BÀI BÁO CÁO
MÔN: THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP
ĐỀ TÀI: BAO BÌ NHÔM TRONG TP ĐÓNG HỘP

NHÓM:
1. KMƠN
2. NGUYỄN THỊ HÀ
3. VÕ THỊ CHÂU HÀ
4. VÕ THANH LÂM
5. TRẦN THANH HOÀNG


BÁO CÁO VỀ BAO BÌ NHÔM TRONG SẢN XUẤT ĐỒ HỘP
I/ Giới thiệu chung về bao bì kim loại:
•

Bao bì kim loại được phát triển thành một ngành công nghệ vào thế kỷ 19 và
phát triển mạnh nhất vào đầu thế kỷ 20. Ngành kỹ thuật bao bì kim loại ra đời
và phát triểm mạnh nhờ vào sự phát triển của ngành luyện kim và cơ khí chế
tạo máy, đã chế tạo ra vật liệu kim loại có tính năng cao. Một số tính chất
chung của bao bì kim loại như:
- Nhẹ, thuận lợi cho vận chuyển.
- Đảm bảo độ kín vì thân nắp đáy đều làm chung một loại vật liệu nên bao bì
không bị lão hóa nhanh theo thời gian.
- Tránh ánh sáng cũng như tia cực tím tác động vào sản phẩm.
- Bao bì kim loại có tính chịu nhiệt cao và khả năng truyền nhiệt cao nên thực
phẩm các loại có thể được đóng hộp sau đó thanh trùng hay tiệt trùng với chế
độ thích hợp đảm bảo an toàn vệ sinh.
- Bao bì kim loại có bề mặt sáng bóng, có thể tráng vecni và in ấn một cách dễ
dàng.
- Quy trình sản xuất hộp và đóng hộp thực phẩm được tự động hóa hòn toàn.

- An toàn môi trường vì có thể tu hồi và tái sinh thành dạng nguyên liệu kim
loại.

II/ Đặc điểm và tính chất bao bì nhôm:
1. Đặc điểm bao bì nhôm:
•

Bao bì nhôm có dạng hình trụ tròn, thuộc loại lon hai mảnh: thân dính liền đáy
và nắp.

•

Bao bì lon nhôm được đặc biệt được sử dụng để chứa đựng nước giải khát có
gas như bia nước ngọt. Khi bao bì nhôm chứa đựng nước uống có gas, gas tạo
áp lực ở bên trong lon tạo độ cứng vững cho lon nhôm một cách hợp lý.


2. Tính chất bao bì nhôm:
•

Bao bì lon nhôm nhẹ hơn rất nhiều so với các loại bao bì làm bằng các loại vật
liệu khác nên rất thuận lợi trong khi vận chuyển và phân phối sản phẩm.

•

Tác dụng chống tia cực tím của lon nhôm rất tốt. Do đó ngoài dạng lon, nhôm
còn được dùng ở dạng lá nhôm ghép với các loại vật liệu khác như plastic để
bao gói thực phẩm với mục đích là chống thoát hương và chống tia cực tím

•


Nhôm có tính mềm dẻo và có nhiệt độ nóng chảy cao, do đó không thể chế tạo
theo dạng lon 3 mảnh vì phải qua giai đoạn cuộn thân, hàn điện để kết dính
mép thân tạo thân lon. Nhôm tấm được dùng phương pháp dập và vuốt để tạo
thành thân dính liền đáy. Vì vậy có những vùng có độ dày khác nhau như đáy
có độ dày cao nhất, thân trụ có độ dày thay đổi mỏng dần về phía bụng lon, hay
cổ lon có độ dày cao hơn phần bụng lon.

III/ Công nghệ sản xuất bao bì nhôm:
1. Công nghệ sản xuất nguyên liệu nhôm:
Công nghệ chế tạo nhôm nguyên liệu được thực hiện dựa theo quy trình sau đây
Quặng boxit
↓
Tinh chế
↓
Oxit nhôm Al 2 O3
↓
Điện phân
↓
Một số kim loại khác
như Si, Fe, Cu, Mn

→

Nhôm (Al dạng nóng chảy)
↓
Rót khuôn tạo thỏi Al
↓



Cán thành tấm
↓
Cuộn lá nhôm
• Khâu tinh chế:
- Nhôm sau khi khai thác từ quặng được đưa tới nhà máy để nghiền nhỏ, sau đó
người ta thực hiện phản ứng hóa học bayer để chiết lọc ra nhôm.
- Nhôm làm bao bì có độ tinh khiết đến 99%, 1% còn lại là những thành phần
kim loại khác như Si, Fe, Cu, Mn, Mg, Zn, Ti.
- Nhôm này sẽ được nung nóng để loại bỏ hơi ẩm, tại đây người ta thu được
sản phẩm oxit nhôm Al2O3. Oxit nhôm được vận chuyển trên tàu hỏa đến nhà
máy sản xuất nhôm.
•

Khâu điện phân:
- Đây là phòng chứa các nồi điện phân, nhà máy này chứa tới 432 nồi điện
phân,1 dòng điện chạy trong nồi điện phân này sẽ giúp ta thực hiên phương
pháp điện phân để tách nhôm ra.
- Có một chiếc cầu chuyển nhôm đến từng nồi điện phân với những nguyên tố
hóa học bổ sung như canxi
florua hoặc nhôm florua để
giảm độ nóng chảy của nhôm từ
2040 đến 9600c .
- Dòng điện phóng ra từ anot
chuyển qua lớp nhôm tan chảy
trong nồi và tiến tới đáy nồi điện
phân,ở đó có catot.Dưới tác dụng
nhiệt nóng chảy của nhôm là 960oC các anot sẽ tan chảy dần dần và cần được
thay theo định kỳ. Công việc này cần được thực hiện liên tục vì mỗi anot chịu
một tuổi thọ kéo dài 20 ngày. Những anot bị ăn mòn sẽ được lấy ra nồi điện
phân bằng chiếc cầu trên cao này để đem đi tái chế.



- Người ta dùng những anot đã bị ăn mòn đó để loại bỏ phần nhôm được đem
đi tái sử dụng ,ta có thể nhìn
thấy rất rõ lớp nhôm đọng lại
phía trên mỗi anot. Khi thay
anot ta có thể lọc hết các chất
bẩn đọng lại trên mặt của nối
điện phân,khâu này được thực
hiên bằng chiếc kìm lớn này,
sau cùng người ta thay 1 anot
mới vào vị trí và quá trình điện phân lại tiếp tục.
- Dòng điện sẽ phá vỡ liên kết giữa các phân tử, nhôm nặng nhất sẽ tập trung ở
đáy nồi điện phân,trong khi đó oxi và flo sẽ được bốc hơi lên trên,lượng khí
này sẽ được tụ lại và đem đi xử lý.
•

Khâu rót khuôn:
Nhôm thu được ở thể lỏng sẽ được để
nghỉ ở đáy nồi điện phân, người ta cần hút
lượng nhôm lỏng này vào 1 lò đúc nhôm qua
1 ống hút lớn. Ống hút sẽ được nhúng xuyên
đáy của nồi điện phân và hệ thống bơm trong
ống sẽ hút toàn bộ lượng nhôm có dưới đáy
nồi điện phân vào trong lò đúc nhôm.

(Hình ảnh ống hút nhôm từ nồi điện phân)
- Lò đúc nhôm này đươc thực hiện trong khoảng thời gian ngắn, để dừng đúc
nhôm người thợ cần điều khiển trực tiếp bằng 1 ống mềm khác.
- Cuối cùng họ rút ống hút lên cần cẩu để đổ 1 lượng nhôm oxit khác vào

trong nồi điện phân, khâu sản xuất nhôm cứ thế được tiến hành liên tục.


- Những lò đúc nhôm sau khi được đổ đầy nhôm nóng chảy sẽ được đưa đến
thùng đổ nhôm, người ta rót
lượng nhôm chứa trong mỗi
lò đúc vào những lò lớn. Ở
nhà máy này, những lò đó
có dung tích lên tới 60 tấn.
Trong những lò nung nóng
này nhôm sẽ được dự trữ
dưới dạng lỏng dể chờ
được đổ khuôn.
- Giờ khâu đỗ khuôn đã được tiến hành, người ta có thể đúc nhôm thành thỏi
lớn, thành tấm, hoặc thành những viên nhỏ. Nhôm cũng có thể đổ trực tiếp
thành bá thành phẩm.
- Nhôm sẽ được làm nguội nhanh chóng nhờ khâu phun nước,những thỏi nhôm
ở đây có thể nặng tới 25 tấn và được đưa đi cán nóng thành những tấm lá
nhôm. Với từ 4 tới 5 tấn quặng nhôm, nhà máy này có thể chất lọc được 2 tấn
nhôm oxit và cuối cùng sản xuất đươc 1 tấn nhôm. Nhà máy này sản xuất
được hơn 20 nghìn tấn 1 năm, nhưng 1 vài nhà máy khác của công ty có thể
sản xuât 400 nghìn tấn nhôm 1 năm.
- Khâu sản xuất những tấm nhôm mỏng yêu cầu phải cáng đi cáng lại những
khổ nhôm nhiều lần cho mãnh ra. Trước hết người ta nung chảy khoảng 10
thỏi nhôm nguyên chất 100% trong 1 lò nung sử dụng khí đốt thiên nhiên.
Những thỏi nung này được gọi là thỏi chì thỏi gang rất cần thiết để làm hợp
kim, trong đó ta có thể thấy thiếc titan và silic.
- Cần tới từ 3 đến 8h đồng hồ để hòa tan lượng này. Lò nung hoạt động ở nhiệt
độ 7500C. Nhiệt độ nung chảy của nhôm là 6600C.



Bào nhẵn bế mặt
loại hơi nước

- Trong chiếc khuôn nhỏ ta đổ 1
ít dung dịch nhôm nóng chảy
vào nhằm sx ra 1 mẫu, chỉ sau
vài phút mẫu nhôm cứng lại và
ta có thể kiểm tra cấu trúc và
thanh phần hợp kim tạo ra nó.
- Có những rãnh dùng để vận chuyển nhôm từ lò nung sang tới khu đúc nhôm.
Nhôm nung chảy được chảy trong rãnh làm bằng đá lát và được đổ xuống.
Chính bằng phương pháp này ta có thể lọc được các cặn bẩn trong những
bình chứa đặc biệt.
- Những khuôn đươc làm lạnh bằng nước để nhôm nhanh chóng rắn lại, những
thỏi nhôm được đổ ra khỏi khuôn và được đưa ra cân bằng máy. Những thỏi
nhôm ở đây rất lớn, nó có kích thước dài 4m40, rộng 1m40 và dày 45cm, nó
nặng tới 7500kg. Nhữntg thỏi nhôm này cần dùng tới cần trục để di chuyển và
được đặt trên mặt phẳng đặc biệt.
- Sau khâu loại bỏ tât cả các chất bẩn để thu được 1 bề mặt hoàn toàn nhẵng
mịn, thỏi nhôm được bào nhẵn 30mm, tất cả các phần hơi nước đọng lại sẽ
được loại bỏ.
•

Khâu cán thành tấm:
- Người ta đưa thỏi nhôm qua nhiều
lượt máy để cán mỏng. Thỏi nhôm

máy cán
kim loai


đươc ép bẹp ra nhờ những trục
cán của máy cán kim loại. Nhiệt
độ của trục cán lên tới từ 455 đến
5400C. Lực ép xuống thỏi nhôm
được giám sát bởi những kỹ thuật
viên, nếu thỏi nhôm quá lớn thỏi nhôm sẽ lùi lại để kỹ thuật viên điều chỉnh
lại lực ép.


- Hơi nóng bốc ra tới mức thỏi nhôm bám chặt vào trục cán của máy cán kim
loại, để tránh trường hợp đó người ta làm lạnh toàn bộ bằng 1 chất lỏng gồm
95% nước và 5% dầu. Ban đầu thỏi nhôm dày 45cm, sau mỗi lần ép thỏi
nhôm trở nên mỏng dần. Tùy theo nhu cầu mà thỏi nhôm được đưa đi ép từ
12 đến 16 lần. Lúc này, bề dày của thỏi nhôm còn lại là 7,5 cm. Người ta
phải luôn thao tác để nhôm có bề
dày chính xác từng 10cm một.
- Đến khâu này tấm nhôm có bề
dày 5cm và chiều dài hơn 9m,con
chuyền này được gắn các trục cán
vận

Máy cán lạnh

chuyển tấm nhôm trong quá trình
cán mỏng tấm nhôm. Lúc này thỏi nhôm trở thành 1 lá nhôm có bề dày
5mm, nó đủ mỏng để thao tác cuốn tròn,có nghĩa là người ta cuốn nhôm
thành cuộn truớc khi gửi đi cán lạnh.
- Khâu cán lạnh giúp bề dày của lá nhôm mảnh hơn rât nhiều, lá nhôm trở nên
rất mảnh và có thể bị vỡ rất nhanh nếu lực kéo căng lớn trong quá trình cán

nguội. Chính vì thế, người ta luôn phải đăt 2 lá nhôm để tránh bị vỡ.
- Lực cán mỏng cuối cùng bằng máy cán nguội giúp lá nhôm thu được độ
mỏng cần thiết. Ở khâu này người
ta luôn cần tới dung dịch xả lạnh để
nhôm không bị dính vào trục cán.
- Bởi vì 2 bên viền của lá nhôm
không được phẳng mịn nên 2 bên
viền được cắt lại bằng dao.
- Cuối cùng người ta cắt cuộn giấy

Dao cắt viền
lá nhôm


nhôm thành những cuộn ngắn có độ rộng mà khách hàng yêu cầu, lúc này
cuộn lá nhôm đã sẵn sàng đem đi sử dụng. Trong 1 thỏi nguyên có thể sản
xuất 850 lá nhôm dài 15 m tương đương với 1 lá nhôm dài 12km

2. Công nghệ sản xuất bao bì nhôm:
™ Tạo thân lon:

Cuộn nhôm
thành phẩm

- Thông thường quá trình
sản xuất chế tạo lon
nhôm thường được thực
hiện từ những tấm
nguyên liệu được quấn
thành từng cuộn có trọng lượng đặc trưng là 11250 kg, chiều dài khoảng 500

– 600m, chiều rộng khoảng 1,2m, bề dày tấm khoảng 0,32 – 0,36mm.
- Nhưng trong tài liệu này, chúng ta đang khảo sát quy trình chế tạo lon nhôm
của một cơ sở ở Châu Âu nên số liệu có khác hơn so với trong các tài liệu
ghi chép bằng tiếng Việt.
Máy cắt nhôm
thành lá tròn

Những lon nhôm rất nhẹ,
chính vì vậy mà khó có thể
tin được chúng được làm từ
những cuộn lá nhôm nặng
tới 9 tấn. Khi 1 cuộn lá
nhôm như thế có thể làm
được 750 nghìn lon nhôm.

- Máy ép này sẽ cắt lá nhôm thành những mảnh hình tròn từ những tấm lá
nhôm, những mảnh hình tròn sẽ được ép thành lon.


Máy làm
thân lon

-

Công đoạn gia công lon được chia
thành 2 phần, máy sẽ cắt nhôm thành các hình tròn có đường kính 14cm và
nén thành hình chung cốc. Phần còn lại của lá nhôm được nén lại và được
gửi trả lại nhà máy chế biến nhôm. Ở đó người ta tái sử dụng phần nhôm
thừa thành những lá nhôm mới.


- Những chung cốc lần lượt được xuất dọc theo cổ máy này, dụng cụ để làm
thân của lon nước ngọt sẽ được bôi mỡ để tránh không xé rách phần nhôm.
Máy đang kéo ra, mỡ cũng góp phần như một chất lỏng làm lạnh bởi vì
nhôm sẽ nóng khi chúng ta gia công như thế.
- Chúng ta bắt đầu nhận thấy hình dáng của lon nhôm nhưng còn lâu lon nhôm
mới hoàn tất. Một cổ máy sẽ lau sạch và uốn thẳng hai bên thành.
- Sau đó những lon nhôm được úp ngược và được đưa đi trên băng chuyền tới
máy rửa. Nó được rửa bằng axit đun nóng ở nhiệt độ 600C, tiếp theo nó được
rữa lại bằng nước sạch đã loại bỏ chất khoáng, nhiệt độ nước cũng ở 600C.
- Khi ra khỏi máy rửa một máy sấy
bằng khí nóng sẽ sấy khô lon. Những
lon nhôm có được màu sáng bóng như
thế này là vì có axit rửa đã tẩy bỏ 1
lớp mỏng trên bề mặt của nhôm.
- Bằng việc so miệng của lon nhôm, cổ
máy này đã cho các lon nhôm trượt
nhanh chóng vào trong máy phân phối

Máy in màu


tự động.
- Nhờ những nguồn sáng của tia cực tím, ta có thể trông thấy bề mặt nhôm
màu xanh,những lon nhôm đã sẵn sàng mang đi in.
- Hệ thống in bằng phương pháp quay này cho phép ta sử dụng tới 5 màu sắc
khác nhau, mỗi lần 1 màu. Cỗ máy có thêm một lớp quét nghiêng ngoài cùng
để bảo vệ mực. Ở đây là khâu in màu và phủ vecni quay với tốc độ 1800 lon
nhôm được in xong trong một phút
-


Sau đó cáclon nhôm sẽ được đưa qua một lò máy sấy cho mực cứng lại và
làm khô lớp vecni bảo vệ. Cỗ máy
tiếp theo sẽ phun một lớp vecni vào

Máy phun vecni
vào lòng lon nhôm

trong lòng lon nhôm, nhờ vào phủ
lớp vecni này đồ uống được bảo vệ
khỏi ảnh hưởng của kim loại, thêm
vào đó lớp vecni cũng giúp lớp nhôm
không bị axit chứa trong đồ uống ăn
mòn.
- Cỗ máy có trục quay tròn này tạo dáng cho cổ lon cao 5mm, cỗ máy tiếp
Máy tạo cổ lon

theo tạo hình cong cho
miệng lon, cuối cùng
miệng lon được gắn với
nắp khi miệng đã để thu
nhỏ lại 10%.
- Hệ thống giám sát nhân tạo
sẽ dùng ánh sáng chụp

hình phần lòng của từng lon và có khả năng phát hiện ra từng lỗ nhỏ. Tất cả
những lon nhôm không đạt tiêu chuẩn sẽ tự động chuyển lại dây chuyền sản
xuất.


- Ống hút này dùng để hút

những lon hỏng để đưa vào
dây chuyền tái sản xuất
ngay tức khắc.
- Những lon nhôm đạt yêu
cầu cần đạt được những chỉ
số về kích thước đã quy
định về chiều cao, bề rộng ,độ dày của đáy lon, cổ lon…. Ví dụ như cổ thân
lon phải đạt được độ dày 0,168mm, phần bụng lon cần có độ dày
0,109mm…
- Qua một số thí nghiệm, người ta chứng minh rằng những lon nhôm chịu
được lực 6,89 p, tức là lớn gấp 6 lần lực của 1 chiếc xe ô tô.
™ Tạo nắp lon:

- Công nghệ chế tạo nắp lon nhôm được thực hiện dựa trên quy trình sau:
Cuộn lá nhôm
↓
Duỗi, trải thẳng
↓
Bôi trơn để giảm ma sát
↓
---------------------------------------------------↓
Cắt thành hình nắp tròn
↓
Dập tạo hình nắp, tạo móc nắp

↓
Tạo khóa nắp


↓

Gắn khóa vào tâm nắp
↓
Rửa sạch chất bôi trơn
↓
Sấy khô nắp
↓
Phủ vecni bảo vệ nắp
↓
Sấy khô nắp
↓
Nắp thành phẩm

- Nắp lon mở khó được
chế tạo theo quy tắc đòn
bẩy. Khóa mở lon gắn
vào nắp bởi một chất rive tại tâm mặt tròn nắp.

Vỏ lon được đưa đến nhà máy chế biến
nước ngọt ở gần đó. Ở nhà máy đóng lon
người ta cũng thấy máy móc hoạt động với


công suất lớn như trong nà máy sản xuất lon. Máy rót 1 lượng nước ngọt đều nhau
vào trong các lon với tốc độ 100 nghìn lon trên 1h.

Những lon rỗng được đặt trên 1 băng
chuyền chạy xung quanh cổ máy, máy được
phân chia rất đều chỉ cần có chênh lệch 1mm
nước ngọt trong một lon có thể làm tê liệt
toàn bộ dây chuyền sản xuất.

Hộp quay những lon nước ngọt được đậy
nắp ngay lập tức trước khi đồ uống bị bay hơi.
Dây chuyền diễn ra rất nhanh nên chúng ta chỉ có thể quan sát khâu đóng lon này
trong phòng thí nghiệm.
Những bộ phận dùng để cuốn quanh cổ lon, chúng sẽ được cuốn khi lon được
đóng đầy nước ngọt.Sau đó được ghép cuộn mép thành 2 tầng.

Sự ghép cuộn mép là rất mảnh, ta chỉ có
thể quan sát rõ nếu chiếu lên màn hình lớn.
Ởđây, chính khâu cuộn mép là khởi đầu tạo
nên lon chứa nước có gas.



Nấm đóng hộp