Phân tích hình ảnh anh bộ đội trong
thơ ca thời kì 1945-1975
Posted in : Văn mẫu lớp 12 on Tháng Bảy 24, 2015 by : admin
Đề bài: Phân tích hình ảnh anh bộ đội trong thơ ca thời kì 1945-1975
Để tạo nên sự phong phú và đa dạng cho nền văn học Việt nam, mỗi nhà thơ đều chọn cho mình
một đề tài sáng tác riêng tuy nhiên trong nền văn học 1945 – 1975 ít có nhà thơ nào không dành
hết tình cảm và tâm huyết của mình cho đề tài cách mạng, quê hương đất nước. Đó là bức tranh
của những ngày tháng gian khổ mà hào hùng, đó là khoảng thời gian xảy ra biết bao nhiêu thảm
cảnh: bom đạn, máu chảy chết chóc…nhưng nhân dân ta vẫn kiên cường đấu tranh dành thắng lợi.
Đặc biệt nổi bật trong bức tranh quê hương, bức tranh cách mạng ấy là hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ
với những vẻ đẹp phẩm chất cao quý. Có thể nói chính những con người đó đã tạo nên đất nước
ngày hôm nay.
Với những phẩm chất của mình anh bộ đội cụ Hồ đi vào thơ cách một cách tự nhiên và đi vào trong
lòng người đọc thành một bức tượng đài bất hủ trong trái tim mỗi con người. Những anh bộ đội ấy
tuy xuất thân khác nhau nhưng họ lại có những phẩm chất giống nhau, tiêu biểu cho phẩm chất có
những con người Việt Nam anh hùng ta. Vẻ đẹp riêng và vẻ đẹp chung của những người lính tạo
nên hình ảnh chung cho anh bộ đội Việt Nam.
Trước hết anh bộ đội Việt Nam được khắc họa qua vẻ đẹp ngoại hình:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm”
(Tây Tiến – Quang Dũng)
Đó là hình ảnh ngoại hình của người lính. Câu thơ có hai cách hiểu những người lính ấy do trải qua
điều kiện chiến đấu gian khổ khó khăn thiếu thốn cho nên rụng hết tóc. Thân hình gầy gò ốm nhưng
lại không hề yếu. Những nét ngoại hình ấy còn giúp cho chúng ta thấy được hình ảnh những anh bộ
đội oai hùng giống như một vị chúa sơn lâm của rừng xanh vậy. Dường như bao nhieu vất vả bao
nhiêu gian nan được khắc tạc in dấu trên ngoại hình của những người lính ấy. Ngoại hình xấu xí ấy
nhưng lại trở thành một vẻ đẹp thể hiện sự kiên trung vượt qua gian nan khó khăn của những anh
bộ đội cụ Hồ.
Những người lính ấy không chỉ “đẹp” về ngoại hình mà còn đẹp về tâm hồn và phẩm chất nữa.
Trong cuộc chiến tranh giành thắng lợi cho dân tộc thì những anh bộ đội của chúng ta phải mang
trong mình một lý tưởng một khát vọng lớn lắm thì mới có thể tạo nên những chiến thắng oanh liệt
như thế. Người lính Tây Tiến của Quang Dũng tiêu biểu cho những lý tưởng khát vọng của người
lính Việt nam thời bấy giờ:
“Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Hay
“Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi”
Những người lính ấy ra đi với khát vọng giành lại độc lập tự do cho tổ quốc thân yêu, họ ra đi không
hẹn ngày trở lại. Phải chăng người lính muốn nhắc đên sự hi sinh ở đây dù thế nào thì cũng quyết
hi sinh để đổi lấy độc lập hòa binh cho đất nước. Đó không phải là lý tưởng cao đẹp lắm hay sao?
Hay Nguyễn Đình Thi cũng từng viết:
“Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”
Hành động “đầu không ngoảnh lại” thể hiện sự quyết tâm ra đi của những người lính. Vẫn biết đằng
sau thềm nắng lá rơi đầy. Phải chăng cái thềm nắng lá rơi đầy kia cũng nhiều như lý tưởng ra trận
của người chiến sĩ bộ đội.
Nguyễn Khoa Điềm cũng nói về lý tưởng và khát vọng của người lính – người con trai con gái Việt
nam rất đẹp:
“Em ơi em
Hãy nhìn rất xa
Vào bốn nghìn năm đất nước
………. .
Đất Nước của Nhân Dân, Đất Nước của ca dao huyền thoại”
Những người lính Việt nam không chỉ đẹp về lí tưởng mà còn đẹp về sự anh dũng dũng cảm trong
chiến trường:
Nhà thơ Quang Dũng đã rất thành công khi nói về sự anh dũng chiến đấu của người lính:
“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
Quang Dũng miêu tả cảnh hùng vĩ của Tây Bắc nhưng qua cái hùng vĩ man dại ấy ta lại cảm nhận
được cái anh dũng của người chiến sĩ. Những người lính ấy đã vượt lên trên cả những dốc thăm
thẳm khúc khuỷu kia. Phải nói nếu không có sự anh dũng thì làm sao có thể vượt lên trên những
dôc núi heo hút thăm thẳm kia.
Hay trong bài thơ tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật cũng viết:
“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rơi kính vỡ đi rồi
…….
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái”
Từ những vần thơ nhẹ nhàng, hóm hỉnh ta vẫn thấy được từ trong bom rơi đạn nổ những chiếc
không kính vẫn lao tới kẻ thù. Người cầm lái là những dũng cảm xuyên qua bom đạn cầm chắc tay
lái để đưa các đồng chí của mình đến nơi an toàn. Dường như con đường như chạy thẳng vào tim
người lính. Đó là con đường của niềm tin vào cách mạng chiến thắng.
Đến cái hi sinh của những người lính ấy cũng trở thành những bức tượng đài vô cùng đẹp. Các nhà
thơ đã xây dựng lên những bức tượng đài người lính bằng thơ:
“Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
Đó là sự hi sinh oanh liệt nhưng rất đỗi trang trọng hào hùng. Tố Hữu cũng nói về sự hi sinh của
người lính trở thành bất tử. Cho đến khi mất đi rồi người lính vẫn không thể nào ngã xuống, dáng
đứng bất tử ấy làm nên dáng đứng Việt Nam:
“Và anh chết trong khi đang đứng bắn
Máu anh phun theo lửa đạn cầu vòng”
Hay là cái chết bất tử về với đất mẹ dịu hiền như những người lính trong bài thơ Đất Nước của
Nguyễn Đình Thi:
“Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về”
Hay cũng có thể là sự hi sinh vô cùng nhẹ nhàng, coi cái chết nhẹ như lông hồng:
“Con nhớ anh con, người anh du kích
Chiếc áo nâu anh mặc đêm công đồn
Chiếc áo nâu suốt một đời vá rách
Đêm cuối cùng anh cởi lại cho con”
Dù chiến đấu khó khăn nhưng họ vẫn có một đời sống tâm hồn vô cùng lãng mạn:
“Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”
Hay Nguyễn Đình Thi cũng viết:
“Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu”
Đó là những tình cảm tốt đẹp của người lính. Mỗi bước đường gian nan quyết liệt nhưng anh không
bao giờ quên nhớ đến người thương của mình. Càng vất vả bao nhiêu thì người lính càng quý
những giấy phút nhớ nhung ấy bấy nhiêu.
Cuộc sống gian nan vất vả họ không chỉ nhớ đến người yêu mà họ còn là những người sống yêu
thương chan hòa, thật thà chất phác. Ở đó ta thấy một tình đồng chí gắn bó keo sơn:
“Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Tôi với anh đôi người xa lạ
Từ phương trời chẳng hẹn quen nhau”
Không những thế họ còn là những người lạc quan yêu đời, sống vui vẻ trong tình đồng chí ấy:
“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng
……. .
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”
Không những thế mà họ còn có một tình quân dân keo sơn gắn bó:
“Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng
….
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
Tất cả những điều đó là vẻ đẹp của những người lính, những anh bộ đội cụ Hồ trong thơ ca Việt
Nam từ 1945- 1975. Qua những hình ảnh của những người lính ta thêm yêu những phẩm chất đáng
quý ấy. Đồng thời ta trân trọng nền hòa bình và biết ơn họ rất nhiều. Trong tim mỗi con người Việt
Nam những người lính vô danh ấy là một bức tượng đài bất hủ.