Phiên bản 1- tháng 10/2011

DỰ ÁN XÂY DỰNG VÀ KIỂM SOÁT
CHẤT LƯỢNG NÔNG SẢN THỰC PHẨM (FAPQDCP)

SỔ TAY HƯỚNG DẪN
LỒNG GHÉP GIỚI VÀO HOẠT ĐỘNG
ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG AN TOÀN THỰC PHẨM

Nhóm tác giả: nhóm chuyên gia kỹ thuật của Dự án FAPQDC
bao gồm:
Bà Phạm Thu Hiền, thành viên
Ông Trương Quang Hồng, thành viên
Bà Hàn Mai Hương, thành viên
Bà Denise Beaulieu, Chuyên gia Canada về Giới

Tháng 10 năm 2011


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Mục lục
Từ viết tắt

3

1.

4

2.

3.

TỔNG QUAN
1.1. Mục đích và mục tiêu của Sổ tay hướng dẫn

4

1.3 Cấu trúc và Hướng dẫn sử dụng

4

Tổng quan về Dự án Xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực phẩm - FAPQDCP

5

2.1. Tổng quan về Dự án

5

2.2. Phương pháp tiếp cận đối với vấn đề giới trong Dự án FAPQDC

6

Hướng dẫn lồng ghép giới đối với công việc quản lý: Trách nhiệm của các bên liên quan
3.1 Bối cảnh: Khung chính sách

7
7


3.2 Ở cấp hoạt động: Lồng ghép giới vào tất cả các hoạt động dự án
8
3.2.1 Cơ quan điều phối dự án Canada -CCA & Ban quản lý dự án tại Việt Nam-VPMU: Nhóm Quản lý 8
3.2.2 Sở NN & PTNT: cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật và tổ công tác
9
3.2.3 Các đối tác tham gia dự án thí điểm
10
3.3 Tổng quan lồng ghép giới của Dự án FAPQDC
4.

5.

6.

Hướng dẫn lồng ghép giới trong các dự án thí điểm

10
13

4.1 Mục đích của Hướng dẫn- Kết quả mong đợi và Đối tượng sử dụng

13

4.2 Các câu hỏi thường dùng

13

4.4 Công cụ thực hành và các câu hỏi giám sát

16


Hướng dẫn Lồng ghép giới vào đào tạo/tập huấn

17

5.1. Mục đích, kết quả mong đợi và đối tượng sử dụng

17

5.2. Các hoạt động/các bước chuẩn bị và tổ chức thực hiện đào tạo/tập huấn

18

5.3. Một số câu hỏi thường dùng

18

5.3. Lồng ghép giới như thế nào vào các bước của đào tạo/tập huấn

18

Hướng dẫn lồng ghép giới trong hoạt động tiếp cận thị trường và truyền thông

21

6.1. Mục tiêu/ Kết quả mong đợi/ đối tượng sử dụng

21

6.2. Xác định các nội dung hoạt động chính cần được lồng ghép giới


22

6.3. Các câu hỏi thường dùng

22

Phụ lục A: Lồng ghép giới vào tài liệu kỹ thuật của ngành hàng rau, quả

25

Phụ lục B: Lồng ghép giới vào Tài liệu kỹ thuật ngành hàng thịt lợn

29

Phụ lục C: Lồng ghép giới vào Tài liệu kỹ thuật ngành hàng thịt gà

34

2


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Từ viết tắt
CCA

Cơ quan điều phối Dự

án phía Canada


CCS

Chuyên gia chuỗi ngành hàng

CIDA

Cơ quan Phát triển Quốc tế Canada

DARD

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

FAPQDCP

Dự án Xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực phẩm

FQS

Chất lượng và an toàn thực phẩm

GPP

Thực hành sản xuất tốt

HACCP

Phân tích mối nguy và các điểm kiểm soát tới hạn

MARD


Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NAFIQAD

Cục Quản lý chất lượng Nông-Lâm sản và Thủy sản

TOF

Đào tạo nông dân

TOT

Đào tạo giảng viên

TOS

Đào tạo các bên liên quan

VPMU

Ban Quản lý dự án phía Việt Nam

3


Phiên bản 1- tháng 10/2011

1. TỔNG QUAN
1.1. Mục đích và mục tiêu của Sổ tay hướng dẫn

Mục đích chính của sổ tay hướng dẫn lồng ghép giới là hỗ trợ những nỗ lực của các đối tác
dự án trong việc lồng ghép giới vào hoạt động đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm.
Các mục tiêu cụ thể:
-

Cung cấp cách tiếp cận thực tế, từ thiết kế, lập kế hoạch đến giám sát, tích hợp các mối
quan tâm về giới (tức là lồng ghép) vào tất cả các hoạt động của dự án (dự án thí điểm,
đào tạo và tiếp cận thị trường/truyền thông), với trọng tâm là các dự án thí điểm;

-

Hình thành các nhóm, xây dựng một tài liệu tham khảo phổ biến được sử dụng bởi tất
cả các bên liên quan, tất cả các thông tin và các công cụ được yêu cầu cho việc lồng
ghép giới hiệu quả vào hoạt động đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm ;

-

Đảm bảo rằng các nhu cầu cụ thể của hai Giới được xem xét trong việc thiết kế, lên kế
hoạch và thực hiện các hoạt động về đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm.

1.2 Người sử dụng
Sổ tay hướng dẫn sẽ được sử dụng bởi tất cả các đối tác liên quan đến chất lượng an toàn thực
phẩm ở các cấp: tổ công tác chịu trách nhiệm việc thực hiện các dự án thí điểm, các ban
ngành, đơn vị, đối tác khác nhau tham gia vào thí điểm dự án1, đại diện cấp quốc gia và cấp
tỉnh của dự án bao gồm: Bộ NN & PTNT và Sở NN & PTNT, Văn phòng ban quản lý dự án
(VPMU) và Cơ quan Điều phối dự án phía Canada (CCA).

1.3 Cấu trúc và Hướng dẫn sử dụng
Ngoài phần giới thiệu, sổ tay hướng dẫn bao gồm năm phần khác nhau:
-


Phần hai trình bày một cái nhìn tổng quan về Dự án Xây dựng và kiểm soát chất lượng
nông sản thực phẩm (FAPQDCP) và các cách tiếp cận về lồng ghép giới.

-

Phần ba bao gồm Hướng dẫn lồng ghép giới dành cho các nhà quản lý và các vị trí lãnh
đạo ở các cấp khác nhau.

-

Phần bốn bao gồm Hướng dẫn lồng ghép giới vào các dự án thí điểm hoạt động trong
lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm .

-

Phần năm trình bày Hướng dẫn chi tiết về lồng ghép giới đối với các hoạt động đào tạo
trong lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm. Đào tạo là một phần quan trọng của
các hoạt động cung cấp do dự án FAPQDC thực hiện và đó là lý do tại sao toàn bộ phần
này sẽ trình bày về nhạy cảm giới trong hoạt động đào tạo.

-

Cuối cùng, phần thứ sáu là Hướng dẫn lồng ghép giới vào các hoạt động tiếp cận thị
trường và truyền thông.

Các nội dung nói trên được hoàn thành bởi ba phụ lục mô tả quá trình của việc lồng ghép giới
vào các hoạt động kỹ thuật của ba nhóm hoạt động chính của Dự án.
1


bao gồm các doanh nghiệp tư nhân, hợp tác xã, trang trại, cơ sở giết mổ, các doanh nghiệp kinh
doanh và phân phối
4


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Trong khi đó, đối với việc sử dụng, các bên liên quan cần áp dụng những hướng dẫn lồng
ghép một cách phù hợp với các công đoạn, các bước thực hiện dự án thí điểm, chuỗi giá trị cụ
thể và các hoạt động cụ thể . Như vậy, cách tiếp cận "từ trang trại đến bàn ăn" của Dự án
FAPQDCP cũng được áp dụng nhất quán trong việc sử dụng các hướng dẫn lồng ghép giới.
Hình 1: Cách tiếp cận theo chuỗi từ trang trại đến bàn ăn

Sơ chế đóng gói (lò giết
mổ, cơ sở sản xuất….)

Người tiêu dùng

Sản xuất

Vận
chuyển

Vận chuyển

Vận chuyển

Bán lẻ

2. Tổng quan về Dự án Xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực

phẩm - FAPQDCP
Phần này trình bày một cái nhìn tổng quan về Dự án FAPQDCP và cách tiếp cận trong việc
lồng ghép giới.

2.1. Tổng quan về Dự án
Dự án Xây dựng và Kiểm soát chất lượng Nông sản thực phẩm (FAPQDC) được Cơ quan
Phát triển Quốc tế Canada (CIDA) tài trợ, thời gian triển khai Dự án 5 năm. Cục Quản lý
Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) được Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn giao làm đơn vị chủ quản. Mục tiêu của Dự án là hỗ trợ cải thiện chất lượng, an
toàn thực phẩm và khả năng tiếp cận thị trường của hệ thống sản xuất nông sản thực phẩm
thông qua tăng cường quá trình sản xuất chế biến và hệ thống kiểm soát chất lượng. Cách tiếp
cận tổng thể của dự án FAPQDCP dựa trên bốn hợp phần chiến lược:
1.

Xây dựng các tài liệu kỹ thuật (quy trình thực hành chuẩn (SOPs), hướng dẫn) để áp
dụng thực hiện các Thực hành sản xuất tốt (GPP) trong tất cả các khâu theo chuỗi giá
trị ngành hàng qua cách tiếp cận « từ trang trại đến bàn ăn ». Những GPP trong chuỗi
ngành hàng (rau, quả, thịt gà và thịt lợn) dựa trên sự kết hợp dùng phương pháp phân
tích các mối nguy và kiểm soát theo nguyên tắc HACCP và các hướng dẫn của
Codex/OIE nhằm cải thiện chất lượng, năng suất và an toàn sinh học cho một số nông
sản được lựa chọn.

2.

Thử nghiệm/xác nhận giá trị của các tài liệu kỹ thuật để áp dụng thực hiện GPPs
(GAP, GAHP, và GMP) phụ thuộc vào chuỗi ngành hàng và quá trình chế biến) trong
bối cảnh của Việt Nam thông qua thực hiện các dự án thí điểm trong mỗi chuỗi ngành
hàng. Những dự án thí điểm này sẽ có sự tham gia rộng rãi của các bên liên quan từ
cấp trung ương đến tỉnh, huyện, xã. Mỗi dự án thí điểm sẽ có sự tham gia của các bên
liên quan tới chuỗi ngành hàng thực phẩm gồm cơ sở chế biến, phân phối và bán lẻ.


3.

Để hỗ trợ cho việc áp dụng và giám sát tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành và xây dựng
những tiêu chuẩn chất lượng mới dựa trên GPP trong dự án, cần cải tiến hệ thống kiểm
5


Phiên bản 1- tháng 10/2011

soát theo ba cách sau đây: (i) hỗ trợ việc đánh giá, xem xét lại các điều luật và các quy
định của Chính phủ Việt Nam về chất lượng thực phẩm (ii) Cải thiện hệ thống phòng
thí nghiệm theo tiêu chuẩn quốc tế như Thực hành phòng thí nghiệm tốt (GLP) và ISO
17025, iii) hỗ trợ xem xét về tổ chức và hoạt động của hệ thống thanh tra và thẩm định
chất lượng, ATTP.
4.

Chiến lược thứ 4 được thực hiện đó là chiến lược về bình đẳng giới mà sẽ được thực
hiện lồng ghép trong tất cả các hợp phần của dự án. Chiến lược này được triển khai và
đưa vào dự án trên cơ sở phân tích vai trò tương ứng của nam giới và nữ giới trong
toàn bộ chuỗi sản xuất sản phẩm nông nghiệp từ trang trại đến bàn ăn, đồng thời xem
xét các chiến lược và chính sách bình đẳng giới của Việt Nam. Kết quả chính mong
đợi đạt được là tạo điều kiện cho nam giới và nữ giới có được cơ hội bình đẳng trong
việc tham gia vào các hoạt động của Dự án thí điểm, các nhóm kỹ thuật được thành
lập bởi FAPQDCP, đạt được quan điểm chung của quan hệ đối tác giữa nam giới và
nữ giới tham gia vào các hoạt động quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm.

2.2. Phương pháp tiếp cận đối với vấn đề giới trong Dự án FAPQDC
Dự án FAPQDC đã thực hiện phân tích vai trò của các thành phần liên quan khác nhau tham
gia vào việc cải thiện chất lượng và an toàn thực phẩm của Việt Nam. Kết quả cho thấy cả

nam giới và nữ giới đều đóng vai trò quan trọng tuy nhiên lực lượng nữ lại thể hiện số lượng
đông đảo trong một số lĩnh vực, ví dụ: các hoạt động trong trang trại, bán buôn rau, cụ thể số
liệu như sau:
-

Một bộ phận dân số Việt Nam sống tại khu vực nông thôn chiếm 71%2, trong đó 80%
nữ giới và 60% nam giới cho biết nông nghiệp là công việc chính của họ, họ có thể là
chủ cơ sở/trang trại hoặc là đồng quản lý trang trại, hoặc là người làm công ăn lương;
Một vài nghiên cứu thực hiện tại Việt Nam khẳng định rằng nam giới và nữ giới làm
việc theo quan hệ đối tác khi cùng đưa ra các quyết định quan trọng trong hoạt động sản
xuất trồng trọt hoặc chăn nuôi;

-

Ngoài ra, các dữ liệu chung cho thấy phụ nữ Việt Nam chiếm 51% trên tổng số các vị
trí kỹ thuật và mặc dù không có dữ liệu cụ thể theo lĩnh vực nhưng có thể cho rằng với
tỉ lệ đó chắc chắn lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm cũng có tỉ lệ tương tự.

Nhìn chung, trong lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm đều thể hiện sự tham gia đầy đủ
của cả nam giới và nữ giới. Thực tế, phụ nữ vẫn tiếp tục đóng vai trò chính trong việc quyết
định mua thực phẩm an toàn nhưng như đã đề cập ở trên vai trò của phụ nữ chắc chắn không
bị giới hạn trong các khâu của chuỗi giá trị từ trang trại tới bàn ăn:
-

Phụ nữ là nông dân, họ thực hiện công việc và có trách nhiệm trong tất cả các khâu
trong chuỗi sản xuất ngành hàng rau và trái cây;

-

Phụ nữ tham gia vào hợp tác xã và đóng góp tích cực cho Ban chủ nhiệm của hợp tác

xã;

2

Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc, 2009, Trang 162.
Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP). 2009. Báo cáo phát triển con người: Vượt qua rào
cản: Di cư và phát triển con người. New York. Trang 187

3

6


Phiên bản 1- tháng 10/2011

-

Phụ nữ làm việc trong cơ sở giết mổ thực hiện các công việc như làm sạch thân thịt và
pha lóc, đóng gói.

-

Phụ nữ làm chủ các cơ sở bán buôn rau;

-

Phụ nữ là kỹ thuật viên trong phòng kiểm nghiệm và thú y viên trong đội thanh kiểm tra
đảm bảo thực phẩm đạt yêu cầu an toàn;

Mặc dù thực hiện nhiều vai trò như vậy nhưng phụ nữ vẫn phải đảm nhận thêm các vai trò

truyền thống khác như: nội trợ, lao động chân tay như làm cỏ hoặc chỉ đi chợ chuẩn bị và
mua thực phẩm. Do vậy, những đóng góp của phụ nữ trong vấn đề chất lượng và an toàn thực
phẩm không được ghi nhận thích đáng do phụ nữ chỉ thể hiện với một con số rất hạn chế về
vai trò mà họ thực hiện thay vì tất cả những vai trò khác nhau mà họ đã thực hiện như đã liệt
kê ở trên. Một trong những kết quả mong đợi quan trọng của Dự án FAPQDC là nhằm đảm
bảo phụ nữ có quyền tham gia vào các cơ hội của Dự án như đào tạo, tham quan trao đổi kinh
nghiệm, tiếp cận thông tin về những thực hành sản xuất đã được hoàn thiện tương tự như nam
giới. Dự án đã lựa chon các hoạt động ưu tiên để đạt được các kết quả này, đó là:
-

Đề cao vai trò quan trọng của phụ nữ trong tất cả các bước thực hiện của mô hình thí
điểm như bước lập kế hoạch, xây dựng kế hoạch, thực hiện và giám sát.

-

Đặc biệt chú ý đến các yếu tố cản trở phụ nữ trong việc tiếp cận cơ hội đạo tạo, và đảm
bảo rằng tất cả các hoạt động đào tạo đều xem xét đến yếu tố lồng ghép giới.

-

Lồng ghép giới vào tất cả các khía cạnh của dự án

-

Đảm bảo việc thực hiện lồng ghép giới là trách nhiêm của tất cả các đối tác tham gia dự
án bao gồm Cơ quan điều phối dự án phía Canada, Văn phòng ban quản lý dự án, các
nhóm chuyên gia kỹ thuật và các đối tác thực hiện dự án thí điểm tại địa phương.

Dự án FAPQDC thúc đẩy lồng ghép giới nằm trong khuôn khổ chia sẻ trách nhiệm giữa nam
giới và nữ giới cũng như tập trung vào cách thức cải thiện quan hệ giữa hai giới và thúc đẩy

sự tham gia của phụ nữ trong việc ra quyết định. Sổ tay hướng dẫn này là một buwocs quan
trọng đảm bảo việc lồng ghép giới được thực hiện đối với tất cả các hoạt động của Dự án.

3. Hướng dẫn lồng ghép giới đối với công việc quản lý: Trách nhiệm của
các bên liên quan
Phần này của Hướng dẫn trình bày một cái nhìn tổng quan về vai trò và trách nhiệm của các
bên liên quan trên khía cạnh lồng ghép giới vào các hoạt động, tiếp theo là những mô tả chi
tiết hơn về vai trò và trách nhiệm liên quan đến lồng ghép giới vào các hoạt động thực hiện
của Dự án FAPQDC.

3.1 Bối cảnh: Khung chính sách
Việc biên soạn sổ tay hướng dẫn lồng ghép giới này phù hợp với các ưu tiên về bình đẳng
giới của Việt Nam và Canada. Các ưu tiên của Việt Nam được trình bày trong Chiến lược
quốc gia về bình đẳng giới tại Việt Nam và các chiến lược giới cụ thể của Bộ Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn. Các ưu tiên của Canada trong việc lồng ghép giới vào các hoạt động
hợp tác phát triển được trình bày trong Chính sách của Bình đẳng Giới của CIDA, nhấn
mạnh tất cả các chương trình/dự án do CIDA tài trợ phải có Chiến lược bình đẳng giới được
lồng ghép trong tất cả các khía cạnh của chương trình hoặc dự án đó. Theo các khuôn khổ
7


Phiên bản 1- tháng 10/2011

chính sách chung, trách nhiệm của việc lồng ghép giới trong Dự án FAPQDCP sẽ là trách
nhiệm chung của cả đối tác Canada và Việt Nam.

3.2 Ở cấp hoạt động: Lồng ghép giới vào tất cả các hoạt động dự án
Trong tiểu mục này, trình bày trách nhiệm chung của tất cả các đối tác dự án trong việc lồng
ghép giới.


3.2.1 Cơ quan điều phối dự án Canada -CCA & Ban quản lý dự án tại Việt NamVPMU: Nhóm Quản lý
Đội ngũ quản lý của Cơ quan Điều phối dự án phía Canada (CCA) và Ban Quản lý Dự án
Việt Nam có trách nhiệm đảm bảo rằng các nội dung chính của Chính sách bình đẳng giới
của cả Việt Nam và CIDA được lồng ghép vào các hoạt động của dự án. Bước đầu tiên trong
việc hoàn thành yêu cầu này là để thực hiện phân tích giới3 trên cơ sở của chiến lược giới
được thiết kế với mục tiêu lồng ghép giới vào tất cả các bước và các hoạt động của dự án.
Trách nhiệm chung của các nhóm quản lý dự án đối với phía Canada và phía Việt Nam
trong việc lồng ghép giới:
-

Cung cấp thông tin cho đối tác dự án về các yêu cầu lồng ghép giới trong tất cả các hoạt
động có liên quan đối với 3 nhóm hoạt động chính do dự án FAPQDCP thực hiện.

-

Hướng dẫn, Giám sát việc thực hiện lồng ghép giới của các đối tác.

-

Cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho các đối tác dự án, bao gồm hướng dẫn, đào tạo và cung
cấp các tài liệu, công cụ phù hợp để lồng ghép giới vào các hoạt động.

Trách nhiệm của Cơ quan điều phối dự án phía Canada CCA:
-

Tạo điều kiện thuận lợi cho việc biên soạn và thực hiện chiến lược giới của dự án, phối
hợp chặt chẽ với VPMU, lên kế hoạch và xác định các hoạt động chính được đưa vào kế
hoạch hoạt động hàng năm.

-


Các hoạt động chính về lồng ghép giới tại Canada bao gồm: các chuyến tham quan khảo
sát, trao đổi kinh nghiệm, xây dựng các tài liệu kỹ thuật, thuyết trình cho các đối tác
Canada của dự án, các cuộc họp xây dựng kế hoạch hàng năm có sự tham gia của tất cả
các chuyên gia Canada.

-

Định kỳ báo cáo CIDA về tiến độ, những hoạt động, kết quả đạt được trong việc lồng
ghép giới vào các hợp phần và hoạt động của dự án.

-

Thông qua phối hợp với VPMU và các chuyên gia ngành hàng, đảm bảo việc lồng ghép
giới vào các tài liệu kỹ thuật của dự án.

Trách nhiệm của Ban quản lý dự án tại Việt Nam- VPMU:
-

4

Tuyển dụng và phối hợp chặt chẽ với các thành viên nhóm chuyên gia trong nước về
Giới và các nhóm chuyên gia kỹ thuật khác để lồng ghép giới trong việc xây dựng kế
hoạch hàng năm cho dự án cũng như thường xuyên giám sát và đánh giá kết quả đạt
được.

Tài liệu phân tích giới của Dự án FAPQDC
8



Phiên bản 1- tháng 10/2011

-

Hợp tác chặt chẽ với CCA, đảm bảo việc lồng ghép được thực hiện tại bước xây dựng
kế hoạch hàng năm và báo cáo định kỳ lên CIDA.

-

Thường xuyên trao đổi thông tin với đại diện CIDA tại Hà Nội và báo cáo với Chính
phủ Việt Nam cũng như các Bộ/ngành tham gia khác (Bộ Y tế, Bộ KH&CN) về các vấn
đề liên quan đến lồng ghép giới.

-

Với sự phối hợp với các chuyên gia ngành hàng và nhóm chuyên gia về Giới, hỗ trợ các
các đối tác của dự án (cụ thể là tổ công tác thực hiện mô hình thí điểm của Sở NN &
PTNT) thông qua các khóa tập huấn, hỗ trợ nguồn lực kỹ thuật và tài chính.

-

Tại các dự án thí điểm: Giám sát lồng ghép giới của các dự án thí điểm, bao gồm cả các
hoạt động đào tạo.

Tùy thuộc vào đặc điểm và tình hình của từng mô hình thí điểm mà sẽ quyết định mức độ
và cách thức tham gia, hỗ trợ của các chuyên gia ngành hàng hoặc các thành viên của nhóm
chuyên gia về giới.

3.2.2 Sở NN & PTNT: cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật và tổ công tác
Trách nhiệm chung của ba nhóm chuyên trách là:

-

Giới thiệu các yêu cầu lồng ghép giới vào tất cả các bước của các hoạt động mà 3 nhóm
này thực hiện;

-

Đảm bảo rằng lồng ghép giới được thực hiện trong tất cả các hoạt động dự án thí điểm:
nghiên cứu khảo sát ban đầu, áp dụng GPP, đào tạo, tiếp cận thị trường và giám sát như
các hướng dẫn được trình bày trong phần dưới đây;

-

Cán bộ kỹ thuật chuyên trách của Sở NN & PTNT có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với
các thành viên khác của Tổ công tác và Ban quản lý dự án để giám sát việc lồng ghép
giới vào các hoạt động của Dự án thí điểm.

Bảng 1 dưới đây mô tả trách nhiệm chính của ba nhóm đối với việc lồng ghép giới vào tất cả
các bước của các hoạt động.

9


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Bảng 1: Lồng ghép giới - Trách nhiệm của Tổ công tác thực hiện mô hình thí điểm
Các bước
Lập kế hoạch

Các hoạt động cụ thể

- Hoàn thành những phân tích về giới để tìm hiểu các vấn đề phát
triển nông nghiệp và nông thôn ảnh hưởng đến nam giới và phụ nữ
như thế nào. Thông tin chi tiết về phân tích giới được cung cấp tại
mục 4.4 (Cách thức Lồng ghép Giới trong các hoạt động)
- Xác định các kết quả cần đạt được tại bước xây dựng kế hoạch. Các
kết quả đầu ra phải được gắn liền với ưu tiên giới.
- Kế hoạch phải bao gồm các giải pháp để giải quyết sự bất bình đẳng
(nếu có) thông qua việc phân tích giới. Các giải pháp đó cần được
xác định rõ ràng và được trình bày trong kết quả đầu ra cần đạt
được. Ví dụ: «số lượng học viên nữ tham gia đào tạo chiếm một
nửa số lượng học viên».
- Kế hoạch cũng phải bao gồm các chỉ số để đo lường sự cải thiện và
nên kết hợp các nguồn lực để giám sát việc thực hiện các ưu tiên
giới. Đây có thể là các chỉ tiêu định lượng (tỷ lệ phần trăm số người
tham gia) hoặc chất lượng (những người tham gia có cảm thấy rằng
việc đào tạo mang lại hữu ích cho họ hay không).

Thực hiện và
Giám sát

- Việc thực hiện các hoạt động cần được giám sát thường xuyên để
đảm bảo thực hiện đúng với kế hoạch đề ra.
- Những thách thức phải được xác định và nếu cần thiết, cần phải có
những hành động khắc phục để đảm bảo các hoạt động nhạy cảm về
giới vẫn được tiến hành trong việc thực hiện các kế hoạch.
- Giám sát cần được tiến hành trên cơ sở các chỉ số được xác định ở
bước lập kế hoạch. Các chỉ số tương tự phải được sử dụng để đo
lường sự tiến bộ/cải thiện theo thời gian.

Đánh giá


Vào cuối giai đoạn xây dựng kế hoạch, cần xây dựng một kế hoạch
đánh giá các hoạt động khác nhau, trong đó cần có các chỉ số về lồng
ghép giới, cũng như xem xét mực độ thành công của việc thực hiện
lồng ghép giới.

3.2.3 Các đối tác tham gia dự án thí điểm
Trách nhiệm chính của các đối tác tham gia dự án thí điểm là thực hiện các yêu cầu lồng ghép
giới và báo cáo với Sở NN & PTNT và Ban quản lý dự án về tiến độ và kết quả.

3.3 Tổng quan lồng ghép giới của Dự án FAPQDC
Hình 1 trình bày một cái nhìn tổng quan về vai trò và trách nhiệm của các đối tác liên quan
đến lồng ghép giới vào các hoạt động của Dự án FAPQDCP, cũng như tổng quan về cơ chế
phối hợp giữa các đối tác. Bản tóm tắt trình bày những trách nhiệm cho mỗi nhóm. Thông tin
chi tiết về các hoạt động cần thực hiện để hoàn thành những trách nhiệm này được trình bày
10


Phiên bản 1- tháng 10/2011

trong phần bốn và năm - Lồng ghép giới trong các dự án thí điểm và Lồng ghép giới trong
hoạt động đào tạo.
Hình 2: Tổng quan Vai trò và trách nhiệm lồng ghép giới vào
hoạt động đảm báo Chất lượng an toàn thực phẩm

Khung chính sách
- Chính phủ Việt Nam: Chính sách
quốc gia
- Chiến lược giới của Bộ NN và PTNT
- Chính sách bình đẳng giới của CIDA


Áp dụng chính sách về giới của
CIDA và Việt Nam vào Dự án
FAPQDC: xây dựng và thực
hiện chiến lược

Văn phòng dự án/ Cơ quan
điều phối phía Canada

Chuyên gia ngành
hàng văn phòng dự án

Ban quản lý dự án
ở Việt Nam

Cán bộ quản lý/ Cán bộ kỹ thuật của Sở
NN và PTNT

- Chuyên gia ngành hàng (bao
gồm các chuyên gia về giới):
hỗ trợ
- Văn phòng dự án quản lý

Đưa ra các yêu cầu lồng ghép giới
cho tổ công tác tại các tỉnh, chịu
trách nhiệm và giám sát việc thực
hiện tại các mô hình thí điểm

Tổ công tác tại các tỉnh
Tổ công tác chịu trách

nhiệm việc thực hiện lồng
ghép giới tại các mô hình
thí điểm

Nông dân, cơ sở bán buôn, lò giết
mổ, điểm phân phối, hợp tác xã

Chủ động thực hiện lồng ghép
bình đẳng giới tại các mô hình
thí điểm

11


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Bảng 2: Tóm tắt Trách nhiệm lồng ghép giới vào hoạt động đảm báo chất lượng an
toàn thực phẩm
Các đối tác tham
gia dự án

Trách nhiệm lồng ghép giới trong tất cả các bước của việc thực hiện các
hoạt động đảm báo chất lượng an toàn thực phẩm
Thiết lập các
yêu cầu về
lồng ghép
giới

Cung cấp hỗ
trợ kỹ thuật

trong việc
thực hiện
yêu cầu lồng
ghép giới

Lồng ghép
giới trong
thiết kế dự
án thí điểm

Lồng ghép
giới trong việc
thực hiện dự
án thí điểm

Giám sát
lồng ghép
giới trong
các dự án
thí điểm và
các hoạt
động khác

Ban quản lý dự
án /Cơ quan điều
phối dự án phía
Canada
Cán bộ quản lý
Chuyên gia ngành
hàng

Nhóm chuyên gia
về giới
Tổ công tác
Phó Giám đốc/Tổ
trưởng tổ công tác
Cán bộ kỹ thuật
chuyên trách
Cán bộ kỹ thuật
kiêm nhiệm
Đại diện từ các
đơn vị khác (nếu
có)
Các cơ sở, đơn vị
tham gia dự án
thí điểm
Nông dân/Công
nhân
Hợp tác xã
Doanh nghiệp
kinh doanh và
phân phối
Cơ sở giết mổ
Cửa hàng bày bán

12


Phiên bản 1- tháng 10/2011

4. Hướng dẫn lồng ghép giới trong các dự án thí điểm

Phần này của hướng dẫn tập trung vào ba bước của dự án thí điểm: khảo sát điều tra ban đầu,
áp dụng Thực hành sản xuất tốt GPPs và quy trình thực hành chuẩn- SOP, và giám sát các dự
án thí điểm.

4.1 Mục đích của Hướng dẫn- Kết quả mong đợi và Đối tượng sử dụng
Mục đích của Hướng dẫn là để đảm bảo đều có sự tham gia và thể hiện vai trò, đóng góp về
lồng ghép giới của các bên liên quan trong mỗi dự án thí điểm .
Từng đối tác sẽ nắm được từng bước của hoạt động cần thực hiện cũng như yêu cầu lồng
ghép giới ở từng các bước đó. Nhóm hỗ chuyên gia về giới của dự án và các chuyên gia
ngành hàng sẽ hỗ trợ và giải đáp các thắc mắc khi áp dụng Hướng dẫn của việc áp dụng các
hướng dẫn này trong thực tiễn.

4.2 Các câu hỏi thường dùng
Một số câu hỏi thường dùng trong việc hướng dẫn lồng ghép giới vào các dự án thí điểm:
-

Các kết quả mong đợi của dự án thí điểm của bạn là gì? Bạn có thể xác định các kết quả
có được nhằm mục tiêu cải thiện mối quan hệ giữa nam giới và phụ nữ, phân chia lao
động công bằng hơn giữa họ hoặc cải thiện bình đẳng giữa nam giới và phụ nữ về
quyền và nghĩa vụ của mình?

-

Trong chuỗi giá trị ngành hàng hoặc lĩnh vực hoạt động của bạn, ai là người lao động
chính trong mỗi bước/công đoạn của quy trình? Nam giới hay Phụ nữ? Họ có tầm quan
trọng như thế nào?

-

Trong các nhiệm vụ và các hoạt động mà bạn cảm thấy, có hay không việc nam giới

hay phụ nữ bị đối xử khác biệt hoặc có quyền khác nhau trong việc tiếp nhận kiến thức
mới hoặc các nguồn lực khác? Có khi nào bất bình đẳng không?

-

Những ai được hưởng lợi chính trong các hoạt động của dự án thí điểm? Nam giới hay
Phụ nữ? Có những khác nhau gì trong sự tham gia của họ?

4.3 Các hoạt động cụ thể
Dưới đây là bảng tóm tắt việc lồng ghép giới vào ba bước chính của dự án thí điểm - điều tra
khảo sát ban đầu, áp dụng GPP và giám sát. Từ các hướng dẫn này, mỗi nhóm giám sát có thể
phát triển các phương pháp riêng, phù hợp với chuỗi giá trị ngành hàng hoặc với dự án thí
điểm của nhóm đấy. Nhóm chuyên gia về Giới của Dự án FAPQDC có thể giúp đỡ trong việc
góp ý tài liệu, công cụ và cung cấp hướng dẫn làm thế nào để thiết kế và sử dụng các tài liệu,
công cụ đơn giản và thiết thực, ví dụ như các bảng phân công công việc.

13


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Bảng 3: Tổng quan việc lồng ghép giới vào các dự án thí điểm
Các bước và hoạt động

Cách thức lồng ghép giới

Bước 1 - Điều tra khảo sát ban đầu/Phân tích giới
- Thiết lập nhóm nghiên cứu.
- Có được sự hiểu biết về các bước
trong chuỗi giá trị.

- Lập danh sách câu hỏi một cách cụ
thể trong chuỗi giá trị.
- Thu thập dữ liệu, bao gồm cả công
tác kiểm tra các cơ sở hiện có.
- Xử lý và phân tích dữ liệu : Phân
loại dữ liệu và xác định xu hướng và
các kiểu mẫu xuất hiện trong khi
phân tích.
- Kết luận và kiến nghị của nhóm
nghiên cứu điều tra.
- Lập kế hoạch để xác định các bước
tiếp theo.
- Xác định các chỉ số về hiệu suất, bao
gồm chỉ số kỹ thuật và xã hội (giới
tính)

- Bao gồm cả nam giới và phụ nữ có chuyên môn trong
nhóm và cung cấp cho họ điều kiện làm việc bình đẳng
- Phỏng vấn cả nam giới và phụ nữ trong các cuộc điều
tra
- Thu thập dữ liệu về bất bình đẳng giới: Cần chú ý đến
các câu hỏi hoặc tình huống ảnh hưởng khác nhau đến
nam giới và phụ nữ , thu thập tất cả các chỉ số của cả
nam giới và phụ nữ.
- Xác định nam giới hay nữ giới có cơ hội tiếp cận và
kiểm soát các cơ sở sản xuất
- Sử dụng các kỹ thuật thu thập dữ liệu như nhau cho tất
cả các nhóm cần điều tra. Khi cần sẽ sử dụng phương
pháp phỏng vấn riêng biệt để cho phép họ chia sẻ thông
tin một cách tự do.

- Phân tích ý kiến của cả nam giới và phụ nữ.
- Phân tích sự khác biệt giữa nam giới và phụ nữ trong
mỗi nhiệm vụ cụ thể của chuỗi giá trị ngành hàng: tiếp
cận và kiểm soát nguồn lực sản xuất, nhu cầu giới hiện
tại và nhu cầu giới chiến lược, các yếu tố có thể ảnh
hưởng đến sự bất bình đẳng (nếu có).
- Xác định các kết quả có thể áp dụng cho nam giới và
phụ nữ: ví dụ, có nhu cầu cụ thể tại nơi làm việc hoặc
yêu cầu sức khỏe.

Bước 2- Áp dụng GPP
- Cần xây dựng kế hoạch về sự thay
đổi trong việc áp dụng các GPPs.
- Xây dựng SOP.
- Đào tạo và hướng dẫn áp dụng GPP
(xem phần 5 của Sổ tay Hướng dẫn).
- Ứng dụng GPP: Khâu trang trại (đối
với công nhân kỹ thuật, quản lý,
công nhân sản xuất trực tiếp) và
khâu ngoài trang trại (vận chuyển, lò
mổ, thị trường tiêu thụ).

- Nội dung đào tạo phù hợp với cả nam giới và phụ nữ
nhưng đối tượng mục tiêu tham gia đào tạo là những
người sẽ trực tiếp tham gia vào chuỗi ngành hàng. Để
biết thêm chi tiết về làm thế nào để giới lồng ghép vào
các hoạt động đào tạo, hãy tham khảo phần 5 - Hướng
dẫn lồng ghép giới trong hoạt động đào tạo
- Cả nam giới và nữ giới thực hiện các hoạt động ở từng
giai đoạn, cả khâu trong các trang trại và bên ngoài

trang trại.
- Hướng dẫn thực địa: 2 hoặc 3 thao tác hướng dẫn thực

14


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Các bước và hoạt động
- Đầu tư cơ sở hạ tầng .
- Thiết lập hệ thống kiểm soát chất
lượng.
- Xác định thuộc tính vai trò và trách
nhiệm để áp dụng GPPs mới.

Cách thức lồng ghép giới
tế cho cả nam giới và nữ giới.
- Cơ sở hạ tầng được xây dựng cho phù hợp với nhu cầu
của cả nam giới và nữ giới, ví dụ. một số cơ sở không
có khu vực nghỉ ăn trưa.
- Thực hiện phân công công việc cho mỗi nhóm: nam
giới và phụ nữ.

Bước 3- Giám sát
- Thiết lập nhóm giám sát của dự án
thí điểm.

- Thành phần của một đội giám sát gồm cả nam giới và

- Sau hoạt động điều tra khảo sát, Sử

dụng các chỉ số đã xây dựng về hiệu
quả công việc để so sánh kết quả
trước và sau khi thực hiện GPPs và
cần ghi chép lại các hoạt động này,
ví dụ như sử dụng bảng giám sát.

- Bao gồm các bên liên quan dự án: thực hiện phỏng vấn,

- Thu thập các dữ liệu tại cơ sở.
- Phân tích dữ liệu, kiểm tra và đánh
giá định kỳ .
- nhóm giám sát gồm các bên liên
quan : cán bộ kỹ thuật, quản lý,
người hưởng lợi.
- giám sát ở ba cấp độ : tự giám sát,
giám sát bên thứ ba và kiểm tra giám
sát của các cơ quan chức năng .
- Báo cáo đánh giá các mức độ áp
dụng GPPs.

phụ nữ.
thu thập ý kiến, đảm bảo có cả ý kiến của nam giới và
nữ giới, bao gồm cả Đối tượng hưởng lợi từ các hoạt
động của dự án.
- Đảm bảo sự tham gia của những người trực tiếp tham

gia các hoạt động trong chuỗi giá trị ngành hàng.
- Chỉnh sửa các tài liệu GPPs để đảm bảo việc áp dụng

phù hợp với các bối cảnh, khu vực khác nhau, ví dụ:

xem xét đến quy mô khác nhau của các trang trại, sự
khác biệt giữa miền Nam và miền Bắc Việt Nam; và
nhu cầu khác biệt giữa nam giới và nữ giới.
- Trong quá trình phân tích, nếu thấy những điểm khác

biệt trong việc áp dụng GPP, cần cố gắng tìm hiểu lý do
tại sao các bên liên quan không thể áp dụng một cách
chính xác và cần tìm hiểu nguyên nhân này ở cả phía
nam giới và phụ nữ.
- So sánh kết quả trước và sau khi thực hiện GPP, đưa ra

các đề xuất về làm thế nào để cải thiện tác động đến cả
nam giới và nữ giới.

15


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Bảng 4: Kế hoạch giám sát và đánh giá
Các chủ
đề/câu hỏi
thường dùng
và các kết
quả cần đạt
được

Nguồn dữ liệu/Phương pháp thu thập dữ liệu
Phỏng
vấn nhóm

Nhóm
trọng
điểm

Phỏng
vấn cá
nhân

Thăm
thực địa

Thảo luận tại
các cuộc họp

Có bao nhiêu
phụ nữ tham
gia đào tạo?
Phụ nữ có
nhận thấy sự
hữu ích của
việc tham gia
đào tạo?

tài liệu do
Tổ công tác
hoặc Dự án
soạn thảo

Các nguồn
khác


Báo cáo đào
tạo
phỏng vấn
ngắn với
học viên
nữ

Bảng đánh
giá về đào
tạo do học
viên thực
hiện

4.4 Công cụ thực hành và các câu hỏi giám sát
Việc giám sát lồng ghép giới vào các dự án thí điểm phải được thực hiện thường xuyên. Mục
tiêu là để so sánh kết quả dự kiến với kết quả đạt được. Nhóm giám sát sau đó phải tham
khảo kế hoạch thực hiện và thu thập dữ liệu dựa trên kế hoạch. Các dữ liệu thu thập phải
được phân bổ theo giới tính, báo cáo về số lượng nam giới và phụ nữ tham gia vào tất cả các
hoạt động và kết quả đạt được cho mỗi nhóm. Các công cụ sau đây có thể được sử dụng để
ghi lại thông tin cần thiết trong việc đánh giá kết quả đạt được.
Bảng 5: thu thập dữ liệu phục vụ cho giám sát
Kết quả

Chỉ số

Nguồn dữ liệu

Xin vui lòng chỉ
ra ở đây các kết

quả dự kiến sẽ
lồng ghép giới
vào các dự án thí
điểm.

Ở đây bạn phải
chỉ ra bạn đang có
kế hoạch như thế
nào để đánh giá
kết quả đạt được

Bạn nhận được
thông tin từ
nguồn nào?
Những người
tham gia? Cán bộ
Quản lý? Hệ
thống tư liệu của
Dự án

Phương pháp
thu thập

Tần số và trách
nhiệm

Bạn sẽ tìm thấy
những thông tin
thông qua các
cuộc phỏng vấn,

thảo luận nhóm
trọng điểm, tiếp
cận hệ thống tư
hiệu ?

Ai chịu trách
nhiệm thu thập
thông tin, phân
tích thông tin và
tần xuất thực hiện
như thế nào?

16


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Các câu hỏi để hướng dẫn phân tích dữ liệu trong hoạt động điều tra khảo sát ban đầu
và hoạt động giám sát
Cần phải phân tích thông tin sau khi thu thập. Câu hỏi khi thỏc hiỏn phân tích bao gỏm:
-

Các loại hình và xu hướng gì? có điểm chung nào và có gì khác nhau trong các thông
tin mà 2 giới cung cấp? Có sự khác biệt như thế nào giữa công việc của nam giới và phụ
nữ không? Các loại hình tham gia của phụ nữ và nam giới trong các hoạt động của dự
án có gì khác nhau?

-

Tại sao những sự khác biệt xảy ra? Làm thế nào bạn có thể tìm ra lý do cho sự khác biệt

của 2 giới ?

-

Có sự khác biệt trong quan điểm của các nhóm liên quan (nam giới và phụ nữ) về
những lợi ích dự án là mang đến cho họ? Bất kỳ nhóm (nam hay nữ) gặp trở ngại gì
trong việc tiếp cận các hoạt động của dự án?

-

Nam giới và phụ nữ nghĩ gì về những vấn đề mà bạn đã phát hiện ra trong nghiên cứu
này?

-

Các yếu tố nào ảnh hưởng đến việc tiếp cận của nam giới và của phụ nữ đối với cơ hội
đào tạo và các cơ hội khác của dự án?

-

Làm thế nào để tác động đến sự thành công của dự án thí điểm?

Việc giám sát lồng ghép giới có thể được thực hiện hàng tháng bởi các nhân viên của Ban
quản lý dự án VPMU và hoạt động giám sát sẽ được hoàn tất bởi nhóm chuyên gia về giới tại
giai đoạn đánh giá kết thúc pha thực hiện mô hình thí điểm.

5. Hướng dẫn Lồng ghép giới vào đào tạo/tập huấn
5.1. Mục đích, kết quả mong đợi và đối tượng sử dụng
-


Hướng dẫn Lồng ghép giới vào đào tạo, tập huấn được thiết kế nhằm thúc đẩy sự tham
gia bình đẳng của phụ nữ và nam giới, nhất là phụ nữ vào toàn bộ chương trình đào
tạo/tập huấn do Dự án Xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực phẩm tổ chức.

-

Kết quả mong đợi: Bản Hướng dẫn được đưa vào áp dụng trong quá trình xây dựng kế
hoạch và thực hiện các khóa đào tạo.

-

Hướng dẫn được áp dụng cho các khóa đào tạo cho giảng viên (TOT), đào tạo nông dân
(TOF) và đào tạo cho người lao động, công nhân sơ chế đóng gói, giết mổ, vận chuyển
và người kinh doanh tham gia vào mô hình thí điểm (TOS) cho cả 3 chuỗi ngành hàng
là rau/quả, lợn và gia cầm. Do vậy, các cá nhân, đơn vị tham gia vào quá trình tổ chức
và thực hiện đào tạo, tập huấn trong khuôn khổ dự án là những người sử dụng Hướng
dẫn này.

-

Ban Quản lý Dự án, Tổ Công tác của tỉnh có trách nhiệm cuối cùng về việc kiểm soát
giới đã được lồng ghép vào quá trình đào tạo.

17


Phiên bản 1- tháng 10/2011

5.2. Các hoạt động/các bước chuẩn bị và tổ chức thực hiện đào tạo/tập huấn
Để thực hiện lồng ghép giới, việc đầu tiên là cần xác định các hoạt động hay bước tiến hành

cần thực hiện trong quá trình tổ chức và thực hiện đào tạo/tập huấn. Đây là cơ sở quan trọng
đế tiến hành lồng ghép giới vào các bước cụ thể.
-

Một là, chuẩn bị cho tập huấn: Bao gồm xác định đối tượng tập huấn; Lựa chọn tập
huấn viên/người hướng dẫn; Đánh giá nhu cầu đào tạo; và Xác định thời gian và địa
điểm.

-

Hai là, Xây dựng nội dung tập huấn

-

Ba là, Xây dựng phương pháp tập huấn

-

Bốn là, Viết báo cáo tập huấn

5.3. Một số câu hỏi thường dùng
-

Làm thế nào để phụ nữ và nam giới có thể tham gia bình đẳng vào các khóa đào tạo/tập
huấn?

-

Các yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến sự tham gia của phụ nữ và nam giới vào đào
tạo/tập huấn?


-

Các khía cạnh giới nào cần được quan tâm trong công tác chuẩn bị, phương pháp và nội
dung tập huấn?

-

Ai có trách nhiệm chính trong việc lồng ghép giới ở mỗi bước thực hiện? Ai có trách
nhiệm chính trong việc đảm bảo lồng ghép giới được thực hiện trong toàn bộ quá trình
tổ chức và thực hiện khóa đào tạo/tập huấn?

5.3. Lồng ghép giới như thế nào vào các bước của đào tạo/tập huấn
Lồng ghép giới vào qúa trình chuẩn bị cho tập huấn
-

Đánh giá nhu cầu đào tạo: Đây được xem là hoạt động quan trọng trước tập huấn nhằm
tìm hiểu có sự khác biệt về nhu cầu đào tạo giữa nam và nữ, nhất là ở cấp cơ sở. Nam,
nữ có thể có những ý kiến khác nhau về nội dung, cách thức tổ chức đào tạo, tập huấn;
thời gian và địa điểm. Đây cơ sở để xây dựng kế hoạch đào tạo/tập huấn

-

Xác định đối tượng tập huấn: Sự cân bằng tỷ lệ nam nữ tham gia các khóa đào tạo là
yêu cầu quan trọng để đảm bảo nam, nữ có cơ hội bình đẳng trong tiếp cận với kiến
thức và kỹ năng mới. Để có thể có số lượng nam, nữ tham gia như mong muốn, cần
phân tích về giới trong các công việc liên quan đến đối tượng của khóa tập huấn– những
người có vai trò chủ chốt trong việc thực hiện các công việc tiếp theo sau tập huấn. Lập
danh sách và có giấy mời trực tiếp đối với nam, nữ đã được lựa chọn theo hướng ưu tiên
phụ nữ tham gia.


-

Lựa chọn giảng viên/tập huấn viên: Sẽ là lý tưởng nếu các tập huấn viên, giảng viên có
kiến thức và hiểu biết về giới. Yêu cầu về lồng ghép giới trong khóa đào tạo cần được
đưa vào Điều khoản tham chiếu/Hợp đồng. Dự án có thể cung cấp các tài liệu về giới và
Bản Hướng dẫn lồng ghép giới này cho các giảng viên tham khảo và yêu cầu áp dụng
các gợi ý trong quá trình tập huấn.

18


Phiên bản 1- tháng 10/2011

-

Xác định thời gian và địa điểm: Lưu ý những yếu tố nhằm đảm bảo sự thuận lợi cho cả
nam và nữ, nhất là nữ ở cơ sở, ví dụ địa điểm gần nơi ở, thời gian không quá kéo dài…
Lồng ghép giới vào Phương pháp tập huấn hay Phương pháp tập huấn có nhạy cảm
giới
Lồng ghép giới vào phương pháp tập huấn cần đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

-

Thu hút sự tham gia thảo luận, hỏi đáp, chia sẻ kinh nghiệm tích cực của cả nam và nữ

-

Tổ chức các thảo luận nhóm nam, nữ riêng (nhất là đối với các tập huấn TOF, TOS) để
khuyến khích sự tham gia tích cực. Điều này xuất phát từ thực tế ở cấp cơ sở, phụ nữ có

thể ít tham gia phát biểu ý kiến nếu thảo luận cùng nam giới.

-

Khuyến khích nam nữ (nhất là nữ - TOF) tham gia điều hành thảo luận trong quá trình
tập huấn

-

Giảng viên cần thể hiện sự động viên, khuyến khích và ghi nhận đóng góp, cố gắng của
cả nam và nữ

-

Giảng viên nên tránh phê bình trực diện đối với các nhóm ít có sự tự tin trong quá trình
tập huấn

-

Nên hướng vào các “nhóm ít tự tin” để thu hút sự chia sẻ ý kiên của họ

-

Quan sát và ghi nhận những ý kiến khác nhau của nam và nữ
Lồng ghép giới vào xây dựng nội dung tập huấn
Dự án đã xây dựng một Tài liệu riêng về Lồng ghép giới trong nội dung tập huấn kỹ
thuật, ngành hàng thịt lợn, thịt gà và ngành rau /quả. Tài liệu này đề cập một cách chi tiết
những câu hỏi, những vấn đề cần lưu ý trong nội dung đào tạo của mỗi ngành hàng.
Dưới đây là một số gợi ý về khía canh giới liên quan đến nội dung tập huấn kỹ thuật nói
chung cho cả 3 ngành hàng. Vấn đề xuyên suốt cần ở đây là cần tìm hiểu sự khác biệt

giới trong chuỗi ngành hàng, cụ thể là:
Tùy theo chương trình, thời gian của từng khóa tập huấn (TOT, TOF, TOS) xây dựng bổ
sung một phần về nội dung Lồng ghép giới vào trong chương trình khóa tập huấn. Nội
dung bài giảng về Lông ghép giới cần đạt được các nội dung chính sau đây:
-

Giới thiệu về bình đẳng giới, khái niệm, mục đích, yêu cầu cần đạt được

-

Phân tích về giới: Nam, nữ tham gia chủ yếu trong các khâu nào của chuỗi giá trị, liên
quan đến từng SOP nào? Nam hay nữ, ai có điều kiện/nguồn lực gì để tham gia vào
các chuỗi hay từng SOP?

-

Tìm hiểu những khó khăn mà nam và nữ khi tham gia vào chuỗi ngành hàng?

-

Tác động của những khó khăn đó đối với hiệu quả, năng suất của mỗi chuỗi ngành
hàng?

-

Cần chú trọng đến lồng ghép các khía cạnh giới và xã hôi vào tập huấn kỹ thuật như:
(i) Tăng cường sự chia sẻ của nam, nữ trong mọi hoạt động của chuỗi ngành hàng; (ii)
Khuyến khích phụ nữ tham gia vào các quá trình lập kế hoạch, đóng góp cho sự phát
triển của các chuỗi ngành hàng; nhất là sự tham gia vào những lĩnh vực mới (iii) Tạo
19



Phiên bản 1- tháng 10/2011

điều kiện làm việc cho người lao động có tính đến các nhu cầu đặc thù của lao động
nữ (nhu cầu về điều kiện nhà ở, nhà vệ sinh, vấn đề sức khỏe…) (iv) đào tạo, tập
huấn cần hướng vào cả nam và nữ…
Báo cáo tập huấn
-

Cần có số liệu tách biệt giới tính về thành phần tham gia tập huấn

-

Đánh giá kết quả tập huấn cần có phân tích về chất lượng tham gia, kiến thức và kỹ
năng của nam và nữ có gì khác biệt?

-

Các đề xuất, kiến nghị của học viên về khóa học và nội dung lồng ghép giới.
Bảng 6: Lồng ghép giới vào các bước của đào tạo/tập huấn
Lồng ghép giới như thế nào?

Ai có trách nhiệm lồng ghép giới?

1. Chuẩn bị cho tập huấn
Xác định đối tượng tập huấn: Cân bằng tỷ
lệ nam nữ tham gia các khóa đào tạo

TOT: VPMU đưa ra tiêu chí, yêu cầu về số

lượng nam nữ tham gia; DARD/PP: Lựa chọn
đối tượng theo yêu cầu của VPMU
TOF/TOS: DARD/PP có trách nhiệm lựa chọn
đúng đối tượng nam nữ theo yêu cầu của
VPMU

Lựa chọn giảng viên: Giảng viên cần có
hiểu biết về giới. Yêu cầu về lồng ghép giới
trong khóa đào tạo cần được đưa vào Điều
khoản tham chiếu/Hợp đồng

TOT: VPMU lựa chọn giảng viên đảm bảo có
trách nhiệm cung cấp tài liệu và Hướng dẫn
lồng ghép giới cho giảng viên
TOF/TOS: DARD/PP lựa chọn tập huấn viên
và cung cấp tài liệu và Hướng dẫn lồng ghép
giới cho giảng viên

Đánh giá nhu cầu đào tạo : Tìm hiểu sự
khác biệt về nhu cầu đào tạo, nội dung, cách
thức tổ chức đào tạo giữa nam và nữ; tìm
hiểu ý kiến về thời gian và địa điểm tập huấn

TOT: TC có trách nhiệm đánh giá nhu cầu đào
tạo có lồng ghép giới. VPMU, CCS rà soát đánh
giá nhu cầu
TOS/TOF: Giảng viên đánh giá nhu cầu đào
tạo có lồng ghép giới.
DARD rà soát đánh giá nhu cầu, đảm bảo giới
đã được lồng ghép vào đánh giá nhu cầu.


Thời gian và địa điểm: Đảm bảo sự thuận lợi TOT: DARD có trách nhiệm lến kế hoạch thời
cho cả nam và nữ, nhất là nữ ở cơ sở, (địa
gian, địa điểm phù hợp
điểm gần, thời gian không quá kéo dài…
TOF/TOS: DARD và PP có trách nhiệm lến
kế hoạch thời gian, địa điểm phù hợp
2. Phương pháp tập huấn
Thu hút sự tham gia tích cực của nam và nữ,
nhất là nữTổ chức các thảo luận nhóm nam, nữ riêng
Khuyến khích nữ tham gia điều hành thảo
luận, trình bày
Hướng vào các nhóm “ít tự tin” để thu hút sự

TOT: TC có trách nhiệm áp dụng lồng ghép
giới trong phương pháp tập huấn. VPMU, CSS
rà soát đảm bảo phương pháp tập huấn có lồng
ghép giới
TOF/TOS: Giảng viên có trách nhiệm áp dụng
lồng ghép giới trong phương pháp tập huấn.

20


Phiên bản 1- tháng 10/2011

chia sẻ ý kiên của họ. Tránh phê bình trực
DARD/PWG rà soát đảm bảo phương pháp tập
diện đối với các nhóm ít tự tin
huấn có lồng ghép giới

Quan sát và ghi nhận những ý kiến khác nhau
của và nữ
3. Nội dung tập huấn (xem chi tiết thêm Tài liệu lồng ghép giới vào chuỗi ngành hàng thịt lợn,
thịt gà và rau/quả)
Nam, nữ tham gia chủ yếu trong các khâu nào
của chuỗi giá trị, liên quan đến từng SOP nào?
Những khó khăn của nam và nữ khi tham gia
vào chuỗi ngành hàng? và tác động của những
khó khăn đó đối với hiệu quả, năng suất của
mỗi chuỗi ngành hàng?
Các khía cạnh giới và xã hôi cần được lồng
ghép vào tập huấn kỹ thuật bao gồm:
(i) Tăng cường sự chia sẻ của nam, nữ trong
mọi hoạt động của chuỗi ngành hàng;
(ii) Khuyến khích phụ nữ tham gia vào các
quá trình lập kế hoạch, đóng góp cho sự phát
triển của các chuỗi ngành hàng; nhất là sự
tham gia vào những lĩnh vực mới
(iii) Tạo điều kiện làm việc cho người lao
động có tính đến các nhau cầu đặc thù của lao
động nữ (nhu cầu về điều kiện nhà ở, nhà vệ
sinh, vấn đề sức khỏe…) (iv) đào tạo, tập huấn
cần hướng vào cả nam và nữ…

TOT: TC, CCS chuẩn bị các nội dung, đảm
bảo có lồng ghép giới vào bài giảng.
VPMU có trách nhiệm rà soát nội dung đảm
bảo có lồng ghép giới.
TOF/TOS: Giảng viên tham gia giảng dạy có
trách nhiệm lồng ghép giới vào nội dung bài

giảng
DARD/PWG có trách nhiệm rà soát tài liệu
giảng dạy để đảm bảo giới đã được lồng ghép
vào nội dung tập huấn/tài liệu giảng dạy
Có thể cần sự hỗ trợ của TC về giới nếu thấy
cần thiết

4. Báo cáo tập huấn
Cần cung cấp cụ thể về số liệu nam, nữ tham
gia tập huấn
Đánh giá kết quả tập huấn cần phân tích:
- Chất lượng tham gia, kiến thức và kỹ
năng của nam và nữ có gì khác biệt?
ghi nhận những ý kiến khác nhau của
nam và nữ.
- Đưa ra những đề xuất thúc đẩy sự tham
gia của nữ hoặc nam trong trường hợp
sự tham gia của họ còn thấp so với thực
tế công việc họ làm.

TOT: TC có trách nhiệm viết báo cáo và phân
tích giới trong báo cáo. VPMU phê duyệt báo
cáo, đảm bảo giới đã được lồng ghép vào báo
cáo
TOF/TOS: Giảng viên có có trách nhiệm
viết báo cáo và phân tích giới trong báo cáo
DARD/PWG phê duyệt báo cáo và đảm bảo
giới đã được lồng ghép vào báo cáo

6. Hướng dẫn lồng ghép giới trong hoạt động tiếp cận thị trường và truyền

thông
6.1. Mục tiêu/ Kết quả mong đợi/ đối tượng sử dụng
-

Mục tiêu: Hướng dẫn các bên tham gia dự án cách thức lồng ghép giới trong hoạt
động tiếp thị và truyền thông nhằm tăng cường nhận thức của cộng đồng về sự đóng
góp quan trọng của phụ nữ, thúc đẩy sự chia sẻ của nam giới và thay đổi vai trò giới
21


Phiên bản 1- tháng 10/2011

truyền thống của phụ nữ và nam giới trong các hoạt động của dự án về bảo đảm chất
lượng và VSATTP.
-

Kết quả mong đợi: Các bên tham gia dự án nắm được các cách thức tiến hành lồng
ghép giới trong các hoạt động tiếp thị và truyền thông.

-

Đối tượng sử dụng: Các TC, CCS, VMPU, nhóm tổ công tác ngành hàng tỉnh, nhóm
mô hình thí điểm và các cá nhân, tổ chức tham gia vào hoạt động của dự án là đối
tượng sử dụng hướng dẫn này.

6.2. Xác định các nội dung hoạt động chính cần được lồng ghép giới
Các hoạt động chính cần được lồng ghép giới:
-

Hoạt động về xây dựng và phát triển thương hiệu,


-

Hoạt động về tiếp cận thị trường,

-

Hoạt động về truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng về chất lượng và
VSATTP,

-

Hoạt động về phổ biến thông tin .

6.3. Các câu hỏi thường dùng
-

Làm thế nào để thúc đẩy bình đẳng giới trong các hoạt động liên quan đến việc xây
dựng thương hiệu của doanh nghiệp trong lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm?

-

Làm thế nào để tăng cường sự tham gia của nam giới và phụ nữ trong các hoạt động
liên quan đến vấn đề tiếp cận thị trường?

-

Cần phải tuyên truyền như thế nào để tăng cường sự nhận thức của cộng đồng về sự
đóng góp của phụ nữ trong trong lĩnh vực chất lượng và an toàn thực phẩm và tăng
cường sự chia sẻ của nam và nữ trong chuỗi giá trị?


-

Các hình thức cung cấp thông tin nào ( phát tờ rơi, chiếu phim quảng cáo trên truyền
hình hay đưa tin trên báo đài…) dễ tiếp cận đến người tiêu dùng nam và nữ nhất và
làm tăng cường nhận thức của cộng đồng về sự đóng góp quan trọng của phụ nữ trong
việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và tăng cường sự chia sẻ của nam và nữ
trong chuỗi giá trị?

Bảng 7: Làm thế nào để LGG vào các hoạt động tiếp cận thị trường và truyền thông
Nội dung
Hoạt động về xây
dựng và phát triển
thương hiệu.

Hoạt động

Lồng ghép giới vào hoạt động

Xây dựng Logo và hệ thống
nhận diện thương hiệu
VietGAP
- Thiết kế logo

1) Khảo sát đánh giá nội bộ về hình
tượng logo: lấy ý kiến của nam và nữ
chuyên gia

- Khảo sát ý kiến người tiêu 2) Khảo sát ý kiến người tiêu dùng:
dùng

Dựa vào đối tượng ưu tiên muốn hướng
tới để xác định tỉ lệ tham gia của nam và
22


Phiên bản 1- tháng 10/2011

nữ giới trong việc đánh giá logo và hệ
thống nhận diện thương hiệu cho phù
hợp
- Hoàn chỉnh

Dựa trên kết quả khảo sát cuối cùng, cần
tổng hợp ý kiến của cả nam và nữ giới,
từ đó chọn ra logo và hệ thống nhận
diện thương hiệu được cả hai giới bình
chọn.
- Thông qua hình ảnh logo góp phần
từng bước thay đổi, định hướng người
tiêu dùng có quan điểm bình đẳng giới.

Hoạt động về tiếp Xây dựng chiến lược tiếp cận
cận thị trường
và phát triển thị trường cho
các mô hình thí điểm.
- Đào tạo kỹ năng lập kế
hoạch tiếp cận thị trường.

- Cải tiến mẫu mã bao bì của
sản phẩm.


- Kết nối nhà phân phối cho
các mô hình thí điểm.

- Tạo điều kiện để cả nam và nữ cán bộ/
nhân viên có cơ hội tham gia vào các
khóa đào tạo này.
- Lấy ý kiến đóng góp của nam và nữ
giới trong ban lãnh đạo/ cán bộ/ nhân
viên về nội dung và họa tiết sử dụng
thiết kế trên bao bì. Trong trường hợp sử
dụng hình ảnh nhân vật trên bao bì
khuyến khích in trên bao bì sản phẩm
hình ảnh nam và nữ cùng tham gia vào 1
trong các hoạt động của chuỗi giá trị các
ngành hàng.
- Có sự tham gia giữa cơ sở sản xuất và
doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm không
phân biệt chủ doanh nghiệp sản xuất hay
doanh nghiệp tiêu thụ là nam hay nữ
giới.
- Thúc đẩy quyền được tiếp cận và ra
quyết định của nữ giới trong việc lựa
chọn các đối tác cho doanh nghiệp của
mình.

- Quảng bá sản phẩm thông
qua tham gia hội chợ, các
chương trình khuyến mãi, tờ
rơi, phóng sự


- Tiếp thị đến tất cả các đối tượng nam
và nữ.
- Hình ảnh sử dụng cho tờ rơi, phóng sự
cần có sự xuất hiện của cả nam và nữ
thể hiện được các vai trò khác nhau
trong chuỗi giá trị ngành hàng (tránh mô
tả hình ảnh phụ nữ trong vai trò truyền
thống)
Ngôn ngữ sử dụng trong các phương
tiện quảng bá nên sử dụng ngôn ngữ
23


Phiên bản 1- tháng 10/2011

trung tính và tránh những từ ngữ có
thành kiến về giới (ví dụ: khi đề cập đến
việc mua thực phẩm thì sử dụng từ
“người tiêu dùng” thay vì sử dụng từ
“bà nội trợ” hoặc khi đề cập đến quyền
sở hữu trang trại thì nên sử dụng từ “chủ
trang trại” thay vì sử dụng từ nam hay
nữ nông dân
Hoạt động về nâng
cao nhận thức của
cộng đồng về chất
lượng
và
VSATTP.


Chiến dịch truyền thông cộng - Xây dựng nội dung truyền thông với
đồng trên VTV
sự đóng góp ý kiến của chuyên gia kỹ
thuật, chuyên gia truyền thông (cả nam
- Đưa tin
và nữ giới)
- Phim quảng cáo
- Luôn đề cập vấn đề lồng ghép giới
trong hồ sơ chào hàng của chiến dịch
truyền thông.

- Xác định nội dung

- Sử dụng các phương tiện thông tin để
quảng bá tiếp thị. Chú ý chọn thời điểm
đưa tin, chiếu phim quảng cáo sao cho
phù hợp với đối tượng cần nhận thông
tin.

- Hợp đồng đơn vị thực hiện.

- Nội dung cần đưa tin, quảng cáo chú ý
yếu tố giới, tránh sử dụng hình ảnh ám
chỉ công việc này chỉ dành cho nam,
công việc kia chỉ dành cho nữ. Xác định
nội dung tuyên truyền là nhằm nâng cao
nhận thức của cả nam và nữ về việc
- Đánh giá chiến dịch truyền đóng góp cải thiện chất lượng vệ sinh an
thông

toàn thực phẩm.
- Thành phần tham gia đánh giá chiến
dịch truyền thông cần có cả nam và nữ.

Hoạt động về phổ
biến thông tin

Thông tin về dự án
Trang web
www.thucphamantoanviet.vn
- Cuốn giới thiệu về dự án.
- Lồng ghép một phần trong
các phim phóng sự khác
nhau.
- Thông tin về mô hình thí
điểm.
- Phim phóng sự.
- Tờ rơi

- Tham gia ghi hình cần đan xen cả nam
và nữ trong các lĩnh vực công viêc khác
nhau, tránh hình ảnh người lao động làm
việc là nữ, người lãnh đạo phát biểu là
nam.
- Nêu bật sự đóng góp của phụ nữ với
nhiều vai trò khác nhau trong việc đảm
bảo chất lượng an toàn thực phẩm ở
Việt Nam.
- Khuyến khích phụ nữ và nam giới
cùng tương trợ, giúp đỡ nhau để đảm

bảo chất lượng an toàn thực phẩm tại
Việt Nam.

24


Phiên bản 1- tháng 10/2011

Phụ lục A: Lồng ghép giới vào tài liệu kỹ thuật của ngành hàng rau, quả
Trước khi tiến hành lồng ghép giới, cần tìm hiểu và xác định rõ nam và nữ tham gia vào
những công đoạn nào của chuỗi giá trị ngành hàng rau, quả. Thông qua đó xác định vai trò,
trách nhiệm của nam và nữ trong từng công đoạn; đề ra những biện pháp, can thiệp phù hợp
đến từng đối tượng.
Sau đây là một vài nội dung kỹ thuật lồng ghép giới của chuỗi ngành hàng rau quả:
1. Lồng ghép giới trong đào tạo/ hướng dẫn công nhân/ người lao động trong thực hành
sản xuất tốt sơ chế, đóng gói sản phẩm rau quả tươi.
Phần mở đầu: (10 phút).
Giới thiệu sơ lược về:
-

Mục đích, yêu cầu, kết quả mong đợi, nội dung chương trình,

-

Các khái niệm cơ bản về giới, bình đẳng giới,

-

Các công cụ sử dụng trong lồng ghép giới.


Phần nội dung:
Các nội dung về giới được lồng ghép đan xen với các nội dung về kỹ thuật. Giảng viên cần
phân tích và làm rõ các nội dung dưới đây trong chương trình tập huấn.
Các Quy phạm thực hành chuẩn (SOPs) tại khu vực sơ chế, đóng gói sẽ được thực hiện tại
mô hình thí điểm, cụ thể như sau:
Nội dung tập huấn
SOP 1P: Nước sử dụng
trong Nhà sơ chế.

Lồng ghép giới
Các bên liên quan cả nam và nữ được thông tin truyền thông về
việc sử dụng nước sạch đáp ứng tiêu chuẩn Việt Nam nhằm
giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm vi sinh vật và hoá chất đối với rau
quả tươi.

SOP 2P: Vệ sinh và bảo trì Phụ trách khâu này thường là nam hay nữ?
tại Nhà sơ chế.
Lao động và nam nữ cần được tập huấn về bảo trì nhà xưởng và
được hướng dẫn về sử dụng các trang thiết bị bảo hộ lao động.
Cần xem xét những ảnh hưởng khác nhau về sức khỏe đối với
lao động nam, nữ.
Đối tượng nam, nữ có thể cần những hỗ trợ cần thiết ở mốt số
khâu lao động khác nhau. Ví dụ về bảo hộ lao động, điều kiện
làm việc. Lao động nữ thời kỳ mang thai cần được cân nhắc khi
làm việc trong khâu này. Cần thông tin về những nguy cơ có thể
ảnh hưởng đến sức khỏe của họ trong những trường hợp cụ thể.
SOP 3P: Làm sạch và khử
trùng rau, quả tươi

Phụ trách khâu này thường là nam hay nữ?

Lao động nam và nữ cần phải được tập huấn về hướng dẫn sử
dụng hóa chất tẩy rửa, khử trùng.

SOP 4P: Quản lý và xử lý
chất thải ở nhà sơ chế

Phụ trách khâu này thường là nam hay nữ? Lao động nam, nữ
cần phải được tập huấn về tác dụng của việc quản lý và xử lý
chất thải ở nhà sơ chế.
Cần xem xét những ảnh hưởng khác nhau trong các khâu quản lý
25