NGỮ VĂN – LỚP 7
ĐIỆP NGỮ

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Cho biết thành ngữ là gì?
Hãy điền vào những
chỗ còn để trống để
hoàn chỉnh từng
thành ngữ sau ®©y?

a/ Lời nặng tiếng…
nhẹ
b/ Tham phú phụ…
bần
Gần nhà xa
c/ …
… ngõ.
Sáng nắng, chiều…
mưa
d/…
khinh
e/ Bên trọng, bên…
g/ Chạy sấp
… chạy…
ngửa

BT 2: Tìm thành ngữ được NGUYỄN
KHUYẾN vận dụng trong bài thơ “Bạn đến

chơi nhà”đã học.
Đầu trò tiếp khách trầu không có
Miếng trầu là đầu câu chuyện
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
TaiLieu.VN

Đuổi gà cho qua đám giỗ


Ngữ văn - Tiết 55

Điệp ngữ

I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:

* Ví dụ (SGK)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…

TaiLieu.VN

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà

Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)


Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục …cục tác cục ta”
Trong
bài thơ
“Tiếng
NgheNhững
xao động
nắng
trưa
từ
ngữ
được
gà trưa” Còn có câu thơ
Nghe
bàn
chân
mỏi
lặplại
như
trên đỡ
gọilặp
là điệp
nào

cũngđược
đi
ngữ.
Em
hiểu
thế
nào
là
Nghe lặp
gọilại?
về tácdụng
tuổi thơ…
của
phép điệp
nó?ngữ?

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.

Làm nhấn mạnh cảm giỏc,tõm trạng
của tác giả khi nghe tiếng gà nhảy ổ:
Tiếng gà bình dị, thân thương không
chỉ được cảm nhận bằng thính giác mà
bằng cả tâm hồn, làm xao động lòng
người, làm dịu bớt cái nắng trưa gay
gắt, xuaCó

tannhững
nhữngtừmệt
ngữmỏi
nàocủa người
đi lặp
lại
chiến sĩ vàđược
đánhlặp
thức
cả những
kỉ niệm
hai khổ
thơđẹp.
trên?
tuổi thơtrong
hồn nhiên
tươi
Có tác dụng gì?

Nhấn mạnh nguyên nhân ,động cơ,mục
đớch chiến đấu của người chiến sĩ:
Chiến đấu vì Tổ quốc, vì xóm làng, vì
người bà yêu kính, vì tiếng gà thân
thuộc của tuổi thơ. Từ đú cho thấy tỡnh
cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình
yêu đất nước của người chiến sĩ.

=>Câu thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại 4 lần ở đầu các khổ thơ đem lại một hiệu
quả nghệ thuật lớn: Mỗi lần nhắc lại gợi ra một hỡnh ảnh trong kỉ niệm thời tuổi
thơ, nó như một sợi dây liên kết các hỡnh ảnh ấy lại vừa như điểm nhịp cho dòng

TaiLieu.VN
cảm xúc của nhõn vật trữ tình.


Ngữ văn - Tiết 55

Điệp ngữ

I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ

- Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ
(hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại
như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.

TaiLieu.VN


Bài
Tìm- điệp
ngữ
trong
“Một dân tộc đã gan góc” lặp lại 2 lần:
đoạnnổi
trích
sau và
cho
bật phẩm
chất
kiên cường của dân tộc
ta trong

sự nghiệp
chiến đấu chống giặc
biết tác
giả muốn
nhấn
ngoại xâm,
mạnh
điềuchống
gì? phát xít.

tập1.a

-“Dân tộc đó phải được” lặp lại 2 lần:
khẳng định một cách hùng hồn quyền
được hưởng tự do và độc lập của dân tộc
ta là tất yếu,hợp quy luật.
- “Năm nay” lặp 2 lần: nhấn mạnh thời
gian được nói đến.

a/ Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp
hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng
về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay,
dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được
độc lập !
TaiLieu.VN


*Bài tập 3 ( SGK)
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở
phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em

trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng
hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa
lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau
vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Việc lặp đi lặp lại một số
Có
nhiều
từ ngữ
lặp lại
từ ngữ
trong
ĐV được
trên có
mà không
có tác
tác dụng
biểudụng
cảmbiểu cảm.
hay không? Vì sao?

? Qua ví dụ này, em rút ra được lưu ý gì?
TaiLieu.VN


Ngữ văn - Tiết 55

Điệp ngữ

I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ


- Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ
ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.
Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại
gọi là điệp ngữ.
* Lưu ý: Cần phân biệt điệp ngữ mang giá trị đớch thực là một
biện pháp tu từ với sự lặp lại từ ngữ không cần thiết làm câu
văn rườm rà, lủng củng,khụng mang một giá trị nào cả(lỗi lặp
từ).
II.
CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ

TaiLieu.VN


II. CÁC DẠNG ĐiỆP NGỮ
SoCó
sánh
ngữ
ở
mấyđiệp
dạng
điệp
khổ thơ
bàicỏc
ngữ?
Đặcđầu
điểm
Tiếng
trưa
dạng gà

điệp
ngữvới
đú?
điệp ngữ trong hai
đoạn thơ sau? Tìm
đặc điểm của mỗi
dạng?
NỐI
CÁCH
QUÃNG

TIẾP

a/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết
mấy.
(Phạm Tiến Duật)

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ CHUYỂN
TiÕp
Tiếng gà ai nhảy ổ:
(VÒNG)
“Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…
TaiLieu.VN

b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? ...
(Đoàn Thị Điểm)


Ngữ văn- Tiết 55

Điệp ngữ

I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ

- Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ
(hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại
như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
* Lưu ý: Cần phân biệt điệp ngữ mang giá trị đớch thực là một biện
pháp tu từ với sự lặp lại từ ngữ không cần thiết làm câu văn rườm
rà, lủng củng,khụng mang một giá trị nào cả(lỗi lặp từ).
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
- Điệp ngữ có nhiều dạng: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp,
điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)

TaiLieu.VN



Bài tập 2 (SGK)
Tìm điệp ngữ trong đoạn văn
sau và nói rõ đấy là những
dạng điệp ngữ gì?

ĐN CÁCH
QUÃNG

Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp xa
nhau.Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời
đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
ĐN
CHUYỂN
TIẾP

TaiLieu.VN


Ngữ văn- Tiết 55

Điệp ngữ

I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ

- Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ
(hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại
như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
* Lưu ý: Cần phân biệt điệp ngữ mang giá trị đớch thực( là một
biện pháp tu từ )với sự lặp lại từ ngữ không cần thiết làm câu văn

rườm rà,lủng củng,khụng mang một giỏá trị nào cả(lỗi lặp từ).
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
- ĐIỆP NGỮ CÓ NHIỀU DẠNG: ĐIỆP NGỮ CÁCH QUÃNG,
ĐIỆP NGỮ NỐI TIẾP, ĐIỆP NGỮ CHUYỂN TIẾP (ĐIỆP NGỮ
VÒNG)
* Ghi nhớ (SGK)
III. LuyÖn tËp:
TaiLieu.VN


III. LuyÖn tËp:
* Bµi

tËp 1(SGK)

b/ Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.

Tìm điệp ngữ trong
đoạn trích sau và
(Ca dao)
chomặt,
biếttriền
tác miên
giả
=>Điệp ngữ có tác dụng diễn tả nỗi lo lắng nhiều

muốn nhấn mạnh
của người nông dân thời xưa.
điều gì?
TaiLieu.VN


Bài tập 3:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía
sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc.
Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng
hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế,
em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng
chị em…

Em sẽ sửa lại
đoạn văn trên
như thế nào
cho hợp lý?

TaiLieu.VN

Sửa lại:
Phía sau nhà em có một mảnh
vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa:
hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng
tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa.
Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa
tặng mẹ và chị em…



III. Luyện tập:
* Bài tập 4 (SGK)
Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ. Trao
đổi bài viết với các bạn khác. Nêu nhận xét về cách
dùng điệp ngữ trong bài của bạn.
* HS vit c lp;trao i theo bn.

on vn tham kho:
Bui sỏng mựa xuừn, sõn trng trn ngp sc
nng. Nng nhy nhút trờn nhng tỏn lỏ, nng nhum
vng sc hoa, nng u trờn vai ỏo ca cụ, nng n
nghch trn tỳc bn. Nng lm bng sỏng lp hc,
bng sỏng nhng gng mt hc trũ ỳn cho ma
xuừn ng
mi.
- ip
: nng, bng sỏng -> nhn mnh v p sinh
ng v tỏc dng ca nng trong bui sỏng ma xuừn.

TaiLieu.VN


BT nhà: Phát hiện và xác định kiểu điệp ngữ trong từng
bài ca dao sau:
a/ Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn .

TaiLieu.VN


b/ Tự nhiên như thế:ai cũng chuộng
mùa xuân.Mà tháng giêng là tháng
đầu của mùa xuân,người ta càng trìu
mến,không có gì lạ hết.Ai bảo được
non đừng thương nước,bướm đừng
thương hoa,trăng đừng thương gió;ai
cấm được cô gái còn son nhớ chồng
thì mới hết được người mê luyến mùa
xuân.


IV.Hướng dẫn HS chuẩn bị bài ở nhà
1/ Chú trọng xác định các kiểu điệp ngữ.
2/ Có ý thức vận dụng điệp ngữ vào viết văn nhất là văn biểu cảm.
3/ Phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ.
4/ Chuẩn bị luyện nói: Chọn đề, làm dàn ý, tập nói.
5/ Sưu tầm các bài thơ lục bát có giá trị để giới thiệu cùng nhau trong tiết
LUYỆN TẬP LÀM THƠ LỤC BÁT.

Tạm
biệt
thầy cụ
và cỏc
em.
TaiLieu.VN

GV Phan Thị Hạnh