mối quan hệ giữa tăng trưởng nông nghiệp và công nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.93 MB, 104 trang )
BO GlAo Due vA DAo T;;'O
TRUONG D';I HQC MO TP.HO cHi MINH
DINH NGUY:E:T BicH
MOl QUAN HJJ: GIUA
TANG TRUONG NONG NGHIEP
vA CONG NGHIEP
•
•
TRONG QUA TRINH CONG NGHI~P HOA VI~T NAM
,
" A
_ , _
Chuyen nganh:
Kinh t~ hQc
Mi sa chuyen nganh: 60 03 01 01
.
LuAN
. VAN THAC si KINH TE
THU VIEN
.
Ngtriri htr6'ng din khoa hQc:
PGS.TS. DINH PHI HO
.-"
Thanh pha H8 Chi Minh, nam 2014
LfficAMDOAN
Toi cam doan r~ng Iu?n van "Mcli quan h~ gifta tang trlfOng nong nghi~p va eong
nghi~p trong qua trinb eong ngbi~p boa Vi~t Nam" Ia bai nghien ciru cua chinh tei.
Ngo~i trir nhfrng tai li~u tham khao dugc trich ddn trong Iu?n van nay, tei cam doan
rkg toan phdn hay nhfrng phAn nh6 cua lu~ van nay chua timg dugc cong be, ho~c
dugc sir d\lI1g d~ nh~ b~g c§p &nhiing nai khac.
Kheng co san phAro / nghien Clm nao cua ngum khac dugc sir d\lIlg trong lu~ van
nay rna kheng dugc trich ddn theo dUng quy dinh ..
Lu?n van nay chua bao gia dugc n<)p d~ nh~n bAt ky b~g cAp nao t~i cac truang d~i
h9C ho~c ca s6 dao t~o khac.
Tac gia
Dinh Nguy~t Bfeh
ii
LmCAMON
D§u tien, toi xin tran trQng bay to long biSt on sau s~c dSn PGS. TS. Dinh Phi H6,
nguOi Th§y da danh rAt nhieu thai gian quy bau va tam huySt d8 huang d§n, h6 trg va
dQng vien toi trong su6t qua trinh thl,Ic hi~n lu~ van nay.
Xin chan thanh cam on Quy Th§y Co trong chuong trinh Cao hQc eua TruOng D~i
hQc M6' Thanh ph6 H6 Chi Minh da giang d~y va hu6ng d§n d8 toi hoan thanh kh6a
hQc.
. Va sau cimg, toi xin cam on Sl,I giup do va khich l~ v~ m~t tinh th§n cua gia dinh, b~n
be va d6ng nghi~p.
Tac gia
Binb Nguy~t Bieb
iii
TOM TAT
Trong qua trinh cong nghi~p hoa acac nu6c dang pM.t tri8n, quy lu~t tAt y~u la phdn
dong gop Clla nong nghi~p trong t6c d(} tang truang GDP se ghim ddn cung v6i sv phat
tri8n nhanh Clla cong nghi~p va cac nganh kinh t~ khac. Tuy nhien, se la ng(} nh~ khi
danh gia thAp vai tro cua nong nghi~p trong qua trinh cong nghi~p hoa nay. V6i mong
mu6n xac dinh vai tro Clla nganh nong nghi~p trong qua trinh cong nghi~p hoa, tac gia
quan tam d~n vAn d~ "tang truang nganh nong nghi~p co th\lc S\l tac d(}ng d~n tang
truang nganh cong nghi~p trong qua trinh cong nghi~p hoa Vi~t Nam hay khong ?" va
n~u tang truang nong nghi~p th\lc S\l anh huang tang truang cong nghi~p thi "nhung
giai phap nao se thuc dAy tang truang nong nghi~p nMm gop phdn tac d(}ng tang truimg
cong nghi~p trong qua trinh cong nghi~p hoa?". Do do, mc gia da chQn d~ rei "M6i quan
h~
giua tang truimg nong nghi~p va cong nghi~p trong qua trinh cong
nghi~p
hoa Vi~t
Nam".
Tra lai cho nhUng nghi v~n clla mInh, tac gia da ap dvng mo hlnh Hwa Erh-Cheng
(1983) d~ chUng minh tang truimg nganh nong nghi~p co tac d¢ng d~n tang truimg
nganh cong nghi~p va ap dl)ng mo hlnh ham Cobb-Douglas (1928) d8 xac dinh cac y~u
t6 anh huimg d~n tang truimg nong nghi~p nh~m tim ra cac giai phap thuc dAy tang
truang cho nganh nong nghi~p d\la tren s6 li~u thu cAp dugc tnch til Nien giam th6ng
ke v6i chu6i thai gian 28 nam (til 1986-2013). K~t qua i:J mo hlnh Hwa Erh-Cheng, cho
th~y S\l anh huang ro rang Clla tang truimg nong nghi~p d~n tang truimg cong nghi~p
trong qua trinh cong nghi~p hoa Vi~t Nam.
d mo hlnh ham Cobb-Douglas, k~t qua cho
th~y chi co bi~n v6n nong nghi~p tuang quan co
y nghla v6i bi~n GDP nong nghi~p,
con bi~n lao d¢ng nong nghi~p l~i khong co y nghla v6i bi~n GDP nong nghi~p. D6ng
thai dva vaG phuang trinh tang truimg Solow (Solow, 1956), nghien cUu cfing xac dinh
dugc,
a thOi di8m hi~n nay, y~u t6 cong ngh~ (TIP) dugc kh~ng dinh dong gop quan
trQng d6i vrn tang truang nong nghi~p Vi~t Nam.
K~t' qua nghien cuu da xac dinh v6n va cong ngh~ chinh la cac y~u t6 dong gop cho
tang truang nong nghi~p Vi~t Nam, do do tac gia d~ xu~t m¢t s6 giai phap v~ m~t chinh
sach nh~m lam tang va thu hut v6n dl1u tu cfing nhu giai quy~t vAn d~ phat tri8n va ung
dVng cong ngh~ mrn do la: Quan tam t6i ph§n b6 ngu&n v6n cho dl1u tu phat tri8n nong
iv
nghi~p; Giup nguai dan duQ'c ti€p c~, h6 trQ' ngu6n v6n til h~ th6ng cac ngan hang
trong nuac; Chinh sach cho vay v6n phai k€t hQ'P vm b6i duOng, nang cao ki€n thuc
cho nong dan; Tai c~u truc dAu tu cong lInh VlJC nong nghi~p, nong thon; d6ng thai chu
y cac chinh sach d€ lien k€t doanh nghi~p va nguai nong dan.
K€t qua nghien cUu dli v~n con rn9t s6 hC;ln ch€ nhung dff dC;lt duQ'c nhUng rn\lc tieu
rna d€ tai d~t ra, do la kh~ng dinh trong qua trinh cong nghi~p hoa, nganh nong nghi~p
Vi~t Nam v~n duy tri vai tro nh~t dinh va tac gia rnong r&ng, Vi~t Nam se dC;lt duQ'c SlJ
can bfug trong dUOng 16i phcit tri€n d€ d~t nuac thlJC hi~n duQ'c rn\lc tieu cong nghi~p
hoa rn9t cach thanh congo
v
MVCLVC
LOI CAM DOAN ............................................................................................................ i
, aN ................................................................................................................. 11..
~
LvI
CAM
TOM TAT...................................................................................................................... iii
DANH Ml,JC
ro' VIET TAT ........................................................................................ lX
.r.
.G
•
DANH Ml,JC BANG ...................................................................................................... x
DANH Ml)C FIiNH vA DO TIll .................................................................................xi
CHVaNG 1: GIOI TRIeU ............................................................................................ 1
1.1. V~n d~ nghien cuu................................................................................................ 1
1.2. Cau hoi nghien cUu .............................................................................................. 3
1.3. M\lc tieu nghien cuu............................................................................................. 4
1.4. Ph1;lm vi nghien cuu.............................................................................................. 4
1.5.
Ynghia nghien cUu .............................................................................................. 5
1.6. K~t c~u lu~n van nghien cuu ................................................................................. 5
CHVaNG 2 ..................................................................................................................... 7
Cd SO L Y THUYET vA
cAc NGHIEN ecru LIEN QUAN .................................... 7
2.1. CO' s6 Iy thuyet: .................................................................................................... 7
2.1.1. MQt s6 khai ni~m ........................................................................................... 7
2.1.2. Ly thuyet v~ nong nghi~p .............................................................................. 7
2.1.3. Ly thuy~t v~ cong nghi~p ........: ................................................................... 18
2.1.4. Ly thuy~t v~ chuy~n dich cO' c~u kinh t~ .................................................... 20
2.1.5. Ly thuy~t v~ m6i quan h~ gifra nong nghi~p v6i cong nghi~p .................... 24
2.1.6. Ly thuy~t v~ ngu6n g6c cua tang truOng kinh t~ ......................................... 28
vi
2.2. Cac nghien cUu lien quan ................................................................................... 33
:. kh'ac so VOl
,.,
, ............................................................ . 35
cac ngh''''
len CUll truoc
2.3. DI.;em
2.4. Khung phan tich cho lu~ van............................................................................ 36
CHl.JONG 3 .................................................................................................................. 37
PHl.JONG pJIAp NGH:I:EN CUlJ ................................................................................ 37
3.1 Phuong phap nghien cuu ..................................................................................... 37
3.2. Dinh nghia cac bi~n cua mo hinh ....................................................................... 37
3.2.1. Dinh nghia cac bi~n cua mo hinh Hwa Erh-Cheng ..................................... 37
3.2.2 Dinh nghia cac bi~n cua mo hinh ham Cobb - Douglas .............................. 39
3.3. Quy trinh phan tich cho ca hai mo hinh ............................................................ .40
cHl.JONG 4 .................................................................................................................. 43
KHAI QUAT THlJC TR4NG KINH TE VIJ;T NAM TRONG QuA TRiNH CONG
NGI-ID;P HOA .............................................................................................................. 43
4.1. Qua trinh l1;ra ch<;m con dubng cong nghi~p h6a ................................................ 43
4.2. Cac giai do~ cua qua trinh cong nghi~p h6a aVi~t Nam ................................ 44
4.3. Cac chi s6 v~ nong nghi~p va cong nghi~p ....................................................... .45
4.3.1. GDP binh quan d~u nguoi ........................................................................... 45
4.3.2. GDP, GDP Nong nghi~p, GDP Cong nghi~p va GDP Dich V1,l Vi~t Nam..45
4.3.3. Tang truang nong nghi~p ............................................................................. 46
4.3.4. Tang truang cong nghi~p ............................................................................. 47
4.3.5. Quan h~ Nong nghi~p - Cong nghi~p va vai tro cua nong nghi~p ...............47
4.3.6. V6n d~u tu cho nong nghi~p ........................................................................ 49
4.3.7. D~u tu tn,rc ti~p nu6c ngoai phan theo nganh kinh t~ ................................. 49
vii
4.3.8. Vim dAu tu pMt tri~n toan xii hQi ................................................................ 50
4.3.9. GDP khu V\l'C nang nghi~p va v6n dAu tu cho nang nghi~p ........................ 50
4.3.10. GDP va s6lugng lao dQng khu V\l'C nang nghi~p ...................................... 51
4.4. KSt lu~n .............................................................................................................. 51
CHVONG 5 .................................................................................................................. 52
KET QuA NGmEN Clru........................................................................................... 52
5.1. KSt qua rna hinh Hwa Erh-Cheng ...................................................................... 52
5.1.1. Ki~m tra tinh dung cua dfr li~u: ................................................................... 52
5.1.2. Thgc hi~n h6i quy ham Hwa Erh-Cheng ..................................................... 53
5.1.3. KSt lu~ ........................................................................................................ 56
5.2. KSt qua ham Cobb-Douglas ............................................................................... 56
5.2.1. Ki~m tra tinh dung cua dfr li~u .................................................................... 57
5.2.2. Thgc hi~n h6i quy ham Cobb-Doughlas ...................................................... 58
5.2.3. KSt lu~ ........................................................................................................ 61
5.3. Muc dQ d6ng gop cua tUng ySu t6 ..................................................................... 61
5.4. KSt lu~n .............................................................................................................. 63
CHVONG 6 .................................................................................................................. 64
KET LU.!N- GQI Y CHiNH SACH ............................................................................ 64
6.1. K~t lu~n .............................................................................................................. 64
6.2. Gqi
Ychinh sach ................................................................................................. 65
' gop
, va" y ngh-Ia thgc ben cua 1uc;m van ..................................................... . 68
6..
3 Dong
'A
,
A
v
6.4. H;m chS cua lu~n van va d~ xu~t huang cho nhUng nghh~n CtIu tiSp theo ......... 69
Ph\ll\lc A: kSt qua nghien CtIu cua Hwa erh-cheng va ................................................. 70
viii
CaC chi s6 kinh te cua Vi~t Nam ............................................. ,.................................... 70
Phv h}c 2: Ket qua mo hinh nghien Clm cua Hwa Erh-Cheng .................................. 70
Ph\ll\lc 4.1: T6c dg tang truemg hfuIg nam khu vgc nong nghi~p va cong nghi~p ... 70
Ph\lI\lC 4.2: Ty tn;mg GDP nong nghi~p (Pa) va GDP cong nghi~p (Pi) trong GDP
................................................................................................................................... 71
Ph\ll\lC 4.3: D~u tu tl1!C tiSp nucrc ngoai dugc cAp gi.iy phep phan theo ngrum kinh
te (lO.y kS cac dg an con hi~u 19c d8n h8t ngay 31112/2013)..................................... 72
Ph\lI\lC 4.4: V6n d&u tu cho nong nghi~p, lam nghi~p, thuy san va cong nghi~p chS
biSn chS t~o trong v6n d&u tu phat tri€n toan xii hgi thgc hi~n theo gia so sanh 2010
phan theo ngrum kinh tS ............................................................................................ 72
Ph\ll\lc B: Dfr
li~u
mo hlnh nghien Clm ....................................................................... 73
Ph\ll\lc 5.1: Dfr li~u mo hinh Hwa Erh-Cheng ......................................................... 73
Ph\l h}c 5.2: Dfr li~u ham Cobb-Doughlas ................................................................ 74
Ph\ll\lc 5.3: KSt qua thgc hi~n h6i quy mo hinh Hwa Erh-Cheng ........................... 75
Ph\ll\lc 5.4: KSt qua h6i quy ki€m dinh White ham Hwa Erh-Cheng ...................... 78
Ph\ll\lc 5.5: KSt qua thgc hi~n h6i quy ham Cobb - Douglas .................................. 81
Ph\ll\lc 5.6: KSt qua h6i quy ki€m dinh White ham Cobb - Douglas ....................... 84
rAI L$U TI-IAM KIIAo ............................................................................................ 88
ix
DANH MVC ill VIET TAT
CN: Cang nghi~p
CNH: Cang nghi~p h6a
FDI (Foreign Direct Investment): D§u ill nvc ti~p nuac ngmii
GDP (Gross Domestic Product): T6ng san ph§m qu6c n9i
GNP (Gross National Product): T6ng san lm;mg qu6c gia
ICOR (Incremental Capital- Output Ratio): H~ s6 gia tang v6n d§u ra
NN: Nang nghi~p
aDA (Official Development Assistance): H6 trQ' phat trien chinh thuc
TFP (Total Factor Productivity): Nang suAt yeu t6 t6ng hQ'P
x
DANH MVC BANG
Bang 3.1: Dinh nghia eae bi~n eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ..................................... 38
Bang 3.2: Dinh nghla eae bi~n eua rna hinh ham Cobb-Douglas ................................ 39
Bang 4.1 : D6ng g6p eua nang nghi~p trong tf,e dQ tang tru
Bang 5.1: Ki~m tra tinh dung eae bi~n eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ......................... 52
Bang 5.2: K~t qua ki~m dinh d6ng lien k~t eua rna hinh Hwa Erh-Cheng .................. 53
Bang 5.3: H~ sf, h6i quy eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ............................................... 53
Bang 5.4: T6m t~t rna hinh eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ........................................... 54
Bang 5.5: Ph§n tieh phuong sai ANOVA eua rna hinh Hwa Erh-Cheng .................... 55
Bang 5.6: T6m cit rna hinh eua ham h6i quy phv eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ........ 56
Bang 5.7: Ky vQng d~u va k~t qua ham eua rna hinh Hwa Erh-Cheng ....................... 56
Bang 5.8: Ki~m tra tinh dung eae bi~n eua ham Cobb-Douglas .................................. 57
Bang 5.9: K~t qua kiSm dinh d6ng lien k~t eua ham Cobb-Douglas .......................... 58
Bang 5.10: H~ sf, h6i quy eua ham Cobb-Douglas ...................................................... 58
Bang 5.11: T6m cit rna hinh eua ham Cobb-Douglas .................................................. 59
Bang 5.12: Phan tieh phuong sai ANOVA eua ham Cobb-Douglas ........................... 60
Bang 5.13: T6m t~t rna hinh ham h6i quy phv eua rna hinh ham Cobb-Douglas ........ 61
Bang 5.14: Ky vQng dc1u va k~t qua eua ham Cobb-Douglas ....................................... 61
Bang 5.15: T6e dQ tang tru
nghi~p
........................................................................................................................... 62
Bang 5.16: Cc1u thanh d6ng g6p eua eae y~u t6 trong t6e dQ tang tru
nghi~p
(1986-2013) ................,...................................................................................... 63
xi
.
.
DANH MUC HiNH vA DO TID
Hinh 2.1: Nang su~t bien Clla lao dQng nong nghi~p
agiai do~ sa khai .................... 15
Hinh 2.2: Nang su~t bien clla lao dQng nong nghi~p agiai do~ dang phat tri.3n........ 16
Hinh 2.3: Nang su~t lao dQng va thu nh~p Clla mQt lao dQng nong nghi~p .................. 17
Hinh 2.4: Duemg t6ng san phfim nong nghi~p .............................................................. 21
Hinh 2.5: Qua trinh di ch chuy.3n lao dQng ................................................................... 22
Hinh 2.6: AM huang Clla trinh dQ cong ngh~ .............................................................. 32
Hinh 2.7: Khung ph§.n tich nghien Clru......................................................................... 36
Hinh 4.1 : GDPlNguai Vi~t Nam (theo gia so sanh 2010, tri~u d6ng) ........................ 45
Hinh 4.2 : GDP, GDP Nong
nghi~p,
GDP Cong nghi~p, GDP Dich Vll
Vi~t
Nam (theo
gia so sanh 2010, tY d6ng) ............................................................................................ 46
Hinh 4.3 : T5c dQ tang truang hfutg nam khu Vl,l'C nong nghi~p ................................... 46
Hinh 4.4 : T5c dQ tang truang h~ng nam khu Vl,l'C cong nghi~p ................................... 47
Hinh 4.5 : Ty tn;mg GDP nong
nghi~p
va GDP cong nghi~p trong GDP ................... .48
Hinh 4.6: V5n dAu tu cho nong nghi~p giai do~ 1986-2013 ......................................49
Hinh 4.7: DAu tu trl)'C tiSp nucrc ngoai duQ'c c~p gi~y phep ph§.n thea nganh kinh t~ (lfiy
k~ cac dl,l' an con hi~u ll,l'c dSn hSt ngay 31112/2013) ..................................................49
Hinh 4.8: V5n dAu tu cho nong nghi~p, lam nghi~p, thllY san va cong nghi~p che bi~n
ch8 t~o trong v5n dAu tu phat tri.3n toan xii hQi thl,l'c hi~n thea gia so sanh 2010 ph§.n
thea nganh kinh tS......................................................................................................... 50
Hinh 4.9: GDP khu Vl,l'C nong nghi~p va v5n dAu tu cho nong nghi~p Vi~t Nam giai do~n
1986-2013 ..................................................................................................................... 50
Hinh 4.10: GDP khu Vl,l'C nong nghi~p va s5 lugng lao dQng khu Vl,l'C nong nghi~p Vi~t
Namgiai dOl;ln 1986-2013 ............................................................................................ 51
lJiltlt Nguyft Biclt
I1
CHUONG 1: GI(~lI THI~U
1.1. yin d@ nghien cun
Nong nghi~p la m{lt trong nhung nganh san xuAt v~t chAt quan trQng trong qua trinh
phiit tri~n cua nhi~u qu3c gia tren th~ gicri. Khi rna m\lc tieu tang truemg va phat tri~n
kinh t~ Iuon la m{lt kY vQng Ian lao cua cac qu3c gia thi vai tro, vi tri cua nong nghi~p
l~i cang phai dugc quan tam han. Chinh vi v~y, cac t6 chuc, cac nha kinh t~ hQc v~n
khong ngimg tranh lu~n, nghien cuu, xay d\ffig cac cong trinh khoa hQc d~ gUip cac nha
quan Iy va ho~ch dinh chinh sach co cai nhin dUng dful d3i vcri nong nghi~p, tranh SlJ
m~t can bllng trong vi~c dua ra dUOng 13i phat tri~n.
Theo bao cao cua Chinh phu v~ tinh hinh kinh t~ - xa h{li nam 20 13, k~t qua 3 nam
thvc hi~n k~ ho~ch 5 nam (2011-2015) va nhi~m v\l2014-2015 Vi~t Nam da d~t dugc
nhi~u ti~n b{l quan trQng v~ phat tri~n kinh t~: thao gO' kho khan cho san xuAt kinh
doanh, h6 trg !hi truOng, giai quy~t ng xAu, hang tan kho va huang tin d\lng vao cac
linh VlJC uu tien. Nam 2011 tang truemg GDP d~t 6,24%, nam 2012 chi
d~t
5,25%; nam
2013 tang truemg quy sau cao han quy trucrc (quy I tang 4,76%, quy II tang 5%, quy III
tang 5,54%), ca nam ucrc tang khoang 5,4%. Binh quan 3 nam, GDP tang khoang
5,6%/nam. San xuAt cong nghi~p, xay d\ffig timg bucrc dugc ph\lc hai; khu VlJC nong
nghi~p ti~p tl)c tang truang 6n dinh; cac nganh dich V\l tang truang kha. Trong 9 thang,
s6 doanh nghi~p dang ky thanh l~p mm tang 10,8% va co tren 11,2 nghin doanh nghi~p
d§ ho~t d{lng tra l~i. ChAt IUQ'Ilg tang truemg co bucrc duqc nang len. V3n d~u tu dugc
sir d\lfig hi~u qua hem. H~ s3 gia tang v3n d~u ra (lCOR) giam ti.r 6,7 giai do~n 2008
2010 xu3ng con 5,53 giai do~n 2011 - 2013. Nang suAt lao d{lng nam 2013 tang 10,1%
so vcri nam 2010. CO' d,u kinh t~ ti~p tl)c chuy~n djch thea huang cong nghi~p hoa, hi~n
d~i hoa. Trong lInh VlJC cong nghi~p va xay dVng, Vi~t Nam dEl t~p trung phAt trh~n cac
nganh co ham lugng cong ngh~ cao, co gia trj gia tang lan, san xuAt hang xuAt kh~u,
cong nghi~p h6 trg, cong nghi~p ch~ bi~n nong Him thuy san. Ty trQng cong nghi~p ch~
bi~n, chS ~o tang til 60,2% nam 2010 len khoang 78% nam 2013. CO' du kinh tS va cO'
du lao d{lng nong thon chuy~n djch tfch ClJC; tY trQng nong lam ngu nghi~p trong kinh
~ nong thon giam; ty trQng lao d{lng nong nghi~p tren dia ban nong thon giam til 49,5%
nam 2010 xu3ng con 47% nam 2013. Nong nghi~p va nong thon luon dong gop quan
Dill" Nguyrt Bfch I 2
trQng vim Sl,I 6n dinh va phat tri~n kinh tS xii hQi cua dcit nuac. Trong linh Vl,IC dich
Vl,l,
timg nganh va doanh nghi~p thl,Ic hi~n !Ai co c:1u thea huang nang cao hi~u qua, suc
c~ tranh va t~p trung phAt tri~n cac linh Vl,IC co tiSm nang, 19i thS, co ham lugng khoa
hQc cong ngh~ va gia trl gia tang cao nhu cong ngh~ thong tin, truySn thong, till chinh
- ngan hang, v~ Uti, logistics, du lich, thuang m~i, phan ph6i... Tang truOng khu vl,IC
dich Vl,l d~t kha cao lien tI,lc trong 3 nam qua. Moi trubng' kinh doanh tiSp tI,lc dugc cM
thi~n. V6n FDI dang ky mai va thl,IC hi~n nam sau cao han nam truac, chiSm khoang
25% tl>ng v6n dfru tu toan xii hQi va dli ~p trung han vao cong nghi~p chS biSn, chS t~o,
cong ngh~ cao. Chin thang, v6n FDI dang k:Y tang 36,1 %, v6n thgc hi~n tang 6,4%; v6n
ODA
k:Y kSt tang 8,83%,
giai ngan tang 8,68%. Cung vai cac ngul>n v6n khac dang
duqc huy dQng, tl>ng v6n dfru tu toan xli hQi nam 2013 uac d~t 29,1 % GDP.
Gop phfrn cho Sl,I tang truOng tren khong th~ khong k~ dSn Sl,I dong gop cua nganh
nong nghi~p cho du nuac ta dli trai qua nhi~u giai do~n vai nhi~u Sl,I thay d6i v~ tu duy
va dubng 16i phat tri~n. Tir mQt nuac thuang xuyen thiSu luang thl,Ic, d~n nay kSt thlic
nam 2013, nganh Ilia g~o Vi~t Nam dli d~t san lugng g<;lO xucit khAu 6,681 tri~u tcin,
dimg thu 3 tren thS giai chi sau An DQ va Thai Lan, db'i s6ng nhan dan ngay cang cai
thi~n vS mQi m~t (Hi~p hQi luang thgc Vi~t Nam, 2014 ). Theo T6ng
C\lC
th6ng ke
(2013) va tinh toan cua tac gUl, rieng trong nam 2013, gia tri san xucit nong nghi~p (theo
. . gia so sanh 2010) phan thea nganh
ho~t
dQng tang so cung ky nam truac. Trong do,
trl>ng trQt tang 2.26%; chan nuoi tang 2.14%; djch
Vl,l
tang 3,33%. T6c dQ tang truang
GDP nganh nong nghi~p d<;lt khoang 2,66%.
Trong qua trinh cong nghi~p hoa a cac nuac dang phat tri~n, quy lu~t tcit ySu la ph§n
dong gop cua nong nghi~p trong t6c dQ tang truOng GDP se giam d§n cung v6i qua
trinh phAt triSn nhanh cua cong nghi~p va cac nganh kinh tS khac. Vi~t N am cling khong
n~ ngoai quy lu~t do. Tuy nhien, se la ngQ nh~ khi danh gia thcip vai
nghi~p trong vi~c dAy nhanh qua trinh cong nghi~p hoa.
tro cua nong
d Vi~t Nam, sau khi xac dinh
trong chic§n lugc phAt triSn kinh tc§ giai do~n 1976-1980 la "uu tien phat tri~n cong
nghi~p n~g ...", nghia la ngul>n 19c ~p trung cho cong nghi~p n~ng va thgc tc§ nong
nghi~p khong dugc dfru tu tuang xUng (v6n dfru tu cho nong nghi~p la 21 ,8% trong t6ng
sf, van dfru tu) dii dfuI dSn k~t qua la t6c dQ tang truOng cua thu nh~p quac dan d~t 0,4%
Dillil Nguyrt Blelt
I3
narn, tac dQ tang tnlemg cua t6ng sfm phAm nong nghi~p 1,9% nam, con cong nghi~p
dugc mong dqi tang truemg nhanh chi
d~t
0.6%,
I~m
phM binh quan la 22%,
th~m
chi
trong nam 1980 phai nh~p khAu luang thl}'C la 887,8 nghin t~n (Dinh Phi H6 va cQng
S\l', 2006). Til bai hQC kinh nghi~m do, trong chi~n lugc phM triSn kinh t~ cua d~t nuac
acae giai do~n sau, vai tro cua nong nghi~p d§ dugc nhin nh~n mQt cach th~n trQng
hem. Cl) the, giai do~ 1981-1985, chi~n lugc phat trien theo huang t~p trung vao vi~c
rna rQng va phat trien nong nghi~p trong nuac, ~o nSn tang cho phM triSn cong nghi~p;
giai do~n 1986-1990, chinh sach ~p trung vao cai cach tai chinh nhung v~n ti~p tl)c dAy
m~ pMt trien nong nghi~p; giai do~n 1991-2000, chi~n lugc kinh t~ t~p trung vao dAy
~ tang tnlemg cong nghi~p va cac nganh dich
Vl)
di doi vai phM trien nong nghi~p
6n dinh (Dinh Phi H6 va cQng Sl}', 2006). Ti~p theo, t~i D~i hQi IAn thu IX cua Dang
CQng san Vi~t Nam nam 2001 (Van ki~n D~i hQi Dang IAn thu IX, 2001) d§ nh~n m~
nQi dung ddy m~nh cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa d~t nuac nh~m dua nuac ta ra khoi
tiM ~ng kern phat trien, nang cao dai sang v~t ch~t va tinh thAn cua nhan dan, t~o n~n
tang de d~n nam 2020 nuac ta co ban tra thanh mQt nuac cong nghi~p theo huang hi~n
~. Nhu v~y, trong qua trinh nay, chung ta dAy nhanh tang tnlemg cong nghi~p nhung
v~ tren co so duy tri phat trien nong nghi~p.
Nong nghi~p 1uon 1a d~ tai dugc cac ea nhan, t6 chuc trong va ngoai nuac quan Him.
Do do cling d§ co nhi€u cong trinh nghit~n CUu cua cac tac gia v€ vi tri, vai tro cua nong
a
nghi~p, cac nhan t6 anh huemg d~n tang tnlemg nong nghi~p ... cac khu vl}'c, giai do~n
khae nhau. Rieng trong nghien cUu nay, tic gUl nh~n thAy, du chung ta dinh huang d~n
nam 2020 Vi~t Nam co ban tra thanh nuac cong nghi~p, cong nghi~p hoa dugc dAy
. m~ thi vai tro cua nganh nong nghi~p v~ khong dugc xem nhy. Do do vai mong
muan xac dinh m6i quan h~ gifra tang truemg nong nghi~p d6i vai tang tnlemg cong
nghi~p Vi~t Nam trong qua trinh cong nghi~p hoa, tim ki~m cac nguyen nhan dan d~n
tang truemg nong nghi~p Vi~t Nam, qua do co the dua ra mQt s6 ggi y v€ giai phap, tac
gift da chQn d€ tai "M6i quan h~ gifra tang tnlemg nong nghi~p va cong nghi~p trong
qua trinh cong nghi~p hoa Vi~t Nam".
1.2. Cau hoi nghien
c.ru
L~ van nay nghien cuu nh~m tra lai cho cac diu hoi nhu sau:
Dill/t Nguyft Bfelt
I4
Tang truang ngrum nang nghi~p co th\TC S\T tac d('>ng dSn t6c d('> tang truang
•
nganh cang nghi~p trong qua trinh cang
nghi~p
hoa Vi~t Nam hay khang?
NSu co, thi cfrn nhUng giai phap nao dS thuc dAy tang truang nang nghi~p nh&m
•
gop phfrn tac d('>ng tang tru<'rng cang nghi~p trong qua trinh cang nghi~p hoa Vi~t Nam?
1.3. M\lC tieu nghien cthI
•
M\lc tieu chung:
Dil chiSn lugc ph<it triSn kinh tS xa h('>i cua Vi~t Nam dSn nam 2020 la co ban dua
nuac ta tra thrum nuac cang
nghi~p,
thea do tang tru<'rng cang
nghi~p
dugc chu tr9ng
th8 nhung thea y kiSn cua tac gia, nang nghi~p vfut dong vai tro quan tr9ng trong qua
trinh cang nghi~p hoa cua d~t nu6c.
Do do d~ tai t~p trung nghien Clru, phan tich m6i quan h~ giiia tang tru<'rng nang
nghi~p va tang tru<'rng cang nghi~p nh&m xac dinh t~m quan tr9ng nh~t dinh cua nang
nghi~p trong qua trinh cang nghi~p hoa Vi~t Nam va ggi
y cac giai phap dS thuc dAy
tang truang nang nghi~p, gop phfrn tac d('>ng tang tru<'rng cang nghi~p trong qua trinh
cong nghi~p hoa.
M\lc tieu C\l thS:
•
+ Xac dinh S\T anh huang cua tang tru<'rng nang nghi~p dSn t6c d('> tang tru<'rng cang
nghi~p
trong qua trinh cang nghi~p hoa Vi~t Nam.
+ Nh~ djnh cac nhan t6 rum huang dSn t6c d('> tang tru<'rng nang nghi~p va milc d('>
dong gop cua cac nhan t6 do trong t6c d('> tang tru<'rng nang nghi~p dS ill do ggi
y cac
.giai phap thuc dAy tang tru<'rng nang nghi~p nh&m gop phAn tac d('>ng tang tru6ng cang
nghi~p
trong qua trinh cang nghi~p hoa Vi~t Nam.
1.4. Ph~m vi nghien cuu
•
Ph~m
vi n('>i dung: ngrum nang
nghi~p,
tang truang nang
nghi~p,
tang truang
cang nghi~p, tang tru<'rng kinh tS, m6i quan h~ giiia tang tru<'rng nang nghi~p va tang
truang cang nghi~p
ca nu6c
•
Ph~m
vi khang gian:
•
Ph~m
vi thai gian: 1986-2013
DiJlIi NguJlrt Hich
I5
1.5. Y nghia nghien ctru
De ali nghien CUu giup nh?n di~n duQ'c tAm quan tr9ng clla nong nghi~p d6i vai tang
truOng cong
nghi~p Vi~t
Nam trong qua trinh cong
nghi~p
hoa tren co sa mo hinh
nghien Clm dinh 1uQ'llg, ill do giup cho cac nha quan 1y va cac nha hOI;lCh dinh co thS t~p
trung cac chinh sach nhfun thuc d~y tang truang nong nghi~p gop ph~n h6 trQ' cho sv
tang truang cong nghi~p dS huang dSn m\lc tieu nam 2020 Vi~t Nam co ban tra thanh
nuac cong nghi~p.
1.6. K~t du lu~n van nghien cuu
Lu~ van nghien CUu g6m 6 chuang duQ'c trinh bay nhu sau:
Chuang 1 giai thi~u t6ng quan ve dS tai nghien clm bao g6m tom t~t nQi dung nghien
cUu, vAn dS nghien Clm, cau hoi nghien Clm, m\lc tieu nghien Clm, phl;lm vi nghien clm,
ynghla nghien Clm va k~t cAu 1u?n van.
KS tiSp, chuang 2 trinh bay co sa 1y thuySt co lien quan dSn vAn de nghien Clm do 1a
. m6i quan h~ gifra tang truang nong nghi~p vai cong nghi~p va ng6n g6c tang truang
nong nghi~p, do do nghien Clm se ~p trung vao cac nhom 1y thuySt vS nong nghi~p,
cong nghi~p, chuYSn dich co cAu kinh tS, m6i quan h~ gifra nong nghi~p vai cong nghi~p
va ngu6n g6c Clla tang truang kinh tS. D6ng thai, chuang nay cling tham khao cac
nghien Clm truac day co lien quan dSn vAn dS nghien Clm dS ill do co co sa ch9n 19C va
dua ra khung phan tich cho 1u?n van nghien clm.
Tir co sa 1y thuySt a chuang 2, trong chuang 3 se dua ra mo hinh nghien Clm dinh
1m;mg cling nhu phuang phap duQ'c su d\lng d~ thvc hi~n nghien Clm, cach lAy va xu 1y
du li~u, dinh nghla dS lam ro cac biSn clla mo hinh d6ng thai dua ra quy trinh phan tich
cho ca hai mo hinh.
TiSp theo, trong chuang 4 se khai quat thvc trl;lng kinh t~ Vi~t Nam trong qua trinh
cong nghi~p hoa dS lam ro han b6i canh clla vdn dS nghien Clm. C\l thS
se giai
thi~u
qua trinh
Vi~t
Nam Iva ch9n con duang cong
nghi~p
a chuang nay
hoa, cac giai dOl;ln
cong nghi~p hoa va mQt s6 mo ta th6ng ke cac chi s6 nong nghi~p, cong nghi~p Vi~t
Nam.
Billll NguJ'rt Bich
I6
Chuang 5 phan tich va thao lu~ kSt qua nghien cUu. DlJa tren kSt qua nghien Clru
cac gia thuySt nghh~n cUu se dUQ'c ch~p nh~n hay bac bo.
Sau cUng, dlJa tren kSt qua nghien cUu co duQ'c ti:r chuong 5, cac k~t lu~n v~ nghien
CUll se dUQ'c dua ra trong chuong 6. Cling trong chuang nay
se trinh bay mQt s6 giai
phap v~ m~t chinh sach, dong gop va y nghia thlJC ti8n cua lu~ van, h~ chS cling nhu
d~ xuAt cho nhung nghien cUu tiSp theo.
Bill It NgU)'fl BIeh
I7
CmtONG2
c
CO slJ LY THUYET V A cAc NGHIEN CUu LIEN QUAN
2.1. CO' salt thuy€t:
2.1.1. Mpt sA khdi niim
Nong nghi~p: lit mQt trong nhUng nganh san xuAt v~t ch:1t quan trQng cua n~n kinh
.ta qu6c dan. Ho?t de)ng nong nghi~p khong nhung gfut li~n v6i cac y~u t6 kinh t~, xii
hQi rna con g~n v6i cac y~u t5 tt} nhien. Nong nghi~p thea nghia re)ng bao gf,m: trf,ng
trQt, chan nuoi, him nghi~p vit thuy san (Dinh Phi HA, 2008).
Cong nghi~p: lit mQt bQ p~ cua n~n kinh t~, lit linh V1,[C san xU:1t hang h6a v~t ch:1t
rna san phfun dugc "ch~ t?O, ch~ bi~nll cho nhu c~u tieu dimg ho~c ph\lc V\l ho?t de)ng
kinh doanh ti~p theo. Day lit ho?t de)ng kinh t~, san xU:1t quy mo Ibn, dugc S\l h6 trg
c
thuc dAy m?nh me cua cae ti~n bQ cong ngh~, khoa hQc vit ky thu~t (Wikipedia, 2012).
Cong nghi~p h6a: la qua trinh chuy~n df,i din ban, toan di~n cae ho?t dQng san xU:1t,
kinh doanh, dich V\l vit quan 1.9 kinh t~ xii he)i ill su d\lng lao de)ng thu eong lit chinh
• sang su d\ll1g mQt cach phA bi~n suc lao de)ng eung v6i eong ngh~, phuong ti~n va
phuong phap tien ti~n, hi~n d?i d\la tren S\l phat tri~n eua eong nghi~p va ti~n be) khoa
hQc - cong ngh~, t?O ra nang sU:1t lao de)ng cao (Til di~n Bach khoa Vi~t Nam, 2005).
Tang truang kinh t~: lit S\l gia tang v~ quy mo san lugng qu5e gia ho~e quy mo san
luqng qu6e gia tinh binh quan tren d~u ngucri qua me)t thai gian nh:1t dinh (Malcolm
Gillis vit ce)ng S\l, 1983).
PMt tri~n kinh t~: lit qua trinh thay df,i toan di~n hon tang truang kinh t~, lien quan
den nhung v:1n de ehinh tri, van h6a, xii he)i, th~ ch~ (Nguyen TrQng Hoiti, 2010).
2.1.2. Lj thuyit v; nong nghiip
2.1.2.1 Ly thuyit v~ vai tro cua nang nghi~p il6i v6i tang trulmg kinh ti
•
Ricardo (1817)
Theo Ricardo (1817), d:1t dai san xU:1t nong nghi~p lit nguf,n g5c cua tang truang
kinh t~.
Dillh NgUYfl Rich I 8
Dan s6 ngay cang tang, nhu c~u luang thgc vi th~ ciing tang theo. Ma d.1t san xu.1t
nong nghi~p thi co gi6i h?Il, do do d~ dap Ung du nhu c~u luang thgc, nguai san xu.1t
phai rna rQng di~n tich tren d.1t x.1u han, lam chi phi dAu tu tang len nen 19i nht$l thu
dugc bi giam di. M~t khac, chi phi san xu.1t luang thgc, thgc phfun cao d§n d~n gia ban
hang hoa tang theo. D~ dam bao dai s6ng cong nhan a khu V\lC cong nghi~p, ti~n luang
. danh nghia bUQC phai tang va lam 19i nh~n Clla nha tu ban cong nghi~p bi giam. De
rna rQng d~u tu d§n d~n tang truang thi 19i nh~n la yeu t6 quan tf';mg. Nhung do gi6i
. . dAt nong nghi~p lam giam 19i nh~n cua ca nguai san xu.1t nong nghi~p l§n cong
nghi~p, ill do gay anh huang den tang truang kinh t~.
Ben Cilnh do, d.1t nong nghi~p co gi6i h~n lam cho tinh tr?Ilg du thira lao dQng xu.1t
hi~n, d6ng nghia v6i th.1t nghi~p, ban th.1t nghi~p gia tang. Tir do lam cho hi~u su.1t su
d1}Ilg lao d{lng th.1p va anhhuang d~n nang su.1t lao dQng, tang truang kinh t~ giam.
•
Oshima (1955)
Khu Vl}C nong nghi~p co du thira lao dQng nhung chi lilc thai V\l khong cang th~ng.
Do do d~u tu theo chieu sau cho ca nong nghi~p va cong nghi~p la khong kha thi vi
. nguAn 19c va trinh dQ lao dQng co gi6i h~n cua cac nu6c dang phat trien.
Oshima d~ nghj;
Giai do~n 1
Nhfun da d?Ilg hoa san xu.1t, giai quy~t nhu cAu lao dQng -
vi~c lam ngay ~i khu
\'\Ic nong nghi~p - nong thon rna khong c~n dich chuy~n qua khu vgc cong nghi~p
Oshima cho rdng nen dAu tu phat trien cho nong nghi~p theo chi~u rQng. DAu tu theo
. huang nay phil hgp v6i ngu6n v6n trong nu6c con h?Il hyp, trinh dQ ky thu~t nong
nghi~p tuang d6i va khong doi hoi v6n dAu ill Ian nhu dAu ill cho khu vgc cong nghi~p.
Giai do~n 2:
Day la giai dO?Il phai dAu tu dAng thai theo b~ rQng cac nganh nong nghi~p, cong
:'''Ilgtll~P va dich V\l. D6i v6i nganh nong nghi~p cAn phai da d~ng hoa san xuAt, (mg dl)Ilg
cOng ngh~ sinh hQc, san xuAt theo quy mo
Ian (trang tr~i) nhdrn rna rQng quy rno san
,·,......,.uf',. Con v6i nganh cong nghi~p, phai phat trien cong nghi~p chS bien, cong nghi~p
c.1p dAu vao cho nong nghi~p va cac nganh cong nghi~p tharn dl)Ilg lao dQng. Nhu
Dillll Nguyft Bleil I 9
v~y, phat tri€n nong nghi~p nghia 1£1 t~o di€u kien d€ rna rQng thi trubng cong nghiep,
tang them qui' rno san xuAt tir do rna rQng t6i da vi~c lam.
Giai do~ 3:
Phat tri€n cac nganh kinh t~ theo chi€u sau nhfun giarn nhu c§u lao dQng. Sg phat
tri€n cae nganh nong nghi~p, cong nghiep va dich V\l cua giai do~n 2 lam cho hi en tugng
thleu lao dQng ngay cang ph6 bi~n. Do do:
Trong nong nghiep d§.y nhanh co giai hoa va Ung dl)llg cong nghe sinh h9C dS tang
nhanh nang suAt lao dQng. Nong nghiep co th€ s6 lao dQng chuy€n sang khu V1JC cong
nghiep rna khong anh huang den t6ng san phfun nong nghiep.
Cong nghiep tiep t1)C phat triSn theo huang thay the san phfun nh~p kh§.u va chuySn
lao dQng.
• Johnston va Mellor (1961)
Trang bai viet "Vai tro cua nong nghiep trang phat triSn kinh te", Johnston va Mellor
dfi phan tich nhUng dong gop cua nong nghiep cho phat triSn kinh te, qua do neu len
ban chAt vai tro cua nong nghiep trong qua trinh tang truang kinh teo
Gia tling ngu6n cung iUfYng thvc
Ngoai nhUng thay d6i tt.r dinh v€ c§u, co th€ cho 1£1 c6 t§rn quan tr9ng h~n che, ti l~
gia tang c§u luang th\1c hang nam dugc xac dinh bai cong thuc: D = p + IJg, trang do p
va g l§n lugt 1£1 ti Ie tang truang dan s6 va tile tang truang thu ~p tren d§u nguai, va
IJ la dQ co gian c§u nong san theo thu nh~p.
Tang truang c§u luang thgc c6 y nghia kinh te to Ian trong rnQt n€n kinh tS kern
philt triSn vi nhi€u ly do. Thu nhAt, ~c diSrn cua h§u h~t cac qu6c gia kern phat tri€n
tren the giro Ia c6 ti Ie tang truang dan s6 cao ill 1 Yz den 3 ph§n tram, vi the tang
truang c§u b~ng ly do nay khong thoi cling dfi rAt Ian. Thu hai, dQ co gifin du luang
thgc theo thu nh~p t~i cac nuac kern phat tri€n cao han dang k€ so vai t~i cac nuoc thu
nh~p cao - c6 Ie len den 0,6 hay cao han t~i cac nuac thu nh~p thAp so vai 0,2 hay
0,3 t~i cac nuac Tay Au, Hoa Ky va Canada. Vi th~, rnQt ti Ie gia tang thu nh?P tren
Dillil Nguyft Bich
I9
v~y, phat tri~n nong nghi~p nghia la t<;lO di~u ki~n d~ rna rQng thj truOng cong nghi~p,
tang them quy rno san xuftt tu do rna rQng t6i da vi~c lam.
Giai dO<;lll 3:
Phat tri~n cac nganh kinh tS thea chi~u sau nhfun giarn nhu cc1u lao dQng. Sv phat
tri~n cac nganh nong nghi~p, cong nghi~p va dich V\l cua giai dO<;ln 2 lam cho hi~n IDqng
thiSu lao dQng ngay cang pha biSn. Do do:
Trang nong nghi~p d§y nhanh co giai h6a va Ung d\lng cong ngh~ sinh hQc d~ tang
nhanh nang suftt lao dQng. Nong nghi~p c6 thS s6 lao dQng chuySn sang khu vvc cong
nghi~p rna khong anh huang dSn tang san ph§m nong nghi~p.
Cong nghi~p tiSp t\lC phat triSn theo hu60g thay thS san ph§m nh~p kh§.u va chuySn
dich hu60g v~ xuftt khc1u. Nganh cong nghi~p tharn d\lllg lao dQng thu hc;p va nganh
cong nghi~p tharn d\lng v6n se rna rQng d~ nang cao suc cc;tnh tranh va giam nhu cc1u
lao dQng.
•
Johnston
va Mellor (1961)
Trong bai viSt "Vai tro cua nong nghi~p trong phat triSn kinh tS", Johnston va Mellor
da phan tich nhiing dong g6p cua nong nghi~p cho phat tri~n kinh tS, qua d6 neu len
ban chftt vai tro cua nong nghi~p trong qua trinh tang truang kinh t~.
Gia tling ngu6n cung luang th1,fc
Ngoai nhiing thay dai tv dinh v~ cc1u, co th~ cho la co tc1rn quan trQng h<;ln chS, ti l~
gia tang cc1u luang thvc hang narn dugc xac djnh bai cong thuc: D = p + I)g, trong do p
va g lc1n lugt la ti l~ tang truang dan s6 va ti l~ tang truang thu nh~p tren dc1u ngnai, va
IJ Ia dQ co gian cc1u nong san theo thu nh~p.
Tang truang cc1u luang thvc e6 y nghia kinh tS to 160 trang rnQt n~n kinh t~ kern
phat tri~n vi nhi~u ly do. Thu nhftt, d~c di~rn cua hc1u h~t eac qu6c gia kern phat triSn
tren th~ giai la c6 ti l~ tang truang dan s6 cao tU 1~ dSn 3 phdn tram, vi thS tang
tru6ng ec1u b~ng ly do nay khong thoi ciing da r~t 160. Thu hai, dQ co gian cc1u luang
thve thea thu nh~p t<;li cae nuac kern phat tri€n eao han dang k€ so vai tc;ti cae nu6c thu
nh~p cao - c6 Ie len d~n 0,6 hay eao han tc;ti cac nuae thu nh~p thftp so vai 0,2 hay
0,3 t<;li cae nuac Tay .Au, Hoa Ky va Canada. Vi thS, rnQt ti l~ gia tang thu nh~p tren
Dink
Nglly~t
Blch I 10
dAu nguOi cho tru6c se co tac dQng d6i v6i cAu nong sfm tl;li cac nu6c kem phlit tri~n
ml;lnh han dang k~ so v6i tl;li cac nu6c phat tri~n. N6u cung luang thlJC khong ma rQng
thea kip vui tang truang cAu, h~ qua co thS hI SlJ tang ml;lnh gia luang thlJc, dftn d6n
bAt man chinh tri va gay suc ep len ti8n luang, cimg vui nhUng anh huang bAt 19i
d6i vui 19i nh~ cong nghi~p, dAu tu va tang truang kinh t~.
Mil' rpng xuiit khJu nang scm
ma rQng xu§t khAu nong san co the Ill. mQt trong nhUng phuang ti~n hua hyn
MAt dS tang thu nh~p va tang thu nh~p ngol;li h6i a mQt d§t nu6c dang th\IC hi~n cac
Vi~c
n6 l\Ic phat tri~n. MQt m~t hang nong san xu§t khAu co Uri co th~ thuemg xuyen dugc
b6 sung VaG h~ thtmg cac rn~t hang nong san hi~n co; yeu cAu v6n cho vi~c d6i rnui do
thuang chi a rnuc vila phai va chu y~u phv thuQc VaG vi~c dAu tu tr\Ic ti~p, khong phai
b~ng ti8n cua nha nong. Di8u quan trQng tUc thai va to
Ian han Ill., d6i vui hAu h~t cac
nuuc kern phat trien, vi~c b~t dAu hay rna rQng san xu§t nong san xu§t khAu co the va
nen dong rnQt vai tro chi~n lugc trong vi~c gia tang ngu6n cung ngol;li h6i.
Chuyen giao lao dQng til khu V\IC nong nghi~p sang cac khu V\IC phi nong
nghi~p.
Trong chung rn\Ic rna ta co the ap dl)ng dugc rno hinh hai khu V\IC cua Lewis vui
gill. dinh v8 cung lao dQng hoan toan co dan, ta suy ra r~ng lao dQng danh cho nganh
cong nghi~p ch~ ~o va cac khu VlJC dang phat tri~n nhanh khac co the dugc lAy d~
dang til nganh nong nghi~p. M~t khac, n~u dan s6 nong thon thua that va nong nghi~p
co ti8rn nang rna rQng san lugng nhUng 10l;li hoa rnau sinh 19i, thi co the kho rna thu
dugc lao dQng VaG khu V\IC tu ban dang rna rQng nhanh chong. Dli th~ nao, t~p hgp lao
dQng danh cho cac khu V\IC dang rna rQng cling phai dugc lAy tir nong nghi~p trong
nhung giai dOl;ln phat triSn ban dAu, chi dan gian vi gAn nhu khong con ngu6n nao
khac.
Dong gop eua nang nghi~p eho
Tinh tflilllg ghlm sut truemg
S1.)'
t(lO l(ip v6n
ky cua khu V\IC nong nghi~p va S\I chuyen d6i co c§u
n8n kinh t~ la d~c diem cua tang truang, xac nh~ tAm quan trQng va S\I kho khan cua
vAn de tich Iuy v6n trong rnQt d§t nuuc kem phat trien. Co Ie day la y nghla quan trQng
nh§t cua rno hinh hai khu V\IC cua Lewis, trong do ti I~ tl;lo l~p v6n se xac dinh ti 1~ rna
Dinh Nguy?t Hieh
I 11
r9ng vi~c lam trong khu V1,lC tu ban co mirc luang cao clla n~n kinh t~; va ti 1~
rna
r9ng vi~c lam'trong khu V1,lC tu ban so vai tang truang tAng hrc lugng lao d9ng se
xac dinh t6c d9 giam th~ng du lao dQng nong thon cho d~n mQt di~m rna
a do, rnirc
luong khong con bi h~ ch~ bai trinh dQ nang su~t th~p va thu nh~p trong khu V1,lC rna
chi co th~ san x~t d€ duy tri mirc.tAn tliJ.i t6i thi€u.
Vi nguai ta v§n co th~ gia tang nang su~t trong nong nghi~p bfu1g nhUng phuang
ti~n rna chi doi hoi chi tieu v6n vira phai, cho nen khu V1,lC nong nghi~p c6 th~ thlJc
hi~n d6ng g6p rong cho cac yeu cAu v6n d€ phat tri~n co
sa h':l tAng va cong nghi~p
rna khong lam giam mirc dQ tieu dUng thAp, v6n la d~c trung Clla dan s6 nong nghi~p
acac nuac kern phat tri€n.
Gia tang thu nh~p ti~n m~t rong
nghi~p
a nong
thon nhu mQt cong C1,l kfch thich cong
hoa.
MQt trong nhung gia dinh dan gian hoa Clla mo hinh hai khu V1,lC la
khu V1,lC tu ban chi bi hliJ.n ch~ bai tinh tflilng thi~u h1,lt v6n.
vi~c
rna rQng
Ung vai gia dinh nay, SlJ
gia tang thu nh~p ti~n rn~t rong Clla nong thon khong phai la cong C1,l kich thich cong
nghi~p hoa rna la tra ngliJ.i cho SlJ phat triSn khu V1,lC tu ban.
•
Mo hinh Kuznets (1966)
Kuznets (1966) d§ tim ra cach xac dinh v~ d6ng g6p Clla nong nghi~p trong t6c dQ
tang truang GDP clla n~n kinh t~ nhu sau:
Gia dinh rfu1g n~n kinh te co 2 khu VlJC nong nghi~p va phi nong nghi~p (cac nganh
kinh te con l':li)
GQi:
c/f:
Ty trQng khu V1,lC nong nghi~p trong t6c dQ tang truang GDP
y
Va: gia tri GDP do nong nghi~p d6ng gop
Yn: ghi tri GDP do khu V1,lC phi nong nghi~p d6ng g6p
Y: tAng GDP Clla n~n kinh t~
Ra = AYa/Ya : t6c dQ tang truang GDP nong nghi~p
Rn
AYn/Yn: t6C dQ tang truang GDP khu V1,lC phi nong nghi~p
