LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu và kết
luận nghiên cứu trình bày trong luận văn là trung thực, có trích nguồn và chưa được
công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Ngày 12 tháng 9 năm 2015
Tác giả

Đoàn Thị Hương

i


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn các Thầy, Cô trực tiếp, gián tiếp giảng dạy trong quá
trình học tập tại Trường Đại học Hàng Hải, đặc biệt là TS. Nguyễn Thị Mỵ đã giành
rất nhiều thời gian, tâm huyết hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện
nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban nhân dân
huyện, Chi cục thuế, các đồng chí Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Tiên Lãng,
đồng nghiệp cơ quan tôi đang công tác đã tạo điều kiện cho tôi tìm hiểu, thu thập tài
liệu làm cơ sở hoàn thành bài luận văn của mình.
Với kiến thức đã được trang bị, kinh nghiệm trong công tác tôi đã cố gắng hoàn
thiện bài luận văn, song không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự
tham gia đóng góp ý kiến của các Thầy, Cô, cùng toàn thể các bạn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!

ii


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ...................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ....................................... iv
DANH MỤC BẢNG ..........................................................................................v
DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ vi
MỞ ĐẦU ...........................................................................................................1
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
VÀ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC.................................................................3
1.1. Ngân sách nhà nước .......................................................................................3
1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước .....................................................................3
1.1.2. Vai trò của ngân sách nhà nước ....................................................................4
1.1.3. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước ...........................................................7
1.2. Thu NSNN....................................................................................................9
1.2.1. Khái niệm thu NSNN ..................................................................................9
1.2.2. Đặc điểm thu NSNN ...................................................................................9
1.2.3. Phân chia nguồn thu .................................................................................. 10
1.2.4. Nội dung và hình thức các khoản thu NSNN ............................................... 15
1.2.5. Nội dung quản lý NSNN............................................................................ 18
1.3. Phân định nhiệm vụ thu đối với ngân sách địa phương .................................... 19
1.3.1. Phân định nhiệm vụ thu đối với ngân sách cấp quận, huyện .......................... 19
1.3.2. Phân định nhiệm vụ thu đối với ngân sách cấp xã, phường, thị trấn................ 20
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu NSNN............................................... 20
1.5. Kinh nghiệm về thu ngân sách của một số huyện ............................................ 21
1.5.1. Huyện Vĩnh Bảo ...................................................................................... 21
1.5.2. Huyện An Lão .......................................................................................... 22
1.5.3. Huyện Kiến Thuỵ ..................................................................................... 23
1.5.4. Huyện An Dương...................................................................................... 24
1.5.5. Huyện Thuỷ Nguyên ................................................................................. 25
1.6. Bài học kinh nghiệm thu NSNN địa phương .................................................. 26

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ THU NGÂN SÁCH ĐỊA PHƢƠNG TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN TIÊN LÃNG THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG......................... 27

iii


2.1. Tình hình thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải
Phòng ............................................................................................................... 27
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế xã hội huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng ..... 27
2.1.2. Các nguồn thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố
Hải Phòng ......................................................................................................... 28
2.2. Thực trạng thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố
Hải Phòng ......................................................................................................... 30
2.2.1. Thực trạng công tác lập dự toán NS ............................................................ 30
2.2.2. Thực trạng chấp hành dự toán NS ............................................................... 33
2.2.3. Thực trạng công tác quyết toán ngân sách ................................................... 35
2.2.4. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân sách .................. 38
2.2.5. Kết quả thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải
Phòng ............................................................................................................... 39
2.2.6. Đánh giá công tác thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng
thành phố Hải Phòng .......................................................................................... 52
CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP TĂNG CƢỜNG THU NGÂN SÁCH ĐỊA PHƢƠNG
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TIÊN LÃNG THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG GIAI
ĐOẠN 2015 - 2020 ........................................................................................... 58
3.1. Phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ ............................................................... 58
3.1.1. Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội huyện Tiên Lãng thành phố Hải
Phòng ............................................................................................................... 58
3.1.2. Mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ thu ngân sách huyện Tiên Lãng thành phố Hải
Phòng ............................................................................................................... 60
3.2. Biện pháp tăng cường thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng

thành phố Hải Phòng .......................................................................................... 64
3.2.1. Nuôi dưỡng và mở rộng nguồn thu ............................................................. 64
3.2.2. Tăng cường công tác quản lý thu của Chi cục thuế ....................................... 66
3.2.3. Tăng cường các khoản thu thuế của chính quyền xã, thị trấn ......................... 69
3.2.4. Đổi mới, hoàn thiện cơ chế, quy trình quản lý ngân sách............................... 73
3.2.5. Tổ chức công khai thu, chi ngân sách.......................................................... 77
3.2.6. Hoàn thiện bộ máy quản lý thu ngân sách huyện .......................................... 78
3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm ................................ 79
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................... 80
TÀI IỆU THAM KHẢO .................................................................................. 83
iii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Chữ viết tắt

Giải thích

NSNN

Ngân sách nhà nước

GTGT

Giá trị gia tăng

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp


TTĐB

Tiêu thụ đặc biệt

TNCN

Thu nhập cá nhân

UBND

Ủy ban nhân dân

SDĐ

Sử dụng đất

SDĐNN

Sử dụng đất nông nghiệp

NS

Ngân sách

BS

Bổ sung

iv



DANH MỤC BẢNG
Số bảng

Tên bảng

Trang

2.1

Tổng hợp kết quả thực hiện dự toán thu NSNN trên địa bàn
huyện Tiên Lãng từ năm 2010 đến năm 2014

40

2.2

So sánh kết quả thực hiện thu NSNN trên địa bàn huyện
Tiên Lãng từ năm 2010 đến năm 2014

42

2.3

Tổng hợp kết quả thực hiện dự toán thu ngân sách huyện
Tiên Lãng từ năm 2010 đến năm 2014

45


2.4

So sánh kết quả thực hiện thu ngân sách huyện Tiên Lãng
từ năm 2010 đến năm 2014

47

3.1

Phấn đấu thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên
Lãng năm 2015 và dự toán năm 2016

72

v


DANH MỤC HÌNH
Số hình

Tên hình

Trang

2.1

Kết quả thực hiện thu NSNN trên địa bàn huyện Tiên Lãng
từ năm 2010 đến năm 2014

43


2.2

Kết quả thực hiện dự toán thu ngân sách huyện Tiên Lãng
từ năm 2010 đến năm 2014

48

2.3

Cơ cấu các khoản thu ngân sách theo KH trên địa bàn
huyện Tiên Lãng từ năm 2010 đến năm 2014

48

vi


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thu ngân sách nhà nước là hệ thống những quan hệ kinh tế giữa nhà nước và
xã hội phát sinh trong quá trình nhà nước huy động các nguồn tài chính để hình thành
nên quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước nhằm thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu của nhà
nước.
Một thực trạng đối với Ngân sách Việt Nam là luôn ở trong tình trạng bội chi
với mức thâm hụt lớn. Cân bằng cán cân Thu - Chi ngân sách là một trong những mục
tiêu phấn đấu của Đảng và Nhà nước ta. Để cân bằng Thu - Chi, có hai hướng là tăng
thu và giảm chi. Nhiều năm qua, Chính phủ đã đưa ra nhiều biện pháp như giảm thiểu
chi hành chính, sự nghiệp, tăng cường chi cho đầu tư phát triển và xây dựng cơ bản,
chi đúng chỗ, chi hiệu quả, tiết kiệm. Đầu tư của Nhà nước vô cùng quan trọng đối

với tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt Việt Nam là nước đang phát
triển, nên thâm hụt ngân sách là không tránh khỏi, nhưng ở mức độ nào là hợp lý cần
nhiều nỗ lực. Đảm bảo cho nhu cầu chi rất lớn thì việc tăng thu NSNN rất cần thiết.
Tiên Lãng là một huyện hàng năm thu ngân sách không đáp ứng được chi mà
vẫn phụ thuộc nhiều vào ngân sách cấp trên hỗ trợ. Mặc dù, việc quản lý thu Ngân
sách nhà nước trên địa bàn huyện, đặc biệt là nguồn thu trong cân đối đã được chú
trọng, song việc thu ngân sách và quản lý còn thiếu tập trung, thống nhất; nhiều nguồn
lực tài chính chưa được động viên vào ngân sách nhà nước; chính quyền cấp xã và
một số đơn vị có liên quan chưa tập trung cao cho thu ngân sách và coi đó là nhiệm vụ
của riêng ngành thuế. Việc phát hiện và nuôi dưỡng các nguồn thu, triển khai các biện
pháp tăng thu ngân sách trên địa bàn vẫn còn nhiều bất cập cần được giải quyết.
Xuất phát từ vấn đề đó, học viên mạnh dạn chọn đề tài “Biện pháp tăng cường
thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng”
làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất biện pháp tăng cường thu ngân sách
địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng.
1


Để đạt được mục tiêu đó, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước và thu ngân
sách nhà nước làm cơ sở khoa học cho đề tài luận văn.
- Phân tích đánh giá thực trạng về thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện
Tiên Lãng thành phố Hải Phòng từ năm 2010 đên năm 2014.
- Đề xuất biện pháp tăng cường thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện
Tiên Lãng thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015- 2020.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu:
Vấn đề ngân sách, thu ngân sách và biện pháp tăng cường thu ngân sách địa

phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu những nội dung cơ bản của việc
thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng.
- Về không gian: Trong phạm vi huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng.
- Về thời gian: Số liệu thu ngân sách và các hoạt động quản lý ngân sách trên
địa bàn huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng, từ năm 2010 đến năm 2014.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Các phương pháp cụ thể: Phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp lý
thuyết hệ thống, phương pháp thống kê, phương pháp mô hình toán,....
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn gồm 3
chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước và thu ngân sách
nhà nước.
Chương 2: Thực trạng về thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện Tiên
Lãng thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Biện pháp tăng cường thu ngân sách địa phương trên địa bàn huyện
Tiên Lãng thành phố Hải Phòng, giai đoạn 2015 - 2020.
2


CHƢƠNG 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
VÀ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
1.1. Ngân sách nhà nƣớc
1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước (NSNN) gắn liền với hoạt động của Nhà nước, là một
trong những công cụ hết sức quan trọng, không thể thiếu được nhằm đảm bảo hoạt
động của Nhà nước. Nhà nước ra đời, hình thành và phát triển gắn liền với chế độ

sở hữu và đấu tranh giai cấp trong quá trình phát triển xã hội loài người. Khi không
còn Nhà nước thì không còn NSNN. Bản chất Nhà nước quyết định bản chất
NSNN, nhưng quản lý NSNN là những tổ chức và con người cụ thể nên quản lý
NSNN mang tính chủ quan. Do vậy, nhận thức đúng về bản chất của NSNN và vận
dụng thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả NSNN là cần thiết đối với mọi quốc gia,
mọi cấp chính quyền; là hoạt động quan trọng của Nhà nước để quản lý và điều
hành xã hội.
Một quan niệm khác về Ngân sách nhà nước. Các nhà nghiên cứu kinh tế cổ
điển cho rằng: Ngân sách nhà nước là một văn kiện tài chính mô tả các khoản thu,
chi của Chính phủ được thiết lập hàng năm. Nhiều nhà nghiên cứu kinh tế hiện đại
thì cho rằng: Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu chi của Nhà nước được
biểu hiện thông qua bảng liệt kê các khoản thu chi bằng tiền mặt trong một giai
đoạn nhất định. [3]
Theo Điều 1 Luật ngân sách Nhà nước ban hành năm 2002 định nghĩa:
“Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. [6]
Bên cạnh những sự khác biệt thì các định nghĩa có một số điểm nhất trí sau:
- Ngân sách là kế hoạch hoặc dự toán thu, chi của một chủ thể nhất định,
thường là một năm - gọi là năm tài chính;

3