ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ

Ths Vũ Thị Thúy


I. KHÁI NIỆM CỦA ĐẠO LUẬT
HÌNH SỰ

1.

Định nghĩa

2.

Các đặc điểm của ĐLHS

3.

Ý nghĩa


1. Định nghĩa
Đạo luật hình sự là văn bản pháp luật do cơ quan
quyền lực Nhà nước cao nhất (là Quốc hội) ban
hành, quy định về tội phạm, hình phạt cũng như
các chế định khác liên quan đến việc xác định tội
phạm và hình phạt, đồng thời quy định nhiệm vụ
và những nguyên tắc chung của luật hình sự Việt
Nam.

2. Các đặc điểm của đạo luật hình sự
* Về nội dung:
- Phần chung:
- Phần các tội phạm:
* Về hình thức:
- Bộ luật hình sự hồn chỉnh
- Văn bản luật đơn hành về tội phạm trong lĩnh
vực nhất định
* Thủ tục ban hành đạo luật hình sự:
* Giá trị pháp lý:


3. Ý nghĩa:






ĐLHS thể hiện tập trung chính sách hình sự của
Nhà nước trong đấu tranh phòng chống tội phạm.
ĐLHS thể hiện rõ bản chất của chế độ xã hội và
những khía cạnh đạo đức của xã hội đó
ĐLHS là công cụ pháp lý quan trọng trong việc
bảo vệ chế độ xã hội, bảo vệ Nhà nước, công dân;
xây dựng ý thức pháp luật.


II. Cấu tạo của đạo luật hình sự


1. Cấu tạo của BLHS
2. Cấu tạo của QPPL HS


III. HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ

Hiệu lực của đạo luật hình sự là phạm vi áp dụng
BLHS trong một không gian xác định vụ án thời
gian nhất định.
1.

Hiệu lực theo không gian

1.

Hiệu lực theo thời gian


1. Hiệu lực theo không gian

a.

b.

Hiệu lực của đạo luật hình sự đối với hành vi
phạm tội thực hiện trên lãnh thổ Việt Nam
(Điều 5)
Hiệu lực của đạo luật hình sự đối với hành vi
phạm tội thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam
(Điều 6)



a. Hiệu lực của đạo luật hình sự đối với hành vi
phạm tội trên lãnh thổ Việt Nam (Điều 5)

Điều 5 BLHS: “BLHS được áp dụng đối với mọi
hành vi phạm tội thực hiện trên lãnh thổ nước
CHXHCN Việt Nam”.


* Lãnh thổ Việt Nam bao gồm:
- Vùng đất:
- Vùng nước:
+ Vùng nước nội địa:
+ Vùng nước biên giới:
+ Vùng nước nội thủy:
+ Vùng nước lãnh hải:
- Vùng trời:
- Lòng đất:
- Lãnh thổ quốc gia di động:
+ Tàu, máy bay quân sự
+ Tàu biển, máy bay dân sự mang cờ Việt Nam đang đi trên hải phận quốc tế, không
phận quốc tế.
+ Tàu biển, máy bay dân sự mang cờ Việt Nam đang đậu, bơi trên hải phận Việt Nam
hoặc đậu, bay trên không phận Việt Nam.


* Hành vi phạm tội được coi là thực hiện trên
lãnh thổ Việt Nam


Bắt đầu

Diễn ra

Kết thúc

Việt Nam

Việt Nam

Việt Nam

Việt Nam

Nước ngoài

Nước ngoài

Nước ngoài

Việt Nam

Nước ngoài

Nước ngoài

Nước ngoài

Việt Nam



Trắc nghiệm:

4. Một tội phạm chỉ được coi là thực hiện tại Việt
Nam nếu TP đó bắt đầu và kết thúc trên lãnh thổ
Việt Nam


* Ngoại lệ của nguyên tắc lãnh thổ
“Đối với người nước ngoài phạm tội trên lãnh thổ
nước CHXHCN Việt Nam thuộc đối tượng được
hưởng các quyền miễn trừ ngoại giao hoặc quyền
ưu đài và miễn trừ về lãnh sự theo pháp luật Việt
Nam, theo các điều ước quốc tế mà nước
CHXHCN Việt Nam ký kết hoặc tham gia hoặc
theo tập quán quốc tế, thì vấn đề TNHS của họ
được giải quyết bằng con đường ngoại giao”.


Bài tập 4.




A 30 tuổi, quốc tịch Lào. Tại sân bay Tân Sơn Nhất của Việt
Nam, A bị phát hiện mang 50.000 USD trái phép sang Lào.
Qua thẩm vấn tại cơ quan điều tra, A khai nhận trước đó 3
tháng A đã bán hêrôin cho B là công dân Việt Nam và cho
nợ 50.000 USD hẹn một tháng sau sẽ trả lại. Việc mua bán
được thực hiện tại Lào. Quá hẹn không thấy B đem tiền đến

trả nên A đã qua Việt Nam để đòi nợ. Trên đường mang tiền
thu nợ từ B là 50.000 USD, A đã bị Hải quan Việt Nam phát
hiện.
Hãy xác định Bộ luật hình sự Việt Nam có hiệu lực áp dụng
đối với hành vi của A không? Tại sao?


Bài tập 5.
A là người Trung Quốc thường xuyên sang Việt Nam móc nối với 1 số
người Việt Nam để đưa phụ nữ Việt Nam qua Trung Quốc bán cho
người Trung Quốc lấy làm vợ. A hứa với những người Việt Nam có nhu
cầu kiếm việc rằng qua Trung Quốc có nhiều việc làm kiếm ra tiền. A
đã đưa được một số cô gái người Việt Nam để bán cho người Trung
Quốc. A cùng B và C đều là người Trung Quốc hãm hiếp, rồi sau đó
mới bán cho một người Trung Quốc làm vợ.
Hãy xác định:
Bộ luật hình sự Việt Nam có hiệu lực áp dụng đối với những hành vi phạm
tội nào?


Tội buôn bán phụ nữ (Điều 119 BLHS).



Tội hiếp dâm (Điều 111 BLHS).

Ai phải chịu trách nhiệm hình sự theo LHS Việt Nam.


Bài tập 6

A (25 tuổi) là công dân Việt Nam đã phạm tội giết người tại
Trung Quốc, bị Tòa án nước sở tại xử phạt 10 năm tù.
Sau khi mãn hạn tù, A về Việt Nam.
Anh (chị) hãy lựa chọn một trong 3 phương án sau đây để
giải quyết trường hợp của A và giải thích rõ lý do:
a. Khi về Việt Nam, A khơng phải chịu trách nhiệm hình sự
theo Bộ luật hình sự Việt Nam.
b. Khi về Việt Nam, A vẫn phải chịu thêm trách nhiệm hình
sự theo Bộ luật hình sự Việt Nam.
c. Theo Luật hình sự Việt Nam, A vẫn có thể phải chịu trách
nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự Việt Nam, nhưng cơ
quan tiến hành tố tụng có thể xem xét cụ thể mà khơng
buộc A chịu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự
Việt Nam nữa.


b. Hiệu lực của đạo luật hình sự đối với hành vi
phạm tội ngoài lãnh thổ Việt Nam

- Hành vi phạm tội thực hiện ngoài lãnh thổ Việt
Nam:
- Căn cứ pháp lý: Điều 6 BLHS


Các trường hợp phạm tội ở ngoài lành thổ
VN vẫn phải chịu TNHS theo BLHS VN:

Công dân Việt Nam:
 Người khơng quốc tịch thường
trú tại Việt Nam:

 Người nước ngồi:



Nhận định:

BLHS Việt Nam khơng có hiệu lực áp dụng đối
với hành vi phạm tội của người nước ngoài được
thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam.


2. Hiệu lực của đạo luật hình sự Việt Nam
theo thời gian
-

Hiệu lực của đạo luật hình sự theo thời gian là
hiệu lực của đạo luật hình sự được áp dụng đối
với hành vi phạm tội thực hiện trong thời gian
đạo luật đó đang có hiệu lực thi hành.

-

Khoản 1 Điều 7 BLHS quy định: “Điều luật được
áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật
đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành
vi phạm tội được thực hiện”.


* Điều luật đang có hiệu lực thi hành:
Điều luật đang có hiệu lực thi hành là điều luật

đã phát sinh hiệu lực và chưa bị mất hiệu lực.


- Thời điểm phát sinh hiệu lực của đạo luật hình
sư:



- Thời điểm mất hiệu lực của đạo luật hình sự:


* Thời điểm hành vi phạm tội được thực hiện:



Là thời điểm thực hiện hành vi PT (dưới dạng
hành động hoặc không hành động PT), mà không
nhất thiết hậu quả của hành vi đó đã xảy ra hay
chưa.



Thực hiện TP được hiểu ở tất cả các giai đoạn
chuẩn bị PT, PT chưa đạt, TP hoàn thành.



Thời điểm muộn nhất để xác định thời điểm
“hành vi PT được thực hiện” là khi hành vi PT
kết thúc.



a. Nguyên tắc bất hồi tố của luật hình sự
(khoản 1, 2 Điều 7)

-

Đạo luật hình sự chỉ được áp dụng đối với hành vi
được thực hiện trong khoảng thời gian đạo luật ấy
đã phát sinh hiệu lực đến trước khi nó mất hiệu
lực.

- Căn cứ pháp lý: Khoản 1, 2 Điều 7 BLHS


* Những thường hợp BLHS quy định không được
áp dụng hiệu lực hồi tố:





Điều luật quy định một tội phạm mới:
Điều luật quy định hình phạt nặng hơn:
Điều luật hạn chế phạm vi áp dụng:
Án treo
 Miễn TNHS
 Miễn hình phạt
 Giảm hình phạt
 Xố án tích





Các quy định khác khơng có lợi cho người phạm
tội


b. Hiệu lực hồi tố của luật hình sự


Định nghĩa: Hiệu lực hồi tố của đạo luật hình sự
là hiệu lực của đạo luật hình sự được áp dụng đối
với những hành vi phạm tội đã thực hiện trước
khi nó có hiệu lực thi hành.



Căn cứ pháp lý: Khoản 3 Điều 7 BLHS