THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Nghĩa biểu trưng của nhóm danh từ chỉ ñộng vật trong biểu thức khen chê

OBO
OKS
.CO
M

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của ñề tài

Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người, là một hệ
thống tín hiệu ñặc biệt ñược rất nhiều nhà khoa học quan tâm và lấy ñó làm ñối
tượng khảo sát. Tìm hiểu và khảo sát các khía cạnh của ngôn ngữ cũng chính là ñi
sâu tìm hiểu về phương tiện giao tiếp con người vẫn sử dụng hàng ngày mà có thể
không biết hết tính linh hoạt, ña dụng của ngôn ngữ. Tuy nhiên chức năng của ngôn
ngữ thường chỉ nhận diện khi nó ñược ñặt trong một ngữ cảnh cụ thể. Một vài
nghiên cứu ñã chỉ ra rằng: có những cấu trúc tách khỏi ngữ cảnh mà vẫn biểu ñạt
ñược nội dung ý nghĩa mà cấu trúc này hướng tới.

Biểu thức là từ thường xuất hiện trong các chuyên ngành của khoa học tự
nhiên. Trong ñề tài nghiên cứu này, biểu thức xuất hiện với tư cách là một ñơn vị từ
vựng không phải ngôn ngữ nào cũng có: “biểu thức khen chê”. Do ñó, nó trở thành
ñối tượng, thành ñề tài của rất nhiều những nhà nghiên cứu, ñặc biệt ñối với chuyên
ngành ngôn ngữ học. Nó còn hấp dẫn bởi cấu tạo phức tạp về mặt cấu trúc cũng
như về ngữ nghĩa. Không những thế, nó còn liên quan ñến văn hóa và cách nói có
tính chất ví von của từng dân tộc hay nói cách khác là: tư duy dân tộc ñược phản

KI L

chiếu rỗ nét trong những biểu thức khen chê khiến cho ngôn ngữ dân tộc càng ña
màu sắc. Với ñề tài này, tôi hy vọng sẽ ñi vào một khía cạnh mới có những ñóng
góp trong phạm vi có liên quan của ngôn ngữ. Hơn nữa, chúng ta ñang trong xu
thế hội nhập mạnh mẽ thì giữ gìn và phát triêng ngôn ngữ dân tộc là một ñiều cần
thiết. Tìm hiểu sâu hơn về một khía cạnh của ngôn ngữ cũng chính là góp phần tạo
sự phát triển, khám phá thêm những ñiều thú vị trong ngôn ngữ Việt.
2. Đối tượng và phạm vi của ñề tài



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Nhm kho sỏt cỏc biu thc ủỏnh giỏ tớch cc (khen) hay tiờu cc (chờ)
trong giao tip ting Vit v tng ng vi nú l nhng cu trỳc ủc trỡnh by
di dng biu thc. Tiờu ủ ca ủ ti cho thy ch cú nhng bu thc cú thnh t

OBO
OKS
.CO
M

ch ủng vt (nhúm danh t ch ủng vt) mi ủc mang ra kho sỏt. Qua ủõy
nhm tỡm hiu trong giao tip ting Vit, nhng cu trỳc ngụn ng di dng biu
thc húa cú th hin ủc tht rừ ni dung nhm hng ti khi tỏch nú ra khi ng
cnh hay khụng. Qua ủú nhn mnh tớnh linh hot, ủa dng ca ngụn ng.
3. Mc ủớch v ni dung nghiờn cu

Khai thỏc cu trỳc ca cỏc biu thc khen chờ cú yu t ch loi vt (nhúm
danh t ch ủng vt), phõn tớch ngha biu trng ca nhúm danh t ch ủng vt
trong biu thc khen chờ trong giao ting Vit v mt so sỏnh ủi chiu nh vi
ting Anh v ting Hỏn. T ủú ta cú thy ủc nhng ủc trng vn húa t duy

ngi Vit. Tụi ủớ sõu khai thỏc trit ủ nhng khớa cnh ng ngha ca biu thc
vi mc ủớch giỳp cho ngi s dng biu thc khen chờ cú yu t ch tờn loi vt
mt cỏch hiu qu trong giao tip, hiu ủỳng ngha ca tng biu thc khen chờ
trờn vn bn, nhn thc ủc s phong phỳ v c mt hỡnh thc cng nh ng
ngha ca ting Vit. Qua ủú, thy ủc tm quan trng trong phỏt trin ting Viờt.
4. Phng phỏp nghiờn cu

Da trờn cỏc phng phỏp thng ủc s dng trong nghiờn cu ngụn ng
hc nh: Thng kờ ủnh lng, miờu t, phõn tớch cu trỳc v ng ngha ca cỏc

KI L

biu thc khen chờ cú yu t ch tờn loi vt.
5. í ngha lý lun v thc tin ca ủ ti

Tuy khụng mi nhng hy vng ủ ti s l mt bc tin sõu hn vo cu
trỳc cng nh ng ngha ca biu thc khen chờ mang cỏc yu t ch tờm loi vt.
T ủú ch ra ủc t duy dõn tc, quan ủim thm m to nờn bn cht ca ngụn
ng v vn húa.
S dng nhng biu thc nay mt cỏch phự hp, ủỳng lỳc to nờn u th



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
trong giao tip v gi gỡn ủc s phong phỳ ca ting Vit.

I. C S Lí THUYT

OBO
OKS

.CO
M

NI DUNG

1. Nhng vn ủ liờn quan ủn bin phỏp tu t n d
1.1. Khỏi nim n d

n d l phng thc tu t da trờn c s ủng nht hai hin tng tng t,
th hin cỏi ny qua cỏi khỏc m bn thõn cỏi ủc núi ủn thỡ ủc n ủi mt cỏch
kớn ủỏo. n d l phng phỏp chuyn ngha theo nguyờn tc tng ủng ca hin
tng, s vt theo nhng du hiu khỏc

(Nhng th gii ngh thut ca dao_ Phm Thu Yn)

n d l li so sỏnh da trờn s tng ủng ca hai hin tng v hỡnh dỏng,
mu sc, tớnh cht, phm cht hoc chc nng. Hai hin tng ny ủc ủn nht
vi nhau trờn nguyờn tc cỏi ny ủc th hin qua cỏi khỏc m bn thõn cỏi ủc
núi ủn thỡ ngm n mt cỏch kớn ủỏo; hay núi cỏch khỏc, vi n d ngi ta khụng
núi ủn cỏi ch th ủc ủem ra so sỏn m ch núi ủn ch th ủc ủem ra so
sỏnh.

(Tp chớ vn húa_ Thiờn nhiờn vi th gii ngh thut n d v biu tng
trong ca dao dõn ca_Ths ng Diu Trang)

KI L

Khỏi nim n d thng ủc dựng ủ th hin bn cht ni tõm ca con
ngi bng nhng ý tng hoc hỡnh nh ly trong thiờn nhiờn
(T ủin bỏch khoa vn húa hc)

1.2. Phõn loi

X.G.Laduchin ủó chia ra 6 dng c bn ca n d thng ủc s dng ph
bin

+) S vt ủc ủi chiu trờn c s s ging nhau bờn ngoi ca chỳng
+) S vt ủc ủi chiu theo ỏnh sỏng



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
+) S vt ủc xớch li gn trờn c s cỏc du hiu cu trỳc bờn trong ca
chỳng
+) S vt ủc so sỏnh ủi chiu theo chc nng ca chỳng

OBO
OKS
.CO
M

+) S vt ủc so sỏnh theo chc nng chuyn ủng ca chỳng theo hng
tng quan chuyn ủng hay bt ủng

+) S vt hin tng v hỡnh tng cú th xớch gn li trờn c s mt vi nột
v du hiu x th ging nhau ca chỳng
1.3. í ngha ca n d
í ngha nhn thc
í ngha thm m
í ngha biu cm


2. Cỏc vn ủ liờn quan ủn vn ủ biu tng

2.1. Mt s khỏi nim gn ngha vi biu tng
+) n d

n d l li so sỏnh da trờn s tng ủng ca hai hin tng v hỡnh dỏng,
mu sc, tớnh cht, phm cht hoc chc nng. Hai hin tng ny ủc ủn nht
vi nhau trờn nguyờn tc cỏi ny ủc th hin qua cỏi khỏc m bn thõn cỏi ủc
núi ủn thỡ ngm n mt cỏch kớn ủỏo; hay núi cỏch khỏc, vi n d ngi ta khụng
núi ủn cỏi ch th ủc ủem ra so sỏn m ch núi ủn ch th ủc ủem ra so
sỏnh.

KI L

+) Biu tng

Biu tng l s vt mang tớnh cht thụng ủip ủc dựng ủ ch ra mt cỏi
bờn ngoi nú, theo mt quan h c l gia s vt trong thụng ủip v s vt
bờn ngoi. Núi khỏc ủi, biu tng chớnh l cỏi nhỡn thy ủc mang mt kớ hiu
dn ta ủn cỏi khụng nhỡn thy ủc. Biu tng l "vt mụi gii giỳp ta tri giỏc cỏi
bt kh tri giỏc" (on Vn Chỳc: "Vn húa hc", Vin vn húa, NXB Vn húa
thụng tin, 1997)



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
2.2. nh ngha biu trng
Biu trng (Symbol): Mt du hiu (tớn hiu, kớ hiu) mang tớnh quy c
hm ch mt dc trng, mt phm cht, mt sỏng to hay hp hn l: cú kh nng


OBO
OKS
.CO
M

gi ra mt ủi tng khỏc, mt s vt khỏc ngoi s th hin c th ca du hiu ủú
v ủc cng ủng chp nhn.

Cú nhng biu tng thuc v phong tc tp quỏn, l nghi, thuc cỏc biu
tng vn húa; cú nhng biu tng thuc v ngh thut, vn hc, ngụn ng
hclm thnh nhng biu tng trong ủi sng ca cng ủng (T ủin tu t phong cỏch thi phỏp hc, NXBGD, 5/2006, tr.21, 22).

- Biu trng l ly mt s vt, hin tng no ủú ủ biu hin mt cỏch
tng trng, c l mt cỏi gỡ ủú cú tớnh cht khỏi quỏt, tru tng, ting Vit v
dy ting Vit cho ngi nc ngoi, NXB Vn húa thụng tin, H/1997, tr56).
II. DNG CU TRC THễNG THNG V MT S DNG C BIT
CA BIU THC KHEN CHấ

1. Dng cu trỳc thụng thng ca biu thc khen chờ (BTKC)
BTKC = Tớnh t + nh + Danh t ch ủng vt (DTCV)
Bn nh chú
Bun nh chú m
Bộo nh ln

KI L

Cõm nh hn

Dt nh bũ


D nh cp

t nh tụm ti
ụng nh kin

Chc nh cua gch

Gy nh con mm

Chng cht nh mng nhn

Gy nh hc

Chm nh rựa bũ

Gy nh su

Chm nh sờn

Hụi nh chn

Chp cha chp chi nh qu

Hụi nh cỳ

vo chung ln

Khe nh hựm




THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Ngu như bò

Lấm lét như rắn mồng 5

Ngu như chó

Lờ ñờ như chuột phải khói

Ngu như lợn

OBO
OKS
.CO
M

Khỏe như trâu

Lôi thôi như cá trôi xổ ruột

Nhanh như sóc

Lúng túng như gà mắc tóc

Nhát như cáy

Ngang như cua

Nhũn như con chi chi


Ngây ngô như con gà gô

Yếu như sên

Ngơ ngác như bò ñội nón

Một vài dẫn chứng thể hiện thái ñộ khen chê rõ ràng trong nhóm các
danh từ chỉ ñộng vật trong những biểu thức khen chê

- “Các bạn thường chế giễu nhau: béo như lợn. Bạn nữ nào có vóc dáng, số
ño kinh khủng như tôi luôn cảm thấy xấu hổ” (“Người ñại biểu nhân dân”_Huỳnh
Cường. 17/2/2008)

/>D/7653/Default.aspx

- Con chó trụi lông và béo như lợn của ông Trọng ñược cắt tiết ñể ñám phu
ñòn và một số chức sắc trong xóm ñánh chén một bữa linh ñình.
30 năm xóm tôi [truyện ông Trọng]_ Vương Văn Quang
/>k&artworkId=3478

KI L

- “Thấy chồng xé vở và mắng cậu con ngu như lợn, chị Lan "quặc" lại. Tức
mình, anh Quang ñạp vỡ chiếc ñầu DVD mới tậu. "Anh ñiên rồi à?" - chị quát lại
chồng. Đốp! Một cái tát giáng thẳng vào mặt chị.
“chế ngự tính nóng của chồng”
/>Tiểu kết: Khi nhắc ñến lợn trong các biểu thức ñã trình bày ñược lấy từ ngôn
ngữ ñời sống và văn chương như trên, chúng ta thấy danh từ này ñược xuất hiện




THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
trong biu thc mang ý ngha chờ khi núi ủn trớ tu ca con ngi, cũn khi ủ so
sỏnh v hỡnh thc b ngoi ca mt loi vt thỡ nú (Ln) li cú th ủc xut hin
trong biu thc khen.

OBO
OKS
.CO
M

- Tht khụng cụng bng nu con ngi cũn xem chú l ging vt tng
trng cho nhng tớnh cỏch xu xa ngu dt, ủi loi ngu nh chú, bn nh chú, hn
nh chú, hựa nh chú, nnh nh chú... Vỡ chú l ging vt rt tinh khụn, rt dng
cm, rt cú ngha. Lỳc tr d tu hu trong my ngy cui nm, nhn ủm ủụi dũng
v chú ủ ủún nm Tut ủang ti, õu cng l mt chuyn vui.
Cui nm g núi chuynchú_Trn Quang Lc

/>- V ca nh th Nguyờn Sa Trn Bớch Lan l cụ giỏo Trnh Thỳy Nga hiu
trng trng Vn Hc, trng chuyờn dy cỏc lp Nht, thi tỳ ti II. Lỳc ủú tụi
ủang hc ti ủõy. Thy Bớch Lan dy mụn trit hc cho chỳng tụi ủó sỏng tỏc bi
th tng phu nhõn:

Hụm nay Nga bun nh chú m

Nh con mốo ngỏi ng trờn tay anh

Nm tut núi chuyn chú. Bi ủng trờn Dõn Chỳa ỳc Chõu
( />

Tiu kt: Khi nhc ủn chú trong cỏc thnh ng, cỏc biu thc khen chờ ca
ting Vit phn ln mang ý ngha chờ. Ngc li, dõn Tõy Phng h nuụi chú

KI L

nh mt ngi bn thõn trong nh hay l mún ủ chi rt quý, cú khi h cho chú n
chung mt ủa v ng chung mt ging vi ch. (ngun: Nh trờn)
- Phu nhõn tng thng M Eleanor Roosevelt tng b tt mc c honh hnh
v c vt lý gia Albert Einstein cng tng b nú tn cụng lỳc cũn bộ. Ti sao chỳng
ta b mc c? C ch no tim n trong c th khin ngi ta bng nhiờn mt ủ
nh gc v mm cõm nh hn? Cú th no chng li tt mc c?
Vỡ sao bn mc c?



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Thứ bảy, 16 Tháng bảy 2005, 17:03 GMT+7
/>Việt với ý nghĩa chê

OBO
OKS
.CO
M

Tiểu kết: Hến ña phần xuất hiên trong các biểu thức khen chê trong tiếng
- “Đã ñưa ra chất vấn là phải “chắc như cua gạch”, nói có sách, mách có
chứng; có sự kiểm chứng thực tế, có sự phân tích, suy luận, thậm chí còn phải tiếp
xúc với ñối tượng có liên quan, chứ không phải chỉ nghe nói hay vừa ñọc qua trên
báo chí là ñem ra hỏi.”


(Hôm nay tại Quốc hội: Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trả lời chất vấn ñầu tiên_Báo
ñiện tử Sài Gòn Giải Phóng)

/>49&cap=2&id=4786

Tiểu kết: Biểu thức so sánh này biểu hiện ý nghĩa của “Cua gạch” trong ngôn
ngữ Việt cụ thể trong biểu thức khen chê là khen một việc diễn ra có lý luận rõ ràng
và lập luận chặt chẽ mà không ai có thể bắt bẻ ñược

- “Hình ảnh các công trình quảng cáo ñồ sộ ñè lên các ngôi nhà căn phố,
ñường cáp ñiện và ñiện thoại chằng chịt như mạng nhện, các nhà phố manh mún trên
các ñường lớn . ñã góp phần là không gian công cộng bị mất dần vẻ ñẹp của nó.”
(Không gian công cộng ñang hẹp dần _Ts Võ Kim Cương):
trích Báo ñiện tử Viện kinh tế TPHCM
&id=2888

KI L

/>- Tiến ñộ chậm như “rùa bò”, dân chịu khổ?
Thứ ba, 07 Tháng tám 2007, 11:36 GMT+7
Trích vietbao.vn

/>


THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Tiu kt: Rựa cú th ủc nhc ủn trong ngụn ng Vit Nam ủc bit l cỏc
cõu chuyờn dy tr nh vi ủc tớnh cn cự siờng nng (ủo ủc lp 1) tc l,
nhng ủc tớnh rt tt ủp. Tuy nhiờn xột trong biu thc khen chờ nh ủang kim


OBO
OKS
.CO
M

chng thỡ Rựa thng ủc nhc ủn trong biu thc chờ, vi ý ngha chờ bai nhiu
hn. Dn chng trờn ủc trớch trong mt bi vit phn ỏnh tỡnh trng con ủng
thuc huyn an Phng huyn Hoi c tnh H Tõy v vic ci to, nõng cp
QL 32 ủon Nhn - Sn Tõy di gn 30 km, vi tng s vn ủu t hn 360 t
ủng ủc B GTVT phờ duyt vo cui nm 2004. n thỏng 8/2005, Ban Qun
lý d ỏn giao thụng 2 thuc S GTVT tnh H Tõy - ủi din ch ủu t tin hnh
t chc thi cụng. Nhng ủó hn 2 nm trụi qua, d ỏn trin khai quỏ chm gõy ụ
nhim mụi trng, gim hiu qu ngun ủu t, mt trt t an ton giao thụng, v
nht l bc xỳc trong d lun nhõn dõn.

- Hóy tng tng, trong ba triu nm lin, con ngi khụng trn ngp trờn
trỏi ủt! Dõn s loi ngi tt nhiờn cú tng lờn, vi s di c t chõu lc ny sang
chõu lc khỏc, nhng ch vi mt tc ủ chm nh sờn. Ngi ta ủó c tớnh dõn s
th gii ủu thi k ủ ủỏ mi (Neolithic) l mi triu ngi.
CEL (2): Ngun lng thc v s phỏt trin dõn s

/>- 240 Chp cha chp chi nh qu vo chung ln.

KI L

Thnh ng - Tc Ng theo vn ABC - Bi 4: Vn CH
- Dt nh bũ

Mt anh hc trũ ngi hc ra r sut ủờm. Con bũ nm nghe than th vi con
g:


- Anh ta bt ủu ủi thi thỡ my cht, anh ta thi ủ thỡ tao cht. (í núi: éi thi
thỡ lm g cỳng t tiờn, thi ủ thỡ lm bũ n khao.)
Con g núi:



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
- Không việc gì ñâu! Tôi biết: nó học như anh, nó viết như tôi, nhất ñịnh nó
không dám vác lều chõng vào trường thi ñâu!
Truyện cười dân gian
u%20bò

OBO
OKS
.CO
M

/>Tiểu kết: Nhắc ñến Bò trong ngôn ngữ Việt cụ thể là trong các biểu thức
khen chê thì Bò thường mang nghiã chê bai một ai ñó không ñược thông minh mà
dốt nát ngu ñần.

- “Nếu Bụt nổi tiếng bởi sự hiền từ của mình (hiền như Bụt), thì con Cọp
cũng nổi tiếng bởi sự dữ tợn của nó (dữ như cọp).”
Luận Ngữ Tân thư_ Phạm Lưu Vũ)

/>=2803&LOAIID=21&TGID=348

Tiểu kết: Khi nhắc ñến cọp người ta thường nghĩ ngay ñến một sức mạnh
ghê gớm, sức mạnh ñó luôn dung ñể uy hiếp những kẻ yếu. Như vậy, cọp là một

danh từ người ta thường nhắc ñến với ý chê bai những kẻ mạnh luôn ñi dùng sức ñể
uy hiếp kẻ yếu

- Giấy… ñắt như tôm tươi

05:13' AM - Thứ năm, 22/11/2007 Theo Thương Mại

/>
KI L

Tt/Giay_dat_nhu_tom_tuoi/

Tiểu kết: “Đắt như tôm tươi” thường ñược dùng với nghĩa là khen trong cac
biểu thức khen chê. Tuy vây, có những trường hợp nó ñược dùng với một dụng ý
nghệ thuật rất ñắt, trong trường hợp này là nói về tình trạng “giá giấy sản xuất hiện
nay ở Việt Nam tăng do: Thứ nhất, do tình hình giá giấy thế giới tăng cao bởi việc
các nước ñều thắt chặt nạn phá rừng và thực trạng diện tích các khu rừng nguyên
liệu càng ngày càng bị thu nhỏ. Thậm chí, tại một số quốc gia, các tổ chức bảo vệ



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
mụi trng v lut mụi trng cũn quy ủnh c th bt buc cỏc DN ln khi mua
bao bỡ phi cú ngun gc t giy tỏi ch. Th hai, theo cỏc DN trong nc thỡ vic
xut khu tng mnh ca cỏc DN Vit Nam sang chõu u v M sau khi Vit Nam

OBO
OKS
.CO
M


gia nhp WTO cng l tỏc ủng ủỏng k.
(Theo Thng Mi)

- Ngi ủụng nh kin. (Trớch T ủin m Wiktionary)
/>
Tiu kt: ụng nh kin l 1 thnh ng ph bin rt hay ủc dựng trong ủi
sng hng ngy ca ngi dõn Vit Nam.

Tựy tng trng hp nú mang trong mỡnh nhng ý ngha khỏc trong biu
thc khen chờ: Cú khi l khen cng cú khi l chờ.
- gy nh con mm.

(Trớch T ủin m Wiktionary)

/>
Cỏ mm cú ủc trng l khụ, qut v xu. Do ủú khi ủó so sỏnh vi cỏ mm
ủc bit l nhc ủn trong cỏc biu thc khen chờ thỡ thng mang ngha chờ.
Giỏo s Mortimer ủó hi giỏo Kavir, v ụng ny cho bit cú quen mt ủo s
tu hnh tờn Akila Bakhtir vn thng qua li nhiu trong dóy Tuyt Sn v cú kin
thc rng v nhng hin trit n tu ni ủõy. Phỏi ủon bốn tỡm ủn ủo s ny, ủú l
mt ụng lóo gy nh hc, v mt lỳc no cng ti ci.
Blair

T.

KI L

Dr.


Spalding

Nguyờn

Phong

dch

Chng 8 i sng siờu nhõn loi

/>Tiu kt: Gy nh hck tựy tng trng hp nú mang nhng nột ngha khỏc
nhau. núi v mt ngi khụng tt thỡ ủú l biu thc chờ, Nhng ủ núi v
tng mo ca mt ngi tt hay ti gii tjif ủú li khụng mang ngha chờ bai



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
- Nhiu hp cht hu c ca lu hunh vi mựi khú ngi nh cỏc ờtyl v
mờtyl mecaptan ủc dựng lm cht to mựi cho khớ ủt nhm d dng phỏt hin rũ
gõy ra.

OBO
OKS
.CO
M

r. Mựi ca ti v "mựi hụi nh chn " cng do cỏc hp cht hu c cha lu hunh
(Trớch bỏch khoa ton th m Wikipedia)

/>Tiu kt: Chn l mt loi vt cú ủc trng l hụi. Do ủú khi s dng nú l

mt biu tng so sỏnh c th l trong biu thc khen chờ thỡ cm t: Hụi nh
chn thng mang ngha chờ bai.

- Tri vn cũn lnh cúng. Mt anh tự t giỏc (lao dng hỡnh s sp món ỏn)
xỏch vo cho tụi mt thựng nc m ủ tm, mt qun kaki loi cụng nhõn mu
xanh v mt ỏo s mi trng. Tụi khụng bit lý do ti sao hụm nay ủc u ủói th,
nhng thy cú nc m l c tm cho ngi bt hụi nh cỳ v sch gh
Trớch bi: Gp b trng ni v Phm Hựng

/>Tiu kt: Tớnh t Hụi l ch mt mựi khụng ủc thm tho, d chu hay
ủc mi ngi a thớch, do ủú ngha ca DTC V ủi kốm theo phớa sau ca biu
thc hin nhiờn mang ngha chờ bai.
- V bo chng:

- Mi hụm anh khe nh trõu y, m nay v nh c nm di thn tht, bo

KI L

lm gỡ cng khụng chu l th no? (Truyn ci)

/>- Cỏi chng khú th vỡ thiu ụxy ca tụi tht khụng th no chp nhn ủc
do cng ngy nú cng tớch cc ving thm tụi hn. Tụi ủang khe mnh l th, c
tun ủi hc t sỏng ủn ti, th by ủỏ búng ba bn ting vi bn sinh viờn nc
ngoi to khe nh trõu m tụi cú sao ủõu
(Trớch: Trỏi tim Vit Nam)



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
/>Tiu kt: Trõu l biu tng ủp ca Vit Nam_ mt ủt nc nụng nghip,

dụ ủú hỡnh nh ca nú trong biu thc khen chờ l mang ý ngha khen
(Theo Vietnamnet)

OBO
OKS
.CO
M

- Quy hoch ủụ th: Hoc nhanh nh súc, hoc chm nh sờn!
Lóo an ninh khụng cho vo tim, bt chỳng v nh mc qun. Chỳng khụng
chu v, c lng vng trc li ra vo. Tc mỡnh, lóo gom ht bn chỳng li, tng
c chỳng ra khi tim. Mt thng nhúc trong bn, tha lỳc lóo security khụng ủ ý,
nhanh nh súc , nú chui qua cỏi l ủ xe ch vo tim
17/2/2008

/>Tiu kt: Súc trong ngụn ng Vit ủc núi ủn khi núi v mt tc ủ. Nm
trong biu thc khen.

- Nhn nh con chi chi. - Cú thỏi ủ quỏ khiờm tn.
/>
- Bn cht anh y ủõu cú tham nhng. y ch l hin tng nht thi. Ngy
anh y cũn ngi trờn gh nhõn viờn ch cú ham m khụng tham. Ch cú nhn nh
con chi chi ủõu dỏm nhng nhiu ai (Ni lũng chic gh trng_ Lờ Qỳy)
/>ID=5634143

KI L

Tiu kt: Nhn nh con chi chi s dng trong giao tip Vit cú trng hp l
khen m cng cú trng hp dựng vi ngha l chờ.
- yu nh sờn. Yu lm.


/>- c sờn. Loi c nh cn, hay bỏm vo cõy ci v nhng ch cú rờu m.
Chm nh sờn. Chm quỏ. Yu nh sờn. Yu lm.
/>


THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Tiu kt: c sờn ủc nhc ủn trong ngụn ng Vit mang hm ngha chờ
bai.
chờ thng gp)

OBO
OKS
.CO
M

2. Mt s dng ủc bit ca biu thc khen chờ (Khỏc vi cỏc biu thc khen
a) BTKC = ng t (T) + nh + Danh t ch ủng vt (DTCV)
n nh gu n trng

Hc nh vt

n nh h bỏ ủỏnh vc

Kờu nh bũ rng

n nh hựm ủ ủú

Kờu nh vc


n nh rng cun

Lm nh c cung li nc

n nh tm n ri

Cn nhau nh chú vi mốo
Chy nh vt

Lm nh mốo ma

Lao nh thiờu thõn

- n nh gu n trng: n nhiu, n nhanh ging nh mt trng vo ngy
nguyt thc, ủang ủy ủn sỏng t, bng dng trong giõy lỏt b trỏi ủõt che lp ton
b hoc mt phn khin cho tri ủt ti sm li (dõn gian quen gi l gu n trng)
- n nh h bỏ ủỏnh vc: n rt khe, rt nhanh, quỏ mc thng thy (h
bỏ: thn sụng)

- n nh hựm ủ ủú: n rt khe v rt nhiu, y nh h n cỏ tụm trong ủú.
- n nh rng cun: n nhiu, n nhanh, n ủn ủõu ht ủn ủú.
- Lm nh mốo ma: lm khụng ra gỡ

KI L

- Lm nh c cung li nc: lm vic u oi li bing.
- n nh tm n ri: n khe, n nhiu v nhanh ht.
Tiu kt: Trong giao tip s dng ngụn ng Vit, nhng con vt mang ủc
nhc ủn trong biu thc trờn ủõy trong nhiu trng hp l mang ý ngha khen
(nu nh núi v mt ủa tr) v ủụi khi mang ngha mang ngha chờ bai (khi núi v

mt ngi li bing: n nhiu, n khe nhng lm vic u oi, khụng ra gỡ).
- Móo ngc nhiờn. Nú tờn l Tut, chng l chú thỡ l gỡ h chỳ!. Th anh



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
cũng biết nó cầm tinh con chó à?” “Vâng!” “Tiên sư anh! Biết sao còn ñâm mặt
vào? Không nghe người ta bảo cắn nhau như chó với mèo à?”. (mồ côi, Phùng
Phương Qúy), theo Tiền Phong

OBO
OKS
.CO
M

/>- Noi gương thằng Truyền. Hơn chục năm thằng Truyền với thằng Lực chửi
nhau, cắn nhau như chó với mèo, chỉ cần thằng Truyền ra tín hiệu vuốt ve là thằng
Lực phập ngay, thằng Lực xối ân huệ lên ñầu thằng Truyền, nào là cho ñi Pháp ñi
Mỹ, nào là cho giải thưởng khoa học, nào là cho lên chức. (truyện dài: Vết sẹo và
cái ñầu hói, chương 28, Võ Văn Trực)

Tiểu kết: Biểu thức trên ñây hàm ý chê bai những mối quan hệ không hòa
thuận giữa con người với nhau.

- "Nguyên nhân thì do ñây là ñịa bàn phức tạp, vừa là Ngã tư ñầu mối, vừa
có bến xe buýt lại nằm cạnh chợ với một khoảng trống phía trước, khu vực này lâu
nay lại thường là nơi tụ tập bán hàng trên xe thồ, gần ñây lại xuất hiện thêm những
dây, sạp quần áo rất rẻ, với giá bảy tám nghìn ñồng một chiếc, do ñó lại càng tạo
ñiều kiện ñể bọn trộm cắp hành nghề.


Nhiều khi cứ thấy xe ñến là họ chạy như vịt, nhưng cứ ñi một lúc lại kéo về",
ông Hưng nói. (Móc túi “ñại náo” Ngã Tư Sở, theo báo ñiện tử vietnamnet,
28/4/2004)

- Đi trên các ñường phố của họ không có cảnh từng ñám người ñi bộ chạy

KI L

như vịt băng qua ñường làm cho xe cộ phải thắng gấp ñụng nhau giúi giụi.(Giao
thông: cá bé nuốt cá lớn…,Tô Thùy Anh, theo_báo ñiện tử Thế Giới).
- Có ñến 80% học sinh ñến học ở trường ñều không theo ñúng phương pháp
của việc học tập. Phần lớn học lấy có, học từ chương, học như vẹt. Thầy cô cho bài
nào học bài ñó, có khi không học nữa, vì thế qua một năm học kiến thức thu vào
chẳng có là bao. (Chống ñình công, Nguyễn Thành Quang)
- Tôi và các bạn tôi vẫn không thể sống yên mà không ê a học như vẹt,



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
nhng con vt n mỡnh ch cht, nhỡn thy rừ cỏi cht trc mt nhng vn
phi xụng vo bi mn gai. (ting vt hút trong bi mn gai, Thựy Trang)
theo_bỏo ủin t Hoa Hc Trũ.

OBO
OKS
.CO
M

- Trờn b chỳng b ủỏnh liờn tc do b ủi ủa phng v dõn quõn du kớch,
gõy cho chỳng thit hi phi tin r dt. ch mũ vo cỏc lng Tiờn Du, Trng Sóo

b by ủp vo mt vo ng chõn kờu nh bũ rng khụng hiu v khớ gỡ nờn mói
ủn ngy 17-10, chỳng mi ti ủc th xó Tuyờn Quang.(Chin thng Sụng Lụ
nm 1947 lm tht bi chin lc ủỏnh nhanh, thng nhanh ca thc dõn Phỏp
Nguyn Hin)

/>
- Mt ngoi kiu ngi da ủen cựng nh, tng 5, cú vic ra ngoi. Xung
ủn ni ch cũn thy Y ủang nm trờn vng mỏu, mt, ủu nỏt nh... Anh ta va
chy va kờu nh bũ rng... Cnh sỏt p ủn, nhúm sỏt t ủó mt tm.
(ký s: Thuc lỏ,mỏu v nc mt, Lờ Xuõn Quang)

/>- Cú nhng c quan, trng hc, trong bn tng kt cui nm no cng
khụng quờn thng kờ s lng tin s, thc s, nh mt tiờu chớ quan trng ủ "tớnh
ủim thi ủua". V ủ cú "ủim", bui hp no th trng c quan cng kờu nh vc
ủ ngh nhõn viờn ủi hc. (Tin s Vt Nam_ủi hc cho vui???,1/12/2006)

KI L

/>
bin/index.cgi?action=forum&board=tl_ktxh&op=printpage&num=2069
- Nm ny sang nm khỏc, tt c c lp ủi lp li nh th, thm chớ vn trờn
nhng cung ủon giao thụng y Mi chuyn c ngang nhiờn hn c cp ngy
Bỏo chớ v dõn tỡnh quanh nm c mc sc kờu nh vc. Sao cú th nh vy ủc?
(Chuyn khụng nh na ri, Nguyn Trung, 23/9/2007)
/>


THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
D=3
- Hay tương tự như câu "chạm rồng, trổ phượng" chỉ việc ưa tô ñiểm rườm

rà. Câu "ăn như rồng cuộn, làm như cà cuống lội nước " ngụ ý chế giễu người ăn

OBO
OKS
.CO
M

nhiều, ăn tham nhưng khi làm việc thì lại lười biếng. Ðể khuyên ta khi ñắc thế phải
nghĩ ñến khi thất thế, câu "sa cơ, rồng cũng như giun khác nào" thường ñược nhắc
tới. Câu "trứng rồng lại nở ra rồng, liu ñiu lại nở ra dòng liu ñiu" ý nói con nhà
dòng dõi thì giỏi giang như cha mẹ, con nhà dân thì phải chịu thấp hèn (Tản mạn về
họ nhà Rồng – Tứ Diễm)

/>- Có lẽ vì phải thức ñêm bắt chuột, mà suốt ngày mèo nằm ngủ li bì. Với sự
nằm ngủ li bì như thế, mèo bị mang tiếng là lười biếng, lười ñến ñộ chảy thây chảy
xác, ñồng thời tượng trưng cho những kẻ chểnh mảng, bôi bác, qua loa, ñại khái,
bởi vì họ làm như mèo mửa hay mèo rửa mặt. (Mèo – gã Siêu)
/>- Và thế là, hàng chục “con xe” lao như thiêu thân cùng tại một thời ñiểm
nên nếu có một "chú" phơi xác thì "cơm 4 bữa một ngày (thêm 1 bữa trên nóc tủ)"
cũng là chuyện thường ngày ở ngõ huyện... (Cạm bẫy từ blog)_theo An ninh thế
giới.

/>
KI L

b) BTKC = Danh từ (DT) + như + Danh từ chỉ ñộng vật (DTCĐV)
Cổ ngẳng như cổ cò
Mặt ñỏ như gà chọi

- Đầu họ trở nên quá to và nặng ñè lên trên những cái cổ ngẳng như cổ cò

ñang bị quá tải. Một trong số họ bỗng chệnh choạng, làm cho chiếc xe cút kít
nghiêng ñi và một thùng rác bị rớt xuống. Rác rưởi và những thứ bẩn thỉu ñổ tràn ra
mặt ñất. (Quân ñội trong bóng ñêm – Joseph Kesel)_Truyện tiếng Việt online
- Chàng hầu như không nhận ra chị ta. Mới có mấy hôm mà chị ta ñã già sọm



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
hn ủi. Cp mt thụ l nh mun lũi ra khi hc mt. Trờn cỏi c ngng nh c cũ,
ni rừ mt ủng gõn xanh ủang ủp mnh. Nhng ni lo s thm kớn ủó lm cho
ch ta tiu ty ủn mc ghờ gm nh vy. (VH c ủin nc ngoi, bỏc s Zhivago,

OBO
OKS
.CO
M

dch gi Lờ Khỏnh Trng).

/>mn31n343tq83a3q3m3237n3nnn - 47k

- Ct na thỏng lng vỡ nhp d liu vo mỏy thiu chớnh xỏc. ễng trng
phũng k hoch, mt ủ nh g chi, tay xc xc cỏi c vt, gm g:...(truyn ngn:
Tỏi sinh, Phong ip)

/>
- Bờn trong quỏn, ủỏm nhu ủó ủn hi cao tro, my gó trai ci trn trựng
trc, mt ủ nh g chi ủang bt ủu ln ting. (Truyn ngn: Tu ủa, Phm Lu
V)


/>5&LOAIID=2&LOAIREF=1&TGID=348
c) BTKC = (Khuyt)
Nh cỏ cn cõu
Nh cỏ trờn tht

+ nh + Danh t ch ủng vt (DTCV)

Nh chim vo lng
Nh chú cn ma

KI L

Nh chú cp ủuụi
Nh ủa phi vụi
Nh g mc túc

Nh mốo thy m
Nh tm n ri

Nh vt nghe sm



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
- “Bây giờ em ñã có chồng
Như chim vào lồng như cá cắn câu”
Khi ñã có gia ñình, người con gái sống trọn nghĩa với ñạo lý phương

OBO
OKS

.CO
M

Đông. Hình ảnh cá cắn câu, chim vào lồng là lối ví von dễ hiểu thường gặp
trong ca dao tục ngữ. Tác giả ñã vận dụng ngôn từ một cách khéo léo ñể làm câu
chuyện vừa dễ hiểu vừa sâu sắc. Người con gái sang ngang ấy như muốn ñọc lên
bản tuyên ngôn của hôn nhân. Khi ñã có gia ñình, chúng ta không nên tâm tưởng
về nhau dù ta ñã ñể ý nhau từ ñộ thiếu thời. (Đọc bài ca dao “Trèo lên cây bưởi
hái hoa” trong thời ñại số hóa, Nguyễn Vui)

/>_id=9688

- (…) Lúc này những cơ sở cách mạng rất hoang mang, sợ cô dao ñộng.
Người chiến sĩ cách mạng dù vững vàng, khi bị bắt thì cũng như cá trên thớt,
bọn chúng dùng ñủ mọi thủ ñoạn ñể khai thác. Chúng khép cô vào tội làm giao
liên cho dù cô không nhận. (Tự hào là nữ pháo binh, Tâm Hảo)
/>- Chính mô hình trồng nấm của ông bài bản, ñạt hiệu quả cao nên Hội
Nông dân nhiều tỉnh, thành mời ông về dạy trong các lớp tập huấn sản xuất nông
nghiệp. “Là một nông dân “chính hiệu” như tôi biết dạy cái gì, biết nói sao cho
bà con dễ hiểu? Ban ñầu ñứng trên bục giảng tôi run như cá trên thớt, không biết
trình bày thế nào” - Ông Minh tâm sự. (Nông dân viết sách dạy làm giàu)
/>
KI L

- Nhiều kẻ lắm ñiều “chửi mèo mắng chó”, “nhấm nha nhấm nhẳn như
chó cắn ma”, chửi “từ sáng chí tối” xung quanh việc mất trộm mỗi một con gà.
(trích tiểu phẩm vui: “chó giữ nhà, gà gáy trống canh”)
/>- Tai luôn luôn vểnh lên nghe ngóng chuyện người khác, ñích thị là tai của
kẻ hay "kiếm chuyện" rồi! Nói thế thôi chứ, một khi ñã bị "vạch mặt chỉ tên",
những kẻ này cũng dễ "cụp tai" như "chó cụp ñuôi" thôi! (ba tạp văn ngắn của

Trần Huy Thuận, Trần Huy Thuận)
19



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
/>223&LOAIID=21&LOAIREF=1&TGID=1307
“ - Ơi dào, những đứa sống bẩn đến chó cũng chê thời nào chả có, ở đâu

OBO
OKS
.CO
M

chẳng có. Nhưng nhân nào quả nấy. Như lão Truy đấy. Từ ngày đi tù về giống
nửa người nửa ngợm, gặp ai cũng cum cúp như chó cụp đi. Trời Phật có mắt
cả. (Truyện ngắn: Gió đồng se sắt, Đỗ Tiến Thụy)”

/>912&articleId=36537&page=2

Một chị khăn nhung đen, mặc hàng bom-bay màu hạt cau, ngồi khốc
một cái áo bơng cộc, đứng ở trên một cái bàn, vẻ quan trọng của một người
đương cuộc, nói giọng đanh đanh, xoe x như đang cãi nhau với khách hàng:
- Nó khơng trả cũng khơng được với mình kia mà. Bãi thị cho nó một
buổi là nó nháo lên rồi kia mà. Cái giống thực dân khơng ăn một ngày là tiu
nghỉu như chó cụp đi ngay ạ. Xà lách, cà chua, cà rốt, thịt lợn, thịt gà, là ở
mình cả, mình khơng bán cho nó thì nó lấy đâu ra mà ăn, lại khơng cào bụng ra
mà chết à. Ta khơng cần đánh chúng nó bằng súng đạn. Khơng cần đào hầm đào
hố gì cả. Ta chỉ cần đánh nó bằng rau thơi. Ngần ấy thằng chết giẫm một ngày
khơng có rau thì chỉ giỏ rãi ra chứ đánh chác gì. Cứ để cho chúng tơi bãi thị vài

hơm là nó chết hết. Chúng nó hèn, chúng nó báo thù, chúng nó định phá chợ.
Nhưng chúng nó dọa được ai. Bắn cứ bắn. Bãi thị cứ bãi thị. Chúng tơi khơng
bán được rau cũng vẫn vui lòng. Nó các vàng chị em chúng tơi cũng khơng thèm
đem ra cho nó. Dân ta khơng có rau khơng chết. Thằng Pháp khơng có rau thì
(Sống

KI L

thằng Pháp chết.

mãi

với

thủ

đơ

(Chương

13)

/>- Hạ viện Mỹ :" Nghị quyết 2833 của Hạ Nghị viện nhằm cổ võ phát triển
tự

do

và

dân


chủ

tại

Việt

Nam."

Hà Nội :" Nội dung dự luật là sự can thiệp trắng trợn vào cơng việc nội bộ của
Việt

Nam."

Hoa Thịnh Đốn.- Chỉ bốn ngày sau khi Việt Nam hồ hởi kỷ niệm độc lập(2-9),
20



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
H Ngh vin Hoa K hụm 6-9 chp thun vi ủa s tuyt ủi 410-chng-1 ton
vn Ngh quyt H.R. 2833 (House Resolution ) v Nhõn quyn Vit Nam. Ngh
quyt ny ủc ủớnh kốm vi Hip ủnh Thng mi gia Hoa K v Vit Nam

OBO
OKS
.CO
M

ủc H vin chp thun cựng ngy.

- Nhng Ngh quyt ny cú ni dung ra sao m ch trong vũng 24 ting, H Ni
ủó ủng lot giy lờn nh ủa phi vụi ?

H Ni cú dỏm bói b Hip ủnh Thng mi vỡ lut nhõn quyn ca H
ngh vin M khụng? ng CSVN cú kh nng vn ủng Thng vin Hoa K
bỏc b ý kin ca H vin khụng? V liu hnh phỏp ca Tng thng Bush cú
dỏm chng li quyt ủnh ca Quc hi khụng ?

Nu H Ni tr li ủc nhng cõu hi ny thỡ nhng li l phn ng ủao
to bỳa ln mi cú hiu lc cũn c giy ny lờn nh ủa phi vụi thỡ ch n thua
gỡ. (Phm Trn, Vit Nam: Giy Nh a Phi Vụi. Vit Bỏo Th
Nm, 9/13/2001, 12:00:00 AM)

/>- Do vy, khi cỏc nh vn chỳng ta ra nc ngoi (nht l khi ủi d cỏc
hi tho vn hc ln, cỏc hi ch sỏch) c ng ngỏc nh g mc túc vỡ khụng
nm bt ủc cỏc thụng tin cn thit, bn thõn nh vn chỳng ta cng khụng
ủc chun b v mt ngoi ng nờn khụng giao tip ủc. (Ra nc ngoi, nh
vn ng ngỏc nh g mc túc, Nguyn Vit Chin). Vit bỏo
(theo_Tien_Phong).

KI L

/>
- Hu xe t ch 3 4 bỏnh ng bng sụng Cu Long vn ri nh
g mc túc (Lờ Nh Giang)

/>- Nh mốo thy m: Giu ngi t v hm h trc th gỡ mỡnh thốm
mun. (Con mốo trong tc ng - ca dao Vit Nam)
/>21




THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
- Nhìn thấy Quân Phát, nàng mắng ngay:
- Tôi chưa thấy ñàn ông nào nhiều chuyện như anh . Thấy con gái như
mèo thấy mỡ. (Trích truyện dài: Người ñàn ông xa lạ, chương 9)

OBO
OKS
.CO
M

/>31n343tq83a3q3m3237nmn

- Nghe tới karaoke là mắt tôi sáng lên như mèo thấy mỡ. Quên hết mọi
chuyện buồn bực khi nãy, tôi vui vẻ theo Hải về nhà nó. (Những cô em gái,
Nguyễn Trí Thông)

/>&cochu=10

- Vất vả nhất là vụ hái lá, nong nia thúng mủng bận rộn như người. Ăn
như tằm ăn rỗi mà. Dân Nhà Tằm ăn nằm với kén. Chẳng hiểu từ khi nào ai
cũng thuộc lòng câu: Một nong tằm là năm nong kén, một nong kén là chín nén
tơ. (Phố nhà tằm xưa, Ngọc Bái (Trích hồi ức “Bên sông còn nhớ”))
/>- Tổng giám ñốc Viseri: Xài tiền nhà nước như… “tằm ăn rỗi” (Nguyễn
Thiêm)

/>c_Viseri_Xai_tien_Nha_nuoc_nhu_tam_an_roi/1203742.epi

- Trường Háng Tày nằm giữa ñại ngàn Chế Tạo. Thầy Sinh thông thạo

tiếng Mông nên không gặp khó khăn gì về ngôn ngữ. Riêng thầy Thành, những
ngày ñầu, thầy và trò bất ñồng ngôn ngữ, nên thầy thì cứ dậy mà trò thì cứ việc...

KI L

như vịt nghe sấm. Không còn cách nào khác, thầy Thành phải tự xóa mù chữ
tiếng Mông cho mình trước. (Dạy học ở nơi xa nhất Mù Cang Chải, Thuần
Việt)_Việt báo (Theo_ Tien_ Phong)
/>
22



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

OBO
OKS
.CO
M

BIỂU ĐỒ CƠ CẤU DẠNG BIỂU THỨC
KHEN CHÊ TRONG NHÓM DANH TỪ
CHỈ ĐỘNG VẬT
10.1

3.5

dạng cấu trúc thông thường
ĐT + như + DTC ĐV
Khuyết + như + DTC ĐV


22.6

64.8
DT + như + DTC ĐT
Slice 7

Qua biểu ñồ trên ñây, chúng ta thấy dạng cấu trúc thông thường cuả biểu
thức khen chê: BTKC = Tính từ + như + Danh từ chỉ ñộng vật (DTCĐV) chiếm
tới 64.8% với các câu tiêu biểu thường ñược sử dụng trong những câu nói hàng
ngày và trên các văn bản (Phần lớn là các văn bản nghệ thuật). Dạn cấu trúc ñặc
biệt của biểu thức khen chê ñược chia nhỏ thành 2 loại: BTKC = Động từ + như
+ Danh từ chỉ ñộng vật (ĐTCĐV) và BTKC = (Khuyết) + như + Danh từ chỉ
ñộng vật (DTCĐV). Trong ñó, dạng cấu trúc sử dụng ñộng từ bắt ñầu cho biểu
thức chiếm 24.1%; dạng cấu trúc khuyết + như + …chiếm 11.1%.
Trong các dạng cấu trúc của biểu thức khen chê, nhìn chung dạng cấu
trúc ñặc biệt thường không ñược sử dụng nhiều trong văn ngôn hàng ngày. Phàn
lớn chúng ñược sử dụng trong các văn bản nghệ thuật.

3. Một số phân tích về nghĩa biểu trưng trong các dạng cấu tạo ñặc biệt của

KI L

biểu thức khen chê

23



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN


OBO
OKS
.CO
M

BIỂU ĐỒ CƠ CẤU NGHĨA BIỂU
TRƯNG TRONG CÁC BIỂU THỨC
KHEN CHÊ

9.25

nghĩa biểu trưng
khen
nghĩa biểu trưng
chê

90.75

Qua biểu ñồ trên ñây ta thấy: Phần lớn nghĩa biểu trưng trong nhóm các
danh từ chỉ ñộng vật trong biểu thức khen chê là: chê (chiếm 90.75%). Những
biểu thức mang ý nghĩa khen chỉ chiếm 9.25%. Trên thực tế, ngôn ngữ nói hàng
ngày hay thậm chí là ngôn ngữ trong các văn bản nghệ thuật ở Việt Nam rất ít sử
dụng ñộng vật ñể biểu trưng cho ý nghĩa khen ngợi. Trong tâm thức cộng ñồng
người Việt, ñộng vật không mang nhiều ý tượng nghĩa cho các bản chất hay tính
cách của con người, không ñược thần thánh hóa như ở nhiều nước phương Tây.
Ví dụ như: Ở Ấn Độ thờ con bò và “bò” ñối với họ là một con vất rất linh
thiêng, không bao giờ người Ấn Độ ăn thịt bò,…Với nhiều nước phương tây
ñộng vật rất ñược yêu quý, họ coi vật nuôi trong nhà như những người bạn, có
vật nuôi.


KI L

bác sỹ thú y riêng và thậm chí có người còn bỏ ra rất nhiều tiền ñể xây mộ cho
Khi ñã ñưa vào các biểu thức dưới dạng biểu thức hay thành ngữ thì nội
dung ý nghĩa thường nhằm mục ñích răn dạy con người những thói hư tật xấu,
những tính không hay do ñó, con vật trong các biểu thức trong tiếng Việt thường
mang ý nghĩa biểu trưng là: chê (chiếm tới 90.75%).
* Đôi nét so sánh nghĩa biểu trưng của nhóm danh từ chỉ ñộng vật
24



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
trong biu thc khen chờ ca ting Vit vi ting Anh
Ting Anh

Bn nh ln

As dirty as a pig

Ngu nh ln

As fat as a pig

D nh h

OBO
OKS
.CO

M

Ting Vit

As paper as tiger

ụng nh kin

As thick as ants

Dai nh ủa

To stick like a leech

Chm nh sờn

As slow as a snail

Chm nh rựa

As slow as rtotoise

Cõm nh hn

As dumb as an oyster

Nhanh nh súc

As nimble as a squirrel


Tuy nhiờn, trong ting Anh cú nhiu loi vt mang ngha biu trng khỏc
vi ting Vit, hay núi cỏch khỏc: khi nhc ủn loi vt ủú trong t duy ca
ngi Vit khụng tỡm thy mt ngha biu trng no m loi vt ủú biu hin.
Ting Anh

Ngha

As afraid as a grasshopper

S hói nh con chõu chu

As big as a whale

To nh cỏ voi

As dead as herring

Cht thng cng nh cỏ trớch

As horny as the camels knee

Cng nh ủu gi lc ủ

As lazy as a lobster

Li bing nh tụm hựm

As merry as a lark

Hn h nh d


Thụ kch nh tờ giỏc

As lively as a cricket

Nh nh d

As hoarce as a raven

Ging khan nh qu khoang

As deaf as beetle

ic ủc nh b hung

As bad as a blight

Xu xa nh rp rng

KI L

As rugged as rhinoceros

nhiu nc phng tõy m ủin hỡnh l nc Anh loi vt rt ủc coi

25