CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

SÁNG KIẾN
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HÓA HỌC

“ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRONG
MỘT TIẾT HỌC - MÔN HÓA HỌC”

HỌ VÀ TÊN: NGUYỄN ĐẮC ANH
ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS KHONG HIN

Tuần Giáo, tháng 3 năm 2011

1


SÁNG KIẾN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC MÔN HÓA HỌC
“ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRONG
MỘT TIẾT HỌC - MÔN HÓA HỌC”
Người thực hiện: Nguyễn Đắc Anh
Đơn vị: Trường THCS Khong Hin- Tuần Giáo - Điện Biên
Phần thứ nhất: ĐẶT VẤN ĐỀ
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
1/ Lí do khách quan:
Hóa học là một bộ môn khoa học thực nghiệm, kiến thức hóa học là một xâu
chuỗi có mối liên quan chặt chẽ với nhau, học sinh sẽ rất khó nhớ,khó thuộc.
Làm sao để học sinh nhớ được những kiến thức cơ bản đó thì tôi thiết nghĩ trong
từng tiết dạy, GV phải dùng các phương pháp nào đó để HS nắm được các kiến
thức cơ bản.Khi các em đã có nền kiến thức cơ bản của từng bài thì các em có

thể tự hệ thống hóa lại các mảng kiến thức lại với nhau một cách dễ dàng
hơn.Nhưng GV phải thay đổi phương pháp dạy học như thế nào cho phù hợp với
từng tiết dạy là vấn đề mà chúng ta đang cần đưa ra nghiên cứu và thảo luận.
2/ Lí do chủ quan:
Trước đây, GV chúng ta hay dùng phương pháp dạy học theo kiểu đọc –
chép là chính, còn phương pháp dạy học tích cực hiện nay là “Lấy học sinh làm
trung tâm”, GV là người chỉ đạo và học sinh là người thực hiện mọi hoạt động
mà GV giao cho.GV-HS có mối tương quan chặt chẽ với nhau trong quá trình
dạy học.Vậy để tiết học đặt hiệu quả cao phải được sự hợp tác của cả GV và
HS. Đó cũng là một hình thức đổi mới trong phương pháp dạy học. Cụ thể đổi
mới như thế nào thì tổ chúng tôi xin đưa ra chuyên đề “ Đổi mới phương pháp
dạy học một tiết học hóa học” để cùng tham khảo thực hiện và rút ra kinh
nghiệm cho quá trình dạy học sau này.
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Trường THCS Khong hin là trường mới được tách từ năm học 2010- 2011
đội ngũ giáo viên còn trẻ nhưng kinh nghiệm trong việc giảng dạy còn hạn chế
vậy để nâng cao chất lượng dạy và học tôi mạnh dạn thực hiện chuyên đề “ Đổi
mới phương pháp dạy học một tiết học hóa học” từ đó giúp GVBM trong tổ sẽ
nâng cao chất lượng dạy học nắm vững phương pháp mới.
Mục đích của chuyên đề này giúp học sinh yêu thích bộ môn, có hứng thú trong
học tập
III/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
2


- GV BM tổ sinh hóa trường THCS Khong hin
- HS khối 8,9 Trường THCS Khong hin
IV/ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Chương trình hóa học 8,9 các dạng bài cơ bản trong chương trình.
V/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:

1/ Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp của đề tài.
Như chúng ta đã biết, đặc điểm vùng chúng ta đang công tác là 1 vùng sâu,
vùng xa, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, nhiều gia đình không có điều kiện cho
con em đến trường đi học, trình độ dân trí của đại đa số còn thấp. Bên cạnh đó,
đa số HS trong trường là người dân tộc thiểu số, khả năng tiếp thu kiến thức còn
hạn chế, gây không ít khó khăn cho việc dạy và học ở trường.
Mặt khác kiến thức hóa học tương đối nhiều và khó mà khẳ năng ghi nhớ
của HS còn hạn chế,bên cạnh các em gần như đã bị mất kiến thức cơ bản từ các
lớp dưới nên việc dạy và học hóa học ở các lớp THCS gặp không ítkhó khăn.
Đặc biệt đối với những tiết dạy liên quan đến cấu trúc các chất, tính chất hóa học
thì hầu như các em không thể tưởng tượng được các phản ứng đó sẽ xảy ra thế
nào và có cấu trúc ra sao vì kiến thức hóa học hơi trừu tượng.
Cơ sở vật chất(thiết bị, dụng cụ thí nghiệm, tranh ảnh) tuy đã được nhà
trường trang bị nhưng vẫn chưa thể đầy đủ đa dạng đáp ứng hết nhu cầu của
từng tiết dạy được. Vậy nên trong một số tiết dạy vẫn còn gặp khó khăn, nhất là
với những đội ngũ GV trẻ như chúng tôi.Tuy nhiên vẫn còn một số GV ngại sử
dụng, dụng cụ thiết bị nên tiết dạy không đạt hiệu quả như mong muốn.
Đội ngũ GV bộ môn hóa lại rất trẻ cả về tuổi đời lẫn tuổi nghề, tuy rất nhiệt tình
nhưng lại thiếu đi kinh nghiệm giảng dạy.
Đó cũng là những lí do khiến chất lượng của môn trong học kì I còn thấp.
Tuy nhiên nhờ sự lãnh đạo của chi bộ, BGH nhà trường, đặc biệt là sự tận tâm
nhiệt tình của mỗi GV nên chất lượng của trường đang từng bước được nâng
lên, nhưng vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của toàn huyện. Vậy vấn đề đặt
ra ở đây là” Làm sao để nâng dần chất lượng bộ môn nói riêng và chất lượng
chung của toàn trường nói chung”, Đây là vấn đề không thể thực hiện trong 1
sớm 1 chiều được và là vấn đề lớn mà BGH cũng như mỗi GV đáng quan tâm
suy nghĩ
Năm học 2010- 2011 là năm học tiếp tục thực hiện đổi mới quản lí, đổi
mới phương pháp dạy học: đổi mới soạn giảng, ứng dụng CNTT trong soạn
giảng, đổi mới cách kiểm tra đánh giá… nhằm tích cực hóa hoạt động của HS.

Để hưởng ứng chủ đề này, tôi đưa ra chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học
một tiết học hóa học” để thực hiện đổi mới một số nội dung nêu trên mà chúng
tôi cho rằng cũng thiết thực và có hiệu quả,chúng tôi muốn được nêu ra ở đây
với mong muốn được các đồng chí chia sẻ và góp ý thêm để chúng ta học hỏi
lẫn nhau , tìm ra nhiều biện pháp hay hơn nữa để nâng cao chất lượng.
Muốn nâng cao được chất lượng tôi thiết nghĩ việc đầu tiên nên làm là
trong quá trình giảng dạy phải phân loại được HS trong lớp để áp dụng các
3


phương pháp giảng dạy cho phù hợp.Bên cạnh đó, chúng ta cần làm cách nào đó
để thu hút được HS học tập và yêu thích được bộ môn mình đang giảng dạy.
Làm được những điều này sẽ là bước thành công đầu tiên của chúng ta trong
giảng dạy.Vậy thực hiện 2 vấn đề trên như thế nào, sau đây tôi xin phép được
mạnh dạn đưa ra 1 số biện pháp và yêu cầu chủ quan của bản thân tôi đối với
GV và đối với HS
2/ Những biện pháp đề xuất thực hiện các giải pháp của chuyên đề
Để nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và rèn luyện ý thức học tập của
học sinh tôi mạnh dạn đề xuất các giải pháp sau:
* Về kiến thức:
- Đối với giáo viên bộ môn: bám sát chuẩn kiến thức kĩ năng
- Học sinh: phải có sự chuẩn bị trước ở nhà
* Về kĩ năng:
- Đối với GVBM: Nắm vững phương pháp dạy học
- HS: Hình thành cho học sinh ý thức học tập ở nhà cũng như ở trường
* Về giáo dục:
Rèn luyện ý thức học tập của học sinh
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Điều tra thực trạng, thực tế giảng dạy
- Nghiên cứu tài liệu

- ứng dụng thí nghiệm

Phần thứ hai: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I/ CƠ SỞ LÍ LUẬN:
1. Cơ sở pháp lý
- Thực hiện theo chuẩn kiến thức kỹ năng
- Trong luật giáo dục năm 2005 đã ghi rõ, giáo dục phổ thông là phải phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh phù hợp với từng lớp học,
môn học, tác động đến tình cảm đem lại niềm vui, hứng thú trong khi học môn
hóa học.
2. Cơ sở lý luận.
- Hình thành và rèn cho học sinh một số kỹ năng trong học tập bộ môn hóa học
- Phương pháp tích cực là phương pháp giáo dục - dạy học theo hướng phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học thông qua quan sát đồ dùng dạy
học ( tranh ảnh, mô hình...)
3. Cơ sở thực tiễn.
- Để thực hiện mục tiêu “Đào tạo học sinh” trở thành những chủ nhân tương lai
của đất nước,
-Hình thành cho học sinh những kỹ năng học tập hóa học, ý thức học tập của
học sinh được nâng cao
II.THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.
4


1. Khái quát phạm vị
Học sinh trường THCS Khong hin - Tuần Giáo - Điện Biên
2. Thực trạng của phương pháp nghiên cứu.
Trong chương trình THCS có nhiều dạng bài khác nhau nên cách dạy học của
bài là khác nhau nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh chính vì vậy cần nắm
vững phương pháp và nắm vững kiến thức trong chương trình

3. Nguyên nhân của thực trạng.
Hình thành và rèn kỹ luyện ý thức học tập của học sinh sau đây là một số bài
dạy cụ thể và đã được áp dụng tại trường THCS khong hin
III. BIỆN PHÁP, GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1.Giải pháp:
1.1: Giáo viên
1.1.1. Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra trọng tâm, đơn giản, nội dung phù hợp với trình độ của từng HS, nhận
xét – cho điểm khách quan(không qua khắt khe cũng không quá dễ dãi) làm sao
cốt yếu nhất là để động viên tinh thần HS.Có thể thay đổi hình thức kiểm tra bài
cũ:phối kết hợp giữa 2 hình thức TNKQ và TLuận.
1.1.2. Bài mới:
GV chuẩn bị kỹ bài mới trước khi đến lớp( đặc biệt là tìm các ví dụ thực tế liên
quan đến nội dung bài giảng)VD: dạy bài axetilen thì ra ví dụ: trong quá trình ủ
trái cây xảy ra phản ứng gì? Hay bài Oxi : Tại sao sau mỗi trận mưa con người
chúng ta lại thấy thoải mái dễ chịu, không khí trong lành? .v.v.v
Nội dung bài cần được tinh giản nhưng không cắt xén, bám sát chuẩn kiến thức
kĩ năng để biết nên nhấn mạnh trọng tâm, xoáy sâu ở vấn đề nào
Tích hợp nhiều phương pháp trong bài học cho phù hợp.Không nhất thiết
bài nào cũng phải sử dụng các phương mới, GV có thể dùng lại các phương
pháp cổ điển miễn sao thấy có hiệu quả nhất
Tận dụng mọi thiết bị, dụng cụ thí nghiệm của nhà trường để phục vụ
bài giảng( nếu ND bài giảng có yêu cầu). Những thí nghiệm khó có thể nhờ đến
sự trợ giúp của CNTT để trình chiếu cho HS xem.Vấn đề này đặc biệt quan
trọng với những bộ môn thực nghiệm
Những môn có bài thực hành nhất thiết phải làm đầy đủ, không làm qua loa để
HS nhớ lại kiến thức cũ. Việc làm này là rất cần thiết vì tôi thấy đa số HS rất
thích thực hành để tự mình khám phá 1 vấn đề khoa học hay làm lại những gì
mình đã tiếp thu trên lớp. Đây cũng là cách để thu hút HS học bộ môn.
Hướng dẫn HS cách học trên lớp và cách tự học ở nhà: Riêng bộ môn Hóa tôi

làm như sau: Mỗi HS khi lên lớp phải có 1 cuốn sổ tay hóa học để ghi chép
những vấn đề cần lưu ý của từng bài, trên lớp những vấn đề khó nhớ tôi đưa ra
1 số câu dạng ca dao, tục ngữ hay những câu mà các GV đã tự biên để HS dễ
thuộc( Dãy điện hóa: khi nào cần may…., bài ca hóa trị, dãy 10 ankan: mẹ em
phải…) Khi về nhà yêu cầu HS viết mỗi PTHH 3 lần…, thuộc 1 số tên của 1 số
chất cơ bản…, thuộc công thức tính toán…và GV phải kiểm tra thường xuyên
Giao bài tập nhỏ để các lớp giải vào 15’ đầu giờ
5


1.1.3.Phong cách đứng lớp:
Tự tin thoải mái
Trên lớp có lúc GV nên nhẹ nhàng mềm mỏng dụ dỗ nhưng cũng có lúc phải
cứng rắn với HS.Đặc biệt nên nghiêm khắc với những HS thường xuyên không
học bài hay bỏ tiết. GVBM cần quản lý chặt chẽ HS trong tiết học và ra biện
pháp:HS nào vắng qua 3 buổi không phép thì bị cấm thi. Có như thế HS mới
không dám bỏ tiết. Nếu trường hợp thường xuyên tái phạm thì báo với GVCN.
Đây gọi là phương pháp vừa cương vừa nhu.
Lời nói cần rõ ràng, dứt khoát, có âm điệu:giọng không nên quá đều đều dễ gây
buồn ngủ
Trang phục lên lớp gọn gàng đơn giản, dễ nhìn
Cố gắng trình bày bảng khoa học, dễ nhìn để HS dễ ghi chép và tiếp thu bài
Cũng nên quan tâm đến HS yếu và có lời động viên khuyến khích kịp thời với
những em có sự tiến bộ trong lớp dù rất nhỏ bé.
1.1.4. Kiểm tra đánh giá:
Thường xuyên kiểm tra 15’ bằng nhiều hình thức khác nhau
Phát đề cương trước mỗi chương học để sau khi học xong từng bài HS về tự trả
lời 1 số câu hỏi.Tổ chức đi học bù để giải BT trong đề cương(vì không có tiết ôn
tập Ktra), những bài chưa làm kịp, nhờ Ban cán sự bộ môn giải vào 15’đầu giờ
Ra đề kiểm tra phù hợp với từng đối tượng lớp HS( các lớp còn lại:1 -2 đề

riêng)để HS yếu không thấy nản mà HS khá không thấy nhàm chán.
Chấm và trả bài đúng thời gian( càng sớm càng tốt) để kịp thời khắc phục những
chỗ các em hay sai, mặt khác là để động viên các em lần sau làm tốt hơn
1.1.5.Các hoạt động khác:
Kết hợp với tổ CM tổ chức buổi ngoại khóa để thi giữa các khối lớp(nhất là dịp
gần thi HK để các em ôn lại kiến thức)
2. Về phía HS
HS phải có sự đam mê yêu thích bộ môn thì tự khắc các em sẽ có tính thần ý
thức hợp tác với GVBM
HS phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp( học bài và làm bài trước khi đến lớp…)
- HS phải chuẩn bị phiếu học tập ở nhà do Giáo Viên yêu cầu
Nói tóm lại, để nâng cao chất lượng bộ môn hay chất lượng chung của trương
phải có sự phối hợp hài hòa giữa GV và HS cũng như các tổ chức khác trong
trường, nếu chỉ có sự cố gắng từ 1 phía sẽ không có hiệu quả cao. Tuy nhiên
phần lớn vẫn phải nhờ đến sự nỗ lực hết mình của các GV giảng dạy.
Trên đây là một số biện pháp chủ quan của tôi, rất kính mong được sự chia
sẻ góp ý thêm của toàn thể đồng nghiệp để chúng ta cùng tìm ra những biện
pháp hay hơn nữa nhằm nâng cao chất lượng. .
IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
1. Khâu tổ chức:
- Đồng chí Anh tổ trưởng chịu trách nhiệm trong việc đôn đốc, kiểm tra, nhắc
nhở các thành viên của nhóm hóa tiến hành thực hiện chuyên đề đúng tiến độ.
6


- Phân công đồng chí Ngọc chịu trách nhiệm soạn phần lí luận và một tiết thao
giảng
- Đồng chí Thành và đồng chí Liên giúp đỡ đ/c Ngọc hoàn thành chuyên đề
- Tổ chức dạy thử để chỉnh sửa lại nội dung và hoàn thiện chuyên đề
-Mời TTCM các tổ, ban lãnh đạo và các thành viên trong tổ cùng dự buổi

chuyên đề
2.Thực hiện với bài dạy cụ thể:
TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI
2.1:Đặc điểm bài dạy
Đây là một tiết dạy về TCHH của kim loại,kiến thức tương đối nhiều và khó.
Nếu GV dạy “chay” thì HS sẽ không nhớ được kiến thức bài học và dẫn đến các
tiết học sau này cũng rất khó khăn.
Là một bài dài và có nhiều thí nghiệm cần minh họa
Yêu cầu của bài là phải rèn được cách viết PTHH của các kim loại
Để làm được tất cả vấn đề trên phải tốn nhiều thời gian(2 tiết) trong khi theo
PPCT chỉ được dạy trong vòng 1 tiết.
Nhưng ở đây chúng tôi vẫn đưa ra thực hiện để được đồng nghiệp góp ý và đưa
ra kết luận cho câu hỏi:Tích hợp các phương pháp trong một tiết dạy có đảm bảo
được hiệu quả không?
2.2:Cách thức thực hiện:
Soạn giáo án word thật chu đáo cả về nội dung lẫn phương pháp
Lựa chọn những nội dung ,hình ảnh, thí nghiệm trình chiếu bằng CNTT
Soạn giáo án điện tử
Chuẩn bị thí nghiệm để thực hiện biểu diễn trong tiết dạy
Chuẩn bị phiếu học tập
Dạy thử để tổ CM góp ý, sau đó hoàn thiện toàn bộ nội dung trong bài dạy
Dạy thao giảng một tiết theo chuyên đề đưa ra
Kiểm tra hiệu quả giảng dạy
Góp ý, rút kinh nghiệm và đưa ra kết luận
Trong bài này, ngoài những biện pháp đặt ra đối với GV và HS , trong tiết dạy
tôi đã sử dụng các phương pháp dạy học bài mới cụ thể sau: thuyết trình, đàm
thoại gợi mở, trực quan quan bằng thí nghiệm thật và thí nghiệm ảo nhờ sự hỗ
trợ của CNTT, thảo luận nhóm, liên hệ thực tế
Cụ thể tiến trình bài dạy: Giáo án word + giáo án điện tử (kèm theo)
III. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ:

1.Những mặt đã đạt được:
GV:
- Các đồng chí trong tổ đã cố gắng hoàn thành nhiệm vụ được giao
- Nội dung chuyên đề được chuẩn bị khá chu đáo và tiết dạy khá thành công
- Các thí nghiệm đều được trình chiếu và thực hiện thành công
7


HS:
-HS hợp tác làm việc tích cực
-Đa số HS nắm bài và nhớ được kiến thức cơ bản nhất về TCHH của kim loại
- 2/3 HS trong lớp viết được phương trình hóa học,nhắc lại hiện tượng của một
số phản ứng đặc trưng,một số em nhớ dược sườn bài,
2.Những mặt hạn chế:
- Khâu tổ chức còn cập rập, một số thành viên chưa thật sự tích cực
-Nếu áp dụng hết các phương pháp mà không có sự lựa chọn kĩ lưỡng sẽ không
đảm bảo về mặt thời gian
- Lượng kiến thức quá nhiều HS không thể nhớ hết được
- Quá nhiều thí nghiệm trong một tiết dạy làm HS khó nhớ
- Một số em mới chỉ nhắc lại dưới dạng nêu sườn bài
Trên đây là một số sáng kiến của tôi rất mong các đồng nghiệp cùng bộ
môn đóng góp ý kiến moi ý kiến gửi vào địa chỉ “”
Xác nhận của trường

Khong hin, ngày 31 tháng 3 năm 2011
Người thực hiện

Nguyễn Đắc Anh

8



Phụ lục:
Phần thứ nhất: ĐẶT VẤN ĐỀ
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1/ Lí do khách quan
2/ Lí do chủ quan
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
III/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
IV/ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
V/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
VI/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phần thứ hai: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I/ CƠ SỞ LÍ LUẬN
1/ Cơ sở pháp lí
2/ Cơ sở lí luận
3/ Cơ sở thực tiễn
II/ THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
3. Nguyên nhân của thực trạng.
1. Khái quát phạm vị
2. Thực trạng của phương pháp nghiên cứu.
III. BIỆN PHÁP, GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1.Giải pháp:
1.1: Giáo viên
1.1.1. Kiểm tra bài cũ:
1.1.2. Bài mới:
1.1.3.Phong cách đứng lớp:
1.1.4. Kiểm tra đánh giá:
1.1.5.Các hoạt động khác:
2. Về phía HS

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
1. Khâu tổ chức:
2.Thực hiện với bài dạy cụ thể:
III. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ:
1.Những mặt đã đạt được:
2.Những mặt hạn chế:

9