HỆ THỐNG HÀNH CHÍNH CÁC
NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

1


NỘI DUNG TRÌNH BÀY
I.
1.
2.
3.
II.
1.
2.
3.
4.

Dấu hiệu, đặc trưng về hành chính của các
nước XHCN
Định nghĩa các nước XHCN
Hệ thống nhà nước
Tổ chức bộ máy
Mô hình hành chính của Trung Quốc
Thể chế hành chính
Tổ chức bộ máy
Nhân sự hành chính
Kiểm soát đối với hành chính
2


I. DẤU HIỆU, ĐẶC TRƯNG HÀNH CHÍNH

CÁC NƯỚC XHCN
1.

Định nghĩa:
Các nước XHCN là nhóm các nước có
những điểm chung về mục đích tồn
tại của nhà nước – đó là nhà nước của
nhân dân lao động và đặt dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản

3


SƠ ĐỒ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
HỆ THỐNG
CHÍNH TRỊ

ĐẢNG CỘNG SẢN

NHÀ NƯỚC
TẬP QUYỀN XHCN

TỔ CHỨC
QUẦN CHÚNG

CQ QUYỀN LỰC
(LẬP PHÁP)

CQ HÀNH CHÍNH
(HÀNH PHÁP)


CQ TƯ PHÁP
(TƯ PHÁP)

4


3. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CÁC NƯỚC XHCN







Mô hình nhà nước: đơn nhất, liên bang
Cấu trúc chính thể: cộng hòa đại nghị (cơ
quan quyền lực nhà nước cao nhất là cơ quan
đại diện cao nhất của nhân dân)
Hoạt động của bộ máy nhà nước đặt dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản
Thừa nhận nền kinh tế thị trường => nền
hành chính có sự thay đổi để thích ứng
5


3. ĐẶC ĐiỂM CHUNG HÀNH CHÍNH
CÁC NƯỚC XHCN
1)





Hệ thống thể chế
Hệ thống pháp luật XHCN thể hiện ý chí của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động
(đại diện lợi ích là Đảng cộng sản)
Đòi hỏi cấp bách của các nước XHCN là
thực hiện quản lý bằng pháp luật và theo
pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, xây
dựng nhà nước pháp quyền XHCN
6


3. ĐẶC ĐiỂM CHUNG HÀNH CHÍNH
CÁC NƯỚC XHCN
2)




Tổ chức hành chính
Bộ máy hành chính đồ sộ với nhiều cơ quan ở
mọi cấp, từ TW đến địa phương trong thời kỳ
kinh tế kế hoạch hóa tập trung
Bộ máy hành chính được thay đổi theo hướng
giảm bớt các đầu mối ở TW và địa phương,
thành lập cơ quan quản lý đa ngành, đa lĩnh
vực trong nền kinh tế thị trường
7



3. ĐẶC ĐiỂM CHUNG HÀNH CHÍNH
CÁC NƯỚC XHCN
3)








Nhân sự hành chính
Vai trò đặc biệt quan trọng của Đảng cộng
sản trong việc điều tiết nhân sự hành chính
Sự luân chuyển nội bộ trong hệ thống chính
trị => khó ban hành các quy định điều
chỉnh riêng cho từng nhóm người làm việc
trong cơ quan nhà nước
Xu hướng chuyển đổi từ khái niệm “cán bộ”
sang “công chức, viên chức”
Sự thay đổi trong việc đặt ra yêu cầu đối
với đội ngũ cán bộ
8


Hạn chế của nền hành chính
các nước xã hội chủ nghĩa








Khu vực công chiếm tỉ lệ lớn.
Chưa phân định rõ phương thức lãnh đạo của
Đảng và chức năng quản lý của Nhà nước
trong thực thi quyền hành pháp.
Chưa phân định rõ quản lý nhà nước về kinh
tế với quản lý kinh doanh.
Phân công, phân cấp còn hạn chế nên chưa
phát huy mạnh mẽ tính chủ động của chính
quyền địa phương.
9


II. MÔ HÌNH HÀNH CHÍNH NƯỚC
CHND TRUNG HOA

10


TỔNG QUAN VỀ CHND TRUNG HOA










Dân số: 1307,7 triệu người năm 2005.
Diện tích là 9.596.960 km2
Là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an
Liên Hiệp Quốc.
Theo thể chế cộng hoà dân chủ nhân dân, chế độ
một viện.
Đảng Cộng sản Trung Quốc là Đảng cầm quyền.
11


TỔNG QUAN VỀ CHND TRUNG HOA




Toàn bộ hoạt động của đất nước chịu sự lãnh
đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.
Các tư tưởng chỉ đạo: Tư tưởng Mao Trạch
Đông; Lý luận Đặng Tiểu Bình, Thuyết Ba Đại
Diện (Giang Trạch Dân); Quan niệm Xã hội hài
hòa XHCN (Hồ Cẩm Đào).

12


TỔ CHỨC NHÀ NƯỚC CỦA

CHND TRUNG HOA

NHÀ NƯỚC
CHDCND

ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU
NHÂN DÂN
TOÀN QUỐC

QUỐC VỤ VIỆN

TÒA ÁN
NHÂN DÂN
TỐI CAO
13


ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU NHÂN DÂN
TOÀN QUỐC






Gồm 2979 đại biểu được bầu từ các đại hội
đại biểu nhân dân địa phương các cấp trực
tiếp bầu ra 5 năm 1 lần – thực hiện theo chế
độ đại cử tri
ĐHĐBND toàn quốc bầu ra Ban Thường vụ,

Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và Hội
đồng nhà nước
ĐHĐBND toàn quốc bầu Ủy ban thường trực
và thành lập 6 Ủy ban chuyên môn (kinh tế tài chính; dân tộc – tôn giáo; giáo dục – khoa
học; văn hóa – y tế; ngoại ngữ; luật pháp và
Hoa kiều)
14


TÒA ÁN NHÂN DÂN
TAND TỐI CAO

TAND CẤP KHU VỰC

TAND CẤP TỈNH

TAND CẤP CƠ SỞ
15


Tinh giản bộ máy hành chính
phải được tiến hành kiên quyết,
triệt để, rộng khắp

Tinh giản bộ máy hành
chính là một cuộc cách
mạng

Bất chấp
trư

mìn hay v ớc mặt là bão
ực
sẽ tiến lên thẳm, tôi cũng
, việc ngh
ĩa quyết
không lùi
bước
16


TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH TRUNG ƯƠNG
CHND TRUNG HOA









Năm 1958: cuộc giải phẫu đầu tiên – tảng đá làm dậy nên
muôn ngàn con sóng
Thời kỳ Đại cách mạng văn hóa: chỉ còn 19 bộ, nới lỏng
quyền lực
Tinh giản => phình ra => lại tinh giản => lại phình ra
Năm 1982: sấm to, mưa nhỏ
Năm 1988: “ba định” - định cơ cấu, định biên chế, định việc
Năm 1993: phương án về cải cách cơ cấu Đảng, chính quyền
Năm 1998: phương án cải cách cơ cấu hành chính của Quốc

vụ viện – Sấm dậy mùa xuân
17


TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH TRUNG ƯƠNG
CHND TRUNG HOA



Quốc vụ
viện hiện
nay gồm:
24 bộ và
03 CQ
ngang bộ

QUỐC VỤ
VIỆN

CÁC NGÀNH
ĐIỀU TIẾT
VĨ MÔ

CÁC NGÀNH
CÁC NGÀNH
QUẢN LÝ KTẾ QL GD, KHKT,
CHUYÊN
VH, XH, BH,
NGÀNH
TÀI NGUYÊN


18

CÁC NGÀNH
CHÍNH VỤ
NHÀ NƯỚC


TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH ĐỊA PHƯƠNG
CHND TRUNG HOA
CHÍNH PHỦ TW

ĐHĐBND TỈNH

CQHC CẤP TỈNH
(TỈNH, TP
THUỘC TW)

ĐHĐBND HUYỆN CQHC CẤP HUYỆN
(HUYỆN, TP
CẤP HUYỆN)
ĐHĐBND HƯƠNG,
TRẤN
CQHC HƯƠNG, TRẤN





1.


2.

Có một số đơn vị hành
chính đặc biệt: đặc
khu, tp thuộc tỉnh.
Tại mỗi cấp địa phương
có tổ chức:
Đại hội đại biểu nhân
dân;
Cơ quan hành chính tổ
chức theo chế độ thủ
trưởng
19


20


CÁC CẤP HÀNH CHÍNH ĐỊA PHƯƠNG TQ
Có 3 cấp đơn vị hành chính là: tỉnh, huyện,
hương và trấn.
 Cấp tỉnh: Trung Quốc có 33 đơn vị hành chính
cấp tỉnh (22 tỉnh, 5 khu tự trị, 2 đặc khu hành
chính,4 thành phố trực thuộc)
 Cấp huyện: gồm có: Huyện , Huyện tự trị , Đô
thị cấp huyện, Quận nội thành, nội thị của các
thành phố, thị xã , Kỳ tự trị ,… Đến 31/12/
2005, Trung Quốc đại lục có 2.862 đơn vị hành
chính cấp huyện

21


CÁC CẤP HÀNH CHÍNH ĐỊA PHƯƠNG TQ




Cấp hương: Đến 31/12/2005, Trung Quốc
có 41.636 đơn vị hành chính cấp hương.
Ngoài ra còn có cấp địa khu: là cấp hành
chính dưới tỉnh và trên huyện. Một địa khu
lại bao gồm nhiều huyện, quận. (Cấp hành
chính này không có cấp tương đương ở
Việt Nam.)
22


TỔ CHỨC BỘ MÁY HÀNH CHÍNH


-

Hoạt động của các cơ quan hành chính
nhà nước ở Trung Quốc luôn tuân thủ
các nguyên tắc cơ bản sau:
Nhân dân làm chủ xã hội.
Tuân thủ Hiến pháp XHCN.
Đảng lãnh đạo công việc hành chính.
Tập trung dân chủ.

23


HỆ THỐNG CÔNG VỤ TRUNG QUỐC






Từ năm 1949 đến trước 1988: không phân
đảng và chính quyền, chính quyền và xí
nghiệp => gọi chung là “cán bộ”
Năm 1988, tại Hội nghị toàn thể TW khóa 13
kỳ họp thứ 3: đặt ra yêu cầu xây dựng Luật
công chức nhà nước tuy nhiên chưa thực hiện
được do điều kiện đặc thù của TQ => ban
hành “Điều lệ tạm thời về công chức nhà
nước”
Tháng 8-1993: chính thức ban hành “Điều lệ
tạm thời về công chức nhà nước”
24


HỆ THỐNG CÔNG VỤ TRUNG QUỐC









Chế độ nhân sự Trung Quốc là biểu hiện của
chế độ tập trung thống nhất.
Đội ngũ công chức Trung Quốc không “trung lập
về chính trị” mà phải phục tùng đường lối chính
trị của Đảng.
Công chức được coi là “người đầy tớ của nhân
dân”, lấy việc bảo vệ ngày càng tốt hơn lợi ích
của quốc gia, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân
làm xuất phát điểm căn bản.
Các công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý
chủ chốt, cấp trưởng đều là đảng viên Đảng
Cộng sản.
25