Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

LỜI MỞ ĐẦU
Tâm lý học pháp lý được hình thành vào cuối thế kỷ XVI – XVII ở phương
Tây và bắt đầu phát triển mạnh mẽ vào XIX và đầu thế kỷ XX. Vận dụng quan điểm
của tâm lý học hành vi và tâm lý học phân tâm, giữa thế kỷ XIX, Trezare
Lômbôrơđơ là một trong những người đầu tiên thử giải thích bản chất của hành vi
phạm tội dưới góc độ chủng tộc học. Đến nay, thuyết của ông vẫn được kế tục. Còn
đối với nước Đức, tâm lý học tư pháp đã được đặc biệt quan tâm và có sự phát triển
mạnh hơn cả. Ở đây, lần đầu tiên người ta đã tiến hành tổng hợp theo kinh nghiệm
tất cả những yếu tố liên quan đến đặc điểm tâm lý của hành vi phạm tội, nhân cách
của người phạm tội và lời khai của người làm chứng.
Đối với Việt Nam, tâm lý học pháp lý là một chuyên ngành rất mới trong hệ
thống khoa học tâm lý, tuy nhiên nó đã mang lại những tác dụng to lớn trong việc
đấu tranh phòng và chống tội phạm, đảm bảo sự công bằng trong hoạt động bảo vệ
pháp luật và đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa.
NỘI DUNG
I. Một số khái niệm liên quan đến nhân cách
1. Khái niệm tâm lý học tội phạm
Trải qua các giai đoạn phát triển, tâm lý học tội phạm trở thành một ngành khoa
học độc lập nghiên cứu các hiện tượng tâm lý nảy sinh ở người phạm tội; những vấn
đề, những quy luật tâm lý liên quan đến hoạt động của tội phạm.
Tâm lý học tội phạm là khoa học nghiên cứu những hiện tượng tâm lý nảy sinh
trong quá trình hoạt động phạm tội của các tội phạm nhằm phòng ngừa, phát hiện
và đấu tranh chống tội phạm, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xa
hội.
2. Khái niệm nhân cách
Nhân cách là tổ hợp những thuộc tính tâm lý của một con người biểu hiện ở bản
sắc và giá trị xã hội của người đó. Khi xem xét nhân cách có thể xem xét trong các

quan hệ xã hội lịch sử cụ thể, vị trí của cá nhân trong hệ thống các mối quan hệ xã
hội, địa vị của họ trong cơ cấu xã hội.
Nhân cách người phạm tội là tổ hợp các phẩm chất, các thuộc tính tâm lý cá nhân thể
hiện xu hướng chống đối xã hội và thái độ tiêu cực đối với các lợi ích, các quan hệ
Kim Oanh - 341917

1


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ, luôn lựa chọn ý đồ và thực hiện hành vi phạm
tội.
Đây là một điển hình của nhân cách không hợp chuẩn, nhân cách có sự lệch lạc
trong định hướng giá trị xã hội, với nhận thức, quan điểm sai trái, tình cảm tiêu cực
và có hành vi xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ.
Những khiếm khuyết trong nhân cách người phạm tội có thể là hậu quả của quá trình
chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố xã hội tiêu cực, của quá trình tham gia vào các
nhóm, các quan hệ xã hội không lành mạnh nhưng đồng thời cũng là hệ quả tất yếu
của sự buông lỏng, không chịu rèn luyện bản thân của cá nhân.
II) Bình luận câu nói: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” với kiến thức tâm lý
học.
1. Môi trường sống xã hội ảnh hưởng lớn đến nhân cách, nhân phẩm con người
Con người là tổng hoà những mối quan hệ xã hội. Môi trường, hoàn cảnh xung
quanh có ảnh hưởng rất lớn đối với mỗi người. Từ xưa, trong cuộc sống lao động và
chiến đấu của mình, nhân dân ta đã rút được biết bao bài học quý giá. Đó là những
kinh nghiệm trong sản xuất,chiến đấu và cách ứng xử trong xã hội. Đó là cách nhìn
nhận mối quan hệ giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách của mỗi

người.
Câu tục ngữ : “Gần mực thì đen,gần đen thì rạng” đã nói lên kinh nghiệm đó.
Để nêu lên một bài học, một kinh nghiệm trong cuộc sống, ông cha ta thường mượn
hình ảnh một sự vật có liên quan đến con người để thể hiện ý của mình.
Có thể thấy rõ hình ảnh tương phản “đèn – mực” hay “sáng – đen” nêu bật lên quan
điểm của cha ông: “Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách, nhân
phẩm một con người”.
Mực màu đen, tượng trưng cho những cái xấu xa, những cái không tốt đẹp. Đèn
là vật phát ra ánh sáng, soi tỏ mọi vật xung quanh, tượng trưng cho những cái tốt
đẹp, sáng sủa. Gần ánh đèn mọi vật sẽ được soi sáng. Nhưng mực và đèn còn là hai
hình ảnh tượng trưng cho môi trường sống của con người. Khi sống trong một môi
trường xấu thì con người cũng sẽ bị ảnh hưởng những cái xấu xa. Nếu sống trong
một môi trường tốt thì con người đó cũng sẽ được ảnh hưởng những điều tốt đẹp. Từ

Kim Oanh - 341917

2


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

đó, ông cha ta muốn khuyên dạy chúng ta phải biết chọn cho mình một môi trường
sống thật tốt. Bởi vì môi trường sống có ảnh hưởng lớn tới nhân cách của con người.
Từ hai hình ảnh tương phản nhau “mực và đèn”,câu tục ngữ đã đưa ra kết luận :
“Gần mực thì đen,gần đèn thì rạng”. Đó là quy luật của sự vật. Dựa vào thực tế cuộc
sống của con người, ta thấy câu tục ngữ hoàn toàn đúng khi xét trong mối quan hệ
giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách mỗi người.
Ngày nay, trong xu thế cả nước tiến lên con đường công nghiệp hóa hiện đại hóa,

vẫn có những con người không giữ vững bản chất tốt đẹp của mình. Giữa cuộc sống
tốt đẹp, giữa môi trường thân thiện, họ vẫn biến chất, thoái hoa, sống ăn chơi sa đọa
trên những đồng tiền bất chính, những đồng tiền mồ hôi xương máu của nhân dân
đóng góp… Những con người đó chính là những “ con sâu làm rầu nồi canh”, là thứ
ung nhọt của xã hội mà chúng ta có nhiệm vụ phải loại trừ.
Nhưng trong vài trường hợp đặc biệt, có thể gần mực mà không đen, gần đèn mà
không rạng. Vì con người có khả năng vượt khỏi hoàn cảnh, chế ngự môi trường
xung quanh. Không phải ai cũng dễ dàng bị lôi kéo bởi môi trường xấu xa. Vẫn có
những cánh sen vươn lên từ bùn lầy nước đọng, dù xung quanh hôi hám sen vẫn nở
đẹp và tỏa ngát hương thơm. Thực tế vẫn có những người sống trong môi trường
không tốt đẹp, không thuận lợi mà vẫn giữ mình không sa ngã. Môi trường càng xấu
xa thì phẩm chất của con người càng tuyệt vời đáng khâm phục. Anh Nguyễn Văn
Trỗi ở thành phố Sài Gòn hoa lệ, vẫn không chút mảy may xao động bởi cuộc sống
hào nhoáng, những thủ đọan lọc lừa xảo trá. Anh chọn cho mình con đường Cách
mạng, chấp nhận chiến đấu và hy sinh cho lý tưởng mà mình theo đuổi… Tấm
gương của anh và biết bao gương sáng khác đã trở thành bài học cho bao thế hệ cháu
con học tập.
Trong thực tế, hai mặt khả năng này không loại trừ nhau mà chúng bổ sung
cho nhau, giúp chúng ta hiểu một cách đầy đủ về mối quan hệ giữa môi trường xã
hội với việc hình thành nhân cách.
Câu tục ngữ đó đã khẳng định ảnh hưởng quyết định của môi trường xã hội đối với
việc hình thành nhân cách.

Kim Oanh - 341917

3


Bài tập học kỳ


Tâm lý học tội phạm

Trong thực tế cuộc sống, những phẩm chất tốt đẹp của con người không phải
là bẩm sinh. Sự hình thành và phát triển những phẩm chất đó phụ thuộc vào nhiều
yếu tố. Trong đó, môi trường xã hội có vai trò rất quan trọng.
2. Môi trường gia đình, trường học, bạn bè
a. Những ảnh hưởng tiêu cực: Đúng như câu tục ngữ cũng là bài học mà ông cha ta
để lại: “Gần mực thì đen”. Ta có thể thấy: Gia đình là môi trường xã hội đầu tiên mà
con người tiếp xúc, là yếu tố chủ đạo cho sự hình thành và phát triển những tâm lý,
nhân cách của mình. Sống trong môi trường gia đình giáo dục không tốt như một số
gia đình quá nuông chiều con dần sẽ tạo nên sự ích kỷ, hẹp hòi; cha mẹ thiếu trách
nhịêm đối với gia đình làm cho con người thấy thiếu thốn tình cảm, thiếu sự chia sẻ,
cô đơn ngay trong chính gia đình mình, còn nếu gia đình quá nghiêm khắc sẽ làm
đứa trẻ cảm thấy xa cách với bố mẹ, bất công và chán nản. Nhiều đứa trẻ bị bạo
hành đã nghĩ gia đình không còn là lá chắn che bảo vệ mình hay yêu thương mình
nữa, chính cách xử sự này của bố mẹ đã khiến trẻ bị khủng hoảng về tâm lý, tự ti,
khó hòa nhập, hung hãn, lì lợm, xa lánh mọi người và căm ghét gia đình. Trong hoàn
cảnh này, trẻ sẽ dễ bị kẻ xấu lôi kéo lợi dụng.Từ đó hình thành nên những yếu tố tâm
lý tiêu cực, dễ trở thành tội phạm. Trường học là nơi nuôi dưỡng giáo dục hình thành
nhân cách con người. Đây là một tổ chức có tính chất chiến lược nhất trong việc
phòng ngừa các em vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, nhiều nơi nhà trường cũng có
những yếu kém, sai lầm góp phần làm gia tăng tệ nạn ma tuý trong học sinh, ở nhiều
trường các tổ chức đoàn, đội chưa thực sự là nơi để các thành viên trao đổi với nhau
các quan điểm về cuộc sống, về hoài bão, về tâm tư, nguyện vọng để hoàn thiện bản
thân. Tổ chức và kỷ luật của Đoàn, của Đội còn lỏng lẻo, không có chiều sâu về cả
mặt nội dung và hình thức, nặng về thành tích mà lẩn tránh các vấn đề gai góc trong
học sinh hiện nay như hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó, học sinh với các tệ nạn xã hội
(ma túy, mại dâm, cờ bạc…) Điều này sẽ dẫn các em đến hoạt động tiêu cực, tụ tập
chơi bời từ đó dễ bị tệ nạn ma tuý lôi kéo, quyến rũ. Sự thiếu quan tâm, thiếu trách
nhiệm hay phân biệt đối xử của một bộ phận giáo viên đối với học sinh tạo tâm lý bi

quan, chán học dễ bị kích động trở thành tội phạm hay trong chính môi trường sinh
hoạt chung nếu một tập thể mất đoàn kết thường xuyên ghen ghét, đố kỵ làm mất uy
tín của nhau sẽ làm nảy sinh phẩm chất tâm lý tiêu cực. Đặc biệt là việc quan hệ với
Kim Oanh - 341917

4


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

những người bạn không tốt, ăn chơi, đua đòi, thường xuyên bỏ học, nghiện hút, chạy
theo đồng tiền để thoả mãn nhu cầu ăn chơi đó sẽ làm lệch lạc nhân cách. Mối quan
hệ giữa gia đình - nhà trường - xã hội ở nhiều nơi còn bị buông lỏng, thiếu thông tin
toàn diện, thiếu biện pháp ngăn chặn kịp thời những hành vi phạm pháp của các em
ngay từ đầu. Vấn đề giáo dục pháp luật, đạo đức công dân chưa được chú trọng đúng
mức, đặc biệt là việc trang bị những kiến thức về kỹ năng sống cho học sinh chưa
được đầy đủ sẽ làm gia tăng tội phạm.
b. Những ảnh hưởng tích cực: Tuy vậy, nếu sống trong môi trường xã hội tốt thì con
người sẽ phát triển toàn diện, “gần đèn thì rạng”. Nhà trường làm công tác giáo dục
tốt vì nhà trường đã chú ý đến quang cảnh sư phạm và xây dựng môi trường xã hội
tốt. Giáo dục có thể mang lại những tiến bộ mà các nhân tố khác như bẩm sinh – di
truyền không thể có được. Giáo dục có thể uốn nắn những phẩm chất tâm lý xấu
làm cho nó phát triển theo chiều hướng mong muốn của xã hội. Trong môi trường
giáo dục tốt với các hoạt động học tập, lao động sản xuât, hoạt động xã hội chính trị,
thể thao vui chơi, giải trí lành mạnh sẽ giúp con người phát triển nhân cách, phẩm
chất tốt.
Sống trong một môi trường đoàn kết, yêu thương gắn bó giúp đỡ nhau trong công
việc với bầu không khí đầm ấm, lành mạnh sẽ có tác động rất lớn đến việc hình

thành nhân cách tốt của con người. Xã hội với những chính sách tích cực và được
quản lý tốt sẽ làm giảm đi các hiện tượng tiêu cực trong xã hội như thất nghiệp, thất
học, nghiện hút…
Ở gia đình cũng vậy, cha mẹ là những tấm gương sáng, anh chị em hòa thuận,
với cách giáo dục tốt thì gia đình sẽ có những người con ngoan. Ở lớp học cũng thế,
lớp nào biết quan tâm xây dựng tập thể tốt, quan hệ giữa thầy và trò, bạn bè đúng
đắn, thân ái đoàn kết, thì lớp đó có nhiều học sinh giỏi, đạo đức tốt. Gần gũi hơn,
trong quan hệ bạn bè, nếu ta chơi với một người bạn tốt, chăm ngoan, học giỏi, thì
chúng ta sẽ học tập được những đức tính tốt ấy và sẽ trở thành người tốt. Nếu quan
hệ với những người bạn tốt, luôn quan tâm giúp đỡ nhau cùng tiến bộ thì con người
sẽ hình thành nhân cách tốt, biết phân biệt tốt xấu, đúng sai và trong những tình
huống tiêu cực sẽ biết lựa chọn những sử xự phù hợp với chuẩn mực đạo đức và
pháp luật.
Kim Oanh - 341917

5


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

Ở những môi trường xã hội phức tạp càng dễ sinh ra những hành vi phạm pháp.
Trong thực tế, khó mà tạo ra một môi trường hoàn toàn lành mạnh và tốt đẹp. Trong
xã hội cũ cũng như trong xã hội chúng ta ngày nay, những yếu tố lành mạnh và chưa
lành mạnh, tốt đẹp và xấu xa thường xen kẽ vào nhau để cùng tồn tại và phát
triển.Có lúc, có nơi, cái chưa lành mạnh, cái chưa tốt đẹp lại lấn át cái đẹp, cái lành
mạnh. Đó là lúc môi trường xã hội không thuận lợi cho việc hình thành nhân cách.
Nhưng chính trong môi trường không thuận lợi ấy, vẫn có những con người có phẩm
chất cao đẹp, có tình cảm đạo đức tốt đẹp, có những hành động cao cả. Chính trong

môi trường không thuận lợi đó vẫn nở rộ những bông sen thơm ngát từ chốn bùn đen
hôi tanh. Đó là những con người biết vượt lên trên mọi cám dỗ thấp hèn, làm được
những việc có ích cho đất nước và cho chính bản thân mình.
Ngày nay, trên đất nước ta còn nhiều hiện tượng tiêu cực, mặc dù chế độ ta về cơ
bản là tốt đẹp. Do đó, bất cứ lúc nào, vẫn có những trường hợp gần mực mà không
đen, gần đèn mà vẫn tối tăm. Trường hợp đó có thể xảy ra trong bất cứ môi trường
nào, kể cả môi trường giáo dục đại học. Hiện nay, cho dù các bạn sinh viên được
sống trong môi trường giáo dục rất tốt, có đầy đủ trang thiết bị và điều kiện để học
tập rèn luyện, hoàn thiện nhân cách. Thậm chí có những sinh viên học tập rất tốt, kết
quả cao nhưng lại đi vào con đường tội lỗi, phạm pháp.
Sống trong môi trường tốt đẹp, nhưng chúng ta vẫn phải tiếp xúc với những
hiện tượng không lành mạnh, những hiện tượng tiêu cực trong xã hội.
Câu tục ngữ là một lời khuyên bảo sâu sắc, đã mang đến cho chúng ta một bài học
bổ ích, có cách nhìn đúng đắn về mối quan hệ giữa môi trường xã hội với việc hình
thành nhân cách của bản thân.Câu tục ngữ giúp chúng ta xác lập một thế đứng vững
chắc trước những tác động tiêu cực ngoài xã hội và nếu bị rơi vào một hoàn cảnh
không thuận lợi, đầy rẫy những tiêu cực thì chúng ta nên có quyết tâm vượt qua. Nó
giúp chúng ta có tinh thần cảnh giác trước những tác động tiêu cực của môi trường
xung quanh để luôn luôn “gần mực mã vẫn không đen” và chúng ta nên có ý chí
quyết tâm trở thành một ngọn đèn luôn luôn tỏa sáng.
Con người dễ bị tác động của môi trường sống bên ngoài. Vì vậy để giữ được nhân
cách và phẩm chất của mình, chúng ta phải nhận thức được vai trò của môi trường
sống vô cùng quan trọng tới việc hình thành nhân cách của con người. Nghĩa là
Kim Oanh - 341917

6


Bài tập học kỳ


Tâm lý học tội phạm

chúng ta phải xa lánh những tệ nạn xã hội, phải biết chọn bạn mà chơi để nhân cách
của mình không bị vẩn đục; biết phân tích giảng giải cho bạn bè hiểu được gía trị
của phẩm chất đạo đức con người. Chúng ta phải luôn luôn biết được bổn phận của
người học sinh, biết gần gũi thân ái với bạn bè để xung quanh chúng ta luôn có môi
trường sống tốt đẹp để hoàn thiện nhân cách của mình.
Câu tục ngữ với hình ảnh giàu ý nghĩa tượng trưng đã trở thành một bài học có giá
trị để giáo dục biết bao thế hệ thấy được vai trò của môi trường sống. Trong xã hội
ngày nay, có rất nhiều tệ nạn xã hội thì việc làm theo lời khuyên của ông cha ta thực
sự có giá trị đối với mỗi con người.
III. Bài học thực tiễn trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm.
1. Thực trạng công tác đấu tranh phòng chống tội phạm
Mười năm trở lại đây ở Việt Nam đã có khoảng 10 vạn người nghiện ma tuý.
Trong hồ sơ quản lý trên 70% số người nghiện dưới 30 tuổi, khoảng 5% tổng số
người sử dụng ma túy ở tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) đặc biệt trong đó có
khoảng 50% tổng số người nghiện là trẻ em (dưới 16 tuổi). Qua thống kê trong toàn
thành phố Hà Nội cho thấy số người nghiện ma tuý phát triển một cách nhanh
chóng. Nếu năm 2001 chỉ có 10.002 người nghiện ma tuý, thì đến tháng 6/2005 con
số này lên tới trên 15.000 người. Như vậy,qua 5 năm số người nghiện ma tuý ở Hà
Nội tăng gần 1,5 lần.
Điều đó cho thấy sự lệch lạc trong nhân cách của một bộ phận những người
trẻ tuổi, đặc biệt là thanh niên và trẻ em. Chính từ sự ảnh hưởng từ những tiêu cực
trong xã hội mà một bộ phận thanh thiếu niên, trẻ am suy nghĩ còn đơn giản, tự bản
thân dễ bị rủ rê lôi kéo, thích ăn chơi đua đòi, dễ bị ảnh hưởng bởi lối sống gấp, lối
sống hưởng thụ một cách cực đoan. Các thế hệ thù địch ra sức chống phá cách mạng
nước ta trên nhiều phương diện, góc độ khác nhau của đời sống xã hội, chúng tăng
cường tuyên truyền du nhập lối sống ngoại lai, tôn thờ lối sống tự do, vô chính phủ,
vô kỷ luật, kích thích những dục vọng cá nhân thấp kém, những ham muốn lệch lạc
của một số người, trong đó tập trung chủ yếu là đối tượng trẻ em, thanh thiếu niên,

học sinh, sinh viên. Những năm gần đây, các loại văn hoá phẩm đồi trụy kích động
bạo lực, mại dâm, lối sống thực dụng, buông thả… đang bằng mọi phương thức,
hình thức xâm nhập vào Việt Nam trở thành mối lo ngại lớn.
Kim Oanh - 341917

7


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

Công tác giáo dục trong đấu tranh phòng chống tội phạm cũng như tuyên
truyền, phổ biến giáo dục để nâng cao nhận thức cho mọi người còn chưa đủ mạnh,
chưa đi sâu vào phòng chống các hiện tượng tiêu cực, tệ nạn xã hội cho lứa tuổi trẻ
em. Trong những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương,
chính sách và pháp luật nhằm bảo đảm sự phát triển toàn diện của trẻ em và người
chưa thành niên. Chính phủ, các Bộ, ban, ngành và chính quyền các cấp đã đề ra
nhiều chương trình, kế hoạch cũng như áp dụng nhiều biện pháp để tăng cường bảo
vệ an ninh, trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng và chống vi phạm pháp luật nói
chung trong đó có vi phạm pháp luật của người chưa thành niên nói riêng. Tuy
nhiên, tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật và phạm tội ở nước ta hiện
nay vẫn có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Đặc biệt có một bộ phận thanh
thiếu niên đã tham gia vào các băng nhóm tội phạm có tổ chức, phạm tội có sử dụng
bạo lực với tính chất côn đồ hung hãn; thực hiện các hành vi giết người, cướp của,
chống người thi hành công vụ, bảo kê, đâm thuê, chém mướn gây ra hậu quả hết sức
nghiêm trọng.
2. Bài học kinh nghiệm trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm
Từ bài học giá trị trong câu tục ngữ : “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” cho
thấy ảnh hưởng của môi trường sống đến nhân cách phẩm chất con nguời, đồng thời

cũng thể hiện rõ vai trò hoạt động của cá nhân cần giữ phẩm chất, nhân cách tốt,
không bị ảnh hưởng bởi yếu tố tiêu cực bên ngoài cúng với thực trạng nêu trên,
chúng ta có thể thấy trong những năm gần đây, số vụ và số lượng người chưa thành
niên vi phạm pháp luật và phạm tội có chiều hướng ngày càng gia tăng. Tính chất,
mức độ vi phạm pháp luật, đặc biệt là tội phạm do người chưa thành niên thực hiện
ngày càng nghiêm trọng.
Lối sống lệch lạch do ảnh hưởng của hoàn cảnh sống sinh hoạt, học tập, làm
việc cụ thể của mỗi con người đã ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi phạm tội cụ thể
của con người đó vào thời điểm nhất định. Những hoàn cảnh sống cụ thể đã tác động
ở những mức độ khác nhau vào hành vi của con người theo hướng: phát sinh, thúc
đẩy phạm tội; hay ngăn ngừa không cho tội phạm xảy ra tội phạm. Tuy nhiên, tình
huống cụ thể đồi hỏi chủ thể phải lựa chọn, quyết định sử xự của mình. Thực hiện
hành vi phù hợp hoặc trái với chuẩn mực đạo đức xã hội và pháp luật.
Kim Oanh - 341917

8


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm

Nắm bắt được những nguyên nhân sâu xa của tội phạm để đưa ra những cách thức
phòng chống tội phạm được hiệu quả nhất. Từ câu tục ngữ: “Gần mực thì đen, gần
đèn thì rạng” cũng như từ thực trạng đấu tranh phòng chống tội phạm, có thể đưa ra
một số bài học trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm như sau:
Thứ nhất, tăng cường vai trò của gia đình với ý nghĩa là rào cản của hiện tượng vi
phạm pháp luật của người chưa thành niên.
Công tác giáo dục được thể hiện cụ thể như việc lựa chọn phương pháp giáo
dục đúng, tăng cường trách nhiệm trong quản lý và giáo dục con cái, kiểm tra các

hoạt động hằng ngày của các em để kịp thời uốn nắn, sửa chữa các lệch lạc trong suy
nghĩ và hành động, không để các em bị lợi dụng, lôi kéo vào con đường tiêu cực là
việc làm hết sức cần thiết.
Các bậc cha mẹ cần được nâng cao tri thức về phòng, chống vi phạm, tội
phạm, tệ nạn xã hội để hiểu được vi phạm tội phạm và tệ nạn xã hội là gì; nguyên
nhân chủ quan và khách quan dẫn đến việc gây ra các hành vi này; cách nhận biết
người phạm tội, vi phạm pháp luật, mắc nghiện ma túy; tội phạm và tệ nạn xã hội
gây ra tác hại gì cho bản thân, gia đình, xã hội; có thể cai nghiện ma túy được
không; cai nghiện bằng cách nào để họ có định hướng và có biện pháp quản lý, giáo
dục con cái.
Xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm cho các em lớn khôn và trưởng thành,
không vi phạm pháp luật, không phạm tội và mắc tệ nạn xã hội; đảm bảo được đời
sống kinh tế gia đình để trẻ em có được những điều kiện sống tối thiểu như ăn ở,
mặc, sinh hoạt, học hành.
Thứ hai, tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình, giữa nhà trường và
các cơ quan chức năng khác trong việc quản lý, giáo dục các em và phòng chống vi
phạm pháp luật của học sinh, sinh viên. Cụ thể là, các cơ sở đào tạo có trách nhiệm
quản lý giáo dục học sinh, sinh viên trong các trường học, đưa nội dung giáo dục,
pháp luật và các quy định bảo vệ an ninh, trật tự vào chương trình giáo dục chính
khóa ở các cấp học; phối hợp tốt với gia đình trong việc quản lý, giáo dục học sinh,
sinh viên, bảo vệ an ninh, trật tự trong khu vực nhà trường.
Thứ ba, tăng cường công tác quản lý, tuyên truyền và phát huy hiệu lực, hiệu quả
của các cơ quan nhà nước trên các lĩnh vực sau đây:
Kim Oanh - 341917

9


Bài tập học kỳ


Tâm lý học tội phạm

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật; ý thức tôn
trọng pháp luật, trách nhiệm công dân trong phòng, chống vi phạm tội phạm; thông
qua các loại hình văn hóa nghệ thuật, phổ biến rộng rãi gương người tốt, việc tốt;
phản ảnh kịp thời hiện tượng tiêu cực, giúp các cơ quan chuyên trách phát hiện kịp
thời những hành vi vi phạm, phạm tội, thường xuyên kiểm tra và kiên quyết khắc
phục những hiện tượng không lành mạnh trong các hoạt động văn hóa, báo chí, văn
nghệ; xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm Luật Báo chí, Luật Xuất bản.
Cần nâng cao hiệu quả các biện pháp quản lý nhà nước về an ninh trật tự,
củng cố các lực lượng nghiệp vụ trực tiếp phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm,
nhất là các lực lượng ở cơ sở, bảo vệ dân phố, dân phòng, bảo vệ chuyên trách, bán
chuyên trách của các cơ quan, xí nghiệp; đẩy mạnh phong trào quần chúng tham gia
bảo vệ an ninh Tổ quốc, liên tục phát động quần chúng tấn công trấn áp tội phạm;
kịp thời phát hiện, phòng ngừa đấu tranh ngăn chặn các loại tội phạm nguy hiểm;
phối hợp với ngành nội chính tiến hành điều tra, truy tố, xét xử kịp thời các đối
tượng phạm tội; nghiên cứu, dự báo tình hình tội phạm, đề xuất chủ trương, biện
pháp đấu tranh phù hợp.
Triển khai tốt việc dạy nghề cho các đối tượng ở các trại giam, đưa chương
trình việc làm vào các trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh hỗ trợ
giải quyết việc làm cho các đối tượng vừa ra khỏi các trường giáo dưỡng hoặc trại
giam nhanh chóng tái hòa nhập với cộng đồng.
KẾT LUẬN
Câu tục ngữ: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” mãi là bài học kinh nghiệm
quý giá mà ông cha để lại cho đời sau. Có thể nói, câu tục ngữ là một lời khuyên bảo
sâu sắc, giúp chúng ta có một bài học bổ ích, một cách nhìn đúng đắn về mối quan
hệ giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách của bản thân. Từ đó, mỗi
người trong chúng ta có thể vận dụng bài học đó vào thực tiễn cuộc sống để hoàn
thiện bản thân, hình thành nhân cách, phẩm chất tốt, không bị ảnh hưởng bởi những
cám dỗ tiêu cực trong xã hội. Đồng thời, câu tục ngữ đó cũng đem lại nhiều bài học

kinh nghiệm trong công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm.

Kim Oanh - 341917

10


Bài tập học kỳ

Tâm lý học tội phạm
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình tâm lý học tư pháp, Nhà xuất bản công an nhân dân, Hà Nội, 2006
2. Tâm lý học nhân cách – Một số vấn đề lý luận, Nhà xuất bản giáo dục, 1998
3. Tâm lý học đại cương, Nhà xuất bản chính trị hành chính, Hà Nội, 2010
4. Tập bài giảng Tâm lý học tội phạm
4. Nhập môn lịch sử tâm lý học, Nhà xuất bản Thống kê
5. Tạp chí tâm lí học
6. Tạp chí luật học
7. Tạp chí nhà nước và pháp luật
8. Website:


Kim Oanh - 341917

11


Bài tập học kỳ


Tâm lý học tội phạm
MỤC LỤC

Kim Oanh - 341917

12