ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA MÔI TRƯỜNG

BÁO CÁO ĐỒ ÁN
MÔN: QUY HOẠCH MÔI TRƯỜNG

QUY HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG BÃI BỒI KIM SƠN,
TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2015 ĐẾN 2020 ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN 2025

GVHD
Sinh viên thực hiện
LỚP

: TS Phạm Thị Mai Thảo
: Nhóm 4
: ĐH2QM1

Hà Nội - 2015


MỤC LỤC

DANH MỤC HÌNH, BIỂU BẢNG...........................................................................................6
DANH SÁCH NHÓM...............................................................................................................7
1. Đặc điểm tự nhiên..................................................................................................................1
1.1. Vị trí địa lý .........................................................................................................................1
1.2. Đặc điểm địa hình...............................................................................................................1
1.3 Điều kiện thời tiết, khí hậu..................................................................................................1
Bảng 1. 1. Một số đặc trưng khí hậu của vùng (năm 2013)......................................................1
1.4 Đặc điểm sông ngòi kênh rạch và chế độ thủy văn.............................................................2
1.5 Tài nguyên thiên nhiên .......................................................................................................3

1.6.Hiện trạng sử dụng đất ........................................................................................................3
Mô tả các loại hình sử dụng đất.................................................................................................4
2. Đặc điểm kinh tế - xã hội.......................................................................................................5
2.1. Dân cư ................................................................................................................................5
2.2. Hoạt động kinh tế...............................................................................................................5
Nền kinh tế của huyện Kim Sơn có 3 thế mạnh: .....................................................................5
- Kinh tế nông nghiệp giữ vị trí quan trọng, chiếm gần 1/3 tổng sản lượng lúa của tỉnh Ninh
Bình. ..........................................................................................................................................5
- Ngành thủ công nghiệp truyền thống sản xuất hàng chiếu cói, thảm đan, hàng mỹ nghệ có
giá trị hàng hóa lớn....................................................................................................................5
- Vùng kinh tế biển đã và đang được đầu tư khai thác, đây là một vùng có tiềm năng để
phát triển thành một vùng sản xuất hàng hóa phong phú và đa dạng.......................................5
* Nông nghiệp............................................................................................................................5
Bảng 1. 4. Một số hoạt động sản xuất nông nghiệp ( năm 2011)...........................................5
Hoạt động...................................................................................................................................5
Loại.............................................................................................................................................5
Diện tích.....................................................................................................................................5
Năng suất....................................................................................................................................5
Tổng sản lượng..........................................................................................................................5
Cây trồng....................................................................................................................................5
Lúa..............................................................................................................................................5


16.703,5ha..................................................................................................................................5
62,78 tạ/ha..................................................................................................................................5
104.867 tấn.................................................................................................................................5
Chăn nuôi...................................................................................................................................5
Lợn.............................................................................................................................................5
7272 tấn......................................................................................................................................5
NTTS..........................................................................................................................................5

Hải sản........................................................................................................................................5
3948 ha.......................................................................................................................................5
6.287 tấn.....................................................................................................................................5
Đánh bắt.....................................................................................................................................5
3.270 tấn.....................................................................................................................................5
* Ngành công nghiệp.................................................................................................................6
Công nghiệp của vùng chủ yếu gồm công nghiệp khai thác: khai thác than, khai thác đá và
công nghiệp chế biến. Sản phẩm công nghiệp chủ yếu: đá khai thác, xay sát gạo, gạch đỏ,
ngói xi măng, sản phẩm gỗ (giường, tủ, bàn ghế…).................................................................6
Trong những năm gần đây giá trị sản xuất của công nghiệp huyện có xu hướng phát triển,
năm 2013 đạt 697.129 triệu đồng đóng góp 28.12% kinh tế huyện........................................6
* Ngành du lịch..........................................................................................................................6
3.Sơ lược một số vấn đề nổi bật tại bãi bồi Kim sơn Ninh Bình..............................................6
a. Ô nhiễm trong nuôi trồng thủy sản........................................................................................6
b. Xâm nhập mặn ......................................................................................................................7
c. Suy giảm rừng ngập mặn ......................................................................................................7
CHƯƠNG II. HIỆN TRẠNG VÀ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG ..............10
Bình quân mỗi năm có từ 2 đến 3 trận bão có nguy cơ đổ bộ vào Ninh Bình mà xã Kim
Đông, Kim Trung huyện Kim Sơn là những xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. ...........................10
Số lượng cơn bão gia tăng, có cường độ và mức độ nguy hiểm hơn. Bão có xu hướng đến
sớm và kết thúc muộn hơn so với quy luật..............................................................................10
Bão gây sóng to gió mạnh và mưa lớn trên diện rộng…Mỗi cơn bão gây ra mưa kéo dài
trong vài ngày, với tổng lượng mưa lên đến 200 ÷ 300 mm. Tính trung bình lượng mưa bão
chiếm khoảng 30% tổng lượng mưa toàn mùa mưa...............................................................10


CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NHẰM QUY HOẠCH BẢO VỆ MÔI
TRƯỜNG BÃI BỒI KIM SƠN...............................................................................................17
3.1. Vấn đề 1: Xâm nhập mặn.................................................................................................17
3.1.1 Biện pháp trước mắt:......................................................................................................17

Về biện pháp phi công trình: ..................................................................................................17
3.1.2. Giải pháp lâu dài:...........................................................................................................17
a) Các giải pháp thủy lợi:.........................................................................................................17
b) Các giải pháp thích ứng.......................................................................................................17
DỰ ÁN: XÂY DỰNG ĐÊ NGĂN MẶN BÌNH MINH 4......................................................17
1.Chủ đầu tư.............................................................................................................................18
2.Nhiệm vụ của công trình.......................................................................................................18
Thời điểm thi công:..................................................................................................................18
3. Trình tự thi công..................................................................................................................18
a) Biện pháp thi công...............................................................................................................19
b) Các giải pháp nông nghiệp:.................................................................................................19
c) Các giải pháp về quản lý, cơ chế chính sách:......................................................................19
3.2. Vấn đề 2: Ô nhiễm môi trường trong Nuôi trồng thủy hải sản........................................20
3.2.1.Biện pháp trước mắt........................................................................................................20
3.2.2.Đề xuất một số mô hình khai thác sử dụng đất bãi bồi ven biển Kim Sơn...................20
1. Mô hình thuần ngư...............................................................................................................20
2. Mô hình nông – lâm kết hợp................................................................................................20
Dự án: phát triển Mô hình nuôi tôm sinh thái: kết hợp với rừng ngập mặn tại khu vực ngoài
đê Bình Minh 2 đến đê Bình Minh 3, ngoài đê Bình Minh 3 đến 4.......................................21
Vấn đề 3. Suy giảm diện tích rừng ngập mặn.........................................................................25
DỰ ÁN TRỒNG MỚI VÀ PHỤC HỒI RỪNG NGẬP MẶN PHÒNG HỘ VEN BIỂN BÃI
BỒI KIM SƠN.........................................................................................................................25
3.1. Quan điểm, mục tiêu:........................................................................................................25
3.1.1. Quan điểm......................................................................................................................25
3.1.2. Mục tiêu.........................................................................................................................25


3.2. Phạm vi, qui mô và chỉ tiêu nhiệm vụ:.............................................................................25
3.2.1. Phạm vi, qui mô.............................................................................................................25
3.2.2. Các chỉ tiêu nhiệm vụ cụ thể ........................................................................................25

3.2.3. Tổng hợp vốn đầu tư......................................................................................................25
3.3. Giải pháp...........................................................................................................................26
3.3.1. Giải pháp về đất đai.......................................................................................................26
3.3.2. Giải pháp về đầu tư........................................................................................................26
3.3.3. Giải pháp kỹ thuật..........................................................................................................26
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................................29
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................................30


DANH MỤC HÌNH, BIỂU BẢNG


DANH SÁCH NHÓM
HỌ VÀ TÊN
Nguyễn Thị Hương
Phạm Thị Thu Hương
Nguyễn Thị Thu Hường
Bùi Tài Linh
Lê Mỹ Linh
Dương Diệu Linh

ĐÁNH GIÁ
A
AA
AB
B+

ĐÁNH GIÁ CỦA GIÁO VIÊN
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………


CHƯƠNG I. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI BÃI BỒI KIM SƠN, NINH
BÌNH
1. Đặc điểm tự nhiên

1.1. Vị trí địa lý
Vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn với diện tích trên 9 nghìn ha và chia ra 4 khu vực như sau:
- Khu vực Bình Minh 1: Khu vực trong đê Bình Minh 1 thuộc Nông trường Bình Minh.
- Khu vực Bình Minh 2: từ đê Bình Minh 1 đến đê Bình Minh 2.
- Khu vực Bình Minh 3: từ đê Bình Minh 2 đến đê Bình Minh 3.
- Khu vực ngoài đê Bình Minh 3 đến mép triều kiệt.(Bình Minh 4)
Vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn được hình thành
do sự bồi tụ của hai cửa sông chính là sông Đáy ở
phía Đông, sông Càn ở phía Tây, vị trí địa lý
khoảng 190 56’44’’ – 200 00 Vĩ độ Bắc và 1060
2’05’’ – 1060 05’20’’ Kinh độ Đông.
Vùng bãi bồi Kim Sơn nằm ở điểm đỉnh điểm
phía Đông Nam của vùng đồng bằng Bắc Bộ;
phía Nam giáp Vịnh Bắc Bộ, phía Đông giáp
sông Đáy, phía Tây giáp sông Càn, phía Bắc giáp
đê Tùng Thiện và đê Cồn Thoi. Vùng bãi bồi
Kim Sơn có điều kiện thuận lợi về giao thông đó
là lợi thế về con đường số 10 là huyết mạch giao
thông giữa các vùng ven biển đồng bằng châu thổ Sông Hồng.
1.2. Đặc điểm địa hình
Địa hình tương đối bằng phẳng, địa hình nghiêng dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Vì gần
biển nên địa hình của chủ yếu là vàn và vàn thấp, trũng nên thường hay bị gập úng.Địa hình của
vùng nghiên cứu, có thể phân chia thành 2 dạng sau:
+ Địa hình đồng bằng ven biển : chiếm hầu hết diện tích của vùng nghiên cứu, hàng năm tốc
độ bồi tụ tiến ra biển từ 80 - 100 m. địa hình này khá bằng phẳng, hơi nghiêng về phía biển. Độ cao
thay đổi từ 0,8 đến 1m, có nhiều hệ thống đê quai lấn biển.Trong phạm vi 10 - 11 km từ xã Văn Hải
ra đến biển có đến 5 con đê quai chính chưa kể các đê phụ.Chính hệ thống đê dày đặc này đã hạn
chế tương tác cân bằng sông biển trong vùng.
+ Địa hình núi đá vôi : Dạng địa hình này chiếm diện tích rất ít (khoảng 8 km).Độ cao
trung bình khoảng 100 - 150 m. Bề mặt có dạng đá tai mèo lởm chởm nhiều vách đứng, hố sụt,

hang động castơ.
1.3 Điều kiện thời tiết, khí hậu
Bảng 1. 1. Một số đặc trưng khí hậu của vùng (năm 2013)
TT Đặc trung khí hậu của vùng

Đơn vị

1

Vận tốc gió

Trung bình

m/s

2

Nhiệt độ
không khí

Trung bình năm
Trung bình tháng giêng
Trung bình tháng bảy

o

1

C


Trị số ở vùng
nghiên cứu
3,8
23,2
16,5
29,0


ngày/tháng

4/12
đến
2/5 đến 16/10

20/

3

4

Trung bình năm
Biên độ nhiệt độ
Nhỏ nhất
trong ngày
Lớn nhất

o

5,0
4,5- vào tháng

6,4 vào tháng 11

3

5

Nhiệt độ mặt đất

Trung bình năm

o

26

6

Lượng mưa

Mùa mưa nhiều
Các tháng mưa lớn
Các tháng mưa ít

mm
mm/tháng
mm/tháng

7

Độ ẩm
không khí


%
%/tháng
%tháng

8

Tổng giờ nắng

Trung bình năm
Nhỏ nhất
Lớn nhất
Trong mùa mưa
Trong tháng 7
Trong tháng 8
Trong tháng 9

3

Nhịp điệu mùa

9

Tổng lượng
bốc hơi

Mùa Đông
Mùa Hè

C

C

Giờ

Đông xuân:
+ Nhỏ nhất
+ Lớn nhất
Hè thu:
+ Nhỏ nhất
+ Lớn nhất

mm/tháng

1658
347mm/ 8-395mm/
208/tháng 3-tháng 11
86
82/tháng
7,
90/tháng 2,4
1120
217
174
168
302/tháng 11 – 4
35/tháng
61/tháng
487/tháng 5 72/tháng
5
94/tháng 7


9

9

3
11
10
9

(Nguồn: Trung tâm khí tượng thuỷ văn tỉnh Ninh Bình)
Bão : Thường xảy ra từ tháng 7 đến tháng 9 hàng năm, tuy không nhiều nhưng nguy cơ xảy
ra thiên tai, gây bão, lũ lụt, vỡ đê ảnh hưởng đến cây trồng và vật nuôi, đời sống nhân dân vùng ven
biển
1.4 Đặc điểm sông ngòi kênh rạch và chế độ thủy văn
a.Hệ thống sông, kênh mương
- Vùng nghiên cứu có 3 con sông chảy qua: Sông Đáy, sông Tống Càn và Sông Vạc.Lưu lượng
nước đoạn sông Đáy về mùa mưa khoảng 13.500 m3 /s và vào mùa khô khoảng 5600 m3 /s (nước
mặt của sông Đáy có thể khai thác được là 18.403.200 m 3 /ngđ), sông Tống Càn khoảng 2500
m3 /s và mùa khô khoảng 1200 m3 /s,( có thể khai thác được là 8.640.000 m3 /ngđ) sông Vạc về
mùa mưa khoảng 1800 - 2000 m3 /s, mùa khô khoảng 800 - 1000 m3 /s.
Lượng nước mặt ước tính có thể khai thác được từ các sông ngòi, kênh rạch trong vùng là
khoảng 28.000.000 m3 /ngđ. Ngoài ra trong khu vực nghiên cứu còn có hệ thống đầm nuôi tôm rất
lớn với lượng nước tĩnh ước tính khoảng 1.500.000 m3
- Vùng nghiên cứu có một hệ thống kênh mương dẫn nước ngọt dày đặc ở phần phía Bắc và Trung
huyện. Trong khoảng 6 - 7 km từ sông Tống Càn sang sông Đáy hướng tây - đông có đến 8 kênh
lớn, còn phần phía nam giáp biển khoảng cách 4 - 5 km cũng có đến 4 kênh lớn. Hệ thống kênh và
2



đê ngăn mặn dày đặc là nguyên nhân làm mất cân bằng tương tác nước mặn - ngọt ở vùng nghiên
cứu. Vì vậy mà độ muối đo được ở các đầm ao nuôi thuỷ hải sản trong vùng luôn có giá trị thấp.
b.Hoạt động hải văn và độ mặn nước biển
Biển Kim Sơn có chế độ nhật triều, chu kì trên dưới 25h, biên độ lớn nhất 2,9m, nhỏ nhất
1,9m, tốc độtruyền sóng khi thủy triều lên khoảng 10km/h và khi thủy triều xuống là 1km/h
Độ mặn nước biển thay đổi theo mùa:
+ Mùa Hè – Thu: lượng nước nguồn đổ ra biển nhiều nên độ mặn dao động trong khoảng 9
0
– 20 /00.
+ Mùa Đông – Xuân: lượng nước đổ ra biển ít nên độ mặn dao động từ 18 – 28 0 /00
1.5 Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên sinh học
- Thảm thực vật : gồm 3 loài cây trồng chiếm diện tích chủ yếu là vẹt, cói, sậy.
- Khu hệ cá: Khu hệ cá vùng bãi bồi Kim Sơn rất đa dạng và phong phú về thành phần loài
và số lượng loài, chúng được đặc trưng cho khu hệ cá vùng bãi bồi ven biển Đồng Bằng Bắc Bộ :
tôm riu, cá quả, lươn, cá diếc, tôm he, cá bớp, cá trích, cá cơm, bống....
- Sinh vật đáy và nhuyễn thể bao gồm các loại giun nhiều tơ, ngao, vọp, …
- Các loài động vật khác có chim di cư về trú đông như: ngỗng trời, vịt trời, cò trắng, vạc, le
le, mòng, két ...
1.6.Hiện trạng sử dụng đất
Đất bồi ven biển Kim Sơn chủ yếu do phù sa sông Hồng mang lại nên rất màu mỡ. Đất có bản
chất nâu tươi, có phản ứng trung tính hoặc ít chua, hàm lượng Ca ++ cao, có sự phối hợp hài hoà giữa
các cấp hạt, tỷ lệ sét 20 ÷ 30% cùng với tỷ lệ limon thích hợp chiếm khoảng 50% làm cho tỷ lệ cấu
tượng viên bền trong nước rất cao (75%). Đây là loại đất thành phần cơ giới thịt trung bình, pH
trung tính 6,5 ÷ 6,7, giàu cation kiềm thổ, khả năng trao đổi cation 14 ÷ 25 lđl/100g đất, hàm lượng
hữu cơ trung bình 1,3 ÷ 2, trung bình đạt 0,12% đấu giầu lân, kali tổng số và dễ tiêu, độ ẩm trung
bình đạt trên dưới 18% (sức giữ nước tối đa từ 32 ÷ 35 %)
Bảng 1. 2. Diện tích sử dụng đất bồi vùng ven biển Kim Sơn
STT


Khu vực

1
2
3
4

Vùng Bình Minh 1
Vùng Bình Minh 2
Vùng Bình Minh 3
Vùng Bình Minh 4

Diện
Diện tích Trồng cói + XD cơ sở Dân cư và
tích tự nuôi tôm
trồng rừng
hạ tầng
CT
công
nhiên
cộng
(ha)
(ha)
(ha)
(ha)
(ha)
750
230
1932
1045

170
452
265
1450
1052
125
273
0
>100 ha
(nguồn: Niên giám thống kê huyện Kim sơn năm 2012)

Bảng 1. 3. Các loại hình sử dụng đất chính của huyện Kim Sơn năm 2012
LUT (chính)
Cây hàng năm

LUT
2 lúa

Kiểu sử dụng đất
- Lúa mùa – Lúa xuân
- Lúa mùa – Lúa xuân – Ngô đông.
- Lúa mùa – Lúa xuân – Rau đông.
- Cói 2 vụ

2 lúa – 1 màu
Cây công nghiệp
3


hàng năm

- Ngô đông – Ngô hè
Cây lâu năm
Cây ăn quả
- Na, vải, nhãn.
Nuôi trồng thủy
- Tôm sú – Cua rèm
Nuôi trồng thủy sản
hải sản
- ếch lồng
Mô tả các loại hình sử dụng đất
* Loại hình sử dụng đất 2 lúa:
Loại hình sử dụng đất này chủ yếu được trồng phổ biến trên các địa hình cao, địa hình vàn
thấp có khả năng tưới tiêu tốt. Thành phần cơ giới từ cát pha đến thịt trung bình, tầng đất dày mỏng
khác nhau. Đây là LUT có truyền thống và tồn tại từ lâu, được nhiều người dân chấp nhận. Kiểu sử
dụng đất là: Lúa đông xuân – lúa mùa.
- Lúa đông xuân: Làm trong mùa khô, vì vậy phải có nước tưới chủ động. Đầu vào giứa vụ
thường gặp rét, cuối vụ nóng và bắt đầu có mưa, nên phải chọn giống có khả năng chịu rét. Lúa
xuân (xuân sớm, xuân chính vụ, xuân muộn) với bộ giống đa dạng, được gieo cấy vào cuối tháng 11
và thu hoạch vào đầu tháng 6 năm sau những năm gần đây trà xuân muộn với các giống Q5, KD18,
CR203, lúa lai 2 dòng, lúa lai 3 dòng được mở rộng và phát triển mạnh trên địa bàn huyện.
- Lúa mùa (Mùa sớm, mùa trung và mùa muộn) bắt đầu vào cuối tháng 5 và kết thúc vào
trung tuần tháng 11 hàng năm.
+ Đối với trà mùa sớm thường sử dụng các giống lúa ngắn ngày, thời gian sinh trưởng từ
105 – 120 ngày như CR203, KD18….
+ Đối với trà lúa mùa trung hoặc muộn, sử dụng các giống lúa có thời gian sinh trưởng từ
125 ngày trở lên như nếp, dự, tám thơm các loại.
* Loại hình sử dụng đất 2 lúa – màu
Loại hình sử dụng đât này chủ yếu được trồng trên đất phù sa chua kết von nông và ở những
nơi có địa hình vàn, vàn cao chủ động được lượng nước tưới tiêu, đất có thành phần cơ giới thịt nhẹ,
tầng đất dày. Có hai kiểu sử dụng đất là: Lúa mùa – Lúa xuân – Ngô đông; Lúa mùa – Lúa xuân –

Rau đông.
- Lúa xuân muộn: Gieo 5/2 – 25/2 với các giống lúa: Nhị ưu 838, KD18… có thời gian sinh
trưởng ngắn.
- Lúa mùa (Mùa muộn) sử dụng các giống lúa có thời gian sinh trưởng từ 125 ngày trở lên
như nếp, dự, tám thơm các loại.
- Ngô đông: Thường trồng các giống ngô có năng suất cao nhu: Ngô lai LVN 14 và một số
giống ngô địa phương
- Rau đông: Thường trồng các loại rau có thời gian sinh trưởng từ 60 – 100 ngày như: Cà
chua, cải bắp, xu hào,….
* Loại hình sử dụng đất cây công nghiệp hàng năm
- Cói 2 vụ:
Cói là nguyên liệu phục vụ cho ngành thủ công mỹ nghệ như: dệt thảm, dệt chiếu… và phục vụ
cho các mục đích sử dụng khác như lợp nhà, làm chất đốt…
Trồng cói chỉ phải bỏ vốn mua giống và công trồng lần đầu, từ đó cứ chăm sóc và có thể
thu hoạch khoảng 10 năm mới phải trồng lại. Sản xuất cói 1 năm cho thu 2 vụ: vụ chiêm thu vào
tháng 5 và vụ mùa thu vào tháng 10. Trồng cói ít chịu tác động của các yếu tố tự nhiên, ít bị rủi ro.
- Ngô đông – Ngô hè:
4


Nhân dân thường trồng các giống ngô có thời gian sinh trưởng ngắn từ 110 ngày đến 125
ngày: VN10; VN14; LVN184…. Và một số giống ngô địa phương như Mỡ, vàng nghệ.
+ Đối với ngô đông xuân thì thời vụ gieo hạt khoảng từ 15/11 đến 15/12
+ Đối với Ngô hè thu thì bắt đầu gieo hạt từ đầu tháng 6 đến giữa tháng 7.
* Loại hình sử dụng đất cây ăn quả:
Chủ yếu trồng các loại cây ăn quả: Na, vải, nhãn….cho năng suất cao. LUT này được phân
bố gần nhà ở để thuận tiện cho việc chăm sóc và quản lý. Người dân đã biết áp dụng khoa học kỹ
thuật về giống, sử dụng các biện pháp kích thích ra hoa, đậu quả.
2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
2.1. Dân cư

Tổng dân số của huyện năm 2013 là 170.635 người trong đó 94.038 người đang trong độ
tuổi lao động( chiếm 55,1 % dân số của huyện). Số dân theo đạo Công giáo chiếm 46,75% dân số
toàn huyện.
Lịch sử Kim Sơn là lịch sử của những cuộc khai hoang lấn biển. Qua 185 năm đã tiến hành
bảy lần quai đê lấn biển.Hiện nay, tốc độ trung bình mỗi năm 100m.
Hiện nay ở vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn còn gặp khó khăn, tỷ lệ gia tăng dân số cao
(2,2%), tỷ lệ đói nghèo cao hơn các vùng khác, trình độ dân trí thấp, hạn chế đến khả năng tiếp thu
và vận dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ trong phát triển kinh tế, đặc biệt là trong nuôi thuỷ
sản, cán bộ thì thiếu, hạ tầng cơ sở chưa đáp ứng mục tiêu khai thác tổng hợp bãi bồi.
2.2. Hoạt động kinh tế
Kinh tế huyện Kim Sơn giai đoạn 2006 đến 2010 tăng trưởng kinh tế bình quân là 12,75
trong đó tốc độ tăng của các ngành: nông, lâm, ngư tăng 4,1%, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp,
xây dựng tăng 21,3%, Dịch vụ tăng 14,9%. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2011 là 13,4%, năm
2012 là 10,3%; năm 2013 là 12%
Nền kinh tế của huyện Kim Sơn có 3 thế mạnh:
- Kinh tế nông nghiệp giữ vị trí quan trọng, chiếm gần 1/3 tổng sản lượng lúa của tỉnh Ninh
Bình.
- Ngành thủ công nghiệp truyền thống sản xuất hàng chiếu cói, thảm đan, hàng mỹ nghệ có giá
trị hàng hóa lớn.
- Vùng kinh tế biển đã và đang được đầu tư khai thác, đây là một vùng có tiềm năng để phát
triển thành một vùng sản xuất hàng hóa phong phú và đa dạng
* Nông nghiệp
Bảng 1. 4. Một số hoạt động sản xuất nông nghiệp ( năm 2011)
Hoạt động

Loại

Diện tích

Năng suất


Tổng sản lượng

Cây trồng

Lúa

16.703,5ha

62,78 tạ/ha

104.867 tấn

Chăn nuôi

Lợn

NTTS

Hải sản

7272 tấn
3948 ha

Đánh bắt

6.287 tấn
3.270 tấn

* Sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp

5


Khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn có số cơ sở sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công
nghiệp ngoài quốc doanh khoảng gần 100 hộ cá thể chủ yếu làm nghề chiếu cói. Giá trị sản xuất
công nghiệp tiểu thủ công nghiệp ngoài quốc doanh trong năm 2013 đạt hơn 1 tỷ đồng.
* Thương mại - dịch vụ
Hoạt động thương mại ở khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn chủ yếu dưới dạng buôn
bán cá thể các hàng thuỷ hải sản, giao lưu hàng hoá nông thuỷ hải sản với trung tâm thương mại của
huyện, tỉnh và vươn tới các thị xã, thành phố xa hơn như thành phố Hà Nội.
* Ngành công nghiệp

Công nghiệp của vùng chủ yếu gồm công nghiệp khai thác: khai thác than, khai
thác đá và công nghiệp chế biến. Sản phẩm công nghiệp chủ yếu: đá khai thác, xay sát
gạo, gạch đỏ, ngói xi măng, sản phẩm gỗ (giường, tủ, bàn ghế…)
Trong những năm gần đây giá trị sản xuất của công nghiệp huyện có xu hướng
phát triển, năm 2013 đạt 697.129 triệu đồng đóng góp 28.12% kinh tế huyện
* Ngành du lịch
Kim Sơn có 18 km bờ biển nằm giữa hai cửa sông lớn là sông Đáy và sông Càn với những biến
đổi kiến tạo địa chất diễn ra mạnh mẽ, tạo nên một vùng ven sinh thái rộng lớn, trù phú, sinh động
với diện tích trên 105 nghìn ha. Đây là nơi sinh sống của khoảng 500 loài động, thực vật thuỷ sinh,
hơn 50 loài cây ngập mặn trên các bãi bồi cửa sông, 200 loài chim, trong đó có nhiều loài quý hiếm
đã được ghi vào sách đỏ thế giới, cú những cánh rừng ngập mặn trải ngút ngàn, rộng hàng nghìn ha,
những đầm lầy mặn, bãi bồi, cửa sông. Toàn bộ khu vực bãi ngang gồm thị trấn Bình Minh, các xã:
Kim Đông, Kim Hải, Kim Trung, đảo Cồn nổi và vùng biển Ninh Bình đã được UNESCO công
nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới.
3.Sơ lược một số vấn đề nổi bật tại bãi bồi Kim sơn Ninh Bình
a. Ô nhiễm trong nuôi trồng thủy sản
* Tình hình nuôi trồng thủy sản
Tỉnh Ninh Bình xác định khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn là vùng trọng điểm nuôi

trồng thuỷ sản theo quy mô công nghiệp, bán công nghiệp. Tổng diện tích nuôi trồng thủy hải sản là
2553,2ha (trong đó diện tích nuôi trồng nước mặn, nước lợ chiếm chủ yếu ), vùng Cồn Nổi 210
ha.Diện tích nuôi trồng chia thành 3 vùng: vùng từ đê Bình Minh 1 đến đê Bình Minh 2 với diện
tích 1.006,6 ha; vùng từ đê Bình Minh 2 đến đê Bình Minh 3 với diện tích 931,6ha được tận dụng
nuôi trồng và khai thác; vùng từ đê Bình Minh 3 đến Cồn Nổi được dùng tận thu sản phẩm.
Theo thống kê của UBND huyện Kim Sơn, năm 2011 tổng sản lượng thủy hải sản đạt
10.094 tấn, vượt 6.094 tấn so với kế hoạch, tăng 6784 tấn so với năm 2010. Sản lượng tôm sú 1.050
tấn, cua biển 1.000 tấn, tôm rảo 280 tấn và ngao 120 tấn
* Các loại thủy sản nuôi trồng chủ yếu
Có hai kiểu sử dụng đất phổ biến là tôm sú – cua rèm và nuôi ếch lồng được nuôi chủ yếu ở
vùng Bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn
- Tôm sú – Cua rèm
+ Về phương thức và quy mô nuôi trồng: Qua điều tra thực tế thì phương thức nuôi ở đây
chủ yếu là nuôi theo phương thức truyền thống, phương thức nuôi quảng canh cải tiến (QCCT). Các
đầm nuôi được thả thêm con giống và ngoài thức ăn tự nhiên thì chủ động cho thêm thức ăn nhân
tạo như: cá vụn, cám… Diện tích các đầm nuôi khu vực này khoảng từ 0,5 - 1,5 ha, trên bờ đầm có
6


các cống lấy nước và cũng là cống tháo nước thải. Việc thay tháo nước hoàn toàn phụ thuộc vào
thủy triều, nên luôn bị động trong việc điều tiết nước, đặc biệt là vào mùa mưa.
+ Về đối tượng nuôi: Trong thời gian nghiên cứu thì đối tượng nuôi chính tại vùng này chủ yếu là
tôm sú và cua rèm, chưa đa dạng hóa đối tượng nuôi.
- Nuôi ếch lồng
+ Hình thức nuôi đa dạng như nuôi trong ao, nuôi trong vườn, nuôi trong bể… nhưng phổ
biến nhất hiện nay là nuôi ếch lồng. Để nuôi ếch đạt hiệu quả cao phải có diện tích ao, hồ, sông ngòi
(Không bị ảnh hưởng của lưu thông dòng chảy), môi trường sạch không bị ô nhiễm là nơi để đặt
lồng nuôi. Vật liệu làm lồng là luồng, tre, lưới cước. Lồng nuôi được thiết kế hình chữ nhật có diện
tích 6; 8 hoặc 10 m2/lồng. Có đáy kín, miệng trên hở có nắp che. Nếu lồng nuôi được đặt trên diện
tích ao để nuôi thì ao cần được cải tạo kỹ, khử trùng môi trường nuôi bằng vôi với lượng từ 7 – 10

kg/100m2, sau đó lọc nước sạch vào ao để nuôi các loại cá như: Cá chép, mè trắng, rô phi để tận
dụng nguồn thức ăn thừa của ếch.
* Mối quan hệ giữa hoạt động nuôi trồng thủy sản và môi trường tự nhiên
Nuôi trồng thủy sản ở khu vực bãi bồi chịu ảnh hưởng trực tiếp của điều kiện môi trường
nơi đây. Hoạt động nuôi trồng thủy sản phụ thuộc trực tiếp vào điều kiện môi trường tự nhiên.
Chúng nằm trong một mối quan hệ tương hỗ, tác động qua lại lẫn nhau. Đặc biệt bất kì một sự biến
động nào của môi trường cũng gay ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động nuôi trồng thủy sản
b. Xâm nhập mặn
Tình hình xâm nhập mặn đang có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp.Nguyên nhân của
hiện tượng này có thể kể đến:
- Nguyên nhân khách quan: do biến đổi khí hậu, nhiệt độ và nước biển dâng cao, vụ đông
xuân lượng mưa ít, dòng chảy suy kiệt dẫn đến mực nước trên các sông đều thấp, độ mặn cao, ranh
giới xâm nhập mặn vào sâu trong sông nội địa. Ngoài ra còn do tính phức tạp của dòng chảy sông
mùa kiệt và nhu cầu dùng nước của các ngành kinh tế tăng cao làm cho xâm nhập mặn ngày càng
lấn sâu.
- Nguyên nhân chủ quan chủ yếu là do việc sử dụng nước chưa hợp lý, đặc biệt là sự phối
hợp giữa các ngành sử dụng nước chưa chặt chẽ dẫn đến tranh chấp nguồn nước giữa với sản xuất
nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, giao thông thủy và môi trường sinh thái.Ngoài ra nguyên nhân
xâm nhập mặn còn do vận hành khai thác không hợp lý các công trình phục vụ đa mục tiêu.
c. Suy giảm rừng ngập mặn
Rừng ngập mặn Kim Sơn – lá phổi xanh của khu dự trữ sinh quyển thế giới
Rừng ngập mặn Kim Sơn là một quần thể gồm các loài động, thực vật rừng trên cạn và thuỷ
sinh, được hình thành trên vùng châu thổ rộng 1200 ha của các cửa sông Đáy, sông Càn. Nơi đây và
toàn bộ vùng đất phía nam vĩ tuyến 20 của Ninh Bình vinh dự được UNESCO công nhận là khu dự
trữ sinh quyển thế giới với hệ động thực vật đa dạng độc đáo điển hình của vùng ngập mặn. Giá trị
nổi bật toàn cầu của khu vực được thể hiện ở tính đa dạng sinh học cao, có các hoạt động kiến tạo
địa chất diễn ra mạnh mẽ tạo thành một môi trường sống của các loài động thực vật đang bị đe dọa
có giá trị nổi bật toàn cầu.
Rừng phòng hộ Kim Sơn có điều kiện môi trường rất đặc biệt, là hệ sinh thái trung gian giữa
hệ sinh thái thủy vực với hệ sinh thái trên cạn, hệ sinh thái nước ngọt và hệ sinh thái nước mặn.

Rừng ven biển Kim Sơn nhận một lượng lớn phù sa từ sông Đáy, cùng với ảnh hưởng của biển kế
7


cận và các đợt thủy triều mà hệ thực vật nơi đây rất phong phú với trên 150 loài thực vật, trở thành
nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ngụ cho rất nhiều loài thủy sinh, cá …
Về thực vật: nhiều loại cây, chủ yếu là bần trắng, mấm trắng, các quần hợp đước đôi - bần
trắng cùng xu ổi, trang, đước, đưng v.v… và các loại nước lợ như bần chua, ô rô, dừa lá, ráng,
v.v… Thảm cỏ biển với các loài ưu thế Halophyla sp., Halodule sp., và Thalassia sp.; đất canh tác
nông nghiệp với lúa, khoai mỡ, các loại đậu, dừa, các loại cây ăn quả.
Về động vật: khu hệ động vật thủy sinh không xương sống với trên 700 loài, khu hệ cá trên
130 loài, khu hệ động vật có xương sống có 9 loài lưỡng thê, 21 loài bò sát, 3 loài có vú. Trong đó
có 11 loài bò sát có tên trong sách đỏ Việt Nam như: tắc kè (gekko gekko), kỳ đà nước (varanus
salvator), trăn đất (python molurus), trăn gấm (python reticulatus), rắn cạp nong (bungarus
fasciatus), rắn hổ mang (naja naja), rắn hổ chúa (ophiophagus hannah), vích (chelonia mydas), cá
sấu hoa cà (crocodylus porosus)…
Khu hệ chim có khoảng 130 loài thuộc 47 họ, 17 bộ. Trong đó có 51 loài chim nước và 79
loài không phải chim nước sống trong nhiều sinh cảnh khác nhau. Đây là một khu rừng mà theo
đánh giá của các chuyên gia nước ngoài là được khôi phục, chăm sóc, bảo vệ thuộc loại tốt nhất ở
Việt Nam và toàn thế giới. Đây cũng là địa điểm lý tưởng phục vụ cho việc nghiên cứu khoa học,
du lịch sinh thái. Rừng ngập mặn Kim Sơn đã trở thành "lá phổi" đồng thời là "quả thận" có chức
năng làm sạch không khí và nước thải từ các thành phố công nghiệp trong thượng nguồn sông Đáy
để ra biển Ðông.
Rừng ngập mặn Kim Sơn có hệ sinh thái đa dạng, có vai trò rất quan trọng, được ví như lá
chắn xanh bảo vệ vùng cửa sông, cửa biển để chống xói lở, hạn chế tác hại của gió bão, mở rộng đất
liền. Nơi đây thực sự là một nhà máy lọc sinh học khổng lồ, nó không chỉ hấp thụ khí CO2 do hoạt
động công nghiệp và sinh hoạt thải ra, mà còn sinh ra một lượng ô-xy rất lớn, làm cho bầu không
khí trong lành. Về kinh tế, tài nguyên rừng rất đa dạng, như: Gỗ, chim, côn trùng và nhiều loài hải
sản có giá trị xuất khẩu..., nó còn như những “bức tường xanh” có tác dụng phòng hộ trước gió và
sóng biển. Nhiều cơn bão lớn đổ bộ vào nước ta những năm qua các đê biển vùng ven biển Kim

Sơn vẫn vững vàng trước sóng to gió lớn, độ cao sóng biển giảm mạnh khi đi qua dải rừng ngập
mặn.
Đất rừng phòng hộ Kim Sơn hiện nay có sự xuất hiện của các loài cây chính: cây Trang, cây
Bần chua, cây Đước, cây Bần trắng, cây sậy; trong đó cây Bần chua và Trang chiếm nhiều nhất vì là
cây trồng phù hợp nhất với điều kiện lập địa vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn. Cây Bần chua
(Sonneratia caseolaris) là cây gỗ cao 10 – 15 m, loài cây tiên phong ở vùng kênh rạch ven sông
nước lợ. Cây phân nhiều cành, tán rộng, rễ hô hấp hình chông phát triển, lan rộng quanh gốc theo
hình phóng xạ. Lá hình bầu dục, lá non dài, cuống lá mầu đỏ nhạt. Lá rụng vào mùa đông lạnh. Cây
ra hoa vào tháng 3 – 4, hoa mọc đơn độc ở đầu cành hay nách lá, nụ có hình trứng màu lục nhạt.
Hoa lưỡng tính, đối xứng toả tròn, 6 lá đài hợp lại ở gốc, mầu lục ở ngoài, mầu tím hồng ở mặt
trong thuộc loại đài đồng trưởng, nhị nhiều, đầu nhụy hơi tròn, vòi nhụy dài. Quả mọng, hình cầu
dẹt, đường kính 4- 5 cm, vỏ nhẵn, đài đồng trưởng, chia thuỳ trải dài trên gốc quả. Quả có hình tròn
ở phần đầu, vỏ quả dày, chứa nhiều hạt. Gỗ thường dùng làm bột giấy, củi, hoa nuôi ong, quả dùng
nấu canh chua, rễ hô hấp là nguyên liệu làm mũ, hệ rễ phát triển bám chắc vào bùn. Vì vậy, cây
được trồng ở những bãi bồi mới hình thành để ổn định đất, chắn sóng, bảo vệ đê sông, đê biển.
Cây Trang (Kandelia oborata) là cây gỗ cao 4 – 8m, thích nghi với loại đất bùn xốp và bùn
pha cát, mọc chủ yếu ở nơi thuỷ triều cao hoặc thuỷ triều trung bình, ưa độ mặn nước biển từ 20 –
8


34‰, chịu được mùa đông giá lạnh ở miền Bắc, chịu được biên độ nhiệt khá khắc nghiệt. Gốc rộng
hình thành bạnh gốc. Lá mọc đối hình thuôn dài, chóp lá có mũi nhọn. Cụm hoa hình tán hoa có đĩa
mật. Quả có hình quả lê nhỏ khi còn non, trơn mầu nâu vàng. Cây ra hoa vào tháng 5 – 6, là cây họ
đước nên có hiện tượng sinh con trên cây mẹ, hạt của loài cây này nẩy mầm ngay sau khi chín và có
thời kỳ nghỉ ngay trên cây mẹ, tạo ra cây con nối liền với quả, mà phần phát triển ngoài quả gọi là
trụ dưới lá trụ mầm (gọi tắt là trụ mầm). Trụ mầm có cấu tạo giải phẫu của một cây con, dạng
thuôn, phần bụng phình to sau nhọn dần. Gỗ thường dùng làm củi, làm các dụng cụ sản xuất muối,
hoa nuôi ong lấy mật, hệ rễ phát triển bám chắc vào bùn.
Vì vậy, cây được trồng để chắn sóng, bảo vệ đê sông, đê biển. Trụ mầm và vỏ cây có thể
khai thác tanin làm chất nhuộm công nghiệp, lá cây làm thức ăn chăn nuôi gia súc, ủ phân xanh giầu

đạm.Diện tích đất rừng và rừng ngập mặn hiện được giao cho ba đơn vị tổ chức quản lý: Ban quản
lý rừng phòng hộ huyện Kim Sơn, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Ninh Bình và Hội Chữ thập đỏ tỉnh Ninh
Bình
Đất rừng Kim Sơn có điều kiện môi trường rất đặc biệt, rừng ven biển Kim Sơn nhận một
lượng lớn phù sa từ sông Đáy, cùng với ảnh hưởng của biển kế cận và các đợt thủy triều mà hệ thực
vật nơi đây phong phú với trên 150 loài thực vật, trở thành nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ngụ
cho rất nhiều loài thủy sinh, cá và các động vật xương sống khác. Tuy nhiên, trong những năm gần
đây, diện tích rừng cũng như độ đa dạng sinh học đang bị suy giảm và đe dọa nghiêm trọng do hoạt
động khai thác, chặt phá rừng bữa bãi...

9


CHƯƠNG II. HIỆN TRẠNG VÀ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG
S
T
T

Vấn đề
môi trường
Bão
Lũ lụt

1

Ảnh
hưởng
của
biến
đổi khí

hậu đối
với bãi
bồi

Hiện tại

Diễn biến đến 2025

Đánh
động

Bình quân mỗi năm có từ
2 đến 3 trận bão có nguy
cơ đổ bộ vào Ninh Bình
mà xã Kim Đông, Kim
Trung huyện Kim Sơn là
những xã chịu ảnh hưởng
trực tiếp.
Số lượng cơn bão gia tăng,
có cường độ và mức độ
nguy hiểm hơn. Bão có xu
hướng đến sớm và kết
thúc muộn hơn so với quy
luật.
Bão gây sóng to gió
mạnh và mưa lớn trên
diện rộng…Mỗi cơn bão
gây ra mưa kéo dài trong
vài ngày, với tổng lượng
mưa lên đến 200 ÷ 300

mm. Tính trung bình
lượng mưa bão chiếm
khoảng 30% tổng lượng
mưa toàn mùa mưa.
Để phòng tránh bão: Tại
vùng biển Kim Sơn, huyện
đã triển khai nạo vét cửa
sông Đáy, nâng cấp đê biển
Bình Minh II, trồng cây
chắn sóng hình thành khu
rừng phòng hộ ven biển, tạo
bức tường xanh chắn sóng
cho hơn 20 km đê biển.
Mặt khác, đê biển Binh
Minh III đã cơ bản hoàn
thành với mực kiên cố và
đang triển khai hàn khẩu để
chống chọi với bão biển,
triều cường.

Bão có xu hướng gia tăng
về số lượng và cường độ
gây ảnh hưởng trực tiếp
tới người dân khu vực
bãi bồi

Gây thiệt hại về
người và tài sản
đối với người
dân.

Công tác khắc
phục sau bão
gặp nhiều khó
khăn

10

giá

tác


Hạn hán

Diện tích đất nông nghiệp Có xu hướng gia tăng và Tác động lớn
chịu hạn đỉnh điểm vào nămdiễn biến phức tạp
đến môi trường
2011 là 380 ha.
và cuộc sống
của người dân
Mùa vụ mất trắng, khoảng
200ha lúa bị chết do hạn
hán.
Diện tích hạn và thiếu nước
bình quân 15 - 20% diện
tích canh tác.
Năm 2011, hạn hán lên đỉnh
điểm, gây ảnh hưởng trầm
trọng nhất. Tuy hệ thống
thuỷ nông của huyện hiện

nay khá dày đặc nhưng
lượng nước tưới vẫn chưa
được đáp ứng nhu cầu dùng
nước
Một số biện pháp đã thực
hiện: Nạo vét, khơi thông
kênh mương, tăng công suất
máy bơm từ 5 lên 8 máy ,
xây dựng âu Cầu Hội ( Yên
Mô) và hệ thống kênh rạch

Nước
biển
dâng

Nếu như mực nước biển
dâng cao khoảng 1m vào
những năm cuối thế kỷ này
thì phần lớn diện tích đất
thuộc các huyện Kim Sơn,
Yên Khánh và Yên Mô sẽ bị
ngập chìm trong nước.
Trong đó, một diện tích đất
nông nghiệp không nhỏ của
tỉnh sẽ nhiễm mặn và không
thể canh tác. Và hiện tại, tới
thời điểm này xâm nhập
mặn đã vào đất liền có nơi
sâu tới 15 km khiến cho các
hoạt động sản xuất nông

nghiệp của người dân đều bị
ảnh hưởng nặng nề.
Độ mặn từ 20 -25 0/00 đã
xâm nhập sâu vào vào hệ
11

Có xu hướng gia tăng
cùng với xu hướng của
cả nước, tuy là dải đất
bồi nhưng nếu theo kịch
bản vào năm 2030, toàn
bộ huyện Kim Sơn sẽ
chìm trong nước biển

Ảnh hưởng lớn
đến cuộc sống,
diện tích đât
nông nghiệp

Mức độ xâm nhập mặn Trước tình hình
đang có xu hướng gia biến đổi khí hậu


Xâm
nhập
mặn

thống sông Đáy và sông
Vạc, từ 15 đến 20km; quá
mức chịu mặn cho phép từ

2- 4 lần.
Độ mặn đo được tại cống
phát Diệm:
- Năm 2011- 2012 là:
18- 20o/oo,
- Năm 2012 – 2013 là:
20 o/00
- Năm 2013 -2014
là : 10 – 25 o/oo
Mặn nhất tại vụ Đông Xuân
2013 : 25o/oo.
Độ mặn đo tại cống Hà
Thanh:
- Năm 2011-2012: là
3,1 o/oo
- Năm 2012- 2013 là
2,5 o/oo
- Năm 2013 – 2014 là:
2, 4 o/oo
Tại cống Tiên Hoàng
+ Năm 2011 – 2012 là: 5 o/oo
+ Năm 2012 – 2013 là: 6,5
o
/oo
+ Năm 2013 – 2014 là: 7, 5
o
/oo
Khoảng 10.000 ha đồng
ruộng bị xâm nhập mặn với
độ 3-7 ‰ ảnh hưởng lớn

đến sản xuất nông nghiệp,
làm năng suất lúa giảm
20%...đặc biệt các vùng bị
xâm nhập mặn do bão phá
đê biển vào các năm trước,
tại đây lúa thu hoạch rất thất
thường, nhiều vụ mất trắng,
hoặc cho năng suất rất thấp
Diện tích lúa bị mất trắng
do xâm nhập mặn: 200ha
Tôm chết hàng loạt do quá
12

tăng về mức độ.
Cần có các biện pháp
thích ứng với biến đổi
khí hậu : các biện pháp
công trình, phi công trình
Thay đổi cơ cấu cây
trồng chịu mặn
Trồng mới 5ha rừng ngập
mặn tại ria bãi nổi khu
vực Cồn Ngang, ngoài đê
Bình Minh 3

và hiện tượng
El-nino
ngày
càng gia tang và
diễn biến phức

tạp tình trạng
xâm nhập mặn
có xu hướng gia
tăng, có tác
động đặc biệt
nghiêm
trọng
đến người dân
khu vực Kim
Sơn.


mặn
Nước ngầm khu vực đang
có xu hướng giảm về chất
lượng và bị mặn hóa
Chưa có biện pháp thích
ứng, chịu mặn
2

3

Ô nhiễm trong nuôi - Môi trường vùng NTTS
trồng thủy sản
ngày càng bị ô nhiễm, dịch
bệnh ngày càng phát triển
và khó kiểm soát.
- Cơ sở hạ tầng và hậu cần
dịch vụ cho nuôi trồng thủy
sản nhất là hệ thống thủy lợi

(cung cấp và tiêu thoát
nước) còn yếu kém, chưa có
quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - Xã hội vùng
bãi bồi ven biển
- Phương thức nuôi truyền
thống. Diện tích các đầm
nuôi khu vực này khoảng từ
0,5 - 1,5 ha, trên bờ đầm có
các cống lấy nước và cũng
là cống tháo nước thải.
- Việc thay tháo nước hoàn
toàn phụ thuộc vào thủy
triều, nên luôn bị động trong
việc điều tiết nước, đặc biệt
là vào mùa mưa.
Thải trực tiếp ra bãi bồi
không qua sử lý
Các hóa chất sử như thuốc
kháng sinh, phèn, vôi không
được sử lý triệt để với dư
lượng lớn được đổ thẳng ra
môi trường
Suy giảm diện tích Diện tích rừng ngập mặn bị
rừng ngập mặn
suy giảm do hoạt động nuôi
trồng thủy sản không có kế
hoạch. Diện tích rừng ngập
mặn giảm từ 600ha xuống
còn 100ha vào năm 2009

13

Có xu hướng gia tăng do
chưa có biện pháp xử lý
chất thải trong nuôi trồng
thủy hải sản
Các chất thải được chất
thành đống gây ô nhiễm
môi trường bãi bồi
Có biện pháp xử lý chất
thải trong nuôi trồng thủy
sản

Gây ô nhiễm
môi
trường
nước,
môi
trường đất,ảnh
hưởng đến đời
sống
sức
khỏe,kinh tế của
người
dân,chuyển đổi
ngành nghề 1
cách đột biến…

Có xu hướng giảm do Rừng ngập mặn
khai thác, phá rừng để cần được quản

nuôi trồng thủy sản
lý và đưa ra các
biện pháp thích
hợp để khôi
phục lại diện


4

Suy giảm
sinh học
thác tài
rừng ngập
mức

đa dạng
do khai
nguyên
mặn quá

5

Ô
nhiễm
môi
trường do rác thải
duịch

6


Ô
nhiễm
trường nước

môi

. Năm 2011 diện tích RNM
của Kim Sơn đạt 540 ha
chiếm 43% diện tích đất
rừng. RNM chủ yếu được
trồng ở những bãi bồi ven
biển ngoài đê Bình Minh 3
và một phần giữa đê Bình
Minh 2 và Bình Minh 3. Hai
loài cây chính tại RNM Kim
Sơn là Trang và Bần chua.
Mật độ trồng từ 1600 tới
20000 cây/ha, rừng chủ yếu
ở cấp tuổi I và II.
Tính tới tháng 12/2013 toàn
tỉnh Ninh Bình còn 533 ha
rừng ngập mặn
Đặc biệt các dải rừng ngập
mặn ven biển khu vực rừng
phòng hộ ngoài đê Bình
Minh 3 bị khai thác phá hủy
nghiêm trọng.
Khai thác tận diệt tại khu
rừng ngập mặn ngoài đê
Bình Minh 3 khiến một số

loài tôm ,cá, hải sản không
còn xuất hiện tại khu vực
khai thác
Phá rừng ngập mặn làm suy
giảm đa dạng sinh học nơi
đây
Lượng khách thăm quan du
lịch gia tăng,trung bình mỗi
ngày khu vực Cồn Nổi đón
100 du khách
Rác thải du lịch chưa được
quản lý và thu gom, ý thức
thăm quan chưa được cao,
rác thải trực tiếp ra khu vực
ven biển, rừng ngập mặn
gây khó khan cho công tác
quản lý và thu gom
-Nồng độ: Na+, Mg+2, Ca+2,
K+, Cl-,SO4-2, CO3-2 HCO314

tích đã bị mất
cũng như tăng
cường các biện
pháp
phòng
chống caác yếu
tố bên ngoài tác
động,ảnh hưởng
xấu đến RNM.


Thay đổi phương thức
khai thác: Khai thác kết
hợp nuôi trồng bền vững
Có sinh kế cho người
dân, giảm lượng khai
thác thủy, hải sản trong
rừng ngập mặn

Việc suy giảm
da dạng sinh học
sẽ làm mất cảnh
quan nơi đây.

Sau khi dự án xây dựng
nhà nghỉ, khách sạn tại
khu vực Cồn Nổi được
hoàn thành vào năm
2021 thì lượng khách du
lịch sẽ gia tăng Thực
hiện Lắp đặt hệ thống thu
gom rác thải trên các
tuyến thăm quan : Có khả
năng kiểm soát

Đây là một
ngành mới đối
với vùng. Rác
thải du lịch chưa
đến mức khó
kiểm soat và

không thể xử lý.

Các nồng độ được duy trì Ô nhiễm môi
ở mức dưới QCVN
trường
nước


7

Ô
nhiễm
trường đất

đo được trong nước khu vực
bãi bồi lớn hơn nhiều so với
nước sông nhưng không
vượt qua QCVN 08/2008.
Và vào mùa lũ thì nhỏ hơn
mùa kiệt
- Xuất hiện Kim loại nặng
như: Fe, Zn, As, Hg nhưng
không đáng kể, đảm bảo
nhu cầu sử dụng
Một số nhóm hữu cơ như:
+ NH4+ đo được: mùa kiệt:
0,1 mg/l, mùa lũ : 0,27 mg/l.
→ Chưa bị nhiễm bẩn NH4+
+ NO3- đo được mùa kiệt:
0 ÷ 0,5 mg/l , mùa lũ : 0,03

÷ 0,32 mg/l
→ Chưa bị nhiễm bẩn NO3+ NO2- đo được mùa kiệt:
0 ÷ 0,1 mg/l, mùa lũ : 0,028
÷ 0,1 mg/l
→ Bắt đầu có dấu hiệu
nhiễm bẩn
(QCVN 08:2008 , cột B)
môi Môi trường đất trồng lúa
và đầm nuôi có khả năng
biến đổi theo hướng
lượng chất dinh dưỡng (N,
P, K) giảm dần, dẫn tới
giảm độ phì của đất đối với
hoạt động canh tác nông
nghiệp.
- Sự tích tụ các chất ô
nhiễm trong đất (kim loại
nặng, thuốc bảo vệ thực
vật, các hoá chất khác) gia
tăng do các tác nhân thâm
canh, tăng năng suất cây
trồng và sản lượng đầm
nuôi.
- Một số vùng đất trồng lúa
chuyển sang nuôi trồng
thuỷ sản sẽ có môi trường
15

Có biện pháp khoanh chưa phải là vấn
nuôi thủy sản, thường đề nổi cộm tại

xuyên làm sạch ao nuôi, địa phương
bón ít phân đạm cho cây
trồng….

Có xu hướng gia tăng

Ô nhiễm môi
trường đất ngày
càng
nghiêm
trọng,ảnh hưởng
đến diện tích đất
nông nghiệp,cây
cối,mùa màng,
…..


đất mặn.

=> Vấn đề cấp bách:
1.Xâm nhập mặn
Xu thế xâm nhập mặn sâu vào đất liền đang ngày một gia tăng.Nó đã ảnh hưởng đến nguồn
nước sinh hoạt của người dân,gây nên các loại bệnh(ỉa chảy,tả lỵ,thương hàn….) do thiếu nước
sạch,diện tích cây trồng bị suy giảm dẫn đến nhiều vùng đất canh tác bị bỏ hoang,kéo theo việc nuôi
trồng thủy sản cũng gặp nhiều khó khăn,hàng nghìn ha cây trồng,vật nuôi bị ngập úng khi xảy ra
bão lũ…..Trước tình hình đó cần có những biện pháp thích hợp để ngăn chặn hiện tượng xâm nhập
mặn.
2. Ô nhiễm môi trường trong nuôi trồng thủy hải sản
Việc nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng do nhiều nguyên nhân trong đó nguyên nhân chủ yếu
là do thường xuyên xảy ra các trận mưa bão bất thường với cường độ mạnh đã gây ra nhiều rủi ro

đối với nuôi trồng thủy sản. Theo trải nghiệm của người dân địa phương thì mưa lớn bất thường làm
cho độ mặn của nước đầm nuôi trồng thủy sản thay đổi đột ngột khiến các loài hải sản không kịp
thích nghi và chết hàng loạt.Từ đó gây ra các vấn đề ô nhiễm môi trường nảy sinh,ảnh hưởng tới
đời sống sức khỏe người dân,gây thiệt hại nặng nề về kinh tế dẫn đến gia tăng tỷ lệ thất nghiệp,tỷ lệ
đói nghèo,……
3. Suy giảm rừng ngập mặn
Diện tích đất ngập mặn cùng với nguy cơ bị thu hẹp dần về diện tích rừng ngập mặn do
nhiều nguyên nhân khác nhau nhau: Sự huỷ diệt của chất độc hóa học trong chiến tranh, chuyển đất
rừng ngập mặn sang sản xuất nông nghiệp, việc quai đê lấn biển, đô thị hóa; đặc biệt là việc phát
triển nuôi tôm, cua xuất khẩu đã làm cho việc quản lý rừng ngập mặn gặp nhiều khó khăn. Việc phá
rừng là nguyên nhân chính gây ra một số hậu quả nhƣ: làm mất đi nguồn lợi thuỷ sản, đa dạng sinh
học, sự phong phú của hệ sinh thái trong rừng ngập mặn, làm mất nơi cư trú, sinh đẻ của nhiều loài
thuỷ sản, chim, thú … làm giảm chức năng phòng hộ chắn sóng, phòng hộ đê biển, chống xói lở,
lưu trữ nước ngầm…

16


CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NHẰM QUY HOẠCH BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
BÃI BỒI KIM SƠN
3.1. Vấn đề 1: Xâm nhập mặn
3.1.1 Biện pháp trước mắt:
Về biện pháp công trình:
Quản lý chặt chẽ nguồn nước, tranh thủ những đợt xả nước của các hồ lớn tổ chức lấy nước
và tích trữ vào các ao, hồ, trục sông, trục kênh, thùng đào, thùng đấu, thực hiện tưới tiết kiệm nước,
không để rò rỉ, thất thoát nước, tận dụng tối đa thời gian mở cống lấy nước trong thời gian triều
cường, độ mặn cho phép; sửa chữa các trạm bơm điện, đảm bảo 100% máy phục vụ chống hạn,
chuẩn bị các phương tiện công cụ bơm dầu, điện dã chiến, thủ công để hỗ trợ cấp nước phòng
chống hạn. Đối với vùng thuỷ triều, phải tăng cường canh gác mặn tại các cửa cống lấy nước,
thường xuyên tổ chức đo mặn, tranh thủ những lúc mặn thấp để mở cống lấy nước, khi nguồn nước

sông đảm bảo lưu lượng có thể mở các âu cống lấy nước vào các hệ thống sông ngòi để lấy nước và
đẩy mặn.
Với những vùng mặn xâm nhập sâu thì chuyển đổi sang các hình thức sản xuất khác như
nuôi trồng thuỷ sản, trồng cói... Đối với vùng cao, xa, không có nguồn nước tưới đề nghị chuyển
đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp
Về biện pháp phi công trình:
Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về tình hình hạn hán và biện pháp
phòng chống. Phát động chiến dịch làm thuỷ lợi nội đồng, nạo vét kênh mương lấy nước, đào đắp
bờ vùng, bờ thửa, nạo vét các cửa lấy nước, bể hút các trạm bơm trên toàn tỉnh để tạo điều kiện lấy
nước thuận lợi.
Xây dựng lịch canh tác đảm bảo thời vụ, phù hợp và tranh thủ bám sát lịch xả nước tưới của
các hồ thuỷ điện hàng năm.
3.1.2. Giải pháp lâu dài:
a) Các giải pháp thủy lợi:
- Cải tạo nâng cấp hệ thống hồ chứa nhằm tăng dung tích đảm bảo việc điều tiết tưới năm
cho toàn bộ diện tích canh tác các huyện Nho Quan, Tam điệp và Yên Mô.
- Xây dựng hệ thống điều tiết các cửa sông (xây dựng âu Kim Đài) nhằm mục đích ngăn
mặn, giữ ngọt cho các tuyến sông nội địa, đảm bảo tưới cho các huyện Kim Sơn, Yên Khánh, Yên
Mô, TP. Ninh Bình.
- Lâu dài có thể tính phương án xây dựng các hồ chứa hạ lưu vừa ngăn mặn vừa giữ ngọt.
Kết hợp điều tiết hồ chứa thủy điện thượng lưu khi cần thiết.
- Sửa chữa nâng cấp hệ thống công trình thủy lợi theo quy hoạch.
- Xây dựng quy trình vận hành tự động hệ thống công trình thủy lợi phù hợp lịch canh tác
trong đó có ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn.
b) Các giải pháp thích ứng
- Chủ động thích ứng với Biến đổi khí hậu, có các biện pháp thích ứng phù hợp như thay đổi
cơ cấu cây trồng, vật nuôi chịu mặn
- Có các biện pháp phòng tránh, sống chung với lũ
- Đảm bảo công tác phòng chống, trữ nước bào mùa khô
DỰ ÁN: XÂY DỰNG ĐÊ NGĂN MẶN BÌNH MINH 4

17


1.Chủ đầu tư
Chủ đầu tư: UBND tỉnh Ninh
Tổng vốn: 150 tỷ đồng
2.Nhiệm vụ của công trình
Tuyến đê Bình Minh 3 đã được nâng cấp, tạo điều kiện mở rộng diện tích đất canh tác, nuôi
trồng thuỷ hải sản, tạo việc làm cho nhân dân địa phương. Đến nay toàn bộ diện tích 835 ha khu
vực phía Tây và phía Đông Bình Minh 3 đã được khép kín đê bao bảo vệ đang được nuôi trồng thuỷ
sản (chủ yếu là nuôi tôm sú ) áp dụng công nghệ kỹ thuật hình thức nuôi tiên tiến. Đê biển Bình
Minh 4 có nhiệm vụ ngăn mặn, giữ ngọt, chống lũ một cách chắc chắn lâu dài đảm bảo yêu cầu
phục vụ khai thác tối đa tiềm năng vùng đất bồi, chuyển đổi cơ cấu sản xuất tạo việc làm tăng thu
nhập góp phần xoá đói giảm nghèo, giữ vững bảo đảm an ninh chính trị, xã hội.
Thứ nhất về vị trí tuyến đê cần đảm bảo:
Cần chú ý đến các nhiệm vụ đặc trưng của tuyến đê như: Nuôi trồng thuỷ hải sản, yêu cầu tiêu
úng qua đê...các công trình ngăn mặn, công trình tiêu úng, các cống dẫn nước phục vụ cho yêu cầu
nuôi thuỷ hải sản.
Tuyến đê phải nối tiếp chặt chẽ với vùng bờ biển ổn định chắc chắn. Nối tiếp với các vị trí ổn
định, tuyến đê cần trơn tru, đoạn đê nối với các đoạn lân cận thành đường trơn không được gẫy
khúc uốn cong gấp.
Thứ hai: Hình dạng tuyến cần
Bố trí đoạn đê đơn giản, tốt nhất là đường thẳng, tránh gẫy khúc, ít lồi lõm. Trong trường hợp
phải bố trí đoạn đê lõm, cần có các biện pháp giảm sóng hoặc tăng cường sức chống đỡ của đê,
thuận lợi trong việc giảm nhẹ tác dụng của sóng và dòng chảy mạnh nhất trong khu vực.
Bên cạnh những yêu cầu chung đối với đoạn đê bảo vệ bờ biển, khi chọn tuyến đê Bình Minh 4
cần chú ý tới những yêu cầu sau:
Tuyến đê Bình Minh4 là tuyến đê bao lấn biển,ngăn mặn vì vậy đoạn đê thiết kế nằm trên vùng
đất bồi, địa chất yếu. Xác định tuyến phải dựa trên quy luật bồi xói trong vùng quai đê, các yếu tố
ảnh hưởng khác như: điều kiện thủy thạch động lực học ở vùng nối tiếp, sóng dâng, sự mất cân

bằng tải cát ở vùng lân cận. Đoạn đê đi qua vùng có địa thế không được quá thấp, địa chất nền
không được quá yếu ảnh hưởng tới an toàn và ổn định đê…
Từ những nghiên cứu khảo sát địa hình, địa chất bãi bồi và dân sinh kinh tế của vùng, có
tổng chiều dài 6,493 km
Thời điểm thi công:
Công trình thi công chủ yếu vào mùa khô bắt đầu từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau.
3. Trình tự thi công
Qúa trình thi công được chia làm 2 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Thi công các cống CT9, CT10, CT11
Ưu tiên thi công các cống này trước để đáp ứng nhu cầu sản xuất trong khu vực bãi bồi phía
trong đê.
+ Đào kênh tạo dòng phía ngoài biển của mỗi cống để tạo điều kiện tập kết vật việu máy móc
thi công bằng đường biển.
+ Trong giai đoạn này kết hợp với đúc cấu kiện bê tong lệch mặt phẳng bảo vệ mái và tập kết
vật liệu: đá, bê tong, giải phóng mặt bằng thi công…
18