BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
------------------

NGUYỄN CÔNG THAO

NGHIÊN CỨU BỆNH NẤM HOA PHONG LAN
VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

HÀ NỘI – 2011


BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
------------------

NGUYỄN CÔNG THAO

NGHIÊN CỨU BỆNH NẤM HOA PHONG LAN
VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số: 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN NGUYỄN HÀ

HÀ NỘI - 2011

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan rằng:
Số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực và chưa
ñược sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện Luận văn này ñã ñược cảm ơn và
các thông tin trích dẫn trong Luận văn ñều ñã ñược ghi rõ nguồn gốc./.

Hà Nội, ngày 06 tháng 9 năm 2011
Tác giả

Nguyễn Công Thao

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

i


LỜI CẢM ƠN
ðể hoàn thành Luận văn này, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi
ñã nhận ñược rất nhiều sự quan tâm giúp ñỡ, hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và
ñộng viên của các thầy giáo, cô giáo, cơ quan, ñồng nghiệp, của gia ñình và
bạn bè.
Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và cán bộ
thuộc Khoa Nông học, Viện ðào tạo Sau ñại học và Bộ môn Bệnh cây,
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội ñã nhiệt tình giảng dạy, tạo ñiều kiện,
giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện ñề tài.
Với tất cả tấm lòng mình, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc

ñến TS. Trần Nguyễn Hà - Trưởng Bộ môn Bệnh cây - Khoa Nông học Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội, người ñã dành cho tôi sự chỉ dẫn và
giúp ñỡ tận tình trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành ñề tài.
Tôi cũng xin ñược cảm ơn tới cán bộ, nhân viên của Viện Sinh học
Nông nghiệp, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội ñã nhiệt tình giúp ñỡ tôi
trong quá trình thực tập tại Viện.
Xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh ñạo, cán bộ cơ quan Hội Nông dân
tỉnh Bắc Ninh ñã tạo ñiều kiện giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên
cứu.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn của mình ñến những người thân
trong gia ñình; ñến anh em, bạn bè..... ñã luôn ñộng viên và tạo ñiều kiện
thuận lợi nhất ñể tôi hoàn thành Luận văn này./.
Hà Nội, ngày 06 tháng 9 năm 2011
Tác giả

Nguyễn Công Thao
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ðOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii
MỤC LỤC........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii
DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................. x
I. MỞ ðẦU ....................................................................................................... 1
1.1 ðặt vấn ñề................................................................................................ 102
1.2. Mục ñích, yêu cầu của ñề tài.................................................................. 103

1.2.1. Mục ñích.............................................................................................. 103
1.2.2. Yêu cầu................................................................................................ 103
II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................... 105
2.1 Tình hình nghiên cứu các bệnh trên hoa phong lan trên thế giới ........... 105
2.1.1 Bệnh vi khuẩn ...................................................................................... 105
2.1.2 Bệnh do virus gây ra ............................................................................ 105
2.1.3 Bệnh do tuyến trùng gây ra .................................................................. 107
2.1.4 Bệnh do nấm gây ra.............................................................................. 107
2.1.5. Nấm cộng sinh với cây phong lan....................................................... 110
2.2 Tình hình nghiên cứu các bệnh trên hoa phong lan tại Việt Nam .......... 111
2.3. Một số nghiên cứu về nấm Alternaria alternate, Colletotrichum
gloeosporioides, Fusarium sp....................................................................... 114
2.3.1 Các nghiên cứu về A. alternate trên hoa phong lan............................. 114
2.3.2 Các nghiên cứu bệnh thán thư trên phong lan do nấm C. gloeosporioides
gây ra ............................................................................................................. 115
2.3.3. Các nghiên cứu về Fusarium gây hại trên cây hoa phong lan ............ 119
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

iii


III. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........... 122
3.1. ðịa ñiểm nghiên cứu .............................................................................. 122
3.2. Vật liệu nghiên cứu ................................................................................ 122
3.3. Phương pháp ñiều tra ............................................................................. 122
3.3.1. Phương pháp ñiều tra diễn biến bệnh.................................................. 123
3.3.2. ðánh giá một số yếu tố ảnh hưởng ñến sự phát sinh, phát triển của một
số bệnh hại chính trên hoa phong lan............................................................ 123
3.4. Nội dung và phương pháp nghiên cứu bệnh hại trong phòng................ 124
3.4.1. Phân lập và nuôi cấy vi sinh vật gây bệnh trên các môi trường nhân tạo

....................................................................................................................... 124
3.4.2 Xác ñịnh nguyên nhân gây bệnh trên lá phong lan.............................. 126
3.4.3 Ảnh hưởng của các môi trường nuôi cấy khác nhau ñến sự phát triển của
các nấm hại trên hoa phong lan..................................................................... 127
3.4.4 Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm hại trên hoa phong
lan .................................................................................................................. 127
3.4.5. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma sp. tới sự phát triển của nấm
bệnh ............................................................................................................... 128
3.5 Chỉ tiêu theo dõi ñánh giá ....................................................................... 128
3.5.1. Tính tỷ lệ bệnh (%) ............................................................................. 128
3.5.2. Chỉ số bệnh (%)................................................................................... 128
3.5.3. Xác ñịnh ñộ hữu hiệu của thuốc hóa học trong phòng thí nghiệm theo
công thức Abbott........................................................................................... 129
3.5.4. Xác ñịnh mức ñộ hữu hiệu của thuốc hóa học ngoài ñồng ruộng (Công
thức Handenson – Tiltion) ............................................................................ 129
IV. KẾT QỦA NGHIÊN CỨU ..................................................................... 131
4.1. Thành phần bệnh hại hoa trên giống phong lan Dendrobium và giống lan
hồ ñiệp Phalanopsis ...................................................................................... 131
4.2. Triệu chứng bệnh hại trên phong lan ..................................................... 132
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

iv


4.2.1. Triệu chứng bệnh ñốm lá do nấm A. alternata ................................... 132
4.2.2. Triệu chứng bệnh thán thư do nấm C. gloeosporioides...................... 132
4.2.3. Triệu chứng của bệnh cháy lá do Fusarium sp. .................................. 133
4.2.4. Triệu chứng bệnh ñốm lá nhỏ do nấm Bipholaris setariae : ........... 133
4.3. ðiều tra diễn biến của một số bệnh hại trên phong lan tại viện Sinh học
Nông nghiệp Hà Nội ..................................................................................... 133

4.3.1. Diễn biến của bệnh ñốm lá do nấm A. alternata trên giống hoa phong
lan Dendrobium tại viện sinh học Nông nghiệp Hà Nội............................... 133
4.3.2. Diễn biến bệnh thán thư trên cây phong lan tại Viện Sinh học Nông
nghiệp Hà Nội ............................................................................................... 136
4.3.3. Diễn biến của bệnh ñốm lá do nấm Fusarium sp. trên giống hoa phong
lan Dendrobium tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................. 138
4.3.4. Diễn biến của bệnh ñốm lá do nấm B. setariae trên các giống hoa
phong lan tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ....................................... 140
4.3.5. ðặc ñiểm hình thái và sinh học của một số nấm gây bệnh trên phong
lan .................................................................................................................. 142
4.4. Một số kết quả nghiên cứu về nấm A. alternata, C. gloeosporioides, B.
setariae và Fusarium sp. .............................................................................. 147
4.4.1. Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng nhân tạo ñến sự sinh trưởng của
nấm A. alternata, C. gloeosporioides, B. setariae và Fusarium sp............ 147
4.4.2.Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sinh trưởng và phát triển của nấm
A. alternate, C. gloeosporioides, B. setariae và Fusarium sp. ................... 151
4.5. Nghiên cứu khả năng gây bệnh của một số loài nấm hại trên cây phong
lan .................................................................................................................. 154
4.5.2. Thời kỳ tiềm dục và mức ñộ nhiễm bệnh của lá cây phong lan ñối với
nấm C. gloeosporioides................................................................................ 155
4.5.3. Thời kỳ tiềm dục và mức ñộ nhiễm bệnh của lá cây phong lan ñối với
nấm Fusarium sp.......................................................................................... 156
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

v


4.6. Một số nghiên cứu khả năng phòng trừ nấm gây bệnh hại trên hoa lan
trong phòng thí nghiệm và trên ñồng ruộng.................................................. 157
4.6.1. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm

A.alternata ..................................................................................................... 157
4.6.2. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
C. gloeosporioides......................................................................................... 159
4.6.3 Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
Fusarium sp................................................................................................... 161
4.7. Nghiên cứu khả năng phòng trừ nấm bằng thuốc hóa học trên vườn lan tại
Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................................................. 163
4.7.1 Nghiên cứu khả năng phòng trừ nấm bằng thuốc hóa học ñối với bệnh
thán thư trên phong lan.................................................................................. 163
4.7.2. Nghiên cứu khả năng phòng trừ nấm bằng thuốc hóa học ñối với bệnh
ñốm lá trên phong lan.................................................................................... 165
4.7.3 Nghiên cứu khả năng phòng trừ nấm bằng thuốc hóa học ñối với bệnh
ñen thân và cháy lá Fusarium sp. trên giống lan Dendrobium .................. 166
V. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ...................................................................... 169
5.1. Kết luận .................................................................................................. 169
5.2. ðề nghị ................................................................................................... 170
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 171
PHỤ LỤC ...................................................................................................... 176

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

vi


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CSB

: Chỉ số bệnh

CT


: Công thức

ð/c

: ðối chứng

ðHH

: ðộ hữu hiệu

HL

: Hiệu lực

MðPB

: Mức ñộ phổ biến

NXB

: Nhà xuất bản

TLB

: Tỷ lệ bệnh

TT

: Thứ tự


TB

: Trung bình

TKTD

: Thời kỳ tiềm dục

KTVB

: Kích thước vết bệnh

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG
STT

Tên bảng

Trang

4.1. Thành phần bệnh hại hoa trên giống phong lan Dendrobium và
giống lan hồ ñiệp Phalanopsis ................................................................131
4.2. Diễn biến của ñốm lá A. alternata trên giống hoa phong lan
Dendrobium tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................134
4.3. Diễn biến của bệnh thán thư lá do nấm Colletotrichum

gloeosporioides gây ra trên giống hoa phong lan Dendrobium tại
Viện Sinh học Nông nhiệp Hà Nội.........................................................136
4.4. Diễn biến bệnh cháy lá do nấm Fusarium sp. trên một số giống
phong lan Dendrobium tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ...........138
4.5. Diễn biễn bệnh ñốm lá nhỏ do nấm B. setariae trên giống phong lan
Dendrobium và Phalaenopsis tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội .140
4.6. ðặc ñiểm hình thái, sinh học của một số nấm gây bệnh trên phong
lan ...........................................................................................................146
4.7a: Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng ñến sự sinh trưởng của nấm
A. alternata, C. gloeosporioides, B. setariae và Fusarium sp. ..............148
4.7b: Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng ñến sự phát triển tản nấm
A. alternata, C. gloeosporioides, B. setariae và Fusarium sp. ..............150
4.8. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự sinh trưởng của nấm A. alternate,
C. gloeosporioides và Fusarium sp.......................................................152
4.9. Thời kỳ tiềm dục và mức ñộ nhiếm bệnh do nấm A. alternate trên lá
loài lan Dendrobium nobile L ................................................................155
4.10. Thời kỳ tiềm dục và mức ñộ nhiễm bệnh do nấm C. gloeosporioides
trên lá loài lan Dendrobium nobile L .....................................................156
4.11. Thời kỳ tiềm dục và mức ñộ nhiếm bệnh do nấm Fusarium sp. trên
lá loài lan Dendrobium nobile L. ...........................................................157

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

viii


4.12. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
A. alternata gây bệnh hại trên phong lan ...............................................158
4.13. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
C. gloeosporioides gây bệnh hại trên phong lan ....................................159

4.14. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
Fusarium sp. gây bệnh cháy lá trên phong lan .......................................161
4.15. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh thán thư do nấm C.
gloeosporioides hại lan tại vườn lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà
Nội ..........................................................................................................164
4.16. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh ñốm lá do A. alternata hại
lan tại vườn lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................165
4.17. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh ñen thân và cháy lá do
Fusarium sp hại lan tại vườn lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà
Nội. .........................................................................................................167

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

ix


DANH MỤC CÁC HÌNH
STT

Tên hình

Trang

4.1. Diễn biễn của ñốm lá A. alternata trên giống hoa phong lan
Dendrobium tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................135
4.2 Diễn biến của bệnh thán thư lá do nấm Colletotrichum
gloeosporioides gây ra trên giống hoa phong lan Dendrobium tại
Viện Sinh học Nông nhiệp Hà Nội.........................................................137
4.3 Diễn biến bệnh cháy lá do nấm Fusarium sp. trên một số giống phong
lan Dendrobium tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ......................139

4.4 Diễn biễn bệnh ñốm lá nhỏ do nấm B. setariae trên giống phong lan
Dendrobium và Phalaenopsis tại Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội .141
4.5. Triệu chứng bệnh thán thư do nấm C. gloeosporioides..........................143
4.6. Triệu chứng bệnh cháy lá do nấm Fusarium sp......................................143
4.7. Bào tử nấm C. gloeosporioides...............................................................143
4.8. Bào tử nấm Fusarium sp. ........................................................................143
4.9. Triệu chứng bệnh ñốm lá do nấm A. alternata .......................................143
4.10. Bào tử nấm A. alternata ........................................................................143
4.11. Bào tử nấm B. setariae..........................................................................144
4.12. Tản nấm B. Setariae..............................................................................144
4.13. Ảnh hưởng môi trường nuôi cấy ñến sự sinh trưởng và phát triển
của nấm C. gloeosporioides ...................................................................144
4.14. Ảnh hưởng môi trường nuôi cấy ñến sự sinh trưởng và phát triển
của nấm A. alternata ..............................................................................144
4.15. Ảnh hưởng môi trường nuôi cấy ñến sự sinh trưởng và phát triển
của nấm Fusarium sp. ............................................................................144
4.16. Thí nghiệm lây bệnh nhân tạo nấm C. gloeosporioides .......................145
4.17. Thí nghiệm lây bệnh nhân tạo nấm Fusarium sp..................................145
4.18. Thí nghiệm lây bệnh nhân tạo nấm B. setariae ....................................145
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

x


4.20. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
C. gloeosporioides gây bệnh hại trên phong lan ....................................160
4.21. Ảnh hưởng của dịch chiết Trichoderma ñến sự phát triển của nấm
Fusarium sp. gây bệnh cháy lá trên phong lan.......................................162
4.22. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh thán thư hại lan tại vườn
lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội................................................164

4.23. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh ñốm lá do A. alternata hại
lan tại vườn lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội ............................166
4.24. Hiệu lực của thuốc hóa học ñối với bệnh ñen thân và cháy lá do
Fusarium sp hại lan tại vườn lan Viện Sinh học Nông nghiệp Hà Nội .167

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

xi


I. MỞ ðẦU
1.1 ðặt vấn ñề
Từ xa xưa ñến nay hoa phong (Orchidaceae) ñược rất nhiều người yêu
quý không chỉ bởi vẻ ñẹp muôn màu, muôn sắc của loài hoa này mà là sức
sống dẻo dai, mãnh liệt tồn tại trong mọi ñiều kiện khắc nghiệt của thời tiết,
ñịa hình cũng giống như chính cái tên của loài hoa này vậy.
Hoa phong lan gọi tắt là lan, ñược mệnh danh là “Hoàng hậu của các
loài hoa”. Hoa lan là loại hoa ñang có giá trị kinh tế khá cao so với tất cả các
loài hoa, hiện phong lan ñang chiếm thị trường tiêu thụ mạnh trong nước và
xuất khẩu. Một số giống hoa phong lan chịu ñược khí hậu nhiệt ñới ẩm ở khu
vực miền Tây Nam bộ gồm một số loài hoa phong lan như: Dendrobium,
Mokara, Phalaennopsis, Cattleyas, Vandaceuos, Oncidium, Cybidium… rất
thích hợp trong kinh doanh.
Sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam ñã thúc ñẩy nhiều ngành sản
xuất nông nghiệp phát triển trong ñó có ngành hoa lan. Ngành công nghiệp
hoa lan cây cảnh Việt Nam ñã manh nha hình thành từ những năm 1987 ñánh
dấu bằng sự ra ñời của Công ty phong Lan tại thành phố Hồ Chí Minh
(TP.HCM), một số vườn lan tại Thanh ða có phòng nhân giống lan bằng
phương pháp cấy mô … nhưng vào thời ñiểm ñó, ña số các vườn lan chủ yếu
mang tính nghệ nhân, truyền thống thủ công nên chỉ cần nói ñến sản xuất hoa

lan mang tính chất công nghiệp là nhiều người ñã suy nghĩ vội vàng và cho là
không thể.
Từ năm 2000 ñến nay theo thống kê của Sở NN và PTNT TP.HCM,
hàng tuần Thành phố phải nhập khẩu trên 20.000 cành lan với giá nhập bình
quân 4.000ñ/cành thì mỗi năm phải bỏ ra trên 4 tỷ ñồng ñể nhập hoa. ðiều
này cho thấy, xu hướng tiêu dùng của người Việt ñã thay ñổi: thay vì không
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

102


chỉ chú trọng ñến các nhu cầu cơ bản như ăn, ở, ñi lại như những năm 1980,
ngày nay ñại ña số con người ta thích thưởng thức các món ăn tinh thần nhiều
hơn và hoa lan cây cảnh là những sản phẩm không thể thiếu trong những ngày
lễ hội, lễ kỷ niệm trong văn hóa Việt Nam.
Mặc dù giá trị kinh tế từ trồng hoa phong lan là rất lớn nhưng tuy nhiên
trồng phong lan kinh doanh không hề ñơn giản bởi chi phí ñầu tư lớn, các quy
trình kỹ thuật chăm sóc khá tỉ mỉ nhưng quan trọng hơn phong lan là loài bị
rất nhiều dịch hại phá hoại như các loài: rệp, bọ trĩ, các loại ốc, sên trần và bị
rất nhiều bệnh hại trên hoa phong lan như: virus, nấm hại, vi khuẩn. Chính
ñiều này ảnh hưởng lớn nhất tới quá trình trồng phong lan và làm giảm thiệt
hại rất lớn về giá trị kinh tế của nhà vườn trồng hoa lan, cây cảnh.
Trước yêu cầu của thực tế và thấy ñược tầm quan trọng của việc nghiên
cứu thành phần bệnh hại trên hoa phong lan trong việc thúc ñẩy nền công
nghiệp trồng hoa lan ở nước nhà, tôi cùng với sự hướng dẫn của thầy TS.
Trần Nguyễn Hà bộ môn Bệnh Cây trường ðH Nông Nghiệp Hà Nội quyết
ñịnh chọn ñề tài:
“Nghiên cứu bệnh nấm hoa phong lan và biện pháp phòng trừ ”
1.2. Mục ñích, yêu cầu của ñề tài
1.2.1. Mục ñích

ðiều tra, xác ñịnh thành phần, diễn biến một số bệnh hại trên cây hoa
phong lan tại vùng Hà Nội và bước ñầu khảo sát một số biện pháp phòng trừ
bệnh.
1.2.2. Yêu cầu
+ ðiều tra, xác ñịnh thành phần bệnh hại trên cây hoa phong lan tại
vùng Hà Nội

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

103


+ ðiều tra diễn biến bệnh hại do nấm gây hại trên lá và thân cây hoa
phong lan
+ Nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái, ñặc tính sinh học của một số loại nấm
hại trên cây hoa phong lan.
+ Khảo sát khả năng phòng trừ một số bệnh hại bằng biện pháp sinh
học và biện pháp hóa học.

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

104


II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Tình hình nghiên cứu các bệnh trên hoa phong lan trên thế giới
Trên thế giới ñã có khá nhiều nghiên cứu về các tác nhân gây bệnh hại
cho hoa phong lan. Theo Margaret L. và Charles O. Baker, 1996 bệnh trên
hoa phong lan xuất hiện rất nhiều và thuộc nhiều tác nhân gây ra:
2.1.1 Bệnh vi khuẩn:

Cụ thể là các bệnh do vi khuẩn gây ra như bệnh thối mềm và rám nâu
do vi khuẩn Erwinia spp gây ra triệu chứng ñược mô tả là những ñốm nhỏ
ngậm nước xuất hiện trên lá và thường ñược bao quanh bởi quầng vàng và
nhanh chóng lan ra trên lá, thân, rễ, gây thối ướt và có thể có mùi hôi. Bệnh
phát triển nhanh chóng trong 2-3 ngày.
Loại bệnh khác xuất hiện với

ñốm nâu trên lá do vi khuẩn

Pseudomonas ñược mô tả triệu chứng là bệnh xuất hiện bất cứ nơi nào trên lá
xuất hiên những ñiểm nhỏ, mềm, thẫm nước vết bệnh phồng rộp lên. Ban ñầu
vết bệnh có màu xanh lục, tại chỗ bị nhiễm phỏng lớn, và cuối cùng liên kết
lại thành màu nâu hoặc ñen, khô và lõm xuống so với bề mặt lá, vi khuẩn này
phát triển khi bệnh ñạt ñến ñỉnh của lá. Bệnh xuất hiện phổ biến nhất trong
thời tiết ấm, trong ñó giống lan cát bị hại khá nặng, bệnh xâm nhập vào thông
qua các vết thương trên lá bánh tẻ nhưng thường chỉ ảnh hưởng ñến lá các lá
già, bệnh phát triển chậm và hiếm khi gây chết cây.
2.1.2 Bệnh do virus gây ra:
Các bệnh virus hại hoa phong lan gây lá úa vàng bên cạnh ñó là sự xuất
hiện các vết hoại tử dọc theo ñường gân trên lá và các ñốm hình nhẫn xuất
hiện trên hoa. Theo D.D. Jensen, 1952 virus có ảnh hưởng ít nhất tới 10
giống phong lan khác nhau. Một trong những loại virus gây bệnh nghiêm
trọng nhất cho hoa phong lan từng xuất hiện tại California ñó là virus Cattleya
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

105


flower breaking loài virus này ñược lan truyền qua vector là các loài rệp ñào
xanh Myziis persicae, và một bệnh virus quan trọng thứ hai hại trên hoa phong

lan ở California là Cymbidium Mosaic loại virus này ñược lan qua vector thông
qua loài rệp vừng ngoài ra các loài virus này cũng ñược lây truyền qua con
ñường thực nghiệm trên các giống phong lan khác Dendrobium nobile, Laelia
anceps, Odontoglossumgrande, Oiicidium rogers và Vanda Miss Joaquim. Theo
Margaret L. và Charles O. Baker, 1996 cho rằng trên phong lan Dendrobium
xuất hiện hai loại virus là Cymbidrum mosaic virus( CymV) và Odontoglossum
ringspot virus hay còn có thể gọi là Tobacco mosaic virus ( TMV).
Theo Tanaka, Nishii, Kameya-Iwakivà Sommartya, 1997 ñã phát hiện
ra các loài virus gây bệnh trên hoa phong lan tại Thái Lan gồm có Cymbidium
mosaic potexvirus (CyMV) và Odontoglossum ringspot tobamovirus (ORSV)
trong thời gian từ năm 1992 - 1994 ñiều tra trên 442 cây Phong lan từ 24
giống trong 43 vườn ươm trong 8 tỉnh tại khu vực phía Bắc, Trung, Nam của
Thái Lan. Sự phổ biến của CyMV và ORSV gây hại mạnh trên 4 giống lan
Arachnis, Cattleya, Oncidium, và Vanda tại Thái Lan và gây những ảnh
hưởng kinh tế khá lớn. Các kết quả xác nhận cho rằng CyMV xuất hiện phổ
biến hơn ORSV ở Thái Lan và nhiều quốc gia khác
Một số virus gây ảnh hưởng ñến màu sắc hoa, bằng phương pháp
ELISA ñược sử dụng ñã phát hiện ra hai chủng virus hiện nay phân loại là
Tobam ringspot Odontoglossumo virus (ORSV). ELISA ñã ñược sử dụng ñể
xác minh sự hiện diện của virus và triệu chứng gây ra trên cả hai cánh hoa và
lá ñài từ Cattleya và lan hồ ñiệp xuất hiện các vùng ñậm hơn hoặc nhạt hơn so
với màu sắc hoa bình thường. Trong một số hoa Cattleya vi rút gây ra có thể
gây nhiều vết ñốm hoại tử (Rober T. Mcmilan, JR và Wagner A. Vendrame,
2005), Virus Odontoglossum ringspot tobamovirus (ORSV) là phổ biến nhất
và gây hại kinh tế quan trọng trên hoa lan ở Florida cũng như trên toàn thế
giới (Jensen và Gold,1951; Lawson và cộng sự, 1986;. Zettler et al, 1990),
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

106



Odontoglossom ringspot (ORV) ñược tìm thấy ñầu tiên trong Odontoglossum
grande (Jensen và Gold,1951)
2.1.3 Bệnh do tuyến trùng gây ra:
Tuyến trùng trên lá hại hoa lan tại Hawaii theo Janice Y. Uchida và
Brent S. Sipes, 1998. Triệu chứng trên lá có tuyến trùng giun tròn nhỏ phá hại
nhiều loại thực vật ở Hawaii, bao gồm cả hoa lan. Những tuyến trùng ñang
hoạt ñộng và thường di chuyển trên bề mặt ẩm ướt cây trồng ñể lây nhiễm các
mô thực vật, gây thối lá và ức chế tăng trưởng của chồi hoa. Trong các giống
phong lan, tuyến trùng trên lá ñã ñược quan sát tại Hawaii trên giống cattleya,
ñịa lan, Dendrobium, oncidium, và Vanda. Các loài tuyến trùng gây hại lan
Vanda và Dendrobium nobile L ñược xác ñịnh là Aphelenchoides besseyi,
trong khi Aphelenchoides fragariae ñã ñược tìm thấy trên trên giống Cidium.
Tuyến trùng ký sinh trên lá có hình dạng giống hình giun tròn dài từ 0,41,2mm. Giống như tuyến trùng gây hại trên thực vật khác Aphelenchoides có
một kim chích hút ở ñầu ñược sử dụng ñể chích hút vào mô cây.
2.1.4 Bệnh do nấm gây ra:
Nấm bệnh gây hại phong lan ñược biết ñến bao gồm bệnh thán thư,
Botrytis bạc lá cánh hoa, bệnh tàn lụi (Leu, 1994, Huang và lee, 1994).
Theo Margaret L. và Charles O. Baker, 1996 trong cuốn Orchid
Species Culture Dendrobium bệnh trên hoa phong lan xuất hiện rất nhiều do
nấm gây ra:
Các triệu chứng của bệnh héo do nấm Fusarium spp. trên cây hoa
phong lan là gây hiện tượng lá vàng, mỏng, héo, nhăn nheo và gây chết cho
cây khi bệnh biểu hiện nặng là toàn bộ thân rễ có thể chuyển thành màu tím.
Cây phong lan bị bệnh nặng có thể chết sau 3- 9 tuần.
Các triệu chứng thối rễ trên cây hoa phong lan do Rhizoctonia spp. Khi
bị nhiễm nấm, bộ rễ của cây nhanh chóng bị hư hỏng, nếu bệnh không ñược
kiểm soát ngay từ ñầu cây bị thối gốc chuyển sang màu nâu và chết, trên lá
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….


107


trở nên héo vàng, mỏng và xoắn, cây lan trở nên nhỏ hơn (Margaret L. và
Charles O. Baker, 1996). Hai mươi mốt loài nấm Rhizoctonia ñã
ñược phân lập từ rễ của bốn loài phong lan từ các ñịa ñiểm khác nhau tại
Hồng Kông (X. C. Shan và Ctv, 2002)
Ngoài ra các bệnh về nấm ñiển hình trên phong lan gồm có bệnh loét lá
do Colletotrichum (giai ñoạn hữu tính Glomerella). Bệnh xuất hiện chủ yếu
trên ñầu lá tự nhiên xuất hiện những chấm nhỏ mầu nâu nhạt hơi vàng, sau ñó
phát triển rộng ra thành những ñốm hình tròn mầu nâu sẫm. Nếu nặng có thể
làm cho lá bị khô một phần hoặc cả lá, trên chỗ bị bệnh xuất hiện những vân
vòng ñồng tâm và những chấm ñen. (Margaret L. và Charles O. Baker, 1996)
Bệnh ñốm lá Cercospora do Cercospora spp. Có dấu hiệu ñầu tiên là
những chấm màu vàng trên mặt dưới của lá. Các chấm vàng trên lá tiếp tục
mở rộng thành các vết hình tròn hoặc gần tròn bất thường và có thể bao toàn
bộ lá, khi bị nặng các ñiểm màu vàng có thể chuyển thành màu tím hoặc tím
ñen, hoại tử, bệnh phát triển mạnh ñặc biệt trên cây non (Margaret L. và
Charles O. Baker, 1996). Theo (Harry C. Burnett, 1957) cho thấy những triệu
chứng bệnh lá gây ra bởi nấm Cercospora epipactidis ñược mô tả là có những
ñốm vàng nhỏ lõm sâu ở mặt dưới lá và sau cùng thấy rõ ở cả hai mặt lá màu
sậm lại là kết liền lại thành những vết thương lớn không ñều. Giai ñoạn cuối,
tâm của các ñốm có thể bị rách.
Các triệu chứng ñốm lá do nấm Guignardia và Phyllosticta spp. Bệnh
xuất hiện trên cả hai mặt của lá. ðầu tiên trên mặt lá biểu hiện là các chấm
nhỏ màu vàng chìm dưới mặt lá, sau ñó bệnh phát triển rộng trên bề mặt lá,
vết bệnh có hình tròn hoặc hình oval nằm song song với gân lá. ðặc biệt khi
bệnh bị nhiễm nặng có thể hợp nhất các vết bệnh nhỏ lại tạo thành khoảng
rộng màu tím hoặc tím ñen ảnh hưởng ñến một phần lớn bề mặt lá (Margaret
L. và Charles O. Baker, 1996)


Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

108


Các triệu chứng của nấm Botrytis spp. trên hoa phong lan rất nhỏ, màu
ñen hoặc nâu nhạt, tạo thành các chấm nhỏ màu ñen trên hoa. Các chấm nhỏ
này có thể lan rộng trên các cánh hoa phong lan. Nếu ñiều kiện ẩm, xuất hiện
màu xám nấm tăng trưởng trên hoa và có thể xuất hiện trên bị nhiễm bệnh
làm mục nát hoa (Margaret L. và Charles O. Baker, 1996).
Bệnh ñen rễ ñược tác giả nhận ñịnh nguyên nhân do Pythium và
Phytophthora spp. và ñược mô tả triệu chứng là bệnh thường phát triển trên lá
sau ñó mới lan dần xuống rễ, trên lá xuất hiện ñầu tiên là bên dưới lá những
ñốm nhỏ màu nâu, không ñều chứa nhiều nước sau ñó bệnh nhanh chóng
chuyển sang màu tím nâu hoặc màu tím ñen có thể xuất hiện các vệt hơi vàng
ở mép lá. Các vết bệnh lâu ngày trở nên khô và ñen. Bệnh có thể lây lan
nhanh chóng ñến thân, rễ ñặc biệt khi nhiệt cao và ñộ ẩm cao (Margaret L. và
Charles O. Baker, 1996).
Bên cạnh ñó một số loài của lan Stramenopiles ñã tìm thấy ñược
nguyên nhân nghiêm trọng thối trong hoa phong lan bao gồm P. cactorum
(leb. Và Cohn) Schroster ( Burnett, 1974), P. erythroseptica Perthybridge
var. erythroseptica (Hall, 1989), P. parasitica Dastur (=P. nitcotianae Breda
de Haan) (Ann, 1995), P. palmivora (Butler) Butler (Ann, 1995; Yehm et al.,
1998), và P. multivesiculata (Ilieva, Man in ‘t Veld, Veenbaas-Rijks, Pieters,
Ilieva et al., 1998)
Phytophthora gây bệnh trên hoa lan ở Hawaii. Theo J. Y. Uchida, M.
Aragaki 8/1991 cho rằng loài Phytophthora gây ra rất nhiều bệnh nghiêm
trọng trên cây trồng, ñặc biệt là khu vực nhiệt ñới và cận nhiệt ñới. Loài
Phytophthora gây bệnh trên nhiều cây rau như cà chua, hạt tiêu, cà tím, và

khoai môn; các loại trái cây như ñu ñủ, bơ, dứa, và ca cao; và nhiều loài cây
cảnh. Tại Hawaii, Phytophthora palmivora tác nhân gây bệnh chính trên hoa
lan, bệnh gây ra lớn màu ñen trên lá thối, mất gốc, và cây giống giảm lượng
nước của giống Dendrobium, Cattleya, Epidendrum, Yanda, Lan hài,
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

109


Laeliocattleya. Gần ñây, nó cũng ñã ñược thấy xuất hiện trên hoa và gây thối
cho giống lan Dendrobium và Yanda. Phytophthora nicotianae (thường ñược
biết ñến như P. parasitica) cũng xảy ra trên hầu hết các giống hoa lan.
Phytophthora cinnamomi tác nhân gây bệnh quan trọng của rễ cây ñịa lan, P.
cactorum cũng ñã ñược quan sát thấy trên ñịa lan, nhưng không thường
xuyên. Triệu chứng của bệnh Phytophthora thì rất khó ñể phân biệt triệu
chứng của bênh do Erwinia carotovora sp. gây ra (Su and Leu, 1992),
Theo Huei-Ling Tsai, Li-Chun Huang, Pao-Jen Ann, và-Fen Ruey
Liou, 2006. Bằng phương pháp phát hiện Phytophthora trên phong lan bằng
phương pháp PCR phát hiện hai loài Phytophthora là P. palmivora và P.
parasitica trên một số giống phong lan tại ðài Loan. Cả hai P. palmivora và
P. parasitica là mầm bệnh quan trọng, có khả năng gây bệnh nặng trong một
nhiều loại cây trồng (Erwin và Ribeiro, 1996). Trong khi lây nhiễm, chúng
gây ra bệnh Phytophthora hại nghiêm trọng trên lan, là một mối ñe dọa lớn
ñối với canh tác hoa lan tại ðài Loan (Ann, 1995).
2.1.5. Nấm cộng sinh với cây phong lan:
Nấm cộng sinh phong lan gồm rất nhiều loài nấm cộng sinh với các chi
của họ phong lan. Phần lớn các loài phong lan trên thế giới có tính hướng
quang, một số ít loài là myco-dị dưỡng trong suốt ñời, lá cây hoa lan tăng
cường quá trình quang hợp cố ñịnh carbon với carbon bắt nguồn từ nấm cộng
sinh. Những phương pháp mới hiện nay có thể ñược sử dụng ñể lưu giữ nấm

cộng sinh phong lan, và sử dụng trên phong lan nhằm tăng hiệu quả trồng trọt.
Trong số các biện pháp phòng trừ, ngoài biện pháp hóa học, nhiều nước
trên thế giới ñã sử dụng chế phẩm sinh học như Chitosan ñể phòng trừ bệnh
hại, nâng cao sản lượng hoa phong lan (Apiradee Uthairatanakij, Thái Lan,
Jaime A. Teixeira da Silva, Nhật Bản, Kullanart Obsuwan, Thái Lan (2007).
Chitosan là một chất có trong thành phần cấu tạo vách tế bào của nấm, lớp
biểu bì của côn trùng và một số tảo. Các nghiên cứu gần ñây cho thấy
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

110


Chitosan có khả năng hoạt ñộng như một promotor tăng trưởng thực vật.

ở

một số loài bao gồm phong lan, khi phun với Chitosan cây sinh trưởng và
phát triển tốt ñồng thời làm giảm ñáng kể mức ñộ nghiêm trọng của bệnh trên
lan. Hiện nay Chitosan ñang ñược sử dụng rất nhiều trang trại trồng lan giúp
tăng kích thước của hoa và ñộ dài của các cụm hoa, nhưng không ảnh hưởng
ñến hoa lan cắt.
2.2 Tình hình nghiên cứu các bệnh trên hoa phong lan tại Việt Nam
Bệnh trên hoa phong lan mặc dù khá phổ biến trên các giống phong lan
trồng tại Việt Nam, tuy nhiên về việc nghiên cứu và xác ñịnh thành phần bệnh
hại trên cây phong lan chưa có nhiều công trình nghiên cứu cụ thể mà các
nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc xác ñịnh ñặc tính sinh vật học của từng giống
phong lan và xác ñịnh mức ñộ xác ñịnh thành phần bệnh hại và ñưa ra những
biện pháp phòng chống mang tính ñơn lẻ.
Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Linh, cây hoa lan (Orchid sp.) thuộc họ
(Orchidaceae); bộ lan, lớp một lá mầm Monocoty-ledoneac. Ở Việt Nam có

hàng trăm loài lan sau ñó ñược trồng rộng rãi trên khắp cả nước như: lan
Ngọc ñiểm tai trâu- Rhynchostylis gigantea Ridl, Ngọc ñiểm ñuôi cáoRhynchostylis retusa (L) BL, lan hoàng thảo thủy tiên- Dendrobium farmeri
Paxt, lan hồ ñiệp Phalaenopsis, lan hoàng hậu- Cattleya, Lindley và rất nhiều
giống ñịa lan khác.
Về thành phần bệnh trên hoa phong lan cũng theo (Nguyễn Xuân Linh,
2000) cho rằng bệnh trên phong lan chủ yếu gồm 9 bệnh xuất hiện thường
xuyên trên các giống phong lan là các bệnh sau:
Bệnh ñen thân cây con do nấm Fusarium oxyporum gây ra với vết bệnh
xuất hiện ở gốc thân hoặc cổ rễ màu nâu sau ñó lớn dần làm tóp khô ñoạn gốc
thân và cổ rễ, gốc thân có màu ñen, cây con chết sau 2-3 ngày. Bệnh hại chủ
yếu trên giống Dendrobium (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

111


Bệnh ñốm lá do nấm Cecospora sp gây ra với ñặc ñiểm vết bệnh có
hình thoi hoặc tròn( kích thước trung bình 1mm) màu xám nâu và xuất hiện ở
mặt dưới lá. Bệnh hại nặng nhất trên giống lan Oncidium và Dendrobium
(Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Bệnh thối nâu vi khuẩn do Erwinia spp. gây ra, vết bệnh có màu nâu
nhạt hình tròn mọng nước về sau chuyển sang màu nâu ñen, bệnh hại cả thân,
lá, mầm làm cho các bộ phận ñó bị thối, bệnh hại nặng trên giống Oncidium
và một số giống lan khác (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Bệnh thối mềm do vi khuẩn Pseudomonas gladioli gây ra. Vết bệnh có
hình dạng bất ñịnh, ủng nước màu trắng ñục thường lan rộng theo chiều rộng
của lá. Gặp thời tiết ẩm ướt mô bệnh bị thối úng, thời tiêt khô hanh mô bệnh
bị khô teo tóp có màu trắng xám (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Bệnh thối hạch do nấm Sclerotium rolfsii gây ra. Trên gốc thân xuất
hiện nhiều vết bệnh màu vàng nhạt sau chuyển sang màu nâu, thân cây teo

tóp, lá vàng do gốc rễ bị tổn thương nên cây sinh trưởng kém, bệnh hại nặng
trên nhiều giống phong lan, ñặc biệt là giống Oncidium và giống Cattleya
Bệnh ñốm vòng cánh hoa do nấm Alteraria sp. gây ra. Triệu chứng có
vết bệnh màu ñen hơi lõm, hình tròn có vân ñồng tâm. Bệnh hại nụ hoa,
cuống hoa, ñài hoa, cánh hoa, làm mất vẻ ñẹp của hoa và làm hoa sớm rụng.
Trên mô bệnh thường có lớp nấm màu ñen, trời mưa lớp nấm phát triển làm
thối lá. Bệnh hại nặng trên giống Dendrobium (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Bệnh ñốm gỉ cánh hoa do nấm Curvularia eragostidis gây ra. Triệu
chứng vết bệnh ban ñầu là một chấm nhỏ màu nâu hơi lồi lên về sau lan rộng
ra thành một ñốm lớn màu nâu nhạt có ranh giới rõ ràng giữa mô bệnh và mô
khỏe (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Bệnh thối ñen ngọn do nấm Phytophthora palmivora gây ra. Vết bệnh
ban ñầu là một ñiểm nhỏ dạng hình bất ñịnh, ủng nước màu nâu ñen. Bệnh hại
chủ yếu trên ngọn, lá non, và chồi làm ñỉnh bị thối nhũn lan dần xuống dưới
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

112


làm lá và cuống lá bị thối, lá dễ rụng. Bệnh phat sinh trong ñiều kiện nhiệt ñộ
dưới 200C và ñộ ẩm cao (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Ngoài bệnh hại trên cây lan còn bị mắc một số bệnh khác như bệnh tàn
cánh hoa do nấm Botrytis cinerea, bệnh thối trắng rễ do nấm Rhizoctonia
solani, bệnh ñỏ vàng do nấm Cercospora dendrobii, bệnh virus( TMV-O) và
virus (CyMV) (Nguyễn Xuân Linh, 2000)
Theo Trần Văn Mão và Nguyễn Thế Nhã, 2006 bệnh hại trên cây hoa
phong lan chủ yếu gồm 3 bệnh chính và gây ảnh hưởng lớn nhất tới ngành
trồng hoa phong lan:
Bệnh ñốm lá, lá bị bệnh ban ñầu có các chấm nhỏ màu ñen, xung quanh
có viền vàng, rồi lan rộng thành ñốm tròn hoặc hình bầu dục, kích thước 5-20

mm, mép ñốm màu nâu sẫm, giữa ñốm màu nâu xám trên ñốm mọc nhiều
chấm ñen. Bệnh ñốm lá do nấm bào tử kim (Septoria sp.) thuộc lớp bào tử
xoang, bộ vỏ cầu gây ra vỏ bào tử hình cầu vùi dưới mô biểu bì lá, có miệng,
kích thước 120-250µm; cuống bào tử ngắn, bào tử không màu, hình sợi hơi
uốn cong, có vách ngăn kích thước 29-50 x 2-2,5µm. Ta thường gặp bệnh vào
mùa xuân hè
Bệnh thối hoa do nấm Botrytis cinerea Pers gây ra, có bào tử ñược
hình thành trên cành bào tử phân sinh như chùm nho.
Theo Vũ Triệu Mân, 2007 cũng ñã nêu lên 1 loại bệnh gây hại trên
phong lan là bệnh ñen thân cây hoa lan do nấm Fusarium oxysporum Schlecht
thuộc họ Tuberculiriaceae, bộ Tuberculariales, lớp Hyphomycetes. Là nấm ña
thực, phạm vi ký chủ rộng, gây hại nặng trên giống phong lan Phalaenopsis,
Oncidium
Trong biện pháp tròng trừ các tài liệu ñều thống nhất sử dụng các loại
thuốc trừ nấm phổ rộng như Benlat 50WP 0,1%, Zineb 0,2% với bênh vi khẩn
hại lan dùng kháng sinh Streptomycin dạng bột dùng cho nông nghiệp hoặc
Tetracyclin 500 hòa với 1,5lit nước
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

113