LỜI NÓI ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Kể từ khi dầu mỏ được tìm thấy trên trái đất, một kỷ nguyên mới cho ngành
năng lượng đã thực sự bắt đầu. Dầu mỏ, cùng với các sản phẩm dầu mỏ-trong đó có
xăng dầu trở thành năng lượng không thể thiếu đối với loài người. Thị trường dầu mỏ
thế giới liên tục biến động và ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả các sản phẩm dầu mỏ.
Nhu cầu dầu mỏ liên tục gia tăng ở các quốc gia trong khi nguồn cung dầu mỏ có hạn
đã làm cho thị trường dầu mỏ liên tục căng thẳng trong những năm gần đây.
Một trong những sản phẩm dầu mỏ thiết yếu đối với đời sống là xăng dầu. Xăng
dầu là nhiên liệu cần thiết cho tất cả các loại phương tiện hiện đại, giúp con người
thuận tiện trong lưu thông, đi lại. Chúng cũng là nhiên liệu dùng cho máy móc trong
sản xuất, gián tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Vì vậy, xăng dầu có ý nghĩa rất
quan trọng trong đời sống dân sinh, sản xuất và thương mại.
Cùng với nhịp độ phát triển kinh tế không ngừng, nhu cầu sử dụng năng lượng
của con người tăng mạnh. Những tác động của cung-cầu và một số nhân tố khách quan
khác khiến giá dầu thô trên thế giới liên tục tăng mạnh, kéo giá xăng dầu thế giới tăng
cao. Trong khi đó, cho đến khi nhà máy lọc dầu Dung Quất đi vào hoạt động vào tháng
02/2009, Việt Nam nhập khẩu 100% xăng dầu nên trực tiếp chịu ảnh hưởng của biến
động giá xăng dầu thế giới. Trong những năm gần đây đặc biệt là giai đoạn 2012-2014,
giá cả xăng dầu trong nước luôn trong tình trạng bất ổn và khó dự đoán, gây ảnh hưởng
không nhỏ tới sản xuất và tiêu dùng nói riêng và nền kinh tế nói chung. Do đó, vấn đề
đặt ra là cần tìm ra những nguyên nhân gây biến động giá từ đó rút ra các giải pháp cần
thiết nhằm ổn định thị trường xăng dầu nội địa.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nêu trên, nhóm đã chọn vấn đề: “Ảnh hưởng của
biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu tiểu luận
môn Kinh tế vĩ mô.
i


2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu những nét khái quát chung về mặt hàng xăng dầu và thị trường xăng

dầu Việt nam để có cái nhìn tổng quan nhất.
Phân tích nghiên cứu biến động của giá cả mặt hàng xăng dầu trên thị trường
Việt Nam và đặc biệt đi sâu tìm hiểu những tác động của nó tới nền kinh tế nói riêng và
toàn bộ đời sống xã hội nói chung trong giai đoạn 2012- 2014. Từ đó chúng ta có cái
nhìn tổng quát nhất nhằm đưa ra được những nguyên nhân chính gây nên tình trạng giá
cả tăng giảm thất thường nêu trên.
Tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm hạn chế những tác động tiêu cực của biến
động giá xăng dầu đối với nền kinh tế, đồng thời đưa ra những giải pháp nhằm điều tiết
giá cả trong thời gian tới.
3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu của khoá luận chủ yếu là phương pháp phân tích-tổng
hợp, phương pháp thống kê, phương pháp hệ thống hoá tài liệu, phương pháp so
sánh… Các số liệu được sử dụng trong khoá luận được thống kê từ nhiều nguồn tài
liệu: các loại văn bản của Bộ Tài Chính, trang web, các phương tiện thông tin đại
chúng … Ngoài ra những số liệu còn có sẵn tác giả tự tổng hợp thành các bản thống kê,
biểu đồ so sánh, hệ thống nhằm cụ thể hóa nội dung cần phân tích.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Mặt hàng xăng dầu và thị trường xăng dầu nội địa; diễn
biến giá cả xăng dầu trên thị trường; các chính sách của nhà nước có liên quan tới quản
lý giá cả xăng dầu.
Phạm vi nghiên cứu: giá xăng dầu thế giới và Việt Nam giai đoạn 2012-2014.
5. Kết cấu đề tài
Chương 1. Một số vấn đề về xăng dầu và mô hình tổng cung tổng cầu.

ii


Chương 2. Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu tới nền kinh tế Việt Nam giai
đoạn 2012-2014.
Chương 3. Một số giải pháp nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước trong thời

gian tới.

iii


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU.............................................................................................................iii
MỤC LỤC....................................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.........................................................................................viii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................ix
CHƯƠNG 1: Một số vấn đề về xăng dầu và mô hình tổng cung tổng cầu...............1
1.1. Tổng quan về xăng dầu..........................................................................................1
1.1.1. Dầu mỏ...........................................................................................................1
1.1.2. Xăng dầu và các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ..........................................1
1.2. Vai trò của xăng dầu trong nền kinh tế và xã hội................................................2
1.3. Mô hình tổng cung tổng cầu phân tích kinh tế vĩ mô..........................................3
CHƯƠNG 2: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu tới nền kinh tế Việt Nam
giai đoạn 2012-2014......................................................................................................6
2.1. Thị trường dầu thô thế giới...................................................................................6
2.1.1. Diễn biến........................................................................................................6
2.1.1.1. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2012....................................................6
2.1.1.2. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2013....................................................8
2.1.1.3. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2014..................................................10
2.1.2. Nguyên nhân................................................................................................11
2.2. Thị trường xăng dầu Việt Nam...........................................................................11
2.1.1. Diễn biến......................................................................................................11
2.1.2. Cơ chế chính sách điều hành thị trường xăng dầu Việt Nam giai đoạn
2012-2014.....................................................................................................................14
2.3. Ảnh hưởng của giá xăng dầu tới nền kinh tế Việt Nam giai đoạn 2012-2014..18
2.2.1. Ảnh hưởng tới lạm phát..............................................................................18

2.2.2. Ảnh hưởng tới thu ngân sách nhà nước.....................................................25
2.2.3. Ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế Việt Nam...........................................31
iv


CHƯƠNG 3: Một số giải pháp nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước trong thời
gian tới.........................................................................................................................34
3.1. Sự cần thiết của việc bình ổn giá xăng dầu trong nước.....................................34
3.2. Một số giải pháp nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước................................35
3.2.1. Xây dựng các nhà máy lọc hóa dầu, giảm bớt nhập khẩu xăng dầu.......35
3.2.2. Sử dụng tiết kiệm xăng dầu hiện có đồng thời khai thác những nguồn
năng lượng mới thay thế.............................................................................................36
3.2.2.1. Sử dụng tiết kiệm lượng xăng dầu hiện có........................................36
3.2.2.2. Bảo đảm đầy đủ nguồn dự trữ xăng dầu trong nước.......................36
3.2.2.3. Tìm kiếm những nguồn năng lượng thay thế....................................37
3.2.3. Hoàn thiện hệ thống chính sách quản lý vĩ mô của Nhà nước.................37
3.2.3.1. Chính sách tài khóa - tiền tệ...............................................................38
3.2.3.2. Hoàn thiện chính sách thuế................................................................38
3.2.3.3. Quản lý tốt chính sách giá..................................................................39
3.2.3.4. Quản lý hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu xăng dầu...................41
3.2.3.5. Quản lý gián tiếp doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.....................41
3.2.4. Mở rộng và phát triển thị trường kinh doanh xăng dầu trong nước.......43
3.2.4.1. Phòng ngừa rủi ro trong hoạt động kinh doanh xăng dầu...............43
3.2.4.2. Xây dựng môi trường tự do cạnh tranh cho thị trường xăng dầu
trong nước...................................................................................................................44
KẾT LUẬN.................................................................................................................46
PHỤ LỤC....................................................................................................................48
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................56

DANH MỤC CÁC BẢNG

v


Bảng 2.1. Tình hình xuất nhập khẩu xăng dầu của Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.1. Giá dầu thô thế giới năm 2012
Biểu đồ 2.2. Giá dầu thô thế giới năm 2013
Biểu đồ 2.3. Giá dầu thô thế giới năm 2014
Biểu đồ 2.4. Diễn biến giá xăng dầu Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.5. Biến động giá xăng dầu và CPI Việt Nam năm 2012
Biểu đồ 2.6. Biến động giá xăng dầu và CPI Việt Nam năm 2013
Biểu đồ 2.7. Biến động giá xăng dầu và CPI Việt Nam năm 2014
Biểu đồ 2.8. Chỉ số CPI của Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.9. Tình hình tổng thu ngân sách Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.10. Cơ cấu nguồn thu ngân sách Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.11. Tỷ trọng nguồn thu từ dầu thô trong tổng thu NSNN giai đoạn 20122014
Biểu đồ 2.12. Tình hình xuất khẩu dầu thô Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Biểu đồ 2.13. Tăng trưởng GDP Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Hình 1.1. Thay đổi tổng cung khi giá dầu tăng
Sơ đồ 1.1. Tác động của tăng giá xăng dầu

vi


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CPI (Consumer Price Index)

: Chỉ số giá tiêu dung

GDP (Gross Domestic Product)


: Tổng sản phẩm quốc nội

DN

: Doanh nghiệp

IEA (International Energy Agency)

: Tổ chức năng lượng quốc tế

EU (European Union)

: Liên minh Châu Âu

BOG

: Quỹ bình ổn giá xăng dầu

ADB (The Asian Development Bank): Ngân hàng Phát triển Châu Á

vii


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Chương 1. Một số vấn đề về xăng dầu và mô hình tổng cung tổng cầu
1.1. Tổng quan về xăng dầu
1.1.1. Dầu mỏ
Năm 1859, dòng chất lỏng màu đen lần đầu tiên được khai thác ở Hoa Kỳ, từ
chất lỏng kỳ diệu này, người ta đã điều chế ta hàng loạt các sản phẩm phục vụ cho mọi

mặt của đời sống kinh tế xã hội, đặc biệt trong ngành công nghiệp năng lượng. Chất
lỏng này được gọi là dầu mỏ.
Từ khi dầu mỏ được phát hiện và đưa vào khai thác, lần đầu tiên, dầu mỏ đã
được loài người sử dụng làm nhiên liệu chiếu sáng và làm thuốc chữa bệnh ngoài da,
dần dần theo sự phát triển của kinh tế kỹ thuật cùng với sự hiểu biết ngày càng đầy đủ
hơn về dầu mỏ mà dầu thô đã được sử dụng làm nhiên liệu sản xuất điện, làm nhiên
liệu cho tất cả các phương tiện giao thông vận tải, hơn nữa còn được sử dụng trong
công nghiệp hóa học để sản xuất ra chất dẻo (plastic) và sản xuất ra trên 2.000 sản
phẩm thông dụng khác, vì thế mà dầu mỏ dược gọi là “ vàng đen”.
1.1.2. Xăng dầu và các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ
Xăng dầu là một trong những sản phẩm được chế biến từ dầu mỏ. Từ khi được
phát hiện đến nay, xăng dầu vẫn giữ vị trí độc tôn trong các nguồn năng lượng trên thế
giới. Ngày nay, gần như toàn bộ các phương tiện giao thông vận tải, máy móc công
nghiệp đều sử dụng nhiên liệu xăng dầu. Hiện nay có rất nhiều loại năng lượng khác
nhau được ứng dụng như điện, gió, hạt nhân,…nhưng chưa có loại nào đủ khả năng
thay thế cho xăng dầu.
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại xăng như A92, A95, A97, A98 … được
phân loại dựa trên chỉ số octan (2 số cuối trong tên của từng loại xăng ám chỉ tỷ lệ
octan trong loại xăng đó), chỉ số octan càng cao thì chất lượng xăng càng tốt. Mỗi loại
động cơ thích hợp với một hoặc một số loại xăng nhất định. Xăng được dùng trong các
loại động cơ đốt như xe máy, ô tô, máy phát điện…
Bên cạnh xăng, dầu cũng có nhiều loại như dầu DO (diezen), dầu KO (dầu hỏa)
và FO (dầu mazut hay dầu cạn). Dầu DO dùng chạy các loại động cơ có công suất lớn,
Trang 1


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

tốc độ chậm, các loại máy móc công nghiệp. Dầu KO có độ nhớt ít hơn dầu DO, cháy
sáng và tỏa nhiệt hơn, dùng làm chất đốt, làm dung môi cho các ngành công nghiệp.

Dầu FO màu đen, quánh, độ nhớt cao, dùng làm nhiên liệu cho các loại động cơ công
suất lớn, các loại lò công nghiệp…
Ngoài ra còn có các loại sản phẩm khác từ dầu mỏ như dầu nhờn dùng để bôi
trơn máy móc, làm sạch, chống ăn mòn kim loại…; khí đốt – một dạng nhiên liệu ở thể
khí dùng rộng rãi trong các gia đình để nấu ăn, sưởi ấm, hàn cắt…
1.2. Vai trò của xăng dầu trong nền kinh tế và xã hội
Tất cả các nền kinh tế đều có liên quan đến xăng dầu. Từ công nghiệp, nông
nghiệp, giao thông vận tải, sinh hoạt dân cư,… đều cần đến nhiên liệu xăng dầu và các
chế phẩm khác từ dầu mỏ. Xăng dầu cung cấp năng lượng cho các hoạt động sản xuất,
kinh doanh, dân sinh, an ninh quốc phòng, là nhân tố quan trọng trong việc thúc đẩy
phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia
Các quốc gia trên thế giới đều có nhu cầu tiêu thụ xăng dầu rất lớn, lượng tiêu
thụ bình quân đầu người cao thuộc các nước có nền kinh tế phát triển. Nguyên nhân do
kinh tế càng phát triển, các lĩnh vực sản xuất , vận tải, công nghiệp… càng cần tiêu thụ
nhiều. Hơn nữa, mức sống của người dân cao làm tăng nhu cầu sử dụng các trang thiết
bị hiện đại sử dụng năng lượng hoặc các phương tiện giao thông cho hoạt động đi lại,
du lịch…
Có thể nói xăng dầu như huyết mạch của nền kinh tế. Khi sự lưu thông huyết
mạch này bị tắc nghẽn hoặc thay đổi bất thường thì chắc chắn các bộ phận khác của
nền kinh tế vì thế mà bất ổn theo. Mỗi quốc gia được đảm bảo an ninh xăng dầu sẽ là
một quốc gia có sức mạnh kinh tế.
Ngoài ý nghĩa kinh tế, xăng dầu nói riêng và dầu mỏ nói chung còn mang một ý
nghĩa quốc phòng to lớn . Những xung đột ở khu vực Trung Đông hay những tranh
chấp ở biển Đông hiện nay giữa các quốc gia đều có nguồn gốc sâu xa là dầu mỏ. Đất
nước có nguồn dầu mỏ và công nghiệp lọc hóa dầu phát triển sẽ có vị thế quốc phòng
vững mạnh.
Trang 2


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam


1.3. Mô hình tổng cung tổng cầu phân tích kinh tế vĩ mô
Trong bài về mô hình tổng cung tổng cầu ta biết rằng khi giá biến đổi thì lượng
sẽ chạy dọc đường cung, các yếu tố khác thay đổi thì làm tổng cung dịch chuyển. Một
trong các yếu tố đó là cú sốc dầu mỏ. Khi giá dầu mỏ tăng sẽ làm đường cung dịch
chuyển sang trái. Điều này làm cho sản lượng của nền kinh tế giảm xuống và giá tăng
lên (CPI tăng). Và ngược lại, khi giá dầu mỏ giảm thì đường cung sẽ dịch phải. Điều
này làm cho sản lượng của nền kinh tế tăng lên và giá giảm xuống (CPI giảm ).
Hình 1.1. Thay đổi tổng cung khi giá dầu tăng
AS1
AS0
E1

P1

E0

P0

AD

Y0

Y1

Y0

Sơ đồ 1.1. Tác động của tăng giá xăng dầu

Trang 3



Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Ban đầu nền kinh tế tại điểm cân bằng: E0(p0;y0)

Khi giá xăng dầu của thế giới tăng

Giá dầu trong nước tăng, mà xăng dầu là nguyên liệu đầu vào
đầu vào của hầu hết các ngành kinh tế

Chi phí sản xuất tăng

Tổng cung giảm

Dịch chuyển bên trái

Trong khi P và AD chưa kịp thay đổi

AS1

Dư cầu

Tạo sức ép làm cho P: p0

Y0-Y2

p1

Doanh nghiệp mở rộng sản xuất : Y từ y2


y1

Tác động đồng thời
AD , từ Y y0

y1

Nền kinh tế xác lập trạng thái cân bằng mới: E1(p1;y1)
Kết luận:
Sản lượng sản phẩm giảm, thất nghiệp tăng, lạm phát tăng

Trang 4


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Tại thị trường yếu tố đầu vào: Xăng được bán làm nguyên liệu cho sản xuất ra
hàng hóa và dịch vụ (vận tải, chạy máy, sản xuất điện).
Tại thị trường hàng hóa và dịch vụ: Xăng được hộ gia đình mua để phục vụ cho
nhu cầu đi lại của họ.
Khi giá xăng giảm thì chi phí đầu vào của DN giảm làm cho lợi nhuận của DN
tăng lên nếu giữ giá cũ. Trong nền kinh tế thị trường vận hành bởi cạnh tranh, một DN
sẽ khơi mào giảm giá để bán được nhiều hàng hơn, các DN khác cũng phải giảm giá
theo. Hộ gia đình được hưởng lợi nhờ mua hàng hóa/dịch vụ rẻ hơn.
Khi giá xăng giảm thì cũng làm giảm chi phí mua xăng của hộ gia đình nhờ vậy
hộ gia đình có nhiều tiền hơn để mua sắm. Kết quả là tiêu dùng tăng kích thích sản xuất
tăng theo. Sản xuất tăng thì DN phải tuyển nhiều lao động hơn nhờ vậy thu nhập của
người dân tăng lên.
Kết luận: khi xăng giảm thì sẽ kích thích nền kinh tế sản xuất ra nhiều giá trị

hơn (GDP tăng)
Ngược lại, khi giá xăng tăng thì chi phí đầu vào của DN cũng tăng khiến cho
DN phải tăng giá bán. Hộ gia đình ít tiền hơn trong khi phải mua hàng với giá cao hơn
nên giảm chi tiêu. Kết quả là nền kinh tế sản xuất ra ít hàng hóa hơn.
Yếu tố tích cực của tăng giá xăng dầu là về mặt dài hạn. Xăng dầu là một loại
nguyên liệu hóa thạch hữu hạn, khi đốt tạo ra khí thải gây ra hiệu ứng nhà kính. Giá
xăng tăng sẽ kích thích DN tìm ra các loại nguyên liệu thay thế rẻ tiền hơn, thay đổi
công nghệ để tiết kiệm nguyên liệu hơn.
Nếu giá xăng giảm trong một thời gian dài thì các máy móc khai thác năng
lượng mặt trời, gió, sóng biển,… sẽ không thể bán được. DN không bán được thì
không đủ tiền để tái nghiên cứu; làm chậm lại sự phát triển của ngành này.
Trong nền kinh tế mở, nếu như một đất nước có tổng thu từ bán dầu mỏ lớn hơn
tổng chi từ mua thì việc tăng giá xăng dầu là có lợi và ngược lại.
Chương 2. Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu tới nền kinh tế Việt Nam giai
đoạn 2012-2014
Trang 5


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

2.1. Thị trường dầu thô thế giới
2.1.1. Diễn biến
2.1.1.1. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2012
Biểu đồ 2.1. Giá dầu thô thế giới năm 2012

(Nguồn: />Giá dầu thô thế giới đã có nhiều biến động mạnh trong năm 2012, nhất là nửa
đầu năm 2012. Giá dầu thô trên thị trường thế giới trong giai đoạn 3 tháng đầu năm chủ
yếu có xu hướng tăng và giữ ở mức cao do các quốc gia cung dầu lớn nhất thế giới
đang siết chặt sản lượng, việc Mỹ và EU mạnh tay tiến hành các biện pháp trừng phạt
đối với Iran (do quốc gia này bị cáo buộc đang đẩy mạnh nghiên cứu vũ khí hạt nhân),

đã làm xuất hiện lo ngại nguồn cung dầu thô cho thị trường thế giới bị thiếu hụt,
khuyến khích hoạt động đầu cơ.
Tuy nhiên, từ tháng 4 đến tháng 6/2012, giá dầu chủ yếu theo xu hướng giảm
mạnh do ảnh hưởng từ việc tăng trưởng yếu kém của Mỹ, Trung Quốc (là những nước
sử dụng dầu thô nhiều nhất thế giới) cũng như việc Ireland, Bồ Đào Nha và Tây Ban
Trang 6


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Nha tiếp bước Hy Lạp để nhận gói cứu trợ từ liên minh châu Âu làm dấy lên lo ngại về
đà phục hồi của kinh tế thế giới, dẫn đến nhu cầu về dầu thô sụt giảm.
Theo báo cáo hàng tháng của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC, giá
dầu tại các nước OPEC giảm từ mức trung bình 118,18 USD/thùng trong tháng 4
xuống 108,07 USD/thùng trong tháng 5, mức suy giảm mạnh nhất kể từ tháng 12/2008;
giá dầu WTI giảm từ mức trung bình 103,35 USD/thùng trong tháng 4 xuống 94,45
USD/thùng trong tháng 5 và 85,04 USD/thùng trong tháng 6; dầu thô Brent giảm từ
119,71 USD/thùng trong tháng 4 xuống 110,27 USD/thùng trong tháng 5 và 94,17
USD/thùng trong tháng 6.
Bước sang quý III/2012, giá dầu bắt đầu hồi phục và có biến động hẹp trong quý
IV/2012. Giá dầu tăng giá kể từ cuối tháng 6 do nhiều nguyên nhân như việc cấm vận
xuất khẩu dầu thô của Iran bắt đầu có hiệu lực từ 1/7, các hoạt động đầu cơ, hạn chế
nguồn cung ở Biển Bắc, sụt giảm trong tồn trữ dầu thô tại Hoa Kỳ, hy vọng về gói kích
thích kinh tế từ các ngân hàng trung ương và yếu tố địa chính trị bất ổn ở Trung Đông.
Tất cả những yếu tố trên cùng hy vọng các quan chức Mỹ đạt được thỏa thuận
về ngân sách vào những thời điểm cuối cùng của năm 2012 đã phần nào giúp giá dầu
thô không bị mất giá quá mạnh trong năm 2012. Chốt phiên giao dịch ngày
31/12/2012, giá dầu thô ngọt, nhẹ giao tháng 2/2013 đã lên mức 91,82 USD/thùng.
Như vậy, tính toàn bộ năm giao dịch 2012, giá dầu giảm tới 7,1%.
Đây là năm đầu tiên giá dầu kỳ hạn suy giảm kể từ năm 2008, thời điểm các thị

trường hàng hóa chịu tác động mạnh bởi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Theo
giới phân tích, năm 2012, thị trường năng lượng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kinh
tế không rõ ràng. Trong đó, yếu tố tác động mạnh nhất lên thị trường năng lượng thế
giới vẫn chủ yếu là vấn đề cung cầu.
Trong năm, giá dầu thô giao ngay đã đạt mức đỉnh của năm 2012 là 109,39
USD/thùng vào ngày 24/2 và sau đó giảm xuống mức thấp nhất của năm là 77,72
USD/thùng vào hôm 28/6. Còn dầu Brent đạt đỉnh 128,14 USD/thùng hôm 13/3 và sau
đó cũng giảm xuống mức đáy 88,69 USD/thùng vào này 25/6.
Trang 7


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

2.1.1.2. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2013
Kinh tế thế giới vẫn còn khủng hoảng, nhiều nước phát triển tiêu thụ dầu giảm
đi (nhất là các nước châu Âu và Nhật), các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Đông Nam
Á tuy vẫn có tăng trưởng nhưng ở mức độ thấp hơn các năm trước. Các nước Trung
Đông, Châu Phi, Mỹ Latinh có lượng tiêu thụ tăng nhẹ (1-2%). Tổng lượng tiêu thụ
trong năm 2013 là khoảng gần 90 triệu thùng/ngày.
Tuy vẫn đảm bảo khoảng 40% lượng cung dầu thế giới nhưng vai trò của OPEC
đã có phần bị giảm sút so với các năm trước. Mỹ đã thành cường quốc số 1 về sản
lượng dầu khai thác dẫn đến việc giảm nhập khẩu. Một số sự kiện địa chính trị tại Bắc
Phi và Trung Đông làm giảm sản lượng khai thác và xuất khẩu của một số nước nhưng
không có những hậu quả nghiêm trọng do sự gia tăng khai thác tại Ả rập Xê út và các
nước ngoài OPEC khác như Nga, Brazil,… Tuy có một vài giai đoạn ngắn khi nguồn
hàng bị khan hiếm nhưng nhìn chung trong năm 2013 nguồn cung tương đối bảo
đảm,không bị đứt đoạn. Nguyên nhân quan trọng nhất của sự tiến bộ này là do sự phát
triển của công nghiệp đá phiến và dầu cát.
Diễn biến thị trường dầu thô năm qua được đánh giá khá bằng lặng so với 2 năm
trước đây. Mức giá trung bình năm của dầu dated brent - một loại dầu chuẩn trên thế

giới đạt 109,1USD/thùng, thấp hơn 2,4% so với giá trung bình năm 2012 và thấp hơn
1,8% so với trung bình giá năm 2011. Nguyên nhân chính khiến giá dầu thô giảm là do
suy thoái kinh tế khiến nhu cầu thế giới giảm sút trong khi nguồn cung dầu tăng, đặc
biệt từ nguồn dầu đá phiến (shale oil) của Mỹ. Mức giá cao nhất mà dầu Brent đạt được
trong năm là 119 USD/thùng (vào ngày 8/2).
Biểu đồ 2.2. Giá dầu thô thế giới năm 2013

Trang 8


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

(Nguồn: />Đây là ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và thể hiện sự cân
bằng tương đối giữa cung và cầu. Khi có một số biến động chính trị (tại Libya hay Iran,
…) giá dầu cũng chỉ tăng hạn chế trong một thời gian ngắn vì vẫn có các nguồn cung
khác đủ bù đắp cho các thiếu hụt tạm thời này.
Vai trò lớn nhất trong việc ổn định giá là Mỹ (sản lượng khai thác tăng, nguồn
dự trữ chiến lược dồi dào) và Ả rập Xê út (sẵn sàng nâng sản lượng khai thác). Và cũng
cần nói thêm rằng giá xăng dầu còn chịu ảnh hưởng từ sự đầu cơ (chủ yếu là mua bán
khống qua các sàn giao dịch). Tuy nhiên, các nhà đầu cơ này hiện có vẻ ít quan tâm
hơn tới xăng dầu, một phần cũng do sự siết chặt hơn của hệ thống giám sát pháp lý
(chủ yếu là tại Mỹ).

2.1.1.3. Diễn biến giá dầu thế giới năm 2014

Trang 9


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam


Năm 2014 là một năm đầy biến động với thị trường dầu mỏ Thế giới. Nửa đầu
năm 2014 giá dầu thô ngọt nhẹ tại Mỹ đóng cửa phiên giao dịch 30/6/2014 ở mức
105,37 USD/thùng. Giá dầu thô Brent có giá 112,36 USD/thùng. Giá dầu thô ngọt nhẹ
tại Mỹ đã tăng 2,6% trong tháng 6, tăng 3,7% trong cả quý II và tăng 7,1% trong 6
tháng đầu năm 2014. Trong khi đó, giá dầu Brent tăng 2,7% trong tháng 6, và 4,3%
trong quý II và 1,4% trong nửa đầu năm 2014. Giá dầu tăng chủ yếu bởi lo ngại bất ổn
tại Iraq sẽ ảnh hưởng đến cung dầu của thế giới.
Biểu đồ 2.3. Giá dầu thô thế giới năm 2014

(Nguồn: />Đà giảm giá dầu thô bắt đầu xuất hiện từ tháng 8 năm 2014 với mức giá WTI
bình quân tháng 8 là 96,54 USD/thùng, giảm 6,8% so với mức giá bình quân WTI của
tháng 7 năm 2014. Đến tháng 12 năm 2014, giá WTI bình quân của tháng chỉ còn
75,79 USD/ thùng, giảm 28,3% so với tháng 6 với mức giá bình quân 105,79.

Trang 10


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Giá dầu ngọt nhẹ WTI đóng cửa phiên giao dịch 29/12/2014 trên Sàn giao dịch
New York bất ngờ giảm 1,12 USD (tương đương 2%) xuống 53,61 USD/thùng - mức
thấp nhất kể từ tháng 5/2009.
Giá dầu thô trên sàn giao dịch New York giảm 4,2% và là tuần giảm giá thứ
năm liên tiếp.Tính chung từ giữa tháng 6 tới cuối năm 2014, dầu đã giảm hơn 50%.
Đây là tốc độ giảm giá nhanh nhất kể từ năm 2008, gần bằng so với hai cú sốc giảm giá
dầu giai đoạn 1985-1986 và 1990-1991.
2.1.2. Nguyên nhân
Nhu cầu năng lượng có quan hệ mật thiết với các hoạt động kinh tế. Ngoài ra,
nhu cầu này cũng tăng mạnh trong mùa đông ở bán cầu Bắc và trong mùa hè ở những
nước sử dụng phổ biến máy điều hòa nhiệt độ. Trong khi đó, nguồn cung có thể chịu

ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết (thời tiết xấu cản trở việc đưa dầu lên các tàu vận
chuyển) và bởi tình hình địa chính trị. Có 4 yếu tố chính khiến giá dầu liên tục giảm
sâu, giảm mạnh.
Thứ nhất, nhu cầu dầu hiện đang ở mức thấp do hoạt động kinh tế diễn ra với
tốc độ yếu trên phạm vi toàn cầu, cộng thêm hiệu suất gia tăng và xu hướng dịch
chuyển từ dầu thô sang các loại nhiên liệu khác.
Thứ hai, bất ổn chính trị ở Iraq và Libya và một số yếu tố chính trị khác.
Thứ ba, Mỹ đã trở thành nước sản xuất dầu lớn nhất thế giới. Mặc dù Mỹ không
xuất khẩu dầu thô, nhưng với sản lượng dầu đá phiến trong nước tăng bùng nổ, Mỹ
nhập khẩu ít dầu đi, dẫn tới sự dư thừa nguồn cung cầu trên thị trường quốc tế.
Thứ tư, Saudi Arabia và các nước đồng minh vùng vịnh đã quyết định sẽ không
hy sinh thị phần của mình để cứu giá dầu.
2.2. Thị trường xăng dầu Việt Nam
2.1.1. Diễn biến
Theo biểu đồ 2.4 ta thấy, giá xăng dầu Việt Nam giai đoạn 2012-2014 có nhiều
biến động trong năm, tuy nhiên xu hướng chung là giảm dần qua các năm.
Biểu đồ 2.4. Diễn biến giá xăng dầu Việt Nam giai đoạn 2012-2014
Trang 11


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

(Nguồn: />Cụ thể, năm 2012, giá xăng dầu Việt Nam có xu hướng giảm trong những tháng
đầu năm, tăng vào giữa năm và cuối năm lại giảm dần. Đây là năm mở ra một giai đoạn
đầy sóng gió đối với thị trường trong nước. Trong 9 tháng đầu năm 2012, giá dầu thế
giới đã có những biến động mạnh, tăng trong tháng 1, 2 và bắt đầu giảm từ tháng 3 đến
cuối tháng 6 sau đó bắt đầu tăng. Cũng theo xu hướng giá dầu thế giới, giá xăng dầu
trong nước cũng biến động mạnh với rất nhiều đợt tăng/giảm giá với thời gian gần.
Vào ngày 1/8 xăng A92 tăng 900 đồng/lít. Ngày 13/8, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam
(Petrolimex) cho hay, giá xăng dầu trong toàn hệ thống doanh nghiệp sẽ tăng 1.100

đồng/lít so với giá hiện hành. Trong khi đó, giá các mặt hàng dầu tăng 500-800 đồng/lít
hoặc kg. Quyết định tăng giá xăng dầu lần thứ hai trong tháng 8 này được đưa ra gần
một tuần sau khi nhà máy lọc dầu Dung Quất ngừng hoạt động và 13 ngày sau đợt điều
chỉnh gần nhất. Ngày 28/8, giá xăng bán lẻ trong nước được Petrolimex, Saigon
Petro… điều chỉnh tăng thêm 650 đồng/lít, đưa giá xăng A92 lên mức 23.650 đồng/lít,
các loại dầu tăng từ 300 - 450 đồng/lít. Đây là lần thứ 3 liên tiếp trong 29 ngày, giá
Trang 12


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

xăng dầu lại tăng. Như vậy, tổng mức tăng của cả 3 lần đối với xăng đã lên tới 3.100
đồng/lít và 2.050 đồng/lít đối với dầu diezen. Đặc biệt là giá xăng dầu đã được điều
chỉnh tăng lên mức cao nhất trong năm vào ngày 11/9/2012 với giá xăng A92 được bán
với giá 24.545 đồng/lít. Đáng chú ý, thuế nhập khẩu xăng dầu vẫn giữ nguyên. Theo
đó, trừ dầu diezen có thuế suất 10%, xăng và các mặt hàng dầu còn lại đều đang chịu
thuế nhập khẩu 12%.
Ngày 11/9, liên bộ Tài chính – Công thương đã bác đề xuất xin tăng giá xăng
của các doanh nghiệp. Thay vào đó Bộ sẽ giảm thuế nhập khẩu 2% và đồng loạt xả quỹ
bình ổn từ 500-600 đồng/lít, kg cho cả 4 mặt hàng xăng dầu. Tuy nhiên các doanh
nghiệp vẫn phải tiếp tục trích quỹ bình ổn theo quy định hiện hành với mức 300
đồng/lít, kg. Việc điều chỉnh tăng giá xăng dầu 3 lần trong tháng 8 đã khiến giá cả
nhiều mặt hàng khác cũng bị điều chỉnh tăng theo, đặc biệt là giá cước vận tải.
Bước sang năm 2013, mặc dù giá xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp trong
nhiều thời điểm, nhưng giá bán xăng dầu trong nước đã được giữ ổn định, do kết hợp
hài hòa việc tăng/giảm mức sử dụng Quỹ bình ổn giá (BOG) xăng dầu và/hoặc giảm
thuế nhập khẩu và/hoặcgiảm lợi nhuận định mức trong cơ cấu giá cơ sở. Mặt hàng
xăng dầu giảm giá lần lượt vào các thời điểm: ngày 9/4 giảm 500 đồng/lít; ngày 18/4
giảm 410 đồng/lít; ngày 22/8 với 300 đồng/lít; ngày 7/10 giảm 390 đồng/lít, ngày
11/11 với mức 250 đồng/lít, tổng số tiền giảm cho mỗi lít là khoảng 1.850 đồng/lít.

Trong khi đó, giá xăng dầu được điều chỉnh tăng trong các khoảng thời gian:
ngày 28/3 tăng sốc với 1.400 đồng, ngày 14/6 tăng tối đa 420 đồng/lít, ngày 28/6 tăng
360 đồng/lít, ngày 17/7 giá xăng tăng tối đa 460 đồng/lít, ngày 18/12 tăng thêm 580
đồng/lít, tổng số tiền tăng thêm cho mỗi lít là khoảng 3.200 đồng/lít. Giá bán xăng dầu
trong nước thời gian qua đã được điều chỉnh tăng khi mức độ kiềm chế do kết hợp với
việc sử dụng Quỹ Bình ổn giá và yêu cầu doanh nghiệp không tính đủ lợi nhuận định
mức trong cơ cấu giá cơ sở. Khi giá xăng dầu thế giới giảm, Liên Bộ Tài chính-Công
thương đã kịp thời yêu cầu các doanh nghiệp giảm giá bán xăng dầu trong nước.

Trang 13


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Năm 2014, nếu ví nhịp điệu tăng/giảm của giá xăng dầu trong năm 2014 như
một bản nhạc, thì những đợt giảm giá vào cuối năm là những nốt nhạc đầy hứng khởi
cho nền kinh tế. Năm 2014, giá xăng dầu trong nước đã thay đổi tổng cộng 17 lần tăng,
giảm trong đó tăng 5 lần và giảm 12 lần, đánh dấu mức thay đổi kỷ lục của mặt hàng
này trong một năm.
Giá xăng tăng mạnh vào những tháng đầu năm, với đỉnh điểm được thiết lập vào
ngày 7/7 khi giá xăng RON 95 lần đầu tiên vượt mốc 26.000 đồng. Giá xăng RON 92
cũng đạt mức 25.640 đồng/lít.
Giá xăng trong nước ở mức thấp nhất trong lần giảm giá cuối cùng trong năm
vào ngày 22/12/2014 là 17.880 đồng/ lít, so với giá xăng thời điểm cao nhất trong
tháng 7 là 25.640đ/ lít, giảm 7.760 đồng/ lít tương ứng giảm 29,3%. Giá xăng cuối năm
giảm liên tục theo đà giảm của giá dầu thô thế giới.
2.1.2. Cơ chế chính sách điều hành thị trường xăng dầu Việt Nam giai đoạn
2012-2014
•


Nghị định 84/2009/NĐ-CP
Nghị định 84/2009/NĐ-CP chính thức có hiệu lực kể từ ngày 15/12/2009. So

với Nghị định 55 CP và những văn bản pháp quy đã được ban hành trước đây về hoạt
động kinh doanh xăng dầu, Nghị định 84/2009/NĐ-CP có một bước chuyển biến rất
tích cực trong việc cụ thể hóa quan điểm điều hành xăng dầu theo cơ chế thị trường có
sự quản lý của Nhà nước. Theo đó, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu được phép
công bố giá dựa trên cơ sở giá theo quy định. Cụ thể: Giá cơ sở là giá hình thành giá
bản lẻ xăng dầu bao gồm các yếu tố và được xác định bằng :
Giá cơ sở = Giá CIF + Thuế nhập khẩu + Thuế tiêu thụ đặc biệt * tỷ giá ngoại tệ + chi
phí kinh doanh định mức + Quỹ bình ổn giá cả + Lợi nhuận định mức trước thuế +
VAT + Phí xăng dầu + Các loại thuế, phí và các khoản trích nộp khác theo quy định
hiện hành (Giá CIF được tính trên cơ sở bình quân giá 30 ngày trên thị trường Platts
Singapo).

Trang 14


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Đây là những tiền đề pháp lý quan trọng để thị trường xăng dầu Việt Nam phản
ánh được xu hướng của giá xăng dầu Thế giới, tiệm cận theo cơ chế thị trường nhưng
có sự quản lý, giám sát của Nhà nước. Tuy nhiên, thị trường xăng dầu thực chất vẫn
chưa vận hành theo cơ chế thị trường. Các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hiện vẫn
chưa hoàn toàn có thực quyền về xác định giá bán như các văn bản quy định.
Thực tế, để đảm bảo ổn định mặt bằng giá, tránh những xáo trộn lớn về giá cả
ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu dùng, mặt bằng giá xăng dầu được Nhà nước giữ tương
đối ổn định trong những khoảng thời gian tương đối dài, bất chấp thị trường có biến
động lớn.
Nhà nước can thiệp vào giá cả xăng dầu thông qua các công cụ tài chính. Khi

giá xăng dầu thế giới xuống thấp, giá bán xăng dầu trong nước thường không được
điều chỉnh xuống theo, mà giữ nguyên để tăng phần thu của Nhà nước thông qua tăng
thuế suất thuế nhập khẩu và các khoản thu khác, thậm chí để doanh nghiệp có thể bố trí
trả những khoản được Nhà nước “bù lỗ” trước đó.
Ngược lại, khi giá thị trường thế giới lên cao, giá trong nước lại chỉ được điều
chỉnh lên ít hơn và Nhà nước lại phải cắt giảm các khoản thu, thậm chí còn phải hỗ trợ
tài chính (bù lỗ) thông qua quỹ bình ổn xăng dầu của doanh nghiệp.
Có thể thấy quản lý kinh doanh xăng dầu còn có một số nội dung quy định chưa
phù hợp với thực tiễn đó là: nguyên tắc trích lập, quản lý và sử dụng quỹ Bình ổn giá;
không thực hiện thẩm quyền quyết định giá của doanh nghiệp; không ổn định thuế suất
thuế nhập khẩu với từng chủng loại xăng dầu; việc tính giá cơ sở bình quân 30 ngày tạo
ra độ trễ khá lớn so với biến động của giá Thế giới.
Từ những bất cập trên, sau nhiều lần xin ý kiến của các cấp, các ngành, ngày
03/09/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 83/2014/NĐ-CP về
kinh doanh xăng dầu thay thế Nghị định 84/2009/NĐ-CP và có hiệu lực kể từ ngày
01/11/2014.
•

Nghị định 83/2014/NĐ-CP chính thức được ban hành

Trang 15


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Nghị định mới thay thế đã giải quyết được tương đối triệt để những bất cập của
Nghị định cũ. Nghị định mới cũng tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng,
nếu như trước đây chỉ có 3 thành phần tham gia thị trường này là đầu mối xuất nhập
khẩu, tổng đại lý và đại lý xăng dầu thì giờ đây có thêm 2 thành phần nữa là thương
nhân phân phối và thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu.

•

Tư tưởng và nội dung chủ đạo của Nghị định 83/2014/NĐ-CP
Hoạt động kinh doanh xăng dầu tiếp tục vận hành theo cơ chế thị trường có sự

quản lý của nhà nước, phát huy quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp theo quy
định của pháp luật. Bảo đảm thực hiện tốt vai trò kiểm tra, giám sát của cơ quan quản
lý nhà nước, hài hòa lợi ích người tiêu dùng, doanh nghiệp và Nhà nước.
Tăng cường tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong kinh doanh xăng dầu;
quản lý chặt chẽ hệ thống phân phối xăng dầu, bảo đảm cung ứng ổn định xăng dầu
trong hệ thống, bảo đảm chất lượng xăng dầu lưu thông trên thị trường.
Giá xăng dầu trong nước phản ánh kịp thời diễn biến giá xăng dầu thế giới; tần
suất, biên độ điều chỉnh giá xăng dầu phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội, tâm lý
người tiêu dùng.
Khuyến khích phát triển nhiên liệu sinh học nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên
liệu có nguồn gốc hóa thạch, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.
Nghị định 83/2014/NĐ-CP tạo điều kiện để thị trường xăng dầu Việt Nam có
khả năng tiếp cận thị trường xăng dầu khu vực và thế giới. Hơn nữa, tính minh bạch và
công khai được đẩy mạnh trong điều hành giá và kinh doanh xăng dầu. Nghị định cũng
quy định rõ nguyên tắc trích lập, sử dụng và quản lý Quỹ Bình ổn giá.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định 83/2014/NĐ-CP trong
thực tiễn vẫn gây cho doanh nghiệp kinh doanh một số khó khăn như chưa lường hết
các yếu tố giá xăng dầu thế giới giảm liên tục, nên không có các điều kiện đảm bảo cho
các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu theo hạn mức nhập khẩu Bộ giao; chưa có cơ
chế, công cụ điều tiết phù hợp, chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp kinh doanh
kinh doanh nhiên liệu sinh học.
Trang 16


Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam


• Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam được thành lập
Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam được thành lập ngày 13/3/2013 với kỳ vọng bảo
vệ quyền lợi chính đáng của hội viên và người tiêu dùng. Trong thời gian qua, Hiệp
hội đã tích cực tham gia phản ánh ý kiến của các Hội viên và người tiêu dùng tới các
cơ quan quản lý nhà nước nhằm xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh,
minh bạch và hướng thị trường hơn. Đặc biệt, Hiệp hội đã đóng góp nhiều ý kiến trong
việc chuẩn bị cho sự ra đời của Nghị định mới thay thế Nghị định số 84/2009/NĐ-CP
về kinh doanh xăng dầu; tích cực kiến nghị với các cơ quan nhà nước về vấn đề truy
thu thuế tạm nhập tái xuất năm 2012 cũng như các nội dung trong thông báo số 135 và
308 của Bộ Tài chính.
Ngày 19/09/2014, Hiệp Hội Xăng Dầu Việt Nam đã tổ chức Hội nghị phổ biến
Nghị định 83-CP tới các Hội viên. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Hội viên, ngày
25/09/2014 thường trực Hiệp Hội đã chủ động có văn bản gửi Liên bộ Công thương –
Tài chính và Ban soạn thảo đề xuất những nội dung của Thông tư Liên bộ để Nghị định
83-CP được triển khai thực hiện đồng bộ, cụ thể và minh bạch.
Ngày 17/10/2014, Hiệp Hội tiếp tục có văn bản gửi Liên bộ Công thương – Tài
chính tham gia góp ý dự thảo Thông tư Liên tịch hướng dẫn Nghị định 83-CP, trong đó
tập trung vào các nội dung: Về thuế nhập khẩu xăng dầu, về chi phí kinh doanh định
mức để tính giá cơ sở, về cơ chế sử dụng Quỹ BOG, về hình thức Đại lý xăng dầu.
Ngày 29/10/2014, Liên bộ Công thương – Tài chính ban hành Thông tư Liên
tịch số 39/2014/TTLT – BCT – BTC “Quy định về phương pháp tính giá cơ sở; cơ chế
hình thành, quản lý, sử dụng quỹ BOG và điều hành giá xăng dầu theo quy định tại
Nghị định số 83-CP ngày 03/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu”. Theo
những nội dung của Thông tư Liên tịch, Liên bộ đã tiếp thu một phần kiến nghị, đề
xuất của thường trực Hiệp Hội.
2.3. Ảnh hưởng của giá xăng dầu tới nền kinh tế Việt Nam giai đoạn 2012-2014
2.2.1. Ảnh hưởng tới lạm phát

Trang 17



Tiểu luận: Ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu đến nền kinh tế Việt Nam

Lạm phát là sự gia tăng liên tục của mức giá chung trong nền kinh tế. Với người
tiêu dùng, lạm phát gần như một loại thuế vô hình đánh vào họ, và những người chịu
hậu quả nặng nề nhất của thứ thuế này là những người có thu nhập cố định, không
được điều chỉnh theo mức tăng giá như công nhân viên chức hưởng lương cố định theo
ngạch của nhà nước, người nghỉ hưu, sinh viên v.v.
Đối với ngân hàng, lạm phát cũng gây nên áp lực tăng lãi suất tiền gửi và lãi
suất cho vay, khiến các ngân hàng gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh tín dụng.
Đối với doanh nghiệp sản xuất vật chất, lạm phát khiến giá cả đầu vào tăng,
khiến giảm lượng tiêu thụ và áp lực tăng lương từ người lao động. Nói tóm lại, khi giá
cả trung bình của các mặt hàng tăng cao, ảnh hưởng của nó có tính chất lan tỏa, tác
động toàn diện tới các lĩnh vực của sản xuất, tiêu dùng khác. Ảnh hưởng của lạm phát
sẽ giảm sức mua của người nghèo và làm tăng bất bình đẳng về thu nhập, có ảnh
hưởng tiêu cực tới tăng trưởng. Hơn nữa, khi lạm phát vượt qua ngưỡng nhất định thì
sẽ làm ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của nền kinh tế.
Lạm phát được đo bằng 2 chỉ số cơ bản là chỉ số giá tiêu dùng CPI (consumer
price index) và chỉ số khử lạm phát GDP (GDP deflator). Do xăng dầu là một trong
những mặt hàng quan trọng trong rổ hàng hóa tiêu dùng để tính chỉ số CPI nên sự gia
tăng liên tục của mặt hàng này sẽ trực tiếp làm CPI tăng lên, tức là đẩy chỉ số lạm phát
lên cao. Do xăng dầu là yếu tố đầu vào của hầu hết các ngành kinh tế, nên khi giá đầu
vào tăng trong điều kiện các yếu tố khác không thay đổi, sẽ kéo theo giá đầu ra sản
phẩm tăng dẫn đến chỉ số giá cả nói chung gia tăng, ảnh hưởng tới sức mua của xã hội
và gây ra áp lực lạm phát, đây chính là lạm phát thông qua hiện tượng giá cánh kéo.
Phản ứng dây chuyền tăng giá sẽ khiến doanh nghiệp đứng trước 2 sự lựa chọn: nếu
giữ nguyên mức giá cũ thì sẽ dẫn tới thua lỗ hoặc phá sản, hoặc tăng giá nếu muốn giữ
nguyên sản lượng. Nếu nhiều doanh nghiệp ngừng sản xuất sẽ tạo ra cung không đủ so
với cầu và kéo theo tăng giá chung trong nền kinh tế và lạm phát xảy ra. Ngược lại, nếu

nhiều doanh nghiệp cùng tăng giá thì sẽ làm tăng giá diện rộng cũng sẽ làm tăng mức
giá chung trong nền kinh tế.
Trang 18