Một số khái niệm cơ bản
Một số khái niệm cơ bản
Bởi:
Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
Sự cần thiết của bảo hiểm con người
Nhu cầu an toàn đối với các cá nhân và tổ chức trong xã hội là vĩnh cửu. Trong suốt
cuộc đời mình con người luôn tìm cách để bảo vệ chính bản thân và tài sản trước những
bất hạnh của số phận và những biến cố bất ngờ trong sản xuất kinh doanh. Ngay từ thời
cổ đại đã xuất hiện nhiều tổ chức gần giống với bảo hiểm, chẳng hạn người Ba-bi-lon
đã đưa ra những quy tắc tổ chức phương tiện vận tải bằng xe kéo để phân chia các thiệt
hại do mất cắp và bị thương cho các thương gia cùng gánh chịu. Hoặc vào thế kỷ thứ
V trước công nguyên Pê-ri-clex đã tổ chức Hội đoàn tương hỗ nhằm hoạt động trợ giúp
cho các thành viên và gia đình của họ trong các trường hợp bị tử vong, ốm đau, bệnh
tật hay hoả hoạn. Cũng ngay từ thời Trung cổ đã xuất hiện những bản cam kết bảo đảm
an toàn cho các khoản tiền bỏ ra mua - bán tù binh, nô lệ của các ông chủ nếu không
may những người này bị chết cái chết khác với tự nhiên. Những tù binh, nô lệ tuy là con
người nhưng được quy đổi thành một giá trị nhất định song đây được coi là hình thức
sơ khai nhất của bảo hiểm con người. Như vậy, bảo hiểm con người đã được triển khai
cách nay đã rất lâu, và xã hội càng phát triển thì loại hình bảo hiểm này càng đựơc triển
khai một cách rộng rãi tương xứng với tầm quan trọng và sự đóng góp to lớn của nó đối
với xã hội.
Với mục đích đảm bảo cho người dân, người lao động hạn chế được phần nào những
thiệt hại do bị tai nạn, ốm đau, bệnh tật…BHXH, BHYT đều được thực hiện ở các nước
và được coi như là quyền của con người. Tuy nhiên, đối tượng được bảo hiểm và phạm
vi bảo đảm cho các rủi ro còn rất hạn hẹp. Con người còn quan tâm những vấn đề khác
nảy sinh trong cuộc sống như:
Việc thoả mãn những nhu cầu trong cuộc sống và phát triển của con người phụ thuộc
vào chính khả năng lao động của họ. Nhưng thực tế là không phải lúc nào con người
cũng gặp thuận lợi, có đầy đủ thu nhập và mọi điều kiện sinh sống bình thường. Có rất
nhiều trường hợp gặp khó khăn như bất ngờ ốm đau, bị tai nạn, bệnh tật…làm mất hoặc
giảm thu nhập hoặc các điều kiện sinh sống khác đặc biệt là rủi ro của người trụ cột
trong gia đình. Khi rơi vào những trường hợp này, các nhu cầu cần thiết trong cuộc sống
không vì thế mà mất đi trái lại có cái còn tăng lên, thậm chí còn xuất hiện thêm một
số nhu cầu mới như chi phí khám chữa bệnh và điều trị khi ốm đau…Do đó, để tránh
những khó khăn về tài chính, đảm bảo sự ổn định cho đời sống, đối với cá nhân và gia
1/3
Một số khái niệm cơ bản
đình, việc tiết kiệm chi tiêu hiện tại để phòng xa, chuẩn bị điều kiện cho con cái học
hành là một biện pháp có nhiều ý nghĩa tốt đẹp.
Hơn nữa, rủi ro không loại trừ bất kỳ cá nhân nào, do đó muốn hoạt động sản xuất kinh
doanh không bị gián đoạn ảnh hưởng tới mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận, các chủ sử dụng
lao động ngoài việc tham gia đóng BHXH theo quy định bắt buộc của pháp luật, còn
đóng cho người lao động một số nghiệp vụ bảo hiểm con người như bảo hiểm tai nạn
con người 24/24, bảo hiểm trợ cấp nằm viện và phẫu thuật, bảo hiểm sinh mạng…Hành
động này sẽ giúp lợi ích giữa hai bên thuê và được thuê gắn bó với nhau hơn, hoạt động
kinh doanh sẽ mang lại hiệu quả mong muốn. Với nghiệp vụ bảo hiểm khách du lịch
hoặc bảo hiểm tai nạn hành khách, các chủ xe sẽ yên tâm hơn khi đưa đón khách trên
các tuyến đường theo một hành trình nhất định. Sự thật là cho đến nay đã có nhiều công
ty tham gia bảo hiểm con người cho cán bộ công nhân viên. Tại PJICO, có thể kể đến
một số công ty như là Công ty Hon da Việt Nam (Vĩnh Phúc), Xí nghiệp vận dụng toa
xe khách, các trường học từ bậc mầm non cho đến phổ thông cũng tích cực tham gia bảo
hiểm cho học sinh, giáo viên như tiểu học Bạch Mai, trung học Trương Định, Hai Bà
Trưng….
Hiện nay, các cuộc cách mạng công nghiệp rồi cách mạng thông tin đã đưa nền kinh tế
toàn cầu phát triển đến chóng mặt. Thu nhập của đại bộ phận dân chúng được tăng lên
đáng kể so với cách đây hai ba thập niên. Thu nhập tăng giúp con người có điều kiện
chăm sóc cho bản thân và gia đình. Nhu cầu cũng trở nên phong phú hơn trước, ngày
càng có nhiều người mong muốn được bảo đảm an toàn trong hiện tại và tương lai. Bên
cạnh BHXH, BHYT các dịch vụ bảo hiểm con người trong bảo hiểm thương mại đã ra
đời là hết sức cần thiết. Nó tuân theo đúng quy luật cung- cầu của thị trường, đáp ứng
mọi nhu cầu của các tầng lớp dân cư trong xã hội.
Bên cạnh đó, việc lo cho cho tuổi già hoặc khi về hưu đang là vấn đề được xã hội quan
tâm và coi trọng. Một số người có thu nhập chủ yếu từ lương hưu, khi nghỉ làm thu
nhập bị hạn chế. Một số người lại không có lương, phải sống nhờ vào con cái hay phải
lao động vất vả để kiếm sống. Không ai muốn sống một tuổi già đau yếu, bệnh tật, phụ
thuộc hay là gánh nặng của người thân. Vì vậy việc tiết kiệm các khoản chi tiêu hiện tại,
bỏ ra những khoản tiền nhỏ để đảm bảo sự ổn định cho cuộc sống trong tương lai là điều
cần thiết.
Bảo hiểm con người là một trong ba loại hình BHTM, là hình thức bổ sung hữu hiệu
nhất cho BHXH, BHYT nhằm đảm bảo ổn định đời sống cho mọi thành viên trong xã
hội trước những rủi ro, tai nạn bất ngờ đối với thân thể, tính mạng, sự giảm sút hoặc mất
thu nhập và đáp ứng một số nhu cầu khác của người tham gia bảo hiểm. So với BHXH,
các nghiệp vụ bảo hiểm con người trong BHTM có đối tượng tham gia rộng hơn nhưng
vẫn có thể thay thế BHXH trong những trường hợp, những khu vực của nền kinh tế những nơi mà BHXH chưa được thực hiện hoặc có nhưng không bù đắp đủ cho phần thu
nhập bị giảm sút của người lao động. Mặc dù những người lao động này được hưởng trợ
2/3
Một số khái niệm cơ bản
cấp của BHXH, nhưng đôi khi có những rủi ro, những nhu cầu nằm ngoài phạm vi của
BHXH, hoặc những khoản trợ cấp của bảo hiểm xã hội không đáp ứng được những nhu
cầu khắc phục thiệt hại. Phần chênh lệch và thiếu hụt ấy sẽ được bù đắp bởi BHTM.
Vì một số lý do trên, rõ ràng là các nghiệp vụ bảo hiểm con người trong BHTM sẽ có
vai trò rất quan trọng giúp mọi người chống lại những bấp bênh của cuộc sống trong sự
đa dạng và phức tạp của rủi ro.
3/3