A. đặt vấn đề
I/ lí do chọn đề tài:

Công nghệ thông tin là một thành tựu lớn của cuộc cách mạng khoa học- kĩ
thuật hiện nay. Nó thâm nhập và chi phối hầu hết các lĩnh vực nghiên cứu khoa
học, ứng dụng công nghệ trong sản xuất, đời sống, giáo dục, đào tạo...Trong giáo
dục- đào tạo, công nghệ thông tin đợc sử dụng vào tất cả các môn học nh tự
nhiên, xã hội, kĩ thuật... Hiệu quả là chất lợng giáo dục đợc tăng lên cả về mặt lí
thuyết và thực hành. Chính vì thế, Bộ giáo dục- đào tạo đã phát động " lấy năm
học 2008-2009 là năm công nghệ thông tin". Yêu cầu đặt ra ở đây là đổi mới
phơng pháp dạy học có sự hỗ trợ của các phơng tiện kĩ thuật hiện đại.
Trong nghị quyết trung ơng II khoá VIII Đảng và Nhà nớc ta khẳng định "phải
đổi mới phơng pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
luyện thành nếp t duy sáng tạo của ngời học. Từng bớc áp dụng các phơng pháp
tiên tiến và hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo điều kiện và thời gian, tự
học, tự nghiên cứu cho học sinh".
Những định hớng trên đây của Bộ giáo dục - đào tạo là kim chỉ nam cho việc
đổi mới phơng pháp dạy học ở bậc tiểu học. Việc vận dụng công nghệ thông tin
vào hoạt động dạy- học ở tiểu học một mặt phù hợp với đặc điểm nhận thức và
tâm lí học sinh, mặt khác góp phần vào việc phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của các em trong học tập.
Sớm nhận thức đợc tầm quan trọng của công nghệ thông tin đối với quá trình
dạy học, trong những năm gần đây đơn vị trờng chúng tôi đã đi đầu trong việc áp
dụng thành tựu khoa học - kĩ thuật này vào quá trình dạy học các môn học và đã
khẳng định đợc những kết quả nhất định.
Trên cơ sở những chủ trơng chung của trờng ba năm gần đây mỗi cá nhân
chúng tôi đã không ngừng học hỏi, vận dụng và thành công trong việc sử dụng
công nghệ thông tin vào quá trình dạy học. Trong phạm vi đề tài này tôi đa ra
vấn đề " Sử dụng công nghệ thông tin vào dạy bài: Loài vật sống ở đâu?- Tự
nhiên và xã hội lớp 2".
II/ cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn:

1. Cơ sở lí luận:
- Với học sinh lớp 2, do đặc điểm tâm lí và đặc điểm nhận thức còn ở mức đơn
giản, năng lực phân tích, suy luận còn hạn chế nên các kiến thức mà các em tiếp
thu đợc chủ yếu từ những hình ảnh mà các em quan sát đợc.
- Trong dạy học môn Tự nhiên và xã hội lớp 2 nói chung, bài Loài vật sống ở
đâu? nói riêng thì phơng pháp quan sát là phơng pháp đặc trng, chủ đạo trong
chuỗi các phơng pháp có thể vận dụng để đa lại hiệu quả cao nhất trong quá trình
dạy học. Các em phải dựa trên những hình ảnh quan sát đợc để tri giác, nhận
thức, t duy về đối tợng. ở bài này đối tợng mà học sinh hớng tới là loài vật với
1


các hoạt động sống và môi trờng sống của chúng. Vì thế, trong quá trình dạy học
đòi hỏi ngời giáo viên phải tổ chức cho học sinh phối hợp quan sát tranh ảnh, vật
thật và môi trờng sống mà cần thiết nhất đợc quan sát các con vật thật đang sống
trong môi trờng của chúng. Với những hình ảnh chân thực đó giúp học sinh hình
thành biểu tợng sống động kết hợp tranh ảnh để phát triển t duy, trí tởng tợng. Từ
những kiến thức tiếp thu đợc phát triển ở học sinh thái độ và thói quen ham hiểu
biết, vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống hàng ngày. Các em
biết yêu thế giới tự nhiên, yêu quý loài vật và có hành động để bảo vệ chúng.
- Sử dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy học bài Loài vật sống ở
đâu? giúp cho hoạt động dạy- học giữa giáo viên và học sinh diễn ra nhịp nhàng,
hợp lí, thầy tổ chức- trò hành động để tìm tòi , chiếm lĩnh tri thức mang tính thực
tế hoàn toàn.
Những yêu cầu, đòi hỏi mà bài học đặt ra trên đây là hoàn toàn thiết thực song
khi dạy- học bài này giáo viên không thể mang đến lớp những loài vật cũng nh
mô hình, tranh ảnh,... về môi trờng sống của nó mà chỉ có thể giải quyết đợc
bằng việc sử dụng công nghệ thông tin vào bài giảng. Qua những bức ảnh, thớc
phim với những hình ảnh chân thực, sống động giúp các em có biểu tợng, nhận

thức, t duy chính xác để các em tự chiếm lĩnh kiến thức bài học một cách nhẹ
nhàng, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu mà chơng trình, sách giáo khoa đặt ra.
2. Cơ sở thực tiễn:
- Trong thực tế dạy học, giáo viên vẫn cho học sinh quan sát tranh, ảnh qua
sách giáo khoa, tranh ảnh do giáo viên phóng to nhng quá trình chuẩn bị rồi
mang nó đến lớp khá cồng kềnh, lại phóng, vẽ tốn kém mà với bài này giá trị sử
dụng và tính thực tế không cao.
- Một số giáo viên cũng đã sử dụng công nghệ thông tin vào bài giảng song
quá trình sử dụng còn lúng túng, thiếu nhịp nhàng trong hoạt động của thầy và
trò, các hình ảnh chỉ mang tính minh hoạ, giải trí chứ cha phát huy hết tác dụng
của nó.
- Một bộ phận giáo viên sử dụng công nghệ cha thành thạo, lựa chọn nội dung,
hình ảnh đa lên màn hình còn thiếu trọng tâm, dàn trải.

B. Giải quyết vấn đề
I/ những yêu cầu chung khi sử dụng công nghệ thông tin
vào dạy bài: Loài vật sống ở đâu?

1. Đối với bài học:
- Giáo viên cần nắm vững nội dung, yêu cầu của tiết dạy và các hoạt động dạy
học ở trên lớp; vận dụng linh hoạt các phơng pháp và hình thức tổ chức dạy học
kích thích hứng thú học tập của học sinh, tạo không khí thoải mái trong giờ học.

2


- Giáo viên cũng cần lựa chọn nội dung, những hình ảnh, đoạn phim về các
loài vật tơng ứng với môi trờng sống của chúng để đa ra giới thiệu, bắt đầu từ
những loài vật gần gũi nhất với chính các em. Trong khi hớng dẫn học sinh quan
sát, giáo viên cần đa ra hệ thống câu hỏi phù hợp để giúp các em quan sát và

khai thác đúng hớng nội dung bài học.
- Thông qua nội dung bài học để giáo dục các em ý thức, hành động bảo vệ
các loài vật có ích bằng các việc làm vừa sức nh nuôi, chăm sóc, bảo vệ môi trờng sống của chúng ( đất, nớc, không khí...)
- Hệ thống kênh chữ đa lên vừa phải, phải có sự chọn lọc, chặt chẽ, dễ hiểu
về nội dung, hấp dẫn về hình thức.
2. Đối với phơng tiện dạy học:
- Việc sử dụng phơng tiện kĩ thuật hiện đại chỉ góp phần nâng cao chất lợng
dạy học, thực hiện tốt hơn nữa mục tiêu giáo dục- đào tạo chứ không quyết định
hiệu quả giờ học. Chính GV với phơng pháp dạy học và nghiệp vụ s phạm của
mình mới quyết định hiệu quả sử dụng công nghệ thông tin, GV là ngời làm chủ
chứ không phải công nghệ điều khiển GV
- Việc sử dụng phần mềm PowerPoint vào dạy học không thể thay thế cho các
phơng pháp dạy học truyền thống đã đợc xác định trớc đó, mà nó chỉ góp phần
tích cực để cùng với phơng pháp dạy học truyền thống đổi mới phơng pháp dạy
học. Việc kết hợp sử dụng các phơng pháp , biện pháp s phạm, các phơng tiện,
hình thức dạy học cũng nh sử dụng công nghệ hiện đại để dạy học, giáo dục là
yêu cầu quan trọng nhng phải tuỳ thuộc vào mục tiêu đào tạo, nội dung, phơng
pháp dạy học cũng nh đặc trng bộ môn. Trong dạy học, việc sử dụng công nghệ
thông tin thực ra chỉ là một loại phơng tiện trực quan, không thể thay thế cho các
phơng pháp dạy học truyền thống về hỏi đáp, đàm thoại,...
nên GV không nên quá lạm dụng .
- Trong quá trình sử dụng giáo viên phải vận dụng nhịp nhàng giữa lời giảng và
giới thiệu phim, ảnh; giữa hoạt động của giáo viên và học sinh, phát huy đợc tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của HS. Tránh tình trạng đa ra để "mua vui", giải trí,
minh hoạ.
II/ tiến trình bài dạy "loài vật sống ở đâu?"

1-Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh biết:
- Loài vật có thể sống đợc ở khắp nơi: trên cạn, dới nớc và trên không.

- Hình thành kĩ năng quán sát, nhận xét, mô tả.
- Biết yêu quý, bảo vệ và chăm sóc các loài vật bằng những việc làm phù hợp
với khả năng của mình.
2-Đồ dùng dạy học:
- Băng hình về thế giới động vật, máy tính, máy chiếu, màn chiếu.
- ảnh minh hoạ quét từ sách giáo khoa.
3


- Bìa khổ to, hồ dán.
3-Hoạt động dạy học:
3.1/ Khởi động:
GV nêu câu hỏi: Những tiết học trớc các con đã đợc biết về nơi sống của các
loài cây, hãy nhắc lại cho cô và cả lớp biết cây có thể sống ở đâu?
- Kể tên một số loài cây sống trên cạn?
- Những loài cây nào sống dới nớc?
Lần lợt gọi học sinh (HS) trả lời câu hỏi, giáo viên (GV) tổng kết bài cũ.
3.2/ Giới thiệu bài:
Các con đã biết rất nhiều loài cây và nơi sống của chúng, vậy còn loài vật
sống ở đâu, cô cùng các con sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay- bài Loài vật sống
ở đâu?
-GV cho xuất hiện mục bài, 2 em nhắc lại tên bài học.
3.3/ Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kể tên các con vật
- HS nối tiếp nêu tên các con vật mà các em đã đợc biết.
GV nhận xét: Các con rất giỏi, đã biết tên rất nhiều con vật, để biết nơi sống
của chúng cô mời các con hớng lên màn hình cùng xem phim.
Hoạt động 2: Xem phim về thế giới động vật
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

- GV bắn yêu cầu: Xem phim và kể tên các
-HS đọc yêu cầu
loài vật có trong phim. (Dòng yêu cầu này luôn
xuất hiện trên các thớc phim mà HS đợc xem để
tìm hiểu bài)
- Chiếu phim đàn bò đang ăn cỏ, đàn gà đang -HS quan sát
nhặt thóc

- Chiếu phim báo đang săn mồi, hơu đang đi
trên đồng cỏ

-HS theo dõi

Kể tên các loài vật có trong phim?
Những loài vật đó sống ở đâu?

- HS nêu tên các loài vật
- HS nêu nơi sống của chúng,
4


có thể có các ý kiến khác
- GV tổng kết: Những loài vật này sống trên nhau nh trên cạn, trên mặt
mặt đất đồng thời bắn dòng chữ:
đất...
Loài vật sống trên mặt đất
-HS nối tiếp nêu tên các con
vật.
- Kể tên một số loài vật sống trên mặt đất mà -HS lắng nghe
các con biết.

- GV vừa cho các con vật trên di chuyển cùng
một lúc và giới thiệu thêm: Phần lớn các loài vật
sống trên mặt đất đều di chuyển bằng chân, một
số rất ít di chuyển bằng cách trờn bò nh rắn, -HS theo dõi phim động vật
dới nớc: Cá, tôm, cá voi
giun...
Ngoài sống trên mặt đất loài vật còn có thể
sống ở đâu, các con tiếp tục hớng lên màn hình
theo dõi.
- Chiếu phim
HS nêu
Những con vật nào vừa xuất hiện trong phim?
Nơi sống của chúng là ở đâu?
GV vừa tổng kết và vừa bắn dòng chữ:
Loài vật sống dới nớc

- HS nêu tên một số loài sống
dới nớc
-Loài vật còn sống trên không

Ngoài sống trên mặt đất và dới nớc loài vật
còn có thể sống ở đâu?
GV tổng kết và cho xuất hiện kết luận:
-HS tìm một số loài sống trên
không.
- HS tìm điểm giống nhau
giữa các loài vật biết bay.

Loài vật sống trên không


5


- GV cho HS xem phim loài vật bay lợn trên
không

-HS lắng nghe

-HS nêu lại nơi sống của các
loài vật.
-HS trả lời từng con vật một
- GV cho các loài biết bay hoạt động và nói
thêm: Tất cả các loài biết bay đều có cánh và
lông vũ, tuy nhiên có một số ít loài có cánh và
lông vũ nhng sống trên mặt đất nh gà...
- Nêu nơi sống của các loài vật?
GV cho HS xem phim và hỏi: Những loài vật
này sống ở đâu?
HS nghe
-HS tìm thêm một số con vật
khác có cùng môi trờng sống
HS rút ra kết luận, 4-5 em
nhắc lại: Loài vật có thể sống
- GV kết luận về môi trờng sống của chúng và ở khắp nơi: trên mặt đất, dới
giải thích qua về động vật lỡng c.
nớc và trên không.

Nh vậy theo các con loài vật có thể sống ở đâu?
-GV bắn câu hỏi, gọi HS trả lời.


-GV cho xuất hiện kết luận:
Loài vật có thể sống ở khắp nơi: trên mặt
đất, dới nớc và trên không.
Hoạt động 3: Làm việc với sách giáo khoa
(SGK)
GV cho xuất hiện yêu cầu của hoạt động:
Quan sát SGK và trả lời câu hỏi:
Hình nào cho biết:
- Loài vật sống trên mặt đất?
- Loài vật sống dới nớc?
6

- HS đọc yêu cầu
- HS thảo luận nhóm 4 trong
vòng 2 phút và trả lời câu hỏi
vào phiếu bài tập.


- Loài vật sống trên không?
-Tranh 2, 3 chỉ vật sống trên
Hết giờ các nhóm làm việc, GV cho xuất hiện mặt đất
từng tranh, HS tơng ứng nêu nơi sống của các
loài vật. Lần lợt tranh 2,3
tranh 4
tranh 5
tranh 1 theo thứ tự nội dung bài học.

-Tranh 4 chỉ vật sống dới nớc

-Tranh 5 chỉ vật sống trên mặt

đất và dới nớc

-Tranh 1 chỉ vật sống trên
không

- HS sinh hoạt nhóm 6
- HS đa tranh, ảnh các con vật
mà mình đã chuẩn bị giới
thiệu với bạn trong nhóm.
Hoạt động 4: Trò chơi: "Ai nhanh, ai đúng" - Các nhóm dán ảnh con vật
GV phát cho mỗi nhóm một tờ bìa khổ to trên - Hết thời gian làm việc, đại
đó có ghi môi trờng sống của các loài vật. Yêu diện của 2-3 nhóm dán nhanh
cầu HS đa tranh ảnh các loài vật mà các em đã nhất lên giới thiệu về bức
7


chuẩn bị giới thiệu tên con vật với bạn trong
nhóm sau đó cả nhóm cùng đa con vật về đúng
môi trờng sống của nó bằng cách dán vào đúng
ô. Trong vòng 3 phút nhóm nào dán đợc nhiều
con vật và đúng môi trờng sống nhất thì nhóm
đó thắng.
- GV theo dõi HS làm việc

tranh thế giới động vật của
nhóm mình trớc lớp.

-HS liên hệ cách chăm sóc và
bảo vệ loài vật.


- Gv tuyên dơng nhóm thắng cuộc và nhóm đã
chuẩn bị tốt, động viên nhóm cha hoàn thành.
-Liên hệ: Loài vật không những có ích mà còn
rất đáng yêu, vậy chúng ta cần làm gì để bảo vệ
chúng?
3.4/ Cũng cố, dặn dò:
-Gọi HS nhắc lại nơi sống của loài vật, GV bắn
ghi nhớ của bài:
Loài v Loài vật có thể sống ở khắp nơi: trên mặt
đất, dới nớc và trên không.
Cả lớp hát bài "Con lợn éc biết ăn không biết hót..."
III/ kết quả thực hiện:

Bằng việc sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học, kết quả cho thấy:
- HS hiểu bài nhanh hơn, nhớ lâu hơn những hình ảnh, kiến thức mà bài học
cung cấp. Các em cảm thấy giờ học diễn ra một cách vui vẻ, thoải mái và rất
hăng say phát biểu xây dựng bài. Đồng thời, tạo đợc hứng thú tìm tòi, khám phá
để chiếm lĩnh kiến thức mới ở mỗi cá nhân HS.
-Có thể sử dụng đợc những hình ảnh chân thực, sống động, mang giá trị thực
tiễn cao mà ở dạy học thông thờng không làm đợc.
-GV chủ động đợc các hoạt động trong giờ học, hoạt động của GV-HS diễn ra
nhịp nhàng, khoa học, có tính hệ thống. Cuối mỗi tiết học, HS đều nắm vững
kiến thức; cuối mỗi học kì 80% trở lên số HS đợc xếp mức hoàn thành tốt (A+)
và số còn lại đạt mức hoàn thành (A), không có em nào cha hoàn thành. Đặc
biệt, mỗi khi đến giờ học có sử dụng công nghệ thông tin HS rất hứng thú học
tập, nóng lòng đợc cô giáo cho thể hiện ý kiến, các em trở nên mạnh dạn, tự tin
hơn trong học tập.
IV/ kết luận và kiến nghị:

8



1. Sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở tiểu học nói chung và dạy bài
Loài vật sống ở đâu? nói riêng là hoàn toàn phù hợp với đặc điểm tâm lí, nhận
thức, t duy của HS. Quá trình này không chỉ giúp giờ học đạt kết quả cao mà còn
giúp HS có cơ hội để tìm tòi, khám phá, chiếm lĩnh tri thức từ thực tế cuộc sống.
Thông qua đó nâng cao chất lợng giờ dạy của GV cũng nh chất lợng giờ học của
học sinh.
2. Tuy nhiên để đạt hiệu quả cao hơn trong quá trình ứng dụng công nghệ
thông tin vào dạy học tôi xin đa ra một số kiến nghị sau:
- Các Nhà trờng, Phòng giáo dục, Sở giáo dục nên mở các đợt chuyên đề để
GV hiểu sâu sắc hơn vai trò của công nghệ thông tin trong dạy học và cách sử
dụng nó khi giảng dạy; giúp GV có thể vận dụng công nghệ hiện đại này vào quá
trình dạy học không chỉ ở môn tự nhiên và xã hội mà cả một số môn học khác.
- Để quá trình dạy học có sử dụng công nghệ thông tin thành công thì một yếu
tố không thể thiếu là phơng tiện dạy học. Song phần lớn ở các nhà trờng đều cha
đáp ứng đợc yêu cầu này. Cụ thể nh ở trờng chúng tôi hiện nay chỉ mới có một
bộ máy chiếu đa năng nên không đáp ứng đủ yêu cầu của GV trong quá trình sử
dụng và khó sử dụng nhiều tiết dạy cùng một lúc ở các lớp khác nhau. Vì vậy trờng cũng nh cấp trên cần tạo điều kiện để mua sắm thêm thiết bị nhằm phục vụ
tốt hơn cho việc giảng dạy có sử dụng công nghệ này...
Trên đây là một số vấn đề mà tôi rút ra đợc sau khi dạy bài Loài vật sống ở
đâu?- Tự nhiên và xã hội lớp 2, tuy vậy trong quá trình viết sẽ không tránh khỏi
thiếu sót kính mong Hội đồng khoa học và bạn bè đồng nghiệp góp ý, bổ sung
để kinh nghiệm của tôi đợc hoàn chỉnh hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

9


Phụ lục

-Giáo án gồm 14 slide, trên tất cả các slide đều có thứ, ngày, môn học và mục
bài, (Text thứ, ngày, môn học và mục bài kể từ slide 2 trở đi không tạo hiệu ứng)
Slide 1: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Khởi động
Slide 2: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Mục bài
Text 3: ? Xem phim và nêu tên các con vật có trong phim
Slide 3: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Câu hỏi và phim đàn bò, đàn gà
Text 3: Phim đàn hơu, báo
Text 4:
Loài vật sống trên mặt đất
Slide 4: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Câu hỏi và phim động vật dới nớc
Text 3: Phim tôm
Text 4: Phim cá voi
Text 5:
Loài vật sống dới nớc
Slide 5: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2:
Loài vật bay lợn trên không
Text 3: Phim ong, chim bay
Slide 6: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Phim rùa, ếch, rắn
Slide 7: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Câu hỏi: Theo các con, loài vật có thể sống ở đâu?
Text 3:
Loài vật có thể sống ở khắp nơi: trên mặt đất, dới nớc và trên không
Slide 8: Text 1: Thứ, ngày....
10



Text 2: Quan sát tranh và trả lời câu hỏi sách giáo khoa (SGK)
Slide 9: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Tranh 2,3 SGK
Slide 10: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Tranh 4 SGK
Slide 11: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Tranh 5 SGK
Slide 12: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Tranh 1 SGK
Slide 13: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2: Trò chơi: Ai nhanh, ai đúng
Slide 14: Text 1: Thứ, ngày....
Text 2:
Loài vật có thể sống ở khắp nơi: trên mặt đất, dới nớc và trên không
Text 3: Ghi nhớ

11


12