Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN LUẬT HÀNH CHÍNH
----

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 36 (2010- 2014)
Đề tài

TRÌNH TỰ THU HỒI ĐẤT
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Giảng viên hướng dẫn

Sinh viên thực hiện

CN. Trần Vang Phủ

Võ Thị Mộng
MSSV: 5106068
Lớp: LK1063A1

Cần Thơ, tháng 11/2013

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 1

SVTH: Võ Thị Mộng

Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

LỜI CẢM ƠN
--  -Để hoàn thành Luận văn này, ngƣời viết xin gửi lời cảm ơn đến cha mẹ ngƣời
đã có ơn sinh thành, dƣỡng dục và luôn là nguồn cổ vũ, động viên lớn nhất trong cuộc
đời tôi.
Quý Thầy Cô đang công tác tại Khoa Luật - Trƣờng Đại học Cần Thơ đã tận
tâm giảng dạy truyền đạt kiến thức kinh nghiêm quý báu cho tôi trong suốt thời gian
học tập tại Trƣờng.
Thầy Trần Vang Phủ - Giảng dạy tại Bô môn Luật Hành Chính đã truyền đạt
kiến thức, tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi, nhiệt tình hƣớng dẫn tôi hoàn
thành luận văn tốt nghiệp cử nhân Luật này.
Các anh, chị, cô, chú đang công tác tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện
Phong Điền, Thành phố Cần Thơ đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ và cung cấp những
thông tin quý báu liên quan đến đề tài “Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn”
để tôi hoàn thành tốt Luận văn này.
Cuối cùng, ngƣời viết cũng gửi lời cảm ơn đến tất cả những ngƣời bạn của
ngƣời viết, đã luôn sát cánh cùng ngƣời viết trong suốt quá trình theo học tại Trƣờng.
Một lần nữa ngƣời viết xin chân thành cảm ơn!

Cần thơ, ngày tháng năm 2013
Ngƣời viết lời cảm ơn

Võ Thị Mộng

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 2


SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

NHẬN XÉT CỦA THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG
---  ---…………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………/.

Cần Thơ, ngày tháng năm 2013

Thành viên Hội đồng


GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 3

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
  
UBND
Nigh định 90/1994/NĐ-CP

Uỷ ban nhân dân
Nghị định 90/1994/NĐ-CP ngày 17 tháng 8
năm 1994 của Chính phủ quy định về việc đền
bù thiệt hại khi nhà nƣớc thu hồi đất để sử
dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi
ích quốc gia, lợi ích công cộng.

Nghị định 22/1998/NĐ-CP

Nghị định 22/1998/NĐ-CP ngày 24/4/1998
của Chính phủ về việc đền bù thiệt hại khi Nhà
nƣớc thu hồi để sử dụng vào mục đích quốc
phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công
cộng.

Nghị định 181/2004/NĐ-CP


Nghị định 197/2004/NĐ-CP

Nghị định 84/2007/NĐ-CP

Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29 tháng 10
năm 2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất
đai.
Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03 tháng 12
năm 2004 của Chính phủ về bồi thƣờng, hỗ trợ
và tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất.
Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25 tháng 05
năm 2007 Quy định bổ sung về cấp giấy chứng
nhân quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện
quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục thu hồi đất,
bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc
thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai.
Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 08

Nghị định 69/2009/NĐ-CP

năm 2009 của Chính Phủ về Quy định bổ sung
về Quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất,
bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.

Nghị định 69/2009/NĐ-CP

Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 08
năm 2009 của Chính Phủ về Quy định bổ sung
về Quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất,

bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 4

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
Nghị định 105/2009/NĐ-CP

Nghị định 105/2009/NĐ-CP ngày 11 tháng 11
năm 2009 của Chính phủ về xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Thông tƣ 14/2009/TT-BTNMT ngày 01 tháng
10 năm 2009 của Bộ Tài Nguyên và Môi
Trƣờng quy định chi tiết về bồi thƣờng, hỗ trợ

Thông tƣ liên tịch số 01/TTLT-

và tái định cƣ và thủ tục thu hồi đất, giao đất,
cho thuê đất.
Thông tƣ liên tịch số 01/TTLT-BTNMT-

BTNMT-BNV-BTC

BNV-BTC ngày 08 tháng 01 năm 2010 hƣớng
dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ


Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai
Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định
69/2009/NĐ-CP

cấu tổ chức và cơ chế tài chính của Tổ chức
phát triển Quỹ đất.
Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm
2003 sửa đổi ngày 7 tháng 10 năm 2013.
Dự thảo sửa đổi Nghị định 69/2009/NĐ-CP
ngày 13 tháng 08 năm 2009 của Chính Phủ về
Quy định bổ sung về Quy hoạch sử dụng đất,
giá đất, thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái
định cƣ.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 5

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm qua, nền kinh tế nƣớc ta đã có những thay đổi rất lớn tất cả là
nhờ vào việc đẩy mạnh đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng: khu đô thị, khu công nghiệp,
khu dân cƣ. Pháp luật đất đai đã trở thành một trong những động lực chủ yếu đƣa nƣớc
ta thoát khỏi tình trạng lạc hậu, kinh tế nông nghiệp đã chuyển sang nền kinh tế thị
trƣờng nhiều thành phần định hƣớng xã hội chủ nghĩa, diện tích đất dành cho phát

triển khu công nghiệp, dịch vụ, xây dựng cơ sở hạ tầng và xây dựng khu đô thị tăng
nhanh, đáp ứng phần lớn nhu cầu sử dụng đất trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nƣớc hiện nay để có thể thực hiện các mục tiêu trên thì đòi hỏi phải có mặt
bằng xây dựng. Vì vậy, Nhà nƣớc phải tiến hành thu hồi đất của ngƣời dân đang sử
dụng hợp pháp vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng
và mục đích phát triển kinh tế và việc triển khai xây dựng nhiều dự án trong điều kiện
quỹ đất công không có nên cũng gặp không ít khó khăn, vƣớng mắc. Hoạt động thu
hồi đất đƣợc diễn ra rộng khắp trong cả nƣớc.
“Theo Báo cáo chưa đầy đủ của 63 tỉnh, thành phố, sau gần 7 năm triển khai
thực hiện Luật Đất đai, tổng diện tích đất đã thu hồi là 728 nghìn ha, trong đó có 536
nghìn ha đất nông nghiệp của 826.012 hộ gia đình, cá nhân để sử dụng vào mục đích
quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế. Các
tỉnh, thành phố thu hồi diện tích đất lớn là Đắk Lăk 114.524 ha, Điện Biên 66.944 ha,
Sơn La 61.334 ha, Nghệ An 33.357 ha, Bình Phước 27.109 ha, Quảng Nam 24.541 ha,
Quảng Ninh 13.529 ha, Gia Lai 12.301 ha”.1
Nhìn chung, diện tích đất đƣợc thu hồi đã đáp ứng đƣợc mục tiêu phát triển kinh
tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phƣơng, các quy định của pháp luật về
bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ từng bƣớc đƣợc điều chỉnh, bổ sung phù hợp với cơ chế
quản lý kinh tế thị trƣờng, đảm bảo tốt hơn quyền lợi hợp pháp của ngƣời bị thu hồi đất.
Việc tổ chức thực hiện thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ của Trung tâm phát
triển Quỹ đất bƣớc đầu đã phát huy hiệu quả tốt, góp phần đáp ứng nhu cầu “đất sạch”
để thực hiện các dự án đầu tƣ nhất là các dự án đầu tƣ nhằm mục đích quốc phòng, an
ninh, mục đích công cộng.

1

Báo cáo số 193/2012/BC-BTNMT, ngày 06 tháng 9 năm 2012 của Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng về Báo cáo
tổng kết thi hành Luật Đất đai 2003 và định hƣớng sửa đổi Luật Đất đai

GVHD: Trần Vang Phủ


Trang 6

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
Trong những năm gần đây, công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ
và các bƣớc thực hiện thu hồi luôn là những vấn đề nhạy cảm và mang tính thời sự, thu
hút đƣợc sự quan tâm của Nhà nƣớc và toàn xã hội.
Trong những năm qua, các văn bản về quản lý đất đai, thu hồi, bồi thƣờng, hỗ
trợ, tái định cƣ, khiếu nại, khiếu kiện đã đƣợc ban hành nhƣ Nghị định 197/2004/NĐCP, Nghị định 84/2007/NĐ-CP, Nghị định 69/2009/NĐ-CP… Mặc dù hệ thống văn
bản pháp luật liên quan đến những thu hồi, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ luôn đƣợc
sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện để phù hợp với tình hình thực tiễn của nƣớc ta hiện nay
nhƣng khiếu nại liên quan đến những hoạt động này vẫn chiếm tỷ lệ cao trong số các
khiếu nại về đất đai. Nguyên nhân là do một bộ phận ngƣời dân không chịu bàn giao
đất khi Nhà nƣớc thu hồi đất do nhiều nguyên nhân khác nhau nhƣ: đất đang sử dụng
hợp pháp, giá bồi thƣờng không thỏa đáng. Bên cạnh đó thì việc thu hồi đất và bồi
thƣờng khi thu hồi đất do các cơ quan có thẩm quyền tiến hành không đúng với trình
tự và quy định của pháp luật hoặc bỏ sót các bƣớc trong trình tự thu hồi đất.
Vì vậy, cần phải tiến hành tìm hiểu và phân tích rõ hơn về vấn đề nêu trên, xác
định nguyên nhân cụ thể, làm rõ thực trạng công tác thu hồi đất, áp dụng trình tự thu
hồi đất, giải phóng mặt bằng là một việc làm cần thiết nhằm rút ra đƣợc những bài học
kinh nghiệm và các giải pháp kiến nghị góp phần xây dựng và hoàn thiện pháp luật về
thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ trong giai đoạn hiện nay.
Chính vì những lý do trên, ngƣời viết chọn đề tài “Trình tự thu hồi đất - Lý
luận và thực tiễn” để làm đề tài nghiên cứu của mình.
Nội dung chủ yếu mà ngƣời viết đề cập trong Luận văn là các vấn đề liên quan
đến việc thu hồi đất nhƣ: trình tự, thủ tục thu hồi đấ cũng nhƣ các vấn đề về bồi
thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất.

2. Mục đích, đối tƣợng nghiên cứu
Để quá trình thu hồi đất đƣợc diễn ra một cách nhanh chóng, công bằng và hài
hòa giữa lợi ích của các chủ thể trong quá trình thu hồi, thì đòi hỏi phải có một cơ chế
phù hợp và những quy định của pháp luật để kịp thời điều chỉnh những phát sinh trong
công tác thu hồi, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.
Đối tƣợng thu hồi, giải phóng mặt bằng chỉ là đất, quyền sử dụng đất, còn các
tài sản gắn liền với đất là các tài sản bị ảnh hƣởng nên sẽ đƣợc bồi thƣờng.
Vì vậy, ngƣời viết đã tiến hành nghiên cứu tìm hiểu các vấn đề có liên quan
đến thu hồi đất đặc biệt là các bƣớc trong trình tự thu hồi đất đƣợc quy định tại Nghị
định 69/2009/NĐ-CP đƣợc triển khai thực hiện nhƣ thế nào trên thực tế.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 7

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
3. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện và để hoàn thành Luận văn này ngƣời viết đã sử dụng
các phƣơng pháp thu thập tài liệu:
- Các văn bản quy phạm pháp luật: Hiến pháp, Luật, Nghị định, Thông tƣ.
- Tham khảo các loại sách, báo, tạp chí và các trang thông tin điện tử.
- Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp.
- Phƣơng pháp đối chiếu, so sánh.
- Phƣơng pháp đánh giá và bình luận.
4. Phạm vi nghiên cứu
Trong đề tài này, ngƣời viết tập trung phân tích các quy định của pháp luật về
trình tự thu hồi đất tại Nghị định 69/2009/NĐ-CP do Nhà nƣớc thu hồi đất để sử dụng

vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và mục đích
phát triển kinh tế.
5. Bố cục đề tài
Trong luận văn ngoài phần Mục lục, Lời mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu
tham khảo và Phụ lục thì Luận văn có kết cấu gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Khái quát chung về thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ
Chƣơng này chủ yếu tìm hiểu những cơ sở lý luận về thu hồi đất, bồi thƣờng,
hỗ trợ và tái định cƣ cụ thể qua các nội dung nhƣ khái niệm, đặc điểm, lịch sử phát
triển của các chế định thu hồi đất của Luật đất đai qua các thời kỳ, ý nghĩa, sự cần thiết
của việc quy định trình tự thu hồi đất.
Chƣơng 2. Những quy định của pháp luật về trình tự thu hồi đất
Những quy định của pháp luật hiện hành về trình tự thu hồi đất thông qua việc
tìm hiểu Nghị định 69/2009/NĐ-CP so sánh với những quy định trƣớc đó sẽ đƣợc đề
cập trong chƣơng này.
Chƣơng 3. Thực tiễn về việc áp dụng trình tự thu hồi đất
Chƣơng tìm hiểu thực tiễn về việc thực hiện trình tự thu hồi đất, kết quả đạt
đƣợc, những mặt còn hạn chế trong công tác thu hồi đất trong những năm gần đây. Từ
đó đƣa ra những giải pháp mang tính trao đổi góp phần hoàn thiện một số quy định của
pháp luật về thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.
Ngƣời viết nhận thấy việc thực hiện đề tài Luận văn này là việc làm cần thiết và
hết sức có ý nghĩa đối với một sinh viên ngành luật khi thực tiễn áp dụng trình tự khi
Nhà nƣớc thu hồi đất trên thực tế còn gặp nhiều khó khăn, vƣớng mắc. Nhƣng do thời
gian nghiên cứu đề tài có hạn cũng nhƣ sự hạn chế về kiến thức chuyên môn và kinh
nghiệm thực tiễn, nên trong quá trình nghiên cứu sẽ không tránh khỏi những thiếu sót
GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 8

SVTH: Võ Thị Mộng



Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
rất mong nhận đƣợc ý kiến nhận xét, đóng góp nhiệt tình, quý báu từ quý Thầy Cô và
các bạn để ngƣời viết có thể sửa đổi, bổ sung để Luận văn Tốt nghiệp đƣợc hoàn chỉnh
hơn.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 9

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƢ
Nội dung chương này, người viết tiến hành tìm hiểu cơ sở lý luận chung nhất về
thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư như khái niệm, đặc điểm, trình tự thu hồi
đất và các vấn đề có liên quan cụ thể: lịch sử phát triển của các chế định luật Đất đai,
mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết phải quy định.
1.1. Khái quát chung
1.1.1. Khái niệm về thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ
1.1.1.1 Thu hồi đất
Theo quy định của Luật Đất đai hiện hành: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do
Nhà nước đại diện chủ sở hữu”.2
Điều này cho thấy, các cá nhân, cơ quan, tổ chức chỉ đƣợc quyền chiếm hữu 3
và sử dụng đất4 mà không có quyền định đoạt5 đối với đất. Quyền định đoạt đất đai
thuộc về Nhà nƣớc. Nhà nƣớc thực hiện quyền định đoạt đối với đất đai bằng nhiều

cách thức khác nhau nhƣ:
+ Quyết định mục đích sử dụng đất thông qua việc quyết định, xét duyệt quy
hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất.
+ Quy định về hạn mức giao đất và thời hạn sử dụng đất.
Một trong những cách thức để Nhà nƣớc thực hiện quyền định đoạt của chủ sở
hữu toàn dân đối với đất đai đó chính là thu hồi đất.
Theo quy định Luật Đất đai năm 2003 thì: “Thu hồi đất là việc Nhà nước ra
quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ
chức, Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn quản lý theo quy định của pháp luật đất
đai”.6
 Từ khái niệm trên chúng ta thấy rằng, thu hồi đất là một hình thức pháp lý
trái ngƣợc với hoạt động giao đất, cho thuê đất. Nếu hoạt động giao đất, cho thuê đất

2

Khoản 1 Điều 5 Luật Đất đai năm 2003
Điều 182 Bộ Luật Dân sự năm 2005
4
Điều 192 Bộ Luật Dân sự năm 2005
5
Điều 195 Bộ Luật Dân sự năm 2005
6
Khoản 5 Điều 4 Luật Đất đai năm 2003
3

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 10

SVTH: Võ Thị Mộng



Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
là một hình thức pháp lý làm hình thành quan hệ pháp luật đất đai mới thì thu hồi đất
là một biện pháp làm chấm dứt quan hệ pháp luật đất đai.

 Thu hồi đất có một số đặc điểm nhƣ sau: thu hồi đất do Nhà nƣớc tiến hành,
thu hồi đất đƣợc thực hiện thông qua một quyết định hành chính, thu hồi đất có thể là
thu lại đất hoặc thu hồi lại quyền sử dụng đất.
 Thu hồi đất do Nhà nƣớc tiến hành
Nhà nƣớc là chủ thể duy nhất đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, do đó chỉ
có Nhà nƣớc mới có quyền thu hồi, bằng việc thu hồi đất thì quyền sử dụng đất của
ngƣời có đất bị thu hồi sẽ chấm dứt và quyền đó đƣợc giao lại cho Nhà nƣớc. Tiếp
theo đó, Nhà nƣớc sẽ đem đất đã thu hồi để sử dụng vào những mục đích đã định trƣớc
nhƣ mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh
tế, xã hội hoặc giao cho Tổ chức phát triển quỹ đất quản lý.
 Thu hồi đất đƣợc thực hiện thông qua một quyết định hành chính
Thu hồi đất là một hình thức pháp lý nhằm chấm dứt quan hệ pháp luật đất đai
của chủ thể sử dụng đất để hình thành một quan hệ mới với sự can thiệp của các quyết
định hành chính do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền ban hành.
Hình thức này là một quyết định thu hồi đất thể hiện quyền lực Nhà nƣớc trong
tƣ cách là ngƣời đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất. Việc thu hồi đất phải xuất phát từ
nhu cầu của Nhà nƣớc, xã hội và là căn cứ để chủ thể có thẩm quyền tiến hành thu hồi
đất.
 Thu hồi đất có thể là thu lại đất hoặc thu hồi lại quyền sử dụng đất
Nhà nƣớc không chỉ có quyền quản lý đất đai mà còn có cả quyền sử dụng đất
đai. Mặc dù, bộ máy Nhà nƣớc có rất nhiều chủ thể có thẩm quyền quản lý hoặc sử
dụng, nhƣng Nhà nƣớc không thể nào giao toàn bộ diện tích đất đó cho những chủ thể
này trực tiếp quản lý hoặc sử dụng đƣợc mà chỉ giao đất hoặc quyền sử dụng đất. Nhà
nƣớc đã tiến hành trao quyền sử dụng đất đó cho các chủ thể sử dụng đất và Nhà nƣớc

chỉ quản lý một phần nhỏ diện tích đất để sử dụng vào mục đích công ích, trồng rừng
phòng hộ, rừng đặc dụng… những diện tích đất này có thể đƣợc Nhà nƣớc trực tiếp
quản lý hoặc giao cho các tổ chức, Ủy ban nhân dân xã, phƣờng, thị trấn thay mặt Nhà
nƣớc quản lý.
Đối với các diện tích mà Nhà nƣớc trao quyền sử dụng cho các chủ thể sử dụng
đất thì khi thu hồi Nhà nƣớc chỉ thu lại quyền sử dụng đất, còn đối với phần diện tích
đất mà Nhà nƣớc giao cho tổ chức, Ủy ban nhân dân xã, phƣờng, thị trấn quản lý thì
đơn giản Nhà nƣớc chỉ cần thu lại đất đã giao.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 11

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
Theo quy định của tại Dự thảo (sửa đổi) Luật Đất đai năm 2003 thì: “Nhà nước
thu hồi đất là việc Nhà nước ban hành quyết định để thu lại đất của người đang sử
dụng, người được giao quản lý”,7 khi tiến hành thu hồi chỉ cần thu lại đất của ngƣời
đang sử dụng, ngƣời đƣợc giao quản lý một cách đơn thuần mà không cần phải xác
định rõ chủ thể nào đƣợc Nhà nƣớc trao quyền sử dụng thì sẽ phải bị Nhà nƣớc thu lại
quyền sử dụng đất đó khi có nhu cầu sử dụng không cần quan tâm đến việc có hay
không sự vi phạm, còn chủ thể nào đƣợc Nhà nƣớc giao cho quản lý thì sẽ bị thu lại
khi Nhà nƣớc có nhu cầu sử dụng.
1.1.1.2 Bồi thƣờng
Nếu nhƣ thu hồi đất là hành vi làm chấm dứt quan hệ pháp luật đất đai thì bồi
thƣờng chỉ đơn thuần là cách mà Nhà nƣớc bù đắp những thiệt hại mà ngƣời bị thu hồi
đất phải gánh chịu trong quá trình Nhà nƣớc thu hồi đất.
Theo quy định Luật Đất đai năm 2003: “Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là

việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho
người bị thu hồi đất”.8
- Qua khái niệm trên, có thể rút ra một số đặc điểm về bồi thƣờng nhƣ sau:
+ Bồi thƣờng do Nhà nƣớc tổ chức thực hiện.
+ Bồi thƣờng chỉ đƣợc thực hiện bằng việc trả lại giá trị quyền sử dụng đất
đối với diện tích đất bị thu hồi.
+ Bồi thƣờng bao gồm bồi thƣờng về đất và bồi thƣờng đối với tài sản gắn
liền với đất.
- Bồi thƣờng là sự “đền trả lại” tất cả những thiệt hại mà việc thu hồi đất mang
lại một cách tƣơng xứng với những gì mà ngƣời bị thu hồi đất phải gánh chịu khi Nhà
nƣớc thu hồi đất có thể là thiệt hại vật chất, tinh thần nhằm giúp đỡ cho ngƣời bị thu
hồi đất tạo lập cuộc sống mới, để chuyển đổi nghề nghiệp, để giải quyết khó khăn về
mặt kinh tế.
Theo quy định pháp luật thì việc bồi thƣờng có thể đƣợc thực hiện bằng nhiều
hình thức khác nhau: bồi thƣờng bằng tiền, bằng việc giao đất mới có cùng mục đích
sử dụng ... Việc quy định nhiều hình thức bồi thƣờng giúp cho ngƣời sử dụng đất có
thể có nhiều sự lựa chọn hơn, dễ dàng chọn đƣợc hình thức phù hợp với nhu cầu của
bản thân hơn.

7
8

Khoản 11 Điều 3 Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai năm 2003, ngày 07 tháng 10 năm 2013
Khoản 6 Điều 4 Luật Đất đai năm 2003

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 12

SVTH: Võ Thị Mộng



Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
1.1.1.3 Hỗ trợ
Khi Nhà nƣớc thu hồi đất của ngƣời dân ngoài việc chi trả tiền bồi thƣờng thì
Nhà nƣớc còn có các chính sách hỗ trợ khác cụ thể: đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp,
bố trí việc làm mới, để chăm lo cho cuộc sống của ngƣời dân sau khi bị thu hồi đất
nhƣng có bao nhiêu ngƣời chọn phƣơng án nêu trên vì đa số họ là những ngƣời dân
trình độ văn hóa thấp, họ chỉ quen với những công việc nặng nhọc, chân tay làm sao
trong một khoảng thời gian ngắn có thể bảo họ phải chuyển sang những công việc mới
đòi hỏi trình độ, khả năng, kinh nghiệm, đều này thực sự không dễ dàng gì nên đa số
ngƣời dân đều chọn hình thức nhận một số tiền bồi thƣờng tƣơng ứng kinh phí di
chuyển đến địa điểm mới mà không nhận hỗ trợ rồi sau đó họ phải tự lo cho cuộc sống
của mình.
“Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất
thông qua đào tạo nghề nghiệp, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa
điểm mới”.9
- Ở đây, Nhà nƣớc đã sử dụng phƣơng pháp liệt kê các hình thức hỗ trợ một cách
chi tiết để dễ dàng trong việc áp dụng vào thực tiễn.
- Hỗ trợ có những đặc điểm sau đây:
+ Hỗ trợ do Nhà nƣớc tổ chức thực hiện.
+ Hỗ trợ mang tính chính sách.
+ Tùy từng đối tƣợng mà áp dụng những hình thức hỗ trợ khác nhau.
+ Hỗ trợ giữ vai trò bổ trợ cho bồi thƣờng và mang tính chất cho thêm.
- Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai năm 2003 quy định một cách chung chung thì
tùy vào địa phƣơng mà có thể áp dụng một trong những hình thức hỗ trợ theo quy
định: “Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người có đất thu
hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển”.10 Hỗ trợ khi Nhà nƣớc thu hồi không
phải là quy định bắt buộc trong mọi trƣờng hợp khi thu hồi đất mà nó chỉ đƣợc áp
dụng cho một số đối tƣợng cụ thể theo quy định, trong trƣờng hợp ngƣời dân bị thu hồi

toàn bộ diện tích đất ở và gặp khó khăn, hỗ trợ thƣờng mang tính chất giúp đỡ.
1.1.1.4 Tái định cƣ
Vấn đề tái định cƣ đƣợc đặt ra khi hộ gia đình, cá nhân bị Nhà nƣớc thu hồi hết
đất ở mà không còn chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phƣờng, thị trấn nơi có đất bị thu
hồi hoặc diện tích đất còn lại sau khi thu hồi không đủ điều kiện ở theo quy định của
9
10

Khoản 7 Điều 4 Luật Đất đai năm 2003
Khoản 12 Điều 3 Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai năm 2003, ngày 07 tháng 10 năm 2013

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 13

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
địa phƣơng… thì sẽ đƣợc Nhà nƣớc bố trí tái định cƣ, những trƣờng hợp cụ thể về tái
định cƣ đƣợc quy định tại Điều 18 Thông tƣ 14/2009/TT-BTNMT .11
Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 197/2004/NĐ-CP: “Tái định cư là chính
sách dành cho người dân không còn đất ở sau khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích
quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế dưới một
trong các hình thức sau: bằng nhà ở, bằng đất ở hoặc bằng tiền để tự lo chỗ ở mới”.12
Thực chất, tái định cƣ có 02 cách thức: tái lập lại chỗ ở mới và tái lập lại cuộc
sống cho ngƣời dân sau khi bị thu hồi đất nhƣng hiện giờ chỉ làm đƣợc việc là tái lập
lại chỗ ở mới. Nhà nƣớc chỉ giúp đỡ những ngƣời dân có đất bị thu hồi vào khu tái
định cƣ, có nơi ở mới mà chẳng hề quan tâm xem họ sẽ sống nhƣ thế nào. Tái định cƣ
tốt giúp cho thu hồi, bồi thƣờng, hỗ trợ đƣợc thực hiện nhanh chóng.

Ví dụ: Việc tái định cƣ đƣợc tiến hành nhƣ sau:
+ Đối với hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất mà không có chổ ở nào
khác thì sẽ được giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư.
+ Hộ gia đình, cá nhân nhận đất ở, nhà ở tái định cư mà số tiền được bồi
thường, hỗ trợ nhỏ hơn giá trị một suất tái định cư tối thiểu thì được hỗ trợ khoản
chênh lệch đó, trường hợp không nhận đất ở, nhà ở tại khu tái định cư thì được nhận
tiền tương đương với khoản chênh lệch đó.
+ Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở phải di chuyển chỗ ở mà tự
lo chỗ ở thì được hỗ trợ một khoản tiền bằng suất đầu tư hạ tầng tính cho một hộ gia
đình tại khu tái định cư tập trung trường hợp đã được nhận khoản tiền hỗ trợ tái định
cư.
1.1.2 Khái niệm về trình tự thu hồi đất
Theo Đại từ điển Tiếng Việt thì trình tự đƣợc hiểu là cách thức thực hiện một
công việc nào đó theo thứ tự trƣớc sau.13
- Trình tự thu hồi đất là một thủ tục hành chính, việc thu hồi đất phải tiến hành
theo một trình tự đảm bảo cho việc thu hồi đất đƣợc diễn ra theo một trật tự nhất định.
- Trình tự thu hồi đất là tổng hợp các quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nƣớc
có thẩm quyền ban hành nhằm xác lập trình tự về không gian, thời gian, là cách thức
giải quyết công việc của cơ quan có thẩm quyền phát sinh trong quá trình thu hồi đất,

11

Điều 18 Thông tƣ 14/2009/TT-BTNMT
Điều 4 Nghị định 197/2004/NĐ-CP
13
Nguyễn Nhƣ Ý, Đại Từ điển Tiếng Việt - NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, tái bản lần thứ 12
năm 2011, tr.1537
12

GVHD: Trần Vang Phủ


Trang 14

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
nhằm tạo điều kiện cho việc thu hồi đất đƣợc tiến hành nhanh chóng, thuận lợi, công
bằng và đúng pháp luật.
- Trình tự thu hồi đất là cách thức mà các chủ thể có thẩm quyền áp dụng trong
quá trình thu hồi đất. Luật Đất đai năm 2003, chia việc thu hồi đất thành nhiều trƣờng
hợp và mỗi trƣờng hợp điều có những cách thức thực hiện, quy trình tƣơng ứng với
mỗi trƣờng hợp. Nhƣng chỉ thu hồi trong trƣờng hợp quy định tại khoản 1 Điều 38
Luật Đất đai là thực hiện theo trình tự.
Ví dụ: Trình tự thu hồi đất trong trƣờng hợp sử dụng vào mục đích quốc phòng,
an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và mục đích phát triển kinh tế lại khác với
thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai.
Luật Đất đai năm 2003 ra đời thì những vấn đề về trình tự, thủ tục thu hồi đất
mới đƣợc quy định rõ ràng, cụ thể tại Mục 4 của Chƣơng II Luật Đất đai năm 2003.
Quy định cụ thể về trình tự thu hồi đất đầu tiên đƣợc quy định tại Điều 131 Nghị định
181/2004/NĐ-CP14 một cách cụ thể bao gồm 8 bƣớc. Sau đó, Nghị định 84/2007/NĐCP ra đời quy định chi tiết về các bƣớc thu hồi đất và đã dành hẳn Chƣơng V để quy
định về trình tự, thủ tục thu hồi đất hƣớng dẫn thi hành, áp dụng khi tiến hành thu hồi
đất, đƣợc quy định cụ thể và chi tiết từ Điều 49 đến Điều 60, phải trải qua 12 bƣớc cơ
bản nhƣ sau:15
+ Xác định và công bố chủ trƣơng thu hồi đất.
+ Chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi.
+ Lập, thẩm định và xét duyệt phƣơng án tổng thể về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái
định cƣ.
+ Thông báo về việc thu hồi đất.
+ Quyết định thu hồi đất.

+ Giải quyết khiếu nại đối với quyết định thu hồi đất.
+ Kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai.
+ Lập, thẩm định và xét duyệt phƣơng án bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.
+ Công khai phƣơng án bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ.
+ Thực hiện chi trả tiền bồi thƣờng, hỗ trợ và bố trí tái định cƣ.
+ Thời điểm bàn giao đất đã bị thu hồi.
+ Cƣỡng chế thu hồi đất.

14
15

Điều 131 Nghị định 181/2004/NĐ-CP
Điều 49 đến Điều 60 Nghị định 84/2007/NĐ-CP

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 15

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
- Qua quá trình thực tiễn áp dụng để hoàn thiện và rút ngắn các bƣớc tiến hành
thu hồi đất Nghị định 69/2009/NĐ-CP ra đời đã thay thế cho những quy định tại
Chƣơng V của Nghị định 84/2007/NĐ-CP và đƣợc áp dụng đối với trƣờng hợp thu hồi
đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng
và mục đích phát triển kinh tế. Gồm 05 bƣớc chi tiết từ Điều 29 đến Điều 3216 và đƣợc
khái quát nhƣ sau:
+ Giới thiệu địa điểm
+ Thông báo thu hồi đất

+ Lập phƣơng án bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ.
+ Quyết định thu hồi đất, phê duyệt và thực hiện phƣơng án bồi thƣờng, hỗ trợ
và tái định cƣ, giao đất, cho thuê đất.
+ Cƣỡng chế thu hồi đất.
Một số nội dung bao gồm: thông báo thu hồi đất, nội dung thẩm định, xác nhận
nhu cầu sử dụng đất, hồ sơ giao đất, cho thuê đất và quy định về bàn giao đất. 17
Việc áp dụng Nghị định 69/2009/NĐ-CP đã kế thừa, hoàn thiện và rút ngắn
những quy định về thời gian thực hiện trình tự thu hồi tại Nghị định 84/2007/NĐ-CP.
1.2. Lịch sử phát triển của chế định về thu hồi đất
Mặc dù Luật Đất đai phát triển qua nhiều giai đoạn nhƣng những vấn đề về thu
hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ và trình tự thu hồi có thể đƣợc chia thành 3 giai
đoạn nhƣ sau: Giai đoạn Luật Đất đai năm 1987, Giai đoạn Luật Đất đai năm 1993 đến
trƣớc Luật Đất đai năm 2003, Giai đoạn Luật Đất đai năm 2003 đến nay.
1.2.1. Giai đoạn Luật Đất đai năm 1987
Luật Đất đai năm 1987 ra đời, đây là Luật Đất đai đầu tiên của nƣớc ta sau khi
thống nhất đất nƣớc, gồm có 06 Chƣơng và 57 Điều. Trong đó, quy định: “Đất đai
thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý”,18 ngƣời sử dụng đất đƣợc
Nhà nƣớc giao đất nên khi cần thì Nhà nƣớc có thể lấy lại và giao cho đất khác, chế độ
quản lý, sử dụng đất còn sơ sài, chƣa chặt chẽ, cụ thể và rõ ràng.
Nhà nƣớc bảo đảm cho ngƣời sử dụng đất đƣợc hƣởng những quyền lợi hợp
pháp trên đất, kể cả quyền chuyển, nhƣợng, bán và hƣởng hoa lợi, lợi tức và thành quả
lao động, kết quả đầu tƣ trên đất đƣợc giao khi không còn sử dụng thì đất đó đƣợc giao
cho ngƣời khác sử dụng theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

16
17
18

Điều 28 đến Điều 32 Nghị định 69/2009/NĐ-CP
Điều 26, 27, 28 và 29 Thông tƣ 14/2009/TT-BTNMT

Khoản 1 Điều 6 Luật Đất đai năm 2003

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 16

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
Nhà nƣớc đã thực hiện chế độ quản lý và sử dụng đất đai bao gồm giao đất, thu
hồi đất, giai đoạn này các quy định về thu hồi đất còn rất ít và hạn chế, chỉ thừa nhận
hai trƣờng hợp thu hồi đất đó là: thu hồi đất do lỗi của ngƣời sử dụng đất và trƣờng
hợp vì nhu cầu cần sử dụng của Nhà nƣớc và xã hội.
Đặc biệt, thẩm quyền thu hồi đất chƣa đƣợc phân công rõ ràng mà chỉ ghi nhận
cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định giao đất nào thì có quyền thu hồi đất đó.
Tuy Luật Đất đai năm 1987 có đề cập tới thu hồi đất và các trƣờng hợp thu hồi
đất nhƣng lại không quy định về trình tự để tiến hành thu hồi đất, cũng nhƣ những vấn
đề về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất.
1.2.2. Giai đoạn từ Luật Đất đai năm 1993 đến trƣớc Luật Đất đai năm
2003
Khi có Luật Đất đai năm 1993, các quy định về thu hồi đất đƣợc hƣớng dẫn
trong Luật Đất đai và Nghị định 90/1994/NĐ-CP ban hành quy định về việc bồi
thƣờng thiệt hại khi Nhà nƣớc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an
ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Nghị định khẳng định: “tổ chức, hộ gia đình
và cá nhân sử dụng đất hợp pháp mà bị Nhà nước thu hồi đất thì được Nhà nước đền
bù thiệt hại về đất và tài sản hiện có trên đất”.19
Tuy nhiên trên thực tế, việc bồi thƣờng khi thu hồi đất chƣa đƣợc thực hiện
đồng bộ, có sự áp dụng khác nhau ở các tỉnh, thành và chủ yếu là hoán đổi đất khi thu
hồi.

Từ khi có Nghị định 22/1998/NĐ-CP của Chính phủ về việc đền bù thiệt hại khi
Nhà nƣớc thu hồi để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi
ích công cộng, các nguyên tắc của Hiến pháp năm 1992 và Luật Đất đai năm 1993 mới
đƣợc chi tiết hóa trong việc thi hành. Ngƣời sử dụng đất đƣợc Nhà nƣớc giao đất có
quyền chuyển đổi, chuyển nhƣợng, cho thuê, thừa kế, thế chấp quyền sử dụng đất
nhƣng các quyền này chỉ đƣợc thực hiện trong thời hạn giao đất và đúng mục đích sử
dụng của đất đƣợc giao theo quy định của pháp luật. Cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền
quyết định giao đất nào thì có quyền thu hồi đất đó. Việc thu hồi đất để chuyển sang
mục đích khác phải theo đúng quy hoạch và kế hoạch đã đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có
thẩm quyền xét duyệt.
- Luật Đất đai năm 1993 ra đời với những đổi mới quan trọng đặc biệt các quy
định về thu hồi đất, giai đoạn này xuất hiện “mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích

19

Điều 1 Nghị định 90/1994/NĐ-CP

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 17

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
quốc gia, lợi ích công cộng”.20 Trong trƣờng hợp có nhu cầu sử dụng đất, Nhà nƣớc
thu hồi đất của chủ sở hữu đang sử dụng hợp pháp để sử dụng vào mục đích nêu trên
thì ngƣời bị thu hồi đất đƣợc bồi thƣờng thiệt hại.
- Luật Đất đai ở giai đoạn này vẫn chƣa quy định cụ thể từng bƣớc về trình tự
thu hồi đất chẳng hạn nhƣ trƣớc khi thu hồi đất phải thông báo cho ngƣời đang sử

dụng biết về lý do thu hồi, thời gian, kế hoạch di chuyển, phƣơng án bồi thƣờng thiệt
hại.
1.2.3. Giai đoạn từ Luật Đất đai năm 2003 đến nay
Luật Đất đai năm 2003 ra đời để thay thế cho Luật Đất đai năm 1993. Về thu
hồi đất ở thời kỳ này có bƣớc tiến bộ hơn đó là “xuất hiện mục đích thu hồi đất sử
dụng vào mục đích phát triển kinh tế”21 thay vì chỉ thu hồi đất để sử dụng vào mục
đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng nhƣ trƣớc đây, cơ chế thu
hồi đất bằng quyết định hành chính chỉ giới hạn trong trƣờng hợp thu hồi để sử dụng
vào lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các trƣờng hợp còn lại thực hiện theo cơ chế
thỏa thuận. Cùng với mục đích thu hồi thì các hình thức bồi thƣờng khi thu hồi đất
cũng đa dạng hơn, khái niệm về hỗ trợ cũng đƣợc ghi nhận và thẩm quyền thu hồi đất
đã đƣợc quy định rõ ràng, cụ thể tại Điều 44 của Luật Đất đai năm 2003. 22 Cơ quan
Nhà nƣớc có thẩm quyền thu hồi đất đều không đƣợc uỷ quyền. Thể thức thu hồi đƣợc
Luật Đất đai năm 2003 quy định: “Chính phủ quy định việc bồi thường, tái định cư
cho người có đất bị thu hồi và việc hỗ trợ để thực hiện thu hồi đất”.23
Ví dụ: Thẩm quyền thu hồi đất tại Điều 44 của Luật Đất đai năm 2003 đƣợc
quy định nhƣ sau:
+ Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ƣơng quyết định thu hồi đất
đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc ngoài, tổ chức, cá
nhân nƣớc ngoài, các trƣờng hợp khác thuộc thẩm quyền của Uỷ ban nhân dân huyện.
+ Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quyết định thu hồi
đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cƣ, ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc
ngoài thuộc đối tƣợng đƣợc mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.
Giai đoạn này, những vấn đề liên quan đến thu hồi đất trong Luật Đất đai năm
2003 chỉ gồm 07 điều từ Điều 38 đến Điều 44, nhƣng lại quy định chung cho tất cả các
trƣờng hợp thu hồi đất. Vì vậy, Luật Đất đai năm 2003 chỉ tập trung khái quát các vấn
20

Khoản 1 Điều 38 Luật Đất đai năm 2003
Khoản 1 Điều 38 Luật Đất đai năm 2003

22
Điều 44 Luật Đất đai năm 2003
23
Khoản 6 Điều 42 Luật Đất đai năm 2003
21

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 18

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
đề có tính nguyên tắc nhƣ các trƣờng hợp thu hồi đất (Điều 38), mục đích thu hồi…,
mà không quy định cụ thể về trình tự thu hồi đất cũng nhƣ vấn đề bồi thƣờng, hỗ trợ,
tái định cƣ đƣợc quy định cụ thể, rõ ràng.
Nhìn chung, ở giai đoạn này thì các quy định về trình tự thu hồi đất giải phóng
mặt bằng ngày càng phù hợp hơn với những yêu cầu của thực tế, quan tâm đến lợi ích
của những ngƣời bị thu hồi đất ngoài Luật Đất đai hiện hành Nhà nƣớc còn ban hành
các văn bản có liên quan để điều chỉnh và hƣớng dẫn thi hành nhƣ Nghị định
181/2004/NĐ-CP, Nghị định 197/2004/NĐ-CP, Nghị định 84/2007/NĐ-CP và đặc biệt
là sự ra đời của Nghị định 69/2009/NĐ-CP quy định về trình tự thu hồi đất là văn bản
luật hiện hành đƣợc áp dụng trong quá trình thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định
cƣ, những quy định tại Nghị định định 69/2009/NĐ-CP có nhiều điểm mới phù hợp
với tình hình thực tế nƣớc ta hiện nay và góp phần thúc đẩy quá trình thu hồi đất, thực
hiện quy hoạch và hạn chế tình trạng khiếu nại, khiếu kiện liên quan đến đất.
1.3. Mục đích của thu hồi đất
Mục đích thu hồi đất lý giải câu hỏi “tại sao đất lại bị thu hồi trong khi người
sử dụng đất không vi phạm nguyên tắc sử dụng đất?”24Theo quy định của pháp luật

hiện hành thì việc thu hồi đất đƣợc tiến hành với hai nhóm lý do chính:
+ Thứ nhất, thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng.
+ Thứ hai, thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế: do Nhà nƣớc
thu hồi và không do Nhà nƣớc thu hồi.
Thu hồi đất thực chất là một hình thức pháp lý làm chấm dứt quan hệ pháp luật
đất đai về sử dụng đất và quản lý đất đai giữa một bên là ngƣời sử dụng đất và một bên
là cơ quan Nhà nƣớc với tƣ cách là đại diện chủ sở hữu đất đai. Thu hồi đất dù vì mục
đích gì thì cũng đều phục vụ cho mục tiêu xây dựng đất nƣớc ngày càng văn minh,
giàu đẹp, làm cho nhân dân có cuộc sống ấm no, tự do và hạnh phúc. Nếu thu hồi đất
để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là
thực hiện mục tiêu chính trị quan trọng của đất nƣớc, góp phần giữ gìn sự bình yên cho
nhân dân, góp phần phát triển đất nƣớc thì thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát
triển kinh tế cũng hƣớng đến những mục tiêu quan trọng không kém đó cũng là vì mục
tiêu phát triển kinh tế.

24

TS. Phan Trung Hiền: Giáo trình Luật Hành chính đô thị, nông thôn – Trường Đại học Cần Thơ, tháng

9/2011, tr.112

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 19

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

1.3.1. Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng
Đây là trƣờng hợp thu hồi đất có tính chất truyền thống đƣợc ghi nhận trong
luật thƣờng gắn với khái niệm bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ. Thu hồi đất sử dụng vào
mục đích quốc phòng, an ninh là thực hiện các mục tiêu quan trọng trong việc gìn giữ
sự bình yên cho Tổ quốc.
- Đất sau khi bị thu hồi sẽ đƣợc sử dụng vào mục đích đã định trƣớc là sử dụng
vào mục đích quốc phòng, an ninh bao gồm: “Đất cho các đơn vị đóng quân; làm căn
cứ quân sự; các công trình phòng thủ quốc gia, trận địa và các công trình đặc biệt về
quốc phòng, an ninh, trại giam giữ, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng do Bộ Quốc
phòng, Bộ Công an quản lý”.25
- Thu hồi đất để phục vụ vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng
gồm: sử dụng để xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp được Nhà nước giao
đất không thu, trụ sở cơ quan có chức năng ngoại giao, xây dựng các công trình công
cộng không nhằm mục đích kinh doanh 27… là thực hiện các yếu tố nhƣ an sinh xã hội,
26

phúc lợi xã hội, tạo điều kiện cho ngƣời dân có cuộc sống tốt hơn, nâng cao chất lƣợng
cuộc sống, việc thu hồi này đóng góp trực tiếp vào lợi ích chung mà không phải trực
tiếp tạo ra lợi ích kinh tế cho chủ thể thu hồi.
Ví dụ: Thu hồi đất để Công an tỉnh Hậu Giang đầu tƣ xây dựng trụ sở làm việc,
Sở Lao động Thƣơng binh và Xã hội thành phố Cần Thơ sử dụng vào mục đích đất
xây dựng trụ sở cơ quan tại phƣờng Xuân Khánh.
1.3.2. Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế
Bên cạnh việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi
ích quốc gia, lợi ích công cộng thì với sự phát triển về kinh tế nhƣ hiện nay thì thu hồi
đất vì mục đích phát triển kinh tế cũng mang lại những lợi ích thiết thực cho ngƣời dân
nhƣng lại mang tính chất kinh doanh.
- Thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế là thực hiện mục tiêu xây dựng và
hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho nền kinh tế, kèm theo đó là một chính sách phát triển

kinh tế phù hợp và dễ dàng thu hút đƣợc mọi nguồn lực trong xã hội đầu tƣ để cùng
nhau phát triển kinh tế đất nƣớc cũng nhƣ thực hiện mục tiêu đa dạng hóa nền kinh tế
thị trƣờng nhiều thành phần định hƣớng xã hội chủ nghĩa, còn về mặt xã hội thì có thể

25

Điều 39 và Điều 89 Luật Đất đai năm 2003
Điều 96 Luật Đất đai năm 2003
27
Điều 88 Luật Đất đai năm 2003
26

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 20

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
kịp thời sử dụng đƣợc nguồn lực tại chỗ thông qua giải quyết việc làm cho ngƣời lao
động dƣ thừa của một quốc gia có cơ cấu dân số trẻ nhƣ Việt Nam. Để ngƣời dân có
cuộc sống ấm no, có việc làm và thu nhập ổn định thì họ mới có thể có niềm tin vào sự
lãnh đạo của Đảng - Nhà nƣớc để cùng nhau chung tay góp sức xây dựng đất nƣớc.
-

Nhà nƣớc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế bao gồm:
+ Đất để đầu tƣ xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế và

các dự án đầu tƣ lớn theo quy định của Chính phủ.28

+ Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tƣ có nguồn vốn hỗ trợ phát triển
chính thức và những dự án có một trăm phần trăm vốn đầu tƣ nƣớc ngoài đã đƣợc cơ
quan Nhà nƣớc có thẩm quyền xét duyệt hoặc cho phép đầu tƣ.29
Ngoài ra, Nhà nƣớc còn thực hiện các dự án:
- Dự án phát triển kinh tế quan trọng30 bao gồm:
+ Dự án kinh tế quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trƣơng đầu tƣ
đƣợc thể hiện trong Nghị quyết của Quốc hội.
+ Dự án kinh tế quan trọng do Thủ tƣớng Chính phủ chấp thuận chủ trƣơng đầu
tƣ.31
+ Dự án khu dân cƣ, trung tâm thƣơng mại, khách sạn cao cấp32 bao gồm:
 Khu dân cƣ: dự án hạ tầng khu dân cƣ, dự án nhà ở, trung tâm thƣơng mại.
 Phát triển kinh tế trong khu đô thị: các dự án trong khu đô thị hiện có thể
hiện trong quy hoạch.
 Khu dân cƣ nông thôn: các dự án trong khu nông thôn mở rộng, điểm dân cƣ
nông thôn.
 Thu hồi đất để xây dựng khu kinh doanh tập trung có cùng chế độ sử dụng
đất: khu thƣơng mại, khu vui chơi giải trí.
Nhà nƣớc không thực hiện việc thu hồi đất vào mục đích phát triển kinh tế đối
với các dự án không thuộc những trƣờng hợp trên ví dụ nhƣ xây dựng “khách sạn 5
sao” thì không do Nhà nƣớc thu hồi hoặc do nhà đầu tƣ nhận chuyển nhƣợng, thuê
quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của ngƣời đang sử dụng.
Nhìn chung tất cả các trƣờng hợp thu hồi đất đều phải nằm trong quy hoạch, kế
hoạch đã đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền xét duyệt, có một số trƣờng hợp dự
28

Điều 90, 91, 92 Luật Đất đai năm 2003
Điều 40 Luật Đất đai năm 2003
30
Khoản 1 Điều 34 và Điều 35 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP
31

Điều 37 Nghị định số 108/2006/NĐ-CP
32
Khoản 2 Điều 34 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP
29

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 21

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
án không nằm trong nhóm trƣờng hợp Nhà nƣớc thu hồi nhƣ trƣờng hợp xây dựng
“khách sạn 5 sao”, nhƣng Nhà nƣớc vẫn có thẩm quyền thu hồi một cách hợp pháp,
theo quy định của pháp luật thì Nhà nƣớc đƣợc quyền thu hồi theo quy hoạch, kế
hoạch nên khi thu hồi thì sẽ thu hồi theo quy hoạch chung mà không cần phải thu hồi
theo từng dự án riêng lẽ.
1.4. Ý nghĩa của việc thu hồi đất và sự cần thiết phải quy định về trình tự,
thủ tục thu hồi đất
 Ý nghĩa việc thu hồi đất
Trong những năm gần đây, hoạt động thu hồi đất là một khâu quan trọng, then
chốt của quá trình phát triển và là một phần tác nhân lớn gây ra tình trạng mất ổn định
cuộc sống của đại bộ phận ngƣời dân có đất bị thu hồi. Điều này cho thấy, thu hồi đất
không chỉ là một bài toán về phát triển kinh tế mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về xã hội:
quản lý dân cƣ, sự chênh lệch khoảng cách giàu nghèo, bệnh tật, góp phần ổn định đời
sống cho ngƣời dân có đất bị thu hồi, giảm thiểu tình trạng khiếu nại, khiếu kiện liên
quan đến công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ,
góp phần thúc đẩy nhanh quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
- Thu hồi đất có 02 cách thức tiến hành nhƣ sau:

+ Thu hồi theo quy hoạch: thu hồi theo cách này có một số ƣu điểm nhất định
nhƣ sau: thu hồi một lần cho toàn bộ khu đất tạo ra mặt bằng trống thu hút đầu tƣ, thu
hồi nhƣ vậy sẽ tránh đƣợc tình trạng ngƣời dân khiếu nại, khiếu kiện, so bì, tạo cơ hội
cho cán bộ làm công tác tham nhũng. Bên cạnh đó, nếu nhƣ thu hồi và tiến hành giải
phóng mặt bằng mà không có chủ đầu tƣ thì sẽ gây ra tình trạng lãng phí đất đai hoặc
tình trạng quy hoạch treo kéo dài nhiều năm ảnh hƣởng tới đời sống ngƣời bị thu hồi.
+ Thu hồi theo dự án: khác với thu hồi theo quy hoạch. Thu hồi theo dự án quy
mô nhỏ lẻ nên khi tiến hành xây dựng xong toàn bộ dự án thì mới tiến hành bồi thƣờng
cho ngƣời dân, nên tránh đƣợc tình trạng đầu cơ, tích trữ đất, ngƣời dân đòi giá cao
ngất trời, khiến chủ đầu tƣ bồi thƣờng không nổi gây nên tình trạng khiếu nại, khiếu
kiện hoặc tình trạng chuyển đổi nghề nghiệp không mong muốn từ ngƣời trồng lúa
sang chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Bên cạnh những khó khăn mà việc thu hồi đất đã mang lại thì việc thu hồi đất
cũng có những ý nghĩa hết sức to lớn cho đất nƣớc, cho ngƣời dân không những đối
với cuộc sống hiện tại mà còn cho cả tƣơng lai nhƣ:
- Thứ nhất, thu hồi theo quy hoạch, kế hoạch, sử dụng đất hợp lý tránh tình trạng
lãng phí đất đai, sẽ góp phần phát triển kinh tế đất nƣớc.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 22

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
-

Thứ hai, thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc


gia, lợi ích công cộng, để thực hiện mục tiêu chính trị quan trọng của đất nƣớc, góp
phần giữ gìn sự bình yên cho nhân dân, góp phần xây dựng phát triển đất nƣớc.
- Thứ ba, thu hồi đất để xây dựng cơ sở hạ tầng nhƣ đƣờng sá, cầu cống, bệnh
viện, trƣờng học, khu mua sắm, phục vụ cho nhu cầu cuộc sống của ngƣời dân.
- Thứ tư, việc thu hồi đất để đầu tƣ xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng sẽ thu
hút đầu tƣ của nƣớc ngoài vào Việt Nam, qua đó có thể giúp cho ngƣời lao động có
điều kiện giao lƣu, học hỏi kinh nghiệm, trao dồi kiến thức, kỹ năng khoa học - kỹ
thuật góp phần phát triển nguồn nhân lực trình độ cao phù hợp với yêu cầu.
-

Thứ năm, ngày càng có nhiều khu công nghiệp mọc lên, góp phần giải quyết tốt

nhu cầu việc làm cho hàng trăm lao động dƣ thừa đang trong độ tuổi lao động, giảm
thiểu tệ nạn thất nghiệp trong tình trạng mọi ngƣời đổ xô nhau lên các thành phố lớn
để tìm việc làm, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội, làm cho cuộc sống của ngƣời dân
dần ổn định.
Ngoài ra, việc thu hồi đất để phục vụ cho vấn đề an sinh xã hội, xây dựng khu
dân cƣ, nhà ở cho ngƣời có thu nhập thấp đƣợc thực hiện theo quy hoạch, kiến trúc
cảnh quan góp phần tạo vẻ mỹ quan cho đô thị, việc quy hoạch tốt có thể tránh tình
trạng lãng phí đất đai, tập trung dân cƣ dễ dàng cho công tác quản lý, ngƣợc lại dân cƣ
phân tán khó khăn trong công tác quản lý.
 Sự cần thiết phải quy định trình tự thu hồi đất
- Thứ nhất, trong quá trình chuyển quyền sử dụng đất hợp pháp từ phía ngƣời sử
dụng đất sang Nhà nƣớc thông qua quyết định của cơ quan hành chính Nhà nƣớc có
thẩm quyền thì trình tự là ranh giới thu hồi đất, phạm vi giống nhƣ bộ khung, sƣờn
pháp lý để thực hiện quy trình này một cách công bằng, bình đẳng giữa các chủ thể
trong xã hội. Các chủ thể trong thu hồi đất đều phải đƣợc áp dụng trình tự và đối xử
nhƣ nhau.
- Thứ hai, việc quy định trình tự thu hồi không chỉ làm cho việc thu hồi đất đƣợc
tiến hành một cách nhanh chóng, dễ dàng đạt đƣợc sự đồng thuận và nhất trí cao trong

nhân dân mà còn mang ý nghĩa hết sức to lớn về phƣơng diện pháp lý nhƣ là điều kiện
chuẩn, điều kiện tiên quyết để việc giải phóng mặt bằng, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định
cƣ đƣợc thực hiện, căn cứ để các chủ thể có thẩm quyền giám sát, kiểm tra việc thi
hành phát luật trong suốt quá trình thu hồi đất đất và giải quyết các vấn đề có liên quan
đến thu hồi, đồng thời, trình tự thu hồi đất đảm bảo cho việc thu hồi đất đúng với mục
đích, ý nghĩa và bản chất.

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 23

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn
- Thứ ba, thu hồi đất là một quá trình diễn ra trong một thời gian dài, trải qua
nhiều giai đoạn chẳng hạn nhƣ từ giai đoạn công khai quy hoạch đến giai đoạn kiêm
kê rồi tiến hành thu hồi, có nhiều dự án kéo dài trong nhiều năm, ngƣời dân biết đƣợc
quy hoạch ở đâu nên ngƣời dân có thể tiến hành trồng cây, xây dựng ở khu vực đó với
hy vọng đƣợc Nhà nƣớc bồi thƣờng, trong quá trình khiển khai thực hiện phải tuyệt
đối tuân thủ theo những quy định của pháp luật tránh tình trạng khiếu nại của ngƣời
dân khu vực có đất bị thu hồi.
- Thứ tư, trình tự thu hồi đất trong quá trình thu hồi là vô cùng quan trọng vì
nếu có một bƣớc nào đó bị bỏ sót hay thực hiện không đúng thì sẽ ảnh hƣởng đến cả
quá trình thu hồi, hậu quả của việc bỏ sót các bƣớc trong trình tự thu hồi đất hoặc
không chủ động, linh hoạt trong việc áp dụng trình tự thủ tục thu hồi đất dẫn đến tình
thế bị động, áp dụng trình tự chỉ mang tính hình thức sẽ gây nên tình trạng khiếu nại,
khiếu kiện của công dân có liên quan đến đất đai mà nhiều nhất là khiếu nại về bồi
thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất.
- Thứ năm, Luật Đất đai cùng hàng loạt các Nghị định của Chính phủ, Thông tƣ

của các Bộ, ngành đã qua nhiều lần chỉnh sửa với nỗ lực tiếp cận thực tế, giải quyết
các vƣớng mắc phát sinh trong lĩnh vực thu hồi, bồi thƣờng. Thế nhƣng trong thời gian
qua các vụ việc khiếu nại, khiếu kiện liên quan đến những vấn đề này vẫn không hề
giảm và có xu hƣớng ngày càng gay gắt.
Ví dụ: Trƣớc khi ra quyết định thu hồi đất cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cần
phải xác định và công bố chủ trƣơng thu hồi đất, chuẩn bị hồ sơ khu đất bị thu hồi, lập,
thẩm định phƣơng án tổng thể về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ và cần phải thông
báo về quyết định thu hồi. Nếu thực hiện tốt các bƣớc trên thì việc hồi đất sẽ gặp nhiều
khó khăn, vƣớng mắc.
Vì vậy, trình tự thu hồi đất ngày càng đƣợc Nhà nƣớc quan tâm, luôn đƣợc cập
nhật và đổi mới liên tục cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất
nƣớc.
1.5. Các nguyên tắc thu hồi đất33
Theo quy định của pháp luật thì có nhiều lý do dẫn đến việc Nhà nƣớc tiến hành
thu hồi đất nhƣ thu hồi do nhu cầu của Nhà nƣớc để sử dụng vào mục đích quốc phòng
an ninh, quy hoạch xây dựng, kế hoạch sử dụng đất, ngƣời sử dụng đất tự nguyện trả
lại đất, ngƣời sử dụng đất vi phạm pháp luật đất đai, khi thu hồi thì cơ quan Nhà nƣớc
33

TS. Phan Trung Hiền: Giáo trình Luật Hành chính đô thị, nông thôn – Trƣờng Đại học Cần Thơ, tháng
9/2011, trang 110-111

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 24

SVTH: Võ Thị Mộng


Trình tự thu hồi đất - Lý luận và thực tiễn

có thẩm quyền phải tiến hành dựa trên những quy định của pháp luật về trình tự thu
hồi, để quá trình thu hồi đất đƣợc diễn ra theo một trật tự và việc thu hồi bao giờ cũng
dựa trên nguyên tắc sử dụng đất nhƣ “đúng quy hoạch, đúng kế hoạch, đúng mục đích
sử dụng đất, ngƣời sử dụng đất phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về đất trong thời
hạn sử dụng đất”.34
- Một số nguyên tắc cơ bản cần đảm bảo trong quá trình thu hồi đất:
+ Thứ nhất, thu hồi đất cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, dân chủ, công khai
và bình đẳng giữa các đối tƣợng bị thu hồi đất.
Ví dụ: Trong quá trình thực hiện thu hồi phải tiến hành: “Lấy ý kiến về phƣơng
án bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ, niêm yết công khai phƣơng án bồi thƣờng, hỗ trợ
và tái định cƣ tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã và tại các điểm sinh hoạt khu dân cƣ
nơi có đất bị thu hồi để ngƣời bị thu hồi đất và những ngƣời có liên quan tham gia ý
kiến”. 35
+ Thứ hai, do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền thực hiện và chỉ tiến hành thu
hồi khi có quyết định của cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền.
Ví dụ: Uỷ ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình,
cá nhân, cộng đồng dân cƣ, ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc ngoài thuộc đối tƣợng
đƣợc mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam. 36
+ Thứ ba, việc thu hồi đất phải dựa trên quy hoạch, kế hoạch đã đƣợc cơ quan
Nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt và công bố.
Ví dụ: Nhà nƣớc chỉ thực hiện việc thu hồi đất, bồi thƣờng, giải phóng mặt
bằng sau khi quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đƣợc công bố hoặc khi dự án đầu tƣ có
nhu cầu sử dụng đất phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đƣợc cơ quan nhà
nƣớc có thẩm quyền xét duyệt.37
+ Thứ tư, thực hiện tuân theo trình tự do pháp luật quy định tránh tình trạng sơ
sài, qua loa, bỏ sót một bƣớc nào đó trong quá trình thu hồi thì sẽ ảnh hƣởng đến tiến
độ thực hiện dự án.
Ví dụ: Quá trình thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án phải dựa
trên những quy định của Luật Đất đai năm 2003 và quy định tại Nghị định
69/2009/NĐ-CP, gồm 05 bƣớc chi tiết từ Điều 29 đến Điều 32. Nếu không thực hiện

theo đúng trình tự quy định thì sẽ dẫn đến tình trạng khiếu nại, ngƣời dân không hài
34

Kkhoản 1 và 3 Điều 11 Luật Đất đai năm 2003
Khoản 2 Điều 30 Nghị định 69/2009/NĐ-CP
36
Khoản 2 Điều 44 Luật Đất đai năm 2003
37
Khoản 1 Điều 39 Luật Đất đai năm 2003
35

GVHD: Trần Vang Phủ

Trang 25

SVTH: Võ Thị Mộng