MỘT SỐ CÂU HỎI XOAY QUANH TÁC PHẨM LÀNG CỦA KIM LÂN
Câu 1 : Phân tích khái quát môt số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện
- Thành công trong việc xây dựng tình huống truyện. Ông Hai trong truyện
là người rất yêu cái làng chợ Dầu của mình, luôn hãnh diện khoe về làng, ấy thế
mà ông lại phải nghe cái tin làng ông theo giặc, lập tề từ miệng những người tản cư
dưới xuôi lên khiến ông đau xót, tủi hổ đến khi cái tin làng theo Tây được cải chính
ông mới thoát khỏi tâm trạng đó.
* Ý nghĩa : - Truyện đã xây dựng được một tình huống đặc sắc, hấp dẫn, giàu
kịch tính đã góp phần bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước ở người nông
dân. Đặt nhân vật vào tình huống gay gắt ấy, tác giả đã thể hiện sự xung đột giữa
tình yêu làng quê và tình yêu nước, mà tình cảm nào cũng mãnh liệt. Đặc biệt trong
tình huống này buộc ông Hai phải lựa chọn: Làng hay nước. Và ông đã quyết
định : « Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù » . Với quyết
định này ta thấy rõ sự chuyển biến trong nhận thức và tình cảm của ông Hai. Tình
yêu làng đã phát triển thành tình yêu nước, yêu kháng chiến. Phải đặt nhân vật vào
tình huống đó mới góp phần thể hiện tình yêu nước, yêu k/c vốn tiềm ẩn trong con
người ông Hai.
- Cách dẫn truyện : Khéo léo, tự nhiên, kịch tính phát triển ngày càng cao( ông
Hai nghe tin làng theo giặc) dẫn đến thắt nút một cách tự nhiên, sáu đó cởi nút
( Nghe tin cải chính) một cách hợp lí.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí đặc sắc tinh tế: Tác giả đặt nhân vật vào tình
huống thử thách bên trong để bộc lộ chiều sâu tâm trạng. Đồng thời miêu tả rất cụ
thể, gợi cảm các diễn biến nội tâm qua các ý nghĩ, hành vi, ngôn ngữ, đặc biệt, diễn
tả rất đúng và gây ấn tượng mạnh mẽ về sự ám ảnh, day dứt trong tâm trạng nhân
vật. Điều đó chứng tỏ Kim Lân am hiểu sâu sắc người nông dân và thế giới tinh
thần của họ.


- Ngôn ngữ truyện: Đó là ngôn ngữ nông thôn nhuần nhị mà đặc sắc, gợi cảm,
nhiều chỗ như lời ăn tiếng nói hàng ngày tạo nên một không khí làng quê thân
quen, gần gũi. Đặc biệt là ngôn ngữ nhân vật sinh động giàu tính khẩu ngữ và

mang đậm sắc thái cá nhân. Qua ngôn ngữ ta hiểu được tính cách của nhân vật:
+ Ông Hai: ngôn ngữ của người nông dân chất phác, thật thà, thích nói chữ
+ Bà Hai : Nhỏ nhẹ, nhẫn nhịn, hiền lành
+ Mụ chủ nhà : Đánh đá, chua ngoa, tham lam nhưng cũng yêu làng, yêu
nước, quan tâm đến kháng chiến.
- Lời trần thuật và lời nhân vật : Có sự thống nhất về sắc thái, giọng điệu, do
truyện được trần thuật chủ yếu ở điểm nhìn của nhân vật ông Hai (mặc dù vẫn
dùng cách trần thuật ở ngôi thứ 3).
- Cách trần thuật linh hoạt, chi tiết sinh hoạt hàng ngày xen lẫn các chi tiết miêu
tả tâm lí làm cho câu chuyện sinh động, chân thực và đời thường hơn.
Câu 2: Nhan đề của truyện là "Làng" sao không phải là "Làng Chợ Dầu". Từ
nhan đề của truyện, em hiểu gì về chủ đề của tác phẩm ?
Gợi ý: Nhan đề của truyện là "Làng" không phải là “Làng Chợ Dầu” vì nếu là
“Làng Chợ Dầu” thì vấn đề mà tác giả đề cập tới chỉ nằm trong phạm vi nhỏ hẹp,
cụ thể ở một làng. Dụng ý của tác giả muốn nói tới một vấn đề mang tính phổ biến
ở khắp các làng quê, có trong mọi người nông dân. Bởi thế "Làng" là nhan đề hợp
với dụng ý của tác giả. Qua đó ta hiểu chủ đề của truyện: ca ngợi tình yêu làng quê
tha thiết của những người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp.
Như vậy, nhan đề "Làng" vừa nói lên được cái riêng là tình yêu làng của ông
Hai, đồng thời qua cái riêng ấy, cũng nói lên được cái chung: tấm lòng của những
người dân quê đất Việt.


Câu 3: Trong "Làng", Kim Lân có kể về ông Hai cứ múa tay lên mà khoe
nhà ông bị giặc đốt, đốt nhẵn. Chi tiết này dường như vô lý. Ý kiến của em như
thế nào? Ghi lại vắn tắt.
Gợi ý: Trong "Làng", chi tiết kể về ông Hai cứ múa tay lên mà khoe nhà ông bị
đốt nhẵn. Mới đọc chi tiết này, ta thấy dường như vô lý bởi ngôi nhà là cả một tài
sản quá lớn. Hơn thế nó còn gắn với bao kỷ niệm vui buồn rất thiêng liêng của mỗi
con người. Mất nó ai mà không xót xa đau đớn ? Nhưng ông Hai lại có cử chỉ

“Múa tay lên để khoe" đó là biểu hiện của tâm trạng sung sướng, sung sướng đến
tột độ. Tâm trạng này dường như có vẻ không bình thường. Đặt ông Hai trong
hoàn cảnh làng Dầu đang bị hai tiếng « việt gian » và ông Hai đang ở trong tâm
trạng đau khổ như thế nào mới thấy được sự vui sướng của ông Hai là có lí.Ông
không vui sướng sao được vì nhà bị tây đốt là bằng chứng hùng hồn rằng làng Dầu
của ông vẫn theo kháng chiến, theo cách mạng. Đó là một làng quê anh hùng, đứng
dậy chống thực dân Pháp. Chắc hẳn mất nhà ông Hai cũng đau lắm chứ, xót xa lắm
chứ. Nhưng dù thế nào thì nhà còn có thể xây dựng lại được, song danh dự của
làng đâu dễ lấy lại? Ông đã quên sự mất mát riêng để tự hào sung sướng trong vẻ
đẹp, sức mạnh chung của làng quê, đất nước. Có thể thấy niềm vui, nỗi buồn của
ông Hai luôn gắn liền với vận mệnh của Làng Dầu. Thế mới biết ông Hai yêu làng
quê tha thiết đến chừng nào! Tình yêu làng quê được mở rộng, hoà quyện trong
tình yêu tổ quốc thật sâu nặng và thiêng liêng.
Câu 4. Nêu một số truyện ngắn và bài thơ viết về tình cảm quê hương, đất
nước ? Hãy nêu nét riêng của truyện ngắn Làng so với những tác phẩm ấy.
* Truyện ngắn - thơ viết về tình cảm quê hương:
- Lòng yêu nước – E-ren-bua

- Quê hương - Tế Hanh

- Quê hương - Đỗ Trung Quân

- Lao xao - Duy Khán

- Quê hương - Giang Nam

- Buổi học cuối cùng - Đô-đê


* Nét riêng của “Làng”:

- Những truyện ngắn và thơ trên đều viết về lòng yêu quê hương đất nước
nhưng ở đó tình cảm mới đơn thuần là tình yêu, chưa mang tính khái quát, chưa có
tình huống rõ ràng để bộc lộ tình yêu ấy.
- Còn ở truyện ngắn “Làng”, tình yêu làng ở ông Hai đã trở thành niềm say mê,
hãnh diện, thành thói quen khoe làng của mình.
- Tình yêu làng quê phải được đặt trong tình yêu nước, thống nhất với tinh thần
kháng chiến khi đất nước đang bị xâm lược và cả dân tộc đang tiến hành cuộc
kháng chiến.
- “Làng” có tình huống được xây dựng hết sức đặc sắc, bất ngờ mà hợp lý.
“Làng” là lời khẳng định giai đoạn tìm đường và nhận đường của nền văn hoá
mới. Văn hoá kháng chiến chống Pháp trở thành một bộ phận của kháng chiến, tích
cực tham gia kháng chiến, phục vụ cho kháng chiến, cho niềm tin.
Câu 5: Phân tích đoạn:
“ - Thế nhà con ở đâu?
…
- Ừ, đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ con nhỉ? “
Qua đoạn đối thoại này, tâm trạng ông Hai có gì đặc biệt? Điều đó thể hiện
nỗi niềm sâu kín của nhân vật này như thế nào?
Gợi ý: Trong tâm trọng bị dồn nén và bế tắc, ông Hai chỉ còn biết trút nỗi lòng
của mình vào những lời thủ thỉ tâm sự với đứa con nhỏ còn rất ngây thơ. Đây là
một đoạn văn diễn tả rất cảm động và sinh động nỗi lòng sâu sa, bền chặt, chân
thành của ông Hai - một người nông dân - với quê hương, đất nước, với cách mạng
và kháng chiến.
Qua những lời tâm sự với đứa con nhỏ, thực chất là lời tự nhủ với mình, tự giãi
bày nỗi lòng mình, ta thấy rõ ở ông Hai:


- Khổ tâm vì nhầm tưởng làng mình theo Tây, nước mắt giàn giụa trên má (Tâm
trạng đau khổ).
- Bộc lộ tình yêu làng sâu sắc : Trong cuộc trò chuyện, ông đã hỏi con « Thế nhà

con ở đâu?” . Ông muốn đứa con nhỏ, thực chất ghi nhớ câu Nhà ta ở làng Chợ
Dầu. - Ông hỏi con những câu tưởng rất vu vơ, bởi đơn giản ông muốn được nghe,
được về làng Chợ Dầu, được thấy con trẻ nhắc đến ngôi làng mà mình yêu quý.
Qua chi tiết này ta thấy mặc dù đã quyết định thù làng nhưng trong sâu thẳm tâm
hồn, ông Hai vẫn yêu làng sâu sắc và mãnh liệt. Những day dứt, trăn trở trong lòng
ông chính là sự khẳng định tình yêu làng chợ Dầu luôn hiện hữu trong ông.
- Vì lầm tưởng làng theo giặc -> cả hai bố con ông đều trả lời khe khẽ, thủ thỉ.
Ông Hai xấu hổ cho làng ông, cho người dân quê ông: " Nước mắt ông lão giàn
ra, chảy ròng ròng trên hai má » chứng tỏ ông rất khổ tâm.
- Trong đoạn đối thoại này ta còn thấy ông Hai là người yêu nước, yêu k/c. Ông
đã đặt tình yêu yêu nước, yêu cách mạng lên trên tình yêu làng.
+ Ông đã hỏi con: Thế con ủng hộ ai?
Câu trả lời của đứa con út: "Ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm" hay chính là nỗi
lòng của ông. Ông chuyện trò với con hay đang giãi bày cho vơi bớt nỗi khổ, sự tủi
hổ, dằn vặt đang ám ảnh trong lòng ông suốt mấy hôn nay.
=> Những dòng đối thoại ngắn gọn, giản dị, sâu sắc, chân quê đã thể hiện được
nỗi lòng sâu kín trong lòng ông Hai Thu. Đó là tình yêu sâu nặng với cái làng chợ
Dầu và tấm lòng thuỷ chung với kháng chiến, với cách mạng mà biểu tượng là cụ
Hồ (Anh em đồng chí có biết cho bố con ông. Cụ Hồ trên đầu trên cổ xét soi cho
bố con ông). Tình cảm ấy vô cùng sâu nặng, bền vững và thiêng liêng (Cái lòng
bố con ông là như thế đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có bao giờ dám
đơn sai).