TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 35 (2009-2013)
Đề tài:

TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Nguyễn Thu Hương

Đỗ Thị Mộng Trinh
MSSV: 5095484
Lớp: Luật Tư Pháp 1 khóa 35

Cần Thơ, tháng 5/2013


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 35 (2009-2013)
Đề tài:

TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Nguyễn Thu Hương

Đỗ Thị Mộng Trinh
MSSV: 5095484
Lớp: Luật Tư Pháp 1 khóa 35

Cần Thơ, tháng 5/2013


Lời cảm ơn

Lời đầu tiên người viết xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô Khoa Luật Trường Đại học Cần Thơ đã tận tình truyền dạy cho người viết nguồn kiến thức sâu
rộng góp phần hoàn thành luận văn này. Và hơn hết, người viết xin gửi lời cảm ơn
chân thành đến Cô Nguyễn Thu Hương, người đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ và động
viên người viết trong suốt quá trình làm luận văn. Chân thành cảm ơn các tác giả của
những bài viết, sách, báo, tạp chí chuyên luận mà người viết đã sử dụng làm tài liệu
trong quá trình nghiên cứu.
Với điều kiện thời gian cho phép, khả năng nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế còn
hạn chế, ắt hẳn luận văn sẽ có nhiều thiếu sót. Nhưng với sự nghiên cứu nghiêm túc,
lòng đam mê tìm tòi người viết hy vọng đóng góp ý kiến nhỏ của mình vào sự phát
triển chung của nền khoa học pháp lý. Rất mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo tận tình
của quý thầy cô, những người đi trước và những anh chị, độc giả quan tâm đến đề tài

này.

Cần thơ, ngày 2 tháng 5 năm 2013
Người viết

Đỗ Thị Mộng Trinh


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

 ....................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................



NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN

 ....................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................


MỤC LỤC


LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM ....................................................................3
1.1. Khái quát về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp..........................................3
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp .................3
1.1.1.1. Khái niệm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp ...................................3
1.1.1.2. Đặc điểm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp ....................................4
1.1.2. Dấu hiệu pháp lý về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp...........................6
1.2 Khái niệm và đặc điểm của tội không tố giác tội phạm......................................7
1.2.1. Khái niệm về tội không tố giác tội phạm......................................................7
1.2.2. Đặc điểm của tội không tố giác tội phạm.................................................... 11
1.3. Nguyên nhân, điều kiện của tội không tố giác tội phạm ................................. 12
1.4. Lịch sử phát triển của quy định pháp luật hình sự về tội không tố giác tội
phạm......................................................................................................................... 14
1.4.1. Giai đoạn từ thời kỳ nhà Lê cho đến trước Cách mạng tháng Tám năm
1945 ...................................................................................................................... 14
1.4.2. Giai đoạn từ khi Cách mạng tháng Tám thành công đến khi Bộ luật hình
sự năm 1985 ra đời .............................................................................................. 16
1.4.3. Giai đoạn từ khi Bộ luật hình sự năm 1985 ra đời đến trước khi ban hành
Bộ luật hình sự 1999 ........................................................................................... 18
1.4.4. Giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999 đến nay ................. 20
1.5. Ý nghĩa về việc quy định tội không tố giác tội phạm trong Bộ luật hình sự
Việt Nam ................................................................................................................. 21
CHƯƠNG 2: QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM HIỆN
HÀNH VỀ TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM ................................................. 23
2.1. Các dấu hiệu pháp lý của tội không tố giác tội phạm..................................... 23
2.1.1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội không tố giác tội phạm .................. 23
2.1.2. Các dấu thuộc về mặt khách thể của tội không tố giác tội phạm ............... 25
2.1.3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội không tố giác tội phạm .... 26
2.1.4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội không tố giác tội phạm ........ 30

2.2. Trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội không tố giác tội phạm ........... 34
2.2.1. Trách nhiệm hình sự đối với người không tố giác tội phạm theo khoản 1
Điều 314 Bộ luật hình sự...................................................................................... 34


2.2.2. Trách nhiệm hình sự đối với người không tố giác tội phạm theo khoản 2
Điều 314 Bộ luật hình sự...................................................................................... 34
2.2.3. Trách nhiệm hình sự đối với người không tố giác tội phạm theo khoản 3
Điều 314 Bộ luật hình sự...................................................................................... 35
2.3. So sánh tội không tố giác tội phạm với tội che giấu tội phạm......................... 36
2.4. So sánh tội không tố giác tội phạm với tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do
người khác phạm tội mà có .................................................................................... 42
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM, MỘT SỐ
BẤT CẬP VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG, CHỐNG TỘI KHÔNG TỐ GIÁC
TỘI PHẠM .............................................................................................................. 45
3.1. Thực trạng về tội không tố giác tội phạm ở Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay ............................................................................................................................ 45
3.2. Những bất cập về quy định của tội không tố giác tội phạm và bất cập trong
đấu tranh phòng, chống tội không tố giác tội phạm............................................... 50
3.2.1. Những bất cập về quy định của tội không tố giác tội phạm....................... 50
3.2.2. Những bất cập trong đấu tranh phòng, chống tội không tố giác tội
phạm ..................................................................................................................... 52
3.3. Những giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật và giải pháp nâng
cao hiệu quả trong đấu tranh phòng, chống tội không tố giác tội phạm........... 53
3.3.1. Giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật hình sự về tội không tố giác
tội phạm ............................................................................................................... 53
3.3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội
không tố giác tội phạm ......................................................................................... 54
3.3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan
Công an, Viện kiểm sát, Tòa án trong đấu tranh phòng, chống tội không tố giác

tội phạm ................................................................................................................ 56
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất nước ta sau hơn hai mươi năm đổi mới đã đạt được nhiều thành tựu to lớn,
có ý nghĩa rất quan trọng làm thay đổi bộ mặt của đất nước, cải thiện đời sống vật chất
cũng như tinh thần cho quần chúng nhân dân. Một vài thành tựu nổi bật nhất chính là
đất nước ta đã thoát khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế, nền kinh tế tăng trưởng một
cách mạnh mẽ, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước được đẩy mạnh. Bên
cạnh đó việc mở cửa thị trường, giao lưu, hợp tác với các quốc gia khác trên thế giới
ngày càng nhiều hơn, vị thế của nước ta trên trường quốc tế không ngừng nâng cao,
tình hình chính trị - xã hội ổn định… Không chỉ thế trong lĩnh vực đấu tranh phòng,
chống tội phạm chúng ta đã đạt được những kết quả quan trọng, từng bước nâng cao
nhận thức của toàn xã hội về trách nhiệm đấu tranh phòng, chống tội phạm, tạo cơ chế
đồng bộ, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân
dân tham gia phòng, chống tội phạm; từng bước kiềm chế sự gia tăng của các loại tội
phạm, giảm một số tội phạm nghiêm trọng, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an
toàn xã hội, góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước.
Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi cơ chế, bên cạnh những mặt tích cực, nền
kinh tế thị trường cũng đã làm nảy sinh nhiều vấn đề tiêu cực, trong đó có nhiều vấn
đề mới phát sinh có liên quan đến công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và
tệ nạn xã hội. Tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp trên tất cả các lĩnh vực, trong
đó tình hình tội không tố giác tội phạm đang là vấn đề bức xúc của toàn xã hội. Qua
thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử cho thấy trong nhiều vụ án được phát hiện và xử lý có
nhiều công dân không làm tròn nghĩa vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm và không tố
giác tội phạm, từ đó làm cho các cơ quan bảo vệ pháp luật phải tốn rất nhiều thời gian

và công sức để phát hiện, điều tra, xử lý vụ án, đôi khi do không có sự hợp tác của
công dân dẫn đến tội phạm không bị phát hiện, điều này làm cho quyền và lợi ích hợp
pháp của người bị hại không được bảo vệ một cách nhanh chóng và kịp thời. Việc một
số công dân không thực hiện quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác hành vi phạm tội, có
nghĩa là họ không tham gia đấu tranh chống tội phạm nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân và tổ chức. Trong những trường hợp này
thì hành vi không tố giác tội phạm do họ thực hiện đã cấu thành tội không tố giác tội
phạm do pháp luật hình sự quy định. Thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội không tố
giác tội phạm đã đặt ra nhiều vấn đề vướng mắc đòi hỏi khoa học pháp lý phải nghiên
cứu, giải quyết như khái niệm, những dấu hiệu pháp lý hình sự đặc trưng của tội không
tố giác tội phạm, nguyên nhân, điều kiện của tội không tố giác tội phạm…


Từ sự cấp thiết về mặt lý luận và cả thực tiễn về tội không tố giác tội phạm hiện
nay, người viết chọn đề tài: “Tội không tố giác tội phạm - Lý luận và thực tiễn” để
nghiên cứu, nhằm đóng góp một phần công sức vào việc hoàn thiện pháp luật và thực
tiễn áp dụng về tội không tố giác tội phạm.
2. Mục đích của luận văn
Mục đích của luận văn mà người viết muốn hướng tới là dựa trên cơ sở lý luận
và thực tiễn trong đấu tranh phòng, chống tội không tố giác tội phạm để từ đó hoàn
thiện những quy định của pháp luật về tội không tố giác tội phạm và nâng cao hiệu quả
trong quá trình đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng mà người viết nghiên cứu ở luận văn này là những vấn đề về lý luận
và thực tiễn của tội không tố giác tội phạm.
Tuy nhiên phạm vi nghiên cứu chủ yếu của người viết về tội không tố giác tội
phạm chỉ ở hai góc độ là: Những quy định của pháp luật hình sự hiện hành cũng như
thực tiễn áp dụng những quy định của tội không tố giác tội phạm.
4. Cơ sở luận và phương pháp luận
Trong luận văn này, người viết sử dụng cơ sở luận là hệ thống quan điểm của

chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước và pháp luật,
về đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Bên cạnh đó phương pháp luận chủ yếu mà người viết sử dụng là chủ nghĩa duy
vật biện chứng và trong luận văn người viết còn sử dụng nhiều phương pháp như: phân
tích, so sánh, thống kê, tổng hợp.
5. Kết cấu luận văn
Luận văn ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo thì luận văn
của người viết gồm 3 chương:
- Chương 1: Khái quát chung về tội không tố giác tội phạm trong luật hình sự
Việt Nam.
- Chương 2: Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành về tội không tố
giác tội phạm.
- Chương 3: Thực trạng tội không tố giác tội phạm, một số bất cập và những giải
pháp phòng, chống tội không tố giác tội phạm.


CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỘI KHÔNG TỐ GIÁC TỘI PHẠM TRONG
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
Trong bộ máy nhà nước, cơ quan tư pháp là một trong những cơ quan giữ vai
trò quan trọng. Đây là cơ quan đảm nhiệm vai trò giữ gìn trật tự kỷ cương trong xã hội,
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước cũng như của toàn xã hội. Tuy nhiên,
hoạt động của các cơ quan tư pháp lại gặp rất nhiều khó khăn do những hành vi xâm
phạm đến hoạt động tư pháp như: điều tra, truy tố, xét xử hoặc thi hành án. Trong đó
hành vi không tố giác tội phạm là một trong những hành vi gây khó khăn, trở ngại cho
công tác phát hiện, điều tra và xử lý tội phạm của cơ quan tư pháp. Để có một cái nhìn
khái quát các vấn đề về mặt lý luận của tội không tố giác tội phạm, người viết tập
trung thể hiện những vấn đề như: khái niệm, đặc điểm và lịch sử phát triển của tội
không tố giác tội phạm tại chương một của luận văn.
1.1. Khái quát về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
1.1.1.1. Khái niệm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
Hoạt động tư pháp, hiểu theo nghĩa rộng bao gồm hoạt động của các cơ quan
điều tra, kiểm sát, xét xử, thi hành án. Trong bộ máy Nhà nước ta, các cơ quan tư pháp
có nhiệm vụ bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và
quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ tài sản của Nhà nước, bảo đảm sự tôn trọng về
tính mạng, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân, xử lý mọi hành vi xâm
phạm lợi ích của Nhà nước, của xã hội, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Việc thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quan trọng trên của các cơ quan tư pháp tùy
thuộc trước hết vào đội ngũ cán bộ tư pháp làm đầy đủ trách nhiệm của mình do pháp
luật quy định. Bởi đây chính là những người giữ vai trò rất quan trọng trong việc bảo
vệ lợi ích của Nhà nước, của công dân. Một hành vi làm trái pháp luật của họ đều có
thể gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, của xã hội, công dân và tính nghiêm minh
của pháp luật. Mặt khác hoạt động tư pháp còn có thể bị trở ngại do hành vi trái pháp
luật của những người liên quan đến hoạt động tư pháp như người làm chứng, người
phiên dịch, người giám định… hoặc những người tuy không liên quan đến hoạt động
tư pháp, nhưng lại gây khó khăn cho các hoạt động tư pháp như người che giấu hoặc
không tố giác tội phạm. Từ thực tế này để đảm bảo hoạt động đúng đắn của các cơ
quan tư pháp, tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, Bộ luật
hình sự đã dành riêng một chương quy định về các tội phạm xâm phạm hoạt động tư
pháp.
Theo quy định tại Điều 292 của Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009 thì:
Các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp là những hành vi xâm phạm hoạt động


đúng đắn của cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử và thi hành án trong việc bảo vệ quyền
lợi của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.
Từ quy định này cho ta thấy các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp là
những hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của các cơ
quan điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của nhà

nước cũng như của công dân, do những người có thẩm quyền hoặc những người có
nghĩa vụ phải thi hành pháp luật thực hiện. Để hiểu rõ về khái niệm tại Điều 292 Bộ
luật hình sự hiện hành chúng ta cần nắm được một số cụm từ như sau: Hoạt động đúng
của các cơ quan tư pháp chính là hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án các
bản án hình sự cũng như quá trình giải quyết các vụ án dân sự, hành chính, lao động,
kinh tế… . Xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan tư pháp chính là làm cho
quá trình trên bị sai lệch, không đúng pháp luật từ đó gây thiệt hại cho lợi ích nhà
nước, tổ chức và của công dân. Những người có thẩm quyền trong trường hợp này
chính là những người được Nhà nước giao cho trách nhiệm sử dụng pháp luật để bảo
vệ quyền lợi của nhà nước và công dân, hay còn được gọi là những người tiến hành tố
tụng ví dụ như: thủ trưởng, phó thủ trưởng Cơ quan điều tra, viện trưởng, phó viện
trưởng Viện kiểm sát, Chánh án, phó Chánh án Tòa án, điều tra viên, kiểm sát viên,
thẩm phán, hội thẩm nhân dân và thư ký tòa án … Những người bị áp dụng pháp luật
chính là những người phải chấp hành một bản án hoặc một quyết định cụ thể nào đó do
cơ quan có thẩm quyền yêu cầu, ví dụ như: bị can, bị cáo, người có nghĩa vụ liên quan
hoặc là đương sự trong các vụ án hôn nhân gia đình, dân sự… và những người có trách
nhiệm hỗ trợ cơ quan tư pháp như: người làm chứng, người giám định, người phiên
dịch, quần chúng nhân dân trong xã hội cũng có trách nhiệm giúp cơ quan tư pháp
trong việc phát hiện và xử lý người phạm tội.
1.1.1.2. Đặc điểm về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
Cũng giống như các tội phạm khác, tội xâm phạm hoạt động tư pháp cũng là
hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến quyền lợi của Nhà nước và công dân,
tuy nhiên loại tội phạm này cũng có một vài điểm khác biệt so với các loại tội phạm
khác trong Bộ luật hình sự, cụ thể là:
Thứ nhất, đây là loại tội phạm chỉ xâm phạm đến hoạt động tư pháp như điều
tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Như chúng ta đã biết, trong hệ thống cơ quan nhà
nước thì cơ quan tư pháp có vai trò rất quan trọng, là công cụ để bảo vệ pháp chế xã
hội chủ nghĩa, bảo vệ công lý, giữ gìn trật tự kỷ cương xã hội, bảo vệ quyền lợi của
Nhà nước, của công dân. Với tính chất quan trọng như vậy, để đảm bảo hoạt động bình
thường của các cơ quan tư pháp, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm Bộ

luật hình sự đã dành một chương riêng (Chương 22) để quy định các tội phạm xâm
phạm hoạt động tư pháp. Khi xem xét toàn bộ 23 điều luật trong Chương 22 này ta


thấy rằng các hành vi này chỉ gây cản trở, khó khăn cho việc áp dụng pháp luật đối với
người có tội như Điều 294, hoặc gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử và thi
hành án của các cơ quan tư pháp như Điều 307, 314, 313… mà không quy định những
hành vi xâm phạm các loại khách thể khác được luật hình sự bảo vệ. Từ đặc điểm này
ta có thể khẳng định rằng đây là loại tội phạm chỉ xâm phạm đến hoạt động tư pháp
như điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, mà không xâm phạm bất kỳ hoạt động nào
khác.
Thứ hai, chủ thể là do người có thẩm quyền trong các hoạt động tư pháp, những
người có trách nhiệm giúp cơ quan tư pháp trong hoạt động tư pháp hoặc những người
bị áp dụng pháp luật thực hiện. Khác với các loại tội phạm khác, đối với các tội phạm
xâm phạm hoạt động tư pháp có đến ba loại chủ thể có thể thực hiện hành vi xâm
phạm đến hoạt động bình thường của cơ quan tư pháp. Một là, người có thẩm quyền
trong hoạt động tư pháp (Điều 293 Tội truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội; Điều
294 Tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội; Điều 295 Tội ra bản
án trái pháp luật; Điều 296 Tội ra quyết định trái pháp luật Bộ luật hình sự…) đây là
chủ thể có vai trò rất quan trọng trong các cơ quan tư pháp, họ là những người được
Nhà nước giao cho nhiệm vụ bảo vệ lợi ích của nhà nước, của công dân. Tuy nhiên họ
đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình để làm trái với những quy định của pháp luật
như truy cứu người không có tội, không truy cứu người có tội, ra bản án sai, dùng
nhục hình, ép cung…gây hậu quả nghiêm trọng cho hoạt động tư pháp nói riêng và
Nhà nước nói chung, làm mất lòng tin trong nhân dân đối với các cơ quan nhà nước có
thẩm quyền. Mặt khác, hành vi trên còn ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của
công dân, tính chất răn đe và nghiêm khắc của pháp luật không được đảm bảo. Loại
chủ thể này có điểm giống với các tội phạm chức vụ, là đều do những người có chức
vụ quyền hạn lợi dụng quyền hạn của mình để làm trái quy định của pháp luật vì lợi
ích của cá nhân, tuy nhiên khi xem xét một cách cụ thể ta thấy rằng những hành vi

phạm tội thuộc chương này thể hiện bản chất xâm phạm hoạt động tư pháp hơn là tội
phạm chức vụ. Bởi lẽ mặc dù cũng là lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái nhưng
những hành vi này chủ yếu là gây trở ngại cho các hoạt động tư pháp, làm cho pháp
luật không được thực thi đúng như bản chất của nó là bảo vệ quyền lợi của công dân,
đồng thời xử lý những người có hành vi vi phạm pháp luật. Hai là, người có trách
nhiệm giúp cơ quan tư pháp trong hoạt động tư pháp (Điều 307 Tội khai báo gian dối
hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật; Điều 308 Tội từ chối khai báo, từ chối giám định
hoặc từ chối cung cấp tài liệu; Điều 313 Tội che giấu tội phạm; Điều 314 Tội không tố
giác tội phạm Bộ luật hình sự) đây là loại chủ thể mà pháp luật yêu cầu họ phải có
nghĩa vụ giúp đỡ cơ quan tư pháp trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử của mình,
bởi lẽ vai trò của họ cũng rất quan trọng, góp phần làm cho việc điều tra, truy tố, xét


xử được diễn ra một cách nhanh hơn, ít tốn kém về mặt thời gian, công sức cũng như
vật chất, đảm bảo quyền và lợi ích của công dân được bảo vệ kịp thời. Tuy nhiên họ đã
không làm đúng trách nhiệm, nghĩa vụ của mình gây khó khăn, trở ngại, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến công tác điều tra, truy tố, xét xử. Ba là, những người bị áp dụng
pháp luật (Điều 304 Tội không chấp hành bản án; Điều 311 Tội trốn khỏi trại giam,
giữ hoặc trốn khi đang bị dẫn giải, đang bị xét xử theo Bộ luật hình sự…) đây là loại
chủ thể khá đặc biệt, bởi chủ thể này đang bị áp dụng pháp luật nhưng lại thực hiện
hành vi xâm phạm đến hoạt động tư pháp vì thế họ có thể sẽ bị áp dụng thêm những
hình phạt cụ thể khác.
1.1.2. Dấu hiệu pháp lý về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
- Về mặt khách thể: Khách thể loại của các tội xâm phạm hoạt động tư pháp là sự
hoạt động đúng đắn của các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Trong hoạt
động của mình, các cơ quan tư pháp phải tuân theo các quy định của pháp luật về chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn mà Nhà nước giao cho, mặt khác các cơ quan này còn phải
tuân theo các quy định pháp luật về dân sự, hình sự, tố tụng dân sự và tố tụng hình sự
trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án. Bên cạnh đó, bất kỳ cơ quan hoặc cá
nhân nào cũng không được can thiệp vào công việc đúng đắn của các cơ quan tư pháp

theo quy định của pháp luật nhằm phát hiện tội phạm, cũng như người phạm tội và xử
lý công minh theo đúng pháp luật, tích cực đấu tranh phòng, chống tội phạm.
- Về mặt khách quan: Là hành vi nguy hiểm cho xã hội, người phạm tội có
hành vi cản trở, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án của
cơ quan có thẩm quyền. Các hành vi có thể chia làm hai loại: một loại biểu hiện dưới
dạng lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền, làm trái pháp luật của những người
có chức vụ trong hoạt động tư pháp nhằm cản trở hoạt động đúng đắn của cơ quan tư
pháp, một loại khác biểu hiện dưới dạng gây khó khăn cho công tác phát hiện, điều tra,
truy tố của cơ quan tư pháp nhằm làm hạn chế hiệu quả của công tác đấu tranh phòng,
chống tội phạm do những người không phải là nhân viên tư pháp. Cụ thể trong trường
hợp này những người không phải là nhân viên tư pháp có thể là những người có nghĩa
vụ phải giúp các cơ quan tư pháp trong việc phát hiện hành vi phạm tội mà mình biết.
- Về mặt chủ quan: Hầu hết các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp được thực
hiện với lỗi cố ý, có thể là cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Chỉ có tội phạm ở Điều
301- Tội thiếu trách nhiệm để người bị giam, giữ trốn là có hình thức lỗi vô ý, do quá
tự tin hoặc do cẩu thả mà người quản lý, canh gác hoặc dẫn giải người bị giam giữ đã
không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đủ các biện pháp mà nhà nước đã
quy định để canh giữ, quản lý người bị tạm giam, tạm giữ.
- Về mặt chủ thể: chủ thể của loại tội phạm này là người có thẩm quyền trong
việc điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án (điều tra viên, thẩm phán, kiểm sát viên, hội


thẩm nhân dân…) những người có trách nhiệm giúp cơ quan tư pháp trong hoạt động
tư pháp (người làm chứng, người giám định, người phiên dịch..) hoặc là đối tượng bị
áp dụng pháp luật (bị can, bị cáo, người có liên quan đến hoạt động tố tụng trong vụ án
hình sự, dân sự) và người gây trở ngại cho hoạt động tư pháp (người che giấu, người
không tố giác).
1.2. Khái niệm và đặc điểm về tội không tố giác tội phạm
1.2.1. Khái niệm về tội không tố giác tội phạm
Để có thể hiểu được thế nào là tội không tố giác tội phạm thì trước hết phải hiểu

như thế nào là không tố giác tội phạm.
Theo Điều 22 của Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009 thì không tố giác
tội phạm là:
1. Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã
được thực hiện mà không tố giác, thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố
giác tội phạm trong những trường hợp quy định tại Điều 313 của Bộ luật này.
2. Người không tố giác là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc
chồng của người phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp không
tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội đặc biệt nghiêm
trọng quy định tại Điều 313 của Bộ luật này.
Tuy nhiên điều luật này chỉ cho chúng ta biết rằng thế nào là không tố giác tội
phạm, còn tội không tố giác tội phạm thì được quy định tại Điều 314 của Bộ luật hình
sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009, điều luật quy định rằng:
1. Người nào biết rõ một trong các tội phạm được quy định tại Điều 313 của Bộ luật
này đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố
giác, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba
tháng đến ba năm.
2. Người không tố giác là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc
chồng của người phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về việc không tố giác các
tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội đặc biệt nghiêm trọng theo quy
định tại khoản 1 điều này.
Mặc dù luật đã quy định khá rõ ràng về tội không tố giác tội phạm nhưng để có
thể hiểu một cách đầy đủ nhất cần phải hiểu cả Điều 313 của Bộ luật trên.
Điều 313 quy định rằng:
1. Người nào không hứa hẹn trước mà che giấu một trong các tội phạm quy định tại
các điều sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu
tháng đến năm năm:
- Các điều từ Điều 78 đến Điều 91 về các tội xâm phạm an ninh quốc gia;



- Điều 93 (tội giết người); Điều 111, các khoản 2, 3 và 4 (tội hiếp dâm); Điều
112 (tội hiếp dâm trẻ em); Điều 114 (tội cưỡng dâm trẻ em); Điều 116, các khoản 2 và
3 (tội dâm ô đối với trẻ em); Điều 119, khoản 2 (tội mua bán phụ nữ);
- Điều 120 (tội mua bán, đánh tráo hoặc chiếm đoạt trẻ em);
- Điều 133 (tội cướp tài sản); Điều 134 (tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản);
Điều 138, các khoản 2, 3 và 4 (tội trộm cắp tài sản); Điều 139, các khoản 2, 3 và 4
(tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản); Điều 140, các khoản 2, 3 và 4 (tội lạm dụng tín nhiệm
chiếm đoạt tài sản); Điều 143, các khoản 2, 3 và 4 (tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư
hỏng tài sản);
- Điều 153 các khoản 3 và 4 (tội buôn lậu); Điều 154, khoản 3 (tội vận chuyển
trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới); Điều 155, các khoản 2 và 3 (tội sản xuất,
tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm); Điều 156, các khoản 2 và 3 (tội sản xuất,
buôn bán hàng giả); Điều 157 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực
phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh); Điều 158, các khoản 2 và 3 (tội sản xuất,
buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ
thực vật, giống cây trồng, vật nuôi); Điều 160, các khoản 2 và 3 (tội đầu cơ); Điều
165, các khoản 2 và 3 (tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây
hậu quả nghiêm trọng); Điều 166, các khoản 3 và 4 (tội lập quỹ trái phép); Điều 179,
các khoản 2 và 3 (tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín
dụng); Điều 180 (tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả, ngân phiếu giả,
công trái giả); Điều 181 (tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành séc giả, các giấy tờ
có giá giả khác); Điều 189, các khoản 2 và 3 (tội hủy hoại rừng);
- Điều 193 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 194 (tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy); Điều 195 (tội tàng trữ, vận
chuyển mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng cho việc sản xuất trái phép
chất ma túy); Điều 196, khoản 2 (tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán các
phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy);
Điều 197 (tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy); Điều 198 (tội chứa chấp việc sử
dụng trái phép chất ma túy); Điều 200 (tội cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái
phép chất ma túy); Điều 201, các khoản 2, 3 và 4 (tội vi phạm quy định về quản lý, sử

dụng thuốc gây nghiện hoặc các chất ma túy khác);
- Điều 206, các khoản 2, 3 và 4 (tội tổ chức đua xe trái phép); Điều 221(tội
chiếm đoạt tàu bay, tàu thủy); Điều 230 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự);
Điều 231 (tội phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia); Điều
232, các khoản 2, 3 và 4 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép
hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ); Điều 236, các khoản 2, 3 và 4 (tội sản xuất, tàng trữ,


vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất phóng xạ); Điều 238,
các khoản 2, 3 và 4 (tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái
phép chất cháy, chất độc);
- Điều 256, các khoản 2 và 3 (tội mua dâm người chưa thành niên);
- Điều 278, các khoản 2, 3 và 4 (tội tham ô tài); Điều 279, các khoản 2, 3 và 4
(tội nhận hối lộ); Điều 280, các khoản 2, 3 và 4 (tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn
chiếm đoạt tài sản); Điều 281, các khoản 2 và 3 (tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn
trong khi thi hành công vụ); Điều 282, các khoản 2 và 3 (tội lạm quyền trong khi thi
hành công vụ); Điều 283, các khoản 2, 3 và 4 (tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây
ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi); Điều 284, các khoản 2, 3 và 4 (tội giả mạo
trong công tác); Điều 289, các khoản 2, 3 và 4 (tội làm môi giới hối lộ);
- Điều 311 khoản 2 (tội trốn khỏi nơi giam, giữ hoặc trốn khi đang bị dẫn giải,
đang bị xét xử);
- Các điều từ Điều 341 đến Điều 344 về các tội phá hoại hòa bình, chống loài
người và tội phạm chiến tranh.
2. Phạm tội trong trường hợp lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc phát hiện tội
phạm hoặc có những hành vi khác bao che người phạm tội, thì bị phạt tù từ hai năm
đến bảy năm.
Từ những quy định trên cho ta thấy rằng:
Thứ nhất, không tố giác tội phạm là hành vi của một người, tuy không hứa hẹn
trước và không tham gia vào việc thực hiện hành vi phạm tội, nhưng lại biết rõ tội

phạm do người khác đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện
nhưng không thông báo về hành vi phạm tội cũng như người phạm tội cho cơ quan nhà
nước có thẩm quyền như là cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án hoặc Ủy ban nhân
dân các cấp để kịp thời có biện pháp ngăn chặn, phát hiện, xử lý tội phạm và người
phạm tội.
Thứ hai, không phải mọi hành vi không tố giác tội phạm đều phải chịu trách
nhiệm hình sự, chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp quy định tại Điều
313 của Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009.
Thứ ba, người không tố giác là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ
hoặc chồng của người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự về việc không tố giác
các tội xâm phạm an ninh quốc gia (quy định tại các điều từ 78 đến Điều 91 Bộ luật)
hoặc các tội khác là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được liệt kê tại khoản 1 Điều 313
(chứ không phải mọi tội phạm được quy định tại Điều 313 Bộ luật hình sự năm 1999).
Qua việc phân tích những quy định của pháp luật như trên có thể đưa ra khái
niệm về không tố giác tội phạm như sau: không tố giác tội phạm là hành vi của một
người, tuy không hứa hẹn trước và không tham gia vào việc thực hiện hành vi phạm


tội, nhưng lại biết rõ tội phạm do người khác đang được chuẩn bị, đang được thực
hiện hoặc đã được thực hiện nhưng không thông báo về hành vi phạm tội cũng như
người phạm tội cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để kịp thời có biện pháp ngăn
chặn, phát hiện, xử lý tội phạm và người phạm tội.
Có được khái niệm không tố giác tội phạm chúng ta sẽ dễ dàng hiểu được như
thế nào là tội không tố giác tội phạm. Đầu tiên, cần khẳng định rằng tội không tố giác
tội phạm phải thỏa mãn đầy đủ bốn dấu hiệu pháp lý của tội phạm. Cụ thể: Về mặt
khách quan: đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội; Về mặt khách thể: tội phạm xâm
phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan tư pháp; Về mặt chủ thể: tội phạm là do
người có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm; Về mặt chủ quan:
người phạm tội thưc hiện hành vi với lỗi cố ý. Từ những phân tích trên có thể đưa ra
khái niệm về tội không tố giác tội phạm như sau: tội không tố giác tội phạm là hành vi

nguy hiểm cho xã hội, trái với pháp luật hình sự do người có năng lực trách nhiệm
hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện, tuy không tham gia vào việc
thực hiện tội phạm, nhưng biết rõ tội phạm do người khác đang được chuẩn bị, đang
hoặc đã được thực hiện, nhưng cố ý không tố giác tội phạm và người phạm tội cho cơ
quan nhà nước có thẩm quyền để kịp thời ngăn chặn, phát hiện, xử lý tội phạm và
người phạm tội, xâm phạm hoạt động đúng đắn của các Cơ quan tư pháp trong việc
bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.
1.2.2. Đặc điểm của tội không tố giác tội phạm
- Thứ nhất, đây là tội phạm mà người phạm tội không thực hiện hành vi phạm
tội nhưng lại là người biết rõ người khác đang chuẩn bị, đang thực hiện hoặc đã thực
hiện tội phạm. Đây là loại tội phạm có điểm đặc trưng rất khác biệt so với các loại tội
phạm khác, người phạm tội không tố giác tội phạm là người không thực hiện hành vi
phạm tội chính, nhưng lại biết rõ về hành vi phạm tội đang được chuẩn bị, đang được
thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không phải với vai trò là người thực hành, người
giúp sức hoặc là người tổ chức, mặc dù người phạm tội không tố giác tội phạm biết rõ
hành vi phạm tội của người khác nhưng lại không bị kết tội về hành vi phạm tội đó mà
lại bị kết tội ở một tội phạm khác.
- Thứ hai, đây là tội phạm được thực hiện bằng không hành động. Thông
thường đối với các hành vi phạm tội khác, người thực hiện việc phạm tội phải có một
hành động nào đó, mà hành động này lại xâm phạm đến những khách thể mà luật hình
sự bảo vệ thì khi đó mới cấu thành tội phạm, trong khi đó đối với tội không tố giác tội
phạm thì người phạm tội lại không có hành động gì nhưng vẫn cấu thành tội phạm.
- Thứ ba, đây là tội phạm không có đồng phạm. Theo luật quy định để được
xem là đồng phạm thì ít nhất phải có hai người cùng cố ý thực hiện một tội phạm nào


đó, người đồng phạm có thể xuất hiện với vai trò là người tổ chức, giúp sức hoặc thực
hành. Tuy nhiên đối với tội không tố giác tội phạm thì người phạm tội phải biết hành
vi phạm tội đang được chuẩn bị, được thực hiện hoặc đã thực hiện phải thuộc Điều 313
của Bộ luật hình sự thì mới cần phải tố giác, nếu không tố giác thì cấu thành tội không

tố giác tội phạm tại Điều 314. Tuy nhiên trên thực tế có đôi khi ngay cả người thực
hiện hành vi không tố giác tội phạm cũng không biết mình phạm tội vì họ không biết
rằng hành vi phạm tội cần tố giác có thuộc Điều 313 hay không, vì thế việc có đồng
phạm đối với tội không tố giác tội phạm trên thực tế là không thể xảy ra.
Ví dụ: Vào ngày 24/4/2005 Lê Văn A cùng một số người bạn tiến hành thực hiện
hành vi cướp tài sản của chị Trần Thị L do thiếu tiền đi nhậu. Sau khi thực hiện hành
vi cướp tài sản xong, chị L bỏ chạy, do sợ bị phát hiện nên cả nhóm đuổi theo và giết
chết chị L rồi bỏ trốn. Đến ngày 26/4/2005 A trở về nhà gặp bố mẹ và kể hết câu
chuyện cho bố mẹ mình nghe, vì quá thương con nên cả 2 ông bà đã không báo với cơ
quan công an. Đến ngày 20/5/2005 Lê Văn A bị bắt, cả bố mẹ của A cũng bị bắt về tội
không tố giác tội phạm.
Trong ví dụ trên cho ta thấy rằng cha mẹ của A không thực hiện hành vi giết
người cướp tài sản cùng với A nhưng cha mẹ A lại biết rõ về sự việc này, mặc dù vậy
nhưng khi cha mẹ A bị bắt không phải về tội cướp tài sản và giết người mà là tội
không tố giác tội phạm. Bên cạnh đó mặt dù cả bố mẹ của A đều thực hiện hành vi
không tố giác A nhưng họ không phải là đồng phạm với nhau mà là hai hành vi phạm
tội độc lập, bởi lẽ trong hai người không ai tổ chức, xúi giục hoặc giúp sức nhau để
thực hiện tội phạm, mà cả cha và mẹ của A vì thương con nên không báo với cơ quan
công an vì thế đều cấu thành tội không tố giác tội phạm, không ai là đồng phạm của ai.
1.3. Nguyên nhân, điều kiện của tội không tố giác tội phạm
Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng tất cả các hiện tượng trong xã hội đều có
mối quan hệ nhân quả, một hiện tượng được gọi là nguyên nhân kết hợp với điều kiện
thích hợp thì bao giờ cũng làm phát sinh một hậu quả. Cũng giống với các hiện tượng
khác thì tội phạm cũng không tránh khỏi quy luật này và cụ thể là tội không tố giác tội
phạm cũng có những nguyên nhân cũng như điều kiện nhất định.
Thứ nhất, về mặt tâm lý - xã hội, ngày nay dưới sự tác động của sự nghiệp đổi
mới công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường,
dưới sự quản lý của nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì nền kinh tế và xã
hội của nước ta đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, tuy nhiên nền kinh tế thị trường
chứa đựng cả mặt tích cực và tiêu cực. Nền kinh tế thị trường với quy luật giá trị, quy

luật cạnh tranh, ở một góc độ nào đó đã khuyến khích chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực
dụng hơn, việc mở cửa thị trường đã du nhập vào nước ta lối sống tư sản, đó là lối
sống đề cao lợi ích của cá nhân, không quan tâm đến cộng đồng, xã hội. Đây chính là


nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm. Bởi chính thái độ
thờ ơ, không quan tâm của một bộ phận không nhỏ trong cộng đồng dân cư, với tâm lý
sợ trả thù hoặc không tin tưởng vào cơ quan bảo vệ pháp luật mà đã có không ít người
làm ngơ trước những hoạt động của tội phạm, không tố giác với chính quyền và cơ
quan chức năng những hiện tượng nghi vấn có khả năng dẫn đến tội phạm hoặc khi tội
phạm xảy ra.
Thứ hai, về mặt chính sách pháp luật, qua hơn hai mươi năm đổi mới đất nước,
công tác xây dựng pháp luật ở nước ta nói chung đã được đẩy mạnh, năng lực lập
pháp, lập quy của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành ngày càng được nâng cao. Cơ
sở pháp lý điều chỉnh hoạt động xây dựng pháp luật được hoàn thiện hơn vì thế hệ
thống pháp luật nói chung và những quy định liên quan đến tội không tố giác nói riêng
cũng được đổi mới về cơ bản, kịp thời đáp ứng công tác đấu tranh phòng chống tội
phạm. Tuy nhiên chính sách của pháp luật cũng còn nhiều thiếu sót, quy định của pháp
luật về đấu tranh phòng ngừa tội phạm chưa cụ thể, những quy định của pháp luật liên
quan đến không tố giác tội phạm chưa được hoàn thiện, thiếu đồng bộ và còn nhiều sơ
hở nên dẫn đến tình trạng chưa có sự ràng buộc về mặt pháp lý và chưa phát huy được
vai trò của các chủ thể có trách nhiệm trong việc phát hiện, tố giác tội phạm từ đó làm
cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm chưa đạt được hiệu quả cao. Mặt khác
những chính sách khuyến khích, động viên quần chúng nhân dân tham gia tố giác tội
phạm chưa được quan tâm và chú trọng nhiều.
Thứ tư, một nguyên nhân cũng không kém phần quan trọng xuất phát từ những
cơ quan bảo vệ pháp luật, trong những năm qua, mặc dù Đảng, Nhà nước có nhiều chỉ
thị, nghị quyết, chương trình kế hoạch làm cơ sở và nội dung thực hiện cho quá trình
tổ chức hoạt động phòng ngừa tội phạm, song trên thực tế, các cơ quan bảo vệ pháp
luật chưa có các biện pháp cụ thể để các văn bản này phát huy đầy đủ tác dụng và có

hiệu lực cao trong cuộc sống, nhiều cán bộ, chiến sĩ chưa coi trọng công tác tuyên
truyền, vận động quần chúng tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm. Các
chính sách phòng ngừa còn mang nặng tính hình thức, không mang lại nhiều hiệu quả,
công tác phòng ngừa chưa có sự phân công, phân hóa trách nhiệm một cách rõ ràng,
chưa chuyên sâu, chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan bảo vệ pháp luật
trong công tác phòng, chống tội không tố giác tội phạm với nhau nên dẫn đến hiệu quả
hoạt động chưa cao.
Thứ năm, là công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, những năm gần đây,
công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung, những quy định của
pháp luật có liên quan đến tố giác tội phạm đã được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng,
các cơ quan, đoàn thể mà trước hết phải kể đến vai trò nòng cốt của các cơ quan chức
năng như Công an, Tòa án, Kiểm sát, Tư pháp... Tuy nhiên trên thực tế công tác tuyên


truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung, những quy định của pháp luật có liên
quan đến tố giác tội phạm nói riêng, còn có những mặt yếu kém, nội dung tuyên truyền
chưa đi sâu vào trong cộng đồng dân cư, chưa cụ thể, chưa phản ánh đầy đủ thông tin
về những quy định của pháp luật có liên quan đến tố giác tội phạm và hậu quả gây ra
cũng như thông tin về tình hình xử lý hành chính và xử lý hình sự những hành vi phạm
tội không tố giác tội phạm. Bên cạnh đó đối tượng cần tuyên truyền chưa được cụ thể,
hình thức tuyên truyền còn đơn điệu, kém hấp dẫn… Từ những nguyên nhân và điều
kiện như người viết phân tích đã dẫn đến tình trạng về tội không tố giác tội phạm hiện
nay còn phổ biến và diễn biến còn phức tạp.
1.4. Lịch sử phát triển của quy định pháp luật hình sự về tội không tố giác tội
phạm
1.4.1. Giai đoạn từ thời kỳ nhà Lê cho đến trước Cách mạng tháng Tám
năm 1945
Trong giai đoạn này tội không tố giác tội phạm là một trong những tội phạm
được quy định rất sớm trong luật hình sự Việt Nam. Quốc triều Hình luật (Bộ luật
Hồng Đức) - Bộ luật chính thống và quan trọng nhất của triều đại nhà Lê đã đề cập tội

không tố giác tội phạm tại Điều 500:
“Những người biết có kẻ mưu phản loạn, mưu đại nghịch, thì phải đến mật báo
ngay với các quan ty gần đó, nếu không tố cáo, thì xử tội lưu đi châu xa. Biết có kẻ chỉ
trích nhà Vua hay là đặt ra những lời quái gở mà không đi báo, thì xử nhẹ hơn tội kể
trên một bậc. Quan ty thấy báo mà không tâu lên hay đi bắt ngay (quan ở kinh thành
thì phải tâu ngay, quan ở ngoài thì phải bắt ngay), để quá nửa ngày, thì cũng phải tội
như kẻ không đi báo. Nếu là việc truy bắt còn phải sắp đặt nên quá thời hạn trên thì
không phải tội”.
Điều đáng chú ý trong Quốc triều hình luật chính là có sự phân biệt trách nhiệm
phát hiện, tố giác tội phạm giữa quan và dân thường như quy định tại Điều 158 Bộ
luật:
“Các quan giám lâm, quan chủ ty biết thuộc viên phạm tội mà không phát giác,
xử biếm hai tư, đàn cư quan biết mà không phát giác, tội cũng như thế. Những người
biết hàng xóm của mình phạm tội mà không phát giác, tội giảm một bậc. Riêng việc
đúc tiền và việc phản nghịch là tội nặng, thì luận tội khác”.
Ngoài ra tại Điều 355 Bộ luật còn quy định việc khen thưởng cho người tố giác
tội phạm:
"Dân đinh mà tự thiến mình, thì xử tội lưu; ai thiến hộ hoặc chứa chấp kẻ ấy,
thì giảm tội một bậc; các nhà lân cận không tố cáo, thì xử tội nhẹ hơn hai bậc; xã
quan không phát giác, thì xử tội đồ; người tố cáo đúng sự thật thì được thưởng một
tước tư".


Trong Bộ luật này còn đề cập việc tố giác ông bà, cha mẹ, vợ chồng phạm tội
tại Điều 504:
“Con cháu tố cáo ông bà, cha mẹ, nô tỳ tố cáo chủ có tội lỗi gì, đều xử tội lưu
đi châu xa; vợ tố cáo chồng cũng bị tội trên. Tố cáo ông bà ngoại, cha mẹ và ông bà,
cha mẹ về bậc tôn trưởng vào hàng cơ thân của chồng, cùng là nô tỳ tố cáo người vào
bậc cơ thân của chủ, dẫu việc có thật, cũng phải tội biếm hay tội đồ; nếu là tội mưu
phản, đại nghịch hay là mẹ đích, mẹ kế mà giết cha, cha mẹ nuôi giết con đẻ thì cho

phép tố cáo”.
Từ những quy định này cho ta thấy trong Bộ luật Hồng Đức đã quy định khá rõ
ràng và chi tiết về tội không tố giác tội phạm, thể hiện trình độ lập pháp hình sự rất cao
của ông cha ta. Khi xem xét những quy định của Bộ luật Hồng Đức về tội không tố
giác tội phạm với những quy định của pháp luật hiện tại về tội không tố giác tội phạm
cho ta thấy rằng có điểm khác biệt. Đối với những quy định của Bộ luật Hồng Đức thì
quy định rằng con cháu, nô tỳ mà tố cáo ông bà, tố cáo chủ hoặc vợ tố cáo chồng thì sẽ
bị xử tội lưu hoặc cùng chịu tội chung, chỉ trừ tội mưu phản, đại nghịch hay là mẹ
đích, mẹ kế mà giết cha, cha mẹ nuôi giết con đẻ thì cho phép tố cáo mà không bị xử
tội. Trong khi đó đối với Bộ luật hình sự 1999 thì lại quy định rằng ông bà, cha mẹ,
anh chị em ruột hoặc vợ chồng của người phạm tội phải tố giác người phạm tội với cơ
quan có thẩm quyền, những người được đề cập trên chỉ phải chịu trách nhiệm khi
không tố giác các tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội đặc
biệt nghiêm trọng, có nghĩa là luật quy định những người thân của người phạm tội phải
có trách nhiệm tố giác với cơ quan có thẩm quyền, tuy nhiên nếu họ không tố giác
những tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác đặc biệt nghiêm trọng
thì mới phải chịu trách nhiệm. Đây là điểm khác biệt rất rõ ràng giữa hai quy định ở
hai Bộ luật.
Đến thời Pháp thuộc, thực dân Pháp thực hiện chính sách “chia để trị” chia đất
nước Việt Nam làm ba xứ với ba chế độ chính trị khác nhau. Ở Nam Kỳ, theo Điều 11
Sắc luật ngày 25-7-1884, Bộ luật Gia Long được áp dụng đối với người phạm tội là
người bản xứ. Trong Sắc luật ngày 16-3-1890, thực dân Pháp quy định từ thời điểm
này, các Tòa án ở Nam Kỳ phải áp dụng pháp luật hình sự của Pháp thay cho Bộ luật
Gia Long, ngoại trừ trường hợp pháp luật hình sự của Pháp chưa dự liệu được. Ở Bắc
Kỳ, Nghị định ngày 2-12-1921 của toàn quyền Đông Dương đã cho áp dụng Luật hình
An Nam. ở Trung Kỳ, bằng Dụ số 43 ngày 31-7-1933 của Bảo Đại, Hoàng Việt hình
luật được ban hành. Trong Hoàng Việt hình luật, không có quy định về tội không tố
giác tội phạm, mà đề cập đến việc tố cáo những người thân thuộc, bất hiếu, bất cố gia
truyền. Điều 341 Bộ luật này quy định:



“Phàm cáo giác ông bà cha mẹ, tức là bất hiếu sẽ bị câu cầm từ 6 năm đến 10
năm. Trừ trường hợp sau này thời người cáo giác không có tội: hoặc cha mẹ ông bà
phạm một tội đại hình có can đến sự trị an của Bổn quốc (hay nước bảo hộ), hoặc là
mẹ giết cha, cha giết mẹ hoặc cha mẹ mình làm con nuôi cho người ta mà giết cha mẹ
nuôi hoặc cha mẹ nuôi giết cha mẹ đẻ hoặc cha mẹ giết ông bà nội, ông bà ngoại hoặc
là cha mẹ ông bà ngược đãi con bé chưa đến 16 tuổi và đến nỗi nguy hiểm đến tính
mạng”.
Đến thời kỳ này thì pháp luật nước ta thể hiện rõ sự lệ thuộc vào nước Pháp, tuy
nhiên một phần nào đó Hoàng Việt hình luật cũng kế thừa những tinh hoa của Bộ luật
Hồng Đức, mặc dù những quy định về tội không tố giác tội phạm không còn được quy
định rõ ràng như trước nữa mà thay vào đó là những quy định về việc tố cáo những
người thân thuộc mà thôi.
1.4.2. Giai đoạn từ khi Cách mạng tháng Tám 1945 thành công đến khi Bộ luật
hình sự 1985 ra đời
Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng
hòa - Nhà nước công nông non trẻ đầu tiên ở Đông Nam Á, đã tiến hành tích cực hoạt
động lập pháp nói chung và hoạt động lập pháp hình sự nói riêng. Chỉ trong một thời
gian ngắn từ 1945 đến 1946 Nhà nước ta đã ban hành một loạt các văn bản quy phạm
pháp luật hình sự, đáp ứng yêu cầu giữ vững chính quyền nhân dân, góp phần xây
dựng và phát triển lực lượng, chuẩn bị sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến lâu dài của
cả nước. Tuy nhiên, do tình hình hết sức khẩn trương, không thể ban hành kịp các văn
bản quy phạm pháp luật nói chung, văn bản quy phạm pháp luật hình sự cần thiết nói
riêng, nên ngày 10-10-1945, Nhà nước ta đã ban hành Sắc lệnh số 47-SL cho tạm thời
giữ các luật lệ cũ, trong đó có bộ "Luật hình An Nam", bộ "Hoàng Việt hình luật" và
bộ Hình luật pháp tu chính" với điều kiện "không trái với nguyên tắc độc lập của nước
Việt Nam và chính thể dân chủ cộng hòa"
Từ khi Cách mạng tháng Tám thành công cho đến năm 1945 là thời kỳ đất nước
ta đang phải đối đầu với cuộc kháng chiến khóc liệt để gìn giữ độc lập cho nhân dân vì
thế Đảng và Nhà nước ta lúc này chỉ chú trọng đến cuộc kháng chiến nên pháp luật lúc

này cũng là pháp luật của kháng chiến. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, do phải tập
trung quy định các tội phạm liên quan đến sự an nguy của chính quyền nhân dân như
các tội phản bội Tổ quốc, tội gián điệp, tội hối lộ, tham ô..., cho nên, trong giai đoạn
này, tội không tố giác tội phạm chưa được quy định. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ,
Hiệp định Giơnevơ được ký kết đất nước ta tạm thời bị chia cắt thành hai miền NamBắc, miền bắc thì tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, còn miền Nam thì tiếp tục
cuộc cách mạng dân tộc tiến lên giành độc lập, thống nhất đất nước. Trong giai đoạn
này Nhà nước đã ban hành Sắc lệnh số 267-SL ngày 15-06-1956 về việc trừng trị


những âm mưu và hành động phá hoại tài sản của Nhà nước, của Hợp tác xã, của nhân
dân và cản trở việc thực hiện chính sách, kế hoạch Nhà nước đã đề cập vấn đề tố giác
tội phạm tại Điều 14: "Đối với kẻ phạm pháp, nhân dân có nhiệm vụ tố cáo hoặc mật
báo với cơ quan có trách nhiệm và hết sức giúp đỡ việc điều tra xét xử, nhưng không
được vì thù riêng, lợi riêng mà vu cáo. Người nào có công trong việc tố cáo, khám phá
các vụ phạm pháp, tìm bắt kẻ có tội, sẽ được khen thưởng", tuy nhiên Sắc lệnh chưa
có quy định về trường hợp không thực hiện nghĩa vụ này, thì phải có chịu trách nhiệm
hình sự hay không. Tiếp theo là các Pháp lệnh cũng được ra đời ngay sau đó như Pháp
lệnh ngày 30-10-1967 trừng trị các tội phản cách mạng hay Pháp lệnh ngày 21-101970 trừng trị các tội xâm phạm tài sản xã hội chủ nghĩa. Hai Pháp lệnh này đã đề cập
đến vấn đề vận động nhân dân tối giác tội phạm trong lời nói đầu nhưng cả hai Pháp
lệnh lại không đề cập đến tội không tố giác tội phạm mà chỉ quy định nguyên tắc
tương tự. Trong thời gian này Tòa án cũng đã tiến hành xét xử một số trường hợp
không tố giác tội phạm nghiêm trọng như tội phản cách mạng, tội giết người. Ví dụ
như vụ bản án số 13 ngày 20-03-1958 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã xử
phạt Nguyễn Thị Chất là vợ Hải 3 năm quản chế, vì khi biết âm mưu, hoạt động của
bọn Hải mà không tố cáo với cơ quan có thẩm quyền.1 Đối với những hành vi không tố
giác tội phạm ít nghiêm trọng trong giai đoạn này thực tiễn xét xử không coi là tội
phạm cần chịu trách nhiệm hình sự mà chủ yếu là áp dụng biện pháp giáo dục, cảnh
cáo.
Từ sau ngày miền Nam được giải phóng cho đến năm 1979 mặc dù đất nước đã
thoát khỏi tình trạng chiến tranh nhưng trong giai đoạn này đất nước cũng còn gặp rất

nhiều khó khăn về cả kinh tế lẫn chính trị, trước tình hình đó Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IV đã được đề ra với mục tiêu "Kiên
quyết đấu tranh khắc phục những mặt tiêu cực trong hoạt động kinh tế và xã hội, nhất
là tệ ăn cắp, hối lộ, ức hiếp quần chúng" để thể thức hóa Nghị quyết này ngày 20-51981, ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh trừng trị tội hối lộ nhằm góp
phần giữ vững và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, động viên, cổ vũ quần chúng
nhân dân tích cực đấu tranh chống tệ hối lộ và các hiện tượng tiêu cực khác trong xã
hội. Nhằm động viên mọi công dân trong việc tố giác tội hối lộ, Điều 12 Pháp lệnh
quy định việc khen thưởng cả về tinh thần và vật chất đối với những người có công
phát hiện tội hối lộ. Tuy nhiên Pháp lệnh vẫn không đề cập đến tội không tố giác tội
phạm. Mặc dù về mặt pháp lý tội không tố giác tội phạm vẫn chưa được pháp luật lúc
bấy giờ đề cập đến nhưng do sự phát triển của khoa học pháp lý thì khái niệm về
không tố giác đã dần xuất hiện trong các sách báo pháp lý. Cụ thể là trong giáo trình
1

Hoàng Văn: 3 năm quản chế, Báo pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh , số 089(991), ngày 12/8/2005,
trang 13.


hình luật xã hội chủ nghĩa của Trường cao đẳng Kiểm sát Hà Nội đã đề cập tội không
tố giác tội phạm và đưa ra khái niệm không tố giác tội phạm: Không tố giác tội phạm
nghĩa là không báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền về một tội phạm mà mình biết
đang được chuẩn bị thực hiện hoặc đã được thực hiện hoặc biết rõ một kẻ sắp phạm
tội hay đã phạm tội rồi nhưng không báo cáo.2
Từ việc tìm hiểu này cho ta thấy rằng trong giai đoạn từ khi Cách mạng tháng
Tám 1945 thành công đến khi Bộ luật hình sự 1985 ra đời mặc dù Nhà nước đã có
nhiều biện pháp nhằm khuyến khích động viên quần chúng nhân dân tham gia tố giác
tội phạm nhưng những quy định về tội không tố giác vẫn chưa được đặt ra.
1.4.3. Giai đoạn từ khi Bộ luật hình sự 1985 ra đời đến trước khi ban hành Bộ
luật hình sự 1999
Trong quá trình thực hiện các Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV,

V của Đảng, nhân dân ta đã giành được những thành tựu quan trọng trên một số lĩnh
vực kinh tế - xã hội, tạo ra những cơ sở vật chất kỹ thuật đầu tiên cho công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội trong phạm vi cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã
đạt được, chúng ta đã gặp phải không ít khó khăn và khuyết điểm như chủ quan duy ý
chí, duy trì quá lâu mô hình kinh tế quan liêu, bao cấp, nên không thực hiện được mục
tiêu đã đề ra là ổn định một cách cơ bản tình hình kinh tế - xã hội và đời sống nhân
dân. Mặt khác, các văn bản quy phạm pháp luật hình sự đơn hành không thể hiện được
toàn diện, đầy đủ chính sách hình sự của Đảng và Nhà nước ta. Vì vậy, việc ban hành
Bộ luật hình sự là vấn đề có tính tất yếu khách quan và cấp thiết, có ý nghĩa góp phần
thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Ngày 27-6-1985, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa VII, tại kỳ họp thứ 9, đã thông qua Bộ luật hình sự, có hiệu lực
từ ngày 1-1-1986 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự năm 1985).
Bộ luật hình sự năm 1985 là Bộ luật hình sự đầu tiên của chế độ dân chủ nhân
dân, đã kế thừa và phát triển những thành tựu của luật hình sự Việt Nam từ Cách mạng
tháng Tám, tổng kết cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm trong thời gian trước năm
1985 và dự báo được tình hình tội phạm trong thời gian tới. Lần đầu tiên trong lịch sử
lập pháp hình sự Việt Nam, Bộ luật đã có quy định về tội không tố giác tội phạm tại
Điều 19: "Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc
đã được thực hiện mà không tố giác, thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố
giác tội phạm trong những trường hợp mà Bộ luật này quy định". Việc Bộ luật hình sự
năm 1985 chính thức ghi nhận về mặt pháp lý tội không tố giác tội phạm, là bước tiến
bộ về kỹ thuật lập pháp hình sự của nhà nước ta. Để bảo đảm hoạt động tư pháp được
2

Trường Cao đẳng Kiểm sát : Hình luật xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Phần chung, Nxb Hà
Nội, 1983, trang 189.


thực hiện đúng đắn, Bộ luật hình sự năm 1985 đã quy định về các tội xâm phạm hoạt

động tư pháp tại Chương X. Trừ tội bắt, giam, khám người, khám đồ vật, nhà ở, thư tín
trái phép và tội tra tấn, dùng nhục hình đã được quy định trong Luật số 103-SL ngày
20-5-1957 bảo đảm quyền tự do thân thể và quyền bất khả xâm phạm đối với nhà ở, đồ
vật, thư tín của nhân dân, các tội phạm khác, trong đó có tội không tố giác tội phạm
mới được quy định tại chương này.
Điều 19 Bộ luật chưa quy định cụ thể những trường hợp không tố giác tội phạm
phải chịu trách nhiệm hình sự. Điều 247 Bộ luật quy định cụ thể về những trường hợp
không tố giác tội phạm cấu thành tội phạm và phải chịu trách nhiệm hình sự. Nói cách
khác, Điều 247 đã liệt kê các tội cụ thể mà hành vi không tố giác tội phạm phải chịu
trách nhiệm hình sự:
1. Người nào biết rõ một trong những tội phạm quy định ở các điều sau đây đang
được chuẩn bị hoặc đã được thực hiện mà không tố giác thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo
không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến ba năm:
- Các điều từ từ 72 đến Điều 85 về các tội đặc biệt nguy hiểm xâm phạm an ninh
quốc gia; Điều 87 (tội chiếm đoạt máy bay, tàu thủy); Điều 94, khoản 2 (tội phá
hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia); Điều 95, khoản 2 và
3 (tội chế tạo, tàng trữ, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân
dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự); Điều 96, khoản2 và 3 (tội chế tạo, tàng trữ,
sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất nổ, chất cháy, chất độc, chất
phóng xạ); Điều 96 a, khoản 2 và 3 (tội sản xuất, tàng trữ, mua bán, vận chuyển
trái phép các chất ma túy); Điều 98 (tội làm tiền giả, tội tàng trữ, lưu hành tiền
giả, tội phá hủy tiền tệ);
- Điều 101 (tội giết người); Điều 112, khoản 2, 3 và 4 (tội hiếp dâm);
- Điều 129 (tội cướp tài sản xã hội chủ nghĩa); Điều 132, khoản 2 và3 (tội trộm
cắp tài sản xã hội chủ nghĩa); Điều 133, khoản 2 và 3 (tội tham ô tài sản xã hội
chủ nghĩa); Điều 138, khoản 2 và 3 (tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản xã
hội chủ nghĩa);
- Điều 151 (tội cướp tài sản của công dân); Điều 152 (tội bắt cóc nhằm chiếm
đoạt tài sản của công dân);
- Điều 165, khoản 2 và 3 (tôi đầu cơ); Điều 172, khoản 2 và 3 (tội chiếm đoạt tem,

phiếu, tội làm hoặc lưu hành tem, phiếu, giấy tờ giả dùng vào việc phân phối;
- Điều 245, khoản 2 (tội trốn khỏi nơi giam);
2. Người không tố giác tội phạm nếu có hành động ngăn chặn người phạm tội hoặc
hạn chế tác hại của tội phạm thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn
hình phạt.