KÍNH CHÀO CÔ VÀ CÁC BẠN ĐẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH NHÓM 3

ÁN LỆ
Thành viên nhóm:
Trần Thị Yến Nhi
Nguyễn Phạm Yến Nhi
Trang Quốc Thịnh
Lương Vĩnh Thông
Trương Gia Trương

ỄN
T
I
C
Ự
H
T
VÀ
LÝ LUẬN


ÁN LỆ
Vấn đề lý luận về án lệ

Tình hình áp dụng án lệ trên thế giới

Thực tiễn nước ta về vấn đề áp dụng án lệ

Giải pháp và kiến nghị

VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ÁN LỆ
Khái niệm

Đặc điểm

Quy trình hình thành

Tình hình áp dụng


Khái niệm
 Án lệ là bản án, quyết định của Tòa án chứa đựng sự giải thích, áp dụng pháp
luật được Tòa án vận dụng giải quyết vụ án có nội dung tương tự


Quy trình hình thành




Bản án
Tiền lệ
Sự thống nhất và thông qua của tòa án cấp cao


Tình hình áp dụng

Anh và các nước thuộc địa

Canada (trừ tỉnh bang Québec)


trước kia của Anh

Hoa Kỳ (trừ tiểu bang Louisiana)
và các lãnh thổ được uỷ trị của Hoa Kỳ

Nga và các nước Đông Âu


TÌNH HÌNH ÁP DỤNG TRÊN THẾ GIỚI

 Án lệ tại các nước theo hệ thống thông luật
 Án lệ tại các nước theo hệ thống dân luật


Án lệ tại các nước theo hệ thống thông luật




Án lệ được xem là nguồn pháp luật quan trọng của các nước theo hệ thống pháp lu ật Anh-Mỹ.
Án lệ giúp hệ thống pháp luật liên tục phát triển và làm rõ những vấn đề còn thiếu sót hay chưa rõ ràng trong
luật thành văn.


Án lệ được áp dụng theo các nguyên tắc cơ bản sau:



Luật thành văn có giá trị cao hơn án lệ.




Tòa án cấp dưới phải tuân thủ và áp dụng án lệ của tòa án cấp trên.



Xu hướng cơ quan lập pháp ban hành ngày càng nhiều văn bản quy phạm pháp luật.



Tòa án không có nghĩa vụ phải tuân thủ án lệ của toà án cùng cấp và của chính mình.


Án lệ tại Anh





Án lệ ở Anh bắt đầu hình thành từ năm 1066.
Tính đến năm 1980, ở Anh đã công bố 350.000 án lệ
Án lệ được chia thành :
-Án lệ bắt buộc
-Án lệ không bắt buộc



Ở Anh, các án lệ mang tính bắt buộc thường được ghi chép trong Law Resport, All England Law Recorts,
Weekly Law Reports,…



Án lệ tại Anh



Tòa án cấp dưới bị ràng buộc bởi án lệ của Tòa án cấp trên, cùng c ấp và c ủa chính mình.



Các quyết định của toà án phúc thẩm là án lệ bắt bu ộc đ ối v ới t ất c ả các toà án c ấp d ưới và ngay c ả chính b ản thân nó
(trừ các bản án hình sự).



Khi áp dụng án lệ:
-Án lệ phải đảm bảo được tính chắc chắn và ổn định của pháp luật.
-Tuân thủ những nguyên tắc nhất định của pháp luật.

-Khi xét xử những vụ án hiện tại, phải tìm ra được những bản án
dụng phù hợp.

tương đương trong quá khứ, nghiên cứu và áp


Án lệ tại Hoa Kì





Vai trò của án lệ của Mỹ và Anh là khác nhau.



Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới sự khác biệt:

Luật thành văn ở Mỹ có vai trò nổi bật hơn án lệ. Nhưng cả hai hệ thống pháp luật Anh, Mỹ đều tôn trọng
nguyên tắc “stare decisis”.

Anh là nước khởi nguồn và phát triển lâu dài của văn hoá
triển mạnh mẽ như Mỹ

án lệ khiến cho luật

thành văn không phát


Án lệ tại Hoa Kì



Về mặt lịch sử:
-Khi giành được độc lập từ năm 1776, Mỹ đã xây dựng hệ

thống luật

thành văn rất đồ sộ

- Không muốn phụ thuộc vào vương quốc Anh nên án lệ không thực sự đựợc sử dụng phổ biến
-Người Mỹ không tiếp thu và chấp nhận án lệ một cách thụ

sẵn sàng cải
tiến án lệ bằng các văn bản quy phạm pháp luật.

động, mang tính khuôn khổ cứng nhắc nên họ


Án lệ tại Hoa Kì


Về mặt thực tiễn:
-Cấu trúc liên bang của nhà nước Mỹ ảnh hưởng nhiều đến việc áp

dụng án lệ.

-Toà án tối cao Liên bang không có nghĩa vụ phải tuân thủ bất kì một án lệ nào trước đây của mình.
-Toà án cấp dưới của liên bang và toà án của các bang có nghĩa vụ

tuân theo các quyết định trước đây của Toà án liên

bang.
-Toà án các bang không bắt buộc tuân thủ các án lệ toà án cấp dưới liên bang về các vấn đề mang tính liên bang.
-Các phán quyết của toà án phúc thẩm khu vực liên bang chỉ mang
trong khu vực lãnh thổ

tính bắt buộc đối với các toà án cấp dưới nằm

đó.

-Toà án cấp trên bang chỉ ràng buộc đối với các toà án cấp dưới của bang



Án lệ tại Hoa Kì


Vị trí của các thẩm phán trong hệ thống quyền lực nhà nước Mỹ là rất lớn, thẩm phán tối cao của Hoa Kì có quyền không áp
dụng và sẵn sàng phản lại các án lệ nếu thấy nó không phù hợp với quan điểm của họ

Ảnh: Chánh án John Marshall- chánh án Toà án Tối cao

Cuốn sách “ Bộ chín – bên trong thế giới bí mật

Mỹ, cựu Bộ trưởng bộ ngoại giao

của toà án tối cao Mỹ” của Jeffrey Toobin.


Một số án lệ tiêu biểu:


Quyền được im lặng của nghi phạm

Ernesto Miranda (bìa trái) đang xếp hàng cùng
ba người đàn ông khác cho nạn nhân nhận
diện.
Ảnh: AZ Central

Hai luật sư John Flynn và John Frank đang trao đổi với nhau tại toà án.
Ảnh: Arizone Republic



Một số án lệ tiêu biểu



Cái tên Miranda đã đi vào lịch sử tư pháp Mỹ hình thành nên án lệ về quyền im lặng và quyền có luật sư. Thông
báo đó được gọi bằng tên là “thông báo Miranda”.


Án lệ tại các nước theo hệ thống dân luật





Án lệ không được chú trọng phát triển.
Nguyên nhân là do dòng họ Civil Law chịu ảnh hưởng sâu sắc của thuyết phân chia quyền lực.
Tuy nhiên, trong thời gian trở lại đây, án lệ đã và đang dần khẳng định vị thế và vai trò của mình không chỉ riêng
ở hệ thống các nước pháp luật thuộc dòng họ Common Law.


Án lệ tại Pháp



Nước Pháp đã mở đầu cho xu hướng pháp điển hóa pháp luật ở châu Âu bằng Bộ luật Dân sự Pháp năm 1804 hay còn
gọi là Bộ luật Dân sự Napoleon.



Sự đề cao quá mức vai trò của các bộ luật được pháp điển hóa đã làm hạn chế vai trò của án lệ trong xét xử, chẳng hạn

như:
Điều 5: “Cấm các thẩm phán đặt ra các quy định chung và có tính lập quy để tuyên án đối với những vụ việc được giao
xét xử.”
Điều 1351:“Bản án chỉ có hiệu lực pháp luật đối với một vụ việc. Chỉ được xem là cùng một vụ việc khi yêu cầu về cùng
một vấn đề, dựa trên cùng một căn cứ và giữa cùng các bên tranh chấp.”


Án lệ tại Pháp



Nhưng trên thực tế hiện nay, vị trí của án lệ của các nước thuộc dòng họ Civil Law ngày càng quan trọng và được minh
chứng trong quá trình phát triển của pháp luật, biểu hiện cụ thể như sau:
“Trong những quy định của hệ thống pháp luật dân sự, án lệ cũng được coi là những căn cứ pháp luật mà thẩm phán được
quyền sử dụng trong trường hợp không có luật thành văn hoặc luật tục tương tự.”

Bộ luật Dân sự Pháp :“Nếu thẩm phán từ chối đưa ra
phán quyết khi
dựa trên cơ sở pháp luật không quy
định về
vấn đề đó, quy
định không rõ rang hoặc không đầy đủ, thì bản thân anh ta có thể bị kiện vì lý do phủ nhận
công lý”


Án lệ tại Đức


1900, Bộ luật Dân sự Đức chính thức ra đời.




Trong Bộ luật Dân sự Đức, các quy định về hợp đồng, bồi thường thiệt hại,... đã được hỗ trợ bởi hàng loạt những án lệ.
Điều 181 Bộ luật Dân sự Đức 1900 quy định một chi nhánh không được cam kết, khi không có sự đồng ý của Công ty mẹ
của nó, các hợp đồng nhân danh công ty mẹ, trừ những giao dịch trong phạm vi nghĩa vụ của chi nhánh.



Án lệ của Tòa án tối cao Cộng Hoà Liên Bang Đức luôn được các toà án cấp dưới tuân theo khi áp dụng trong thực tiễn
áp dụng pháp luật.
-Nếu toà án cấp dưới không tuân theo, thì phải có nghĩa vụ giải thích rõ
-Thậm chí các luật sư cũng phải thực sự quan tâm đến án lệ, bởi nếu không chú ý đến các án lệ của các toà án cấp cao,
thì luật sư có thể sẽ phải bồi thường thiệt hại cho khách hàng vì tư vấn không đúng.


Án lệ tại Đức



Trong lĩnh vực luật Hiến pháp, các án lệ của Toà án Hiến pháp C ộng Hoà Liên Bang Đ ức có hi ệu l ực nh ư lu ật.
Điều 31.1 của Luật Toà án Hiến pháp Đức quy định “Các quyết định của Toà án Hiến pháp C ộng Hoà Liên
Bang Đức có hiệu lực bắt buộc với các cơ quan của chính quyền liên bang và các tiểu bang cũng nh ư tất cả
những toà án và các cơ quan nhà nước khác”.


Thực tiễn nước ta về vấn đề áp dụng án lệ






Thực trạng
Nguyên nhân
Sự cần thiết của việc chính thức áp dụng án lệ ở Việt Nam


Thực trạng



CHƯA XONG


GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ