt 297.184 tỷ đồng; vốn
chủ sở hữu đạt gần 24.506 tỷ đồng, trong đó vốn điều lệ là 18.853 tỷ đồng; mạng lưới hoạt động lên đến 563
điểm giao dịch trên toàn quốc và 2 nước Lào, Campuchia.


2.3 Việc tham gia vốn của nhà đầu tư nước ngoài vào NHTM VN


2.3 Việc tham gia vốn của nhà đầu tư nước ngoài vào NHTM VN
Trước đây, các NĐT nước ngoài mua cổ phần tại các TCTD Việt Nam thực hiện theo Nghị định số 69 ban hành ngày 20/04/2007
của Chính phủ. Tuy nhiên từ ngày 20/02/2014, các NĐT nước ngoài mua cổ phần tại các TCTD Việt Nam đang thực hiện theo
Nghị định 01 do Chính phủ ban hành ngày 03/01/2014.


2.3 Việc tham gia vốn của nhà đầu tư nước ngoài vào NHTM VN

Tổ chức nước ngoài mua cổ phần dẫn đến mức sở hữu từ 10% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng Việt Nam trở lên phải đáp
ứng 5 điều kiện

Được xếp hạng từ mức ổn định hoặc tương đương trở lên

Phải có đủ nguồn lực tài chính
Việc mua cổ phần không gây ảnh hưởng đến sự an toàn, ổn định của hệ thống TCTD Việt
Nam.
Không vi phạm nghiêm trọng pháp luật về tiền tệ, ngân hàng, chứng khoán và thị trường chứng
khoán

Có tổng tài sản tối thiểu tương đương 10 tỷ đô la Mỹ đối với ngân hàng hoặc có mức vốn điều lệ tối
thiểu tương đương 1 tỷ đô la Mỹ đối với tổ chức khác.



2.4. Những thách thức trong hoạt động M&A NH tại VN

Cổ đông của
các ngân hàng
nhỏ sẽ chịu
nhiều thiệt thòi
.

Ảnh hưởng
không nhỏ đến
nhân viên NH
và KH

Vấn đề quản trị
rủi ro hậu sáp
nhập


III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ VỀ HOẠT ĐỘNG

M&A NH VN

3.1 Kết luận và bài học kinh nghiệm rút ra
Những kết quả đạt được









Đã kiểm soát được tình hình của một số NHTM cổ phần yếu kém.
Từng bước giảm bớt số lượng các NHTM yếu kém thông qua cơ cấu lại.
Chất lượng hoạt động của các NHTM cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Đã bước đầu thực hiện sắp xếp lại các TCTD phi ngân hàng và Quỹ Tín dụng nhân dân.
Năng lực tài chính của hệ thống từng bước được lành mạnh thông qua tăng vốn điều lệ và xử lý nợ xấu.
Từng bước hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng hỗ trợ cơ cấu lại các TCTD.


3.1 Kết luận và bài học kinh nghiệm rút ra
Những hạn chế và bài học kinh nghiệm

Vấn đề định giá trong thương vụ M&A.
Vấn đề minh bạch thông tin.
Thiếu các tổ chức môi giới, tư vấn M&A.
Về khung pháp luật.
Vấn đề hậu sáp nhập.


3.2 Kiến nghị một số giải pháp
Các giải pháp từ phía NHNN, cơ quan pháp luật

Xây dựng tập trung và có hệ thống đối với quy định của pháp luật về M&A ngân hàng.

Hình thành các công ty tư vấn M&A và các chuyên gia tư vấn M&A của Việt Nam một
cách chuyên nghiệp



3.2 Kiến nghị một số giải pháp

Các giải pháp từ phía NHTM và các đối tượng liên quan trực tiếp khác

Xây dựng mục tiêu và chiến lược, quy trình cụ thể cho hoạt động M&A tại
các NHTM.

Phối kết hợp với luật sư, các công ty tư vấn trong hoạt động M&A .

Định giá và lựa chọn phương pháp định giá ngân hàng phù hợp.

Lựa chọn thời điểm giao dịch M&A và minh bạch thông tin.