DOAnHnGHItp
VOl

NGAN

HANG

1'7) ~
\

2

Ue quan

I.~

;:I-~

L¥1

~--

UUlL

"'AN "'''NGTHi'GI01
THEWORLD
BANk

I~ ~1.':

ih

fU~

'-

tJa Ul "¥'IY

,

C9N<;
HOA'A HQlCHU
NGHIA
\l1$TNAM
SOCIALIST
REl'lJDlIC
OFVIETNAM

IW

I

IIII1IIrl~

LE KY HISPDINH TIN DUNGPHAT TRIEN
""". ",""Vf,,",PHAT
TOle'.
.~(rnQV_":T'_P"uacv
'" "_Vl'T NvA
DUANG"""T""",,"""'T-


2, J...18

"

Illii11111I
.
1;

~-.~'

'

'''~''---'

~iilill

-

.

Ngay 24/2/2000, ong CM tjch we. James D. Wo/fensohn va ong Ls £Jilc Thuj. ThOng doe
NHNN Vi?!Nam kj ke~ cae Hi?p dfnh Tin dfjng pM! trie'n (D,CA)cho hai dlj an vay von lItJd5i
cua Hi?p h~i pM! trie'n quae !e (IDA) thu~c nhom we de lfrtje hi?n cht/(f/7g tr/nh xoa doi
giim ngheo tJ vi/ng nong than va pM! trien cd Sd h~ tang

T

rong thOi kY 1989 1999, t6ng kim ngc;tch
xuat nh~p kh§u t~ng W
4.511,8 tri~u Rup - USD len

khoang 23,1 ty USD, Wc t~ng gap
5,13 lan, trong,do kim ngc;tchxuat
kh§u t~ng W 1,946 ty I€m 11,523
ty, gap 5,92 Ian. Co dU'gc nhllng
thanh tlfU nay la do chu trU'dng
phat tri~n xuat kh§u nhieu m~t
hang chu IlfC nhU'd~t may, dau
tho, gc;t°, giay dep... va chu
trU'dng da dc;tng hoa th! trU'ong
xuat kh§u, da phU'dng hoa cac
quan h~ quoc te. f)~c bi~t, trong
n~m 1999, kim ngc;tchxuat kh§u
so vC/i n~m 1998 vU'gt 23,1%.
Ngoai nhllng nguyen nMn tren,
con co phan dong gop cua cac
doanh nghi~p co von dau tU'nU'C/c
ngoai di vao hoc;ttd('>ng,tc;tOra
nhieu san ph§m co kha n~ng
cc;tnh tranh cao, nhat la cac
doanh nghi~p thu('>ckhu che xuat.
Cac doanh nghi~p co von dau tU'
nU'C/cngoai dc;tttoc d('>xuat kh§u
cao, rieng cac doanh nghi~p
thu('>ckhu che xuat cOtoc d('>t~ng
xuat kh§u cao nhat trong ca nU'C/c
la 47% so vC/i n~m 1998. Tuy

56

nhien, nhin chung vfln ton tc;ti xu

the kim ngc;tch nh~p kh§u vfln
vU'gt kim ngc;tchxuat kh§u (xem
bang 1). ThlfC te cho thay, kha
n~ng huy d('>ngnguon von vao la
rat kha quan, nhU'ngvan de hap
th~ so von vao nhU'the nao cho
hi~u qua la khau yeu kern cua ta.
QuilO

dl:lng
ngoai

Iy huy dQng va Slt
cac

khoilO

vay

mldc

Trong cac nam 1993 - 1994,
Chfnh phu da de ra chU'dngtrinh
chuy~n d6i kinh te vC/im~c ti€mCd
ban nh~m nhanh chong binh
thU'onghoa quan h~ vC/j c('>ng
dong tai chfnh quoc te, tranh thu
Slf giup da, h6 trg cua cac t6 chuc
nay thong qua cac khoan trg giup
l1Udai W cac nguon song phU'dng

va da phU'dngd~ thlfC hi~n cac
chfnh sach kinh te.
f)~ thlfC hi~n m~c tieu cua
chU'dng trinh chuy~n d6i kinh te
trong linh VlfCyay ng nU'C/cngoai,
ngay 30/8/1993, Chfnh phu da kY
Nghi dinh so 58/CP ve vi~c ban
hanh Quy che yay tra ng nU'C/c

Bid'Ib! 'Ihanh IIUdng

*

ngoai. Tuy nhien, so von thlfC rut
d~ sa dlJng trong n~m 1994 con
thap -so vC/i cam ket, vi day la
n~m dau nU'C/c
ta khOiph~c,quyen
dU'gc yay von, kMu tiep nh~n,
chu§n b! rut von chU'atot va chU'a
dong b('>.Ta n~m 1995 trd di, tinh
hinh do da dU'gc khac ph~c do
Chfnh pM da ban hanh nhieu van
ban quan trQng nhc!lmhU'C/ngdfln
va quan Iy ng nU'C/cngoai cua
Chfnh phu va cua cac doanh
nghi~p thu('>ccac thanh phan kinh
te; den luc do, cac v~n ban ban
hanh mC/i co dieu ki~n d~, pMt
huy tac d~ng. N('>idung chfnh cua

cac v~n ban nay la pMn cong va
quy d!nh r6 trach nhi~m cua t6
chuc kYyay, t6 chuc sa d~ng von
yay, ngU'oibao lanh... nhc!lmdam
bao Slf phoi hgp ch~t cha, dong
be?gilta cac Cd quan hftu quan
trong vi~c khai thac cac nguon
von trong va ngoai nU'C/c,nang
cao trach nhi~m cua ngU'oi sa
d~ng von yay trong vi~c tra ng
nU'dcngoai.
'\>

.

Uy ban ChOng khoan Ntla nVQc

T~ CIIiNGANIIANG 86

6 NAM2000


DOAnHnGHI~P vOl

NGAN HANG

-

Bang 1: Can can thU'ang m~i eua Vi~t Nam 1989 1999
--,..§ngkim


1989

*

.Nb~pRh~tl..
2560,8

ng~9hXf:;.J~..
4511,8

1946,0

-

- 938,8
-1771,5.
- 2706,5
<~881;7

1997

20777,3

UCIC1999

23159,0

9185,0
11523,0


11592,3

I

- 2407,3

11636,0

I

-113,0

Ngu6n: Nien giam Thong ke 1998, NXB Thong ke, Ha Nt?i, 1999 va
Thai bao Kinh ta Sai Gon so 1/2000 ngay 30/12/1999
* Tinh theo Rup - £)6/a.

Tuy nhien, qua trinh thl,lChit}n
Ngh! d!nh 58/CP quy d!nh ve
qufm Iy yay va tra ng mtClcngoai
con m(>t so vlfClng mac. Do d6,
sau m(>tthai gian thl,lC hit}n Nghi
d!nh 58/CP va t6ng ket ho~t d(>ng
quan Iy yay, tra ng nlfClcngoai, ta
da rut ra dlfgc nhCtng kinh nghit}m
va nh~g bai hQc din thiet. Ngay
7/11/1998, Chinh p~u da kY Ngh!
dinh so 90/1998/ND-CP ban hanh
Quy che quan Iy yay va tra ng
nlfClc ngoai.


Theo so lit}uchlfa day du, ket

- qua cua vit}c huy d(>ngva sa
dl,lng van yay nlfClcngoai cho
thay: Tinh den cuoi n~m 1998,
t6ng dlf ng nlfClcngoai cua cac
do?nh nghit}p vao khoang 4.063
trit}u USD, trong d6 dlf ng yay
nlfClcngoai ngan h~n la 337,23
trit}uUSD (bao gom yay tn!c tiep
169,39 trieu USD; UC tra cham

165,44 tri~u USD;bao lanh 2:40
trit}u USD); dlf ng yay nlfClcngoai

trung.va dai hc;lnla 3.726 trit}u
USD VCli thai h~n yay tlt 6 den 12
n~m, trong d6 thai gian an h~n tlt
1 den 2 n~m, lai suat yay
7%/[I~m xap xi lai suat thj trlfang
(gom yay cua cac doanh nghit}p
FOlia 2.826 trit}u USD va yay
cua cac doanh nghit}p Vit}t Nam
la 900 trit}u USD). Cac doanh
nghit}p sa dl,lng nguon van yay
thlfang m~i cM yeu. d~ dau tlf
vao nhCtngdl,l an san xuat kinh'
doanh, nh~p kh§u nguyen v~t
lit}u, v~t tlf thiet bj Gan thiet d~ d6i

T~ CIIfNGANIIANG 80

6 NAM2000

Nhin chung, cac khoan yay
thlfang m~i nlfClcngoai da giup
cac doanh nghit}pnang cao n~ng
II,ICsan xuat, d6i mClitrang thiet
bj, cong nght}. Tuy nhien, hit}u
qua
sa dl,lng cac nguon van yay
1995 va den h~n tra vao n~m
va
vit}ntrg
nlfClcngoai cua ta v~n
1996, nhlfng cac doanh nghit}p
thap,
con
di~n
ra tinh tr~ng lang
chlfa co ho~c khOng co kha n~ng
phi, that thoat van, nhieu khoan
tra ng da phai d~ ng qua h~n VClj
sa dl;mg khong dung ml,lc dich
m/Clc ngoaL Trong tinh hinh do;
gay ra nhieu hit}ntlfgng tieu cl!c
theo chi d~o cua Thu tlfClngChinh
ma dlf lu~n xa h(>ilen an nhlf
phu t~i Quyet djnh so 802ITTg
nh~p may m6c, thiet bj cO, I~c

ngay 24/9/1997, d~ dam bao uy h~u, gia ca cao m(>tcach bat hgp

mCli cong nght}, nang cao suc
c~nh tranh va xuat kh§u.
Cac khoan yay ngan h~n, nhlf
cac khoan me, UC tra ch~m cua
cac doanh nghit}p vao cuoi n~m

tin vClinlfClcngciai, m(>tso NHTM
phai dCtngra thanh toan thay cho
cac doanh nghit}p nay. T6ng s6
ng cac NHTM phai thanh toan
thay cac doanh nghit}p den cuoi
nam 1997 la 237 trit}u USD, trong
d6 Ngan hang Cong thlfang Vit}t
Nam 172,6 trit}u USD, Ngan hang
Ngo~i thlfang Vit}t Nam 3,2 trit}u
USD, NHTM xuat nh~p kh§u 19,4
trit}u USD.
Cac khoan yay trung va dai
h~n phan ICln dlfgc Chinh phu
dCtng ra bao lanh, chu yeu cho
cac ITnh VI,ICxi m~ng, dau khi,
hang khong~dit}n, bw chinh vi~n
thong cOng sap dep h~n tra. ng
goc trong nhiing n~m tCli. Cac chu

ng nlfClc ngoai dang 10 ng~i va
kha n~ng tra ng cua cac doanh
nghi~p Vi~t Nam.


Nhfmg van de ton t~i trong
quim Iy huy dQng va tra nc;1vay
thLtdng m~i mIde ngoai eua
Vi~t Nam hi~n nay

Iy...
Trong cong tac huy d(>ngva
tra ng nlfClcngoai, c6 nhieuvan
de can quan tam saa d6i,b6
sung kjp thdi cho phu hgp VCli
dieu kit}n,moi trlfang kinh te tltng
thai ky nham sa dl,lng van nlfClc
ngoai vCliket qua cao nhat co th~
dlfgc.
V~ to chuc di~u hanh

- Van de dang quan tam la:
Vit}tNam thl,lc hit}ndlfang loi d6i
mClivCljchinh sach me, caa, nham
gQi van dau tlf nlfClcngoai, da
sClmban Mnh Luat dau tlf nlfClc
ngoai va da nhieu Ian dLfQCb6
sung, saa d6i, song vit}c hinh
tMnh m(>tht}th6ng ca che chinh
sach va quan Iy, huy d(>ngva sa
dl,lng von mtClcngoai thlfang I~i
qua ch~m, tinh tr~ng yay ng kha
pMn tan.
- Con di~n ra tinh tr~ng Ian

san trong vit}c t9 chuc' chi d~o
dieu hanhcac khoan tl!vay, tl!tra

57


OOAnHnGIItp
VOl

NGAN

HANG

cua cac doanh nghi$p, nhL1B9
Tai chinh v~n dung ra xem xet va
bElOlanh nhieu khoEm yay cua
cac doanh nghi$pthu9Clinhvl/c
qUEm Iy cua NHNN, nhL1 cac
khoan yay cua Hang khong Vi$t
Nam, T6ng congty Oau khi..,
- NHNN chL1a c6 van ban
hL1angd~n ve quan Iyyay thL1dng
m~i ngitmh~n nL1acngoai, nham
k!p thdi hL1angd~n nhieu khoan
yay ngitm h~n nL1acngoai v~n
dang di~n ra; t6ng dL1ng cac
khoan yay ngitmh~n len den 1 ty
USO, trong d6 c6 10% la ng qua
h~n. Neu khong sam ra van ban
hL1angd~n quan Iylo~i ng nay, d~

d~n den tinh tr~ng SLtdl:mg ng
khong hi$u qua va sa t~o dieu
ki$n cho vi$c lam bung n6 khung
hoang tai chinh nhL1d cac nL1ac
Dong

A vLtaqua. Nhl1ngvan de

nhL1quy d!nh C(,lthe ve dieu ki$n,
ho Sd xin yay van nL1acngoai cho
tLtng lo~i doi tL1gngva quy che
cho yay thL1dngm~i ng~n h~n
nL1acngoai..., chL1adL1gcthe hi$n
day du nen gl;1pkh6 khan trong
quan Iy.
- Ngay trong m9t Cdquan nhL1
NHNN, c6 qua nhieu dau moi
cung tham gia quan Iyyay, tra ng
nL1ac ngoai, nhL1V(,I Quan h$
Quoc te, Vu Chinh sach tien te,
V(,Itin d(,lng:V(,Iquan Iy ngo~i h6i,
Sd giab d!ch, V(,Icac ngan hang,
Bong thdi, sl/ phoi hgp gil1acac
ddn V! trong cung nganh cOng
chL1a nh!p nhang, chuc nang
nhi~m v(,lcon chong cheo, khong
c6 sl/ phan cong trach nhi$m r6
rang chb Wng ddn v!. d~n den
tinh tr~ng cong vi$c b! chia c~t,
phan tan, gay ch~m tr~ trong giai

quyet cong vi$c va d~n den tinh
tr~ng kem hi$u qua trong cong
tac kiem soat, giam sat vi$c thl/c
hi$n cac khoan yay nL1acngoai
dung m(,lcdich de dam bao kha
nang tra ng,
- ChL1ac6 bi$n phap xLtph~t
nghiem minh doi vai cac ddn v!.
cac doanh nghi$p, dl;1cbi$t la cac
NHTM, khong chap hanh hol;1c
chap hanh chL1atot che d9 bao
cao, d~n den tinh. tr~ng so li$u
t6ng hgp cua NHNNthieu chin~
xac, khong day du, cung cap
khong k!p thdi, chat lL1gngbao
cao quy, nam chL1atot va ket qua

58

la khong dam bao chat 1L1<;1ng
cho
cong tac quan Iy ng cua Nha
nL1ac, giup cho Chinh phu c6
nhl1ng giai phap XLtIy k!p thdi doi
vai nhl1ng trL1dng hgp SLt d(,lng
van nL1acngoai khong dung m(,lc
dich, khong kip tien d9, gay anh
hL1dngden vi$c SLtd(,lng hi$U qua
nguon van nL1acngoai vao.
Nguyen nhan va bai hC?crut ra

Nc;J
vay nLfOCpgoai cua ta cho
den nay chLla phai la cao, song
kha nang tra nc;Jgac va lai rat khO
khan. Ngoai nguyen nMn lien

quan den chinh sach, van de tra
gac va I8i khO thl/C hi~n con do
nh{)ng nguyen nMn sau:
.

-?

'A

A'

Trong ,VI~.~hu,y d~ng ca,~

cac khoan yay thL1dngm~i do cae
doanh nghi$p tl/ yay tl/ tra,

- Ngo~i t$ con phan tan,
chenh I$ch gil1a xuat va nh~p
trong can can thanh toan con lan,
dl/ trl1 ngo~i t$ rat mongo ChLlaco
chinh sach nhat quan ve vi~c
hinh thanh quy dl/ trl1 ngo~i t$ va
sa d(,lng quy nay trong cong tac
dieu hanh nen kinh te vi mo.

. Thl/~, tr~ng huy d9ng,.va sa
d~ng .von }ay nL1dC-ngoal trong
nen kl~,ht~ trong nhL1ngna~ q~a

cho thay tam ~~ar~Y<;>~~
c~a v~n
n~,n
v~y n'!tlc, ng~~1dOl~dl n:<;>t
kmh te, co dle~ xuat p~at thap
n~L1nL1~~ta.,Von v~.YnL1~cngo,al
cung Vtll cac nguon yon nLloc

ngoai khac da g6p phan quan

kh?anv~yv~ VI~~trg nL1~c ng~al

tr<;>ngVaG thuc d§y tang trLldng

kh~ng. xacA~!nhro m(,lct~~u,hl~u
q~a k!nh teA,
th~o qua~ dle~ th~c
day san ,xuat ~an~ h~a, xua~~ha~
t~;>ra 1c;J1
,nhu~n ,~aco ngo~1 t~ de
tra ng nL1dcngoal.
- Do tinh chat L1Udai, van OOA
thL1dng dL1gc cac nL1ac sa d(,lng
chu yeu de nang cap va cai tien

kinhte nL1acta trong quatrinhd6i


ket cau h~ tang kinhte - xa h9i,
nhL1dau tL1VaG dL1dngxa, cau
cong, cong trinh di$n, cap thoat
nL1acva cac linh vl/c giao d(,lc, y
te, van hoa, phat trien nguon
nhan Il/C,.., Ben c~nh m9t so
cong trinh di$n, xi mang, dau khi
c6 tac d(,lngtichcl/c lamthay d6i
CO cau kinh te, conhieu cong
lam ra san
trinh phai huy bo h<;>l;1c

ph§m, nhL1ngchat lL1gngkem,

mai kirth te, chuyen d!ch Cd cau
kinh te theo hL1ang cong nghi$p

hoa, hi$nd~i hoa.Trongquatrinh
chuyen d!ch Cd cau kinh te, von
nL1acngoai dL1gcL1Utien da~ tl1
cho m9t so linh vl/c, nganh co
tam quan tr<;>ngquac gia va cd vai
tro dau tau, t~o da cho sl/ phat
trien cua toan b9 nen kinh te. Kat
qua la t6ng san ph§m quoc n9i va
thu nh~p binh quan dau ngL1digia
tang, tL1dngquan ty I~ gil1a tich

luy va tieu dung dL1c;Jc

cai thi~n
theo hL1angc6 Igi cho phat trien

kinh te, ty 1$tich luy tang co Igi
cho dau tL1phat trien.

Nh{)ngMi h9Crut ra can ILIUy
la phai xac djnh chien II1c;Jc
huy

khong tieu th(,ldL1gc,gay lang phi d(Jng va sit d/,tng van nl10c ngoai
lon,
toan di~n, trang do phai xac djnh
- ChL1a g~n viec huy dong van
cO cau van ODA va Cd cau vay
mJ'ac ngoai VaG'vai viec' tra nd
thl1dng m?i hc;Jp/Y, pM hgp voi
nL1acngoai, chL1achu' trong tcii mlJc lieu' chien ILlc;Jcf:!h8t trien
viec
lL1a
. dong tien vay,
kinh te trong dai h?n; can t?Omoi
,
. chon
A
'.:I
'
.'
trtlbng
vi mo pM hdp,

thuan ' leJi,
.
?
'A'
- C?,hL1a k lem
soa t mo. t cac h,uamA? b ao
'
A'
mot Cd ch e quan Iy neJ
d
h
d~y du tl~, ~I~h}ay; s~ (,Ing ~a tap trung, hCtu hieu de tao kh~
tra ng dOl Vtll,tat ~a cac, .khoan
riang hoan tra n9 khi din h?n;
va~ th~dnJ m.~1n'!tlc ngoal trong phili cai lien cong tac trien khai
toan b<;>
nenkmhte.
cac dl/ an co van vay nl10cngoai,
- Vay thL1dngm~i va cac hinh
can dam bao can dai gi{)a van
thuc thu hut van khac tren th!
nl10c ngoai va van daf ung trang
trL1dngtai chinh quoc te, nhL1phat
nl1oc, cai lien cong tac tham djnh
hanh trai phieu quoc te cua Chinh
dl/ an nMm mang I?i hi~u qua
phu va cua cac doanh nghi$p,
cao nhat cho nen kinh te; chli
can rat h~n che.
tr9ng cong tac dao t?O can b(J

- Cong tac quan Iy toan b9
quan /YnMm sam liep c~n nh{)ng
ho~t d9ng yay, tra ng nL1acngoai bi quyet cong ngh~ va bi quyet
trong toan bo nen kinh te chL1a quan trf kinh doanh cua nl10e
nhat quan v~ dong b9, nhat la \ngoai.'-- -A

?

'

?

T,w CII1 NGANJIANG s6

6 NXM2000