BӜ NÔNG NGHIӊP VÀ PHÁT TRIӆN NÔNG THÔN

GIÁO TRÌNH MÔ ĈUN

XÁC ĈӎNH THUӔC SÁT TRÙNG,
TIÊU ĈӜC
MÃ SӔ : MĈ 03
NGHӄ: SӰ DӨNG THUӔC THÚ Y


2

LӠI NÓI ĈҪU

ĈӇ ÿáp ӭng nhu cҫu phát triӇn ngành chăn nuôi theo hѭӟng công nghiӋp cӫa
nѭӟc ta trong thӡi gian tӟi. Nhӳng ngѭӡi tham gia vào hoҥt ÿӝng chăn nuôi gia
súc, gia cҫm cҫn ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ hӑ có nhӳng kiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ nghӅ
cҫn thiӃt. Trѭӡng ÿҥi hӑc Nông Lâm Bҳc Giang ÿѭӧc Bӝ Nông nghiӋp và Phát
triӇn nông thôn giao nhiӋm vө xây dӵng chѭѫng trình ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ, nghӅ
“Sӱ dөng thuӕc thú y trong chăn nuôi”.
Chѭѫng trình ÿѭӧc xây dӵng dӵa trên cѫ sӣ phân tích nghӅ theo phѭѫng pháp
DACUM và cҩu trúc mô ÿun. KiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ nghӅ ÿѭӧc tích hӧp
vào mô ÿun. KӃt cҩu cӫa chѭѫng trình gӗm nhiӅu mô ÿun và môn hӑc, mӛi mô
ÿun gӗm nhiӅu công viӋc và bѭӟc công viӋc tích hӧp liên quan chһt chӁ vӟi nhau
nhҵm hѭӟng tӟi hình thành năng lӵc thӵc hiӋn cӫa ngѭӡi hӑc. Vì vұy nhӳng kiӃn
thӭc lý thuyӃt ÿѭӧc chӑn lӑc và tích hӧp vào công viӋc, mӛi công viӋc ÿѭӧc trình
bày dѭӟi dҥng mӝt bài hӑc.
Ĉây là chѭѫng trình chӫ yӃu dùng cho ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ, ÿӕi tѭӧng hӑc là
nhӳng ngѭӡi có nhu cҫu ÿào tҥo nhѭng không có ÿiӅu kiӋn ÿӃn các cѫ sӣ ÿào tҥo
chính quy ÿӇ hӑc tұp ӣ cҩp hӑc cao, thӡi gian tұp trung dài hҥn, hӑ có trình ÿӝ hӑc
vҩn thҩp. Vì vұy viӋc ÿào tҥo diӉn ra vӟi thӡi gian ngҳn, tҥi cӝng ÿӗng, hình thӭc

gӑn nhҽ phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn và hoàn cҧnh cӫa hӑc viên.
Tài liӋu này ÿѭӧc viӃt theo tӯng mô ÿun, môn hӑc cӫa chѭѫng trình ÿào tҥo
sѫ cҩp nghӅ, nghӅ sӱ dөng thuӕc thú y trong chăn nuôi và ÿѭӧc dùng làm giáo
trình cho các hӑc viên trong khóa hӑc sѫ cҩp nghӅ, các nhà quҧn lý và ngѭӡi sӱ
dөng lao ÿӝng tham khҧo, hoàn chӍnh ÿӇ trӣ thành giáo trình chính thӭc trong hӋ
thӕng dҥy nghӅ.
ViӋc xây dӵng mӝt chѭѫng trình ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ DACUM dùng cho ÿào
tҥo nông dân ӣ nѭӟc ta nói chung còn mӟi mҿ. Vì vұy chѭѫng trình còn nhiӅu hҥn
chӃ và thiӃu sót, tұp thӇ các tác giҧ mong muӕn sӵ ÿóng góp cӫa các bҥn ÿӗng
nghiӋp ÿӇ chѭѫng trình ÿѭӧc hoàn thiӋn hѫn.
Xin chân thành cҧm ѫn!

Tham gia biên soҥn
PGS – TS. NguyӉn Hӳu Nam – Chӫ biên
TS. NguyӉn Trӑng Kim
Ths.NguyӉn Xuân Hùng


3

MӨC LӨC
Ĉӄ MӨC

TRANG

TUYÊN BӔ BҦN QUYӄN ........................................................................................................... 1
LӠI NÓI ĈҪU ............................................................................................................................... 2
MӨC LӨC ..................................................................................................................................... 3
Giӟi thiӋu mô ÿun .......................................................................................................................... 5
Bài mӣ ÿҫu ..................................................................................................................................... 5

Giӟi thiӋu quy trình .................................................................................................................... 6
Bài 1: Sӱ dөng cӗn iӕt ................................................................................................................... 8
A. Nӝi dung:........................................................................................................................... 8
1.Nhұn dҥng thuӕc ................................................................................................................. 8
Cӗn Iӕt ........................................................................................................................................... 8
2. Ӭng dөng ........................................................................................................................... 9
3. Sӱ dөng .............................................................................................................................. 9
4. Bҧo quҧn ............................................................................................................................ 9
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành: ............................................................................................ 9
C. Ghi nhӟ: ........................................................................................................................... 11
Bài 2: Sӱ dөng cӗn trҳng ............................................................................................................. 11
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 11
A. Nӝi dung .......................................................................................................................... 11
1.Nhұn dҥng thuӕc ............................................................................................................... 11
2. Ӭng dөng: ........................................................................................................................ 12
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 12
4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 12
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 14
Bài 3: Sӱ dөng thuӕc tím ............................................................................................................. 14
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 14
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 14
1.Nhұn dҥng thuӕc ............................................................................................................... 14
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 15
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 15
4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 15
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành ........................................................................................... 16
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 17
Bài 4: Sӱ dөng Xanh methylen .................................................................................................... 18
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 18
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 19

4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 19
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành ........................................................................................... 20
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 21
Bài 5: Sӱ dөng vôi bӝt ................................................................................................................. 22
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 22
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 22
1.Nhұn dҥng vôi bӝt
. ........................................................ 22
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 22
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 23


4
4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 23
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành : ......................................................................................... 23
C. Ghi nhӟ: ........................................................................................................................... 24
Bài 6: Sӱ dөng Cloramin B .......................................................................................................... 25
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 25
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 25
1.Nhұn dҥng Cloramin B ..................................................................................................... 25
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 25
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 27
4. Bҧo quҧn thuӕc. ............................................................................................................... 27
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành ........................................................................................... 27
C. Ghi nhӟ: ........................................................................................................................... 28
Bài 7: Sӱ dөng formol.................................................................................................................. 29
A. Nӝi dung .......................................................................................................................... 29
1.Nhұn dҥng formol ............................................................................................................. 29
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 30
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 30

4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 31
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành ........................................................................................... 31
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 32
Bài 8: Sӱ dөng Biosept ................................................................................................................ 33
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 33
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 33
1.Nhұn dҥng Biosept
. ......................................................... 33
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 34
4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 34
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 35
Bài 9: Sӱ dөng BKA .................................................................................................................... 36
Mөc tiêu: ...................................................................................................................................... 36
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng ................................................................................... 36
A. Nӝi dung:......................................................................................................................... 36
1.Nhұn dҥng BKA
. ................................................................. 36
2. Ӭng dөng ......................................................................................................................... 37
3. Sӱ dөng ............................................................................................................................ 37
4. Bҧo quҧn .......................................................................................................................... 38
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành ........................................................................................... 38
C. Ghi nhӟ ............................................................................................................................ 39
HѬӞNG DҮN GIҦNG DҤY MÔ ĈUN..................................................................................... 40
I. Vӏ trí, tính chҩt cӫa mô ÿun .................................................................................................. 40
II. Mөc tiêu............................................................................................................................... 40
III. Nӝi dung chính cӫa mô ÿun ............................................................................................... 40
IV. Hѭӟng dүn thӵc hiӋn bài thӵc hành ................................................................................... 42
V. Yêu cҫu vӅ ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp ................................................................................... 43
Bҧng ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp các bài cӫa mô ÿun ..................................................................... 43
VI. Tài liӋu tham khҧo ............................................................................................................. 43

DANH SÁCH BAN CHӪ NHIӊM XÂY DӴNG CHѬѪNG TRÌNH, BIÊN SOҤN GIÁO
TRÌNH DҤY NGHӄ TRÌNH ĈӜ SѪ CҨP ................................................................................. 45
DANH SÁCH HӜI ĈӖNG NGHIӊM THU ............................................................................... 45


5

MÔ ĈUN: XÁC ĈӎNH THUӔC SÁT TRÙNG, TIÊU ĈӜC
Mã mô ÿun: MĈ 03
Giӟi thiӋu mô ÿun
Xác ÿӏnh thuӕc sát trùng, tiêu ÿӝc nhҵm trang bӏ cho ngѭӡi hӑc nhӳng kiӃn
thӭc cѫ bҧn vӅ mӝt sӕ thuӕc sát trùng, tiêu ÿӝc thông thѭӡng dùng trong chăn nuôi
hiӋn nay. Ĉây là nhӳng loҥi thuӕc ÿӝc hҥi ÿӕi vӟi mӑi vi sinh vұt gây bӋnh nhѭng
trong quá trình sӱ dөng không ҧnh hѭӣng tӟi sӭc khӓe con ngѭӡi và vұt nuôi.
Ĉăc biӋt là hiӋn nay khi mà có mӝt sӕ bӋnh xҭy ra ÿã phát thành dӏch nhѭ
bӋnh Lӣ mӗm, long móng; bӋnh cúm gà H5N1, bӋnh tai xanh, bӋnh liên cҫu khuҭn
ӣ lӧn ...có nguy cѫ lây nhiӉm cho ngѭӡi, thì viӋc tҭy uӃ chuӗng trҥi, vӋ sinh môi
trѭӡng chăn nuôi, tiêu ÿӝc vұt bӋnh lҥi càng phҧi ÿѭӧc quan tâm ÿúng mӭc. Muӕn
thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc ÿó hóa chҩt sӱ dөng không thӇ thiӃu ÿѭӧc là thuӕc sát trùng ,
tiêu ÿӝc.
Do vұy mà viӋc trang bӏ cho ngѭӡi hӑc vӅ nhӳng kiӃn thӭc ӣ loҥi thuӕc này
là ÿiӅu cҫn thiӃt.
Bài mӣ ÿҫu
Nghành chăn nuôi ÿang phát triӅn mҥnh mӁ, ÿa dҥng và bҵng nhiӅu phѭѫng
thӭc khác nhau ( công nghiӋp, bán công nghiӋp, hӝ nông dân ...). Nhӳng năm gҫn
ÿây do tác ÿӝng cӫa khoa hӑc kӻ thuұt, năng suҩt vұt nuôi ngày càng ÿѭӧc nâng
cao. Tuy nhiên trong chăn nuôi không tránh khӓi nhӳng rӫi ro do bӋnh tұt gây nên,
nhҩt là nhӳng bӋnh truyӅn nhiӉm, có thӇ gây thành dӏch lӟn, mҫm bӋnh khuyӃch
tán, làm cho phҥm vi dӏch có ÿiӅu kiӋn lan tӓa vӟi mӭc ÿӝ rӝng hѫn do vұy mà
nhu cҫu sӱ dөng thuӕc thú y ngày càng nhiӅu.

Trong khuôn khә thӡi lѭӧng và ÿһc tính cӫa mô ÿun này, chúng tôi giӟi thiӋu
mӝt cách cѫ bҧn nhҩt các thuӕc sát trùng, tiêu ÿӝc thú y thông thѭӡng, quan trӑng
nhҵm giúp cho ngѭӡi hӑc ( chӫ yӃu là nông dân), hiӇu biӃt, nhұn biӃt ÿѭӧc tính
chҩt, tác dөng, ӭng dөng và cách sӱ dөng mӝt sӕ thuӕc sát trùng, tiêu ÿӝc thông
thѭӡng trong chăn nuôi.
Nӝi dung chính cӫa mô ÿun bao gôm:
1
Sӱ dөng cӗn Iôt.
2
Sӱ dөng cӗn trҳng.
3
Sӱ dөng thuӕc tím.
4
Sӱ dөng xanh methylen.
5
Sӱ dөng vôi bӝt.
6
Sӱ dөng Cloramin B.
7
Sӱ dөng Formol
8
Sӱ dөng Biosept


6

9

Sӱ dөng BKA


Ӣ mô ÿun này chúng tôi xin giӟi thiӋu Chѭѫng trình vӋ sinh sát trùng , tiêu
ÿӝc theo quy trình thӵc hành chăn nuôi tӕt (VieetGAHP) là nhӳng nguyên tҳc,
trình tӵ, thӫ tөc hѭӟng dүn tә chӭc, cá nhân sҧn xuҩt áp dөng trong chăn nuôi
nhҵm ÿҧm bҧo vұt ÿѭӧc nuôi dѭӥng ÿҥt yêu cҫu vӅ chҩt lѭӧng, an toàn vӋ sinh
thӵc phҭm, ÿҧm bҧo phúc lӧi xã hӝi, sӭc khӓe ngѭӡi sҧn xuҩt và ngѭӡi tiêu dùng,
bҧo vӋ môi trѭӡng và truy nguyên nguӗn gӕc sҧn phҭm.
Phҥm vi: Chѭѫng trình vӋ sinh sát trùng, tiêu ÿӝc ÿѭӧc áp dөng cho toàn trҥi,
cӣ sӣ chăn nuôi, gӗm các ÿӕi tѭӧng là gia súc, chuӗng trҥi, dөng cө, các thiӃt bӏ
chăn nuôi, các phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn...
Trách nhiӋm: cӫa ngѭӡi chăn nuôi hàng ngày phҧi thӵc hiӋn, chӫ trang trҥi
hoһc ngѭӡi ÿѭӧc phân công hàng ngày phҧi kiӇm tra.
Giӟi thiӋu quy trình
1/ Quy trình vӋ sinh sát trùng:
- Phҧi làm sҥch chҩt hӳu cѫ trѭӟc khi rӱa, sát trùng.
- Rӱa sҥch bҵng nѭӟc: rӱa sҥch bҵng nѭӟc, ÿӕi vӟi nhӳng nѫi khó nhѭ ngóc
ngách thì phҧi dùng vòi xӏt áp suҩt cao bҵng hѫi hoһc phҧi ngâm trѭӟc khi rӱa.
- Tҭy bҵng xà phòng, nѭӟc vôi hoһc thuӕc tҭy: dùng xà phòng, nѭӟc vôi 30%
hoһc thuӕc tҭy ÿӇ rӱa.
- Sát trùng bҵng thuӕc sát trùng vӟi liӅu lѭӧng phù hӧp.
- ĈӇ khô bҳt buӝc không thҩp hѫn 12 giӡ.
2/ VӋ sinh sát trùng bên ngoài khu chuӗng trҥi:
- KiӇm soát các tác nhân làm tăng ÿӝ ҭm chuӗng nuôi.
- Thѭӡng xuyên kiӇm tra hӋ thӕng cӕng thoát nѭӟc thҧi, hҫm chӭa phân và
hӋ thӕng cung cҩp nѭӟc uӕng.
- Thay thuӕc sát trùng trong hӕ khӱ trùng ӣ cәng ra vào mӛi ngày mӝt lҫn.
- Thѭӡng xuyên phát quang cӓ dҥi và bөi rұm xung quanh chuӗng nuôi.
- Ĉӏnh kǤ phun thuӕc sát trùng bên ngoài chuӗng trҥi, xung quanh các dãy
chuӗng và khu chăn nuôi, ít nhҩt 2 tuҫn 1 lҫn.
- Phát quanh bөi rұm, không ÿӇ nѭӟc ÿӑng lâu ngày trong khu vӵc chăn
nuôi.

- Bҧo dѭӥng nhà xѭӣng và thiӃt bӏ chăn nuôi thѭӡng xuyên.
3/Ĉӕi vӟi phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn:


7

- Không cho các loҥi phѭѫng tiӋn khác ӣ ngoiaf tiӃp xúc vѫi vұt nuôi.
- Khu vӵc xuҩt gia súc nên bӕ trí cҥnh ÿѭӡng ÿi, nhѭng xa khu vӵc chuӗng
nuôi.
- Rӱa thұt kӻ bên trong, bên ngoài xe và các chӛ tiӃp xúc vӟi gia súc.
- Phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn phҧi ÿѭӧc khӱ trùng trѭӟc và sau khi vұn chuyӇn.
4/ Ĉӕi vӟi kho chӭa thӭc ăn, máng ăn:
- Phҧi ÿӏnh kǤ vӋ sinh kho chӭa thӭc ăn
- Dӑn sҥch máng ăn và khu vӵc cho ăn trѭӟc mӛi lҫn cho ăn.
- Dӑn sҥch thӭc ăn rѫi vãi, thӭc ăn có trӝn dѭӧc phҭm và hóa chҩt nông
nghiӋp càng sӟm càng tӕt.
5/ Quҧn lý chҩt thҧi:
- Cҫn dӑn phân, nѭӟc tiӇu thѭӡng xuyên
- HӋ thӕng thoát nѭӟc luôn ӣ trong trҥng thái hoҥt ÿӝng tӕt và phҧi dӑn rӱa
thѭӡng xuyên
- Nên có hӋ thӕng biogas ÿӇ xӱ lý chҩt thҧi, cҫn có hàng rào bҧo vӋ, cách ly
khu vӵc chӭa và xӱ lý chҩt thҧi.
- Phҧi trӗng cây xung quanh khu vӵc xӱ lý và thҧi chҩt thҧi.
- KiӇm soát ruӗi, muӛi, sát trùng nѫi chӭa chҩt thҧi.
6/ VӋ sinh sát trùng bên trong chuӗng trҥi và ngѭӡi chăn nuôi:
- Thay thuӕc sát trùng hoһc vôi sát trùng ӣ hӕ sát trùng mӛi ngày vào buәi
sáng trѭӟc khi thӵc hiӋn các công viӋc khác.
- Làm vӋ sinh các thiӃt bӏ và thùng chӭa thӭc ăn.
- Làm vӋ sinh, rӱa và sát trùng tҩt cҧ các dөng cө trѭӟc và sau khi sӱ dөng
- Ĉӕi vӟi ngѭӡi chăn nuôi ӣ nhӳng trang trҥi công nghiӋp phҧi thay quҫn, áo,

tҳm, sát trùng và mһc quҫn áo bҧo hӝ cӫa trҥi khi vào trҥi làm viӋc
- Phҧi mang găng tay khi tiӃp xúc vӟi gia súc ӕm.
- Cҫn rӱa sҥch ӫng bҵng nѭӟc và xà phòng.
- Sӱ dөng xà phòng và nѭӟc tҭy rӱa phù hӧp
7/ TiӃp nhұn và bҧo quҧn thuӕc sát trùng, tiêu ÿӝc.
- Các chҩt sát trùng, tiêu ÿӝc phù hӧp vӟi tình hình dӏch bӋnh cӫa cѫ sӣ chăn
nuôi.


8

- Lӵa chӑn nhà sҧn xuҩt và nhà cung cҩp có tên trong danh mөc Thuӕc thú y
ÿѭӧc phép sҧn xuҩt và lѭu hành tҥi viӋt Nam.
- ChӍ mua và sӱ dөng các sҧn phҭm có nguӗn gӕc rõ ràng.
- Chҩt sát trùng, tiêu ÿӝc phҧi ÿѭӧc bҧo quҧn trong kho riêng biӋt
- Không ÿѭӧc phép bҧo quҧn thӭc ăn lүn vӟi các loҥi thuӕc sát trùng, tiêu
ÿӝc.
An toàn sinh hӑc trong chăn nuôi là biӋn pháp kӻ thuұt nhҵm ngăn ngӯa và
hҥn chӃ sӵ lây nhiӉm cӫa các tác nhân sinh hӑc xuҩt hiӋn tӵ nhiên hoһc do con
ngѭӡi tҥo ra gây hҥi ÿӃn con ngѭӡi, gia súc và hӋ sinh thái.
Bài 1: Sӱ dөng cӗn iӕt
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:
- Mô t̫ ÿ˱ͫc nhͷng n͡i dung v͉ s͵ dͭng c͛n i͙t trong chăn nuôi.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc c͛n i͙t dùng trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung:
1.Nhұn dҥng thuӕc
1.1. Nhұn biӃt chung: Cӗn i ӕt là dung dӏch thuӕc sát trùng dùng nhiӅu trong thú y
ÿӇ sát trùng vӃt thѭѫng, vӃt mә và ÿiӅu trӏ bӋnh viêm tӱ cung, viêm vú ӣ nӗng ÿӝ .
Dung dӏch ÿѭӧc pha i ӕt trong cӗn 900 ӣ nӗng ÿӝ khác nhau tӯ 0,1% ÿӃn 10% tùy

theo mөc ÿích sӱ dөng.

Cӗn Iӕt


9

1.2. Nhұn biӃt tính chҩt : Màu nâu xám, không kӃt tӫa, dӉ bay hѫi ӣ ÿiӅu kiӋn
thѭӡng, là mӝt trong nhӳng chҩt sát trùng tӕt nhҩt.
1.3. Nhұn biӃt tác dөng: Phá hӫy men hoһc nhӳng chҩt cҫn thiӃt ÿӇ sinh trѭӣng
cӫa tӃ bào vi khuҭn, virus, tӯ ÿó làm vi khuҭn, virus bӏ chӃt. Ngoài ra cӗn iôt có
khҧ năng diӋt nҩm, có hoҥt tính trên trӭng và ҩu trùng cӫa các ký sinh trùng. Tҥi
chӛ sát trùng, cӗn i ӕt có tác dөng gây xung huyӃt, diӋt các chҩt hӳu cѫ bӅ mһt, kӇ
cҧ các tӃ bào chӃt bӅ mһt. Song nó có tác dөng tái tҥo rҩt nhanh các mô tҥi chӛ sát
trùng, nhҩt là mô biӇu bì.
2. Ӭng dөng
2.1. Sát trùng trong ngoҥi khoa: Nѫi tiêm, nѫi phүu thuұt, các vӃt thѭѫng bӏ nhiӉm
trùng, các vӃt loét, mөn, nhӑt, băng rӕn cho gia súc non, diӋt các tә chӭc nҩm da,
hҳc lào...
2.2. ĈiӅu trӏ bӋnh gia súc: Viêm tӱ cung, âm ÿҥo.
3. Sӱ dөng
3.1. Chà xát thuӕc lên da gia súc: Dùng cӗn Iod 5%.
3.2. Thөt rӱa bӝ phұn bӏ bӋnh: Dùng Lugol 1% ÿӇ thөt, rӱa trong trѭӡng hӧp viêm
tӱ cung, âm ÿҥo.
4. Bҧo quҧn
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn.
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh
nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi
ҭm ѭӟt và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn

- KiӇm tra lӑ ÿӵng thuӕc ÿӇ phát hiӋn
dұp, vӥ ҧnh hѭӣng tӟi thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính
chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh
tiêu chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào
tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm
mҥnh,
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn
và xӱ lý sai sót.
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành:
* Câu hӓi

Bҧo quҧn cӗn I ӕt trong tӫ thuӕc


10

1/ Nêu nhӳng ÿһc tính cѫ bҧn cӫa cӗn i ӕt.
2/ Cho biӃt ӭng dөng và cách sӱ dөng cӗn i ӕt trong nghành chăn nuôi thú y
3/ ĈӇ ÿҧm bҧo hiӋu lӵc cӫa thuӕc, cҫn bҧo quҧn cӗn i ӕt trong ÿiӅu kiӋn nhѭ thӃ
nào?
* Bài tұp thӵc hành
Nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn cӗn i ӕt. ĈӇ ÿҧm bҧo nӝi dung trên
trѭӟc khi thӵc hiӋn bài thӵc hành này, giáo viên
cҫn chuҭn bӏ mӝt sӕ vұt tѭ sau:
1/ Lӧn khoҧng 20 kg: 04 con, (1 con dùng ÿӇ giáo viên hѭӟng dүn, 3 con chia cho
3 nhóm ÿӇ thӵc hành).
2/ Dөng cө thú y (dao, kéo, panh, bông thҩm nѭӟc..)
3/ Cӗn i ӕt.

4/ Bàn mә gia súc.
5/ Dây thӯng ÿӇ cӕ ÿӏnh
6/ Khăn mһt...
7/ Xô, chұu ÿӵng nѭӟc
8/ Xà phòng.
Giáo viên hѭӟng dүn ban ÿҫu vӅ các nӝi dung sau:
1/ Cách nhұn dҥng thuӕc: màu sҳc, nhãn mác, tình trҥng bao gói, tên sҧn phҭm, tên
và ÿӏa chӍ nhà sҧn xuҩt, nhà cung cҩp, sӕ lô, thӡi hҥn sӱ dөng ...Nhãn mác còn
nguyên vҽn,, sӕ lô, ngày sҧn xuҩt phҧi rõ ràng, phҧi còn hҥn sӱ dөng.
2/ Úng dөng cӫa thuӕc: giáo viên hӋ thӕng lҥi nhӳng kiӃn thӭc ÿã ÿѭӧc hӑc ӣ giӡ
lý thuyӃt và kӃt hӧp vӟi gia súc, vұt tѭ dөng cu chuyên môn hiӋn có ÿӇ chӍ bҧo,
hѭӟng dүn cө thӇ cho hӑc viên.
3/ Sӱ dөng thuӕc: Sau khi cӕ ÿӏnh gia súc trên bàn mә xong, giáo viên hѭӟng dүn
chi tiӃt vӅ cách sӱ dөng cӗn i ӕt mӝt trong nhӳng trѭӡng hӧp cө thӇ, thí dө nhѭ sát
trùng vӏ trí ÿӇ hoҥn lӧn cái:
- Dùng bông thҩm nѭӟc lҩy cӗn i ӕt
-

Sát trùng vӏ trí cҫn mә (theo hình xoҳn ӕc, tӯ trong ra ngoài)

- TiӃn hành mә.
4/ Bҧo quҧn: sau khi hѭӟng dүn vӅ sӱ dөng cӗn i ӕt, giáo viên nhҳc nhӣ lҥi cho
hӑc viên biӃt cách bҧo quҧn thuӕc trong ÿiӅu kiӋn cө thӇ tҥi cѫ sӣ thӵc tұp và bҧo
quҧn lâu dài trong tӫ thuӕc thú y cӫa cѫ sӣ.


11

Sau khi giáo viên hѭӟng dүn chi tiӃt, cө thӇ các nӝi dung trên, lӟp chia theo
nhóm ( 1 con lӧn/10 ngѭӡi/ nhóm) ÿӇ thӵc hiӋn, giáo viên quan sát, chӍ bҧo nhӳng

lӛi thѭӡng gһp cӫa hӑc viên và cuӕi buәi hӑc tәng kӃt, nhұn xét ѭu, nhѭӧc ÿiӇm,
hѭӟng khҳc phөc.
C. Ghi nhӟ:
- Cӗn i ӕt có tính chҩt ôxy hóa mҥnh, bào mòn, làm hoen gӍ kim loҥi, do vұy
không nên dùng cӗn i ӕt ÿӇ sát trùng dөng cө mә xҿ.
- Nên ÿөng vào lӑ màu, tránh ánh sáng
- ĈӇ tҫm cao ÿҧm bҧo an toàn cho trҿ em.
Bài 2: Sӱ dөng cӗn trҳng
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng
- Mô t̫ ÿ˱ͫc vi͏c nh̵n d̩ng, ͱng dͭng, s͵ dͭng và b̫o qu̫n c͛n tr̷ng.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc c͛n tr̷ng dùng trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung
1.Nhұn dҥng thuӕc
1.1. Nhұn biӃt chung: Màu trҳng, trong, hòa tan trong nѭӟc, dӉ bay hѫi ӣ ÿiӅu kiӋn
thѭӡng.
1.2. Nhұn biӃt tính chҩt: Làm biӃn tính các protein cӫa vi khuҭn.
1.3. Nhұn biӃt tác dөng : Phá hӫy men hoһc nhӳng chҩt cҫn thiӃt ÿӇ sinh trѭӣng
cӫa tӃ bào vi khuҭn, tӯ ÿó làm vi khuҭn bӏ chӃt.

Cӗn trҳng 900

Cӗn khô ÿóng trong túi nilon


12

2. Ӭng dөng:
2.1. Sát trùng trong ngoҥi khoa : Nѫi tiêm, nѫi phүu thuұt, các vӃt thѭѫng bӏ nhiӉm
trùng, các vӃt loét, mөn, nhӑt...Sát trùng tay trѭӟc khi phүu thuұt. Kích thích toàn

thân chӕng cҧm lҥnh, tăng sӭc kháng.
2.2. Sát trùng dөng thú y : Các loҥi dөng cө nhѭ panh, dao, kéo, kim...dùng ÿӇ
phүu thuұt gia súc.
3. Sӱ dөng
3.1. Chà xát thuӕc lên da, vӃt thѭѫng : Thѭӡng dùng cӗn 70
3.2. Ngâm sát trùng dөng cө thú y : Thѭӡng dùng cӗn 70, ngâm dөng cө trong
chұu thӫy tinh.
4. Bҧo quҧn
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn.
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi ҭm ѭӟt
và hóa chҩt ÿӝc hҥi.

Cӗn trҳng và cӗn iӕt
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
- KiӇm tra lӑ ÿӵng cӗn ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ ҧnh hѭӣng tӟi thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa cӗn ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.


13

- Thao tác nhҽ nhàng khi vұn chuyӇn và xӃp thuӕc vào tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ,
tránh va chҥm mҥnh,
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót.B. Câu hӓi và bài tұp
thӵc hành
* Câu hӓi
1/ Nêu nhӳng ÿһc tính cѫ bҧn cӫa cӗn trҳng.
2/ Cho biӃt ӭng dөng và cách sӱ dөng cӗn trҳng trong nghành chăn nuôi thú y
3/ ĈӇ ÿҧm bҧo hiӋu lӵc cӫa thuӕc, cҫn bҧo quҧn cӗn trҳng trong ÿiӅu kiӋn nhѭ thӃ
nào?

* Bài tұp thӵc hành: Nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn cӗn trҳng.
ĈӇ ÿҧm bҧo nӝi dung trên trѭӟc khi thӵc hiӋn bài thӵc hành này, giáo viên cҫn
chuҭn bӏ mӝt sӕ vұt tѭ sau:
1/ Lӧn ÿӵc khoҧng 7-10 kg: 04 con, (1 con dùng ÿӇ giáo viên hѭӟng dүn, 3 con
chia cho 3 nhóm ÿӇ thӵc hành). Có thӇ sӱ dөng mӝt ÿàn lӧn con theo mҽ cӫa hӑc
viên (nӃu có).
2/ Dөng cө thú y (dao, kéo, panh, bông thҩm nѭӟc..)
3/ Cӗn trҳng.
4/ Nѫi ÿӇ cӕ ÿӏnh
5/ Khăn mһt...
6/ Xô, chұu ÿӵng nѭӟc
7/ Xà phòng.
Giáo viên hѭӟng dүn ban ÿҫu vӅ các nӝi dung sau:
1/ Cách nhұn dҥng thuӕc: màu sҳc, nhãn mác, tình trҥng bao gói, tên sҧn phҭm, tên
và ÿӏa chӍ nhà sҧn xuҩt, nhà cung cҩp, sӕ lô, thӡi hҥn sӱ dөng ...Nhãn mác còn
nguyên vҽn,, sӕ lô, ngày sҧn xuҩt phҧi rõ ràng, phҧi còn hҥn sӱ dөng.
2/ Úng dөng cӫa thuӕc: giáo viên hӋ thӕng lҥi nhӳng kiӃn thӭc ÿã ÿѭӧc hӑc ӣ giӡ
lý thuyӃt và kӃt hӧp vӟi gia súc, vұt tѭ dөng cu chuyên môn hiӋn có ÿӇ chӍ bҧo,
hѭӟng dүn cө thӇ cho hӑc viên.
3/ Sӱ dөng thuӕc: Sau khi xác ÿӏnh vӏ trí cҫn cӕ ÿӏnh gia súc xong, giáo viên
hѭӟng dүn chi tiӃt vӅ cách sӱ dөng cӗn trҳng mӝt trong nhӳng trѭӡng hӧp cө thӇ,
thí dө nhѭ sát trùng vӏ trí ÿӇ thiӃn lӧn ÿӵc:
- Dùng bông thҩm nѭӟc lҩy cӗn.
-

Sát trùng vӏ trí cҫn mә (theo hình xoҳn ӕc, tӯ trong ra ngoài)


14


- TiӃn hành mә.
4/ Bҧo quҧn: sau khi hѭӟng dүn vӅ sӱ dөng cӗn trҳng, giáo viên nhҳc nhӣ lҥi cho
hӑc viên biӃt cách bҧo quҧn thuӕc trong ÿiӅu kiӋn cө thӇ tҥi cѫ sӣ thӵc tұp và bҧo
quҧn lâu dài trong tӫ thuӕc thú y cӫa cѫ sӣ.
C. Ghi nhӟ
- Cӗn dӉ bӕc hѫi nên sau khi lҩy thuӕc xong, cҫn phҧi ÿұy nút ngay.
- Có thӇ ÿӵng vào lӑ thӫy tinh hoһc lӑ nhӵa, tránh ánh sáng.
- ĈӇ tҫm cao ÿҧm bҧo an toàn cho trҿ em.
Bài 3: Sӱ dөng thuӕc tím
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng
- Mô t̫ ÿ˱ͫc vi͏c nh̵n d̩ng, ͱng dͭng, s͵ dͭng và b̫o qu̫n thu͙c tím.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc thu͙c tím trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung:
1.Nhұn dҥng thuӕc
1.1. Nhұn biӃt chung: Dҥng kӃt tinh lăng trө có ánh kim loҥi, màu ÿen lөc, dӉ tan
trong nѭӟc.
1.2. Nhұn biӃt tính chҩt: Có tính ăn da, làm han gӍ kim loҥi, làm thӫng vҧi.
1.3. Nhұn biӃt tác dөng: Là loҥi thuӕc sát trùng ôxy hóa mҥnh, trong sӵ tiӃp xúc
vӟi các chҩt hӳu cѫ, thuӕc tím giҧi
phóng ô xy hoҥt tính và nhӳng chҩt
ôxid mangan hoһc các muӕi
mangan có tác dөng diӋt khuҭn
mҥnh, tҭy uӃ, tҥo màng phӫ ngăn
cách. Phá hӫy các chҩt hӳu cѫ
(máu, mӫ...) làm mҩt mùi hôi thӕi
và se da. Dung dӏch ÿұm ÿһc có thӇ
gây cháy các tә chӭc hӳu cѫ bӅ
mһt, gây ÿau , ÿӗng thӡi tác dөng
cҫm máu

Thuӕc tím ӣ dҥng tinh thӇ


15

2. Ӭng dөng
2.1. ĈiӅu trӏ vӃt thѭѫng trong ngoҥi
khoa: Ә apce, vӃt thѭѫng bӏ nhiӉm
trùng hôi thӕi, lӣ loét, hoҥi tӱ...
2.2. ĈiӅu trӏ viêm tӱ cung, viêm vú:
- BӋnh viêm tӱ cung, âm ÿҥo
tích mӫ, bӋnh sót, sát nhau ӣ trâu,
bò, lӧn; bӋnh viêm vú ӣ bò sӳa.
- Tҭy uӃ chuӗng trҥi, thiӃt bӏ,
dөng cө.
- Hun khói xông hѫi vӟi
formol ÿӇ diӋt nҩm mӕc trong máy
ҩp gà.

Dung dӏch thuӕc tím 0,1%

3. Sӱ dөng
3.1. Rӱa vӃt mә, vӃt thѭѫng: Dùng
dung dӏch thuӕc tím 1% rӱa vӃt
thѭѫng tích mӫ, hoҥi tӱ hôi thӕi trѭӟc
khi xӱ lý, cҳt bӓ tә chӭc...Khӱ nӑc
ÿӝc cӫa rҳn bҵng cách tiêm dung dӏch
1% xung quanh vӃt rҳn cҳn và tiêm
vào tƭnh mҥch ( ӣ ngӵa vӟi liӅu
500ml).

3.2. Thөt rӱa bӝ phұn bӏ bӋnh: Dùng
dung dӏch thuӕc tím 1% ÿӇ thөt rӱa tӱ
cung, âm ÿҥo trong trѭӡng hӧp bӏ
viêm nhiӉm hoһc bҧo lѭu thai...
3.3. Xông khӱ trùng: Dùng dung dӏch
sau: thuӕc tím (20g) + formol ( 30ml) +
nѭӟc (20ml ) ÿӇ xông khӱ trùng buӗng
cҩy vi khuҭn, buӗng ҩp trӭng.
4. Bҧo quҧn
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn.
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh
nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi
ҭm ѭӟt và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
- KiӇm tra lӑ, túi giҩy bҥc, nilon chӭa
ÿӵng thuӕc ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ, rách

Pha dung dӏch thuӕc tím 0,1 %


16
Thuӕc tím ÿѭӧc ÿӵng trong thùng thiӃc

ҧnh hѭӣng tӟi thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm mҥnh,
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót.
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
* Câu hӓi

1/ Nêu nhӳng ÿһc tính cѫ bҧn cӫa thuӕc tím.
2/ Cho biӃt ӭng dөng và cách sӱ dөng thuӕc tím trong nghành chăn nuôi thú y
3/ ĈӇ ÿҧm bҧo hiӋu lӵc cӫa thuӕc, cҫn bҧo quҧn thuӕc tím trong ÿiӅu kiӋn nhѭ thӃ
nào?
* Bài tұp thӵc hành
Nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn thuӕc tím.
ĈӇ ÿҧm bҧo nӝi dung trên trѭӟc khi thӵc hiӋn bài thӵc hành này, giáo viên
cҫn chuҭn bӏ mӝt sӕ vұt tѭ sau:
1/ Bò hoһc trâu bӏ viêm tӱ cung hoһc bӏ sát nhau, có thӇ là trâu, bò cӫa hӑc viên
(nӃu ÿang bӏ mӝt trong 2 bӋnh trên).
2/ Dөng cө thú y (bӕc ÿӇ thөt, rӱa, bông thҩm nѭӟc..)
3/ Pha dung dӏch thuӕc tím 1%:
4/ Gióng cӕ ÿӏnh gia súc.
5/ Khăn mһt...
6/ Xô, chұu ÿӵng nѭӟc
7/ Xà phòng.
8/ Cân tiӇu ly.
Giáo viên hѭӟng dүn ban ÿҫu vӅ các nӝi dung sau:
1/ Cách nhұn dҥng thuӕc: màu sҳc, nhãn mác, tình trҥng bao gói, tên sҧn phҭm, tên
và ÿӏa chӍ nhà sҧn xuҩt, nhà cung cҩp, sӕ lô, thӡi hҥn sӱ dөng ...Nhãn mác còn
nguyên vҽn,, sӕ lô, ngày sҧn xuҩt phҧi rõ ràng, phҧi còn hҥn sӱ dөng.
2/ Ӭng dөng cӫa thuӕc: giáo viên hӋ thӕng lҥi nhӳng kiӃn thӭc ÿã ÿѭӧc hӑc ӣ giӡ
lý thuyӃt và kӃt hӧp vӟi gia súc, vұt tѭ dөng cө chuyên môn hiӋn có ÿӇ chӍ bҧo,
hѭӟng dүn cө thӇ cho hӑc viên.


17

3/ Sӱ dөng thuӕc: Sau khi cӕ ÿӏnh gia súc xong, giáo viên hѭӟng dүn chi tiӃt vӅ
cách sӱ dөng dung dӏch thuӕc tím 1%. mӝt trong nhӳng trѭӡng hӧp cө thӇ, mà

trong bài thӵc hành này là thөt, rӱa tӱ cung, âm ÿҥo cho trâu hoһc bò, trình tӵ các
bѭӟc nhѭ sau:
- Cӕ ÿӏnh gia súc.
-

Pha thuӕc tím ÿӇ ÿѭӧc dung dӏch 1%:
+ĈiӅu chӍnh cân tiӇu ly (Roberval) thăng bҵng
+ Cân 0,2 g thuӕc tím
+ Cho vào chұu hoһc xô ÿã ÿӵng sҹn 2 lít nѭӟc sôi ÿӇ nguӝi
+ Dùng ÿNJa khuҩy ÿӅu cho thuӕc tan.
Nhѭ vұy ta ÿã ÿѭӧc dung dӏch thuӕc tím 1%.

- TiӃn hành thөt, rӱa.
4/ Bҧo quҧn: sau khi hѭӟng dүn vӅ sӱ dөng thuӕc tím, giáo viên nhҳc nhӣ lҥi cho
hӑc viên biӃt cách bҧo quҧn thuӕc trong ÿiӅu kiӋn cө thӇ tҥi cѫ sӣ thӵc tұp và bҧo
quҧn lâu dài trong tӫ thuӕc thú y cӫa cѫ sӣ.

Cân tiӇu ly (Cân Roberval)
C. Ghi nhӟ


18

- Thuӕc dӉ ô xy hóa, dӉ ngұm nѭӟc, nên sau khi lҩy thuӕc xong, cҫn phҧi ÿұy
nút ngay.
- Có thӇ ÿӵng vào lӑ thӫy tinh hoһc lӑ nhӵa, tránh ánh sáng.
- ĈӇ tҫm cao ÿҧm bҧo an toàn cho trҿ em.
- Có thӇ làm thӫng vҧi, do vұy khi sӱ dөng chú ý không ÿѭӧc ÿӇ dây vào
quҫn, áo...
- Thuӕc dӉ gây nә và tác dөng vӟi các chҩt oxy hóa khác.

- Hҥn dùng có thӇ ÿѭӧc 5 năm.
- Trình bày ÿóng gói 50g, 100g, 500g hay 1000g.
- Trong ÿiӅu kiӋn không có cân tiӇu ly ÿӇ cân thuӕc, muӕn có dung dӏch thuӕc
tím 1% chӍ cҫn pha thuӕc vӟi nѭӟc, khi hòa tan có màu nhѭ cánh sen là ÿѭӧc.
Bài 4: Sӱ dөng Xanh methylen
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng:
- Mô t̫ ÿ˱ͫc vi͏c nh̵n d̩ng, ͱng dͭng, s͵ dͭng và b̫o qu̫n xanh methylen.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc xanh methylen trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung:
1.Nhұn dҥng thuӕc
1.1. Nhұn biӃt chung:
Dҥng bӝt kӃt tinh, màu xanh, dӉ hút
ҭm, rҩt ít ÿӝc. Thuӕc còn có tên khác
Methylen blue.
1.2. Nhұn biӃt tính chҩt: DӉ tan trong
nѭӟc hoһc cӗn
1.3. Nhұn biӃt tác dөng:
- Có tác dөng sát trùng bên ngoài, bôi
vào vӃt thѭѫng nhiӉm trùng.
- Tách nhóm cyanua (CN) ra khӓi Hb
ÿӇ chӳa ngҥt thӣ mô bào trong trѭӡng
hӧp ngӝ ÿӝc sҳn.

Xanh methylen kӃt tinh dҥng bӝt xanh ÿұm

- Xanh methylen tăng cѭӡng hô hҩp tӃ bào và quá trình ô xy hóa. Nó có tác dөng
chӕng viêm và chӕng dӏ ӭng.



19

Dung dӏch xanh Methylen

2. Ӭng dөng
2.1. Sát trùng trong ngoҥi khoa : Dùng dung dӏch 1% bôi vào vӃt thѭѫng nhiӉm
trùng hoһc các mөn ÿұu (bӋnh ÿұu mùa ), các nӕt viêm loét ӣ mӗm, chân ( bӋnh lӣ
mӗm, long móng) xҭy ra ӣ vұt nuôi.
2.2. ĈiӅu trӏ trúng ÿӝc sҳn ӣ gia súc : Dùng dung dӏch 1% tiêm tƭnh mҥch chұm
vӟi liӅu: Trâu, bò: 350 - 750ml/con.
Ngӵa : 250 - 500ml/con
Lӧn :

40 - 100ml/con.

Chó :

25 - 50ml/con.

3. Sӱ dөng
3.1. Chà xát hoһc bôi thuӕc lên da, vӃt thѭѫng: VӃt thѭѫng nhiӉm trùng, các mөn
ÿұu, tә chӭc da bӏ viêm loét...
3.2. Tiêm tƭnh mҥch chұm hoһc dѭӟi da vӟi dung dӏch 1% trong trѭӡng hӧp gia
súc bӏ ngӝ ÿӝc sҳn:
Trâu, bò : 1-1,5 g
Ngӵa:

1g

Dê, cӯu:


0,5-0,6 g

Lӧn:

0,2-0,4 g

Chó:

0,1-0,2 g

4. Bҧo quҧn


20

4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn.
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi ҭm ѭӟt
và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
- KiӇm tra lӑ ÿӵng thuӕc ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ ҧnh hѭӣng tӟi thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm mҥnh,
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót.
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
* Câu hӓi
1/ Nêu nhӳng ÿһc tính cѫ bҧn cӫa thuӕc Xanh methylen.
2/ Cho biӃt ӭng dөng và cách sӱ dөng thuӕc Xanh methylen trong nghành chăn
nuôi thú y

3/ ĈӇ ÿҧm bҧo hiӋu lӵc, cҫn bҧo quҧn thuӕc Xanh methylen trong ÿiӅu kiӋn nhѭ
thӃ nào?
* Bài tұp thӵc hành
Nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn thuӕc Xanh methylen.
ĈӇ ÿҧm bҧo nӝi dung trên, trѭӟc khi thӵc hiӋn bài thӵc hành này, giáo viên
cҫn chuҭn bӏ mӝt sӕ vұt tѭ sau:
1/ Bò, trâu hoһc lӧn bӏ ÿang bӏ bӋnh lӣ mӗm, lonh móng, có thӇ là trâu, bò hoһc
lӧn cӫa gia ÿình hӑc viên (nӃu ÿang bӏ bӋnh trên hoһc bӏ vӃt thѭѫng nhiӉm trùng
gây viêm loét).
2/ Dөng cө thú y (panh, kҽp dҽt, bông thҩm nѭӟc..)
3/ Pha dung dӏch thuӕc xanh metylen 1%.
4/ Gióng cӕ ÿӏnh gia súc.
5/ Khăn mһt...
6/ Xô, chұu ÿӵng nѭӟc
7/ Xà phòng.
8/ Cân tiӇu ly.
Giáo viên hѭӟng dүn ban ÿҫu vӅ các nӝi dung sau:
1/ Cách nhұn dҥng thuӕc: màu sҳc, nhãn mác, tình trҥng bao gói, tên sҧn phҭm, tên
và ÿӏa chӍ nhà sҧn xuҩt, nhà cung cҩp, sӕ lô, thӡi hҥn sӱ dөng ...Nhãn mác còn
nguyên vҽn,, sӕ lô, ngày sҧn xuҩt phҧi rõ ràng, phҧi còn hҥn sӱ dөng.


21

2/ Úng dөng cӫa thuӕc: giáo viên hӋ thӕng lҥi nhӳng kiӃn thӭc ÿã ÿѭӧc hӑc ӣ giӡ
lý thuyӃt và kӃt hӧp vӟi gia súc, vұt tѭ dөng cө chuyên môn hiӋn có ÿӇ chӍ bҧo,
hѭӟng dүn cө thӇ cho hӑc viên.
3/ Sӱ dөng thuӕc: Sau khi cӕ ÿӏnh gia súc xong, giáo viên hѭӟng dүn chi tiӃt vӅ
cách sӱ dөng dung dӏch thuӕc tím 1%. mӝt trong nhӳng trѭӡng hӧp cө thӇ, mà
trong bài thӵc hành này là bôi dung dӏch thuӕc xanh methylen cho trâu, bò hoһc

lӧn bӏ bӋnh lӣ mӗm, long móng, trình tӵ các bѭӟc nhѭ sau:
- Cӕ ÿӏnh gia súc.
-

Pha thuӕc xanh methylen ÿӇ ÿѭӧc dung dӏch 1%:
+ ĈiӅu chӍnh cân tiӇu ly (Roberval) thăng bҵng
+ Cân 0,5 g thuӕc xanh metylen
+ Cho vào lӑ ÿã ÿӵng sҹn 0,5 lít nѭӟc sôi ÿӇ nguӝi
+ Dùng ÿNJa khuҩy ÿӅu cho thuӕc tan.
Nhѭ vұy ta ÿã ÿѭӧc dung dӏch thuӕc xanh methylen 1%.

- TiӃn hành bôi lên các mөn viêm loét ӣ miӋng, chân cӫa gia súc ÿang bӏ
bӋnh lӣ mӗm, long móng hoһc ӣ nhӳng vӃt thѭѫng nhiӉm trùng khác.
4/ Bҧo quҧn: sau khi hѭӟng dүn vӅ sӱ dөng thuӕc xanh methylen, giáo viên nhҳc
nhӣ lҥi cho hӑc viên biӃt cách bҧo quҧn thuӕc trong ÿiӅu kiӋn cө thӇ tҥi cѫ sӣ thӵc
tұp và bҧo quҧn lâu dài trong tӫ thuӕc thú y cӫa cѫ sӣ.
C. Ghi nhӟ
- Thuӕc dӉ ô xy hóa, dӉ ngұm nѭӟc, nên sau khi lҩy thuӕc xong, cҫn phҧi ÿұy nút
ngay.
- Có thӇ ÿӵng vào lӑ thӫy tinh hoһc lӑ nhӵa, ghi rõ ràng tên thuӕc ÿӇ tránh
nhүm lүn vӟi các hóa chҩt khác.
- Tránh ánh sáng.
- ĈӇ tҫm cao ÿҧm bҧo an toàn cho trҿ em.
- Có thӇ làm thӫng, giҩy, vҧi, do vұy khi sӱ dөng chú ý không ÿѭӧc ÿӇ dây
vào quҫn, áo...
- Hҥn dùng có thӇ ÿѭӧc 3 năm.
- Trình bày ÿóng gói 10g, 100g, 1000g hay thùng 25kg.
- Trong ÿiӅu kiӋn không có cân tiӇu ly ÿӇ cân thuӕc, muӕn có dung dӏch thuӕc
xanh metylen 1% chӍ cҫn pha thuӕc vӟi nѭӟc, khi hòa tan có màu nhѭ mӵc cӱu
long là ÿѭӧc.



22

Bài 5: Sӱ dөng vôi bӝt
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng
- Mô t̫ ÿ˱ͫc vi͏c nh̵n d̩ng, ͱng dͭng, s͵ dͭng và b̫o qu̫n vôi b͡t.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc vôi b͡t dùng trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung:
1.Nhұn dҥng vôi bӝt

.

1.1. Nhұn biӃt chung : Vôi bӝt hay còn
gӑi là vôi sӕng, là chҩt ăn da, có màu
trҳng mӏn, dӉ hút ҭm, dӉ tan trong
nѭӟc.
1.2. Nhұn biӃt tính chҩt: Hòa tan trong
nѭӟc và bҧo quҧn ÿѭӧc lâu dài.
1.3. Nhұn biӃt tác dөng : Có tính chҩt
sát trùng mҥnh, có tác dөng diӋt các
cҫu khuҭn sinh mӫ, các liên cҫu khuҭn,
E.coli, trӵc khuҭn ÿóng dҩu lӧn, tө
huyӃt trùng, phó thѭѫng hàn...
Vôi cөc và vôi bӝt

2. Ӭng dөng
2.1. Tiêu ÿӝc chuӗng trҥi, môi trѭӡng
chăn nuôi: Dùng vôi bӝt ÿӇ trѭӟc cӱa ra,

vào cӫa các ô chuӗng chăn nuôi, rҳc trên
nӅn chuӗng, sân chѫi , cӕng rãnh, dùng
dung dӏch ÿӇ quét tѭӡng chuӗng, ô
chuӗng, xung quanh bӡ tѭӡng cӫa toàn
khu vӵc chăn nuôi ...
Trong trѭӡng hӧp gia súc bӏ bӋnh
bҥi liӋt trѭӟc và sau khi ÿҿ do thiӃu
khoáng, ta có thӇ bә sung nѭӟc vôi trong
vào thӭc ăn hoһc nѭӟc uӕng ÿӇ ÿiӅu trӏ
bӋnh có kӃt quҧ tӕt.

Khӱ trùng nӅn chuӗng bҵng vôi bӝt

2.2. Tiêu hӫy xác chӃt ÿӝng vұt mҳc bӋnh truyӅn nhiӉm: Rҳc trên xác súc vұt chêt
khi chôn...


23

Rҳc vôi bӝt ÿѭӡng ÿi ÿӇ phòng dӏch tai xanh

Xӱ lý hӕ chôn gia súc bӏ bӋnh bҵng vôi bӝt

3. Sӱ dөng
3.1. Rҳc lên nӅn chuӗng, ÿѭӡng ÿi:
Dùng vôi bӝt rҳc trên nӅn chuӗng, sân chѫi, cӕng rãnh, phân gia súc, gia cҫm,
cәng ra , vào cӫa chuӗng chăn nuôi. Dùng rҳc trên nӅn ÿҩt và trên ÿӋm lót chuӗng,
chҩt ÿӝn chuӗng ( rҳc trên ÿҩt trѭӟc khi ÿѭa chҩt ÿӝn chuӗng vào) vӟi tӹ lӋ trung
bình 100g/m2, trѭӟc khi ÿem chҩt ÿӋm lót vào hay trên ÿӋm lót 1kg/10kg rѫm, rҥ.
Chuӗng lӧn :


150-200g/m3

Chuӗng trâu, bò : 100-150g/m3
Chuӗng gà :

20-25g/m3 , 2 lҫn trong tuҫn.

3.2. Quét hoһc phun vôi :
Dùng nѭӟc vôi 5% hoһc 20% quét tѭӡng chuӗng, nӅn chuӗng, máng ăn, dөng cө
chăn nuôi...
4. Bҧo quҧn
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn
Bҧo quҧn tҥi kho, khô ráo, tránh ҭm.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
Bҧo quҧn tҥi hӕ ÿào, vҥi sành... ( tôi vôi) dҥng ѭӟt.
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành :
* Câu hӓi
1/ Nêu nhӳng ÿһc tính cѫ bҧn cӫa vôi.
2/ Cho biӃt ӭng dөng và cách sӱ dөng vôi trong nghành chăn nuôi thú y


24

3/ ĈӇ ÿҧm bҧo hiӋu lӵc, cҫn bҧo quҧn vôi trong ÿiӅu kiӋn nhѭ thӃ nào?
* Bài tұp thӵc hành
Nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn vôi.
ĈӇ ÿҧm bҧo nӝi dung trên trѭӟc khi thӵc hiӋn bài thӵc hành này, giáo viên
cҫn chuҭn bӏ mӝt sӕ vұt tѭ sau:
1/ Liên hӋ vӟi mӝt cѫ sӣ vӯa phҧi chăn nuôi theo phѭѫng thӭc công nghiӋp.

2/ Chuҭn bӏ các phѭѫng tiên, dөng cө cҫn thiӃt.
3/ Chuҭn bӏ lѭӧng vôi ÿӫ ÿӇ tiêu ÿӝc chuӗng trҥi ÿã liên hӋ trѭӟc.
6/ Xô, chұu ÿӵng nѭӟc
7/ Xà phòng.
Giáo viên hѭӟng dүn ban ÿҫu vӅ các nӝi dung sau:
1/ Cách nhұn dҥng thuӕc: màu sҳc, tình trҥng vôi (bӝt, cӫ hay nѭӟc).
2/ Úng dөng cӫa thuӕc: giáo viên hӋ thӕng lҥi nhӳng kiӃn thӭc ÿã ÿѭӧc hӑc ӣ giӡ
lý thuyӃt và kӃt hӧp vӟi gia súc, vұt tѭ dөng cө chuyên môn hiӋn có ÿӇ chӍ bҧo,
hѭӟng dүn cө thӇ cho hӑc viên.
3/ Sӱ dөng thuӕc: giáo viên hѭӟng dүn chi tiӃt vӅ cách sӱ dөng dung dӏch vôi 520%. mӝt trong nhӳng trѭӡng hӧp cө thӇ, mà trong bài thӵc hành này là quyets ô
chuӗng, tѭӡng, trình tӵ các bѭӟc nhѭ sau:
- Pha vôi ÿӇ ÿѭӧc dung dӏch 20% , tùy theo mӭc ÿӝ chuӗng trҥi mà pha vӟi
lѭӧng nhҩt ÿӏnh
- Khuҩy ÿӅu cho vôi tan- VӋ sinh tѭӡng, thành ô chuӗng sҥch các chҩt hӳu cѫ,
phân dính bám, bөi bһm, rác...
- TiӃn hành quét dung dӏch vôi 20% lên các ô chuӗng.
4/ Bҧo quҧn: sau khi hѭӟng dүn vӅ sӱ dөng vôi, giáo viên nhҳc nhӣ lҥi cho hӑc
viên biӃt cách bҧo quҧn vôi trong ÿiӅu kiӋn cө thӇ tҥi cѫ sӣ thӵc tұp và bҧo quҧn
lâu dài ÿӕi vӟi sӕ vôi còn dѭ thӯa, không dùng hӃt.
C. Ghi nhӟ:
- Vôi rҩt dӉ bҧo quҧn, ÿһc biӋt ӣ dҥng vôi tôi có thӇ ÿӇ ÿѭӧc rҩt lâu dài.
- Có thӇ tôi vôi vào nhӳng hӕ ÿào sâu hoһc nӃu sӱ dөng vӟi sӕ lѭӧng ít có thӇ
tôi vôi vào nhӳng vҥi sành, chҧo lӟn...
- Tránh gây bӓng da gia súc khi dung dӏch vôi ӣ nӅn chuӗng, sau khi quét
tѭӡng.


25

- Xung quanh hӕ tôi vôi cҫn có rào bҧo vӋ nhҵm ÿҧm bҧo an toàn cho ngѭӡi

và vұt nuôi.
- Hҥn dùng có thӇ ÿѭӧc hàng năm.
- Chú ý nӃu dӳ trӳ vôi dҥng cӫ, kho cҩt giӳ không ÿѭӧc dӝt nát.
Bài 6: Sӱ dөng Cloramin B
Mөc tiêu:
H͕c xong bài này ng˱ͥi h͕c có kh̫ năng
- Mô t̫ ÿ˱ͫc vi͏c nh̵n d̩ng, ͱng dͭng, s͵ dͭng và b̫o qu̫n Cloramin B.
- S͵ dͭng ÿ˱ͫc Cloramin B dùng trong chăn nuôi ÿúng kͿ thu̵t.
A. Nӝi dung:
1.Nhұn dҥng Cloramin B
1.1. Nhұn biӃt chung : Dҥng bӝt , màu
trҳng hay hѫi trҳng ngà, có mùi “ clo”
nhҽ, dӉ tan trong nѭӟc.
1.2. Nhұn biӃt tính chҩt: Hòa tan trong
nѭӟc, khҧ năng thҩm sâu, mҥnh nên
kéo dài tính diӋt khuҭn. Ĉӝc tính rҩt
thҩp, không gây kích ӭng, ăn da.
Bӝt Cloramin B

1.3. Nhұn biӃt tác dөng :
- Thuӕc có tác dөng sát trùng, tiêu
ÿӝc, diӋt hҫu hӃt các loҥi vi khuҭn hiӃu
khí, yӃm khí, nҩm mӕc và siêu vi khuҭn.
- Là chҩt sát khuҭn tәng hӧp ÿѭӧc
sӱ dөng rҩt rӝng rãi, có hiӋu quҧ cao
trong thӵc hành y tӃ, thú y, công nghiӋp
thӵc phҭm.
- Tác dөng diӋt khuҭn cӫa
cloraminB là thҩm dâu qua màng tӃ bào,
gây rӕi loҥn hӋ thӕng enzyme chuer yӃu

là tiêu diӋt tӃ bào sӕng.
2. Ӭng dөng

Cloramin B ÿóng trong lӑ nhӵa