Bộ giáo dục và đào tạo
Trờng đại học s phạm

Sử dụng câu hỏi kết thúc mở nhằm
phát triển t duy cho học sinh
có năng khiếu toán học
đề cơng luận văn thạc sỹ
Chuyên ngành:

Ngời hớng dẫn

Ngời thực hiện


LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nền giáo dục nước ta có 3 mục tiêu lớn: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực
và bồi dưỡng nhân tài. Trong sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công
nghệ hiện nay, nhu cầu xã hội về nguồn nhân lực sáng tạo là gia tăng nên
mục tiêu bồi dưỡng nhân tài rất được chú ý.
Đã từ lâu khi nói đến học, mọi người cho là học để có kiến thức mà ít ai
nghĩ đến học tư duy và phát triển nhân cách. UNESCO trước đây đã nói
“học để biết” tức là để có kiến thức, nay điều chỉnh lại thành “học để học
cách học” và “học để sáng tạo”.
Quan điểm chung về đổi mới phương pháp dạy học môn toán hiện nay ở
trường trung học phổ thông là phải tổ chức cho học sinh (HS) được học
tập trong hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và
sáng tạo. Nhiệm vụ của người giáo viên (GV) là mở rộng trí tuệ của học
sinh chứ không phải làm đầy trí tuệ các em bằng cách truyền thụ các tri
thức đã có

Ý nghĩa của việc học không chỉ là tiếp nhận thông tin mà phải bao gồm
sự suy xét, phê phán có ý thức và việc học phải được thực hiện chính bởi
học sinh. Học sinh phải tự mình tích cực kiến tạo tri thức toán học cho
mình, tham gia vào các quá trình: nghi vấn, thảo luận, giải thích, bác bỏ...
qua đó phát triển tư duy của bản thân.
Điều quan trọng trong giáo dục toán là nâng cao tư duy của học sinh. Đặc
biệt là đối với các em có năng khiếu toán học thì yêu cầu đó lại càng đặt ra
ở mức độ cao hơn. Ở nước ta những học sinh trung học phổ thông (THPT)
có năng khiếu toán được tuyển chọn vào các lớp chuyên toán trong các
trường chuyên. Nhiệm vụ của hệ thống trường chuyên là phát hiện và bồi
dưỡng các HS có năng khiếu, tuy nhiên hiện nay trước áp lực đạt giải ở
các kỳ thi học sinh giỏi nên ở một số lớp chuyên toán, GV chỉ lo cung cấp
nhiều bài toán khó cùng với lời giải, nặng về nhồi nhét kiến thức, HS
không chủ động trong học tập, ít có cơ hội để phát triển tư duy linh hoạt,
sáng tạo.


Như vậy việc dạy toán của chúng ta hiện tại chú trọng nhiều đến kiến
thức, ít quan tâm đến phát triển tư duy cho HS. Một trong những công cụ
để giúp các em có năng khiếu toán học phát triển tốt các năng lực của bản
thân là sử dụng câu hỏi kết thúc mở.
Những câu hỏi kết thúc mở đòi hỏi học sinh phải giải thích tư duy của
mình, tạo cơ hội cho em bày tỏ sự hiểu biết của mình về toán học, cho
phép nhiều câu trả lời đúng và khuyến khích nhiều cách suy nghĩ khác
nhau, cho phép các em có những lời giải mới lạ, đặc biệt, sáng tạo theo
các cách rất riêng của bản thân. Qua đó giúp học sinh phát triển khả năng
tư duy toán học của chính mình, làm cho các em trở nên năng động, sáng
tạo, biết tự suy nghĩ để giải quyết các vấn đề mà các em gặp trong quá
trình học và trong cuộc sống.
Do đó để phát triển năng lực tư duy cho học sinh có năng khiếu toán học thì

việc sử dụng câu hỏi kết thúc mở trong quá trình dạy học là rất cần thiết.
Hầu như chưa có nghiên cứu nào trong giáo dục toán ở nước ta đề cập đến
vấn đề này. Chính vì vậy mà chúng tôi chọn đề tài: “Sử dụng câu hỏi kết
thúc mở nhằm phát triển tư duy của học sinh có năng khiếu toán học”


MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu việc sử dụng các câu hỏi kết thúc mở
vào việc phát triển tư duy cho HS có năng khiếu
toán học, đặc biệt là tư duy phê phán, tư duy sáng
tạo và tư duy giải quyết vấn đề cho các em


CÁC CÂU HỎI NGHIÊN CỨU


Những công cụ nào sử dụng trong dạy học để phát triển
tư duy cho học sinh có năng khiếu toán học?



Sử dụng câu hỏi kết thúc mở vào dạy học toán sẽ có
hiệu quả như thế nào?





Vai trò của câu hỏi kết thúc mở đối với việc phát triển
tư duy của học sinh có năng khiếu toán học?

Sử dụng câu hỏi kết thúc mở trong dạy học như thế nào
để có thể phát triển khả năng tư duy của học sinh có
năng khiếu toán?


PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu lý luận: nghiên cứu các tài liệu về quan điểm kiến tạo,
khảo sát toán, giải quyết vấn đề, câu hỏi kết thúc mở, tư duy toán
học, đặc điểm của học sinh năng khiếu toán
Nghiên cứu thực tiễn: tìm hiểu một số thông tin về việc phát triển
tư duy cho HS có năng khiếu toán ở các nước và ở nước ta, về việc
sử dụng câu hỏi kết thúc mở.

Thu thập dữ liệu: Quan sát trong quá trình các em học, phân tích các
bài kiểm tra, các phiếu hỏi, phỏng vấn học sinh.


DỰ KIẾN CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN

Chương 1: Mở đầu
1.1. Lời giới thiệu
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Các câu hỏi nghiên cứu
1.4. Định nghĩa các thuật ngữ
1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu
1.6. Cấu trúc của luận văn


Chương 2. Những kết quả nghiên cứu liên quan
2.1. Nền tảng lịch sử và các nghiên cứu có liên quan

2.1.1. Một số quan điểm về HS có năng khiếu toán trên thế giới
2.1.2. Thực trạng phát hiện và bồi dưỡng HS có năng khiếu toán ở
nước ta
2.1.3. Việc sử dụng câu hỏi kết thúc mở vào dạy học
2.2. Nền tảng lí thuyết
2.2.1. Quan điểm kiến tạo trong dạy học
2.2.2. Khảo sát toán
2.2.3. Giải quyết vấn đề
2.2.4. Câu hỏi kết thúc mở
2.2.5. Tư duy toán học của HS có năng khiếu


Chương 3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Thiết kế nghiên cứu
3.2. Đối tượng tham gia
3.3. Công cụ nghiên cứu
3.4. Quy trình thu thập và phân tích dữ liệu
3.5. Các hạn chế


Chương 4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Đề xuất các phương pháp dạy học nhằm phát triển tư duy cho HS có
năng khiếu toán
4.1.1. Khảo sát toán có sử dụng câu hỏi kết thúc mở
4.1.2. Giải quyết vấn đề
4.1.3. Đề tài nghiên cứu của học sinh
4.2. Vai trò câu hỏi kết thúc mở trong phát triển tư duy cho HS có năng
khiếu toán
4.3. Thiết kế các bài học và bài kiểm tra có sử dụng câu hỏi kết thúc mở
4.4. Các kết quả thực nghiệm



Chương 5. Kết luận, lí giải và áp dụng
5.1. Về mặt lý thuyết
5.2. Về mặt thực tiễn
5.3. Kiến nghị và hướng mở rộng của đề tài


3. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt:
1. Trần Vui (2006), Những xu hướng mới trong dạy học toán, Bài giảng cho
học viên Cao học, ĐHSP-ĐH Huế.
2. Bùi Văn Nghị (2007), Rèn luyện và phát triển tư duy cho học sinh qua
dạy học môn toán, Bài giảng cho học viên Cao học, ĐHSP-ĐH Huế.
3. Nguyễn Hữu Điển (2003), Sáng tạo trong giải toán phổ thông, NXBGD.
4. Các tạp chí Toán học và tuổi trẻ.
5. Luật giáo dục 2005.
6. Quy chế trường THPT chuyên kèm theo quyết định số 05/2002/QĐBGD&ĐT ngày 11/03/2002.
Tiếng Anh:
7. Becker, J.P.& Shimada (1997), The Open-Ended Approach: A new
Proposal for Teaching Mathematics, Reston, VA, NCTM.
8. David Tall (1991), Advanced Mathematical Thinking, Mathematics
Education Library, Kluwer Academic Publishers.
9. Peggy A. House (1991), Providing Opportunities for the Mathematically
Gifted, K-12, National Council of Teachers of Mathematics.


10. Alfred S. Posamentier, Herbert A. Hauptman (2001), 101 Great Ideas
for Introducing Key Concepts in Mathematics, Corwin Press, INC.
11. The Pennsylvania System of School Assessment (1998), Mathematics

Assessment handbook (1998), PDE, Harrisburg, PA.
12. National Council of Teachers of Mathematics (2000), Principles and
Standards in Mathematics, Reston, VA, NCTM.
13. Maitree Inprasitha (2004), Open-ended Approach and Teacher
Education, pages 99-107, Khon Kaen University, Thailand.
14. Viktor Freiman, Bharath Sriraman (2007), Does Mathematics Gifted
Education need a working philosophy of Creativity?, Mediterranean
Journal for Research in Mathematics Education.
15. Kyung Hwa Lee (2005), Mathematically Gifted Students’ Geometrical
Reasoning and Informal Proof, pages 241-248, PME 29
16. Wendy Sanchez and Nicole Ice (2004), Open-Ended Items Better Reveal
Students’ Mathematical Thinking,
/>17. Thomas J. Cooney,Wendy B. Sanchez, Keith Leatham, Denise S.
Mewborn, Open-Ended Assessment in Math, a searchable collection of
450+questions, />

Bộ giáo dục và đào tạo
đại học huế
Trờng đại học s phạm

Sử dụng câu hỏi kết thúc mở nhằm
phát triển t duy cho học sinh
có năng khiếu toán học
đề cơng luận văn thạc sỹ
Chuyên ngành: LL&PP DH Toán

Ngời hớng dẫn

Ngời thực hiện


PGS.TS. Trần vui

Lê Thị mai hoa