Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn
Phần mở đầu

1. Lí do chọn đề tài

Lỗ Tấn là nhà văn tiêu biểu nhất cho nền văn học hiện đại Trung Quốc,
ông sống trong thời đại mà bọn đế quốc phong kiến t sản mại bản và cấu kết
với nhau biến Trung Quốc thành thành một nớc nửa thuộc địa, nửa phong
kiến. Đồng thời đây cũng là thời đại nhân dân Trung Quốc thức tỉnh, kiên
quyết chống đế quốc phong kiến và mọi thế lực phản động lạc hậu khác từng
bớc giành đợc thắng lợi.
Đi sâu tìm hiểu sự nghiệp văn học của Lỗ Tấn chúng ta thấy rằng Ông
đã để lại một sự nghiệp văn chơng vô cùng đồ sộ với nhiều thể loại khác nhau
nh: truyện ngắn, tạp văn, lí luận văn học, thơ, khảo cứu, dịch thuật... Nhng thể
loại làm cho Lỗ Tấn nổi tiếng, làm nên cái âm vang Lỗ Tấn chính là truyện
ngắn.
Truyện ngắn Lỗ Tấn bao gồm 3 tập là : Gào thét (Nột hám), Bàng
hoàng (Bâng khuâng); và Chuyện cũ viết lại (Cố sự tâm biên). Nhng đáng
lu ý hơn, nổi bật hơn là hai tập truyện ngắn: "Gào thét" và "Bàng hoàng". Vì
nó tiêu biểu cho khuynh hớng sáng tác hiện thực chủ nghĩa. Trong hai tập
truyện ngắn này có nhiều truyện hay, có giá trị về mặt nhiều mặt, trờng tồn
mãi với thời gian không chỉ ở Trung Quốc mà còn trên cả thế giới nh:
"Thuốc", "Nhật ký ngời điên", "AQ chính truyện", "Cố hơng", "Cầu phúc",
"Khổng ất Kỷ", "Ngày mai" ... Vậy điều gì đã làm nên sức sống kỳ diệu đó ?
Có rất nhiều nguyên nhân làm nên âm vang Lỗ Tấn. Chính vì vậy, tác
phẩm của ông ngay từ khi còn sống đã thu hút sự tìm tòi, khám phá của nhiều
ngời. Với nhiều bài viết, nhiều công trình nghiên cứu khác nhau họ đã từng bớc chỉ ra sự đóng góp, tài năng cũng nh sức sống kỳ diệu của văn chơng Lỗ
Tấn, song đó không có nghĩa là đầy đủ.

Hoàng Thị Tú



1


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Khi nghiên cứu về phơng diện nội dung và phơng diện nghệ thuật trong
truyện ngắn Lỗ Tấn. Các bài viết, công trình nghiên cứu hoặc là nghiêng về
phơng diện nội dung hoặc là nghiêng về phong diện hình thức. Cũng có khi đi
vào cả hai vấn đề đó nhng rất sơ lợc và mang tính chất chỉ ra vấn đề, cha quan
tâm đi sâu làm nổi bật nó. Việc này rất quan trọng, vì nó đem đến độ hoàn
chỉnh khi tìm hiểu truyện ngắn Lỗ Tấn. Về luận văn này chúng tôi sẽ đi sâu
vào để giải quyết vấn đề đó. Điều mà từ trớc đến nay cha có một công trình
nghiên cứu nào đề cập đến, một cách đầy đủ. Qua đó, chúng tôi sẽ làm nổi bật
đợc Lỗ Tấn là một nhà t tởng lớn, một tài năng truyện ngắn bậc thầy của thế
giới sánh ngang cùng: Sê khốp, Giắc Lơn đơn, Môpat Xăng...

Có thể nói,

nghiên cứu, học tập Lỗ Tấn là việc làm hết sức cần thiết, là nhiệm vụ của mỗi
chúng ta để góp phần làm phong phú thêm tinh hoa văn hoá nhân loại. Không
những thế, nó còn góp phần cho việc dạy học những tác phẩm nằm trong trờng
phổ thông trung học của Lỗ Tấn. Chính vì lẽ đó, bản thân tôi muốn thể hiện
nhiệm vụ của mình bằng việc quan tâm đi sâu vào" Đặc điểm truyện ngắn Lỗ
Tấn". Vì phạm vi hiểu biết và trình độ có hạn của bản thân, có thể sẽ giới

thiệu với các bạn cha sâu sắc nh các bạn mong muốn.Tuy đã tham khảo một
số tài liệu nhng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Song với tiểu luận này
là dịp để tôi thử nghiệm mình, bày tỏ sự quan tâm đó.
Đó là những lí do tôi đến với đề tài này.
2. Lịch sử vấn đề

Nội dung, hình thức nghệ thuật của một tác phẩm văn học là vấn đề cơ bản
mấu chốt không chỉ các nhà phê bình văn học quan tâm mà các độc giả hay
một ngời nào đó muốn tìm hiểu đánh giá tác phẩm, đều nghĩ đến. Với hai tập
truyện ngắn: Gào thét và Bàng hoàng trên của Lỗ Tấn đã trở thành "Toà
đại lầu chứa đựng tinh thần của thời đại". Ngòi bút của ông xem ra rất điềm
đạm, bình tĩnh, khách quan không hề than thở nhng kỳ thực ẩn dấu một nhiệt
tình chan chứa. Lỗ Tấn đã cố ý đem cả khối nhiệt tình mà kiềm thức lại để cho

Hoàng Thị Tú



2


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

lý trí có thể vận dụng những điều quan sát vào trong sự khái quát của nghệ
thuật, để miêu tả sự vật thực tế theo những nét bút sâu sắc, bạo dạn, rắn rỏi,
nh ngọn dao nhà điêu khắc.
Nh trong cuốn: Lỗ Tấn - Thân thế - t tởng sáng tác của Lý Hà Lâm ông
chỉ mới bàn đến phơng diện nội dung trong truyện ngắn Lỗ Tấn với một số

khía cạnh nh: tuyên chiến chống lễ giáo phong kiến, vấn đề ngời nông dân
phản ánh cuộc sống của tầng lớp trí thức, phản ánh cuộc cách mạng Tân Hợi.
Và chỉ ra đợc một số đặc điểm thuộ về phơng diện nghệ thuật,mà cha đi vào
những vấn đề cụ thể.
Trong cuốn: Lỗ Tấn nhà lý luận văn học, Phơng Lựu đã có đề cập
đến phơng diện nội dung và hình thức một cách khái quát. Tuy nhiên, ta phải
thấy đợc rằng đây là công trình Phơng Lựu muốn nêu ra Tầm vĩ đại bậc thầy
của truyện ngắn Lỗ Tấn.
Trong cuốn :Văn học Trung Quốc tập 2 của Nguyễn Khắc Phi và Lơng Duy Thứ có đề cập đến khá đầy đủ khía cạnh nội dung và hình thức của
truyện ngắn Lỗ Tấn. Nhng hai ông mới chỉ đề cập đến một cách khái quát lên
vấn đề chứ cha đi sâu vào vấn đề.
Hay trong cuốn: "Lỗ Tấn - chủ tớng cách mạng của văn hoá Trung
Quốc" của Lê Xuân Vũ, ông cũng đã đề cập đến phơng diện nội dung và phơng diện nghệ thuật một cách khái quát. Nhng cha đi sâu vào những vấn đề cụ
thể.
Và một số bài viết khác nữa.
Nh vậy, "Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn" mới chỉ đợc điểm qua ở một số
bài viết hoặc có nhng cha đầy đủ hoặc có nhng cha khai thác sâu. Chúng tôi
nghĩ rằng nếu đi vào nghiên cứu sâu hơn nữa đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn sẽ
tìm đợc điều mơí mẻ. Vì vậy ở luận văn này chúng tôi sẽ đi vào phân tích sâu
hơn nữa để khái quát lên những vấn đề đặt ra: Vì sao truyện ngắn Lỗ Tấn lại
đợc gọi là Toà đại lầu chứa đựng t tởng của thời đại? Vì sao ông đợc sánh

Hoàng Thị Tú



3


Luận văn tốt nghiệp


Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

ngang cùng Môpatxăng, Sêkhốp, Giăclơnđơn. Và ý nghĩa của chúng đối với sự
nghiệp sáng tác của Lỗ Tấn. Qua đó để thấy đợc tài năng bậc thầy của Lỗ Tấn
về tuyện ngắn.
Khoá luận này trên cơ sở tiếp thu thành tựu của các bậc thầy đi trớc,
chúng tôi xin đợc mở rộng đề tài về chiều sâu lẫn chiều rộng. Khảo sát, khám
phá để từ đó thấy đợc những nét đặc sắc của truyện ngắn Lỗ Tấn.
3. Đối tợng phạm vi nghiên cứu

Tên đề tài của luận văn :Những đặc điểm của truyện ngắn Lỗ Tấn.
Cụ thể là đề tài tập trung nghiên cứu và tìm hiểu các đặc điểm của truyện
ngắn. Trong hai tập Gào thét và Bàng hoàng - là hai tập truyện ngắn thời
kỳ đầu của Lỗ Tấn (1918-1927).
Trong phạm vi của một khoá luận tốt nghiệp, chúng tôi mạnh dạn đi sâu
tìm hiểu phong cách Lỗ Tấn qua các truyện ngắn đợc viết trong thời kỳ 19181927. Cụ thể là qua hai tập truyện: Gào thét và Bàng hoàng. Để thấy đợc
cái riêng, cái độc đáo cũng nh tài năng của một nhà văn đầy nhiệt huyết.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu

Muốn tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của truyện ngắn Lỗ Tấn là
chúng ta đi khai thác phơng diện nội dung và phơng diện nghệ thuật.
Để làm nổi bật đợc đề tài luận văn này, trớc tiên phải đi sâu vào phân
tích đợc những đóng góp về mặt nội dung và những đóng góp về mặt nghệ
thuật của truyện ngắn Lỗ Tấn. Trả lời đợc câu hỏi: vì sao truyện ngắn Lỗ Tấn
là Toà đại lầu chứa đựng t tởng của thời đại.( Đinh Vị_nhà văn Trung
Quốc). Qua đó chứng tỏ đợc sự nhạy cảm với hoàn cảnh lịch sử xã hội, cũng
nh về từng số phận của con ngời trong xã hội bấy giờ.
Là phải phân tích đợc nét đặc sắc, tinh tế trong ngòi bút của Lỗ Tấn: Đó
là tài kết cấu truyện, tài kết thúc truyện, tài xây dựng tình huống truyện... Bởi

vì đây là điểm cơ bản nhất làm nên sự khác biệt của phong cách truyện ngắn
Lỗ Tấn so với nhà văn cùng thời trớc và sau ông.

Hoàng Thị Tú



4


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Chính từ hai phơng diện trên, nó dẫn đến phong cách Lỗ Tấn, phân biệt
đợc truyện ngắn của ông với một số tác giả khác. Phong cách ấy nó đợc duy
trì và phát huy trong suốt những chặng đờng dài nhà văn đã sống và trực tiếp
tham gia sáng tác. Điều đó nó không chỉ biểu hiện ở việc xây dựng hình tợng
điển hình mà còn biểu hiện ở mặt đề tài, phạm vi phản ánh, hình thức nghệ
thuật của tác phẩm. Đây cũng chính là mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu của
luận văn tốt nghiệp này.
5. Phơng pháp nghiên cứu

Nghiên cứu về Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn cần phải vận dụng
nhiều phơng pháp khác nhau đó là:
5.1 Phơng pháp khảo sát, thống kê.
Đây là một phơng pháp nghiên cứu quan trọng bởi vì chúng ta sẽ khảo
sát xem có bao nhiêu đặc điểm về nội dung và bao nhiêu đặc điểm về nghệ
thuật.
5.2 Phơng pháp phân tích.

Đây chính là phơng pháp truyền thống, đồng thời cũng là phơng pháp
chính mà chúng tôi sử dụng trong luận văn này. Việc tiến hành phân tích các
tác phẩm, các chi tiết tiêu biểu, điển hình nhằm chứng minh cụ thể từng đặc
điểm, để từ đó rút ra những kết luận khái quát.
5.3 Phơng pháp tiếp cận hệ thống.
Ta thấy rằng trong quá trình sáng tác của mìn, nét phong cách riêng của
Lỗ Tấn đợc thể hiện một cách rất rõ nét, biểu hiện một phong cách độc đáo
của nhà văn trong các truyện ngắn từ 1918 đến 1925. Nó trở thành một hệ
thống hoàn chỉnh về phong cách truyện ngắn của Lỗ Tấn mà chúng ta cần tiếp
cận, khám phá. Tìm ra những kết luận sơ bộ về nét riêng độc đáo qua các mặt
nội dung và nghệ thuật.

Hoàng Thị Tú



5


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Với luận văn này, chúng tôi sẽ sử dụng phơng pháp tiếp cận hệ thống
nhằm khái quát nhiều mặt tiêu biểu của những đặc điểm truyện ngắn Lỗ
Tấn qua hai tập Gào thét và Bàng hoàng
Ngoài ra, chúng tôi còn đi vào một số phơng pháp bổ trợ nh: lý giải đi
đến nhận định khái quát.

Hoàng Thị Tú




6


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Phần nội dung
Chơng 1

Tác giả - tác phẩm và những vấn đề lý luận có liên
quan đến đề tài
1: Tác giả

1.1 Hoàn cảnh xã hội
Thời đại Lỗ Tấn là thời đại nớc Trung Hoa có nhiều biến động. Lỗ Tấn
đã tận mắt chứng kiến những bớc thăng trầm của lịch sử. ông là nhà văn sáng
tác theo khuynh hớng Hiện thực chủ nghĩa đã tái hiện đầy đủ, chính xác thực
tại xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ. Có thể nói Lỗ Tấn thật xứng đáng với
danh hiệu Ngời th ký trung thành của thời đại1 Điều đó lý giải tại sao lịch
sử lại in rõ dấu vết trong quá tình sáng tác của Lỗ Tấn.
Cách mạng Tân Hợi (1911) bùng nổ và thất bại đã đẩy xã hội Trung
Quốc vào tình trạng bế tắc không lối thoát. Đây là cuộc cách mạng do giai cấp
t sản lãnh đạo nên bị thất bại. Lúc này lực lợng mới cha đủ sức lấn át, thay
thế lực lợng cũ. Vì vậy, giai cấp PK vẫn cha bị thủ tiêu mà vẫn còn đang thoi
thóp, chờ cơ hội để khôi phục lại thể chế chính trị của mình. Chính điều này
đã làm nảy sinh những mâu thuẫn mới, t rong khi những mâu thuẫn cũ vẫn cha

đợc giải quyết, đã gây nên tâm trạng hoài nghi bất bình trong quần chúng
nhân dân. - Lỗ Tấn cũng đang tải qua trăm nghìn cay đắng, cũng đang trong
quá trình hoài nghi sinh ra, lớn lên và phát triển, t tởng của ông đang trong
cơn bàng hoàng, tinh thần cũng rơi vào trạng thái giằng co giữa khổ não, thât
vọng và hy vọng. Những ngời làm cách mạng thì cha giác ngộ đợc vai trò lịch
sử của mình, cha thấy đợc vai trò của quần chúng nhân dân. Chính vì vậy, họ
đã xa rời quần chúng trốn tránh sự phát động quần chúng. Còn về phía quần
chúng thì không hiểu gì về cách mạng họ bị mang nặng t tởng lạc hậu, bảo
thủ, tiêm nhiễm những chất độc của lễ giáo phong kiến 4000 năm do giai cấp
1

Mác nói về Ban Zắc

Hoàng Thị Tú



7


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

thống trị . Điều này đợc Lỗ Tấn phản ánh khá đầy đủ và sinh động trong
truyện ngắn Thuốc.
Phong trào Ngũ Tứ (1919) đến sự phá hoại phiến loạn của bọn quốc dân
đảng (1927) tình hình xã hội Trung Quốc lại càng phức tạp. Chính Lỗ Tấn đã
nói Máu ở Quảng Châu đã làm đôi mắt trừng miệng ngọng không nói
năng gì đợc". Nói điều này để thấy đợc sự thay đổi lớn lao của xã hội. Kéo

theo đó là tình trạng khủng khoảng rối ren, bế tắc không lối thoát. Ngời với
ngời trong xã hội chém giết lẫn nhau Ngời giết hại thanh niên lại chính là
thanh niên.
Tình trạng rối ren nh vậy đã đẩy nhân dân lao động đến chỗ cùng đờng.
Họ phải gánh chịu tất cả những hậu quả mà xã hội đem lại.Cuộc sống của họ
bị bị chèn ép bóc lột, bị bòn rút không chỉ về vật chất mà còn về cả tinh thần.
Về vật chất họ rơi vào tình cảnh túng quẫn cùng đờng kẻ ăn cắp, ngời phải đi
ăn nhờ ở đậu cho giai cấp thống trị để mà tồn tại. Nhng đáng thơng hơn là họ
bị đầu độc về tinh thần, bị nô lệ về tinh thần, họ bị ràng buộc bởi mọi lễ giáo
phong kiến vốn cổ hủ và lạc hậu, làm cho tinh thần vốn dĩ đã tê liệt lại càng tê
liệt, dần mất hết ý thức trở thành con ngời gỗ không hồn, Nhuận thổ trong
truyện ngắn Cố hơng của Lỗ Tấn là điển hình cho con ngời này.
Trớc thực trạng đen tối ấy Lỗ Tấn với t cách là vị chủ tớng, là ngời thầy
của nền văn học thời Ngũ Tứ đã đi tiên phong trong bớc đờng tìm đờng đi cho
dân tộc ông vừa bắt mạch vừa bốc thuốc để chữa bệnh cho dân tộc. Điều
này đã ảnh hởng rất lớn đến sự nghiệp văn học và t tởng sáng tác của Lỗ Tấn.
Những sáng tác của Lỗ Tấn đã trở thành tấm gơng phản chiếu của một giai
đoạn lịch sử rối ren phức tạp.
1.2. Hoàn cảnh gia đình - Bản thân.
Lỗ Tấn tên thật là: Chu Thụ Nhân, tên chữ là Dự Tài, Lỗ Tấn là bút
danh. ông sinh ngày 25/9/1881 tại huyện Thiệu Hng, tỉnh Chiết Giang, Trung
1+2
Trả lời ông Phạm Bằng
Quốc.

Hoàng Thị Tú



8



Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Sinh ra trong một gia đình quan lại sa sút. Ông nội làm quan cho triều
nhà thanh năm Lỗ Tấn 13 tuổi thì bị cắt chức hạ ngục, thân sinh Lỗ Tấn cũng
năm Lỗ Tấn 13 tuổi, thì lâm bệnh ba năm sau không thuốc chạy chữa thì mất.
Mẹ là Lỗ Thuỵ một ngời phụ nữ nông thôn kiên nghị. Phẩm chất của có ảnh hởng rất lớn đến Lỗ Tấn bút danh của ông chính là lấy từ họ mẹ.
Thời thơ ấu, từ 6 - 17 tuổi Lỗ Tấn học ở trờng t thục quê nhà ông rất
thông minh. Thị hiếu và sở trớng văn nghệ đợc hình thành sớm. Mặt khác vì
gia đình sa sút, ông có điều kiện đi lại với con em nông dân lao động. Tắm
mình trong tình cảm chân thành và hồn hậu, Lỗ Tấn Bú đợc sữa sói rừng mà
lớn lên, dần dần trở thành đứa con bất hiếu của giai cấp phong kiến bề tôi
hai lòng của giai cấp thân sỉ.
Năm 18 tuổi Lỗ Tấn đến Nam kinh, thi vào trờng hằng hải, hai năm sau
lại thi vào trờng khai mỏ. Những kiến thức khoa học mới này mở rộng tầm
mắt Lỗ Tấn. Quan trọng hơn là thay đổi nếp suy nghĩ của ông. Bắt đầu hoài
nghi truyền thống cũ và hớng đến sự cải cách.
Năm 1902 Lỗ Tấn đợc cử sang lu học ở Nhật Bản. Trớc tiên là học
nghành y vì ông muốn dùng y học để cứu dân. Nhng nhân một lần đi xem
phim ông thấy ngời dân Trung Quốc vui thú đi xem quân Nhật chém một ngời
Trung Quốc làm gián điệp cho Nga. Vì thế ông chuyển hẳn sang làm văn
nghệ, Lỗ Tấn nghĩ : thì ra chữa bệnh cho họ về thể xác còn cha quan trọng
bằng chữa bệnh cho họ về tinh thần. Từ đó ông đi vào con đờng văn nghệ,
quyết tâm dùng ngòi bút của mình để đánh thức tinh thần dân tộc, ý chí tự lập,
tự cờng của ngời Trung Hoa.
19/10/1936 sau một thời gian lâm bệnh, Lỗ Tấn từ trần ở Thợng Hải. Lỗ
Tấn đã mất nửa thế kỷ. Từ bấy đến nay số phận của ông vẫn chao đảo trong

các chiến dịch chính trị trên quê hơng ông. Nhng tên tuổi Lỗ Tấn vẫn mãi mãi
đợc loài ngời tiến bộ và nhân đan cách mạng trân trọng
2. Tác phẩm

Hoàng Thị Tú



9


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

2.1 T tởng sáng tác
Đối với mỗi nhà văn, nhà thơ đều có một t tởng sáng tác riêng. T tởng
sáng tác ấy là linh hồn, là hạt nhân của tác phẩm kà kết tinh của cảm nhận,
những suy nghĩ về cuộc đời. Tởng thấm nhuần trong tác phẩm nh máu chảy
trong huyết quản thấm đến từng tế bào cơ thể. T tởng sáng tác của tác phẩm
không những chịu sự quyết định của thế giới quan, vốn sống và tài năng của
nhà văn mà nó còn bị chi phối bởi điều kiện hoàn cảnh lịch sử, xã hội mà nhà
văn ấy sống và sáng tác. Bản thân sáng tác của Lỗ Tấn cũng không nằm ngoài
quy luật đó.
Với thắng lợi của cách mạng tháng 10 Nga (1917) cùng với sự ảnh hởng
của nó là sự truyền bá Chủ nghĩa Mác vào phong trào công nhân. Tất cả
những sự kiện đó đã tác động mạnh mẽ vào tâm hồn và t tởng Lỗ Tấn làm
nảy sinh nhiều yếu tố mới.
Nếu nh ở giai đoạn trớc t tởng văn nghệ của Lỗ Tấn là lãng mạn tích
cực, chủ trơng dùng văn nghệ để cải tạo xã hội. Nó biểu hiện tấm lòng nhân

đạo cao cả của Lỗ Tấn nhng đồng thời thể hiện một phơng pháp sai lạc không
đúng với xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ, thì ở giai đoạn này ông đã hình thành
t tởng văn nghệ hiện thực cách mạng. Nên những sáng tác của ông ở giai đoạn
này đã phản ánh một cách chân thực bức tranh thời đại. Ông đã vạch ra sự
đau khổ quằn quại của ngời lao động, sự cùng đờng bế tắc của nho sĩ cuối nửa
xã hội phong kiến Trung Quốc còn Lỗ Tấn đã cố gắng lôi ra những con bệnh,
những ung nhọt và mong họ tìm cách chữa chạy.
Với quan điểm Nhà văn là ngời th ký trung thành của thời đại1 Với
tình thần trách nhiệm của ngời cầm bút, Lỗ Tấn đã dám nhìn thẳng vào hiện
thực xã hội Trung Quốc mà lên tiếng. Lỗ Tấn đã nói Ngời Trung Quốc trớc
nay bởi vì không dám nhìn thẳng vào cuộc sống đành phải lừa dối và che dấu.
1

về BanZắc
DoMác
đónói
cũng
sinh ra những thứ văn nghệ che dấu và lừa dối, thứ văn nghệ khiến

ngời dân Trung Quốc càng nhìn sâu vào vũng lầy che dấu và lừa dối, thậm chí

Hoàng Thị Tú



10


Luận văn tốt nghiệp


Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

chính mình cũng không cảm thấy nữa. Thế giới ngày càng thay đổi , đã đến
lúc nhà văn chúng ta cất cái bộ mặt giả dối, hãy chân thành, sâu sắc, can đảm
nhìn vào cuộc sống và miêu tả máu thịt của nó. Đáng phải có từ lâu một thứ
văn đàn mới mẻ, đáng phải có từ lâu vài ba vị tớng dũng mảnh"1.
Nh vậy, Lỗ Tấn đã đề cao quan điểm t tởng sáng tác hiện thực, nhà văn
đã ghi lại những sự thực ở đời, cho dù sự thực đó là đau khổ nhất Chứ không
đợc trốn tránh sau bức màn dối lừa.
Mặc dù vậy, trên thực tế chúng ta phải thấy rằng trong thời kỳ này t tởng văn nghệ của Lỗ Tấn cha vơn tới đợc CNHT cách mạng có nhân tố hiện
thực XHCN với đầy đủ những yêu cầu của nó. Nhng ở một mức độ nhất định
đã thể hiện đợc một số khía cạnh của nó. Đó là t tởng bắt đầu đoạn tuyệt chủ
nghĩa siêu nhân trớc kia và đã có nhân tố của chủ nghĩa tập thể: Tôi vùi lòng
tán dơng ngọn đuốc và mặt trời đó, vì nó chiếu sáng cho cả loài ngời và đến
tôi cũng có trong đó" 2
Thứ hai là Lỗ Tấn tuy cha thấy đợc ngời lao động phải trở thành nhân
vật chính diện nhng ông đã chủ trơng, đã xác định nhiệm vụ chủ yếu của văn
học thời kỳ này chủ yếu làm sao thức tỉnh những con ngời lao động đang bị áp
bức đè nén tôi rất ghét từ nhàn th trớc kia ngời ta dùng để gọi tiểu thuyết,
hơn nữa tôi cho rằng nghệ thuật vị nghệ thuật chẳng qua chỉ là tên kiểu mới
thay cho danh từ tiêu nhân mà thôi. Cho nên mỗi khi chọn đề tài tôi chọn
những ngời bất hạnh trong xã hội bệnh tật của họ ra, làm cho mọi ngời chú ý
tìm cách chạy chữa3
Nhng điều đó không có nghĩa là những tác phẩm của Lỗ Tấn chỉ mang
màu sắc tiêu cực, u buồn, bi luỵ mà trái lại nó mang màu sắc lạc quan đa đến
niềm tin cho ngời đọc. Ông đã nói Nhng để đạt đợc những điều mong mỏi đó
thì
phảiVũđi- nhịp
với của
ngời

Thế là tôi bỏ bớt cái gì đen tối thêm
1
Lê Xuân
Lỗ Tấnbớc
chủ tướng
cáchtiên
mạngphong.
Trung Quốc
2

Trả lời ông Phạm Bằng
vẻ
để -cho
những
3
Tạpvui
văntơi
Lỗ Tấn
Chương
Chínhtác
dịchphẩm sáng sủa hơn hoặc Nhng đã gào thét thì tất

nhiên phải gào thét theo mệnh lệnh của chủ tớng cho nên tôi thờng không ngại

Hoàng Thị Tú



11



Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

dùng những ngọn bút quanh co1 Điều này giải thích tại sao ông lại đặt vòng
hoa lên nấm mồ ngời cộng sản Hạ Du trong truyện Ngày mai ông đã không
kể chuyện chị T Thiền cuối cùng cũng không nằm mộng thấy đứa con của chị.
Thực tiễn sáng tác của Lỗ Tấn đã chứng minh đúng cho những quan
điểm đó của ông. Có thể xem hai tập truyện ngắn Gào thét và Bàng hoàng
viết trong giai đoạn này đã chứng minh hùng hồn, tiểu biểu cho khuynh hớng
t tởng sáng tác hiện thực Xã Hội Chủ Nghĩa của Lỗ Tấn.
2.2 Sự nghiệp văn chơng.
Lỗ Tấn có ba tập truyện ngắn: Gào thét, Bàng hoàng và Chuyện cũ
viết lại. Gào thét và Bàng hoàng đợc viết trong thời gian từ 1918-1925.
Chuyện cũ viết lại đợc hoàn thành trong khoảng thời gian 1922-1935.
Trong truyện ngắn, Lỗ Tấn đề cập đến nhiều vấn đè của cuộc sống nhng
hình ảnh ngời nông dân chất phác và cuộc sống bần cùng của họ là đề tài chủ
yếu trong chuyện ngắn Lỗ Tấn.
Tạp văn Lỗ Tấn chiếm hơn 2/3 sáng tác của ông gồm 650 bài thu thập
trong 16 tập. Sáng tác trong suốt 20 năm hoạt động văn nghệ. Nói đến Lỗ Tấn
không thể không nói đến tạp văn. T tởng của ông, nhân cách của ông, qua
điểm chính trị, xã hội, văn nghệ đều nằm trong đó.
Lỗ Tấn là nhà văn chiến đấu, ông cống hiến cả cuộc đời cho cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc trên mặt trận văn nghệ. Ông đã viết không chỉ tạp
văn, truyện ngắn, mà còn: thơ, kịch, lý luận phê bình... Tất cả có hơn 20 tập
đều đợc viết ra với yêu cầu của cuộc đấu tranh giả phóng dân tộc dới ánh sáng
của chủ nghĩa Mác-Lênin.
Chính bởi thế, Lỗ Tấn trở thành văn hào nổi tiếng của thế giới. Nhà văn
1


Lỗ Tấn nhà lý luận văn học
Xô
Viết Phađêép nói: trong cuộc đời trải qua gần nửa thế kỷ của mình, hầu

nh không có mặt nào của cuộc sống Trung Quốc là không đợc ngòi bút của
nhà nghệ thuật, nhà phê bình Lỗ Tấn miêu tả. chính bởi vì có những thiên tài

Hoàng Thị Tú



12


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

đặc sắc đó Lỗ Tấn mới trở thành nhà t tởng thiên tài, nhà văn thiên tài của
nhân loại.
2.3. Giới thiệu Gào thét và Bàng hoàng
Gào thét (Nột hám) và Bàng hoàng (Bâng khuâng) là hai tập
truyện ngắn đợc sáng tác trong giai đoạn từ 1918-1927. Đó cũng chính là hai
tập truyện ngắn tiêu biểu, xuất sắc nhất trong truyện ngắn của Lỗ Tấn. Bởi vì
nó đã làm nên cái vĩ đạ,i cái âm vang Lỗ Tấn.
Gào thét gồm 14 truyện sáng tác từ 1918-1922.
Bàng hoàng gồm 11 truyện đợc sáng tác trong hai năm 1924 và 1925.
Đây là hai tập truyện nhng đều thống nhất ở một nội dung t tởng. Vì
vậy, có thể xem Gào thét và Bàng hoàng nh một tập truyện ngắn có hai

phần.
Hai tập truyện ngắn này đã phản ánh cả một thời kỳ lịch sử xã hội
Trung Quốc từ cách mạng Tân Hợi (1911) đến thời kỳ cao trào cách mạng
(1925-1926).
Có thể xem Gào thét và Bàng hoàng là tấm bia vẻ vang trong lịch
sử xã hội Trung Quốc, là Toà đại lầu chứa đựng tinh thần của thời đại
(Định vị nhà văn Trung Quốc). Nó đã phản ánh những vấn đề trọng đại của xã
hội Trung hoa trong giai đoạn chuyển mình từ cách mạng dân chủ cũ sang
cách mạng dân chủ mới. Do đó ngòi bút của nhà văn thờng xuyên đề cập đến
những vấn đề nóng hổi mà cách mạng dân chủ mới đặt ra: chống lễ giáo
phong kiến, phê phán cách mạng Tân hợi, phản ánh số phận nhân dân lao
động bị áp bức.
Với nội dung phong phú, t tởng sâu sắc mang tầm thời đại Lỗ Tấn đã
tìm đợc một hình thức nghệ thuật thể hiện chặt chẽ, sinh động và độc đáo.
Điều đầu tiên phải kể đến yếu tố nghệ thuật đó là cách xây dựng nhân vật, tiếp
đó là với kết cấu linh hoạt, đa dạng, có khả năng góp phần diễn tả cuộc sống
vốn nh nó đã tồn tại, đảm bảo quá trình vận động của các tính cách, tổ chức

Hoàng Thị Tú



13


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

cốt truyện và hệ thống tính cách đạt đến một hiệu quả thẩm mỹ cao, xây dựng

tác phẩm thành một hiệu chỉnh thể hoàn mỹ.

Hoàng Thị Tú



14


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn
Chơng 2

Những đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn thể hiện
trên phơng diện nội dung và phơng diện nghệ
thuật
1. Phơng diện nội dung.

1.1 Tuyên chiến chống lễ giáo phong kiến
Tiêu biểu là Nhật ký ngời điên, Trờng minh đăng Khổng ất kỷ,
AQ Chính truyện, Thuốc.
Trớc hết Lỗ Tấn đã vẽ ra đợc cái xã hội phong kiến thối nát lúc bấy giờ.
Đến thời kỳ cách mạng Tân Hợi tuy giai cấp T sản Trung Quốc đã hình thành
song vì thực lực bé nhỏ, bản chất ốm yếu què quặt. Nên bóng dáng của giai
cấp t sản ở nông thôn còn mờ nhạt. Quan hệ chủ yếu là trong làng Mùi (AQ
chính truyện) vẫn là quan hệ đối lập giữa địa chủ và nông dân. Không khí xã
hội vẫn là không khí của nông thôn phong kiến Trung cổ. Nhân dân lao động
vẫn sống và suy nghĩ theo nề nếp cũ hàng ngàn năm. AQ bị bạt tai rõ ràng là
AQ sai, chả nhẽ cụ Triệu là sai sao? Muốn đợc nhìn khác đi AQ phải tìm cách

nhận họ hàng với cụ Triệu.
Mâu thuẫn giữa giai cấp địa chủ và nông dân ngày càng gay gắt. Vậy
mà giai cấp địa chủ vẫn ung dung sống và bóc lột theo nếp cũ ngàn năm. Rõ
ràng làng Mùi là nông thôn điển hình của nớc Trung Quốc cận đại lạc hậu,
đình đốn, trì trệ.
Chính vì phát hiện, nhìn rõ mâu thuẫn ngày một gay gắt đó, phát hiện ra
cái u gìa sắp đến ngày phát bệnh nên Lỗ Tấn muốn vạch rõ cho nhân dân
Trung Hoa thấy mà điều trị để vứt bỏ nó đi.
Nhật ký ngòi điên đã vạch trần bản chất xấu xa và đã kích mãnh liệt vào
xã hội phong kiến, thể hiện rõ tình trạng cách mạng của phong trào văn hoá mới.

Hoàng Thị Tú



15


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Xã hội Trung Quốc với hơn 3000 năm lịch sử, đời sống thật cuả nhân
dân dới sự thống trị của giai cấp phong kiến nh thế nào? Qua ngời điên Lỗ
Tấn đã nói với chúng ta:
Quyền sử này không có năm tháng, trên mỗi trang viết đều ngoằn
nghèo vài chữ Nhân nghĩa đạo đức Tôi trằn trọc không ngủ đợc, xem kỹ cho
tới nửa đêm, mới nhìn trong khe chữ thấy cả quyển đều chép mấy chữ ăn thịt
ngời.
Đó chính là xã hội Trung Quốc, dới ách thống của bọn phong kiến

trong 4000 năm nay. ở đây Lỗ Tấn đã lột trần sự che đậy , lừa bịp và giả dối
ở trong lịch sử, và đã diễn tả hết chân tớng pho lịch sử đẫm máu của xã hội
phong kiến.
Nhật ký ngời điên là một phát súng mở đầu, là bài hịch tuyên chiến
chống lễ giáo đạo đức phong kiến, phủ nhận triệt để chế độ phong kiến. Nhân
vật Ngời điên trong tác phẩm lên án lịch sử gần 4000 năm chế độ phong
kiến Trung Quốc là lịch sử ăn thịt ngời trong dăm, bảy trang giấy Lỗ Tấn đã
dựng lên cả xã hội, thâu tóm đợc lịch sử mấy nghìn năm của xã hội Trung
Hoa. Điều mà cha nhà văn Trung Quốc nào khái quát đợc.
Nhật ký ngời điên" là tác phẩm đầu tiên trong văn học Trung Quốc có
t tởng phủ định triệt để lễ giáo và chế độ thống trị phong kiến. Trớc đây văn
học Trung Quốc có phê phán chế độ phong kiến nhng dới ánh sáng của t tởng
trung quân, t tởng chính thống hoặc mới phê phán một mặt nào đó trong xã
hội phong kiến với mong muốn có sự thay đổi làm cho nó tốt đẹp hơn nh:
Hồng lâu mộng(Tào tuyết Cần); Thuỷ hử(Thị Nại Am); Tây du ký (Ngô
Thừa Ân).
Truyện của Lỗ Tấn hoàn toàn khác, kết luận của ông về xã hội Trung
Quốc là xã hội ăn thịt ngời Ngật nhân, ngời ăn thịt ngời và ngời bị ăn thịt
trong xã hội chỉ có trẻ em là cha đi ăn thịt ngời nên kêu gọi hãy cứu lấy các
em và đó cũng là tiếng kêu đồng vọng hãy cứu lấy xã hội Trung Quốc .

Hoàng Thị Tú



16


Luận văn tốt nghiệp


Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Nhà văn thông qua diễn biến tâm lý phức tạp của một ngời bị gọi là
điên để tố cáo lễ giáo đạo đức và chế độ phong kiến. Qua con mắt "Ngời điên"
cuộc sống dới chế độ phong kiến thật là đáng sợ, con ngời lúc nào cũng nơm
nớp đề phòng, ngời với ngời là lang sói. Trong bối cảnh ấy nhân dân lao động
phải chịu đựng một cuộc sống cơ cực về vật chất, và tăm tối về tinh thần. Nhà
văn đã rất khéo chỉ ra nguyên nhân của cuộc sống cơ cực tăm tối ấy. Đó
không chỉ là cái ách thống trị cụ thể (Bị tri huyện cùm kẹp, bị cờng hào bạt
tai, bị chủ nô bức chết bố mẹ, bị bọn nha dịch cớp vợ, ngời tá điền bị nạn đói
hoành hành tới van lơn với địa chủ ngời bị ăn hết tim gan, phạm nhân bị chết
ở trong thành. . .) mà còn là những ràng buộc tinh thần mắt khe bắt nguồn từ
lễ giáo và đạo đức phong kiến. Trong tay giai cấp thống trị, lễ giáo và đạo
đức trở thành con dao mềm chặt vào cổ không thấy đau, chém vào đầu
máu không chảy-giết ngời một cách thầm lặng. Nhân dân lao động còn bị ăn
thịt bằng cách đó.
Rõ ràng ở đây không những Lỗ Tấn chỉ đả kích chế độ gia tộc và lễ
giáo phong kiến mà còn đả kích cả bộ máy của chế độ phong kiến cấu kết với
chính quyền địa chủ xây dựng trên sự bóc lột ruộng đất với chế đọ tôn pháp
gia tộc và văn hoá phong kiến. Do đó, "Ngời điên" cảnh cáo giai cấp phong
kiến: phải hối cải, từ chân tâm mà hối cải. Nếu không, loài ngời chân chính
sẽ tiêu diệt hết thảy những kẻ ăn thịt ngời. Anh ta còn kêu gọi cứu lấy trẻ
em-những mầm non tơng lai khỏi bị ăn thịt.
"Ngời điên" là một hình tợng khác thờng, tiếng nói của anh ta cũng
vang lên một cách khác thờng. Lỗ Tấn khéo thông qua một hình tợng lạ thờng
nh vâỵ để gây một sự chú ý, để thức tỉnh ngời Trung hoa vốn đangngủ mê
trong một cái nhà hộp bằng sắt, không có cửa sổi.
Tác phẩm này vừa ra đời đã gây đựơc tiếng vang lớn. Nó trở thành súng
lệnh mở đầu trận tổng công kích lễ giáo đạo đức và thành luỹ chế độ phong


Hoàng Thị Tú



17


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

kiến lâu đời trên mặt trận sáng tác văn nghệ. Nhật ký ngời điên đợc ghi
nhận là tác phẩm mở đầu của văn học mới Trung hoa.
Ngòi bút của Lỗ Tấn vẫn tiếp tục tố cáo đập mạnh vào xã hội đó bằng
hình ảnh Khổng ất kỷ bò lê dới đất bằng hình ảnh đôi bàn tay để đi ăn xin. Đó
là đứa con của giai cấp phong kiến, do giai cấp phong kiến. Đẻ ra nuôi nấng
và trởng thành. Suốt ngày miệng chi hồ gia dã, quân tử cố cùng nhng thi
không đậu sau đó rơi vào cảnh đói rét, ăn trộm, ăn cắp và chết không ai biết.
Đây chính là hình ảnh đứa con do giai cấp phong kiến đẻ ra nhng không nuôi
nổi nó, biến nó thành một ngời thừa trong xã hội, chịu số phận bi dát và cuối
cùng chết yếu. Hình ảnh Khổng ất Kỷ lên tiếng tố cáo xã hội ở chỗ bị xã hội
phong kiến đầu độc giác mộng công danh. Mặc dù khả năng không có dốt nát,
ngu muội vì vậy rơi vào bi lịch. Cái chết dần chết mòn của không ất kỷchính
là hình ảnh dự báo xã hội phong kiến trên con đờng lụi tàn trong văn chơng
Lỗ Tấn.
Tinh thần triệt để chống phong kiến của ngòi bút Lỗ Tấn còn đợc thể
hiện trong Ngọn đèn sáng mãi ( Trờng minh đăng ) cây đèn thắp lên từ thời
kỳ Lơng Vũ Đế xa xa tợng trng cho uy lực lễ giáo phong kiến. Mọi ngời việc
cây đèn cứ sáng mãi là việc đơng nhiên, là điều không thể khác đợc, là phải
nh thế, nếu không sẽ biến thành tai hoạ. Ngời ta hoảng hốt lo sợ khi có nghĩ

khác đi. "Ngời điên" chính là chiến sĩ phản nghịch khi anh ta kiên quyết đòi
thổi tắt ngọn đèn, còn đòi đốt cả miếu thờ ngọn đền để cứu lấy cái linh lợi
đáng yêu ở những đứa trẻ.
Nhật ký ngời điên , Khổng ất Kỷ và Ngọn đèn sáng mãi nói
lên tinh thần triệt để chống phong kiến của lỗ tấn. đó là tinh thần triệt để xa
nay cha từng có. Bởi cha có một tác phẩm nào xuất phát từ lập trờng cách
mạng để phủ nhận hoàn toàn chế độ phong kiến nh tác phẩm của Lỗ Tấn. đó
chính là tinh thần Ngũ Tứ, là đặc sắc của văn học sau Ngũ Tứ mà chỉ riêng Lỗ
Tấn mới có.

Hoàng Thị Tú



18


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Sau bài Hịch chống phong kiến này, nhà văn đã đi sâu vào tìm hiểu,
khám phá các mạt đời sống xã hội nửa phong kiến, nửa thuộc địa trung hoa.
Bày tỏ ớc mơ về một chế độ xã hội mới công bằng hợp lý hơn.
1.2. Vấn đề nông dân và cách mạng nông thôn
Lỗ Tấn đã dành 2/3 số chuyện của mình để viết về ngời nông dân và
cách giải phóng họ. Vì 95% dân Trung Quốc lúc bấy giờ là nông dân, viết về
nông dân là viết về Trung Quốc. Vì họ là những ngời cùng khổ nhất trong xã
hội, với ngòi bút của Lỗ Tấn họ là những ngời tạo nên linh hồn cho tác phẩm.
Lỗ Tấn là ngời theo cách mạng dân chủ, là nhà văn cách mạng đầu tiên

trong văn học hiện đại của Trung Quốc đã nêu bật lên đợc một cách sinh động
tình cảnh nông dân và quần chúng bị áp bức cùng vấn đề lối thoát của họ. Hai
tập truyện ngắn mang tính chất bi kịc sâu sắc, rung động tâm hồn ngời đọc đã
nói lên rằng nhân dân không còn cách nào sống hơn đợc nữa, hoàn cảnh đã
bức bách nhân dân đi vào con dờng cùng. Nếu không tự mình đứng lên thay
đổi vị trí hiện tại thì chỉ còn con đờng chết.
Cho đến bây giờ, Lỗ Tấn vẫn là nhà văn hiểu sâu sắc nhất cuộc sống
của nhân dân lao động Trung Quốc dới ách áp bức của chế độ phong kiến.
Cách thể hiện của ông về đề tài này có chiều sâu, có sức nặng, vợt hẳn các nhà
văn cùng thời. Khi thể hiện khổ của kẻ bị áp bóc lột. Lỗ Tấn không chỉ quan
sát bề ngoài mà còn nắm lấy mâu thuẫn có tính chất bi kịch trong đời sống
hiện tại. ông viết rất rõ rằng trong vô vàn nỗi thống khổ mà nhân dân phải
chịu đựng so với những đau đớn trực tiếp về thể xác thì sự đau đớn về tinh
thần còn đáng sợ hơn nhiều. Toàn bộ truyện ngắn Lỗ Tấn đã lam nổi bật lên
cuộc sống cùng quẫn, bế tắc, cơ cực của ngời nông dân Trung Hoa thời bấy
giờ.
Cách mạng Tân Hợi ( 1911) tuy lật đổ đợc nhà Mãn Thanh nhng về cơ
bản cha làm thay đổi đợc quan hệ giai cấp, xã hội của trung quốc. đời sống và
vận mệnh của nhân dân vẫn cha đợc cải thiện. Từ những vấn đề đó Lỗ Tấn đặt

Hoàng Thị Tú



19


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn


ra là nhân dân phải tự thay đổi cuộc đoì mình, phải tự mình vùng lên cởi bỏ
xiềng xích, cởi bỏ cía thòng lọng suốt mấy ngàn năm lịch sử.
Lỗ Tấn đã chỉ ra đợc Trung Quốc là nớc phong kiến lâu đời. Mâu thuẫn
xã hội chủ yếu là mâu thuãn giữa địa chủ và nông dân; vấn đề nông dân là vấn
đề cơ bản của cách mạng dân tộc dân chủ Trung Quốc thời cận hiện đại. đồng
thời chuyện Lỗ Tấn đã biểu hiện đợc hai mặt cơ bản của ngời nông dân. ngời
nông dân khổ cực có nhu cầu làm cách mạng và đồng thời họ có nhợc điểm
thuộc về giai cấp của mình nh : an phận, mê muội, dễ thoả mãn, đấu tranh
không triệt để. đây là nhợc điểm thuộc về tính giai cấp nên nông dân chỉ là
động lực của cách mạng.
Hai mặt trên thể hiện tiêu biểu ở các tác phẩm nh: Cầu phúc , AQ
chính truyện , Ngày mai , Ly hôn , Cố hơng ...
Đặc biệt ở chủ đề này chúng ta phải thấy một điều là trong lịch sử văn
học Trung Quốc đã từng có những tác phẩm thể hiện sự vơn mình của ngời
nông dân ( tiêu biểu là Thuỷ Hử ). .Song đến Lỗ Tấn thì lại khác. ông là
ngời đầu tiên đứng trên lập trờng cách mạng triệt để phủ nhận chế độ phong
kiến. Xuất phát từ quan điểm dân chủ cách mạng để quan stá và mô tả ngời
nông dân bình thờng. ông nâng niu trân trọng những nhân tố tích cực của
nông dân, tin tởng vào khả năng cách mạng của họ. ông nóng lòng hi vọng
một ngày kia họ sẽ thức tỉnh đứng lên làm chủ cuộc sống của mình. Bởi thế
ông không khỏi đau xót trớc tình trạng mê muội an phận của họ. ông phát
hiện ra mâu thuẫn cuộc sống cùng cực không thể không nổi dậy làm cách
mạng và sự thiếu giác ngộ cách mạng của nông dân. phát hiện đó có ý nghĩa
rất lớn đối với công cuộc giải phóng dân tộc, nó chỉ ra một chân lý: nông dân
có khả năng làm cách mạng dân tộc dân chủ Trung Quốc khi mà 95% dân số
là nông dân, phải phát động cho đợc nông dân, nâng cao giác ngộ cách mạng
của họ. Trong tạp văn cũng nh trong truyện ngắn Lỗ Tấn chú trọng vấn đề
nông dân và cách mạng nông thôn.


Hoàng Thị Tú



20


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

Thím Tờng Lâm là một ngời phụ nữ khoẻ mạnh, cần cù, trung thực. Thế
nhng lại rơi vào cảnh ngộ bất hạnh. Chồng chết thím di làm đày tớ đánh đổi
tất cả để lấy lại sự bình yên trong cuộc sống, nào ngờ bị me chồng bắt gả bán
nh một món hàng. Chị đập đầu chảy máu , ghi lại một vết sẹo lớn trên trán.
tuy vậy, chị lại bằng lòng với ngời chồng thứ hai mu cầu sống những ngày yên
vui thoả mãn. tiếc thay ngời chồng bị bệnh thơng hàn chết, đứa con bị chó sói
ăn thịt. Ngời anh chồng đuổi chị đẻ chiếm lấy nhà, chị gần nh bị suy sụp hoàn
toàn. và cuồi cùng chị bị tuyên cáo tử hình về tinh thần.
Nỗi đau day dứt trong tâm hồn chị Tờng Lâm ( Cầu phúc) cho đến chết
có thể nói là muốn làm một ngời nô lệ mà không đợc ( cách nói của Lỗ
Tấn ). Quả vậy điều mong ớc thấp nhất, cao nhất của chị cũng chỉ có một sống
một cuộc sống tối thiểu của ngời nô lệ không hơn không kém. Chị bỏ ra rất
nhiều nhng đổi lại đợc rất ít. đợc ngời thuê chị làm không tiếc sức hơn nữa
còn lấy làm thoả mãn bởi vì hy vọng của chị không có gì khác là đợc một
chốn yên thân. Cái hy vọng nhỏ bé đó bản thân đã mang tính bi kịch, bởi nó
vốn không có gì gọi là hy vọng. Nhng cái thòng lọng của lẽ giáo phong kiến
đã giết chết hy vọng đó. Chính cía lễ giáo đã đẩy ngời đàn bà khốn khổ kia
không những khi còn sống mà ngay cả khi chết. Gặp Tôi thím Tờng Lâm
ăn mày không xin tiền, cũng không muốn gì cả, chỉ hỏi dứt khoát xem ngời

chết rồi có linh hồn hay không ? Thì ra không phải chỉ đói rét, giá lạnh mới là
nỗi đau dớn của chị mà là nỗi lo sợ bị trừng phạt, bị đày đoạ. chị đã chết rụi đi
giữa tiếng pháo cầu phúc của những nhà giàu sang. Cuộc đời Tờng Lâm là
tiếng kêu thảm thiết đòi quyền sống, quyền làm ngời dới ách áp bức dã man
tàn khốc của giáo lý và chế độ phong kiến.
Bằng ít nét bút mộc mạc, Lỗ Tấn thuật lại một số công việc bình thờng
của chị Tờng Lâm. mỗi việc đủ để nói lên cái hiền lành, trong sạch, cứng cỏi
và chất phác của chị. Nhng tất cả những đức tính tốt đó của chị cũng không đủ
đổi lấy một cuộc sống tối thiểu. đó là tấn bi kịch của chị tờng lâm. nếu nh

Hoàng Thị Tú



21


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

cuộc sống mà chị ao ớc là cái chị không nen ớc hoặc chỉ muốn chờ một dịp
may mắn mà đạt đợc thì sự thất bại của chị có lẽ chỉ là một hài kịch hoặc là
một hài kịch có lẫn nớc mắt. đằng này ao ớc của chị chẳng có gì là cao xa, ảo
tởng. Từ đó Lỗ Tấn chỉ cho mọi ngời thấy rằng: hễ xã hội cũ còn tồn tại một
ngày, một ngày cha thay đổi thì chị Tờng Lâm không tìm đâu thấy tự do.
Nếu số phận chị Tờng Lâm là: muốn làm nô lệ mà không đợc thì số
phận Nhuận Thổ trong Cố hơng có thể nối là tạm đợc làm nô lệ .
Trong ký ức của tác giả Nhuận Thổ hiện lên nh một hiệp sỹ tý hon giữa
đồng ruộng tơi mát với tất cả những đức tính dũng cảm, chân thành và vị tha

của ngời lao động. Nhuận Thổ đợc tác giả miêu tả rất sinh động và rõ nét: vốn
là một cậu bé mặt tròn trịa, màu da nâu, đầu đội chiếc mũ lông nhỏ, cổ deo
vòng bạc sáng óng ánh. Nhng rối mấy chục năm đói kém thuế má, lính, cớp,
quan, cờng hào.. của xã hội cũ đã biến Nhuận Thổ thành một ngời gỗ không
hồn. Nhuận Thổ là một tay sản xuất giỏi nhng vân không đủ ăn lại không
thái bình.. chỗ nào cũng mất tiền, không có luật lệ nhất định. Mùa màng lại
hỏng, trồng trọt đợc cái gì gánh đi bán đều phải nộp mấy lần thuế, lỗ vốn
không bán thì để lũn, để thối . Thế là đủ để ngời đọc thấy đợc cuộc sống của
ngời nông dân bị bòn rút bóc lột ở mọi nơi, mọi lúc, mọi điều kiện có thể bóc
lột đợc.
ở tác phẩm Cố hơng Lỗ Tấn rất tài tình, sâu sắc khi vẽ ra hai cảnh
đối lập nhau, hai hình ảnh trái ngợc nhau rất tàn khốc. Nếu quá khứ đẹp đẽ,
huy hoàng bao nhiêu. Thì thực tế phũ phàng bấy nhiêu. Đó là hai hình ảnh tơng phản đến chua sót và khốc liệt. Chính vì vậy, nó lớn tiếng tố cáo sự áp
bức, điêu độc của lễ giáo PK đối với ngời lao động. Biến ngời lao động thành
những kẻ thảm hại về hình dáng và khuyết tật về tâm hồn.
Trong bài tạp văn Chuyện phiếm cuối xuân Lỗ Tấn lấy việc con tò vò
chích nọc độc vào huyệt thần kinh vận động của con sâu xanh làm cho nó tê
liệt đi, không chết cũng không chống cự đợc, có thể giữ con sâu xanh làm mồi

Hoàng Thị Tú



22


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn


nuôi con. Để ví với cái nọc độc nham hiểm của giai cấp PK. Qua đó tố cáo
giai cấp PK hắn không mong gì hơn là có những ngời nô lệ nhẫn nhục khiểu
nh Nhuận Thổ. Khốn khổ, tê dại, thoả mãn với số kiếp Tạm thời đợc làm nô
lệ .
Nhà văn cũng xót xa khi cảm thấy chế độ PK xây một bức tờng ngăn
cách Ngời với Ngời, phá hoại những tình cảm trong sáng chân thành giữa con
ngời với nhau. Ông hy vọng một ngày kia bức tờng sẽ bị phá bỏ. Làng ông
tràn ngập niềm tin tởng bởi vì : Trên mặt đất làm gì có đờng, ngời ta đi nhiều
thì sẽ thành đờng mà thôi.
Không chỉ có chị Tờng Lâm, anh Nhuận Thổ mà chú AQ ( trong AQ
chính chuyện) cũng hiện lên với một số kiếp bơ vơ, vất vỡng, không nơi nơng
tựa, cuối cùng biến thành mồi ngon cho kẻ áp bức bóc lột.
Qua đó, một mặt ta thấy quả Lỗ Tấn là nhà văn hiểu sâu sắc nỗi đau
khổ của nhân dân lao động. Ông viết với tất cả niềm căm phẫn. Bỡi thế, những
tác phẩm về mặt này mang một nội dung nhân đạo chiến đấu; nó không phải
là một lời cảm thơng, nó là lời buộc tội lễ giáo và chế độ PK đồng thời cũng là
một sự cổ vũ nhiệt tình cho một cuộc sống công bằng hợp lí hơn.
Mặt khác, nhà văn không chỉ dừng lài ở chỗ bắt bệnh mà còn là ngời
bốc thuốc. Chính vì thế ta thấy Lỗ Tấn không chỉ chú trọng vạch ra nổi thấm
khổ của ngời dân lao động bị áp bức, chà đạp. Mà còn đem hết tâm sức để
quan sát tìm kiếm một lối thoát cho xã hội , một con đờng giải phóng cho
nhân dân.
Từ AQ, Nhuận Thổ, chị Tờng Lâm, T Thiền đến Cô ái Lỗ Tấn đã
dành tâm t, tình cảm cho những ngời cùng khổ nông thôn. Ông thơng họ bất
hạnh, giận họ không đấu tranh ( ai kì bất hạnh, nộ kì bất tranh) thơng mà
giận, càng giận mà càng thơng. Đó chính là thái độ căn bản đối với nông dân
của Lỗ Tấn. Một mặt ông miêu miêu tả rất chân thực địa vị bị áp bức, bóc lột
và cảnh ngộ đua khổ bi đát của họ trong cuộc sống. Đối với chế độ tông pháp

Hoàng Thị Tú




23


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

và toàn bộ thợng tầng kiến trúc phong kiến ( lễ giáo, mê tín, t tởng định
mệnh) Thì ông vạch trần đả kích thẳng tay. Mặt khác, ông đã phê phán tính
chất lạc hậu của nông dân một cách rất đau xót. Ca tụng đức tính cần cù chất
phác, thật thà, lơng thiện, thẳng thắn của họ. Đồng thời chỉ cho cách mạng
một vấn đề quan trọng thức tỉnh nông dân, phát động tính cách mạng của nhân
dân nh thế nào ? điều đó đã nêu bật lên những đặc điểm của ngời cách mạng
dân chủ và nỗi lòng của ngời có chủ nghĩa nhân đạo mà Lỗ Tấn là đại diện.
Có một điều chúng ta cần biết rằng viết ra những nhựơc điểm và thói
xấu của họ, ông không nhằm bêu riếu nh một số nhà văn t sản khác cùng thời(
ví dụ Lâm Ngũ Đờng, Hồ Thích...) Mà nhằm hát cho họ nghe bài hát lạc điệu
của chính họ, kêu gọi tự lập tự cờng để tự giải phóng mình.
Vấn đề nông dân và cách mạng nông thôn không phải là chủ đề mới
trong sáng tác của nền văn học Trung Quốc và thế giới Thuỷ hử đã nhiệt
tình ca ngợi cuộc khởi nghĩa qui mô của nhân dân đời Tống. Nhng do hạn chế
của thời đại và giai cấp nên Thi Nại Am cũng cha phê phán, phủ định t tởng
chế độ của toàn bộ xã hội phong kiến. Do đó, có thể nói lần đầu tiên trên thi
đàn văn học Trung Quốc, Lỗ Tấn đã dùng quan điểm dân chủ mới quan sát và
mô tả đời sống vận mệnh của ngời dân bình thờng. Ông am hiểu nông dân, là
ngời quan tâm đến họ nhiều nhất. Tuy rằng ngời nông dân xuất hiện trong tác
phẩm của ông cha phải là ngời anh hùng mới. Song có thể nói vận mệnh và

tiền đồ của họ đã trở thành một nội dung cơ bản nhất trong tác phẩm của ông.
Hơn nữa, nếu các nhà văn trớc kia chỉ đồng tình với nông dân. Thì Lỗ Tấn đối
với họ không chỉ thơng vì khổ mà còn giận vì cam tâm chịu khổ. Ông
không chỉ giậm sũng mà còn vạch rõ những vết thơng tinh thần của họ, mong
họ chú ý chạy chữa. Ông có khát vọng cháy bỏng làm thế nào để phát
động tính cách mạng của nhân dân, nâng cao giác ngộ dân chủ cho họ.
Lỗ Tấn đã vợt L.TônXtôi. Ngời đại biểu cho t tởng và tâm hồn của
hàng triệu nhân Nga trong thời kỳ cách mạng t sản. ở chỗ ông không đồng

Hoàng Thị Tú



24


Luận văn tốt nghiệp

Đặc điểm truyện ngắn Lỗ Tấn

tình với nhân dân theo triết lý không nên dùng vũ lực để chống lại cừơng
bạo-M.Gorki trong những sáng tác của mình đã phát hiện ra tâm lý và thế giớ
bên trong của những hạng ngời dới đáy nhng điều kiện lúc bấy giờ cũng cha Nộ kỳ bất tranh để thức tỉnh, giác ngộ họ nh Lỗ Tấn.
Lỗ Tấn miêu tả địa vị xã hội bị áp bức của nhân dân lao động và đã
phản ánh nguyện vọng cách mạng dân chủ của họ, trong tác phẩm của ông
điều đó cũng có nghĩa là phản ánh yêu cầu của lịch sử cách mạng Trung
Quốc.
1.3. Phê phán cuộc cách mạng Tân Hợi (1911).
Qua ngòi bút tinh tế, góc cạnh. Với tấm lòng nhân đạo hiểu sâu sắc nỗi
đau khổ của quần chúng nhân dân. Lỗ Tấn đã chỉ ra đợc kẻ thù của nhân dân

lao động rất lớn mạnh, rất nham hiểm. đó không phải là kẻ thù cá biệt mà là
một chế độ chính trị có mấy ngàn năm lịch sử. Nó đã cắm rễ sâu chắc trên
mảnh đất Trung Hoa. Còn nhân dân , nhất là nhân dân lao động thì ngợc lại số
đông vẫn mê muội, Vẫn coi sự thống trị của bọn chúng là đơng nhiên, là
không thể khác đợc. Và do đó chính là cái trụ cột vững chắc chống đỡ cho xã
hội PK trong đó có họ. Bởi thế, muốn giải phóng nông dân phải có một lực l ợng chính trị tiến bộ và đờng lối đúng đắn. Lực lợng đó là ai ? Đó là vấn đề
nung nấu tâm can của nhà yêu nớc của Lỗ Tấn cũng nh đã từng thu hút sự chú
ý d luận của một thời.
Trong lịch sử Trung Quốc, đây là cuộc cách mạng duy nhất mang đầy
đủ tính chất cách mạng t sản dân chủ. Bởi thế, chỉ rõ sự thất bợi tất yếu của nó
là sự phủ nhận quyền lãnh đạo của giai cấp t sản, làm tiêu tan ảo tởng của một
số ngời đối với giai cấp t sản và trên thực tế Lỗ Tấn đã chỉ rõ sau cuộc cách
mạng xã hội không có gì thay đổi : Xã hội Trung Quốc vẫn rối ren, thối nát,
đời sống nhân dân cực khổ, mâu thuẩn xã hội gay gắt, lực lợng phong kiếnphản cách mạng cha bị đả kích đến cùng. Đã vậy cuộc cách mạng lại còn tạo
cơ hội cho một số mầm mống phản động khác ngóc đầu dậy. Xã hội rối ren lại

Hoàng Thị Tú



25