TẬP THỂ HỌC SINH LỚP 12G
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
Q THẦY CÔ

gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Kiểm tra bài cũ:
Dãy Nê
đồnugtính
đẳnchấ
g anđehit
noc đơn
vừnag
t hoá họ
của chứ
dãycđồ
có
oxihóa,no
vừđơn
a có chứ
tínhc?khử
đẳtính
ng anđehit
Viế. t phương
trình
n ứ
ng đểkhi
chứ

minh
Thể
hiệphả
n tính
oxihoá
táncgdụ
ng vớanđehit
i H2.
vừPtpư:
a có tính oxihóa, vừa có tính khử?
CnH2n+1CHO + H2

→ CnH2n+1CH2OH
Ni
t0

Thể hiện tính khử khi tác dụng với:
Ag2O/NH3 , Cu(OH)2/NaOH, O2.
NH 3
Ptpư:

→
CnH2n+1CHO + Ag2O
CnH2n+1COOH
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Dựa vào kiến thức đả học lớp 9.

Em nào có thể nhắc lại cho thầy
công thức cấu tạo của axit axetic
Để biết hơn về axit axetic nói
và ta có thể gặp axit này ở đâu?
riêng và các đồng đẳng của chúng
nóCô
i chung.
ng thức cấu tạo của axit axetic
Hô
m
nay,
chú
n
g
ta
họ
c
bà
i
:
là CH3COOH, ta gặp axit này
“Dã
y
đồ
n
g
đẳ
n
g
củ

a
axit
axetic”.
trong giấm ăn.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Tiết 12. Bài 3:

DÃ
Y ĐỒ
G ĐẲ
G CỦ
A AXIT
AXETIC
I. ĐỒ
NGNĐẲ
NGNVÀ
DANH
PHÁ
P
I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN VÀ DANH PHÁP

1. Đồng đẳng

H-COOH,
CHnhắ
CH

COOH,…
2COOH,
2CH
Ai cóHthể
c lại Hcho
thầ
y 2khá
i niệm

NhưĐồ
vậnyg, đẳ
cáncgchấ
t
trong
dã
y
đồ
n
g
đẳ
n
g
là hiệCn2H
tượ
n
g
cá
c
chấ
t

có
đồH-COOH,
ng đẳ g?CH3COOH,
COOH,
5
củ
a
axit
axetic
có
CTPT
như
thế
nà
o
?
cấu tạo và tính chất giống nhau hay tương

C3H7COOH…, CnH2n+1COOH (n ≥ 0)

tự nhau nhưng thành phần phân tử khác
Axit
cacboxylic
chứ
là nhữ
ng
nhau
sốynhó
mđơn
metylen(CH

Dự1ahay
vào1đâ
aino
có
thể
đònhc nghóa
2). dãy
hợ
u cơ
mà cacboxylic
phân tử có no
mộđơn
t nhó
m c?
đồpnchấ
g đẳtnhữ
g củ
a axit
chứ
Trường
Hướng
Hối gốc ankyl.
gv: Lý Chí Thành
cacboxyl(-COOH)
liêTHPT
n kế
t vớ


Bây giờ chúng ta hãy xem mô hình một

số phân tử axit no đơn chức.

HCOOH

gv: Lý Chí Thành

CH3COOH

Trường THPT Hướng Hố


2. Đồng phân.
củ
a
axit
no
đơn
chứ
c
là
?
C
H
O
⇒
CCTPT
H
COOH
m 2m 2
n 2n+1

Đồng phân của axit CnH2n + 1COOH.
Đồng phân của este CnH2n+1COOCmH2m+1
(m: nguyên dương).
Đồng phân của hợp chất đa chức hay tạp
chức (gồm 2 nhóm chức có 1 oxi).
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


3. Danh pháp
a) Tên thông thường:
Như
Ai cóvậthể
y, chỉ
nhắcầ
c nlạdự
i cho
a và
thầ
o tê
y cá
n gọ
chi gọ
củiatên
anđê
củahanđê
it ta hcó
it thể
theobiế

danh
t đượ
phá
c tê
p nthườ
gọi ncủ
g?a axit.
Ví dụ:

anđêhit fomic
HCHO
HCOOH axit fomic
anđêhit axetic
CH3CHO
CH3COOH axit axetic

gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


2. Danh pháp
b) Tên quốc tế:
* Ai
Chọcó
n mạ
chính
mạchthầ
dàyi nhấ
thểchnhắ

c lạlài cho
cácthcógọchứ
i têan
nhó
-COOH.
củ
am
anđê
hit theo danh pháp quốc tế?
* Đánh số trên mạch chính từ nhóm –COOH.
* Gọi tên: axit + chỉ số nhánh + tên nhánh
+ tiếp đầu ứng với số C mạch chính + anoic.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Gọi tên theo tên thông thường và
Cho
cá
c
cô
n
g
thứ
c
sau:
tên quốc tế.
Công thức
HCOOH

CH3COOH

Tê
Tênnquố
thôcntế
g thường
Axit metanoic
fomic
Axit etanoic
axetic
Axit propanoic
propionic
CH3CH2COOH
n-butiric
CH3CH2CH2COOH Axit butanoic
Axit
iso-butiric
2(CH3)2CHCOOH
metylpropanoic
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Tên gọi theo danh pháp quốc tế của
CH3

CH2

CH


COOH

CH3

A. Axit iso-pentiric.
B. Axit 2-metylpentanoic.
C. Axit 3-metylbutanoic.
D. Axit 2-metylbutanoic.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

là


Công thức cấu tạo thu gọn của axit
2,2-đimetylpropanoic là:
A. (CH3)2CHCOOH
B. (CH3)3CCOOH
C. (CH3)2CHCH2COOH
D. (CH3)2CHCH(CH3)COOH
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


II. Tính chất vật lý.
* Nhiệt độ sôi cao hơn hẳn nhiệt độ sôi
của rượu có cùng số nguyên tử cacbon,

do 2 phân tử axit liên kết với nhau bằng
2 liên kết hiđro và liên kết hiđro của
*
Nhiệ
sôcủ
i tăanrượ
g dầ
axit
bềtnđộ
hơn
un
. khi số C tăng.
O… H
O
* Ba
đầ
u
dã
y
tan
vô
hạ
n
trong
nướ
c
,
CHaxit
3 - C
CH3

C
các axit tiếp theo tan có hạn và độ tan
O H
…O
giả
m dần khi Trường
số CTHPT
tăHướng
ng. Hố
gv: Lý Chí Thành


III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
Phả
n
ứ
n
g
hoá
họ
c
củ
a
axit
xả
y
ra
chủ
Như vậy, các hợp chất hữu cơ
yếu ở nhóm cacboxyl. Đó là phản ứng thể

có nhóm –COOH có tính axit.
hiện tính axit và phản ứng este hoá.
Nguyên nhân tính axit:
Trong dãy đồng đẵng axit no đơn chức
O
Cá
c
hợ
p
t cótính
nhó
m –COOH
khi CH
số C càng tăchấ
ng thì
axit
càng giảm
3 - C
..y electron
có hiệ
tính
y ai có thể
lại
(do
u ứaxit.
ng đẩVậ
củanhắ
gốc cankyl).
O
H

..

cho thầy tính chất của axit không
có tính oxihoá?
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
1. TÍNH AXIT (yếu)
a. Sự điện ly:
Trong nước, axit cacboxylic điện ly
thành ion nên dung dòch axit đổi màu quỳ
tím thành đỏ và có vò chua.
Ví dụ: CH3COOH ƒCH3COO- + H+
TQï:
gv: Lý Chí Thành

RCOOH

ƒ

RCOO- + H+

Trường THPT Hướng Hố


b. Phản ứng với kim loại:
TáThí

c dụ
ng vớ
kim viê
loạni Zn
đứnvàgotrướ
nghiệ
m:i Cho
dungc
hiđro
tạ3COOH.
o muối Quan
và giảsái tphó
hiđro.
dòch CH
hiệnngtượ
ng.
Ptpư:
Giả
i thích và viết phương trình phản
aCứnnHg.2n+1COOH + M
(CnH2n+1
COO)
M
+
a/2H
Zn + 2CH3COOH
(CH
COO)
Zn
+ H2 2

a
3
2
Vd: Em hãy cho biết những kim loại nào
(HCOO)
Mg
+
H
2
tác dụng vớ
axit không có tính oxhoá? 2
2HCOOH
+iMg
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

E


c. Phản ứng với bazơ và oxit bazơ:

Sản phẩm của phản ứng của axit
CH
+ KOH
CH
+
H
O
2

với3COOH
bazơ hay
oxit bazơ
là3COOK
gì?
muối và nước.
Pttq:
Vậy ai có thể viết cho thầy phản ứng
củnaHCH
COOH với KOH?
aC
2n+13COOH + M(OH)a
(CnH2n+1COO)aM + aH2O
Tương tự về nhà các em xây dựng
phản ứng của axit với oxit bazơ.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

E


d. Phản ứng với muối:

Thí nghiệm: Cho CaCO3 vào dung
dòch CH3COOH. Quan sát hiện tượng,
giải thích và viết phương trình phản ứng.
2CH3COOH + CaCO3
(CH3COO)2Ca + CO2 + H2O
Chú ý: Axit cacboxylic chỉ đẩy được

các axit yếu hơn hay dể bay hơi hơn.
Về nhà các em xây dựng phương
trình tổng quát.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

E


Bài tập cũng cố:
1. Tên quốc tế của:
(CH3)2CHCH2COOH là:
A. Axit iso-pentiric.
B. Axit 3-metylbutanoic.
C. Axit 2-metylbutanoic.
D. Axit 4-metylbutanoic.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

E


Bài tập cũng cố:

2. Sắp xếp theo chiều tăng dần nhiệt độ
sôi của: rượu etylic(1), anđehit axetic(2), axit
axetic(3), axit propanoic(4). Thứ tự đúng là:
A. 2,3,4,1

B. 4,3,1,2
C. 2,1,3,4
D. 2,3,1,4
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố

E


Bài tập cũng cố:
3. Sắp xếp theo chiều giảm dần tính
axit của: axit axetic(1), rượu etylic(2),
phenol(3), axit fomic(4), axit clohiđric(5).
Thứ tự đúng là:
A. 5,4,1,3,2
B. 5,1,4,3,2
C. 4,1,5,3,2
D. 1,4,5,3,2

gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


DÃ
Y ĐỒNG ĐẲ
NG CỦA VÀ
AXIT AXETIC
I. ĐỒNG

ĐẲNG

DANH PHÁP
I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN VÀ
DANH PHÁP
II. TÍNH CHẤT VẬT LÝ.
III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Bài tập về nhà:
1, 2, 3, 4, 5 trang 34 SGK.
59, 60, 63, 66 trang 15 SBT.
Bài tập làm thêm:
Để trung hoà 20 gam dung dòch
một axit no đơn chức mạch hở 3%
cần dùng 50 ml NaOH 0,2M. Xác đònh
công thức cấu tạo của axit.
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


TẬP THỂ HỌC SINH LỚP 12G
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
Q THẦY CÔ


gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hố


Raát tieác!
gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hoá

10
11
18
19
20


RAÁT ÑUÙNG!
XIN CHUÙC MÖØNG

gv: Lý Chí Thành

Trường THPT Hướng Hoá

10
11
18
19
20