MỤC LỤC
NỘI DUNG TRANG
PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................3
I. Lý do nghiên cứu đề tài...........................................................................3
II. Mục đích nghiên cứu đề tài.....................................................................3
III. Nhiệm vụ ................................................................................................4
IV. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................4
V. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu...............................................................4
VI. Tổng quan tình hình nghiên cứu..............................................................4
PHẦN NỘI DUNG..............................................................................................5
Chương I: Khái quát về Freelance....................................................................5
I. Khái niệm......................................................................................................5
II. Ưu và nhược điểm của loại hình làm việc này..............................................7
1. Ưu điểm........................................................................................................7
2. Nhược điểm ..................................................................................................9
Chương II: Lợi ích của doanh nghiệp khi hợp tác với Freelancer................12
I. Tự làm-cái lợi và mặt trái............................................................................12
1. Cái lợi của việc tự làm................................................................................12
2. Mặt trái của việc tự làm..............................................................................12
II. Lợi ích của doanh nghiệp khi hợp tác với Freelance..................................13
III.Nỗi niềm Freelancer....................................................................................15
Chương III: Những tố chất để trở thành một Freelancer thành công..........16
Chương IV: Thực trạng xu hướng Freelance với giới trẻ thành phố Hồ Chí
Minh...................................................................................................................19
I. Mức độ hiểu biết và thái độ của giới trẻ thành phố Hồ Chí Minh với xu
hướng Freelance....................................................................................19
II. Những quan niệm sai lầm về Freelance......................................................24
III.Dự đoán sự phát triển của xu hướng Freelance ở thành phố Hồ Chí Minh 27
PHẦN KẾT LUẬN...........................................................................................30
PHẦN PHỤ LỤC.............................................................................................31
I. Bảng phân công công việc.............................................................................31
II. Báo cáo tiến độ thực hiện đề tài...................................................................32
III. Kế hoạch tài chính......................................................................................32
IV. Phiếu khảo sát.............................................................................................33
PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Khoảng 2 năm trở lại đây, “Freelance” được nhắc đến nhiều ở Việt Nam như
một xu hướng làm việc mới của giới trẻ. “Freelance” có thể hiểu nôm na là làm
nghề tự do, là cách làm việc tương đối cảm hứng và thích hợp cho những ai yêu
thích tự do. Ở các nước phát triển, khái niệm “Freelance” đã xuất hiện từ lâu nhưng
ở các nước đang phát triển như Việt Nam và xét riêng Thành phố Hồ Chí Minh thì
các bạn trẻ chỉ đang ở trong giai đoạn làm quen với cách thức làm việc mới này.
Freelance đang trở thành xu thế mới cho những người trẻ Thành Phố Hồ Chí Minh
thích phiêu lưu, mạo hiểm, năng động nhưng cực kì giỏi giang trong những năm trở
lại đây.
Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những thành phố năng động vào bậc
nhất ở Việt Nam, là nơi tập trung một số lượng lớn các trường Đại học và các công
ty, tập đoàn lớn. Vì thế dễ hiểu giới trẻ Thành phố có điều kiện để tiếp cận loại hình
làm việc này hơn so với các thành phố và tỉnh lẻ khác. Có thể nói, công việc tự do
đem lại nhiều điều thú vị và mới mẻ cho các bạn trẻ không thích sự bó buộc và khát
khao được tự khẳng định mình. Mức thu nhập cũng rất hấp dẫn và là niềm mơ ước
của khá nhiều bạn. Tuy vậy, không phải ai cũng dễ dàng thành công trên con đường
làm nghề tự do đầy khó khăn và cạm bẫy. Đó không phải là con đường trải đầy hoa
hồng như một số bạn vẫn lầm tưởng. Nhiều bạn trẻ vẫn còn khá mù mờ và có những
suy nghĩ sai lệch về xu hướng này. Mặt khác, vẫn còn một bộ phận lớn các bạn trẻ
chưa nắm rõ cách thức làm việc của loại hình này. Đó là lý do tại sao nhiều bạn bày
tỏ thái độ ủng hộ xu hướng Freelance nhưng lại e ngại không dám thử cách làm việc
này.
Vì những lý do trên, nhóm tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm cung cấp
cho những ai chưa biết về Freelance, những ai mới vào nghề và thậm chí cả những
người đã khá quen với loại hình công việc này một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về
Freelance - Nghề tự do.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Giúp cho các bạn trẻ có thêm cơ hội tìm kiếm việc làm phù hợp với điều
kiện, hoàn cảnh cũng như khả năng và sở thích của bản thân. Tạo cho họ có cơ hội
thể hiện chính mình, khám phá bản thân, phát huy khả năng sáng tạo.
Giới thiệu đến các doanh nghiệp về hiệu quả và lợi ích của việc hợp tác với
Freelancer, mở rộng thị trường lao động cho freelancer.
Chia sẻ những kinh nghiệm, trang bị những kĩ năng, kiến thức cần thiết để
trở thành một Freelancer thành công.
III. NHIỆM VỤ
• Giới thiệu một cách tổng thể về Freelance.
• Phân tích thực trạng xu thế Freelance ở Việt Nam hiện nay so với thế giới và các
ý kiến, suy nghĩ của giới trẻ về hình thức làm việc này.
• Dự đoán hướng phát triển của xu thế này trong tương lai.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• Phương pháp thu thập thông tin từ báo tạp chí, thông tin sơ cấp từ việc điều tra.
Sau đó tổng hợp tài liệu, sắp xếp, so sánh, phân tích để lọc các thông tin cần
thiết.
• Phương pháp chứng minh gồm có: Chứng minh bằng lý thuyết – tức nêu lên
những cơ sở lý luận và chứng minh bằng thực tiễn thông qua quan sát, phỏng
vấn, làm việc nhóm.
• Điều tra bằng bản khảo sát, cụ thể là chọn mẫu, thiết kế bản câu hỏi và xử lý kết
quả.
V. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• Đối tượng nghiên cứu: Xu hướng Freelance ở TP Hồ Chí Minh và quan niệm
của giới trẻ TP Hồ Chí Minh về xu hướng Freelance.
• Phạm vi nghiên cứu: Sinh viên một số trường Đại Học trong TP Hồ Chí Minh và
những người trẻ đang làm việc tại thành phố.
VI. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN
CỨU
Đây là một đề tài khá mới mẻ vì vậy nhóm nghiên cứu đề tài này chưa tìm
thấy những tài liệu nào đã nghiên cứu đề tài này ngoại trừ một số bài viết trên các
báo Thanh Niên, Việt báo, Dân trí. Cụ thể: “Freelance cho người thích xê dịch”-
Thứ Ba, 16/10/2007-tác giả: Minh Thủy, “Giới trẻ Việt Nam làm Freelance”-thứ
5/26/7/2007, “Bạn trẻ Việt Nam làm Freelance”-Báo Thanh niên ngày 9/7/2008,
“Freelance hoa hồng hay đá hộc”…
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ FREELANCE
I. KHÁI NIỆM
Freelance – nghề tự do là công việc không bị gò bó theo một khuôn
khổ hành chính nhất định nào hay nói cách khác, Freelance là hình thức làm
việc tự do không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức nghề nghiệp nào. Theo từ
điển trực tuyến Wikipedia, freelancer là người làm việc độc lập, không có đơn
vị quản lý trong những ngành nghề mà người làm toàn thời gian chiếm đa số.
Khái niệm freelancer được tiểu thuyết gia Walter Scott đưa ra trong quyến
tiểu thuyết nổi tiếng Ivanhoe để mô tả những người lính đánh thuê thời trung
cổ…
Với hình thức làm việc này, người lao động không trực tiếp gắn bó vào
doanh nghiệp nào mà chỉ giữ vai trò cố vấn hay tư vấn hoặc trực tiếp hợp tác với
doanh nghiệp trong từng dự án, từng phần việc cụ thể. Người làm freelance có thể
nhận nhiều việc khác nhau và tự thu xếp thời gian làm việc ở nhà, theo cách của
riêng mình miễn là giao kết quả đúng giờ. Có người vì thích tự do hoặc không thấy
“vừa ý” với sếp nào nên dứt áo ra đi, có người vừa làm chính thức tại một công ty
nào đó và kết hợp làm thêm ngòai giờ. Đặc biệt trong lĩnh vực quảng cáo, chuyện
copywriter (người viết lời cho quảng cáo) sau một thời gian làm việc quá căng
thẳng đã nghỉ việc và làm tự do không phải là chuyện hiếm... Trên thế giới đặc biệt
là các nước phát triển như Mỹ và Tây Âu, hình thức làm việc này đã trở nên khá
phổ biến và được nhiều người biết đến nhưng ở Việt Nam đây là hình thức làm
việc còn rất mới, chưa được biết đến nhiều. Tuy vậy, Freelance vẫn đang được
nhiều bạn trẻ quan tâm và thực sự đang trở thành xu thế mới cho những người sáng
tạo, năng động, đam mê, muốn được thử thách, thích mạo hiểm.
Về định nghĩa của Freelance đã xuất hiện hai quan điểm khác nhau, mặc dù
nói là khác nhau nhưng xét đến cùng thì cả hai quan điểm này đều đưa ra cùng một
khái niệm tương đối chính xác.
-Theo quan điểm của các chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế thì họ đã đưa ra
định nghĩa Freelance như một khái niệm mang tính khái quát nhất là những công
việc không mang tính chất ràng buộc đối với con người và ở đó người lao động có
thể tự do phát huy khả năng sáng tạo cũng như thể hiện sở trường bản thân hoặc
trình độ chuyên môn trong tất cả các lĩnh vực mà họ quan tâm.
- Một số khác lại định nghĩa Freelance là công việc như nghề tự do, đó là
cách làm việc tương đối cảm hứng và thích hợp cho những ai yêu tự do. Bởi đã là
nghề tự do thì người lao động có thể tự do về giờ giấc cũng như cách làm việc mà
không sợ sự áp đặt cuả cấp trên. Hay nếu không thích làm việc này thì họ vẫn có thể
chuyển sang làm một công việc khác mà không gặp bất kì trở ngại nào. Ngoài ra,
freelance còn thích hợp đối với những ai yêu thích mạo hiểm, chấp nhận mọi thử
thách và có niềm đam mê đối với nghề.
Có thể thấy hai quan điểm tương đối là khác nhau nhưng chúng có những
nhận xét đúng về Freelance như: freelance rất tự do, hay người lao động có thể làm
việc trong bất kì lĩnh vực nào mà họ cảm thấy phù hợp sở thích cũng như xu hướng
của thị trường. Song chúng ta phải phân biệt giữa nghề tự do với không có nghề và
nghề bấp bênh. Làm nghề tự do đòi hỏi bạn phải có trình độ chuyên môn cao cộng
với bề dày kinh nghiệm sau nhiều năm làm việc. Cũng cần phân biệt người làm
công việc Freelance với công việc Part-time. Giữa hai hình thức này có sự khác biệt.
Một nhân viên freelance là người làm việc không có ràng buộc. Họ lao động và
hưởng theo thành quả từng "gói" công việc. Nhưng người làm part-time vẫn có sự
ràng buộc nhất định với đơn vị quản lý. Họ có những trách nhiệm nhất định vớông
ty mình ký hợp đồng và vẫn phải có mặt tại văn phòng hàng ngày nếu cần nhưng
khác là họ không làm việc tám tiếng một ngày.
Do tính chất công việc nên xu hướng Freelance ở nước ta hiện nay tập trung
vào hai nhóm nghề chính: Nhóm thiên về sáng tạo như sản xuất âm nhạc, đạo diễn
chương trình, tổ chức sự kiện, nhiếp ảnh gia, thiết kế, kiến trúc sư, viết báo, biên tập
viên, PR (quan hệ công chúng), copywriter…Nhóm thứ hai gồm những nghề đòi
hỏi sự đào tạo bài bản chuyên sâu và dày dạn kinh nghiệm như tư vấn luật, tư vấn
thành lập, tái cấu trúc doanh nghiệp, kế toán, bác sỹ, dịch thuật, công nghệ thông
tin…..
Hoạt động freelance có nhiều hình thức khác nhau. Một vài hình thức đòi hỏi
khách hàng ký kết những bản hợp đồng thành văn, trong khi những người khác có
thể thực hiện công việc được dựa vào những thỏa thuận miệng, và những cam kết
và ràng buộc thì được thực hiện một cách tự nhiên trong suốt quá trình làm việc.
Freelancers nào đó có thể cung cấp những bảng báo giá của công việc và đòi hỏi
khách hàng những khoản đặt cọc.
Việc thanh toán cho công việc freelance cũng khá đa dạng. Những freelancer
có thể tính phí theo ngày hay giờ làm việc, hay đặt giá thành theo dự án được giao.
Thay vì một giá hay chi phí thống nhất, một số cố vấn đã chấp nhận mức giá thương
lượng dựa trên kết quả công việc. Theo phong tục, thanh toán có thể được trả trước
một khoản cố định, trả trước theo phần trăm, hay dựa trên sự hoàn thành dự án. Với
những dự án phức tạp, một hợp đồng có thể đặt một bảng kế hoạch thanh toán dựa
vào những cột mốc hay những kết quả đã đạt được trong quá trình hoàn thành dự
án. Những Frelancer nói chung thì nhận được những nhiệm vụ đa dạng hơn rất
nhiều so với những người làm công thông thường và thường có phần tự do hơn
trong việc thực hiện tiến độ công việc của họ. Kinh nghiệm làm việc có thể cũng
dẫn tới một danh sách vốn đầu tư rộng cho công việc và thiết lập một mạng lưới
những khách hàng cuối cùng tạo dựng một vị trí bền vững. Đôi khi một freelancer
sẽ làm việc với một hoặc nhiều freelancers cùng những nhà cung cấp khác để hình
thành một "Agency thực tế" để phục vụ những nhu cầu đặc biệt của khách hàng cho
những công việc hay dự án ngắn hạn và bền vững. Mô hình cơ quan này có thể giúp
đỡ một freelancer đổ bộ vào những công việc mà đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và kĩ
năng, đặc biệt là khi công việc đó vượt quá khả năng của một cá nhân. Lượng khách
hàng thay đổi liên tục, vì thế họ thường lựa chọn cho mình một tổ chức mà lấy tài
năng làm nền tảng. Nó cũng mang lại một ảnh hưởng tốt, trên đó những freelancer
và khách hàng có thể thành lập một mối quan hệ được dựa trên những nhu cầu, sự
chuyên nghiệp và năng lực của cả hai bên.
II. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA LOẠI HÌNH LÀM VIỆC
FREELANCE
1. ƯU ĐIỂM
- Đối với những người làm việc nơi công sở thì việc mỗi sáng phải đến chỗ làm
đúng 8 giờ để quét thẻ chấm công thì thật là khổ sở bởi tiền lương sẽ được tính dựa
trên số giờ mà họ làm việc. Chính cách thức làm việc này đã tạo ra một luật lệ cứng
nhắc và gò bó, buộc họ phải thực hiện ở nơi làm việc. Điều này có thể gây cho họ
cảm giác không thoải mái dẫn đến hiệu quả công việc không cao. Mặt khác, ở công
sở đâu chỉ có quét thẻ để chấm công mà họ còn phải chịu đựng sự kiểm soát không
mấy dễ chịu của cấp trên và sự để ý cuả các đồng nghiệp khác mỗi khi đi trễ. Đây là
một áp lực tinh thần đối với họ và không phải ai cũng thích nghi được. Hơn nữa, khi
làm việc tại công sở ta phải tuân thủ tất cả những nội quy như phải mặc đồng phục
của công ty hay chỉ được nghỉ phép trong tối đa là bao nhiêu ngày….Tất cả những
vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng làm việc cũng như thái độ làm việc
không nhiệt tình. Nhưng đối với Freelance thì khác, nó tháo bỏ mọi nguyên tắc
cứng nhắc khiến người ta cảm thấy thoải mái vì không phải tuân thủ bất kì luật lệ
nào hay ít nhất không phải bị phạt trừ lương và chịu đựng ánh mắt khó chịu của sếp.
Không những thế, những người làm việc kiểu Freelance lại còn được hưởng một
mức lương được xem là khá cao so vơí mức lương mà một người làm việc ở công
sở được nhận. Chính điều này đã tạo nên nét hấp dẫn cho Freelance và ngày càng
nhiều bạn trẻ tham gia vào công việc này.
- Với môi trường làm việc tại công sở, bạn luôn phải để ý đến tâm trạng của sếp
hay ít nhất là cố gắng không làm phật lòng sếp bởi nếu không làm như vậy thì bạn
sẽ chẳng bao giờ thăng tiến trong công việc hay có khi bạn sẽ phải rời khỏi chỗ làm
cuả mình vì những lí do không mấy thuyết phục như: tuy công việc đó bạn đã cố
gắng hết sức để hoàn thành nhưng sếp bạn vẫn đánh giá là bạn làm việc ẩu tả, sơ sài
hay không hoàn thành tốt công việc và thế là bạn bị sa thải. Đây chỉ là một ví dụ
điển hình để thấy được làm việc nơi công sở không mấy là dễ dàng đối với những ai
có tính tự ái cao. Và chính vì vậy mà không ít nhân viên sau khi rời khỏi công sở đã
không nộp đơn cho chỗ làm khác mà bắt đầu đi làm Freelance cho một vài công ty
khác bởi chỉ có ở Freelance họ mới thực sự làm sếp cuả bản thân, có thể tự do phát
huy sức sáng tạo và điều chỉnh mọi ý tưởng mà không chịu sự áp đặt cuả bất kì ai.