Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

1 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

DAN STEINBOCK

CUỘC CÁCH MẠNG NOKIA
Bản quyền tiếng Việt © Công ty Sách Alpha
NHÀ XUẤT BẢN BƯU ĐIỆN
Dự án 1.000.000 ebook cho thiết bị di động
Phát hành ebook:
Tạo ebook: Tô Hải Triều
Ebook thực hiện dành cho những bạn chưa có điều
kiện mua sách.
Nếu bạn có khả năng hãy mua sách gốc để ủng hộ
tác giả, người dịch và Nhà Xuất Bản

2 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

MỤC LỤC

CUỘC CÁCH MẠNG NOKIA .................................................... 2
LỜI TỰA ........................................................................................ 5
THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA .......................................... 10
LỜI CẢM ƠN ............................................................................. 13

GIỚI THIỆU ............................................................................... 20
PHẦN I: CHIẾN LƯỢC ĐA DẠNG HÓA ........................... 57
CHƯƠNG 2. TẦM NHÌN CỦA KAIRAMO .................... 118
CHƯƠNG 3. SỰ PHÁ SẢN CỦA KINH TẾ DỰA
VÀOĐẦU TƯ VÀ CUỘC ĐẤU TRANH ĐỂ KIỂM SOÁT
TẬP ĐOÀN .............................................................................. 187
PHẦN II: CHIẾN LƯỢC TẬP TRUNG TOÀN CẦU .... 247
CHƯƠNG 5. MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC ......................... 309
CHƯƠNG 6. TẬP TRUNG TOÀN CẦU .......................... 357
CHƯƠNG 7. TẠO LẬP THỊ TRƯỜNG CHIẾN LƯỢC
..................................................................................................... 401
3 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

PHẦN III: HƯỚNG TỚI XÃ HỘI THÔNG TIN DI ĐỘNG
..................................................................................................... 482
CHƯƠNG 9. ĐỔI MỚI HƯỚNG LÊN ............................. 553
CHƯƠNG 10. ĐỔI MỚI TỪ TRÊN XUỐNG ................. 627
CHƯƠNG 11. BÍ MẬT CỦA NOKIA................................ 699

4 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

LỜI TỰA
Từ nhiều năm nay, thương hiệu Nokia đã không còn
xa lạ gì với người Việt Nam. Điện thoại di động Nokia

được mọi tầng lớp sử dụng, từ giới học sinh sinh
viên cho tới các nhà quản lý kinh doanh cao cấp. Sản
phẩm của Nokia đa dạng và luôn được coi là điện
thoại di động mang tính thời trang nhất so với các
hãng đối thủ khác. Mặc dù Nokia cũng đi tiên phong
trong khai thác các dịch vụ đa phương tiện và các
giải pháp cho doanh nghiệp, điện thoại di động vẫn
là mũi nhọn của hãng với vị trí dẫn đầu về doanh số
bán ra năm 2005. Nokia chiếm lĩnh thị trường di
động với chuẩn Hệ thống di động toàn cầu GSM
(Global System for Mobile) trong khi ngày một củng
cố vị trí của mình trong thị trường điện thoại di động
với chuẩn Đa truy cập phân chia theo mã băng rộng
WCDMA (Wideband Code Division Multiple Access).
Năm 2005, thị trường điện thoại di động toàn cầu
đạt doanh số 816,6 triệu chiếc, tăng 21% so với năm
2004, trong đó 6 hãng lớn nhất chiếm 79,4% thị
5 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

phần (theo Gartner, Inc.) với tốc độ tăng trưởng rất
ổn định. Nokia có thị phần toàn cầu lớn nhất với
32,5% tổng doanh số bán. Thị phần của hãng tại
châu Âu và châu Á lớn gấp đôi hãng đứng thứ hai, và
lớn gấp ba tại các thị trường Đông Âu, Trung Đông
và châu Phi. Vào quý 4 năm 2005, hơn 1/3 người
dùng điện thoại di động trên thế giới đã mua một
chiếc Nokia.

Mới đây, Nokia và Siemens đã tuyên bố sáp nhập các
đơn vị hạ tầng viễn thông của hai công ty để tạo
thành Hệ thống mạng Nokia Siemens, hệ thống mạng
sẽ đứng thứ 3 toàn cầu, sau Telefonaktiebolaget LM
Ericsson và Lucent-Alcatel, báo hiệu sức ép cạnh
tranh ghê gớm trong thị trường cung cấp hạ tầng
viễn thông. Tổng thu nhập của hai bộ phận này năm
ngoái, 2005, là 19,9 tỷ đô la Mỹ. Người ta hy vọng
thực thể mới có trụ sở tại Helsinki này sẽ đáp ứng
được nhu cầu của các nhà khai thác dịch vụ muốn
phát triển các sản phẩm viễn thông kết hợp nối dây
và không dây.
6 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

Để có được vị trí tối cao như hiện nay, có lẽ ít người
biết được rằng Nokia không khởi đầu từ lĩnh vực
công nghệ truyền thông thông tin, và hơn thế nữa,
công ty còn gắn chặt với các bước thăng trầm của
lịch sử quốc gia Phần Lan. Không thể không kể đến
những đóng góp to lớn của các nhà điều hành Nokia
với việc áp dụng đúng đắn các chiến lược qua các
thời kỳ như chiến lược đa dạng hóa, chiến lược tập
trung toàn cầu và chiến lược đi trước công nghệ
hướng tới xã hội thông tin di động.
Qua các nghiên cứu tỉ mỉ và công phu của Dan
Steinbock, bức màn bí ẩn về hãng điện thoại di động
hùng mạnh nhất thế giới đã được hé mở. Là một nhà

nghiên cứu về chiến lược và toàn cầu hóa người Mỹ
gốc Phần Lan, Dan Steinbock là cây bút thường
xuyên

của

European

Business

Forum,

Telecommunications Policy, INFO, International
Journal of Media Management, và Georgetown
Journal of International Affairs. Ông cũng là nhà
nghiên cứu trong Học viện Viễn thông Thông tin
Columbia (Columbia Institute for Tele-Information)
7 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

và là giáo sư thỉnh giảng của Đại học kinh tế Helsinki
(Helsinki School of Economics). Gần đây nhất, ông là
giám đốc văn phòng đại diện của Học viện Khoa học
Phần Lan (Finland’s Academy of Sciences) tại New
York City.
Cùng với “Cuộc cách mạng Nokia”, Alpha Books sẽ ra
mắt bạn đọc một cuốn sách khác cũng không kém
phần nổi tiếng của Dan Steinbock là cuốn “Cuộc cách

mạng di động” (The Mobile Revolution). Hai tác
phẩm này sẽ góp phần làm tăng thêm giá trị của tủ
sách AlphaBiz mà chúng tôi đang xây dựng, đặc biệt
là bộ sách về các tập đoàn công nghệ cao như các
cuốn: “Thomas Watson: Con người phi thường và cỗ
máy IBM”, “Chế tạo tại Nhật Bản: Akio Morita và Tập
đoàn Sony”, “Inside Intel: Câu chuyện về Andy
Groves”, “Câu chuyện Google”... với mong muốn cung
cấp các bài học kinh nghiệm từ các nhà quản trị tài
ba và từ con đường phát triển của những tập đoàn
hùng mạnh nhất thế giới cho các độc giả Việt Nam,
cho những nhà quản lý, những doanh nhân, những
8 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

sinh viên và tất cả những người mong ước tìm tòi và
có khát vọng vươn lên trong cuộc sống.
Qua những tác phẩm này, chúng tôi mong muốn
mang lại cho độc giả một tinh thần kinh doanh thực
sự vì con người, vì xã hội, và đóng góp chung cho sự
phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam. Chúng tôi
rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc
cho những cuốn sách này.
Tháng 7/2006
TRỊNH MINH GIANG
Sáng lập VietManagement
Công ty Sách Alpha


9 |


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA

10 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

11 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

12 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

LỜI CẢM ƠN
Đầu những năm 1990 - sau thời kỳ tái thiết mạnh mẽ
nhưng trước khi Nokia trở thành công ty dẫn đầu
trong kinh doanh di động - Phó Chủ tịch phụ trách
tiếp thị của công ty đã đặt vấn đề với tôi tác giả về
việc viết câu chuyện về Nokia. Sau khi cân nhắc kỹ và
thấy rằng dự án này đòi hỏi phải trở lại Phần Lan
trong một khoảng thời gian khá dài không thích hợp

với tôi lúc đó. Mặc dù phải khước từ ở thời điểm đó
nhưng tôi vẫn tiếp tục theo dõi và nghiên cứu. Tại
thời điểm đó, tôi buộc phải khước từ nhưng vẫn tiếp
tục theo sát và nghiên cứu những hoạt động của
công ty đầy hấp dẫn này qua nhiều năm và thậm chí
về sau nó ngày càng trở nên hấp dẫn hơn so với
trước.
Vào đầu và giữa những năm 1990, các nghiên cứu
của tôi tập trung vào sự hội tụ số - chủ đề sống còn
đối với Nokia. Vào khoảng năm 1997, tôi được tham
gia vào đề tài nghiên cứu về ưu thế cạnh tranh của
Phần Lan. Trong tiến trình của dự án, tôi có thể biết
13 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

được quan điểm và tầm nhìn của một vài nhà quản lý
cấp cao của Nokia, đó là Lauri Kivinen, Phó Chủ tịch
cấp cao, bộ phận Truyền thông tập đoàn; Mikko
Kosonen, Phó Chủ tịch, bộ phận Phát triển tập đoàn
và Juhani Kuusi, Phó Chủ tịch cấp cao, Trung tâm
nghiên cứu Nokia. Ở thời điểm đó, một trong những
người được tôi phỏng vấn, ông Bengt Holmström,
Giáo sư Khoa Kinh tế, Học viện Kỹ thuật
Masschussette (MIT) đã tham gia vào Hội đồng quản
trị của Nokia và Erkki Ormala, cựu Trưởng phòng Kế
hoạch của Uỷ ban Chính sách Khoa học và công nghệ
Phần Lan được chỉ định chức làm Giám đốc Chính
sách công nghệ đầu tiên của công ty. Tôi cũng đã

phỏng vấn khoảng 120 nhân vật là những Tổng Giám
đốc (CEO), nhà chiến lược và những người thực thi
chính sách công hàng đầu của Phần Lan. Rất nhiều
người trong số họ đã tham gia vào chuỗi giá trị của
Nokia ở vị trí đối tác tham gia, đối tác bổ sung, bên
mua, kênh phân phối hay nhà cung cấp; các hãng đại
diện phục vụ trong các ngành công nghiệp hỗ trợ
hoặc liên quan hay là các nhà hoạch định chính sách
14 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

công cho ngành công nghiệp mà hiện nay Nokia đang
cạnh tranh. Cuối cùng, tôi phỏng vấn một vài nhà
nghiên cứu hàn lâm nổi tiếng thế giới, những nhà cố
vấn công nghiệp và các nhà phân tích đầu tư, những
người đã nghiên cứu Nokia và là các chuyên gia về di
động/viễn thông Phần Lan. Ngoài ra còn có những
cuộc phỏng vấn với các nhân vật khác trong đó có
Michael E.Porter, Giáo sư về chiến lược và cạnh
tranh của Trường Kinh doanh Harvard.
Trong những năm qua, tôi thấy mình tham dự ngày
càng nhiều hơn vào việc nghiên cứu và tư vấn những
vấn đề kinh doanh cốt lõi của Nokia. Ngoài ra, một số
sinh viên người Phần Lan của tôi ở Trường Quản trị
Kinh tế và Kinh doanh Helsinki (HSEBA) cũng như ở
Trường Đại học Công nghệ Helsinki (HUT) - nhiều
người trong số họ (thường là những người sáng giá
nhất) đã trở thành tân binh của Nokia - đã lấy đề tài

Nokia làm trường hợp nghiên cứu trong các bài báo,
đồ án và luận án của họ.

15 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

Giữa năm 1998 và 1999, tôi đã làm cố vấn chiến lược
cho Tập đoàn Viễn thông của Ý. Gần đây, tôi đã làm
tư vấn cho Sonera (trước đây là Telecom Phần Lan)
công ty điện thoại hàng đầu Phần Lan và Bộ vận tải
và truyền thông Phần Lan (MTC). Trong khu vực nhà
nước, MTC là chất xúc tác cho sự thành công của viễn
thông di động Phần Lan. Xét về mặt lịch sử, MTC và
Sonera có cùng ảnh hưởng định hình cơ bản lên
Nokia.
Từ năm 1997, tôi đã làm tư vấn cho OECD về vấn đề
gia tăng thương mại điện tử toàn cầu và vấn đề quốc
tế hóa lĩnh vực di động/viễn thông Phần Lan. Từ
năm 2000, tôi cũng làm tư vấn cho Uỷ ban châu Âu
về ưu thế cạnh tranh của các công ty tư vấn về công
nghệ châu Âu. Trong quá trình làm việc với hai tổ
chức trên, tôi đã thay đổi cách xem xét vấn đề truyền
thống của mình theo một hướng khác. Thay vì xem
xét những động cơ cơ bản cho thành công của các
công ty Mỹ, tôi đã khai thác những cơ hội của các
công ty châu Âu và châu Á lật ngược thế cờ qua ưu
thế chiến lược, ưu thế đổi mới và ưu thế địa lý. Trong
16 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m



Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

những nghiên cứu như thế, Nokia là một đối tượng
rất phù hợp.
Vào tháng 8 năm 1999, tôi vào viện Đại học Thông
tin Viễn thông Columbia (CITI), nơi tôi có những dự
án nghiên cứu về chiến lược di động/viễn thông toàn
cầu và Internet di động. Qua nghiên cứu này và qua
cảm hứng tri thức của giáo sư Eli Noam, Giám đốc
CITI và Christopher H.Sterling, giáo sư và là Phó Chủ
nhiệm Khoa Sau đại học, Trường Nghệ thuật và Khoa
học Columbia, Đại học George Washington, tôi đã
liên tục tự nghiên cứu tìm hiểu và viết về những nỗ
lực của Nokia để đi tiên phong trong mạng Internet
di động. Ở Phần Lan và Thuỵ Điển, hàng chục nhà
nghiên cứu, cố vấn và lãnh đạo ở các bộ phận kinh tế
công và tư nhân đã rất hào phóng cung cấp sự hỗ trợ
và quan điểm của họ trong quá trình soạn thảo cuốn
sách này. Tôi rất biết ơn sự hỗ trợ kiến thức của Giáo
sư Erkki K. Laitinen và nhà nghiên cứu cấp cao Rolf
Leppänen, Đại học Vaasa với những quan tâm của họ
về các hệ thống kế toán quản trị của Nokia; Kaj-Erik
Relander, Tổng Giám đốc của Tập đoàn Sonera là
17 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock


người đi tiên phong trong dịch vụ và thương mại di
động; Giám đốc Nghiên cứu Pekka Ylä-Anttila và nhà
nghiên cứu Laura Paija, Viện Nghiên cứu kinh tế
Phần Lan (ETLA); những cộng sự của Holtron ICT
Consulting là Mikko Puhakka và Tom Henriksson;
những cộng sự của Slottsbacken Venture Capital là
Leif Rylander và Ulf Svensson; cùng rất nhiều đồng
nghiệp của tôi ở HSEBA, HUT và rất nhiều thủ thư ở
HSEBA và HUT đã cung cấp những tài liệu quí giá và
những nghiên cứu lịch sử. Tôi cũng rất biết ơn
Docent Juhani Ihanus, Khoa Tâm lý trường Đại học
Helsinki đã trao đổi e - mail về lĩnh vực tâm lý lãnh
đạo và muốn cảm ơn hàng chục nhà nghiên cứu hàn
lâm, những nhà quản lý cấp cao, cố vấn công nghiệp
và nhà phân tích chính sách công cộng Phần Lan đã
hào phóng giúp đỡ tôi một cách thầm lặng.
Tôi cảm ơn nhiều nhất tới Tập đoàn Nokia và rất
nhiều người làm việc ở Nokia đã giúp tôi có minh
họa phong phú (hình ảnh lịch sử và hiện thời, những
biểu đồ, số liệu) cho việc khám phá và mô tả cơ đồ và
18 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

những nguyện vọng trong hành trình 140 năm của
công ty.
Tôi rất mang ơn Cara Anselmo, người đã làm công
việc vĩ đại trong việc duyệt hàng trăm trang bản
thảo. Sự hoàn thiện của cuốn sách “Cuộc cách mạng

Nokia” không thể không kể đến công việc vất vả của
một số nhân viên ở Amacom Books - đặc biệt là Neil
Levine, biên tập viên cấp cao, Andy Ambraziejus,
Tổng Biên tập và Irene Majuk, Giám đốc Quảng cáo
và Khuyến mãi. Họ cùng tôi đã trải qua cơn bão táp
của công việc hoạt động kinh doanh di động trong kỷ
nguyên 3G.
Cảm ơn những nhịp điệu La tinh salsa y sabor và rất
nhiều bạn nhảy đã cho tôi sự khát khao, tiếp cho tôi
sức mạnh tinh thần khi làm dự án này. Cuối cùng, và
quan trọng nhất, xin gửi lời cảm ơn tới cha mẹ và
anh tôi, gia đình tôi, những người tôi ít có cơ hội gặp
gỡ song ngày ngày vẫn nhớ tới họ.
DAN STEINBOCK
Thành phố New York, ngày 07 tháng 8 năm 2006.
19 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

GIỚI THIỆU
Từ cuối những năm 1990, Tập đoàn Nokia đã đi tiên
phong trong lĩnh vực Internet di động. Trong khoảng
thời gian từ cuối năm 1998 tới tháng 4 năm 2000,
vốn thị trường của công ty đã tăng hơn gấp 3 lần, từ
gần 73 tỷ đô la tới 250 tỷ đô la. Vào cuối những năm
1990, Nokia và Internet di động trở thành “điều vĩ
đại tiếp theo”.
Cuốn sách này là chuyện kể đầy kịch tính về việc tạo
dựng chiến lược ở Tập đoàn Nokia, hãng chế tạo

điện thoại di động hàng đầu thế giới nằm ở Phần
Lan. Mức độ phát triển Internet và di động của đất
nước Bắc Âu nhỏ bé này được xếp vào loại cao nhất
trên thế giới. Mặc dù Nokia là công ty dẫn đầu toàn
cầu trong lĩnh vực kinh doanh thiết bị di động và là
công ty tiên phong trong Internet di động song điều
ngạc nhiên là không có nhiều người biết về công ty
phi thường này và thậm chí không biết về các chính
sách công cộng đã kích thích và thúc đẩy sự tăng

20 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

trưởng của Nokia, biến công ty trở thành một trong
những đại gia về di động trong những năm 1990.
Cuốn sách này là đề tài đầu tiên nghiên cứu một cách
toàn diện về chiến lược của Nokia. Vì sự mở rộng của
công ty có tính bùng nổ và đột ngột nên những tính
toán mang tính hệ thống vẫn còn ít ngay cả ở Phần
Lan và bán đảo Xcăng-đi-la-vi-a. Không có tác phẩm
nào khác trong những tài liệu sẵn có lại có thể đáp
ứng được mục tiêu nghiên cứu này. Mặc dù đã có
nhiều câu chuyện về Nokia song chỉ đơn giản là kể
những câu chuyện cũ hay chỉ là sự chỉnh sửa lại
những bài báo cũ. Phần Lan và Thuỵ Điển đã xuất
bản một số báo cáo, song những bản báo cáo này
được định hướng theo thị trường tiêu dùng, tập
trung vào nhiệm vụ của Phần Lan hay Bắc Âu trong

câu chuyện về mạng di động. Tuy nhiên, thành công
của Nokia lại mang tính toàn cầu. Vào năm 2000, một
nửa trong số 55.000 nhân viên ở Nokia là người
Phần Lan song chỉ có 2,4% lợi tức của công ty là thu
được từ Phần Lan.
21 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

Câu chuyện ở đây được rút ra từ lịch sử song tự nó
không phải là lịch sử. Thay vào đó, cuốn sách đặt
trọng tâm vào những nỗ lực hiện thời của Nokia
trong lĩnh vực Internet di động và tế bào. Mục đích
của cuốn sách là khảo sát cách các chiến lược được
thực hiện theo tiến trình lịch sử và ngược lại. Nghiên
cứu những gì ẩn sau vỏ ngoài nghi thức của Nokia để
khám phá chiến lược mục tiêu của công ty và giải
thích cách Nokia hoạt động, lối suy nghĩ của các nhà
quản trị cấp cao nhất, cách thức và thời điểm lắng
nghe khách hàng. Cuốn sách tiếp tục đánh giá những
thuộc tính này gắn với hiệu quả của công ty.
Câu chuyện Nokia có nhiều ý nghĩa hơn là một bản
báo cáo về một công ty đơn lẻ. Nó đề cập đến những
thay đổi mang tính lịch sử trong chiến lược và cấu
trúc công ty. Câu chuyện cũng cho thấy sự sáng suốt
trong cạnh tranh cũng như thành công của Nokia
trong môi trường cạnh tranh cực kỳ khắc nghiệt với
chu kỳ quay vòng nhanh và bất ổn, và khi tạo ra
những khả năng mới cho nền kinh tế số. Đối với các

nhà lãnh đạo kỳ cựu ở Mỹ, châu Âu hay Nhật Bản,
22 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

câu chuyện đem lại những bài học tận dụng ưu điểm
tại các điểm thay đổi chiến lược và những mô hình
kinh doanh rối loạn để duy trì và đổi mới các ưu thế
cạnh tranh của những công ty này.
Nokia có ảnh hưởng đáng kể đến lý thuyết quản lý
chiến lược hiện nay. Trong hàng thập kỷ, chiến lược
được dựa vào ý tưởng “phù hợp” giữa chiến lược của
công ty với môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, từ cuối
những năm 1980, các lý thuyết gia về nguồn lực đã
nhấn mạnh chức năng đòn bẩy của sự “không tương
xứng” giữa chiến lược và môi trường. Câu chuyện
gần đây của Nokia là ví dụ cụ thể cho nỗ lực nhằm
hòa hợp hai thái cực ấy và tạo ra một lý thuyết vượt
trội hơn.
Huyền thoại và lịch sử
Nokia đã nổi lên một cách khá đột ngột, trở thành
một công ty đầy quyền lực trên toàn cầu trong lĩnh
vực truyền thông di động. “Tương lai là người Phần
Lan” là tiêu đề loan trên tờ Newsweek vào tháng 6
năm 1999. “Phần Lan là quốc gia mạnh về công nghệ
23 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock


thông tin và truyền thông di động - và có tầm nhìn để
kết hợp hai khái niệm này”. Điều ngạc nhiên hết sức
là những người Phần Lan bỗng thấy mình đã vượt
qua cả Mỹ và Nhật Bản trong thị trường di động.
“Điều vĩ đại tiếp theo” không xảy ra ở Thung lũng
Silicon mà là ở một nước Bắc Âu xa xôi với chỉ có 5,2
triệu dân mà trong nhiều năm chẳng có được một
cuộc điều tra ý kiến nào. Sự dẫn đầu của Nokia trong
lĩnh vực Internet di động đã làm cho Thung lũng
không dây Phần Lan trở thành huyền thoại trên toàn
thế giới. “Chỉ cần nói Nokia” đã thúc giục tạp chí
Wired vào đầu thu năm 1999.
Hiện giờ Nokia đang chiếm ngôi vị dẫn đầu trong
việc phát triển các dịch vụ không dây thế hệ thứ 3
(3G). Trong lĩnh vực viễn thông, di động tế bào sử
dụng kỹ thuật tương tự (analog) là thế hệ đầu tiên và
các hệ thống mạng kỹ thuật số là thế hệ thứ hai. Thế
hệ thứ ba của truyền thông thoại và dữ liệu - sự hội
tụ của điện thoại di động và Internet, truy nhập dữ
liệu không dây tốc độ cao, các mạng thông minh và
mạng máy tính diện rộng - sẽ định hình cách thức
24 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m


Cuộc cách mạng Nokia | Dan Stenbock

chúng ta làm việc, mua sắm, thanh toán, lên lịch hẹn,
trông giữ bọn trẻ và thậm chí cả việc sáng tác thơ
trong thế kỷ tới. Nokia dường như đã trở thành công

ty dẫn đầu trong lĩnh vực công nghiệp từ một vị trí
chẳng ai biết đến. Tờ Newsweek đưa trích đoạn về
cách mạng di động của Phần Lan với tiêu đề: “Ngủ
yên sau 800 năm, thành công đến chỉ sau một đêm”.
Dĩ nhiên, lời lẽ thì không sát với thực tế song rõ ràng
là nó minh họa được cách nhìn ban đầu về Nokia ở
đất Mỹ.
Trong hàng thập kỷ, nhiều người nghĩ rằng Nokia là
công ty của Nhật Bản do cách phát âm của cái tên
này. Những người Phần Lan không quan tâm đến sự
hiểu nhầm này, dĩ nhiên nó vẫn còn khá hơn việc
chẳng ai biết đến ngay cả cái tên công ty. Sau cùng,
Nokia cũng phải chịu những thách thức tương tự
như ở Nhật Bản, và các nhà lãnh đạo công ty đã
nghiên cứu những bài học từ mô hình thâm nhập thị
trường của Nhật Bản từ những năm 1960 và 1970.
Tuy nhiên, thực tế là Nokia mới chỉ có quyền lực
25 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m