BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
 

NGUYỄN THỊ TUẤN ANH

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN, 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
 

NGUYỄN THỊ TUẤN ANH

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Bá Minh

NGHỆ AN, 2014


LỜI CÁM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tác giả luận văn xin
gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, Phòng sau đại học, khoa Giáo dục trường
Đại học Vinh, xin cảm ơn các thầy, cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy và
giúp đỡ tôi trong quá trình học tập.
Xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Sở Giáo dục và Đào
tạo Nghệ An; Thị ủy Cửa Lò, UBND, Phòng Giáo dục thị xã Cửa Lò; Các
đồng chí cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn các trường THPT thị xã Cửa
Lò đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi trong việc cung cấp tài
liệu, số liệu và đóng góp ý kiến trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận
văn.
Đặc biệt xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Bá Minh,
người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin được gửi lời cảm ơn tới các bạn đồng nghiệp, bạn bè, những người
thân và gia đình đã có sự giúp đỡ, động viên, khích lệ đầy quý báu cả về vật
chất cũng như tinh thần để tác giả hoàn thành bản luận văn này.
Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình học tập và nghiên cứu, song luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự góp ý
chân tình của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An, tháng 8 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thị Tuấn Anh



MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài................................................................................................................1
1.1. Về mặt lý luận.................................................................................................................1
1.2. Về mặt thực tiễn..............................................................................................................2
2. Mục đích nghiên cứu..........................................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...................................................................................2
3.1. Khách thể nghiên cứu......................................................................................................2
3.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................................2
4. Giả thuyết khoa học...........................................................................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.........................................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................................3
7. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................................3
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận..........................................................................3
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.......................................................................3
7.3. Phương pháp thống kê toán học......................................................................................3
8. Cấu trúc luận văn...............................................................................................................3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................................5
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................................5
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................................5
1.2. Các khai niệm cơ bản......................................................................................................7

1.2.1. Trường Trung học phổ thông, vị trí, vai trò trường THPT trong hệ thống GD quốc
dân..........................................................................................................................................7
1.2.2. Hoạt động dạy học........................................................................................................9
1.2.2. Hoạt động dạy học........................................................................................................9
1.2.2. Hoạt động dạy học........................................................................................................9
1.2.2.1.Khái niệm về hoạt động dạy học................................................................................9


1.2.2.2. Hoạt động dạy của giáo viên...................................................................................10
1.2.2.3. Hoạt động học của học sinh....................................................................................10
1.2.3.Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy học......................................................10
1.2.3.Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy học......................................................10
1.2.3.Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy học......................................................10
1.2.3.1. Quản lý....................................................................................................................10
1.2.3.2. Quản lý nhà trường..................................................................................................16
1.2.3.3. Quản lý hoạt động dạy học......................................................................................17
1.2.4. Giải pháp quản lý nhà trường và giải pháp quản lý HĐDH.......................................18
1.2.4.1. Giải pháp:................................................................................................................18
1.2.4.2. Giải pháp quản lý nhà trường..................................................................................18
1.2.4.3. Giải pháp quản lý hoạt động dạy học:.....................................................................18
1.3. Hoạt động dạy học ở trường THPT...............................................................................18
1.3. Hoạt động dạy học ở trường THPT...............................................................................18
1.3. Hoạt động dạy học ở trường THPT...............................................................................18
1.3.1. Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT.......................................................18
1.3.1. Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT.......................................................18
1.3.1. Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT.......................................................19
1.3.1. Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT.......................................................19
1.3.2. Nội dung hoạt động dạy học ở trường THPT.............................................................19
1.3.2.Nôi dung hoạt động dạy học ở trường THPT..............................................................19
1.3.3. Phương pháp thực hiện hoạt động dạy học ở trường.................................................20

1.3.3. Phương pháp thực hiện hoạt động dạy học ở trường.................................................20
1.3.3. Phương pháp thực hiện hoạt động dạy học ở trường THPT......................................20
1.3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy học ở trường........................................21
1.3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy học ở trường........................................21
1.3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy học ở trường THPT.............................21
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT...................................................22
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT...................................................22
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT...................................................22
1.4.1. Quản lý kế hoạch dạy học của nhà trường.................................................................22
1.4.2. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên.........................................................................26
1.4.1. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên.........................................................................26
1.4.1. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên.........................................................................26
1.4.1.1. Quản lý việc thực hiện chương trình.......................................................................26
1.4.1.2. Quản lý việc soạn bài và chuẩn bị lên lớp...............................................................27
1.4.1.3. Quản lý giờ lên lớp của giáo viên...........................................................................28
1.4.1.6. Quản lý hồ sơ chuyên môn của giáo viên...............................................................31


1.4.3. Quản lý hoạt động học của học sinh...........................................................................32
1.4.2. Quản lý hoạt động học của học sinh...........................................................................32
1.4.2. Quản lý hoạt động học của học sinh...........................................................................32
1.4.2.1. Quản lý việc giáo dục phương pháp học tập cho học sinh......................................33
1.4.2.2. Quản lý nề nếp thái độ học tập cho học sinh...........................................................33
1.4.4. Quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học...................................36
1.4.3.Quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học....................................36
1.4.3.Quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học....................................36
1.4.3.1. Quản lý việc thực hiện các chế định GD và ĐT......................................................36
1.4.3.2. Quản lý việc xây dựng và hoạt động của tổ chuyên môn.......................................36
1.4.3.3. Quản lý cơ sở vật chất - trang thiết bị dạy học........................................................38
1.4.3.4. Quản lý nguồn kinh phí chi cho hoạt động dạy và học...........................................38

1.4.3.5. Quản lý công tác thi đua khen thưởng giáo viên và học sinh trong hoạt động dạy
học............................................................................................................................39
1.4.3.6. Quản lý công tác xây dựng môi trường Sư phạm...................................................39

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1...............................................................................41
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ............................42
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ......................................42
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ............................42
2.1. Khái quát về giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò...............................................................42
2.1. Khái quát về giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò...............................................................42
2.1. Khái quát về giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò...............................................................42
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, dân cư và nguồn lực................................................42
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, dân cư và nguồn lực................................................42
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, dân cư và nguồn lực................................................42
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...........................................................................................43
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...........................................................................................43
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...........................................................................................43
2.1.3. Tình hình giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò................................................................43
2.1.3. Tình hình giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò................................................................43
2.1.3. Tình hình giáo dục THPT ở thị xã Cửa Lò................................................................43
2.2. Thực trạng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.........................44
2.2. Thực trạng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.........................44


2.2. Thực trạng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.........................44
2.2.1. Tình hình phát triển các trường THPT thị xã Cửa Lò................................................44
2.2.1. Tình hình phát triển các trường THPT thị xã Cửa Lò................................................44

2.2.1. Tình hình phát triển các trường THPT thị xã Cửa Lò................................................44
2.2.1.1.Quy mô phát triển học sinh......................................................................................44
2.1.1.2. Tình hình đội ngũ....................................................................................................46
2.2.2. Thực trạng chất lượng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò từ năm học 2011 2012 đến năm học 2013 - 2014............................................................................................47
2.2.2.Thực trạng chất lượng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò từ năm học 2011 2012 đến năm học 2013 - 2014............................................................................................47
2.2.2.Thực trạng chất lượng dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò từ năm học 2011 2012 đến năm học 2013 - 2014............................................................................................47
2.2.2.1. Chất lượng tuyển sinh.............................................................................................47
2.2.2.2. Tỷ lệ học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng...............................48
2.2.2.3. Chất lượng dạy học.................................................................................................48
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ
An.........................................................................................................................................51
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ
An.........................................................................................................................................51
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV ở các trường THPT thị xã Cửa Lò đối với
công tác QL HĐDH..............................................................................................................51
2.3.2.Thực trạng công tác chỉ đạo, quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học......................52
2.3.2.1. Công tác chỉ đạo, quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học...................................52
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của đội ngũ giáo viên..........................................53
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của đội ngũ giáo viên..........................................53
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của đội ngũ giáo viên..........................................53
2.3.2.2. Quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy của giáo viên................................54
2.3.2.3. Quản lý việc soạn bài, chuẩn bị bài và lên lớp của giáo viên.................................56
2.3.2.4. Quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học (TBDH) và thực hành thí nghiệm (THTN)
của giáo viên............................................................................................................57
2.3.2.5. Quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) và đánh giá giờ dạy của GV58
2.3.2.6. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá của GV đối với kết quả học tập của HS......61
2.3.2.7. Quản lý thực hiện nế nếp hồ sơ chuyên môn của GV.............................................61
2.3.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh...................................................63
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh...................................................63
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh...................................................63

2.3.3.1. Quản lý nề nếp kỷ cương trong học tập của học sinh.............................................63
2.3.3.2. Quản lý hoạt động học tập ở trường của HS...........................................................64


2.3.3.3.Quản lý việc học tập ở nhà của HS..........................................................................65
2.3.5. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học......................................65
2.3.5. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học......................................65
2.3.5. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học......................................65
.3.5.1. Quản lý việc thực hiện các quy chế , quy định về GD &ĐT....................................65
2.3.2.8. Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn............................................................................65
2.3.4. Thực trạng quản lý công tác đào tạo bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ giáo viên.............67
2.3.4.1.Quản lý hoạt động tự học, tự bồi dưỡng của GV.....................................................67
2.3.4.2. Quản lý hoạt động đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên...................................67
2.3.4.3. Tình hình bố trí , sử dụng đội ngũ GV....................................................................68
2.3.5.3. Quản lý các nguồn lực (vật lực, tài lực)..................................................................69
2.3.5.4. Quản lý công tác thi đua khen thưởng trong GV và HS.........................................70
2.3.5.5. Quản lý việc xây dựng môi trường sư phạm...........................................................71
2.4. Đánh giá chung về tình hình dạy học và công tác quản lý hoạt động dạy học ở các
trường THPT Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An........................................................................71
2.4. Đánh giá chung về tình hình dạy học và công tác quản lý hoạt động dạy học ở các
trường THPT Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An........................................................................71
2.4. Đánh giá chung về tình hình dạy học và công tác quản lý hoạt động dạy học ở các
trường THPT Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An........................................................................71
2.4.1. Ưu điểm......................................................................................................................72
2.4.1 Ưu điểm.......................................................................................................................72
2.4.1 Ưu điểm.......................................................................................................................72
2.4.2. Hạn chế.......................................................................................................................72
2.4.2. Hạn chế.......................................................................................................................72
2.4.2. Hạn chế.......................................................................................................................72
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế...............................................................................73

2.4.3.Nguyên nhân của những hạn chế................................................................................73
2.4.3.Nguyên nhân của những hạn chế................................................................................73

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...............................................................................74
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp..................................................................................76


3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp..................................................................................76
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp..................................................................................76
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.............................................................................76
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.............................................................................76
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.............................................................................76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, đồng bộ.............................................................76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, đồng bộ.............................................................76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, đồng bộ.............................................................76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả................................................................76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả................................................................76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả................................................................76
3.2. Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, Tỉnh
Nghệ An...............................................................................................................................77
3.2. Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT Thị xã Cửa Lò, Tỉnh
Nghệ An...............................................................................................................................77
3.2. Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, Tỉnh
Nghệ An...............................................................................................................................77

3.2.1.Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL, GV, HS trường THPT về công tác quản lý
hoạt động dạy họ..................................................................................................................77
3.2.1.Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL, GV, HS trường THPT về công tác quản lý
hoạt động dạy học.................................................................................................................77
3.2.1.Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL, GV, HS trường THPT về công tác quản lý
hoạt động dạy học.................................................................................................................77
3.2.1.1.Mục tiêu của giải pháp.............................................................................................77
3.2.1.2. Nội dung của giải pháp...........................................................................................77
3.2.2. Tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của GV.................................................78
3.2.2. Tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của GV.................................................78
3.2.2. Tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của GV.................................................78
3.2.2.1.Mục tiêu của giải pháp.............................................................................................78
3.2.2.2. Nội dung của giải pháp...........................................................................................78
3.2.2.3. Tổ chức thực hiện giải pháp....................................................................................79
3.2.3. Tăng cường quản lý hoạt động học tập của HS..........................................................88
3.2.3. Tăng cường quản lý hoạt động học tập của HS..........................................................88
3.2.3. Tăng cường quản lý hoạt động học tập của HS..........................................................88
3.2.3.1. Mục tiêu của giải pháp............................................................................................88
3.2.3.2.Nội dung của giải pháp............................................................................................88
3.2.3.3. Tổ chức thực hiện....................................................................................................88
3.2.4. Tổ chức các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học........................................................92


3.2.4: Tổ chức các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học........................................................92
3.2.4: Tổ chức các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học........................................................92
3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp............................................................................................92
3.2.4.2. Nội dung của giải pháp...........................................................................................93
3.2.4.3. Tổ chức thực hiện....................................................................................................93
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp..................................................................................105
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp..................................................................................105

3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp..................................................................................105
3.4. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất.........................106
3.4. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất.........................106
3.4. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất.........................106

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................108
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
1. Kết luận..........................................................................................................................109
1. Kết luận..........................................................................................................................109
1. Kết luận..........................................................................................................................109
2. Kiến nghị........................................................................................................................109
2. Kiến nghị........................................................................................................................109
2. Kiến nghị........................................................................................................................109
2.1. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo.......................................................................................109
2.1. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo.......................................................................................109
2.2. Với UBND tỉnh Nghệ An............................................................................................110
2.2. Với UBND Tỉnh Nghệ An..........................................................................................110
2.3. Với Sở GD&ĐT Nghệ An...........................................................................................110
2.3. Với Sở GD&ĐT Nghệ An...........................................................................................110

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................111


DANH MỤC BẢNG
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG THPT..........................................................................................5
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1...............................................................................41
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ............................42
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ......................................42
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ............................42
Bảng 2.1: Thực trạng học sinh Trường THPT Cửa Lò trong 3 năm gần đây
.........................................................................................................................45
Bảng 2.2: Thực trạng học sinh Trường THPT Cửa Lò2 trong 3 năm gần
đây...................................................................................................................45
Bảng 2.3: Tình hình đội ngũ giáo viên các trường THPT thị xã Cửa Lò thời
điểm hiện tại....................................................................................................47
Bảng 2.4: Điểm tuyển sinh vào các trường THPT thị xã Cửa Lò trong 3 năm
gần đây............................................................................................................47
Bảng 2.5: Tỷ lệ học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học - Cao đẳng...48
Bảng 2.6: Chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh THPT thị xã Cửa Lò
.........................................................................................................................48
Bảng 2.7: Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp ở các trường THPT thị xã Cửa Lò.......49
Bảng 2.8: Số lượng học sinh giỏi cấp tỉnh hàng năm của các trường THPT
thị xã Cửa Lò..................................................................................................50


Bảng 2.9: Khảo sát nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên các trường
THPT về những yếu tố cần thiết trong việc QL HĐDH...............................51

Bảng 2.10. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động xây dựng kế hoạch.......53
Bảng 2.11: Thực trạng quản lý hoạt động dạy của đội ngũ giáo viên..........54
Bảng 2.12: Thực trạng quản lý việc thực hiện chương trình của giáo viên. 55
Bảng 2.13: Thực trạng quản lý việc soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp của GV
.........................................................................................................................56
Bảng 2.14. Thực trạng quản lý việc lên lớp, sử dụng TBDH, THTN của các
trường THPT Thị xã Cửa Lò.........................................................................57
Bảng 2.15: Thực trạng quản lý hoạt động đổi mới PPGD và đánh giá giờ
dạy của giáo viên.............................................................................................60
Bảng 2.16. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh.....................................................................................................61
Bảng 2.17: Thực trạng quản lý thực hiện nề nếp hồ sơ chuyên môn của GV
.........................................................................................................................62
Bảng 2.18. Thực trạng quản lý nề nếp kỷ cương trong học tập của HS......63
Bảng 2.19: Thực trạng quản lý hoạt động học tập ở trường của học sinh...64
Bảng 2.20: Thực trạng quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn.............................66
Bảng 2.21: Thực trạng bố trí ,sử dụng đội ngũ giáo viên ở các trường THPT
Cửa Lò............................................................................................................68
Bảng 2.22: Thực trạng quản lý Tài sản - tài chính ở các trường THPT thị xã
Cửa Lò............................................................................................................69
Bảng 2.23: Thực trạng quản lý công tác thi đua khen thưởng ở các trường
THPT Thị xã Cửa Lò.....................................................................................70
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...............................................................................74
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN................76
Bảng 3.1: Tổng hợp đánh giá về sự cần thiết và tính khả thi.....................107



của các giải pháp...........................................................................................107
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................108
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................109
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................111
Viết tắt
BGH
CBQL
CBGV
CM
CNTT
CNXH
CNVC
CSVC
DH
GD & ĐT
GDTrH
GDNGLL
GVBM
GVCN
GV
HĐD
HĐH
HĐDH
HS
HSG
PPDH

QL
QL GD
QLHĐDH
QLHĐD
QLHĐHT
QTDH
SKKN
TBDH
THTN
THCS
TTCM

UBND

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ
Ban giám hiệu
Cán bộ quản lý
Cán bộ giáo viên
Chuyên môn
Công nghệ thông tin
Chủ nghĩa xã hội
Công nhân viên chức
Cơ sở vật chất
Dạy học
Giáo dục và Đào tạo
Giáo dục Trung học
Giáo dục ngoài giờ lên lớp
Giáo viên bộ môn
Giáo viên chủ nhiệm

Giáo viên
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Hoạt động dạy học
Học sinh
Học sinh giỏi
Phương pháp dạy học
Quản lý
Quản lý Giáo dục
Quản lý hoạt động dạy học
Quản lý hoạt động dạy
Quản lý hoạt động học tập
Quá trình dạy học
Sáng kiến kinh nghiệm
Thiết bị dạy học
Thực hành thí nghiệm
Trung học cơ sở
Tổ trưởng chuyên môn
Uỷ ban nhân dân


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Về mặt lý luận:
Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng
định mục tiêu tổng quát của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn
2010- 2020 là: “Phấn đấu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công
nghiệp theo hướng hiện đại; chính trị - xã hội ổn định, dân chủ, kỷ cương,
đồng thuận; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt;

độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; vị thế
Việt Nam trên trường quốc tế được nâng lên; tạo tiền đề vững chắc để phát
triển cao hơn trong giai đoạn sau” Sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo có vai trò
quan trọng trong việc thực hiện chiến lược phát triển kinh tế- xã hội của đất
nước. Phát triển Giáo dục và Đào tạo là chìa khóa để phát huy nguồn nhân lực
- yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh, bền vững. Chính vì thế Đảng và Nhà
nước ta đã xác định: “Phát triển Giáo dục phải thực sự là quốc sách hàng đầu,
là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân”. Điều này đặt ra cho cả hệ
thống giáo dục quốc dân một trọng trách trong việc nâng cao chất lượng giáo
dục mà trong đó hoạt động dạy học trong các nhà trường, các cơ sở giáo dục
có vai trò quyết định. Đối với các trường THPT việc nâng cao chất lượng dạy
học là nhiệm vụ quan trọng nhất, cũng là nhiệm vụ cơ bản đầu tiên của các
nhà trường, đây chính là điều kiện quyết định để nhà trường tồn tại và phát
triển và cũng là thương hiệu của nhà trường đó đối với địa phương. Thực chất
của công tác quản lý nhà trường là quản lý hoạt động dạy học, công việc này
được tiến hành thường xuyên, liên tục qua từng giờ dạy học, qua các học kỳ
và từng năm học, đây là điều kiện tất yếu để nhà trường đáp ứng yêu cầu của
mục tiêu giáo dục là: “Nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng
nhân tài”.


2
Để hoạt động dạy học trong các trường THPT đạt hiệu quả cao nhất,
chắc chắn cần phải có những biện pháp quản lý, điều hành thực sự khoa học
và hợp lý.
1.2. Về mặt thực tiễn:
Trong những năm gần đây, công tác quản lý hoạt động dạy học các
trường THPT ở thị xã Cửa Lò tuy đã có sự cải tiến, chất lượng dạy học đã
được nâng cao và đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, trước những
yêu cầu mới của xã hội trong việc đào tạo nhân lực phục vụ sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế tri thức thì chúng
tôi thấy cần phải có những giải pháp tốt hơn, hiệu quả hơn trong quản lý hoạt
động dạy học để đưa chất lượng giáo dục của các nhà trường ngày càng cao
hơn góp phần vào sự phát triển Giáo dục - Đào tạo nước nhà.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Một số giải pháp quản lý
hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ
An” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý hoạt động dạy học ở các
trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các
trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.
4. Giả thuyết khoa học:
Có thể nâng cao chất lượng dạy học các trường THPT thị xã Cửa Lò
nếu thực hiện hợp lý và đồng bộ các giải pháp quản lý có tính khoa học và
khả thi.


3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở các trường
THPT.
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học ở
các trường THPT thị xã Cửa Lò.
- Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.
6. Phạm vi nghiên cứu:

- Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động dạy học và công tác
quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An
gồm: Trường THPT Cửa Lò và Trường THPT Cửa Lò 2 từ năm học 2011 2012 đến năm học 2013 - 2014 .
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phương pháp phân tíchtổng hợp; phân loại- hệ thống hóa các tài liệu có liên quan để xây dựng cơ sở
lý luận của đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: nhằm xây dựng cơ sở
thực tiễn của đề tài. Cụ thể:
- Quan sát
- Tổng kết kinh nghiệm giáo dục
- Điều tra bằng phiếu hỏi
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
7.3. Phương pháp thống kê toán học: để xử lý các số liệu thu thập được
thông qua các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
8. Cấu trúc luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung của luận văn được bố trí trong 3 chương:


4
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học ở các trường
THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An
Chương 3: Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục ở các trường THPT thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An.


5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

Ở TRƯỜNG THPT
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước, việc nâng cao chất lượng
dạy học trong nhà trường nói chung và nhà trường phổ thông nói riêng từ lâu
đã trở thành vấn đề quan tâm của các nước trên thế giới trong đó có Việt
Nam.
Ngay từ thời cổ đại, tư tưởng về dạy học và quản lý dạy học đã được
thể hiện trong những quan điểm của nhiều nhà triết học đồng thời là nhà giáo
dục. Đức Khổng Tử (551- 479 TCN) đã giúp học trò phát triển bằng cách
khuyến khích sở trường và phê bình sở đoản, phương châm chính của dạy học
là khải phát (gợi mở). Socrates (469 - 399 TCN) đã đề xuất thực hiện phương
pháp dạy học và được sử dụng cho đến ngày nay. J.A.Komenxki (1592-1670)
đã phân tích các hiện tượng trong tự nhiên và hiện thực để đưa ra các biện
pháp dạy học buộc học sinh phải tìm tòi, suy nghĩ để nắm được bản chất của
sự vật hiện tượng. J.J.Rousseau (1717-1778) chủ trương giáo dục trẻ em một
cách tự nhiên và người học sẽ tự khám phá tích luỹ kiến thức thông qua chính
hoạt động của mình.
Nhiều nhà giáo dục tiêu biểu xuất hiện khoảng cuối thế kỷ XIX, đầu thế
kỷ XX như John Dewey (1859-1952), A.Macarenco (1888-1938), Jean Piaget
(1896-1980),… cũng có quan điểm hướng đến sự tích cực hóa hoạt động nhận
thức của người học.
Vào nửa đầu thế kỷ XX, T.Makiguchi (Nhật Bản) đã nêu lên quá trình
phát triển của giáo dục tương ứng với nó là sự thay đổi vai trò của người thầy
trong quá trình giáo dục, dạy học. Dạy học phải hướng vào người học, dạy


6
học tích cực, biến quá trình dạy học thành quá trình tự học. Xu thế dạy học
hiện nay hoàn toàn phù hợp với tư tưởng này.
Trong những thập kỷ gần đây ở Liên xô (cũ) đã có một số công trình

nghiên cứu hệ thống các vấn đề về PPDH mà tiêu biểu là công trình của các
nhà khoa học: V.V.Davưdop, N.A.Menchinskaia, M.N.Statkin, I.Ia.Lecne,...
trong đó việc công nghệ hóa quá trình dạy học của Giáo sư Viện sĩ
V.V.Davưdop đã được tổ chức vận dụng tại Việt Nam.
Ở Việt Nam, trước hết phải nói đến tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh
về quản lý giáo dục (QLGD) và dạy học. Qua việc vận dụng sáng tạo Triết
học Mác - Lê nin và kế thừa tinh hoa của các tư tưởng giáo dục tiên tiến,
Người đã để lại cho nền giáo dục cách mạng Việt Nam những tư tưởng có giá
trị cao trong quá trình phát triển lý luận giáo dục và dạy học.
Trên phương diện nghiên cứu lý luận quản lý giáo dục, dựa trên quan
điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các nhà khoa học
nước ta đã tiếp cận quản lý giáo dục (QLGD) và quản lý (QL) trường học để
đề cập đến việc phát triển công tác QL trường học; các tác phẩm tiêu biểu
như: Phương pháp luận khoa học giáo dục của Phạm Minh Hạc; Khoa học
Quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn của Trần Kiểm, ...
Với nhiệm vụ đổi mới giáo dục hiện nay thì việc đổi mới nội dung,
phương pháp dạy học là việc làm cần thiết và cấp bách. Một số tác giả như
nhà nghiên cứu giáo dục Trần Hồng Quân, Phạm Viết Vượng,...đã cho ra đời
nhiều công trình trong lĩnh vực này.
Gần đây một số luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục chuyên ngành quản
lý giáo dục bước đầu tổ chức nghiên cứu thực trạng và hệ thống được một số
vấn đề về quản lý cũng như đề xuất một số biện pháp quản lý như đề tài:
“Biện pháp quản lý hoạt động dạy và giao lưu thầy trò nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục học sinh THPT tỉnh Gia lai” của Trần Ngọc Chi (1997); “Các


7
biện pháp quản lý hoạt động dạy của hiệu trưởng trường THPT tỉnh Thái
Nguyên” của Đinh Thị Tuyết Mai (2002). “Biện pháp quản lý chuyên môn
của hiệu trưởng trường THPT Ngô Gia Tự tỉnh Bắc Ninh” của Nguyễn Hữu

Hùng (2010),...
Các đề tài đã nghiên cứu lý luận quản lý, quản lý giáo dục, quản lý
trường học tương đối sát với thực trạng quản lý hoạt động dạy học (QLHĐ
DH) trong các trường THPT và đã đề xuất được một số biện pháp quản lý có
tính khả thi. Kết quả nghiên cứu của các đề tài trên đã đóng góp thêm vào
việc hiểu rõ, sáng tỏ cơ sở lý luận về QL HĐDH nhằm nâng cao chất lượng ở
các trường THPT và đem lại một số kinh nghiệm quản lý cho cán bộ quản lý
ở từng địa phương.
Đối với các trường THPT ở thị xã Cửa Lò hoạt động dạy học được
quan tâm thường xuyên. Các nhà trường đã vận dụng được một số giải pháp
quản lý hoạt động này, tuy nhiên chưa thể tìm thấy các giải pháp thực sự phù
hợp với đặc thù vùng miền thị xã du lịch. Đặc biệt trước những yêu cầu về đổi
mới giáo dục căn bản và toàn diện như hiện nay thì QL HĐDH thực sự là vấn
đề hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của các nhà trường.
Vì thế, trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi sẽ cụ thể hơn về các giải
pháp QL HĐDH phù hợp với địa phương nhằm đáp ứng được yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Trường Trung học phổ thông, vị trí, vai trò GDTHPT trong hệ
thống GD quốc dân
Luật Giáo dục năm 2005 trong điều 26 mục 1, điểm c có ghi: “giáo dục
trung học phổ thông được thực hiện trong ba năm học, từ lớp mười đến lớp
mười hai. Học sinh vào học lớp mười phải có bằng tốt nghiệp trung học cơ sở,
có tuổi là mười lăm” [26, tr 31].


8
Điều 2, Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông có
nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số: 12/2011/QĐ- BGDĐT ngày
28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã ghi: “ Trường trung học

là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trường có tư
cách pháp nhân và có con dấu riêng” [6, tr74].
Cấp THPT là cấp học nối tiếp cấp THCS, HS đã có kiến thức cơ bản
của chương trình THCS. Một số học sinh không đủ điều kiện học tiếp thì trực
tiếp tham gia lao động trong các lĩnh vực khác nhau của xã hội, còn lại đa số
các em tiếp tục học lên tiếp chương trình THPT, hoàn thiện về tri thức, để dự
tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp và số còn
lại tiếp tục học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động sản xuất.
- Đây là cấp học đang chuyển sang sự đa dạng về loại hình, đa dạng
hóa các trường học, ở cấp học này, cần phải tính đến sự kết nối liên tục
chương trình giáo dục THCS với chương trình mà học sinh sẽ được học ở cấp
THPT.
- Là cấp học có nhiệm vụ tạo nguồn đáng kể cho đào tạo Trung cấp
nghề, Cao đẳng, Đại học nhằm phục vụ cho CNH-HĐH đất nước, cần có sự
tăng cường trong các nội dung giáo dục, đào tạo và giáo dục hướng nghiệp.
- Là cấp học chịu áp lực về nhu cầu học tiếp của THCS đang phổ cập
cho trên 80% học sinh ở độ tuổi 11-15, hoàn thành phổ cập THCS vào năm
2015, chuẩn bị tham gia hoàn thành phổ cập THPT vào năm 2020.
- Giáo dục THPT trực tiếp góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội.
Trên nền tảng đã đạt được ở các cấp học dưới, giáo dục THPT tiếp tục phát
triển và hoàn thiện nhân cách con người Việt Nam.
Có thể nói cấp THPT là nơi tạo ra những hạt giống tốt cho các trường
dạy nghề, Cao đẳng, Đại học và đội ngũ lao động có văn hóa cho địa phương,
đất nước, đó chính là nguồn lực con người. Trong nền kinh tế thị trường định


9
hướng XHCN, đất nước ta phải đối diện với yêu cầu của sự phát triển KTXH nhanh, mạnh trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và đứng trước một thử
thách cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới. Chính vì thế, giáo
dục phải đổi mới và đi trước một bước, tạo tiền đề cho sự phát triển KT- XH.

Bậc THPT đóng vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
1.2.2. Hoạt động dạy học
1.2.2.1.Khái niệm về hoạt động dạy học
Theo Phạm Minh Hạc “Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm
truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội đã tích luỹ được,
nhằm biến kiến thức, kinh nghiệm xã hội thành phẩm chất và năng lực cá
nhân” [17, tr18].
Theo Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt: “Quá trình dạy học là một quá trình
sư phạm bộ phận, một phương tiện để trau dồi học vấn, phát triển giáo dục và
giáo dục phẩm chất, nhân cách thông qua sự tác động qua lại giữa người dạy
và người học nhằm truyền thụ và lĩnh hội một cách có hệ thống những tri thức
khoa học, những kỹ năng, kỹ xảo, nhận thức và thực hành”[18, tr.25].
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “DH được nghiên cứu theo quan điểm là
một quá trình. DH bao gồm hai quá trình đó là quá trình dạy của thầy và quá
trình học của trò. Hai quá trình này có mối quan hệ biện chứng, tồn tại vì
nhau, sinh ra vì nhau và thúc đẩy nhau phát triển. Nội dung DH được tiến
hành trong môi trường hết sức thuận lợi đó là nhà trường. Nội dung này được
thiết kế phù hợp với đặc thù lứa tuổi thể hiện qua các bậc học” [23, tr.34].
Có thể khẳng định rằng hoạt động dạy học (HĐDH) là hoạt động trung
tâm chi phối tất cả các hoạt động khác trong nhà trường. Do đó là con đường
trực tiếp và thuận lợi nhất để giúp học sinh lĩnh hội tri thức của loài người.
HĐDH làm cho học sinh nắm vững tri thức khoa học một cách có hệ
thống cơ bản, có những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết trong học tập, lao động


10
và đời sống. Hoạt động này làm phát triển tư duy độc lập sáng tạo, hình
thành những năng lực cơ bản về nhận thức và hành động của học sinh, hình
thành ở học sinh thế giới quan khoa học, lòng yêu tổ quốc, yêu CNXH, đó
chính là động cơ học tập trong nhà trường và định hướng hoạt động của

học sinh.
Do vậy, có thể nói HĐDH trong nhà trường đã tô đậm chức năng xã
hội, đặc trưng nhiệm vụ của nhà trường và là hoạt động giáo dục trung tâm, là
cơ sở khoa học của các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
1.2.2.2. Hoạt động dạy của giáo viên
Hoạt động dạy (HĐD) là sự tổ chức, điều khiển tối ưu quá trình học
sinh lĩnh hội tri thức, hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Vai trò chủ
đạo của HĐD với ý nghĩa là tổ chức và điều khiển quá trình học tập của học
sinh, giúp cho học sinh nắm được kiến thức, có khả năng vận dụng vào thực
tiễn, hình thành kỹ năng thái độ.
1.2.2.3. Hoạt động học của học sinh
Học là quá trình tự giác tích cực, tự lực chiếm lĩnh khái niệm khoa học
của học sinh biến nó từ kho tàng văn hóa xã hội thành học vấn riêng của bản
thân, học sinh sẽ hình thành cho mình một thái độ mới trong việc đánh giá các
giá trị tinh thần vật chất của thế giới khách quan, một phẩm chất đạo đức mới,
dưới sự điều khiển sư phạm của giáo viên. Đó là quá trình tự điều khiển tối
ưu, sự chiếm lĩnh khái niệm khoa học, bằng cách đó hình thành cấu trúc tâm
lý mới, phát triển nhân cách toàn diện.
1.2.3.Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy học
1.2.3.1. Quản lý
a. Khái niệm
Quản lý hình thành và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài
người. Nó bắt nguồn và gắn chặt với sự phân công, hợp tác lao động. QL là


11
một dạng hoạt động xã hội đặc thù, trở thành một nhân tố của sự phát triển xã
hội, một hoạt động phổ biến, diễn ra ở mọi lĩnh vực, ở mọi cấp độ và liên
quan đến mọi người. Có thể nói QL là một trong những loại hình lao động có
hiệu quả nhất, quan trọng nhất.

Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội
của lao động.
Ngay từ khi con người bắt đầu hình thành nhóm đã biết phối hợp các
nỗ lực cá nhân để thực hiện mục tiêu duy trì sự sống. Từ khi xuất hiện nền sản
xuất xã hội, nhu cầu phối hợp các hoạt động riêng lẻ càng tăng lên. Bất cứ
một tổ chức, một lĩnh vực nào từ sự hoạt động của nền kinh tế quốc dân, hoạt
động của một doanh nghiệp, một đơn vị hành chính sự nghiệp,… đến một tập
thể thu nhỏ như tổ sản xuất, tổ chuyên môn bao giờ cũng có hai phân hệ:
Người quản lý và đối tượng được quản lý, sự cần thiết của quản lý được
C.Mác viết: “Tất cả mọi lao động trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành
trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều
hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung, phát sinh
từ vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những cơ
quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm riêng lẻ tự mình điều khiển
lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng”[12, tr.34].
Như vậy, C.Mác đã chỉ ra bản chất quản lý là một hoạt động lao
động để điều khiển lao động, một hoạt động tất yếu quan trọng trong quá
trình phát triển của xã hội loài người. Quản lý trở thành một hoạt động
phổ biến, mọi nơi, mọi lúc, mọi lĩnh vực, mọi cấp độ và có liên quan đến
mọi người. Đó là một loại hoạt động xã hội bắt nguồn từ tính chất cộng
đồng dựa trên sự phân công và hợp tác để làm một công việc nhằm đạt
một mục tiêu chung.


12
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Quản lý là tổ chức, điều khiển và theo dõi
thực hiện như đường lối của chính quyền quy định” [20, tr.699]
Khi bàn đến Khái niệm quản lý có nhiều cách tiếp cận khác nhau:
Theo giáo sư Hà Sĩ Hồ: Quản lý là một quá trình tác động có định
hướng (có chủ định) có tổ chức, lựa chọn trong số các tác động có thể có, dựa

trên các thông tin về tình trạng của đối tượng và môi trường nhằm giữ cho sự
vận hành của đối tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục đích
đã định.
Theo Giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung
là khách thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến”
[23,tr35].
Như vậy, quản lý phải bao gồm các yếu tố sau: Phải có mục tiêu đặt ra
cho cả đối tượng và chủ thể làm căn cứ định hướng cho mọi hoạt động của tổ
chức, phải có nội dung, phương pháp, phương tiện và kế hoạch hành động,
một môi trường nhất định.
b. Các chức năng quản lý
Có nhiều ý kiến khác nhau về phân loại chức năng quản lý, tuy nhiên tựu
trung lại có 4 chức năng cơ bản: Lập kế hoạch; tổ chức; chỉ đạo; kiểm tra.
- Chức năng kế hoạch: Là một chức năng, một khâu quan trọng nhất
trong hoạt động quản lý, lập kế hoạch là hoạt động nhằm thiết lập các mục
tiêu cần thiết cho sự phấn đấu của một tổ chức, chỉ ra các hoạt động, những
biện pháp cơ bản và các điều kiện cần thiết để thực hiện mục tiêu đó. Kế
hoạch là nền tảng của quản lý, là sự quyết định lựa chọn đường lối hành động
của một tổ chức và các bộ phận của nó phải tuân theo nhằm hoàn thành các
mục tiêu của tổ chức.