Làm thế nào để biết nhìn
nhận và đánh giá con người
Kết bạn không cẩn thận, sẽ không thấy được bộ mặt thật của “bạn”. Do vậy,
thường khi bị bạn làm hại người ta phải thốt lên: “Đúng tôi không có mắt!”.
Làm thế nào để biết nhìn nhận và đánh giá con người
Nghe cách nói, nhìn cách thức và sự biểu lộ tình cảm của một ai đó khi đi
đường ta có thể phán đoán tính cách của người đó. Nếu như bạn không có loại
kh
ả năng này, thì bạn sẽ gặp phải “những người xấu”. Hàng ngày chúng ta
đều phải làm việc, giao tiếp, hợp tác với rất nhiều người có tính cách khác
nhau, chẳng lẽ ta không có một chút khái niệm “nhìn người” hay sao.
Vậy chúng ta phải nhìn người như thế nào?
Dùng thời gian nhìn người
Cái gọi là dùng thời gian để “nhìn người” là ám chỉ sự quan sát lâu dài, không
phải là lần đầu gặp mặt đã đưa ra kết luận tốt xấu về một người nào đó. Vì kết
luận nhanh chóng sẽ phát sinh lệch lạc giữa kẻ xấu và người tốt, ảnh hưởng
đến sự giao tiếp của bạn. Ngoài ra con người còn vì lợi ích sinh tồn, đa số đều
mang cho mình một chi
ếc mặt nạ, khi gặp bạn họ thường đeo một chiếc mặt
nạ giả. Đây là một hành vi có ý thức. Những chiếc mặt nạ chỉ có thể dùng khi
gặp bạn, và chỉ thể hiện những góc độ mà bạn thích. Nếu bạn chỉ căn cứ vào
những điểm này mà phán đoán sự tốt xấu của một người, từ đó quyết định
mức độ giao tiếp với anh ta, vậy có thể bạn sẽ mất phải sai lầm. Dùng “thời
gian” để nhìn người tức là sau khi gặp mặt lần đầu tiên cho dù bạn và anh ta
“lần đầu gặp mà như đã quen” hay là “lời nói không cùng quan điểm” đều cần
phải có một khoảng trống chứ không nên xuất hiện yếu tố tình cảm chủ quan
tốt xấu. Sau đó bình tĩnh quan sát hành vi của đối phương.
Thông thường, con người dù có giấu giếm tính cách của mình thế nào, cuối
cùng sẽ lộ ra bộ mặt thật. Vì đeo mặt nạ là một hành vi có ý thức, lâu sau sẽ
tự mình cảm thấy mệt mỏi. Do vậy không còn cách nào khác cuối cùng đành
tự tháo mặt nạ, từ đó tính cách thật cũng lộ ra nhưng anh ta tuyệt đối không
nghĩ được rằng bạn đang kề bên bình tĩnh quan sát anh ta.
Cái gọi là “đường xa mớ
i biết sức ngựa, ngày dài mới hiểu lòng người” –
dùng thời gian để nhìn người chính là bao hàm ý câu châm ngôn kể trên.
Dùng “thời gian” thường rất dễ để nhận ra mấy loại người dưới đây:
Người không thành khẩn: Vì anh ta không thành thực, do vậy lúc đầu rất nhiệt
tình, sau đó lại thờ ơ; lúc đầu thân thiện, lúc sau xa lạ. Dùng “thời gian” để
nhìn, có thể nhận ra sự thay đổi này.
Người nói dối. Loại người này thường không ngừng dùng sự dối trá để che
lấp những lời nói dối. Nói dối lâu, sau đó sẽ lộ ra kẻ hở từ đầu đến cuối. Dùng
“thời gian” chính là công cụ sắc bén để ki
ểm nghiệm những lời nói dối đó.
Người lời nói không đi đôi với hành động. Loại người này nói và làm là hai
chuyện hoàn toàn khác nhau. Nhưng dùng “thời gian” để nhìn nhận có thể
phát hiện ra sự không đồng nhất trong lời nói và hành động.
Trên thực tế, dùng “thời gian” có thể nhìn ra bát kể loại người nào, bao gồm
có cả kẻ tiểu nhân và người quân tử.
Thời gian lâu dài mới có thể nhìn ra được tính cách thật của một người.
Ở đây
không có một tiêu chuẩn nào, hoàn toàn là những tình huống khác nhau. Cũng
có thể nói, có người ngay từ ngày thứ hai đã bị bạn hiểu thấu bên trong, có
người hai, ba năm vẫn nằm trong “bí mật”, làm cho bạn không thể hiểu rõ. Do
vậy tiếp xúc với người lạ, miền đất mới không nên quá vồn vã, nên lùi vài
bước, dành cho mình thời gian để quan sát, đây là cách bảo vệ bản thân tối
thiểu nhất.
Dùng “nghe ngóng” để nhìn người
Dùng “th
ời gian” để nhìn người cũng có điểm tốt, nhưng cũng có lúc không
đáp ứng được yêu cầu cấp bách: Chỉ qua vài ngày phải quyết định hợp tác với
một người nào đó, nhưng lại không hiểu người đó như thế nào. Dùng thời
gian quan sát lâu dài làm sao mà kịp được.
Gặp phải tình huống này, có người hoàn toàn dựa vào trực giác của mình cho
rằng là tốt, không tốt là không tốt.
Liên quan đến trực giác, có người chính xác. Dây là hiện tượng tâm lý rất
hay, rất khó giải thíc được nhưng cũng cần khuyên bạn ít dùng “trực giác” để
nhìn người. E rằng có những kinh nghiệm trực giác đã qua là chính xác,
như
ng những kinh nghiệm này không nên hỉêu lầm nhất định là đúng trong
tương lai. Vì trạng thái tâm sinh lý của con người bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh
lúc đó, có thể trực quan của bạn nhận được sự quấy nhiễu, trong trường hợp
đó nếu ỷ lại vào trực giác, sẽ rất nguy hiểm.
Biện pháp có thể dựa vào là nghe ngóng từ mọi phía. Con người luôn phải
giao tiếp với người khác, đồng thờ
i bản tính dễ bị lộ ra bởi người thứ ba
không liên quan. Cũng có thể nói, anh ta không nhất định phải biết người thứ
ba, nhưng người này lại biết đến sự tồn tại của anh ta và đã quan sát tư tưởng
và hành vi của anh ta. Con người làm sao đeo mặt nạ mãi được. Khi mà
không có đối thủ trên vũ đài thì chiếc mặt nạ kia sẽ được gỡ xuống, vì vậy
mọi người đề
u có thể nhìn thấy bộ mặt của anh ta. Khi anh ta giao tiếp, hợp
tác với người khác, mọi người sẽ có những ấn tượng không giống nhau về anh
ta. Do vậy bạn có thể nghe ngóng những ý kiến khác nhau về cách làm việc,
tư tưởng làm người của anh ta. Đáp án cura mọi người sẽ không có sự chênh
lệch vì mỗi người đều có cách nhìn nhận tốt xấu không giống nhau. Bạn có
thể tập hợp những điề
u nghe thấy lại, tìm ra những điểm tương đồng nhất, bạn
sẽ có thể hỉêu đại khái về tính cách thật của anh ta. Điểm tương đồng giữa các
nhận xét cũng có thể là điểm chủ yếu trong tính cách của ânht. Nếu trong 10
người có 9 người nói “xấu”, vậy bạn cần phải cẩn thận. Nếu trong 10 người
có 9 người nói “tốt”, vậy qua lại với anh ta không có vấn đề gì cả.
Nhưng nghe ngóng cũng cần phải xem đối tượng. Nếu bạn nghe từ bạn thân
của anh ta đương nhiên bạn chỉ nghe thấy những lời nói tốt; nghe từ đố
i thủ
của anh ta bạn sẽ nghe thấy những lời nói xấu. Tốt hơn nên hỏi những người
không có quan hệ lợi hại gì với anh ta, không nhất định phải là bạn, đồng
nghiệp, bạn cùng lớp, cùng xóm, ai cũng có thể hỏi. Quan trọng là phải tổng
hợp lại những điều đã hỏi, không nên chỉ nghe lời một cá nhân nào.
Lẽ đương nhiên nghe ngóng cần có kỹ xảo. Hỏi quá tr
ắng trợn sẽ làm đối
phương hoài nghi, không dám nói thật với bạn. Tốt hơn là dùng phương pháp
nói chuyện và gợi chuyện để hỏi, kỹ xảo này cũng cần phải luyện tập.
Như vậy bạn có thể thấy đối tượng giao tiếp là loại người như thế nào. Chúng
ta thường nói “người nào vật ấy” có nghĩa là người như thế nào sẽ thích chơi
cùng người như vậ
y. Do cách nhìn nhận của họ có những điểm tương đồng
nên có thể chơi cùng nhau. Do vậy người tính tình cương trực không thể hợp
với người mưu lược; người thích rượu, chè, cờ bạc không thể trở thành bạn
thân của người nghiêm túc. Quan sát tình hình kết bạn của một người, có thể
biết khái quát tình hình kết bạn của người này.
Ngoài việc kết bạn, còn có thể nghe ngóng tình hình trong gia đình anh ta,
xem anh ta cư xử
với cha mẹ như thế nào, đối với anh chị em ra sao, đối với
hàng xóm như thế nào. Nếu như bạn nghe được những điều không tốt về anh
ta, vậy bạn nên cẩn thận với người này. Vì đối xử với những người thân